Versus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 21 e jrg 2003, no.6 (pp )
|
|
- Michiel Brouwer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Auteur(s): F. Roelants, P. van Kempen Titel: Rugspieractiviteit tijdens het schaatsen Jaargang: 21 Jaartal: 2003 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers: Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt worden voor (para-) medische, informatieve en educatieve doeleinden en ander niet-commercieel gebruik. Zonder kosten te downloaden van:
2 RUGSPIERACTIVITEIT TIJDENS HET SCHAATSEN F.J.J. Roelants P.M. van Kempen Inleiding R gedaan naar rugklachten bij schaatsers. F.J.J. Roelants, Fysiotherapeut, Bewegingswetenschapper, Fysiotherapiepraktijk Warmond P.M. van Kempen, Fysiotherapeute, Bewegingswetenschapper, Kenniscentrum, AKB Rotterdam ugklachten zijn een veel voorkomend probleem in de schaatswereld. Ondanks het feit dat de schaatser en zijn schaats frequent onderwerp van onderzoek zijn, is er nog nooit onderzoek De schaatshouding is een houding waarbij het bovenlichaam voorover gebogen is en het bovenlichaam niet ondersteund wordt. In deze houding is er een redelijk groot buigend moment aanwezig rond het bekken en de lumbale wervelkolom. Het deelzwaartepunt van het bovenlichaam heeft een grote lastarm ten opzichte van de onderrug, hierdoor is er sprake van grote belastingen op de onderrug. In de schaatswereld leven er twee, los van elkaar staande, verklaringen over de oorzaak van rugklachten. De eerste verklaring (een wel vaker gehoorde) is dat de schaatser te zwakke buik- en rugspieren zou hebben waardoor klachten ontstaan. De tweede is als volgt: indien een schaatser een houding aanneemt waarbij de gewrichtsstanden van de lumbale wervelkolom niet continu in maximale flexie staan, kan er geen sprake zijn van flexie-relaxatie en is er dus spierkracht nodig van de rugspieren om deze stand te handhaven. Deze constante aanspanning van de rugmusculatuur zou leiden tot klachten. In beide verklaringen is het achterliggende idee dat de lumbaal gelegen spieren vermoeid raken. Deze vermoeidheid zou de oorzaak zijn van de pijnklachten. Het idee achter de zware rugspiertraining die menig topschaatser ondergaat is onder andere om rugklachten te voorkomen. Los van het feit dat elke theoretische onderbouwing van de twee genoemde verklaringen ontbreekt, is het interessant om te meten of er sowieso, en zo ja, in welke mate, er activiteit van de rugspieren is tijdens schaatsen. In het kader van een afstudeerproject van de studie Bewegingswetenschappen hebben wij EMG-metingen verricht van de rugspieren bij schaatsers. In dit artikel zullen we de gegevens van dit EMG_onderzoek bespreken in relatie tot bovengenoemde verklaringen en suggesties doen voor de training van schaatsers. Rugspieractiviteit bij een voorover gebogen houding Tijdens het in stand, met gestrekte benen, maximaal voorover buigen van de wervelkolom, treedt het fenomeen flexie-relaxatie op. Flexie-relaxatie is de plotselinge stilte van de myoelelectrische activiteit van het lumbale gedeelte van de m. erector spinae. Floyd en Silver hebben in 1955 al op dit fenomeen gewezen (1). Flexie-relaxatie treedt reeds bij ongeveer tweederde van de maximale voorover buiging op (1,3). De veronderstelling is dat op dit moment de lumbale wervels al in maximale flexie staan, het verdere vooroverbuigen gebeurt vervolgens in het heupgewricht (3). We hebben het voorgaande nagemeten. In figuur 1 is het EMG-signaal weergegeven van de lumbale m. erector spinae tijdens het voorover buigen vanuit rechtopstaande stand. In het eerste gedeelte van de voorover buiging bestaat er een duidelijke aanspanning van de m. erector spinae. Tijdens de maximale flexie (het tweede gedeelte) is er sprake van een laag EMG-signaal, er is dus nu nagenoeg geen activiteit van de m. erector spinae. Bij het strekken van de rug om weer rechtop te komen (laatste gedeelte) is er juist weer sprake van een hoog EMG-signaal en dus van veel activiteit van de m. erector spinae.
3 30 25 EMG normalized activity (%) time (seconds) Figuur 1. Voorbeeld van de weergaven van het EMG signaal tijdens het vooroverbuigen vanuit rechtopstaande houding (eerste gedeelte), maximale flexie (lage EMG signaal) en het weer strekken van de rug (het laatste gedeelte). Schaatshouding en rugspieractiviteit Met het bovenstaande in ons achterhoofd hebben wij gekeken naar de activiteit van de lumbale m. erector spinae in verschillende schaatshoudingen. Aangezien de flexie-relaxatie gevonden wordt in de voorover gebogen houding is het denkbaar dat dit verschijnsel ook optreedt tijdens het schaatsen. Wij hebben het volgende gemeten: S de statische rugspieractiviteit in vier verschillende schaatshoudingen. S de rugspieractiviteit in de vier houdingen terwijl de proefpersonen schaatsbewegingen maakten. Figuur 2. Diepe schaatszit. Schaatshouding 1 was een diepe schaatszit (figuur 2) waarbij het lichaamszwaartepunt laag gehouden diende te worden, zoals gebruikelijk is bij sprintactiviteiten.
4 Figuur 3. Marathon schaatshouding Schaatshouding 2 (figuur 3) was een marathon houding, waarbij de knieën gebogen zijn maar minder ver dan bij de diepe schaatshouding. Figuur 4. Schaatshouding, waarbij de opdracht is de lumbale wervelkolom in extensie te brengen. Schaatshouding 3 (figuur 4) was een houding waarbij geprobeerd is de wervelkolom in extensie te brengen terwijl de romp voorover gebogen is. Figuur 5. Schaatshouding, waarbij de opdracht is de wervelkolom maximaal in flexie te brengen. Schaatshouding 4 (figuur 5) was een houding waarbij de opdracht was om de wervelkolom bewust maximaal in flexie te houden. De spieractiviteit in de statische situatie hoeft in principe niets te zeggen over de spieractiviteit tijdens het schaatsen met allerlei fluctuerende krachten rond de lumbale wervelkolom. Vandaar dat we metingen hebben verricht in de vier schaatshoudingen zowel met als zonder schaatsbewegingen. De gegevens van de EMG-metingen tijdens de statische schaatshoudingen 1, 2 en 4 zijn vergelijkbaar met de gegevens uit figuur 1.
5 Figuur 6 geeft het gemiddelde beeld van de EMG-activiteit van de m. erector spinae tijdens het schaatsen op een schaatsplank gedurende de schaatshoudingen 1, 2 en 4. Duidelijk is te zien dat de rugspier-activiteit tijdens de glijfase ongeveer overeenkomstig is met de activiteit gedurende de flexierelaxatie zoals te zien in figuur 1. De pieken treden op rond de afzetfase van de schaatsbeweging waarbij de krachten variëren in hoogte tussen de 15% en 40% van de maximaal vrijwillige contractie (MVC). Bij alle schaatshoudingen, op de schaatshouding met de rug in extensie na, is er geen significant verschil in de hoogte van de EMG-signalen tijdens de glijfase en gedurende de flexie- relaxatie tijdens het voorover buigen EMG normalized activity (%) time (seconds) Figuur 6. Voorbeeld van de weergaven van het EMG signaal tijdens enkele schaatsbewegingen. Lage activiteit tijdens de glijfase, hogere activiteit tijdens de afzetfase. Het schaatsen met de rug in extensie wordt als zeer moeilijk ervaren en zeer onnatuurlijk, wat merkbaar was aan het veelvuldig corrigeren van de schaatshouding van de proefpersonen. Ondanks het feit dat de waarde tijdens de glijfase in de schaatshouding met extensie (houding 3) wel significant verschillend is met de flexie-relaxatie in stand, blijft deze opvallend laag (rond de 10_15 % van het MVC). De pieken tijdens de afzet in deze houding zijn in overeenkomst met de pieken in de andere schaatshoudingen. Vermoeidheid van de rugspieren in de tijd Met alleen genoemde EMG-metingen kunnen we nog geen uitspraak doen over de vermoeidheid van de m. erector spinae in de tijd. Om zicht te krijgen of er toch sprake is van vermoeidheid van de rugmusculatuur bij langer schaatsen, hebben we EMG-metingen verricht van de m. erector spinae aan het begin en aan het eind van 10 minuten schaatsen. De mate van vermoeidheid kan bekeken worden door middel van een analyse van de frequenties van de Motor Unit Actie Potentialen die in het signaal voorkomen. Vermoeidheid van de spier is zichtbaar door een toename van de amplitude en een afname van de vuurfrequentie in het power-spectrum (4). Het power-spectrum is de weergave van het aantal keren dat gemeten frequenties voorkomen De belangrijkste parameters die in het frequentiedomein gebruikt worden ter bepaling van de vermoeidheid, zijn de gemiddelde en de mediaanfrequentie (de middelste frequentie indien alle voorkomende frequenties van klein naar groot op een rij worden neergezet).
6 Aangezien we geen significante verschillen gevonden hebben tussen beide EMG-metingen kunnen we verwachten dat er geen spiervermoeidheid optreedt binnen tien minuten schaatsen. De inschatting is, aan de hand van onze metingen, dat er ook geen vermoeidheid zal optreden na langer dan tien minuten schaatsen. Dit is gebaseerd op het gegeven dat de grootste veranderingen van de vuurfrequentie aan het begin van het schaatsen te zien waren. Schaatsplank versus schaatsen op het ijs Uit de bovenstaande gegevens hebben we dus geconcludeerd dat schaatsen op een schaatsplank niet vermoeiend is voor de rugspieren. Echter, het is nog onzeker of dit ook iets zegt over de situatie op het ijs aangezien voorgaande is gemeten op een schaatsplank. Om deze vraag te beantwoorden hebben we bij leden van Jong Oranje metingen verricht na ritten tussen de 500 en 5000 meter. Er bleken geen significante verschillen te bestaan tussen de gemeten EMG-signalen op de schaatsplank en op het ijs. Schaatsers versus niet schaatsers Het zou kunnen zijn dat de schaatstechniek van invloed is op bijvoorbeeld de mogelijkheid om gebruik te kunnen maken van de flexie-relaxatie tijdens de glijfase van de schaatsbeweging. Ook dit is aan bod gekomen tijdens het schaatsplank experiment. Het blijkt dat zowel geoefende schaatsers als mensen die geen schaatservaring hebben, gebruik maken van de flexie-relaxatie van de m. erector spinae tijdens de glijfase van het schaatsen. Opvallend was dat voor beide groepen ook geldt dat het zeer lastig was om de schaatshouding met een holle rug aan te nemen. Door het aannemen van de schaatshouding komt men blijkbaar vanzelf in de eindstand van de flexie van de lumbale wervelkolom terecht en is er sprake van flexie-relaxatie. Om vervolgens de romp voorover te houden en de lumbale wervelkolom te extenderen, dus uit de flexie-relaxatie te gaan, vraagt blijkbaar veel moeite. Als de schaatser niet constant alert is op deze houding valt hij vanzelf weer terug in de stand met flexie-relaxatie. Een mooi voorbeeld van het minimum principe. Discussie Tijdens de glijfase is de spieractiviteit van de rugmusculatuur zeer laag (rond de 6% van de maximale spieractiviteit). De spieractiviteit tijdens de afzet komt niet boven de 40% uit. Ook is er na 10 minuten schaatsen op de schaatsplank en na een 5 kilometer lange wedstrijd op ijs nog geen spoor van vermoeidheid opgetreden. Het is ook niet de verwachting dat dit bij langer schaatsen wel zal optreden. Het op dit moment in zwang zijn in de schaatswereld van zeer zwaar trainen van de rugspieren is zonde van de tijd aangezien deze spieren niet erg actief zijn tijdens het schaatsen. Daarnaast kunnen de besproken verklaringen zoals die gebezigd worden in de schaatswereld over het ontstaan van rugklachten op basis van vermoeidheid naar de prullenmand. LITERATUUR 1. Floyd W. F. and Silver P. H. S. The function of the erectores spinae muscles in certain movements and postures in man. J. Physiol., 1955; 129, 184_ Gupta A. Analyses of myo_electrical silence of erectors spinae. Journal of Biomechanics, 2001; 34, 491_ Kippers V. and Parker A. W. Posture related to myoelectric silence of erectores spinae during trunk flexion. Spine, 1984; 9, 740_ Merletti, R., Knaflitz M. and Deluca C.J. Electrically evoked myoelectric signals. Crit. Rev. Biomed. Eng., 1992: 19;293_340.
R. H. M. Goossens Technische Universiteit Delft. Axia Profit & Axia Pro Ondersteuningkracht en spieractiviteit
R. H. M. Goossens Technische Universiteit Delft Axia Profit & Axia Pro Ondersteuningkracht en spieractiviteit Ondersteuningskracht en spieractiviteit gemeten op de rug tijdens zitten op de fit en R.H.M.
Nadere informatieFitnessbal training. Kern training / Core stability
Fitnessbal training Kern training / Core stability De spieren van je buik, billen en onderrug vormen de 'kern'. Deze zone is verantwoordelijk voor alle acties waarbij je draait, reikt en buigt en is het
Nadere informatieStabiliteitstraining van de lage rug
Stabiliteitstraining van de lage rug De sleutel tot succes bij stabiliseren is het doelgericht trainen van de juiste spieren. Buik- en rugspieroefeningen worden veelvuldig toegepast in de behandeling bij
Nadere informatieAuteur(s): W. Ignatio, M. Zonneveld Titel: De zwaartekrachtgoniometer Jaargang: 4 Jaartal: 1986 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): W. Ignatio, M. Zonneveld Titel: De zwaartekrachtgoniometer Jaargang: 4 Jaartal: 1986 Nummer: 6 orspronkelijke paginanummers: 269-277 Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in Haags Tijdschrift
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie,17e jrg 1999, no.6 (pp )
Auteur(s): F.B. van de Beld Titel: Het meten van de bekkenrotatie tijdens het gaan op een tapis roulant Jaargang: 17 Jaartal: 1999 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers: 291-297 Deze online uitgave mag,
Nadere informatieControle van de romp bij lagerugpijnpatiënten
Controle van de romp bij lagerugpijnpatiënten In hoofdstuk 1 worden de achtergrond en de doelen van mijn onderzoek beschreven. Lage rugpijn is een belangrijk maatschappelijk probleem, zowel op het gebied
Nadere informatieAuteur(s): H. Faber Titel: De belaste discus Jaargang: 14 Jaartal: 1996 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 42-53
Auteur(s): H. Faber Titel: De belaste discus Jaargang: 14 Jaartal: 1996 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 42-53 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt worden voor
Nadere informatie1 Buikplank (2 benen) Oefentherapie bekken en romp Pagina 1 van 5
Pagina 1 van 5 Welke spieren zijn van belang bij deze oefentherapie? De spieren rondom het bekken en de romp kunnen grofweg worden verdeeld in 2 groepen: de globale en de lokale spieren. De globale spieren
Nadere informatieLage rugpijn. Voor meer informatie over onze organisatie kijkt u op: www.fydee.nl
Lage rugpijn Voor meer informatie over onze organisatie kijkt u op: www.fydee.nl Inleiding Lage rugpijn Rugklachten komen veel voor. 4 van de 5 mensen heeft weleens te maken met rugpijn. In veel gevallen
Nadere informatieAuteur(s): J. Vuurmans Titel: Hoe stijf is een stijve rug? Jaargang: 12 Jaartal: 1994 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 5-15
Auteur(s): J. Vuurmans Titel: Hoe stijf is een stijve rug? Jaargang: 12 Jaartal: 1994 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 5-15 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt
Nadere informatieTrainingsrichtlijn Core Stability -Basics-
Trainingsrichtlijn Core Stability -Basics- Uitleg voor de patiënt Oefening 1 en 2 zijn gericht op het activeren van de musculus tranversus abdominis (TVA). Middels het bewust en gecontroleerd aanspannen
Nadere informatieDe houding en afzet op het rechte eind
De houding en afzet op het rechte eind door Aitske Ruben Wanneer je voor het eerst gaat schaatsen, krijg je te maken met een aantal factoren waar je misschien nog helemaal geen rekening mee hebt gehouden.
Nadere informatieAuteur(s): Lagerberg A, Riezebos C Titel: Ganganalyse van een poliopatiënt Jaargang: 15 Jaartal: 1997 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 6-15
Auteur(s): Lagerberg A, Riezebos C Titel: Ganganalyse van een poliopatiënt Jaargang: 15 Jaartal: 1997 Nummer: 1 Oorspronkelijke paginanummers: 6-15 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding,
Nadere informatieTeaser TU Delft Schaatsonderzoek: De snelle schaats
Teaser TU Delft Schaatsonderzoek: De snelle schaats Inleiding Snel schaatsen kan op vele manieren. Snelheid maken op het gladde ijs vergt een speciale techniek. Door gebruik te maken van de eigenschappen
Nadere informatieTRAININGSPLAN. Buikspieren
TRAININGSPLAN Buikspieren Buikspieren, waarom zijn deze spieren belangrijk? Al een lange tijd benadrukken fitnessexperts het belang van een sterke kern. Dat houdt in: sterke buik- en rugspieren. Bewegingsexperts
Nadere informatieOefeningen. Uitademen als u kracht zet, inademen als u ontspant.
Oefeningen Sterke en geoefende buikspieren zijn belangrijk. Omdat ongetrainde en slappe buik- en rugspieren kunnen zorgen voor een slechte houding en rugklachten. Bouw het oefenen van de buikspieren langzaam
Nadere informatieVersus Tijdschrift voor Fysiotherapie, 19e jrg 2001, no. 4 (pp )
Auteur(s): P. van der Meer, H. van Holstein Titel: Meten van de heupadductie Jaargang: 19 Jaartal: 2001 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers: 206-216 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding,
Nadere informatieT:+32(0)3 230 19 75 www.esdproducts.eu - info@esdproducts.eu F:+32(0)3 230 19 78
Zit u wel goed? Beeldschermwerk kan nog veel gezonder In de huidige normen voor bureaustoelen worden richtlijnen gegeven m.b.t. de zithoogte, de zitdiepte enz. Tevens wordt een opsomming gemaakt van diverse
Nadere informatieSchaatstechniek Martijn Carol TCT 2008
Schaatstechniek Martijn Carol TCT 2008 1 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 De schaatsbeweging... 4 De keyposes van het schaatsen... 5 De fases van het schaatsen... 6 De video feedback of techniekanalyse...
Nadere informatieMobiliserende oefeningen voor thuis
Mobiliserende oefeningen voor thuis Oefeningen om het lichaam zo soepel mogelijk te houden Oefeningen Cervicale wervelkolom HCWK 1) Extensie: Ga rechtop zitten op een stoel en plaats de middelvingers van
Nadere informatieGHOBES: GLOBALE HOUDINGS EN BEWEGINGSCREENING
GHOBES: GLOBALE HOUDINGS EN BEWEGINGSCREENING Bedrijf: Opdrachtgever: Onderzoeker: Werkpost/ functie: Datum: Observatie van tot 1. Globale analyse RUG NEK SCHOUDERS ELLEBOOG/ POLS/ GLOBAAL 2. Extra checklisten
Nadere informatieAuteur(s): E. Koes Titel: De scheve wervel Jaargang: 13 Jaartal: 1995 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): E. Koes Titel: De scheve wervel Jaargang: 13 Jaartal: 1995 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers: 299-307 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt worden voor
Nadere informatierugpijn Flexicream Praktische tips tegen
Praktische tips tegen rugpijn Rugpijn komt vaak voor en kan heel storend zijn. De oorzaak hiervan is meestal een slechte houding, een gebrek aan lichaamsbeweging,... Hier zijn 10 oefeningen om uw rug te
Nadere informatieTRAININGSPLAN STABILITEIT
TRAININGSPLAN STABILITEIT Stabiliteitstraining Om goed te kunnen bewegen en/of te kunnen sporten is een sterke romp noodzakelijk. In een rechtop staande houding moet de romp het lichaam te allen tijde
Nadere informatieNederlandse samenvatting
INTRODUCTION Kinderen en jongeren met cerebrale parese (CP) kunnen vaak niet zo goed lopen, rennen of traplopen. Dat kan komen door spierzwakte. Spierzwakte wordt vaak gemeten als de kracht die kinderen
Nadere informatieEen acuut letsel is een blessure die plots op treed (bvb een enkel verzwikking, een spierscheur, )
Sporten is hoe dan ook gezond, maar brengt ook een verhoogd risico op bepaalde letsels met zich mee. Er zijn echter enkele aandachtspunten en preventie oefeningen die dit risico sterk kunnen verlagen.
Nadere informatieControle van rompbewegingen bij verstoringen tijdens het duwen van karren
Het mechanisch verstoren van de romp wordt gezien als een risicofactor voor lage rugklachten. Dergelijke verstoringen kunnen zorgen voor ongecontroleerde bewegingen van de romp waarbij een inadequate reactie
Nadere informatieSpieractivatiepatronen tijdens fitness oefeningen op de Carving Pro. Maastricht University: Pieter Oomen (MSc) Hans Savelberg (PhD)
Spieractivatiepatronen tijdens fitness oefeningen op de Carving Pro Maastricht University: Pieter Oomen (MSc) Hans Savelberg (PhD) December, 2010 Inleiding De Carving Pro is een fitnessapparaat waarmee
Nadere informatieLage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl
Lage rugklachten Introductie De lage rug is het gebied ter hoogte van de onderste 5 lendenwervels (lumbale wervels) en de overgang met het heiligbeen (lumbo-sacrale overgang). De lendenwervelkolom bestaat
Nadere informatieCore Stability - serie 1
Inleiding Schaatsers zijn vaak zeer eenzijdig ontwikkeld, omdat veel trainingen die we voor het schaatsen doen, vooral gericht zijn op het verbeteren van de beenspieren. Met Core Stability train je je
Nadere informatieHernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen. Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis
Hernia met een radiculair syndroom in de lage rug Adviezen & oefeningen Afdeling Fysiotherapie IJsselland Ziekenhuis Inleiding U bent patiënt op de afdeling neurologie van het IJsselland Ziekenhuis. Er
Nadere informatieOefeningen tegen Ischias en klachten van de tussenwervelschijven
Oefeningen tegen Ischias en klachten van de tussenwervelschijven Ischias is een vorm van zenuwpijn, beginnend in de heup en verdergaand langs de achterzijde van het been tot aan de voet, veroorzaakt door
Nadere informatie1- Stretchen Flexie - Sets:3 / Vasthouden:10sec / Rust:10sec. 2- Passieve ROM Extensie - Sets:3 / Vasthouden:10sec / Rust:10sec.
Notities: 1- Stretchen Flexie - Sets:3 / Vasthouden:10sec / Rust:10sec Ga op handen en knieën liggen (vierpuntspositie) met je knieën recht onder je heupen en je handen recht onder je schouders. Je rug
Nadere informatieOefeningen na een onderbeenamputatie
Oefeningen na een onderbeenamputatie Bij het leren lopen met een prothese zijn mobiliteit, lenigheid en spierkracht belangrijk. Een bewegingsbeperking beïnvloedt de kwaliteit van het staan of lopen negatief.
Nadere informatieBelangrijke aanwijzingen voordat u met de oefeningen begint:
Belangrijke aanwijzingen voordat u met de oefeningen begint: Rek/Strek oefeningen mogen nooit pijn veroorzaken. Mocht u pijn krijgen stop dan onmiddellijk met de oefening. Het is belangrijk om de rek niet
Nadere informatieOefeningen na een knie-exarticulatie of bovenbeenamputatie (zonder prothese)
Oefeningen na een knie-exarticulatie of bovenbeenamputatie (zonder prothese) Bij het leren lopen met een prothese zijn mobiliteit, lenigheid en spierkracht belangrijk. Een bewegingsbeperking beïnvloedt
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia-operatie
Fysiotherapie na een hernia-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis maart 2015 pavo 0292 Inleiding U bent in het Albert Schweitzer ziekenhuis geopereerd aan een hernia in uw rug. In deze folder willen wij
Nadere informatieBasisprogramma spieruithouding
Basisprogramma spieruithouding Deze reeks spierversterkende oefeningen kunnen uitgevoerd worden zonder dat u beschikt over speciaal materiaal zoals fitnessapparatuur of gewichten. Er wordt gebruik gemaakt
Nadere informatieAuteur(s): H. Faber Titel: Reactie op: Het klappende van de schaats Jaargang: 16 Jaartal: 1998 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): H. Faber Titel: Reactie op: Het klappende van de schaats Jaargang: 16 Jaartal: 1998 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers: 147-155 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding,
Nadere informatieGa op de rug liggen. Buig de knieën en zet de voeten plat op de grond. Klap beide knieën naar één kant.
BUIKSPIEREN Klap beide knieën naar één kant. Beweeg de kin naar de borst en kom met de romp een klein stukje recht omhoog. Houd 4 tellen vast en ga langzaam weer terug. Bij nekklachten, nek ondersteunen
Nadere informatieAuteur(s): F. van de Beld Titel: Bekkenkanteling in het frontale vlak als huiswerkoefening Jaargang: 27 Maand: april Jaartal: 2009
Auteur(s): F. van de Beld Titel: Bekkenkanteling in het frontale vlak als huiswerkoefening Jaargang: 27 Maand: april Jaartal: 2009 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt
Nadere informatieRol van Fysiotherapie:
Wat is een scoliose? Een scoliose is een driedimensionale zijdelingse verkromming van de wervelkolom. De wervelkolom bestaat uit 33 (en soms 34) botstukken die lopen van de nek tot het staartbeen. Een
Nadere informatieDuurzaam inzetbaar door plezierig, ondersteund voorovergebogen werken
Duurzaam inzetbaar door plezierig, ondersteund voorovergebogen werken Algemene informatie, december 2014 Lang gezond werken met Laevo Laevo s missie is om de duurzame inzetbaarheid van iedereen die veel
Nadere informatieNekklachten. Bij bovenstaande symptomen kan er sprake zijn van instabiliteitklachten van de nek, ook wel Motor Control Impairment (MCI) genoemd.
Nekklachten Herkent u de volgende symptomen? - Steeds terugkerende perioden met (acute) nekpijn - Statische houdingen niet kunnen volhouden - Vermoeidheid of het niet omhoog kunnen houden van het hoofd
Nadere informatieAuteur(s): D. Kistemaker Titel: Kinesiologica 9 Jaargang: 22 Jaartal: 2004 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): D. Kistemaker Titel: Kinesiologica 9 Jaargang: 22 Jaartal: 2004 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers: 315-322 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt worden
Nadere informatieVeel voorkomende specifieke rugaandoeningen zijn een lumbale hernia en een wervelkanaal vernauwing.
(Chronische) lage rugklachten en rompstabiliteit Zeven tot acht op tien personen krijgen ooit te maken met (a)specifieke lage rugpijn. Aspecifieke rugklachten zijn te definiëren als pijn in het gebied
Nadere informatieOefeningen nekklachten. Paramedischcentrum Landauer
Oefeningen bij nekklachten Paramedischcentrum Landauer Rekken: Buig je hoofd naar een zijde, hand andere zijde hoofd en lichte druk tegen hoofd naar de zijde waar naar toe gebogen wordt. Breng geheel zover
Nadere informatieSchaatssprongenboek. Schaatstraining advies & begeleiding Monique Vergeer-van den Heuvel
Schaatssprongenboek Schaatstraining advies & begeleiding Monique Vergeer-van den Heuvel M +31 6 53 94 43 43 E info@schaatstrainingadvies.nl I www.schaatstrainingadvies.nl Juni 2011 Inhoud Vooraf... 3 1.
Nadere informatieFysieke belasting(basis)
Fysieke belasting(basis) Fysieke belasting(basis) II UMC St Radboud Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Lichamelijke belasting 3 2.1 Functie-inhoud 3 2.2 De werkplekinrichting 3 2.3 Persoonsgebonden factoren
Nadere informatieTrainingsopbouw na knieblessures
Trainingsopbouw na knieblessures Trainingsopbouw na knieblessures Nu het herstelproces van uw geblesseerde knie al zo ver is gevorderd, wilt u natuurlijk weer zo snel mogelijk uw activiteiten hervatten.
Nadere informatieAdviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal
00 Adviezen na rugoperatie (rug)hernia / vernauwing van het wervelkanaal Afdeling Fysiotherapie U bent momenteel herstellende van een operatie in verband met een (rug)hernia of vernauwing van het wervelkanaal.
Nadere informatieDé VCA-specialist van Zuid-Nederland
Toolbox: Fysieke belasting Het doel van een toolboxmeeting is om de aandacht en motivatie voor veiligheid en gezondheid binnen het bedrijf te verbeteren. Wat verstaan we onder fysieke belasting? De door
Nadere informatieHoud een oogje op de bodem!
Houd een oogje op de bodem! Preventie van bekkenbodemgerelateerde klachten na de bevalling Informatie en oefenadviezen VSV: Verloskundige kringen van de Kempen-Eindhoven-Geldrop Máxima Medisch Centrum,
Nadere informatieOmgaan met lage rugpijn. Informatie en adviezen
Omgaan met lage rugpijn Informatie en adviezen U hebt zojuist het spreekuur in het ziekenhuis bezocht. De arts heeft vastgesteld dat er geen grote afwijkingen aan uw rug zijn. Dit betekent echter niet
Nadere informatie15-12-2010. Meten computergebruik. Lichamelijke belasting tijdens computerwerk. Vragenlijst of computer software
Lichamelijke belasting van kantoormedewerkers Hoe te meten tijdens het dagelijkse werk? PRedicting Occupational biomechanics in OFfice workers Linda Eijckelhof Maaike Huysmans Birgitte Blatter Pete Johnson
Nadere informatieINFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE BIJ: HOUDINGSKLACHTEN
INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE BIJ: HOUDINGSKLACHTEN HOUDINGS KLACHTEN EN NU? HOUDINGSKLACHTEN U bent bij de fysiotherapeut gekomen met klachten die gerelateerd zijn aan uw houding. In deze folder wordt
Nadere informatieWaarom bewegen belangrijk is bespreken we samen aan de hand van een aantal stellingen waarbij we al direct in beweging komen.
GEZONDER Heerhugowaard, 28 mei 2015 Lekker in je Vel Rode draad door: Olga Commandeur Vitaliteitcoach, presentatrice Nederland in beweging Bewegen speelt een rode draad in het leven van Olga: Als (top)atlete,
Nadere informatieTijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u) Tijd (s) Herhalingen Snelheid (km/u)
Trainingsschema van: Klant MOBILISATION HIP - SUPINE FLEXION Trainer: Jean-René Ruitenbeek Looptijd schema: 7-2-2017-21-3-2017 Stap 1 MOBILISATION LUMBAR SPINE - PRONE SCORPIO STRETCH IN EXTENSION WITH
Nadere informatieOEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE
OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE 17601 Inleiding In deze folder vindt u een algemeen oefenschema en beweegadvies. Deze kunt u gebruiken ter voorbereiding op de revalidatie, maar ook tijdens en na de revalidatieperiode.
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia
Fysiotherapie na een hernia Oefeningen voor herniapatiënten Algemeen Deze informatie heeft betrekking op de fysiotherapeutische behandeling, die u krijgt na een hernia-operatie in de lage rug. Hoewel deze
Nadere informatieDe foamroll oefeningen
www.bodyrelease.nl De foamroll oefeningen Wat je vooraf moet weten De foamroll oefeningen die je uitvoert moeten voelen als een diepe massage en kunnen zowel direct op de huid als met kleding aan worden
Nadere informatieTrainingsprogramma Spierkrachtversterking
Trainingsprogramma Spierkrachtversterking Ook zonder blessures kun je bepaalde spieren of spiergroepen te versterken. Als spierversterkende oefeningen deel uitmaken van een trainingsprogramma met als einddoel
Nadere informatieROMPSTABILISATIE U17 Vurste-Semmerzake
ROMPSTABILISATIE U17 Vurste-Semmerzake Inleiding Bij voetbal komt het vaak voor dat spieren eenzijdig zijn ontwikkeld, omdat de training vaak gericht is op het verbeteren van een bepaalde spiergroep, nl
Nadere informatieArtrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten.
Artrose knie Wat is artrose? Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden, die zijn bekleed met kraakbeen. Het kraakbeen vangt
Nadere informatieASPECIFIEKE, HOUDINGSGEBONDEN LAGE
ASPECIFIEKE, HOUDINGSGEBONDEN LAGE RUGPIJN: OEFENTHERAPIE Aspecifieke lage rugpijn bestaat uit klachten waarvoor geen lichamelijke afwijking kan gevonden worden die deze klachten veroorzaakt. Het probleem
Nadere informatieI. B E W E G I G E E A S S E S T E L S E L S
I. B E W E G I G E E A S S E S T E L S E L S Beweging is relatief. Beweging is een positieverandering van "iets" ten opzichte van "iets anders". Voor "iets" kan van alles worden ingevuld: een punt, een
Nadere informatieAuteur(s): R. Oostendorp Titel: Commentaar op: de gang van Duchenne Jaargang: 5 Jaartal: 1987 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): R. Oostendorp Titel: Commentaar op: de gang van Duchenne Jaargang: 5 Jaartal: 1987 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers: 218-229 Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in Haags Tijdschrift
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia- of stenose operatie
Fysiotherapie na een hernia- of stenose operatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent in het Albert Schweitzer ziekenhuis aan uw rug geopereerd. In deze folder
Nadere informatieAuteur(s): R. Driessen Titel: Objektief onderzoek: Utopie? Jaargang: 5 Jaartal: 1987 Nummer: 3 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): R. Driessen Titel: Objektief onderzoek: Utopie? Jaargang: 5 Jaartal: 1987 Nummer: 3 Oorspronkelijke paginanummers: 124-130 Dit artikel is oorspronkelijk verschenen in Haags Tijdschrift voor
Nadere informatiePECTUS REVALIDATIE. De pectoralisspieren. De rugspieren
PECTUS REVALIDATIE Het doel van de pectus revalidatie (training borst- en rugspieren) is het versterken van de spieren van de borst en de rug en hiermee het verbeteren van je lichaamshouding. De volgende
Nadere informatieDuizeligheid. Havenziekenhuis
Duizeligheid In deze folder leest u wat duizeligheid precies inhoudt. De oorzaken van duizeligheid worden beschreven. En u kunt lezen hoe duizeligheid in het ziekenhuis wordt onderzocht. Tenslotte wordt
Nadere informatieHet belang van een goede slaaphouding
Het belang van een goede slaaphouding Jan Willem Elkhuizen Er is tegenwoordig veel aandacht voor bewegen. En terecht! Het houdt het lichaam gezond en in conditie. Veel minder aandacht is er echter voor
Nadere informatieFysiotherapie na hernia
Fysiotherapie na hernia Deze informatie gaat over fysiotherapie na een herniaoperatie in de lage rug. Hoewel deze operaties niet allemaal hetzelfde zijn, kan er toch een aantal oefeningen worden aangegeven
Nadere informatieKrachten tijdens het schaatsen
Aitske Ruben Krachten tijdens het schaatsen het rechte eind en de bocht Aitske Ruben 2 de afzet de arbeid per afzet 1. kracht 2. richting 3. streksnelheid 4. tijd 3 Kg druk ijsbaan Rondetijd Snelheid neemt
Nadere informatieCD Staande Yoga oefeningen (Joke Hellemans) tekstuitwerking
CD Staande Yoga oefeningen (Joke Hellemans) tekstuitwerking INLEIDING (Fragment 1. 1:01 min.) Je begint nu met de staande bewegingsoefeningen. Bedenk dat je dit doen in aandacht, bewust van elk moment.
Nadere informatieOefeningen voor patiënten met reumatoïde artritis
Het is belangrijk om de oefeningen die u in het ziekenhuis hebt gedaan thuis dagelijks voort te zetten. Dit om de gewrichten en spieren in een goede conditie te houden. Probeer op een vast tijdstip te
Nadere informatieBuikspieroefeningen (basis)
Buikspieroefeningen (basis) Crunch Stap 1: Ga plat op de grond liggen met de knieën gebogen. Vouw je handen achter het hoofd, achter de oren (sla de handen dus NIET achter je hoofd in elkaar). Stap 2:
Nadere informatieAuteur(s): H. Faber, D. Kistemaker, A. Hof Titel: Reactie op: Overeenkomsten en verschillen in de functies van mono- en biarticulaire
Auteur(s): H. Faber, D. Kistemaker, A. Hof Titel: Reactie op: Overeenkomsten en verschillen in de functies van mono- en biarticulaire spieren Jaargang: 22 Jaartal: 2004 Nummer: 6 Oorspronkelijke paginanummers:
Nadere informatieVERSUS, Tijdschrift voor Fysiotherapie, 26e jaargang 2008, no.5 (pp.200-229).
Auteur(s): C. Riezebos Titel: Oppervlakte-elektromyografie en bewegingsanalyse (3) Jaargang: 26 Jaartal: 2008 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers: 200-229 Deze online uitgave mag, onder duidelijke
Nadere informatieCervicogene hoofdpijn
Cervicogene hoofdpijn Van alle hoofdpijnvormen bestaat 15 tot 20 % uit cervicogene hoofdpijn. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Klachtenbeeld: De Noorse neuroloog Dr. Ottar Sjaastad gebruikte
Nadere informatie1. Abdominal Crunch - Rechte buikspieren
Belangrijk voor de buikspieren Ga bij de buikspieroefeningen nooit vanuit je nek bewegen. Blijf naar boven kijken en beweeg ook richting het plafond en niet richting je knieën. Plaats eventueel 1 hand
Nadere informatiePATIËNTENFOLDER Wervelkolomcentrum Fysiotherapie na een Spondylodese
PATIËNTENFOLDER Wervelkolomcentrum Fysiotherapie na een Spondylodese Inleiding In deze folder vindt u adviezen en instructies over houding en beweging en oefeningen. Alle oefeningen die voor u van toepassing
Nadere informatieOefenprogramma Core Stability
Oefenprogramma Core Stability Een woordje uitleg Wat wordt er eigenlijk bedoeld met Core? Dit is in feite het gebied van de rug, de buik en het bekken. De romp is het centrum van de functionele bewegingsketen
Nadere informatieTECHNISCHE LEERLIJN VOOR VOLWASSENEN! VERENIGINGSDAG 4 OKTOBER 2014
TECHNISCHE LEERLIJN VOOR VOLWASSENEN! VERENIGINGSDAG 4 OKTOBER 2014 VOORSTELLEN HANS BOOM LEERCOACH/ EXPERT/BEOORDELAAR (KNSB) MUSICUS/TRAINER/COACH (HET MUZIEKBOS) Programma Aanleiding Uitgangspunten
Nadere informatieFysiotherapie bij Lage Rug Operatie
Fysiotherapie bij Lage Rug Operatie Inhoudsopgave Inleiding... 1 Praktische gang van zaken tijdens de opname... 1 Fysiotherapie... 1 Richtlijnen voor thuis... 3 Inleiding U verblijft in ziekenhuis Tjongerschans
Nadere informatieBoulestechniek Keuze van boules
Boulestechniek Keuze van boules Om voor u de juiste diameter van de boules te bepalen, wordt door de Franse Jeu de Boules Bond de volgende meetmethode geadviseerd: Meet de afstand van het topje van de
Nadere informatieBelangrijke spieren ter hoogte van de rug zijn de lokale/globale stabilisatoren en de globale mobilisatoren:
Aspecifieke lage rugpijn Wanneer men spreekt van aspecifieke lage rugpijn, dan wilt dit zeggen dat er geen specifieke oorzaak voor de klachten te vinden is. Het komt voor bij ongeveer 90% van de personen
Nadere informatieRomphouding en Beweeglijkheid Bureaustoel versus Flexchair
Romphouding en Beweeglijkheid Bureaustoel versus Flexchair Thijs Hartveld Stagiair McRoberts Opleiding Bewegingstechnologie Den Haag Februari 2013 Achtergrond Veldon VelDon is gestart met een dynamisch
Nadere informatieAfdeling revalidatie. De wervelfractuur
Afdeling revalidatie De wervelfractuur Deze folder geeft algemene informatie over de behandeling bij een (in)stabiele wervelfractuur. Deze folder geeft aan hoe de meeste patiënten kunnen worden behandeld,
Nadere informatieRevalidatie nieuwe heupoperatie. Achterste benadering
Revalidatie nieuwe heupoperatie Achterste benadering Afdeling fysiotherapie Datum: januari 2014 2 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Revalidatie 4 3 Thuissituatie 5 4 Anatomie 6 5 Operatietechniek 7 6 Leefregels achterste
Nadere informatieCore Stability - serie 2 (met Swiss Ball)
Inleiding Met Core Stability training train je je rompspieren, zodat je die zo effectief mogelijk kunt gebruiken. Het gaat hierbij niet alleen om buik- en bilspieren, maar om je gehele romp. Je ontwikkelt
Nadere informatieLage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit,
Lage Rugpijn, Aspecifieke Lage Rugpijn, Lumbago, Spit, Wat is lage rugpijn? Lage rugpijn zit onderin de rug. Soms straalt de pijn uit naar de billen of naar een of beide bovenbenen. De pijn kan plotseling
Nadere informatieBorst BORSTSPIEROEFENINGEN VOOR BEGINNERS
Borst BORSTSPIEROEFENINGEN VOOR BEGINNERS BIDDEN NAAR HET OOSTEN Dit lijkt op de oefening die iedereen wel kent: opdrukken. Echter is deze versie makkelijker. Je rust met je knieën op de grond in plaats
Nadere informatieSI- gewrichtsklachten
SI- gewrichtsklachten De sacro-iliacaalgewrichten (SI-gewrichten), ook wel heiligbeengewrichten genoemd, vormen de verbinding tussen het heiligbeen (sacrum) en het bekken en daarmee tussen de rug en de
Nadere informatieZomerfit Pagina 1 van 5
Zomerfit Pagina 1 van 5 1. Brug in ruglig met calf raises Neem plaats in ruglig met de kniëen gebogen, waarbij de voeten plat op de mat staan. Til het bekken op tot een brugpositie en ga op de tenen staan.
Nadere informatieG.S.Z.V. DE GOLFBREKER. Techniekoefeningen. Oefeningen per slag. Trainers G.S.Z.V. De Golfbreker 24/09/2013
G.S.Z.V. De Golfbreker G.S.Z.V. DE GOLFBREKER Techniekoefeningen en per slag Trainers G.S.Z.V. De Golfbreker 24/09/2013 In dit document staan per slag een aantal oefeningen om bepaalde accentpunten van
Nadere informatieTRAININGSPLAN XCO-TRAINER
TRAININGSPLAN XCO-TRAINER HET PRINCIPE VAN XCO-TRAINING. Nieuw explosieve training met maximaal resultaat. Door actieve bewegingsvormen kan de mechanische belastbaarheid van spieren, het bindweefsel in
Nadere informatieOefeningen Hamstrings
Oefeningen Hamstrings Ondanks het feit dat de hamstrings een belangrijke rol spelen tijdens het lopen worden zij vaak verwaarloosd. Gerichte krachttraining voor de hamstrings is echter zeer goed mogelijk.
Nadere informatieTIPS EN OEFENINGEN OM UW RUG STERK EN FIT TE MAKEN
TIPS EN OEFENINGEN OM UW RUG STERK EN FIT TE MAKEN Maximale ontspanning voor uw rug De rug is zo maximaal ontspannen. De armen liggen langs het lichaam. De knieën zijn 90 graden gebogen en liggen op een
Nadere informatieT:+32(0)3 230 19 75 www.esdproducts.eu - info@esdproducts.eu F:+32(0)3 230 19 78. nr. 06 2004 Beeld: Frog design, Hedel
50 Beeld: Frog design, Hedel De juiste bureaustoel Wat is een HUGO BOS Fysiotherapeut en manager ergonomie bij ErgoQuality Foundation, hugo.bos@ergoquality.org. Moeten de armen tijdens beeldschermwerk
Nadere informatie