/iifj ISL-TV ?24. :i it WERKDOCUMENT RIJKSDIENST VOOR DE IJSSELMEERPOLDERS SMEDINGHUIS LELYSTAD

Transcriptie

1 y WERKDOCUMENT ONTWIKKELINGSPROGRAMMA VOOR HET BEDRIJVENPARK ALMERE-OOST door K.W. Stoel Ca januari R?24 :i it /iifj ISL-TV RIJKSDIENST VOOR DE IJSSELMEERPOLDERS SMEDINGHUIS LELYSTAD 8650

2 - 3 - I N H O U D 111 /.. 1. INLEIDING 7 2. LIGGING EN BENAMING 9 3. AARD VAN DE WERKGELEGENHEID 11 3.a. Regionale analyse 11 3.b. Conclusies voor de mogelijke samenstelling van de 18 werkgelegenheid 4. KARAKTER VAN HET TERREIN OPPERVLAKTEBEHOEFTE EN -VERDELING PROGRAMMA VAN EISEN FASERING / /JJ

3 situering bedrijvenpark almere-oost ijsselmeer N

4 INLEIDING Het bedrijvenpark Almere-Oost is het tweede grootschalig bedrijvenpark in het Almere-gebied. Het ontwerp-structuurplan Almere gaat ervan uit dat een vierde gedeelte van de totale oppervlakte aan grootschalige bedrijvenparken op het bedrijvenpark Almere-Oost gerealiseerd zal worden. Bij inwoners in Almere is er een oppervlakte van totaal bruto 500 hectares bedrijvenpark in Almere berekend. Wanneer van een gemiddeld terreinquotient van 250 m2 per arbeidsplaats wordt uitgegaan en voor Almere-Oost een bruto-oppervlakte van circa 145 hectares gerealiseerd zal worden, dan zal het aantal arbeidsplaatsen circa 4000 bedragen (bruto:netto = 100:70%). Ter onderscheiding van het bedrijvenpark De Vaart en passend in de opzet van het meer landelijk karakter van het oostelijk kernencomplex wordt aan een type terrein gedacht, waarop het dienstverlenend en research karakter overheersen. Het bedrijvenpark "Almere-Oost" is mede gepland om het aantoonbaar tekort aan uitgeefbaar terrein in Gooi- en Vechtstreek op te vangen. De realisering van dit bedrijvenpark zal in grote mate belnvloed worden door de infrastructuur in haar naaste omgeving, zoals "De Stichtse Brug". Deze brug geeft, vanuit de polder gezien de meest directe toegang tot toeleveringsgebied van bedrijven en arbeidsplaatsen voor het bedrijvenpark "Almere-Oost". De verplaatsingen van bedrijven vanuit het toeleveringsgebied kunnen alleen dan optimaal verlopen, wanneer vanaf de eerste oplevering van het bedrijvenpark de verplaatsingen via "De Stichtse Brug" tot stand komen. Veel bedrijven (b.v. groothandels- en transportbedrijven) zijn aangewezen op goede verkeersaansluitingen. Het is derhalve erg belangrijk dat de aansluiting van RW 27 op RW 6 tijdig een feit is (dit betreft m.n. het gedeelte tussen het bedrijvenpark en RW 6). Wanneer deze werkzaamheden grotendeels voltooid zijn v66r de openstelling van het bedrijvenpark, dan zal het bedrijvenpark in haar realisering een goede kans van slagen hebben van de aanvang af, zoals dat het geval is met andere - centraal in Nederland gelegen bedrijventerreinen.

5 LIGGING EN BENAMING P De ligging van het bedrijvenpa_rk Almere-Oost is zeer gunstig vanuit verkeerskundig oogpunt (zie ook het kaartje). De rijkswegen 27 en 6 liggen nabij het bedrijvenpark, eerstgenoemde rijksweg doorsnijdt het bedrijvenpark zelfs. Zodat gesteld kan worden, dat het bedrijvenpark gelegen is zeer nabij de kruising van wegen die leiden naar alle windstreken van ons land. Namelijk RW 27 en 6 vinden verder in het land aansluitingen op andere rijkswegen, zodat een snelle verbinding binnen en buiten onze landsgrenzen geboden wordt. Ten einde enig idee te krijgen van de afstanden van en naar het bedrijvenpark, worden de afstanden tot meerdere punten vermeld. De afstand naar Utrecht bedraagt 30 km (via de Stichtse Brug) naar Amsterdam (via Hollandse Brug) 36 km naar Hilversum 17 km en Amersfoort 25 km. Tabel 1. De kortste afstand over de weg van Almere-Oost naar: - centrum Almere-Buiten - 15 km - centrum Almere-Stad - 15 km - centrum Almere-Haven - 15 km - "Stichtse Brug" - 3 km - "Hollandse Brug" - 18 km - "De Vaart" - 18 km. De ligging ten opzichte van de woonkernen van Almere qua windrichting is hieronder weergegeven. Tabel 2. De ligging qua windrichting van Almere-Oost ten opzichte van: - Almere-Buiten is n.n.w. - Almere-Stad is n.w. - Almere-Haven is n.w.w. Vermeldenswaard is de ligging aan de Hoge Vaart, waardoor in principe de mogelijkheid bestaat om een bepaald gedeelte van Almere- Oost als "nat" terrein aan te leggen, of de oever voor een bedrijfsrecreatieve functie te benutten. Naast genoemde RW 6 en 27 worden de goede verbindingen met de kernen van Almere gevormd door S.A.W.'s. Met name S.A.W. 2 en 5 zorgen voor verbinding met resp. Almere-Haven en Almere Stad en "De Vaart". Het bedrijvenpark draagt thans de vrij algemene benaming "Almere- Oost". Een naam die duidt op de (natuurlijke) omgeving zou waar- \ schi jnli jk beter in het gehoor liggen b.v. "Eemlo" of "Eemw'old"..

6 e Het onderzoeksgebied omvat: (zie kanrtje) -het COROP-gebied Gooi- en Vecht3treck met de plautsen Blaricum, Bussum, '8-Gravenland, Hilversum. Huizen Laren, Muiden ' Maarden, Nederhorst den Berg,Weesp. het Corop-gebied Veluwe met de regio'a Gelderse Vallei, Randmeerkuat, Ooat-Veluwe-zoom en -regio Eemland Zuid-Veluwe-zoom. met de plaat8en Bun8choten, Nijkerk, Eemnea, Baarn, Soest, Amersfoort, Leuaden, Voudenberg, Hoogland en Hoevelaken.

7 het onderzoeksgebied schaal 1:1250

8 V 3. AARD VAN DE WERKGELEGENHEID Almere-Oost is, zoals in de inleiding reeds vermeld, mede gepland voor het bedrijventerreintekort in Gooi- en Vechtstreek. Gezien de ligging ten opzichte van andere regio's (Eemland (gedeeltelijk), Veluwe-rRandmeerkust en Gelderse Vallei) is, naast Gooien Vechtstreek, gelet op de samenstelling van de werkgelegenheid in deze regio 's. De ervaring in Almere, wat betreft bedrijfsverplaatsingen, heeft tot nu toe geleerd dat de meeste bedrijven zich over een afstand van + 30 km verplaatsen (f deel). Vandaar dat dit hoofdstuk uit twee gedeeltes bestaat, t.w. a. Regionale analyse, (max. 60 km vanaf Almere-Oost), waarin a.h.v. bestudeerde literatuur wordt gekomen tot het formuleren van b. Conclusies voor de mogelijke samenstelling van de werkgelegenheid op "Almere-Oost". 3.a. Regionale analyse De samenstelling van de werkgelegenheid in de onderzochte gebieden zag er als volgt uit: Tabel 3. Bedrijfstak Industrie Bouwnijverheid Handel, horeca en reparatie Transport, opslag communicatie Banken en zakelijke diensten Overige diensten Totaal Gooi-Vechtstreek Regio Eemland Veluwe % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Bron: G.A.B. Amersfoort, S.W.P. en "Werkgelegenheidsstructuur in een frontregio" van M. Stijnenbosch. Veluwe Het onderzoeksgebied van de Veluwe betreft een aantal ETI-gebieden waarvan helaas niet steeds afzonderlijke gegevens beschikbaar zijn, derhalve wordt hier volstaan voor zover noodzakelijk met het COROPgebied. De mutaties t.o.v in de Veluwe zijn in vergelijking met andere gebieden: Tabel 4. Mutaties t.o.v (aantal werknemers x 1000) ( 1975) Veluwe Gelderland Utrecht Nederland Industrie + 5,2 " 1.2-4,7-56,0 Bouw + 3,3 + 7,3 + 0,7 + 7,8 Handel + horeca + 6,9 + 16,3 + 13,4 + 95,6 Transport + 0,6 + 2,4 + 5,3-3,7 Bank + verzekering + 6,9 + 15,9 + 16, ,0 Sociale diensten + 18,4 + 46,4 + 29, ,0

9 Waarschijnlijk is dat vanaf de Veluwe, met name verplaatsingen in de tertiaire sector te verwachten zijn. De expansie doet zich voor in de tertiaire sector landelijk gezien, maar ook in elke regio afzonderlijk. De tertiaire sector wordt vervoigens nader bestudeerd. De verhoudingen binnen de tertiaire sector op de Veluwe onderverdeeld zijn: (zie kaartje) Tabel Zuid Veluwezoom Oost Veluwezoom 32 Randmeerkust 31 Gelderse Vallei Veluwe Economische Diensten 30% = werkn. 12% = werkn. 4% = werkn. 10% = werkn. 56% = werkn. Bron: ETI-Gelderland ( bedrijveny 10 arbeidskrachten) Sociale Diensten 28% = werkn. 16% = werkn. 8% = werkn. 7% = werkn. 59% = werkn. De economische diensten hebben betrekking op de bedrijfsklassen: handel, horeca, vervoer, bank- en verzekeringswezen en overig. Onder de sociale diensten vallen de bedrijfsklassen: overheid, onderwijs, medische sector, C.R.M. en overig. In vergelijking met het overig gedeelte van de provincie Gelderland blijkt in het COROP-gebied van de Veluwe het grootste gedeelte (+ 58%) van de totale Gelderse dienstensector gezeteld te zijn. Aan de Randmeerkust gaat het vooral om de sector sociale diensten, in de Gelderse Vallei om de economische diensten en in de Zuid- Veluwezoom om beide sectoren. Wel dient opgemerkt te worden dat aan de Randmeerkust de sociale sector bei'nvloed wordt door "militaire" activiteiten (beroepsmilitairen en burgers werkzaam in militaire dienst). In de sociale sector op de Veluwe spelen de medische diensten, C.R.M. en het onderwijs een erg belangrijke rol. Waarbij gedacht moet worden aan landbouwhogeschool, allerlei instituten en sanatoria. In de Gelderse Vallei signaleren we een zware bezetting in banken verzekeringswezen en ook in de handelssector. Op de Veluwe verkeert de hoeveelheid voorraad uitgeefbaar bedrijventerrein (279 ha) voor 70% in vigerende bestemmingsplannen (197 ha). Het reeds uitgegeven terrein bedraagt 612 ha. Van deze voorraad (279 ha) is circa 116 ha terstond uitgeefbaar. De voorraad bedrijven aan de Randmeerkust en in de Gelderse Vallei is in onderstaande tabel weergegeven: Tabel 6. Voorraad uitgeefbaar bedrijventerrein terstond Harderwijk - 14 ha Barneveld - 3 ha Ermelo Scherpenzeel - Putten - 2 ha Ede - 9 ha Nijkerk - - Wageningen - Het grootste gedeelte van het terstond uitgeefbaar terrein op de Veluwe bevindt zich in Apeldoorn (63 ha), Elburg (11), Harderwijk (14 ha) en Ede (9 ha). De voorraad terstond uitgeefbaar bedrijventerrein in de Gelderse Vallei bedraagt 27 ha en aan de Randmeerkust 12 ha. Deze gegevens zijn afkomstig van de enquete voorraad bedrijventerreinen van de RPD per

10 Gooi- en Vechtstreek Sterke bedrijfsklassen, qua aantal werknemers, blijken te zijn: - elektrotechnische industrie = 8% van aantal werkzame personen. - chemische en kunstmatige garens- en vezelindustrie = 5% - groothandel = 11% - recreatie en sociaal culturele instellingen = 9% - maatschappelijke dienstverlening en gezondheidszorg = 11%. De grootste ontwikkelingen tussen 1971 en 1976 hebben zich in de dienstensector voorgedaan (zie ook bijlage 1). De ruimteproblemen zijn in deze regio erg groot. De ruimtebehoefte van praktisch alle bedrijfstakken groeit continu. Het aanbod van bedrijventerreinen daarentegen is zeer gering. De situatie was eind 1977 in Gooi- en Vechtstreek als volgt: Tabel 7. Voorraad bedrijventerreinen in Gooi- en Vechtstreek Gemeente Uitgegeven Toestand uitgeefbaar Huizen Weesp Hilversum 12 ha 42 ha 26 ha 8 ha 8 ha 10 ha Totaal 80 ha 26 ha Het onderzoek naar de stuwende werkgelegenheid in het Gooi en omstreken (van drs. N.F. Abcouwer) toont aan dat het terreingebruik in de periode in de nijverheidssector (incl. bouw) groeide met 28% (d.i m2). In de dienstensector bedroeg de toename 25% (d.i m2). De periode was meer het tijdperk van industriele groei. Klaarblijkelijk was in het in genoemde periode nog mogelijk om qua ruimte uit te breiden. Verder blijkt uit het onderzoek dat het ruimtegebruik per werkzame persoon lager ligt dan elders in Nederland. Zowel industriele als dienstverlenende bedrijven vinden een nieuw bedrijfsonderkomen bijna altijd op een bedrijventerrein. Wanneer de samenstelling van de werkgelegenheid in Gooi- en Vechtstreek over meerdere jaren qua ontwikkeling vergeleken wordt, ontstaat het volgende beeld (zie ook bijlage 1): Tabel 8. Ontwikkeling in de werkgelegenheid (1971 = 100) Bedrijfstak ) industrie en ) openbare nutsvoorzieningen bouw handel vervoer diensten Bron: SWP 1971, 1973 en Bedrijfstak 2 (d.i. Standaard Bedrijfsindeling 1966) is in de periode het sterkst afgenomen m.n. de lederwaren- en de papierindustrie zijn hier de oorzaak van (in vergelijking met 1971 resp. 4 en 57).

11 In bedrijfstak 3 is de terugloop in werkzame personen minder groot in dezelfde periode. In de rubbernijverheid valt zelfs een sterke groei te constateren, van 188 werkzame personen in 1971 naar 846 werkzame personen in Ten einde de groei in de dienstensector gedetailleerder te kunnen bezien is onderstaand per bedrijfsklasse het indexcijfer weergegeven. Tabel 9. Groei per bedrijfsklasse in de dienstensector (1971 = 100) Bedrijfstak ) groothandel ) detailhandel vervoer, opslag, comm bank en verzekering O ) overheid, onderwijs, med j overige maatsch. diensten j J zakelijke diensten j recreatie, sport en cult. inst ; horeca huish. n.e.g j 294 Bron: SWP Doordat in de Statistiek Werkzame Personen met ingang van 1974 de Satndaard Bedrijfsindeling 1971 gehanteerd werd verliep de vergelijking vanaf dat jaar per bedrijfsklasse wat moeilijker en moesten enkele bedrijfsklassen worden samengevoegd. De sterkst groeiende klassen qua aantal werkzame personen zijn wel de groothandel, zakelijke dienstverlening, soc. culturele instellingen, cultuur en recreatie, maatschappelijke dienstverlening n.e.g. De laatste groep (vanaf soc. cult, inst.) is afgeleid vanuit de SWP 1974 en 1976 (op basis van SBI 1971), omdat deze door de samenvoeging in bovenstaande tabel niet zonder meer viel af te leiden. Resumerend blijkt in Gooi- en Vechtstreek de belangrijkste ontwikkelingen zich in de economische en sociale dienstverlening voor te doen, waarbij reeds genoemde bedrijfsklassen in deze ontwikkelingen domineren. Regio Eemland Deze regio is praktisch gelegen aan de oprit van de Stichtse Brug en vormt daardoor feitelijk mede een toeleveringsgebied voor het bedrijvenpark Almere-Oost. Van de hand van M. Stijnenbosch is een rapport verschenen in 1976 over de samenstelling van de werkgelegenheid in deze regio; Deze gegevens betreffen 15% van het totale bedrijvenbestand (onderdeel van het Oostrandproject in opdracht van RPD en PPD Utrecht en gemeente Amersfoort). Naast deze gegevens is ook informatie van het GAB Amersfoort benut. De samenstelling van de werkgelegenheid in de regio Eemland was per :

12 Tabel 10. Industrie en nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel, horeca, reparatie Vervoer, opslag, communicatie Bank en zak. diensten Overige diensten Bron: G.A.B. Amersfoort. Werkzame personen Bedrijven = 27% 715 = 11% = 12% 637 = 10% = 23% = 47% = 4% 202 = 3% = 9% 625 = 10% = 25% = 19% = 100% = 100% De groei van de werkgelegenheid in de periode in regio Eemland was per bedrijfstak. Tabel 11. Groei in de periode absoluut en in % Werkzame personen Industrie % Bouw 202-5% Groothandel % Reparatie 34-1% Vervoer 286-8% Zak. dienstverl. H.U9 " 29% Overige dienstverl % Totaal % Bron: M. Stijnenbosch De groei van de arbeidsplaatsen in de periode is voor 66% te danken aan de komst van nieuwe bedrijven, voordien in de periode was de groeikracht in de werkgelegenheid te danken aan de autochtone bedrijven. ^ De meeste groeikracht komt voor in de tertiaire sector, m.n. groothandel en zakelijke dienstverlening. De nieuwe bedrijven zijn bijna allemaal afkomstig uit West-Nederland en ook een belangrijk deel vanaf de Utrechtse Heuvelrug. Het gaat meestal (75%) om volledige verplaatsingen. Omdat in de dienstensector de sterkste ontwikkelingen zich hebben voorgedaan in de periode is de groei per bedrijfsklasse nagegaan.

13 Tabel 12. Groei van de werkgelegenheid van de tertiaire sector ( ) Groothandel % Reparatie 40-2% Vervoer 124-5% Communicatie 112-4% Hulpbedr. v.h. vervoer 1 Bankwezen 96 - Verzekeringen 40-3 % lj% Zak. diensten + expl. onr. goed % Verhuurbedr. 25-1% Maatsch. dienst. n.e.g % Dienstverlening n.e.g. 52-2% Totale diensten % Bron: M. Stijnenbosch Naast de toename van het aantal werkzame personen is ook gelet op de toename van het aantal bedrijven; hetzij door binnenkomst in de regio Eemland hetzij door verschuiving binnen de regio. Tabel 13. Ontwikkeling van het aantal bedrijven in Eemland ( ) Toeneming Van buiten de regio Binnen de regio Industrie Bouw Groothandel Vervoer Zak. dienstverl. Overige dienstverl Totaal De regio Eemland omvat de gemeentes Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Hoevelaken, Leusden, Nijkerk, Soest en Woudenberg. Het aanbod van uitgeefbare bedrijventerreinen in deze gemeentes is als volgt: Tabel 14. Aanbod terstond uitgeefbaar bedrijventerrein per '77 Amersfoort 2 ha Leusden - 3 ha Baarn - 2 ha Nijkerk - 0 ha Bunschoten - 16 ha Soest - 1 ha Hoevelaken 0 ha Woudenberg - 0 ha Bron: Enquete voorraad bedrijventerr. RPD. De regio Eemland heeft een zeer geringe reserve bedrijventerrein, met uitzondering van de gemeente Bunschoten.

14 b. Conclusies voor de mogelijke samenstelling van de werkgelegenheid Van de onderzoeksgebieden (Randmeerkust, Gelderse Vallei, Eemland en Gooi- en Vechtstreek) hebben we nu de samenstelling van de werkgelegenheid, de ontwikkeling van de werkgelegenheid over een aantal jaren, een nadere detaillering van de dienstensector en het aanbod van terstond uitgeefbaar bedrijventerrein in het onderzoeksgebied. Het totale onderzoeksgebied omvat circa werkzame personen. en een terreingebruik van circa 540 ha netto uitgegeven terrein en een voorraad terstond uitgeefbaar terrein van 95 ha = 18% van het in gebruik zijnde terrein. De oppervlakte van Almere-Oost zal circa 145 ha gaan bedragen dat is vergelijkbaar met de oppervlakte van De Vaart I en II. Zeer waarschijnlijk zal de sterke ontwikkeling in de tertiaire sector in de onderzoeksgebieden haar weerslag ook vinden op de samen stelling van de werkgelegenheid op Almere-Oost. In tegenstelling tot het bedrijvenpark De Vaart zal op Almere-Oost niet elk willekeurig bedrijf een vestigingsplaats kunnen krijgen. Met name de veel overlast bezorgende bedrijven zullen niet zonder meer geaccepteerd worden (dat zijn bedrijven, die op De Vaart IV/V thuishoren). Afgaande op de onderzoeksgebieden zou een sectorverdeling voor Almere-Oost als volgt kunnen zijn: Tabel 15. Verdeling arbeidsplaatsen over de sectoren voor Almere-Oost Industrie Bouwnijverheid Groothandel Overige dienstverlening Totaal 30 a 35% = 1200/ % = a 30% = 1000/1200 1) 30% = % = 4000 arbeidspl. DrjJ Zie voor verdeling per bedrijfsklasse bijlage 2. Het is een vrij grove indeling en de percentages zullen in de tijd ook wel een verloop vertonen, evenals dit op andere bedrijfslocaties thans in Almere het geval is. In bijlage 2 is gepoogd aan te geven hoe de verdeling van de arbeidsplaatsen zal zijn over de bedrijfsklassen aan de hand van de kerncijfers. Daarbij is verondersteld dat 15% a 20% van de arbeidsplaatsen op de grote bedrijvenparken gerealiseerd zal worden, waarvan J gedeelte op het bedrijvenpark Almere-Oost. Tot 1990 bedraagt de toename van het aantal arbeidsplaatsen op Almere- Oost per jaar gemiddeld 100 volgens de kerncijfers. Na 1990 wordt verondersteld dat het tempo iets hoger ligt op gemiddeld 120 arbeidsplaatsen per jaar. Zoals in tabel 14 en bijlage 2 wordt weergegeven is de verwachting gericht op een verdere ontwikkeling in de dienstensector waarin de groothandel en de zakelijke dienstverlening een belangrijke rol zullen spelen. Maar ook is gedacht aan een sterke bezetting in de bedrijfsklasse? Maatschappelijke dienstverlening, waarbij verondersteld wordt dat er een goede vestigingsmogelijkheid wordt geboden aan kantoorachtige en laboratoriumachtige vestigingen op Almere-Oost. In de onderzoeksgebieden blijken genoemde bedrijfsklasse sterk bezet te zijn en qua arbeidsplaatsen in de tijd flink te groeien. Binnen de secundaire sector blijkt in Almere de metaalproduktenindus-

15 trie nu reeds redelijk sterk vertegenwoordigd (8% van alle bedrijven met een vestigingsvergunning). Voor de industriesn is gelet op de invloed, die het uitoefenen kan op haar omgeving (P.V.E.,De Vaart I en II). Gepoogd is een samenstelling van de werkgelegenheid te schetsen, voor een bedrijvenpark, niet gelegen in de periferie maar waar verkeers- en woonactiviteit op vrij korte afstand zich afspelen. Een bedrijvenpark bijna grenzend aan het oostelijk kernencomplex, gelegen in een bosrijke omgeving.

16 - 20 -

17 KARAKTER VAN HET TERREIN '< Het karakter van het terrein wordt bepaald door de samenstelling van de werkgelegenheid. Bij karakter wordt gedacht aan de gestalte die door de bedrijven aan het terrein wordt gegeven (het aanzicht). "Kantoorachtige vestigingen" en ook bedrijven, waar de activiteiten zich binnenshuis afspelen, kunnen gemakkelijk in een parkachtige omgeving gehuisvest worden. Ondernemingen, waar opslag of stalling op het terrein plaatsvindt lenen zich daar minder gemakkelijk voor. Gezien de te realiseren taakstellingen zal het bedrijvenpark Almere- Oost plaats moeten bieden aan alle soorten van werkgelegenheid. Binnen het bedrijvenpark kunnen dan meerdere delen onderscheiden worden: een kantoorgedeelte, een laboratoriumdeel, een deel voor handelsbedrijven en een deel voor industriele ondernemingen. Het ruimtebeslag voor de verschillende onderdelen zal als volgt onderverdeeld zijn: Tabel 16. Ruimteverdeling op Almere-Oost (zie ook bijlage 3) Gem. terreinquotient en ruimteverdeling Industrie 270 m2 35 ha = 35% Bouw 250 m2 10 ha = 10% Groothandel en vervoer 300 m2 40 ha = 40% Zakelijke diensten 200 m2 ] 15 ha Overige diensten 120 m2 a 15% Totaal m2 100 ha = 10C% Hoe moet men de verschillende delen of zones binnen Almere-Oost voorstellen? Enkele kenmerken van de zone voor de kantoorachtige vestigingen en instellingen in de kwartiaire sector, kunnen zijn: y een klein aantal grote percelen (+^ i ha) voor b.v. wetenschappelijke instellingen, laboratoria en computercentra, een representatieve ligging omdat dergelijke bedrijven contactgevoelig zijn. Voor de groothandel en aanverwante bedrijfstypen zou het van belang zijn een groot aantal kleine percelen (per gem m2 per groothandelsbedrijf in Almere) aan te leggen, waarvoor een zekere eenheid van architectuur wordt bepleit, ook hier een representatieve ligging vooral omdat er showroomfuncties uitgeoefend kunnen worden. De distributie-, vervoers- en meer industriele bedrijven kenmerken zich door een vrij extensief terreingebruik en door hun al of niet overdekte opslagfunctie, bereikbaarheid voor het zware vrachtverkeer speelt in deze zone een grote rol (het terreingebruik voor de secundaire sector is per circa m2 per bedrijf op De Vaart). Het karakter van het terrein wordt ook in zekere mate bepaald door de uitrusting, waarmede bedoeld wordt centrale voorzieningen en faciliteiten al of niet in een dienstencentrum. Zo kan voor de zones, waarin kantoorachtige vestigingen gevestigd zijn, worden gedacht aan plantsoenaanleg en -onderhoud, schoonmaakdiensten en parkeerfaciliteiten. Een andere faciliteit in combinatie met de nabij gelegen rijksweg zou een horeca-activiteit kunnen zijn waarin dan tevens de nodige vergaderruimte gerealiseerd kan worden.

18 Voor de zone met de groothandels- en vervoersactiviteiten zou een transportagentschap en een postagentschap met eventuele telexverbindingen waarschijnlijk wel tot de lonende mogelijkheid van realisatie behoren. I Gezien de ligging van Almere-Oost zou het aanbeveling verdienen om de zones van kantooraclitige en groothandelsondernemingen te realiseren op het gedeelte terrein tussen RW 27 en het Oostelijke Kernencomplex, mede omdat genoemde bedrijven zich lenen voor vestiging nabij de randbebouwing van het Oostelijk Kernencomplex. In tegenstelling tot de zone van de meer industriele ondernemingen, die ten zuidoosten van RW 27 haar onderkomen zou kunnen krijgen.

19 OPPERVLAKTEBEHOEFTE EN -VERDELING Wanneer aan de hand van de in de taakstellende kerncijfers genoemde arbeidsplaatsen de oppervlakte berekend wordt ontstaat het volgende beeld: (arbeidsplaatsen totaal Almere (15 a 20%) x \ = arbeidsplaatsen Almere-Oost). Tabel 17. Ultimo arb.pl. - gem. terr quot. 360 m2 18 ha netto opp II II 340 m2 m 24 " II II 310 n>2 = 10 " i» t 300 m2 = 60 " II i 260 m2 = 70 " II ii 250 m2 = 100 " Voor een gedetaileerde uitwerking per bedrijfsklasse wordt verwezen naar de bijlage 3. (Op de Vaart is per het gemiddeld terreingebruik 340 (excl. de rioolwaterzuiveringsinst.)). De bruto netto verhouding is gesteld op 100:70%. Bij de opstelling van de terreinquotienten in de bijlage is gelet op de terreinquotienten vermeld in: - P.V.E. De Vaart I en II - Ontwerp en structuurplan Almere, hoofdstuk 4 - De huidige terreinquotienten op De Vaart (werkdocument "Stand van bedrijven in Almere per "). De bruto terreinbehoefte zal a.h.v. de peildata in de bijlage vermeld zijn: netto-oppervlakte = 18 ha = 40 ha = 69 ha " = 100 ha bruto-oppervlakte 26 ha 57 ha 99 ha 145 ha

20 - 24 -

21 PROGRAMMA VAN EISEN Gezien de ligging van het bedrijvenpark is het alleen bestemd voor tamelijk schone bedrijven (categorie 1 t/m 3). De nabij ligging van het Oostelijk Kernencomplex en de RW 27 die het bedrijvenpark doorsnijdt, tolereren overlast bezorgende bedrijven niet. Ook de karakteromschrijving met de bedrijfszoneringen geeft reeds aan dat de bedrijvigheid op Almere-Oost goed gebruik kan maken van de rijksweg en de woonkern/voorzieningen. Door de rijksweg is de basis gelegd voor een goede ontsluiting van het bedrijvenpark. De bedrijvigheid in de transport-, opslag- en groothandelsondernemingen stelt een goede aan- en afvoer per vrachtwagen als eerste vereiste. Maar ook de kantoorachtige en laboratoriavestigingen zullen door hun contactgevoeligheid bereikbaar moeten zijn, hetzij per auto, hetzij per openbaar vervoer. Qua inrichting verdient het aanbeveling de zone van de kantoorachtige ondernemingen zoveel mogelijk aan te laten sluiten aan de randbebouwing (buitenwijken) van het Oostelijk Kernencomplex. De zone van de distributie- en industriele bedrijven dient zo ver mogelijk te worden verwijderd van de woonbebouwing, eventueel aan de andere zijde van de rijksweg. Binnen het kader van de ontsluiting van het bedrijvenpark, is het zaak dat de wegbreedte, m.n. op het gedeelte waar de groothandels- en transportondernemingen zich zullen vestigen, voldoende is, zodat lange vrachtwagencombinaties die deze bedrijven met bezoeken zonder veel inspanningen hier kunnen rijden. Bij de zones waar zeer waarschijnlijk veel groen aangelegd zal worden, is het doelmatig deze aanplanting zo vroeg mogelijk uit te voeren, zodat het bedrijvenpark van meet af aan qua "landscaping" een goede aanblik biedt. Een goede bereikbaarheid voor het fietsverkeer dient gegarandeerd te worden mede omdat het bedrijvenpark voor een groot deel in een aantrekkelijke natuurlijke omgeving zal komen te liggen, wat veel recreatief fietsverkeer zal aantrekken. Voor een optimale uitoefening van haar werkzaamheden zal het bedrijfsleven over goede verbindingen moeten kunnen beschikken, zoals telefoon, telex, postbezorging. Wanneer een zonering, zoals in hoofdstuk 4 beschreven, gerealiseerd wordt, zal een goede bewegwijzering daarop aangepast moeten worden, zodat de bezoekers zonder veel omwegen naar hun doel gedirigeerd worden. Mogelijk dat uit de bewegwijzering de indeling van de zones getoond kan worden door het gebruiken van eenvoudige symbolen voor ieder bedrijfsterreingedeelte. Betreffende de faciliteiten, zoals bank, postkantoor, vergaderruimte, horeca e.d., kan mogelijk een combinatie gemaakt worden met de aanwezigheid. van RW 27, waardoor realisatie eerder lonend is dan wanneer deze combinatie achterwege blijft, zodat ook weggebruikers van deze voorzieningen gebruik gaan maken.

22 - 26 -

23 FASERING De fasering is in hoofdstuk 5 reeds aan de orde geweest. Uitgegaan is van de kerncijfers (1978) en van het ontwerp structuurplan Almere. Verondersteld is dat +_ 15% a 20% van de arbeidsplaatsen zich op grote bedrijvenparken zal vestigen. Een kwart van het totaal aantal arbeidsplaatsen op de grote bedrijvenparken wordt vervoigens verwacht op Almere-Oost gerealiseerd te worden. Het gemiddeld terreinquotient is berekend op gemiddeld 250 m2 in de eindfase. In de beginperiode zal dit hoger gelegen zijn: o.a. door een groei van het aantal arbeidsplaatsen in bestaande ondernemingen. De bruto:netto-verhouding is voor het gehele bedrijvenpark gesteld op 100:70%. Binnen de verschillende zones zal dit percentage flue- A tueren, omdat in de representatieve zones meer aandacht aan de inrichting besteed zal worden en daardoor het percentage voor netto terrein lager zal liggen. Zo zal ook het bebouwingspercentage per zonegebied kunnen verschillen. Te denken valt aan + 65 maximaal bebouwingspercentage voor de zone kantoorachtige vestigingen, +_ 75% voor de zone groothandels en aanverwante bedrijfstypen en +_ 80% voor de industriele ondernemingen. Op deze wijze kunnen uit de verschillende percentages ook de kenmerken van de verschillende zones gevisualiseerd worden. Het maximale bebouwingspercentage voor De Vaart I is 75%. De kavelgrootteverdeling wordt medebepaald door de zone-indeling. Te denken valt aan een volgende verdeling gebaseerd op de kenmerken van de zones. Tabel 18. Kavelgrootteverdeling op het bedrijvenpark Almere-Oost Kavelgrootte Totaal Zone I Zone II Zone III < 2500 m2 22 ha = m2 36 ha = ml! 58 ha = >15000 m2 29 ha = 15% 25% 40% 20% 5 ha = 6 ha = 13 ha = 8 ha = 15% 20% 40% 25% 8 ha = 20% 18 ha = 45% 9 ha = 25% 4 ha = 10% 7 ha = 10% 11 ha = 15% 37 ha = 50% 19 ha = 25% Totaal 145 ha = 100% 32 ha = 22% 39 ha = 27% 74 ha = 51% Zone I = kantoren, laboratoria Zone II = groothandels en showroom e.d. Zone III = distributie, opslag en industriele bedrijven (zie ook hoofdstuk 4). Binnen zone I is verondersteld dat de kavelgroottes van ra2 het meest in aanmerking komt voor vestiging van kantoorachtige vestigingen en laboratoria en instituten. Omdat een representatieve ligging en landscaping als kenmerk voor deze zone geldt, maar ook omdat de in aanmerking komende vestigingen (hoofdkantoren, computercentra en laboratoria) van zulk een omvang kunnen zijn dat dergelijke kavelgroottes een vereiste zijn. Zone II is bestemd voor groothandelsbedrijven en showrooms. De groothandelsbedrijven, die reeds voor De Vaart een vestigingsvergunning hebben ontvangen, hebben een terreingebruik van 3000 m2. Derhalve een groter aanbod voor kleinere percelen. Bij de in zone III te verwachten ondernemingen zal het extensievere

24 - 28 -, terreingebruik, in vergelijking met de overige zones kenmerkend zijn. Vervoers- en opslagbedrijven verlangen veel ruimte voor stalling van hun materieel en voor het opslaan van goederen voor langere of kortere tijd. Het karakter van de zones wordt medebepaald door de kavelgrootte-indeling en de aard van de bedrijvigheid, wat uit bovenstaande kavelgrootte-indeling moge 'blijken. De kaveldieptes corresponderen met de kavelgrootteverdeling. De ervaring, o.a. op De Vaart heeft uitgewezen dat tot 5000 m2 een kaveldiepte van 40 a 60 meter gebruikelijk is. Een kaveldiepte van 100 a 150 meter is gangbaar voor een kavelgrootte van resp m2 en > m2.

25 LITERATUURVERANTWOORDING - Jaarverslag 1975, ETI Gelderland en Utrecht. - Voorradige en toekomstige bedrijfsterreinen - informatiebulletin 2.3 RPD, augustus Bedrijvigheidsstructuur in de regio Eemland M. Stijnenbosch. - Flevobericht 119. Stuwende werkgelegenheid in 't Gooi e.o. N.F. Abcouwer. - P.V.E. De Vaart I en II. J.W.F. Fels, werkdocument. - Dienstencentrum "De Vendel" te Veenendaal. Empeo Utrecht. - Ontwerp structuurplan Almere hoofdstuk 4.

26 Bijlage 1. De werkzame personen in het Gooi en de Vechtstreek in 1971, 1973 en 1976 Werkzame personen SBI ' tak 0 landbouw en visserij tak 1 delfstoffenwinning klasse voedings- en genotmiddelen It 23 textielnijverheid ll 24 schoennijverheid II 25 houtnijverheid 394 j It 26 meubelnijverheid II 27 papiernijverheid X grafische nijverheid tak klasse 30 rubbernijverheid M 31 chemische industrie II 33 bouwmat., aardew., glas it 34 metallurgische industrie X 78 X ti 35 metaalprod II 36 machinebouw it ti elektrotechnische ind. transp.midd. en overige ind tak tak 4 bouwnijverheid tak 5 openbare nutsbedrijven sector 2 industrie en ambacht klasse 61 groothandel kleinhandel It 65 bankwezen tl 66 verzekeringswezen tak tak 7 vervoer, opslag, comm klasse overheid, onderwijs, med ) It 84 overige maatsch. diensten ) tt 85 zakelijke diensten »l 86 recreatie, sport, cult. inst ll horecaf., huish., n.e.g. bedrijfs- en werknemersorg research tak sector diensten totaal sector 1, 2 en Bron: "Statistiek werkzame personen" 1971, 1973 en 1976

27 Bijlage 2. Arbeidsplaatsenverdeling Almere-Oost + OOO O O o o CM "H" CO CO CM oo *? 8 83 o oo 8 ooo o O O o CM CO 00 O CO CM rh rh eh CM CN CM CM 1" rh rh CM V CM rh CO c5 o CM rh rh CM V Q O CD CO CO O CO CO CO CM CO CO U0 CM CO 00 UO 00 Z-. > o O 00 CM lo O CO UO uo CO CO CM TT CO >H» O uo CO U0 O co UO Q rh rh rh rh CO CM C- H H CM rh eh UO CO CM rh CM O H a 0) 00 CO ^ CD CM CD CO CO It) U0 CO CO O V CM CO O CO CO rf r> CO CO rh CM irt CO CM C- co CO rh rh CO co uo r- co r- uo U0 rh cn rf rh CO rh C- o co 3 rh rh O 5 (O co f- TJ" CO t- O CO co co CM U0 CO TT rh U0 rh rt co o rt 4-1 CO IO CM rh CO CM rh UO Jl t- v co CO CO U0 CO uo CO 00 uo rh CD CM CM 1" oo 3 rh 0 a to m O O io o o IO UO uo o O ooo o O H CM o o *-> CO rh rh CM rh rt CO CM CM CO UO *J«CM CO U0 CO CM 00 8 rh 00 H rh CM U0 3 rh Ql i-h 01 bo 3 C H-" -H C rh V 01 CO rh CM Tj< CO CM CO uo 00 rh CM O CO 1" CO O CO T* OO O TJ CO rh CM rh UO 8 O rl rh rl 0) a > cn CQ 00 c 01 tn tn a rh X tn <M -) et rl TJ Ql CQ rl str g 9 H C TJ 03 N CD 01 X s -n OT Ql -rl cd ih -I i-h P o bo ca x O CB rt N c 11 rh. c C 3 C r. 01 X g Q) 03 rh ~l 11 XI > o c t* CB O 03 tn o D c 01 O N CZ H TJ CD C CD CD N. > B ft Ql T-J fc. CD S rl u *J rh cfl bo -rt O 0) TJ O 0) cd 01 C "H rl «H SZ 00 bo o C -H sz CD IH TJ O ca c r, CD 0> j-> *H > u - C rh Q) CD *- C rh ^H o 3 X bo O bfl X rh lfl C 01 (0 11 > o TJ CD Cfl rl 3 -> 01 U r> 03 0) 01 r> rl TJ O W 01 rl a 01 +> ~H rh O O & TJ +-> W 01 eh O X (0 rh 01 W 01 C n sz a eh X 0) 3 a 3 c ^ si c ri C 3 si eh 01 CD CD CD IH OT Ifl C H TJ CD TJ - N jq ft o a ai c oi u 3 TJ 1 11 B U OJ QJ 0) u IH 01 TJ C +-> U QO a ^ o a t-> mh «i.c x: 0i Q) CJ +J SH 11 0) H C CB U 03 C rl CB rh CD IH > tu ac a o o -> a 0) o O J. 1, «r-> C CB U 03 C CB JZ O > mh «J H c c a> l. 10 (0 ta 03 rh C -i a o tu TJ rt SZ eh ft C flj o O TJ CB rh rl -H Ql -rl -rl il) a (v rl -r> OT in JO C C r> -rl OT - CD S3 OT d H CB TJ TJ H-> H >H S J 5 CB X C -H C 3 \rr O CB C X m C x> O + > CB 01 0) 3 S3 to o) 3 +-> O 01 C8 -rl CD o 3 o - ca c u CD CB O N U H-> O rh O a i, j. a O 11 CB rh I-I a a CD O IH (D U CO 03 a ca O CD O > e< ZC a o CJ oz CQ S s w H O O W ffl o a H m > o s co O H f i i i ' i i rh 00 IN CM CO CM UO t- co CO 3 CM CO UO CO CO t~ 00 oo oo 00 XJ \ \ _ -s -x. -v. 1 1 _ S, - ". c O co m CD r- 00 w CN Tf UO CO t- oo O TH rh lo rh rh O TT rh UO oo rl CM CM CM CM CM CM CO CO CO CO CO CO 1" UO CO CD r- 03 OO 00 OO m

28 Bijlage 3. Oppervlalcteberekenlng Alaere-Oost * ««a «fl fs fl a ««a) CO fl fl fl fl «M a X -C JC r JC ec e. C fi 0 B l CM io o O O * %9 Irt Mf o o O O O o O O O O a ^ (O H CX N * V «rt *T ^ -H %f cn rt r- co fl CM CO 0 o" 3 en> rt tft 8 fa J h o O O O «rt Q 3 fl n O H ifl tn et M r ^ r- r- CM O 8S 8 irt o O o oooo tn P- rt es CM rt CM ef irt Irt O O Oi irt o o CM CM V tn CM rh rt CM H CM w - t O O O O O O O + -«O O 0 O Q CA r-r ~o to CM 00 fl" +_ a 8 8S CO 8 CM >a a O O o CM to ir o M«CO CM Q H H M " CM cn.h -4 --* co CN CM CM i" <d ««co fl a a fl fl fl fl ffl fl 'fl fl fl «fl «at x: -c c fi c ss -C fc ac fi fi C c 0 irt co -H rt ti t- r- 01 o o O o O O O *T tr ID O o QJ -^ N O - r-* V co r> CM rt -H p* n N irt <rt CM -H r- CD 8 0 * CM CM rt 10 fa u-» ifl if) io irt no,0 irt O rt in s un o o O O ti 0 rh -H --I (*J rh r, «CM CM r- s «rt *-> rr ift ^ ift V 10 rh CM CO Ol 3 i rt rt co -" io tn d CM CM cn CM CM tn rh cn CM n 01 *-< t 8 a -H «r-4 O w rt ie O r> ai CM CO 00 irt CM co cn irt tn r- ao IN tn O oo o «tn rt rt CM CO M" O >rt <o in 8 cn IO 2 rl H rh 2 CM f> art rh CM art r l irt 10 tr* A H n IH 3 8 o rt 0 a a a d A a at al fl fl fl a «fl fl "3 fl fl a fl 4.c -C J: x:. fi JZ S3 e uo uo O r- T 10 r, to i- to o o O O t» eo tr cn 0 o 0 rh O «o CM H ca ^ -A o M" f CM >H CM CM ^ O CM o c 0 rh rh CM r 0) CO cn u -» lft lrt rh O rf> tn ui O irt uo o irt irt ui un irt irt tn O u o oo co co tr CM et t- V ifl CM w r- CM 01 V rh s 3 n n n,h co 10 ca CM N ** rt CM rt -H rt CM rh rt CM el cr r- f s el 0 H 01 rt CD CN 01 to a io tn o (0 O V N M O CO N M* E rt rh CM lrt rt CM r- CO tff rh -H rt co irt r- rt t> in art a i V rt «H r- rt -3 9-* H t- 3 ca 2 CO fl fl fl CO C fi -C C q c 25 «j nj fl 9 4J 12 ti. 5 ooo O H O e, O o o c 0 r, mm. a A a fl 1 fi % CO rt irt M» CM r- -H r* co n r- CO O to -H rh CD a O O co H io o -* O o CB CO CM co 8 3 en o Irt O Irt Irt art u "> O O O irt >n m o Q O ca O fa oo M«*r t- CO 0 tn CM <0 1ft CM r- CM 8 8 HJ s cr 1 v * M» rh r- r- rt CM rt tn M«rt rt CM et CM CM CM rt rt *H I a *J a irt o O O irt O O irt tn in o O oooo O O O -H -H M rh rt rt CM cn CO.ft v CM cn io rt CM 01 8 H rh CM rt 3 a s r-» B H fa «J -H rh CM flfa rt- 1 a 3 > *» s rh 01 -* s rt c fa J < bfl "-> rt 3 aa - H u fl -H a - A * > TJ 1 j TJ a c a u a fl? 3 CD 0 N 0 0 > TJ u o -n u H H 3 ~ fl U H. 0 c - TJ a 0 «fl C HJ IH IH a B, bfl bo ac «m V C U c o - «eg M 0 C -H - H 3 a M Q t* (Q - a a 0 > B O -3 1 a u a *r% rt H a ** rt o a ** rt a C J? rh J< c 2 m rh a 3 c a J* fl 3 fi H C 3 a 1 o <* a a fa 01 CJ ul a a 41 C a fa a TJ N fi 3 i s -* a * c C a c rt -. rt a a m oi -fi a a fa cn a ** 1. CV Cl rt c A h a u rt fl 00 M C * O 0 ** a > C c c: a u io A»- a -H a o C -t if 5 fl 'rt fl 0 > ffl 3 at fi - 6. «a fl ea i _ r- QJ P ^ H * fi *- -* lo fi El -rt fl TJ Tj *- vl J O * fl fi X C -H C a rt rt fl CD a 3 a A OM fi 3 - a a u o rt fl c a Q TJ «fa rt 0 -* Q «u fi 3 fl i- a a CO g - 1 r a ft 0 C CO 0 > a; r a. o u -..SS 31 U H o O 05 CO o a Q f- m o CO o a t- H Cfl CM CO p- H 9 CM CM CO N irt 3 CM cn irt (O CO f CO Ol CD 01 B "N. V _ \ \ _ B O cj in u? t- on rn 01 <0» Hj rh rf> r- rh O rh irt CO CM V * rt N N N N N W n rt rt»rt (O rt rt M O O cn co af irt <0 CO I CO Cl 01 cn cn