Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei

Transcriptie

1 Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei

2 Colofon Uitgave november 2008 Provincie Overijssel Tekst Carlo Verhaar Contact Vormgeving Team Communicatie Print team Documentair Informatiecentrum Fotografie Job Boersma Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei 2

3 Inhoudsopgave Voorwoord 5 Doelstellingen 7 Welke lijnen wanneer 8 Beleid voor doelgroepen 11 Regie en ontwikkeling 14 Openbaar vervoer als provinciemerk 15 Informatie 16 3

4 Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei 4

5 Voorwoord De provincie Overijssel is opdrachtgever voor het regionale openbaar vervoer in West-Overijssel. Als regisseur willen we ervoor zorgen dat reizigers in onze provincie op een comfortabele manier hun bestemming kunnen bereiken. Dat vraagt om een helder beleid, om afspraken met vervoerders die gericht zijn op ambitie en hoge kwaliteit. Een complex bouwwerk, dat openbaar vervoer (OV), met afwegingen die soms op gespannen voet staan met elkaar. Want hoe verhoudt marktwerking zich met onze verantwoordelijkheid als overheid? Hoe waarborgen we de kwaliteit als anderen het openbaar vervoer uitvoeren? Die uitdagingen hebben we verwoord in een strategie voor het openbaar vervoer, onze OV-tactiek. U leest hierover in deze brochure. De OV-tactiek is een uitwerking van het Provinciaal Verkeers en Vervoersplan. Daarin staat bereikbaarheid en duurzaamheid centraal. In de OV-tactiek kiezen we nadrukkelijk voor ontwikkeling en groei. Die ambitie vertalen we in een programma van eisen voor de aanbesteding van het openbaar vervoer. Daarvoor is het nodig dat we goed kijken naar de basiskwaliteit van waaruit we verder willen groeien en naar de doelgroepen en hun wensen die van het openbaar vervoer gebruikmaken. Alvast een prettige reis. 5 Job Klaasen, gedeputeerde voor Mobiliteit, Financiën en Bestuur in de provincie Overijssel

6 Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei 6

7 Doelstellingen We willen dat onze inwoners kunnen deelnemen aan de maatschappij, dat de luchtkwaliteit verbetert en dat woningen, bedrijven en instellingen goed bereikbaar zijn. Openbaar vervoer levert hier een belangrijke bijdrage aan. De centrale doelstelling van onze OVtactiek luidt daarom: Het openbaar vervoer in Overijssel is van hoge kwaliteit en biedt duurzame mobiliteit voor iedereen. Hoge kwaliteit voor iedereen We willen dat reizigers het openbaar vervoer hoog waarderen, het zien als een kwaliteitsproduct. De huidige waardering wordt uitgedrukt in een rapportcijfer 7,3. Dat is hoger dan het landelijk gemiddelde, maar onze ambitie reikt verder. We willen dat meer reizigers kiezen voor het OV en daarvoor de auto laten staan. Daarom moet de kwaliteit van het busvervoer verder omhoog. Met name op de verbindingen naar de toplocaties in de provincie. Alleen zo kan het OV echt een vol waardig alternatief zijn voor de auto. En zorgen we ervoor dat stad en platte land leefbaar en bereikbaar blijven. Reizigers per jaar in West-Overijssel Bus 15 miljoen Regionaal spoor 4,5 miljoen Regiotaxi Drie redenen waarom reizigers niet tevreden zijn: 1. de reistijd is lang en onbetrouwbaar; 2. je haalt de aansluiting niet; 3. bij vertragingen ontbreekt de informatie. Het openbaar vervoer groeit Landelijk onderzoek bewijst dat het regionaal openbaar vervoer kan groeien wanneer er betere doorstroming is (minder vertragingen) en de frequentie stijgt (er rijdt vaker een bus of trein). Door op deze punten te investeren, verwachten wij dat de groei in de stedelijke netwerken 5 procent per jaar bedraagt. Verdeeld over ons hele OVnetwerk is dat 3 procent. In 2018, als de volgende concessieperiode afloopt, hebben we dan een reizigersgroei van 30 procent behaald ten opzichte van

8 Welke lijnen wanneer De basiskwaliteit voor het landelijke netwerk betekent dat intercitytreinen naar de Randstad, met een frequentie van minimaal twee snel- en stoptreinen per uur rijden. In Overijssel rijden bus en trein minimaal tweemaal per uur en stadsbussen viermaal. In de avond en de weekenden wordt dat minimaal eenmaal per uur en tweemaal voor stadsbussen. Deze normen gelden zeven dagen per week, van 6.00 uur tot uur, in alle kernen van inwoners of meer. Nog fijnmaziger is het aanvullend net. Op werkdagen rijden de ontsluitende buslijnen overdag minstens eenmaal per uur, in kernen van inwoners of meer. Wanneer daarnaar vraag is, rijden de bussen ook in de avonden en weekenden. De regiotaxi is er altijd zeven dagen per week en rijdt met een gereduceerd tarief wanneer de overige lijnen niet beschikbaar zijn. Toegankelijk Als we zeggen iedereen, dan bedoelen we dat ook. Daarom vinden we dat ook blinden, slechthorenden en rolstoel gebruikers goed van het openbaar vervoer gebruik moeten kunnen maken. We passen haltes daarvoor aan, breiden toegankelijke reisinformatie uit en eisen in de aanbesteding dat het materieel ook goed toegankelijk is. Bij de basiskwaliteit hoort daarom dat 80 procent van alle reizen in het openbaar vervoer voor iedereen toegankelijk is en dat inwoners ook weten hoe ze van het openbaar vervoer gebruik kunnen maken. Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei 8

9 Reisinformatie Reizigers geven aan ontevreden te zijn over de informatie bij vertragingen. Ze geven dat zelfs een rapportcijfer 4,3. Daarom werken we aan betere dynamische reisinformatie. Naast de statische informatie bij alle haltes, die de geldende dienstregeling vermeldt, komen er op de knooppunthaltes grote schermen met actuele meldingen. Andere veelgebruikte haltes krijgen kleine dynamische reisinformatie borden over de eerstvolgende bussen. Daarnaast kun je inmiddels bij alle haltes actuele reisinformatie en individuele reisadviezen per sms opvragen. Ook drukbezochte publieke ruimtes, zoals in ziekenhuizen, gemeentehuizen en scholen, worden van dynamische reis informatie voorzien. dien willen we het systeem ook gebruiken in de regiotaxi. Daarmee verandert de beprijzing van de ritten. Niet langer zijn zones of sterabonnementen de grondslag, maar de werkelijk gereden kilometers. Meer gebruikgemak en je betaalt alleen voor de reis die je aflegt en niet de hele route. Bovendien kunnen we tarieven differentiëren, zodat in de spits een andere kilometerprijs geldt dan daarbuiten. Er komen nieuwe abonnementen, die korting geven op de geldende kilometertarieven. Per saldo zullen de inkomsten in het nieuwe tarievensysteem gelijk blijven, maar dat voor individuele reizigers de kosten soms zullen stijgen of juist dalen is onvermijdelijk. We proberen deze gevolgen zoveel mogelijk te beperken. Ten slotte vinden we het belangrijk dat ook mensen zonder OV-chipkaart toegang houden tot het openbaar vervoer. Kaartverkoop in de bus blijft dan ook mogelijk. Tarieven Natuurlijk werkt de provincie Overijssel mee aan de landelijke invoering van de OV-chipkaart voor trein en bus. Boven- 9

10 Milieu Wanneer mensen de auto laten staan voor het openbaar vervoer, levert dat een bijdrage in het terugdringen van luchtvervuiling. Maar in het openbaar vervoer zelf zijn ook nog stappen te zetten. Het huidige openbaar vervoer voldoet al aan de geldende normen voor uitstoot en andere milieuaspecten. Toch willen we ons inzetten voor nóg schonere bussen. Daarbij houden we rekening met luchtkwaliteit (PM 10 en NO 2 ) en de uitstoot van CO 2. In de afweging van alternatieven komen de EEV-diesel, EEV-aardgas/biogas en eventueel hybride naar voren als mogelijkheden. Dit vormt een grote verbetering voor de luchtkwaliteit ten opzichte van de huidige bussen en zorgt voor een lage uitstoot van CO 2. Daarnaast besteden we aandacht aan het rijgedrag van bestuurders: het nieuwe rijden. In de regiotaxi onderzoeken we de mogelijkheden voor aardgas/biogas, hybride en elektrische auto s. Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei 10

11 Beleid voor doelgroepen Een goede frequentie, comfort en duidelijke reisinformatie is de basis kwaliteit die wij willen bieden aan reizigers in Overijssel. Daarnaast geven we extra aandacht aan speciale doelgroepen, om ook hen te verleiden vaker gebruik te maken van het openbaar vervoer. We onderscheiden twee doelgroepen: de hurries en de no-hurries. Hurries Deze doelgroep wil snel en comfortabel vervoer. Ze reizen vooral van en naar werk of opleiding en leveren zo een belangrijke bijdrage aan de economische vitaliteit van Overijssel. Om hen van dienst te zijn, concentreren we ons op snelheid en frequentie, speciaal voor de routes die zij vaak gebruiken. Toplocaties in Overijssel: centrum Deventer; centrum Zwolle; centrum Kampen; centrum Hardenberg; centrum Steenwijk; A28-zone/Voorsterpoort; Ceintuurbaan; station Zwolle; A1-bedrijvenpark Deventer; station Kampen; Hessenpoort; Zuiderzeehaven Kampen; Marslanden Zwolle; bedrijventerrein Hardenberg; bedrijventerrein Steenwijk. Daarnaast verbeteren we de bereikbaarheid op het stedelijke wegennet van Zwolle en Deventer. De doorstroming op het wegennet en kruispunten is in veel gevallen de verantwoordelijkheid van gemeenten, daarom werken we als provincie nauw met hen samen. 11

12 Kwaliteit en snelheid De Hanzeliner en het experiment met de alleen voor forenzen toegankelijke Oosterenk Vervoerspendel laten zien dat het loont om te investeren in kwalitatief hoogwaardig openbaar vervoer en het scheiden van reizigersstromen. Daarom zetten we deze succesvolle initiatieven ook in op andere plekken. Samen met verhoging van de frequentie en mobiliteits management verleiden we de hurries om meer te reizen met het openbaar vervoer. Mobiliteitsmanagement vraagt om vitale coalities met andere partners, zoals gemeenten, bedrijven en instellingen. Denk daarbij aan gericht parkeerbeleid, goed op elkaar afgestemde aanvangstijden en coördinatie door een mobiliteitsmakelaar. No-hurries Deze doelgroep maakt minder frequent gebruik van het openbaar vervoer en heeft weinig routine. Goede en toegankelijke reisinformatie en service is hier belangrijk. Zoals een chauffeur die informatie geeft en helpt bij het instappen. Dergelijke service kost tijd, en kan op gespannen voet staan met efficiënte dienstuitvoering. Maar omdat de nohurries vooral in de daluren reizen, is die ruimte wel te vinden. De regiotaxi laat al goed zien hoe dergelijke service vorm kan krijgen. Ook hier kan het gebruiksgemak echter nog verder omhoog, bijvoorbeeld door op belangrijke bestemmingen zoals ziekenhuizen speciale taxipoints in te richten, drukknoppen om de terugreis te reserveren en zo de wachttijd te verkorten. Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei 12

13 13 Toegankelijk en gemakkelijk Met goed toegankelijke haltes en veel lage vloerbussen is het openbaar vervoer inmiddels voor veel mensen geschikt. Met OV-ambassadeurs willen we bepaalde doelgroepen verder informeren over het gemak van het OV en hen eventueel eenmalig begeleiden bij een reis. Om het ook voor ouderen gemakkelijker te maken om de bus te gebruiken voeren we een speciaal abonnement in. Dat geeft recht op vrij reizen tegen een vast bedrag per maand en verlost hen zo van het kopen van losse kaartjes of het opladen van de OV-chipkaart.

14 Regie en ontwikkeling Het is de wettelijke taak van de provincie om het openbaar vervoer per trein, bus en regiotaxi openbaar aan te besteden. Dat vraagt om samenwerking met andere provincies, om de concessies (regio waar het OV rijdt) goed op elkaar te laten aansluiten. En het vraagt om een helder programma van eisen, waarin wij onze ambitie vertalen en de vervoerder ruimte geven om een hoogwaardige bieding te doen. In onze ogen weegt de kwaliteit zwaarder dan een lage prijs. Goede prestaties door de vervoerder dienen ook beloond te worden. Reizigersgroei en opbrengsten In het nieuwe systeem verschuift de verantwoordelijkheid voor reizigersopbrengsten van de vervoerder naar de provincie. Om de vervoerder te prikkelen zich in te spannen voor onze ambities, introduceren we een vernieuwd stelsel van bonus en malus. Meer reizigers betekent meer inkomsten voor de vervoerder. En een hoge klantwaardering, tweemaal per jaar gemeten in een enquête, levert ook extra geld op. Daalt de klantwaardering onder een vastgesteld minimum, dan berekenen we een malus. Bonus en malus De verdiensten voor de vervoerder bestaan uit twee delen: 1. een vaste vergoeding voor de dienstregeling; 2. een flinke extra bijdrage afhankelijk van de kwaliteit en het aantal reizigers. De vaste vergoeding is voldoende voor het uitvoeren van het vervoer, met de flexibele bijdrage verdient de vervoerder zijn winstmarge. Ontwikkelteams De verbetering van het openbaar vervoer ligt in handen van provincie, vervoerder en gemeenten. Om daaraan te kunnen werken richten we per concessie een ontwikkelteam op, waarin steeds drie taakgroepen actief zijn. Deze houden zich bezig met infrastructuur, marketing en ontwikkeling. De vervoerder en de provincie zijn actief in alle drie de taakgroepen, de gemeenten leveren hun inzet vooral in de taakgroep infrastructuur. Het consumentenplatform voor reizigers (ROCOV) adviseert over alle OV-taken van de provincie en over de dienstregeling. Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei 14

15 Openbaar vervoer als provinciemerk Met het openbaar vervoer biedt de provincie een echt kwaliteitsproduct aan, waarvan veel mensen dagelijks gebruikmaken. Toch is de rol van de provincie in het openbaar vervoer maar weinig bekend. Dat willen we veranderen, door het openbaar vervoer meer als provinciemerk te profileren. Dit betekent dat de provincie overal aanwezig is, waar het openbaar vervoer aanwezig is. Om de inwoners zelf het gemak van het openbaar vervoer te laten ervaren, bieden we de reiziger twee à drie keer per jaar gratis vervoer per bus en trein aan. 15

16 Informatie Kijk voor meer informatie over het openbaar vervoer in West-Overijssel op bereikbaar.overijssel.nl. Of vraag de OV-tactiek op via telefoon Verover Overijssel OV-tactiek voor kwaliteit en groei