2017/9553. Jaarverslag Leerplicht/RMC Zaanstreek Schooljaar 2015/2016. Gemeenten: Oostzaan, Wormerland en Zaanstad

Transcriptie

1 2017/9553 Jaarverslag Leerplicht/RMC Zaanstreek Schooljaar 2015/2016 Gemeenten: Oostzaan, Wormerland en Zaanstad

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Inleiding 4 Hoofdstuk 1 Beleidskader en ontwikkelingen Voortijdig schoolverlaten Passend onderwijs Toptalentenbeleid Samenwerking GGD 6 COLOFON Dit is een uitgave van de gemeenten Oostzaan, Wormerland en Zaanstad. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Eindredactie: afdeling Communicatie, gemeente Zaanstad Foto s en beeld: gemeente Zaanstad Vormgeving en productie: Indrukwekkend, Heiloo Website: Hoofdstuk 2 Leerplicht Wettelijk kader Formatie en taken Verzuim Thuiszitters en absoluut verzuim Preventie en interventie Vrijstellingen Zomeractie Intergrip Dag van de Leerplicht Samenwerken in de regio Oostzaan en Wormerland Jeugdteams Regio College 13 Hoofdstuk 3 Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Wettelijk kader Formatie en taken Melden en Registratie RMC effectrapportage Voortgang convenant Aanval op de Schooluitval Jongerenloket Zaanstreek Bezoekers Jongerenloket Vragen van jongeren Wie gaat er aan de slag met de jongere? Samenwerking in de regio Oostzaan en Wormerland RMC regio 21, Agglomeratie Amsterdam Samenwerking met het Onderwijs 17 Bijlage A: Terminologie en begrippen 18 Bijlage B: Ketenpartners 19 Bijlage C: Afkortingen 20 2

3 Voorwoord In de Zaanstreek is het aantal voortijdig schoolverlaters teruggedrongen tot 283 t.o.v. 352 vorig jaar. 1 Een mooie prestatie en een stimulans om het aantal voortijdig schoolverlaters (vsv ers) ook het komende jaar verder terug te dringen. De cijfers laten zien dat de gekozen aanpak vruchten heeft afgeworpen. Die aanpak houdt in dat Leerplicht en de Regionale Melden Coördinatiefunctie (RMC) zich er gezamenlijk voor inspannen dat jongeren (weer) naar school gaan en minimaal een startkwalificatie (havo, vwo of mbo niveau 2) behalen. De goede resultaten maken dat de professionals extra gemotiveerd zijn om nieuwe dingen uit te proberen of om samenwerkingen aan te gaan waarmee het percentage vsv ers verder teruggebracht kan worden. Zo worden op dit moment twee pilots voorbereid. Met een van die pilots wil RMC de doelgroep onbereikbare jongeren bereikbaar maken. De bedoeling is dat de jongere die geen startkwalificatie, werk, uitkering of schoolinschrijving heeft, door het RMC en het lokale wijkteam uitgenodigd wordt voor een gesprek. Daaruit moet duidelijk worden of hij of zij terug kan naar school of hulp nodig heeft bij het vinden van werk. Er is een mooie prestatie geleverd, een groot compliment voor iedereen die zich hiervoor heeft ingezet! Het is zaak deze goede lijn vast te houden. Dick Emmer Wethouder Onderwijs gemeente Zaanstad In de andere pilot, Leerplicht in het Jeugdteam, wordt gekeken hoe de betrokken organisaties elkaar beter kunnen vinden op het gebied van preventie, om sanctioneren dan wel dwingen te voorkomen. Daarnaast zal worden onderzocht hoe zij gezamenlijk de scholen in het gebied beter kunnen bereiken. Vanuit de Aanpak Jeugdwerkloosheid is een samenwerking tot stand gekomen tussen de RMC en de afdeling Werk. Dat resulteerde in de Leerwerkstraat voor jongeren tot 27 jaar, met participatie als doel. Uitgangspunten zijn Onderwijs waar dat kan, werk waar dat moet, zorg waar het nodig is. De doelgroep van de Leerwerkstraat is deels ook de RMC-doelgroep. Door de directe link tussen RMC en Leerwerkstraat kunnen leerlingen warm overgedragen worden. Ook al in schooljaar werden vsv-jongeren vanuit de Leerwerkstraat herplaatst naar school en werk. 1 Definitieve cijfers OCW

4 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van de Leerplicht en de Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten (RMC) van de gemeenten Zaanstad, Oostzaan en Wormerland over het schooljaar Met dit verslag voldoen we aan de wettelijke verplichting van verslaglegging over het in het laatst afgesloten school- of cursusjaar in de gemeente gevoerde beleid inzake de handhaving van de leerplicht en de kwalificatieplicht en de resultaten daarvan. In dit verslag vindt u cijfers over het verzuim van leerplichtige leerlingen van 5 tot 18 jaar en over het verzuim en de voortijdige schooluitval van jongeren van 18 tot 23 jaar. De leerplichtambtenaren en RMC trajectbegeleiders voeren, samen met de genoemde partners, de verzuimaanpak uit. Ieder vanuit andere wetgeving, maar wel met hetzelfde doel. Vandaar dat er voor gekozen is om één verslag te presenteren. 4

5 Hoofdstuk 1 Beleidskader en ontwikkelingen 1.1 Voortijdig schoolverlaten In 2002 heeft Nederland zich verbonden aan het Europese Lissabon-akkoord. In dit akkoord is door de deelnemende landen onder meer afgesproken dat het aantal 18 tot 24-jarigen zonder startkwalificatie teruggedrongen wordt. Op nationaal niveau heeft het kabinet Rutte II deze doelstelling vertaald in het streven om in 2016 het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters (hierna vsv ers) teruggebracht te hebben tot op jaarbasis, een halvering ten opzichte van Aanval op de schooluitval Met het programma Aanval op de schooluitval van het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap is het voortijdig schoolverlaten (vsv) stevig teruggedrongen. Op landelijk niveau is de doelstelling in 2016 behaald. In 2002 verlieten nog jongeren voortijdig het onderwijs. Dankzij de voortdurende inzet van docenten, RMC-coördinatoren, leerplichtambtenaren, loopbaanbegeleiders, verzuimcoördinatoren en andere betrokkenen binnen scholen en gemeenten staat de teller nu op vsv ers. 2 Dat betekent dat de landelijke doelstelling van maximaal nieuwe vsv ers in 2016 is behaald. 3 In de Zaanstreek (gemeenten Oostzaan, Wormerland en Zaanstad) heeft het vsv-beleid gewerkt. In de tabel hieronder een overzicht met de cijfers voor de Zaanstreek. Verderop in het hoofdstuk RMC is de aanpak nader uitgewerkt. 2 Definitieve cijfers OCW Iedere jongere tussen de 12 en 23 jaar die zonder startkwalificatieniveau het onderwijs verlaat. Het ministerie van OCW gebruikt voor het berekenen van het aantal schooluitvallers gebruik van het Basisregister Onderwijsnummer (BRON). Wanneer een leerling gedurende een schooljaar het onderwijs verlaat, zonder startkwalificatie, dan wordt deze leerling gerekend tot voortijdig schoolverlater. Jaarlijks wordt er op 1 oktober (T) gekeken welke leerlingen het voorgaande jaar (T-1) stonden ingeschreven. Wanneer deze leerlingen op 1 oktober (T) niet meer ingeschreven staat en nog niet in het bezit is van een startkwalificatie, dan is dit volgens de definitie een voortijdig schoolverlater. Schooljaar Deelnemers vo & mbo Nieuwe vsv ers Percentage vsv ers t.o.v. aantal deelnemers vo & mbo Oostzaan % % % % Wormerland % % % % Zaanstad % % % % Bron: VSV-verkenner, OCW 5

6 Schooljaar is het laatste jaar van het convenant waarin programmagelden worden ingezet. Minister Bussemaker heeft aangegeven dat zij ook na afloop van het convenant door wil gaan met de succesvolle elementen van Aanval op schooluitval: focus op een regionale aanpak met vo-, mbo-instellingen, gemeenten en andere ketenpartners, resultaatafhankelijke beloning en transparantie over resultaten van onderwijsinstellingen. Bij voorkeur worden deze elementen verankerd in bestaande wet- en regelgeving. Omdat dit tijd kost, heeft de minister besloten om het huidige vsv-arrangement met een jaar te verlengen. Minister Bussemaker heeft aangekondigd een nieuwe groep te willen toevoegen aan de bestaande doelgroep, namelijk jongeren in een kwetsbare positie. De minister weet dat er jongeren zijn voor wie een startkwalificatie niet haalbaar is, maar ook deze jongeren hebben het recht om zo goed mogelijk voorbereid te worden op hun toekomst. Daarom heeft de minister eind 2014 mede namens de staatssecretaris een aantal maatregelen aangekondigd om deze jongeren in een kwetsbare positie meer kansen te bieden. Deze maatregelen richten zich op drie thema s: verbeteren van de overgang van v(s)o naar mbo; meer ruimte voor maatwerk in de entreeopleiding en mbo-niveau 2; en het vormen van een sluitend regionaal vangnet. De voorbereidingen voor de uitvoering in het schooljaar zijn in volle gang. 1.2 Passend onderwijs Op 1 augustus 2014 is de Wet passend onderwijs in werking getreden en hebben de scholen zorgplicht gekregen. Dat betekent dat scholen ervoor verantwoordelijk zijn om elk kind een passende onderwijsplek te bieden. Op de eigen school, eventueel met extra ondersteuning in de klas, op een andere reguliere school in de regio of in het (voortgezet) speciaal onderwijs. Ouders worden hierbij nauw betrokken. Om aan alle kinderen daadwerkelijk een goede onderwijsplek te kunnen bieden, vormen reguliere en speciale scholen samen samenwerkingsverbanden. De scholen in het samenwerkingsverband maken afspraken over de ondersteuning aan leerlingen en de bekostiging daarvan. Elk samenwerkingsverband is verplicht om een ondersteuningsplan op te stellen, waarin de uitwerking van passend onderwijs voor de betreffende regio wordt beschreven. In de Zaanstreek zijn twee samenwerkingsverbanden, één voor het primair onderwijs en één voor het voortgezet onderwijs. Beide samenwerkingsverbanden hebben in hun ondersteuningsplannen beschreven hoe passend onderwijs in de Zaanstreek wordt vormgegeven. Over deze ondersteuningsplannen hebben de samenwerkingsverbanden met de gemeenten Oostzaan, Wormerland en Zaanstad in januari 2014 een Op Overeenstemming Gericht Overleg (OOGO s) gevoerd en deze ondersteuningsplannen zijn tijdens de OOGO s vastgesteld. Ook na het OOGO hebben de gemeente en het onderwijs het intensieve contact voortgezet in kernteam overleggen. Tijdens deze overleggen (2-wekelijks), wordt bijgehouden hoe de invoering van de Wet passend onderwijs verloopt en worden direct waar nodig afspraken gemaakt om knelpunten op te lossen (maatwerk) en in het vervolg te voorkomen. 1.3 Toptalentenbeleid In de zomer van 2015 hebben verschillende VO scholen een convenant met de Jeugdopleiding van AZ en de gemeente Zaanstad getekend. Leerlingen uit de jeugdselectie van AZ, zijn ingeschreven op Zaanse scholen en krijgen op hun behoeften toegesneden onderwijs. Het gaat om het Compaen vmbo, het Pascal College, Pascal Zuid, het Saenredam, het St. Michael College en het Zaanlands Lyceum. 1.4 Samenwerking GGD Leerplicht, het samenwerkingsverband VO en de GGD hebben in de loop van het schooljaar een analyse van het verzuim op alle VO scholen uitgevoerd. Aan de hand van deze analyse is er meer aandacht voor de aanpak van het ziekteverzuim op de scholen. De jeugdarts spreekt leerlingen met meer dan 80 uur ziekteverzuim om te achterhalen waarom een leerling zoveel verzuimt. Op het moment dat het ziekteverzuim ongegrond is of wanneer de re-integratie van de leerling op de school niet volgens afspraak verloopt, dan wordt leerplicht via de school ingeschakeld. Middels deze aanpak proberen we gezamenlijk het verzuim op alle gebieden terug te dringen en signalen vroegtijdig in beeld te krijgen. In het schooljaar is deze aanpak verder uitgebreid. Zo is er een extra GGD arts toegevoegd om het ziekteverzuim op het VO-MBO omlaag te helpen brengen. De GGD behandelt ook de vrijstellingsaanvragen voor jongeren op basis van psychische of lichamelijke ongeschiktheid om onderwijs te volgen. Om een jongere niet uit het oog te verliezen is de GGD bij het onderzoek ook gaan vragen waar een jongere een dagbesteding heeft of krijgt. Daarnaast wordt ook gevraagd wie de regiehouder is. De inzet is altijd terugkeer naar het onderwijs. Er worden nog nauwelijks vrijstellingen gegeven voor de gehele duur van de leerplicht. Bij de boordeling wordt een onafhankelijk arts, het samenwerkingsverband en een orthopedagoog betrokken. Ieder schooljaar wordt er opnieuw beoordeeld of er (leer)ontwikkeling is bij een jongere en of er mogelijkheden zijn voor hem of haar binnen het onderwijs. 6

7 Hoofdstuk 2 Leerplicht Tabel 2.1: aantal 5-18 jarigen in de Zaanstreek gemeente Zaanstad Oostzaan 1511 Wormerland 2457 Totaal Zaanstreek Tabel 2.2: aantal leerplichtigen 5-18 (jongeren zonder startkwalificatie en geen vrijstelling van de inschrijvingsverplichting. Binnen deze doelgroep vallen bijvoorbeeld niet jongeren van 17 jaar die een startkwalificatie hebben gehaald en leerlingen met een vrijstelling) gemeente Zaanstad Oostzaan 1447 Wormerland 2328 Totaal Zaanstreek Wettelijk kader De rechten en plichten van ouder(s) en/of verzorger(s), leerlingen en schooldirecteuren staan beschreven in de Leerplichtwet Met deze wet wordt gewaarborgd dat alle jongeren in Nederland aan het onderwijs mee kunnen doen. Het doel van de LPW is dat jongeren de kennis en vaardigheden krijgen, die zij nodig hebben om een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. Een afgeronde schoolopleiding is daarvoor een eerste vereiste. 2.2 Formatie en taken In schooljaar is 5,4 fte LPA + 1 fte ondersteuning ingezet voor het uitvoeren van de verschillende taken met betrekking tot Leerplicht voor Oostzaan, Wormerland en Zaanstad. De leerplichtambtenaar is een casemanager in de Frontlijn. Zij zetten zich in voor jongeren van 5 tot 18 jaar om ongeoorloofd schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten te voorkomen, het behandelen van verzoeken om extra verlof en vrijstellingen, het afhandelen van overtredingen van de Leerplichtwet. Het ondersteunen en (mee)ontwikkelen van beleid en het geven van voorlichting. Waar nodig stemmen zij af met wijkteams en jeugdteams en andere netwerkpartners om te komen tot een integrale aanpak voor het gezin. 2.3 Verzuim In de LPW wordt onderscheid gemaakt tussen ongeoorloofd en geoorloofd verzuim. Onder ongeoorloofd schoolverzuim wordt verstaan: het volgens de LPW door een leerplichtige zonder gegronde reden of zonder geldige vrijstelling afwezig zijn van school. Te laat komen valt ook onder ongeoorloofd verzuim. Dit ongeoorloofde verzuim wordt onderscheiden in: absoluut verzuim en relatief verzuim. Er is sprake van absoluut verzuim indien blijkt dat een leerling wel staat ingeschreven in de gemeente, maar niet bij een school en wanneer een grond voor vrijstelling van inschrijving bij een school ontbreekt. Bij een melding van absoluut verzuim gaat Leerplicht na wat er aan de hand is. Er is sprake van relatief verzuim als een leerling wel op een school is ingeschreven, maar gedurende een bepaalde tijd de lessen verzuimt. Een bijzondere soort van relatief verzuim is het luxe verzuim. In geval van luxe verzuim wordt er verzuimd wegens (extra) verlof zonder toestemming van de schoolleiding. De gemeente heeft samen met het onderwijs geïnvesteerd in een eenduidige aanpak rondom melden en registreren van verzuim. Alle partners zijn goed op de hoogte van elkaars rollen en verantwoordelijkheden (al dan niet wettelijk bepaald). In de protocollen Leerplicht voor het primair- en voortgezet onderwijs wordt hier ook expliciet aandacht aan besteed. 7

8 Tabel 2.3: relatief verzuimmeldingen naar soort in schooljaar (aantal leerlingen met verzuim) sector soort gemeente Oostzaan Wormerland Zaanstad WPO Relatief verzuim totaal waarvan herhaald Waarvan luxe verzuim Absoluut verzuim WEC Relatief verzuim totaal Waarvan herhaald Waarvan luxe verzuim Absoluut verzuim WVO Relatief verzuim - totaal Waarvan herhaald Waarvan luxe verzuim Absoluut verzuim WEB Relatief verzuim - totaal Waarvan herhaald Waarvan luxe verzuim Absoluut verzuim Geen onderwijs Relatief verzuim totaal Waarvan herhaald Waarvan luxe verzuim Absoluut verzuim Totaal Bovenstaande cijfers zijn ook naar het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap gestuurd, de artikel 25 LPW rapportage. In bovenstaand overzicht ziet u het aantal leerlingen met verzuim en herhaald verzuim. In totaal zijn er voor de 3 gemeenten 1092 leerlingen gemeld wegens ongeoorloofd schoolverzuim. Dit is een stijging ten opzichte van vorig schooljaar (813 leerlingen). Er zijn 2051 verzuimmeldingen gedaan voor deze 1092 leerlingen. Dit is een stijging ten opzichte van vorig schooljaar (1383 verzuimmeldingen). Ten opzichte van het schooljaar is er een stijging te zien in het aantal dossiers waarbij sprake is van luxe verzuim: 76 naar 89. Het aantal absoluut verzuim meldingen laat een forse daling zien. Dit komt omdat we de jaren ervoor bepaalde groepen er niet uitgefilterd hadden terwijl dit wel zou moeten (te denken valt aan administratieve fouten of leerlingen die toch verhuisd bleken te zijn) Thuiszitters en absoluut verzuim Er is een onderscheid in wat er wordt verstaan onder thuiszitters en thuiszittende jongeren : Een thuiszitter is een op een school ingeschreven leer- of kwalificatieplichtige leerling die langer dan vier weken ongeoorloofd verzuimt zonder dat er sprake is van vrijstelling van leerplicht. Dit is een vorm van langdurig relatief verzuim. De definitie van thuiszittende jongeren is breder en omvat zowel de jongeren zoals omschreven onder thuiszitters, als ook leer- en kwalificatieplichtige kinderen en jongeren die niet op een school staan ingeschreven, zonder dat daarvoor op grond van de Leerplichtwet vrijstelling is gegeven, het zogenaamde absoluut verzuim. Een jongere die een vrijstelling voor de leerplicht heeft ontvangen is geen thuiszitter of thuiszittende leerling. Onderstaande cijfers hebben wij in september 2016 aan het ministerie van OCW aangeleverd. 8

9 Tabel 2.4: Thuiszitters schooljaar Zaanstad thuiszitters WPO WEC WVO WEB Bij aanvang schooljaar Nieuwe gevallen daarna Langer dan 3 maanden Verhuisd jaar geworden opgelost Wormerland thuiszitters WPO WEC WVO WEB Bij aanvang schooljaar Nieuw gevallen daarna Langer dan 3 maanden Verhuisd jaar geworden opgelost Oostzaan thuiszitters WPO WEC WVO WEB Bij aanvang schooljaar Nieuw gevallen daarna Langer dan 3 maanden Verhuisd jaar geworden opgelost Thuiszitters zijn een gezamenlijke verantwoordelijkheid van zowel de samenwerkingsverbanden, het onderwijs, de zorg als van leerplicht. Op 13 juni 2016 is op de landelijke thuiszitterstop een thuiszitterspact getekend waarin de ambitie is vastgelegd dat in 2020 geen enkel kind langer dan drie maanden thuiszit zonder passend aanbod van onderwijs en/of zorg. 9

10 Tabel 2.5: Absoluut verzuim Zaanstad absoluut verzuim WPO WEC WVO WEB Geen onderwijs Totaal Langer dan 3 maanden Weer ingeschreven Wormerland absoluut verzuim WPO WEC WVO WEB Geen onderwijs Totaal Langer dan 3 maanden Weer ingeschreven Oostzaan absoluut verzuim WPO WEC WVO WEB Geen onderwijs Totaal Langer dan 3 maanden Weer ingeschreven Ten opzichte van vorig schooljaar is er een forse daling van het aantal absoluut verzuimers te zien. Dit komt omdat wij het voorgaande jaar niet volgens de norm van het ministerie hebben geregistreerd. Nu zijn alleen de leerlingen te zien die echt zonder schoolinschrijving zijn opgepakt door team leerplicht. Leerplicht onderneemt de volgende acties bij absoluut verzuim: We schrijven de ouders van leerlingen aan, we doen huisbezoeken, we nodigen ouders/jongere uit voor een gesprek, we helpen ouders op weg bij het vinden van een geschikte onderwijsplek vaak in samenwerking met zorg en de samenwerkingsverbanden. In het uiterste geval verbaliseren we ouders als zij hun kind niet inschrijven. Ouders moeten zich dan verantwoorden tegenover de rechter Preventie en interventies In het schooljaar 2015/2016 hebben we het aantal preventieve spreekuren uitgebreid van 5 naar 6 scholen. De leerplichtambtenaren spreken leerlingen met twaalf uur ongeoorloofd schoolverzuim op school aan om wettelijk verzuim te voorkomen en signalen snel op te vangen. Ouders worden door school van te voren geïnformeerd en krijgen de gelegenheid om aanwezig te zijn bij het gesprek. De school kan een leerling pas aanmelden voor het spreekuur als er zichtbare interventies zijn gepleegd richting leerling en ouders om het verzuim te stoppen. Door aanwezig te zijn op scholen wordt de kennis over leerplicht vergroot bij directieleden, teamleiders en docenten. Daarnaast zijn er op deze manier kortere lijnen met het zorgteam van de school waardoor doorverwijzing naar hulpverlening sneller kan plaatsvinden. In totaal zijn op de zes scholen 386 leerlingen preventief gesproken. In het schooljaar hadden we een spreekuur op twee scholen en hebben we 135 leerlingen gesproken. In het schooljaar waren dit er 296. Er is een stijgende lijn te zien in het aantal preventief gesproken leerlingen. De stijging is positief, want dit zegt dat wij goed zichtbaar zijn op scholen en dat leerlingen vroegtijdig bij ons in beeld komen. Onderstaande tabel laat een greep uit onze interventies zien die we hebben ingezet naar aanleiding van een verzuimmelding of andersoortige meldingen rondom schoolverzuim/uitval of zorg. In totaal hebben we interventies gedaan in het schooljaar

11 Tabel 2.6: Interventies interventie Oostzaan Wormerland Zaanstad Gesprek Huisbezoek Proces verbaal Waarvan Proces verbaal luxe verzuim Halt verwijzing Verzonden brieven Telefooncontacten Vrijstellingen De Leerplichtwet biedt mogelijkheden tot het geven van vrijstellingen voor het volgen van onderwijs. De leerplichtambtenaar is in de Leerplichtwet aangewezen als bevoegd tot het nemen van een besluit als zijnde publiekrechtelijk bestuursorgaan en kan dus besluiten een vrijstelling af te geven. In de Leerplichtwet wordt onderscheid gemaakt naar verschillende vrijstellingen. Artikel 3 betreft de vervangende leerplicht. Artikel 5 een vrijstelling van de verplichting voor inschrijving op een school, die afgegeven kan worden wanneer een kind ongeschikt is om naar school te gaan door lichamelijke of psychische oorzaken, wanneer de ouder(s)/verzorger(s) bezwaren hebben tegen de levensbeschouwelijke richting van het onderwijs of wanneer een kind wel ingeschreven staat bij een Nederlandse gemeente maar in het buitenland verblijft en daar onderwijs volgt. Artikel 15 is een vrijstelling van de kwalificatieplicht wegens volgen ander onderwijs. In onderstaande tabel staan de afgegeven vrijstellingen in het schooljaar uitgesplitst naar wetsartikel en gemeente. Tabel 2.7: Vrijstellingen naar grond Zaanstad schooljaar vrijstellingsgrond WPO WEC WVO WEB Geen onderwijs totaal Art 3a vervangende leerplicht Art 3b laatste schooljaar Art 5 onder a Psych/lich. Gronden Art 5 onder b Richting onderwijs Art 5 onder c scholing buitenland Art 15 kwalificatieplicht Tabel 2.8: Vrijstellingen naar grond Wormerland schooljaar Vrijstellingsgrond WPO WEC WVO WEB Geen onderwijs totaal Art 3a vervangende leerplicht Art 3b laatste schooljaar Art 5 onder a Psych/lich. Gronden Art 5 onder b Richting onderwijs Art 5 onder c scholing buitenland Art 15 kwalificatieplicht Tabel 2.9: Vrijstelling naar grond Oostzaan schooljaar Vrijstellingsgrond WPO WEC WVO WEB Geen onderwijs Totaal Art 3a vervangende leerplicht Art 3b laatste schooljaar Art 5 onder a Psych/lich. Gronden Art 5 onder b Richting onderwijs Art 5 onder c scholing buitenland Art 15 kwalificatieplicht

12 Tabel 2.10: Trend totaal aantal vrijstellingsverzoeken Zaanstreek schooljaar Toegekende vrijstellingsverzoeken Van de leerlingen die een vrijstelling wegens lichamelijke of psychische gronden hebben, weten we van 90% waar ze een dagbesteding hebben. Te denken valt hierbij aan een medisch kinderdag verblijf/orthopedagogisch dagcentrum enzovoort. Sinds dit schooljaar overlegt de onafhankelijke arts met een orthopedagoog uit het onderwijs en eventueel het samenwerkingsverband en leerplicht om te bekijken of er toch nog een vorm van onderwijs mogelijk is voor een jongere. In december 2015 zijn we met de samenwerkingsverbanden, de GGD, de directeur SO en leerplicht om de tafel gaan zitten om te kijken wat er nog mogelijk is voor de groep vrijgestelde leerlingen wegens psychische/lichamelijke gronden. Er is vanuit het ministerie meer ruimte geboden om bijvoorbeeld onderwijs op een andere locatie aan te bieden. De nieuwe aanvragen voor vrijstellingen psychische/lichamelijke gronden worden in ieder geval al op deze manier bekeken. Volgend schooljaar bekijken we mogelijk ook de groep jongeren die een permanente vrijstelling hebben Zomeractie Intergrip Ook dit schooljaar hebben we zoals de twee voorgaande schooljaren als zomeractie Intergrip doorgetrokken. In principe is de samenwerking met BV de leerling en Edwin Siemons, coördinator OVO Zaanstad hetzelfde gebleven. Het verschil met vorig schooljaar is dat we dit schooljaar nog eerder in het schooljaar de risico inventarisatie (jongere die niet op het MBO dreigen aan te komen) hebben opgemaakt. Daarbij zijn we gaan werken met een escalatieladder, wanneer zetten we welke interventie in. Dit betekende dat we nog intensiever zijn gaan samenwerken. Alles om er voor te zorgen dat zoveel mogelijk leerlingen voor 1 oktober zijn overgestapt naar het MBO. De streefdatum voor inschrijving in het MBO is dit jaar vervroegd naar 1 april. Dit is nu nog een streefdatum maar vanaf schooljaar wordt dit een harde aanmelddatum. De definitieve VSV cijfers van schooljaar zijn gepubliceerd en wij als Regio Zaanstad hebben het op het gebied van de overstap VO naar MBO goed gedaan. In schooljaar waren er 48 leerlingen die de overstap van VO naar MBO niet hadden gemaakt. In het afgelopen schooljaar ( ) is er kleine reductie van 14,6% zichtbaar ten opzichte van schooljaar Dit betekent dat er in het afgelopen schooljaar ( ) 41 Zaanse leerlingen waren die op 1 oktober 2016 geen schoolinschrijving hadden. De leerlingen die geen overstap hebben gemaakt zijn allemaal in beeld en worden niet losgelaten totdat ze alsnog een schoolinschrijving hebben of er een andere oplossing voor is bedacht, denk hierbij aan een dagbesteding. De grote succesfactor hierin te noemen is de intensieve samenwerking tussen alle betrokken partijen in de Regio en het gebruik van het systeem Intergrip. De decanen van de VMBO scholen, OVO Zaanstad, leerplicht/rmc en BV de Leerling hebben in het voortraject al veel werk verricht om alle risico-leerlingen te bereiken. Deze inzet heeft er ook mede voor gezorgd dat er risico-leerlingen waren die alsnog voor 1 oktober geplaatst zijn op een MBO school. De reden dat er evengoed nog 41 Zaanse leerlingen de overstap niet hebben gemaakt, ligt gelegen in het feit dat veel leerlingen niet eerder als risico-leerling zijn bestempeld en pas bij de laatste telling naar voren kwamen. Dit zijn leerlingen die dan op het laatste moment van opleiding zijn gewisseld of nooit bij de opleiding zijn verschenen, afkomstig zijn van de ISK of 18+ leerlingen die niet meer onder de leerplichtwet vallen maar nog geen startkwalificatie hebben. Helaas blijft er elk jaar wel een aantal leerlingen over die de overstap naar het MBO om wat voor reden dan ook niet maken Dag van de Leerplicht De Dag van de Leerplicht 2016 stond in het teken van recht op onderwijs. Groepen 8 van basisscholen de Toermalijn, de Roos en de Rietvink hebben meegedaan aan een wedstrijd om een zo creatief mogelijke creatie in het kader van Recht op Onderwijs te maken. De deelnemende groepen 8 kregen op de Dag van de Leerplicht door Leerplichtambtenaren van gemeente Zaanstad een taart uitgereikt. s Middags hebben zij hun creaties aan een jury bestaande uit, Burgemeester Tange van Wormerland, wethouder Dennis Straat van gemeente Zaanstad, kennisspecialist Onderwijs van gemeente Zaanstad en de casemanager Expert Leerplicht getoond. De jury heeft uiteindelijk beslist dat groep 8 van basisschool de Rietvink de wedstrijd heeft gewonnen. Alle 52 leerlingen van basisschool de Rietvink hebben een bioscoopbon gekregen. 12

13 2.4 Samenwerken in de regio Oostzaan en Wormerland Vanaf schooljaar voert de gemeente Zaanstad ook de Leerplichtwet voor de gemeenten Oostzaan en Wormerland uit. De leerplichtambtenaren hebben goede contacten opgebouwd met de scholen, de Centra Jong, jeugdteams en de politie in Oostzaan en Wormerland. Leerplicht neemt daar ook deel aan de Jongerennetwerkoverleggen. Deze overleggen worden georganiseerd door het Centrum Jong. Overige deelnemers zijn: directeuren primair onderwijs, politie, de jeugdverpleegkundigen van de GGD, Jongerenwerk en het Schoolmaatschappelijk werk (SMW). Indien nodig kunnen aanvullend ook andere netwerkpartners voor het overleg worden uitgenodigd. Gemeente Zaanstad blijft voor de aankomende 5 jaar ook de Leerplichtwet voor gemeenten Wormerland en Oostzaan uitvoeren. Er is een convenant getekend voor de periode Jeugdteams In de Zaanstreek zijn zes Jeugdteams actief. Een Jeugdteam ondersteunt jeugdigen en hun gezinnen met problemen in het opgroeien of opvoeden. Uitgangspunt daarbij is dat het gezin de regie over het eigen leven heeft of weer krijgt. Het Jeugdteam werkt zoveel mogelijk vanuit de eigen mogelijkheden en het netwerk van het gezin. Dat gebeurt met één regisseur, op basis van één plan voor één gezin. De casemanagers leerplicht werken tot en met schooljaar in duo s en zijn zo ingedeeld dat deze met de behorende scholen in de gebieden van de Jeugdteams vallen, om ook op basis van één gezin één plan te kunnen werken. Na evaluatie met onder andere de scholen (onze grootste partner) is besloten om vanaf het nieuwe schooljaar weer schoolgericht te gaan werken in plaats van gezinsgericht. Er is een nauwe samenwerking tussen de Jeugdteams en casemanagers leerplicht als het gaat om jongeren en schoolverzuim of schooluitval. De casemanager leerplicht kan ook een jongere verwijzen naar het Jeugdteam als er in een gesprek zorgen naar voren komen. De casemanager leerplicht kan dan ook samen met het Jeugdteam, de jongere en ouders/ verzorgers een samenwerking aangaan, om te zorgen dat de leerling weer volgens het rooster de school bezoekt. Vanaf schooljaar start leerplicht samen met Jeugdteam Roggeplein een pilot Leerplicht in het Jeugdteam om te onderzoeken of dit zinvol is maar ook om te bekijken hoe de samenwerking met het onderwijs in de buurt versterkt kan worden Regio College Net als voorgaande jaren is Leerplicht actief aanwezig op het Regio College te Zaandam. Gesprekken met jongeren en ouder(s)/verzorger(s) over vermoedelijk ongeoorloofd schoolverzuim worden op het Regio College gevoerd. De aanwezigheid van de Leerplichtambtenaar op het Regio College bevordert het terugdringen van schoolverzuim en draagt bij aan het optimaliseren van het verzuimbeleid op het Regio College. Het verzuimbeleid van het Regio College is verbeterd door het gebruik van een digitaal verzuimregistratie systeem, een aanbod van interne trajecten om uitval te voorkomen en de inzet van de leerwerkmakelaar. Er is een nauwe samenwerking met het Service centrum en het zorgteam. 13

14 Hoofdstuk 3 Regionale Meld- en Coördinatiefunctie De Regionale Meld- en Coördinatiefunctie (RMC) is van toepassing op jongeren van 18 tot 23 jaar. Het RMC richt zich op het voorkomen of beëindigen van voortijdig schoolverlaten (vsv). Tabel 3.1: Aantal jarigen in de Zaanstreek Gemeente Zaanstad 8402 Oostzaan 541 Wormerland 898 Totaal Zaanstreek Wettelijk kader De artikelen die betrekking hebben op RMC bepalen dat er sprake is van voortijdig schoolverlaten als: een jongere nog geen 23 is en geen diploma van het vwo, de havo of niveau 2 van het mbo heeft en gedurende een maand zonder geldige reden het onderwijs niet meer heeft gevolgd of bij de school wordt uitgeschreven of van school wordt verwijderd. De gemeente Zaanstad voert, als contactgemeente voor de Zaanstreek, de RMC-functie uit voor de gemeenten Zaanstad, Oostzaan en Wormerland. Met de regio s Waterland, Amstelland/Meerlanden en Amsterdam maakt de regio Zaanstreek deel uit van de RMC regio 21, Agglomeratie Amsterdam. 3.2 Formatie en taken RMC Zaanstreek bestaat uit drie trajectbegeleiders (2,67 fte), twee medewerkers van het Centrale Team (0,89 fte) en een administratieve ondersteuner (0,67 fte). Gezamenlijk voeren zij de taken uit ten aanzien van RMC coördinatie, trajectbegeleiding, administratie en de werkzaamheden met betrekking tot het Jongerenloket. De formatie wordt gefinancierd vanuit middelen voor voortijdig schoolverlaten uit het gemeentefonds en de middelen voor uitvoering van de RMC-functie. Ook worden tijdelijke middelen in het kader van het convenant Aanval op de Uitval ingezet. 3.3 Melden en Registratie RMC effectrapportage De gemeente levert jaarlijks de resultaten van de RMC inspanningen aan bij OCW (DUO). Van alle RMC meldingen wordt bijgehouden welke jongeren weer herplaatst kunnen worden in onderwijs of een traject met als einddoel het behalen van een startkwalificatie. In onderstaande tabel zijn de resultaten van de afgelopen jaren in kaart gebracht. Tabel 3.2: Trend RMC meldingen en plaatsingen Schooljaar RMC meldingen (uitgevallen leerlingen die we begeleiden) Aantal jongeren op een traject richting school/ werk/uitkering/ zorg Percentage herplaatste jongeren Aantal jongeren terug naar school Percentage jongeren terug naar school t.o.v. het aantal RMC meldingen % % % % % % % % Bron: RMC effectrapportage aan OCW voor de Zaanstreek. 14

15 De RMC effectrapportage maakt een aantal ontwikkelingen zichtbaar: Dit schooljaar zijn voor het eerst geen verzuimmeldingen meegenomen in de telling. Er zijn 433 leerlingen uitgevallen, met 5 van deze jongeren loopt nog een traject. 177 Leerlingen zijn weer op een traject gezet naar een startkwalificatie. Het gaat hier ook om oude vsv ers. Oud vsv ers zijn jongeren die al eerder zijn uitgevallen. Van 578 leerlingen is verzuim gemeld, met samen 1617 verzuimmeldingen. T.o.v. het vorige schooljaar is het verzuim gestegen. Verzuim 18+ wordt steeds beter gemeld. School en/of RMC proberen vervolgens met goede interventies te voorkomen dat deze leerlingen doorgaan met verzuimen en eventueel uitvallen. We hebben het afgelopen jaar de werkafspraken rondom verzuim en uitval verder aangescherpt, scholen en trajectbegeleiders weten welke rol ze hebben en werken goed samen. Onder de 433 uitgevallen leerlingen, vallen ook jongeren die zijn gaan werken. RMC heeft toegang tot Mens Centraal, waardoor deze doelgroep beter in beeld is. Deze zogenaamde opstappers ontvangen jaarlijks een brief om hen alsnog te motiveren tot het behalen van een startkwalificatie. Dit om duurzame participatie van de jongere op de arbeidsmarkt te versterken. Juist jongeren zonder startkwalificatie zijn onzeker over hun baan in economisch moeilijke tijden. Dit jaar zijn 161 jongeren gaan werken, 11 jongeren hebben een uitkering aangevraagd en 36 jongeren zitten een zorgtraject. In het voorjaar van 2016 hebben we alle oud vsv ers uitgenodigd voor een scholingsmarkt. MBO s uit de omgeving waren ruim vertegenwoordigd. Alle in het schooljaar uitgevallen leerlingen zijn uitgenodigd. En we hebben in de zomer weer brieven gestuurd naar alle in het schooljaar uitgevallen leerlingen. In die brief hebben we ook het Jongerenloket weer onder de aandacht gebracht Voortgang convenant Aanval op de Uitval In onderstaande tabel is de ontwikkeling van het aantal nieuwe vsv ers weergegeven. In schooljaar is Aanval op de uitval van start gegaan. Dat schooljaar geldt als de nulmeting van het aantal vsv ers. In 2016 moet het vsv percentage voor de Zaanstreek zijn teruggebracht tot maximaal 3%. De laatste vsv-cijfers hebben betrekking op het schooljaar , omdat we voor dit jaarverslag uitgaan van de definitieve cijfers. De cijfers blijven de afgelopen jaren onder het te bereiken percentage van 3% schommelen. Tabel 3.3: Realisatie doelstelling afname nieuwe vsv ers Schooljaar Deelnemers vo & mbo Nieuwe vsv ers Percentage vsv ers t.o.v. aantal deelnemers vo & mbo Oostzaan % % % % Wormerland % % % % Zaanstad % % % % Bron: VSV-verkenner, OCW. 15

16 3.4 Jongerenloket Zaanstreek Het Jongerenloket Zaanstreek is per februari 2016 gehuisvest op Vinkenstraat 58b te Zaandam. Het is een laagdrempelige voorziening voor jongeren met vragen op het gebied van leren en/of werken. De doelstelling is om jongeren te ondersteunen in hun zoektocht naar een passend onderwijs- of leerwerktraject. In het bijzonder jongeren zonder startkwalificatie die dreigen hun opleiding voortijdig af te breken of die al zijn uitgevallen op school. De voorziening wordt gefinancierd door de gemeente Zaanstad. Het Jongerenloket heeft 4 inloopmiddagen per week. Medewerkers van het RMC, stichting MEE, het UWV (Servicepunt Leren en Werken), Straathoekwerk en het Regio College zijn dan aanwezig. In het Jongerenloket kunnen jongeren binnenlopen of een afspraak maken. Medewerkers gaan met jongeren in gesprek, denken met hen mee en bieden daar waar nodig ondersteuning. Doel is dat jongeren zelf verantwoordelijkheid nemen én dragen voor hun keuzes. Vanuit de Aanpak Jeugdwerkloosheid is een samenwerking ontstaan tussen RMC en de afdeling Werk. De opdracht is om een aanpak te ontwikkelen voor jongeren tot 27 met als doel participatie. Onderwijs waar dat kan, werk waar dat moet, zorg waar het nodig is, zijn daarbij uitgangspunten. Dit wordt de Leerwerkstraat genoemd. De doelgroep van de leerwerkstraat is voor een gedeelte ook doelgroep van het RMC. Ook dit schooljaar zijn al eerder uitgevallen leerlingen, de zogeheten oud-vsv ers, via het Jongerenloket herplaatst naar school en/of werk. De begeleiding van de jongeren uit de Leerwerkstraat vindt ook plaats in het Jongerenloket Bezoekers Jongerenloket Totaal: 689 bezoekers Leeftijd Aantal met SK zonder SK ouder/verzorgende 40 netwerkpartner 27 Totaal 689 Man 390 Vrouw 245 Totaal 635 Soort vraag School 166 Leren en Werken 116 Werk 173 Schulden 29 Aanvraag PW 59 Wonen 31 Persoonlijk 114 Totaal 688 Vervolg Leerwerkstraat 24 Jongerenlokek : trajectbegeleiding 31 Straathoekwerk 31 Regio College (BKT) 38 Sociaal Wijkteam 14 Geen, vraag beantwoord 268 Anders 192 Totaal 598 Hoe binnengekomen? Spontaan binnengekomen 296 Via UWV 13 Via RMC 55 Via Leerplicht 8 Via Netwerkpartner 58 Vervolgbezoek 84 Internet (FB, Twitter, website) 2 Onbekend 14 Via Via 31 Anders 48 Totaal Vragen van jongeren Naast het vinden van een leerwerkplek en vast werk is er een stijging van financiële vragen. Dit zijn over het algemeen inkomensvragen waarbij de jongeren doorverwezen worden naar de Leerwerkstraat. Binnen de leerwerkstraat worden de jongeren begeleid naar een juiste opleiding of werk. Oktober November December Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September 16

17 3.4.3 Wie gaat er aan de slag met de jongere? Aan het einde van het intakegesprek in het Jongerenloket maakt de jongere een probleemanalyse en benoemt de na te streven doelen richting opleiding en/of werk. De medewerker van het Jongerenloket biedt de jongere ondersteuning bij het bepalen van de benodigde stappen om deze doelen te bereiken. Uitgangspunt is dat de jongere zelf zoveel als mogelijk gaat regelen. Realisering van het stappenplan vraagt soms meer of minder ondersteuning van 1 of meer netwerkpartners. 3.5 Samenwerking in de regio Oostzaan en Wormerland De gemeente Zaanstad is als kerngemeente verantwoordelijk voor het uitvoeren van de gemeentelijke RMC taken voor Oostzaan en Wormerland. Veel van de leerlingen uit deze gemeenten bezoeken een vo-school of het Regio College in Zaanstad. De eventuele vsv-meldingen gaan via deze scholen richting DUO. RMC en leerplicht ontvangen vervolgens van DUO deze meldingen en benaderen de betreffende leerling. De werkwijze is voor alle leerlingen in de Zaanstreek hetzelfde RMC regio 21, Agglomeratie Amsterdam RMC Zaanstreek maakt deel uit van de RMC Agglomeratie Amsterdam, regio 21. Het vo, mbo en gemeenten stemmen af hoe zij uitvoering geven aan de RMC functie en aan de convenanten. Amsterdam is als contactgemeente verantwoordelijk voor Aanval op de Schooluitval en coördineert ook de stuurgroep van gemeenten, vo en mbo scholen Samenwerking met het Onderwijs RMC werkt nauw samen met het Regio College in Zaandam. In samenwerking met RMC Purmerend en DMO Amsterdam zijn er met het Regio College verwijs- en samenwerkingsafspraken gemaakt. RMC heeft een verzuimaanpak in het mbo en het vo. Jongeren, ouder dan 18 jaar, die meer dan 16 uur in vier weken verzuimen (de wettelijke termijn bij leerplichtige kinderen) worden door de vo en mbo-scholen aan DUO gemeld. RMC ontvangt deze meldingen van DUO. Zij gaat met deze jongeren in gesprek over de reden van verzuim. 17

18 Bijlage A: Terminologie en begrippen Leerplicht Een kind is volledig leerplichtig vanaf de eerste schooldag van de maand volgend op de 5e verjaardag tot aan het einde van het schooljaar waarin de leerling 16 jaar wordt. Kwalificatieplicht De kwalificatieplicht geldt voor jongeren tussen de 16 en 18 jaar oud zonder startkwalificatie. Deze jongeren volgen volledig dagonderwijs of een combinatie van werken of leren. Regels voor verlof, verzuim en vrijstelling zijn gelijk aan die van de volledige leerplicht. Startkwalificatie Een jongere is in het bezit van een startkwalificatie wanneer een diploma op havo, vwo of mbo niveau 2 is behaald. Relatief verzuim Een leerplichtige is zonder geldige reden afwezig van school. Hieronder vallen de begrippen: Zorgverzuim: een leerplichtige is regelmatig afwezig, hij of zij spijbelt en/of komt vaak te laat. Luxe verzuim: ouders laten hun kind verzuimen zonder toestemming voor een extra vakantie. Absoluut verzuim Een leerplichtige staat niet ingeschreven op een school en heeft hiervoor ook geen vrijstelling Thuiszitter Een thuiszitter is een op een school ingeschreven leerof kwalificatieplichtige leerling die langer dan vier weken ongeoorloofd verzuimt zonder dat er sprake is van vrijstelling van leerplicht. Dit is een vorm van langdurig relatief verzuim. Zorg en advies Team (ZAT) In dit multidisciplinaire team van de scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs worden leerlingen besproken waarbij een afgestemde aanpak noodzakelijk is om verder verzuim of escalatie van problemen te voorkomen. De deelnemers zijn o.a. de vertegenwoordigers van de school, Bureau jeugdzorg, de jeugdarts en de leerplichtambtenaar. ZATs zijn ook op het primair onderwijs. Leerplicht schuift daar op verzoek ook aan. Voortijdig schoolverlaters (vsv ers) Jongeren van 12 tot 23 jaar die uitgeschreven zijn van onderwijs en nog niet in het bezit zijn van een startkwalificatie. Ingrado Landelijke vereniging voor Leerplicht/RMC (brancheorganisatie). 18

19 Bijlage B: Ketenpartners De leerplichtambtenaar en de RMC trajectbegeleider hebben bij de uitvoering van de werkzaamheden te maken met verschillende instanties en netwerken. Deze zgn. ketenpartners vormen het netwerk. Gemeente Zaanstad Basis Registratie Persoonsgegevens Jongerenloket Afdeling Werk Afdeling Handhaving Afdeling Voorzieningen Afdeling Toegang A+B Afdeling Kennis Gemeente Oostzaan en Wormerland Afdeling Beleid en Regie Onderwijs Primair onderwijs Speciaal onderwijs Voortgezet Onderwijs Voortgezet Speciaal onderwijs Praktijkonderwijs Middelbaar Beroepsonderwijs Samenwerkingsverband passend onderwijs PO Samenwerkingsverband passend onderwijs VO Onderwijsinspectie Zorg Jeugdteams Sociaal wijkteams Jeugdbescherming regio Amsterdam Lucertis, GGZ Jeugdzorg GGD/Jeugdgezondheidszorg Centrum Jong SMD Zaanstreek-Waterland, onderdeel van Evean Raad voor de Kinderbescherming AMHK, vanaf 1 januari 2015 Veilig Thuis Straathoekwerk Triversum Evean Brijder Verslavingszorg Stichting KRAM Opvoedpoli Care-Express Odibaan Stichting MEE William Schrikker Groep Spirit Jeugd Preventieplan (JPP) JPP + Handhaving Het Veiligheidshuis Politie Openbaar Ministerie Halt Werk/uitkering Arbeidsinspectie Sociale recherche Sociale Verzekeringsbank UWV WERKbedrijf Leer/werkloket Leer Werkstraat 19

20 Bijlage C: Afkortingen AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten AMK Advies- en Meldpunt Kindermishandeling BBL Beroepsbegeleidende leerweg BOL Beroepsopleidende leerweg BRON Basisregistratie Onderwijs BRP Basis Registratie Persoonsgegevens DMO Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Amsterdam DUO Dienst Uitvoering Onderwijs/verzuimloket GGD Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst GGZ Geestelijke Gezondheidszorg HAVO Hoger algemeen voortgezet onderwijs JBRA Jeugdbescherming regio Amsterdam LPA Leerplichtambtenaar LPO Leerplicht ondersteuning LPW Leerplichtwet LWOO Leerweg Ondersteunend Onderwijs MBO Middelbaar beroepsonderwijs MR Medezeggenschapsraad OCW Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap OM Openbaar Ministerie OOGO Op Overeenstemming Gericht Overleg OVO Openbaar Voortgezet Onderwijs Zaanstad PO Pro RMC ROC SBB SMD SMW SUWI UWV VIR V&J VNG VO VSV VWO WEB WEC Wmo WPO WVO Wwb ZAT Primair onderwijs Praktijkonderwijs Regionale Meld- en Coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaten Regionaal Opleidingen Centrum Samenwerking Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven Schoolmaatschappelijke Dienst Schoolmaatschappelijk Werk wet Structuur Uitvoering Werk en Inkomen Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Verwijsindex Risicojongeren Ministerie van Veiligheid & Justitie Vereniging van Nederlandse Gemeenten Voortgezet onderwijs Voortijdig schoolverlaten Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs Wet educatie en beroepsonderwijs Wet op de expertisecentra Wet maatschappelijke ondersteuning Wet Primair Onderwijs Wet Voortgezet Onderwijs Wet werk en bijstand Zorg Advies Team 20