Jaarverslag

Transcriptie

1 Jaarverslag Leerplicht en het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt in de Zaanstreek

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Leerplicht 1.1 Beschrijving leerplichtfunctie en werkwijze 1.2 Methodische aanpak schoolverzuim 1.3 Verzuim en begeleiding 1.4 Vrijstellingen 1.5 Thuiszitters 1.6 Haltverwijzingen en proces-verbaal 1.7 Pilot trias 1.8 Pilot St. Michael College RMC 2.1 Wettelijk kader 2.2 VSV-aanpak 2.3 Verzuim en begeleiding 2.4 Onderzoek naar de doelgroep 2.5 Jongerenloket 2.6 Leerwerkstraat Vooruitblik 17 2

3 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag van leerplicht en het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC) in de Zaanstreek over het schooljaar In het jaarverslag blikken we terug op het afgelopen schooljaar. Wat hebben we precies gedaan en wat waren de belangrijkste resultaten van onze aanpak? Ook kijken we vooruit naar de inzet voor de komende schooljaren. Met deze bundeling van activiteiten en resultaten van leerplicht en RMC willen we zoveel mogelijk een totaalbeeld geven van wat we in de regio doen voor jongeren van 5 tot 27 jaar die verzuimen of uitvallen op school. Daarnaast kijken we naar de bredere activiteiten van het Jongerenloket, waar ook arbeidstoeleiding aan bod komt. Het doel is voor iedereen hetzelfde: met elkaar verzuim verminderen, voortijdig schoolverlaten voorkomen en jongeren zoveel mogelijk terug begeleiden naar een passende plek op school of richting werk. Kortom, met elkaar willen we ervoor zorgen dat niet één jongere buiten de boot valt. Gelukkig heeft de aanpak ook het afgelopen schooljaar weer zijn vruchten afgeworpen. Dankzij de voortdurende inzet van docenten, leerplichtambtenaren, RMC-medewerkers en andere betrokkenen binnen scholen en gemeenten is het verzuim bij jongeren onder de 18 jaar gedaald en zijn er minder vrijstellingen vanwege lichamelijke of psychische gezondheid afgegeven. Door de nauwe samenwerking in het thuiszitterspact en aan de thuiszitterstafel zijn meer zaken rondom thuiszitters opgelost. Tenslotte zijn er binnen het RMC alvast belangrijke stappen gezet in het onderzoek naar het begeleiden van de bredere doelgroep kwetsbare jongeren in de leeftijd van 16 tot 27 jaar. Wij willen al onze partners hartelijk bedanken voor de inzet en samenwerking het afgelopen schooljaar. Met elkaar blijven we jongeren voorbereiden op een goede toekomst. Wij wensen u veel leesplezier. Met vriendelijke groet, Gerard Ram Wethouder Onderwijs, gemeente Zaanstad 3

4 1 Leerplicht 1.1 Beschrijving leerplichtfunctie en werkwijze In Nederland heeft ieder kind recht op onderwijs. Dit biedt hen de kans om hun eigen mogelijkheden te ontdekken, te ontwikkelen en te gebruiken. Een opleiding biedt kansen op de arbeidsmarkt en op meedoen in de maatschappij. Het recht op onderwijs is in Nederland opgenomen in de Leerplichtwet. Op grond van de Leerplichtwet zijn kinderen verplicht om naar school te gaan vanaf de leeftijd van 5 jaar tot het eind van het schooljaar waarin zij 16 worden. Daarna volgt, voor jongeren tot 18 jaar die nog geen startkwalificatie hebben, de kwalificatieplicht. Een jongere is in het bezit van een startkwalificatie wanneer een diploma op havo, vwo of mbo niveau 2 is behaald. De Leerplichtwet kent enkele uitzonderingen. Kinderen kunnen bijvoorbeeld op lichamelijke of psychische gronden worden vrijgesteld van onderwijs en leerlingen met certificaten van het praktijkonderwijs zijn vrijgesteld van de kwalificatieplicht. De casemanagers leerplicht van de gemeente Zaanstad voeren de leerplichttaak uit voor de gemeente Zaanstad, Wormerland en Oostzaan. De kerntaak van de casemanagers leerplicht is het uitvoeren en handhaven van de Leerplichtwet. Onze casemanagers leerplicht werken echter vooral in het preventieve kader. Voorkomen is uiteraard beter dan genezen. De casemanagers leerplicht draaien op een groot aantal scholen voor voortgezet onderwijs preventieve verzuimspreekuren. Daarnaast geven ze voorlichting, sluiten ze aan bij multidisciplinaire overleggen en draaien ze mee in verschillende pilots met onder andere het jeugdteam en de GGD. Ze hebben een verbindende rol tussen (passend) onderwijs, zorg en bijvoorbeeld het Jongerenloket. Een gesprek met de jongere en ouders is vaak voldoende om de oorzaak van verzuim te achterhalen en het verzuim op te lossen. Als er meer aan de hand is, kan de casemanager leerplicht het gezin begeleiden in de hulpvraag. Afhankelijk van de vraag wordt bijvoorbeeld ook schoolmaatschappelijk werk, Centrum Jong, het Jeugdteam, het Jongerenloket of de GGD ingezet. Er is vaak sprake van een combinatie van verzuim en zorg. Acties worden afgestemd en variëren van een verwijzing naar een Jeugdteam tot handhaven in de vorm van een waarschuwing, een Halt verwijzing of uiteindelijk een proces-verbaal. Ook andere vragen worden in behandeling genomen. We adviseren directeuren als het gaat om verlofaanvragen van maximaal 10 schooldagen, we adviseren ouders en scholen als ouders bellen dat er onenigheid is met de school van het kind en informeren ouders en hulpverleners over andere oplossingen dan bijvoorbeeld een formele vrijstelling. Er is zoveel op maat mogelijk voor jongeren binnen het onderwijs! Door deze preventieve inzet is er al enkele schooljaren een daling te zien in het wettelijk verzuim (verzuim van 16 uur in 4 weken). 1.2 Methodische aanpak schoolverzuim In maart 2017 is de Methodische Aanpak Schoolverzuim (MAS) in de plaats gekomen van de strafrechtelijke aanpak schoolverzuim. De geactualiseerde aanpak is in samenwerking opgesteld door VNG, Openbaar Ministerie, Raad voor de Kinderbescherming, Halt en Ingrado. In deze aanpak staat niet de strafrechtelijke kant centraal, maar wordt primair ingezet op preventie en vrijwillige (jeugd)hulp. De MAS biedt, afhankelijk van de situatie, ruimte om gemotiveerd andere keuzes te maken. Pas toe of leg uit, is het motto. De MAS zorgt voor een uniforme werkwijze van de casemanagers. De juiste interventies worden tijdig ingezet, zodat iedere jeugdige met zorgelijk of aanhoudend verzuim een passende plek in het onderwijs houdt of deze zo snel mogelijk vindt. Totaal aantal jongeren 5-18 jaar en het totaal aantal leerplichtigen per gemeente op Grafiek Aantal 5-18 jarigen Oostzaan Wormerland Zaanstad Aantal leerplichtigen 4

5 1.3 Verzuim en begeleiding Om verzuim zoveel mogelijk tegen te gaan, voert leerplicht preventieve gesprekken op school zonder dat er een officiële verzuimmelding is gedaan. Het afgelopen jaar hebben 252 leerlingen een preventief verzuimgesprek gehad. Dat is een daling ten opzichte van vorig jaar. Het afgelopen schooljaar zagen we dat niet altijd alle leerlingen kwamen opdagen bij het verzuimgesprek. Dit aandachtspunt neemt leerplicht zeker mee in het schooljaar 2018/2019. Voordat er sprake is van wettelijk verzuim wordt verzuim vaak al gemeld. Het afgelopen schooljaar is voor 353 leerlingen voortijdig verzuim gemeld. Ook deze meldingen worden door leerplicht opgepakt. Dankzij de preventieve gesprekken en het voortijdig oppakken van verzuim, is het wettelijk verzuim het afgelopen schooljaar opnieuw gedaald. Deze trend zien we al enkele jaren. Preventieve gesprekken op school (zonder verzuimmelding) in % Overig verzuim in % Wettelijke verzuimmeldingen van 16 uur in 4 weken / / /2018 Zaanstad Oostzaan Wormerland Totaal Grafiek 4 Oostzaan Wormerland Zaanstad Oostzaan Wormerland Zaanstad Grafiek 2 Grafiek 3 5

6 1.4 Vrijstellingen Ouder(s)/verzorger(s) kunnen op verschillende gronden een beroep doen op een vrijstelling van onderwijs voor hun kind. De Leerplichtwet biedt deze mogelijkheid. In onderstaande tabel is te zien voor hoeveel kinderen het afgelopen schooljaar een vrijstelling is afgegeven. Daling vrijstellingen artikel 5 lid a Leerplichtwet Ouder(s)/verzorger(s) kunnen een beroep doen op vrijstelling wegens lichamelijke of psychische gezondheid. Bijvoorbeeld als kinderen ernstige beperkingen hebben, bijvoorbeeld door een ongeluk, ernstige ziekte, psychiatrische of gedragsproblematiek. Dit jaar zien we een daling van 17% in het aantal vrijstellingen op basis van deze grond. In onderwijszorgarrangementen kijken scholen en gemeenten naar hoe we onderwijs en zorg voor deze leerlingen het beste kunnen combineren. We zoeken naar maatwerkoplossingen, waardoor een vrijstelling niet nodig is. De jongeren en ouders waarvoor we wel een vrijstelling afgaven, zijn door de arts en casemanager leerplicht in het voorjaar uitgenodigd om te onderzoeken welke mogelijkheden er in de loop van het jaar zijn ontstaan, met als stip op de horizon terugkeer naar onderwijs. Een mooie daling die vertrouwen geeft voor de toekomst! Aantal vrijstellingen naar soort Zaanstad Oostzaan Wormerland Vervangende leerplicht Vervangende leerplicht in het laatste schooljaar Wegens lichamelijke en/of psychische gronden Wegens bedenkingen tegen richtingen van het onderwijs Wegens verblijf in het buitenland Volgen van een opleiding, niet op een reguliere school Grafiek 5 6

7 1.5 Thuiszitters Thuiszitterspact In dit schooljaar is het thuiszitterspact in werking getreden. Thuiszitters zijn leerlingen die zijn ingeschreven op school, maar langer dan 4 weken thuiszitten óf leerlingen die helemaal niet bij een school zijn ingeschreven. Het Zaanse pact is opgesteld door: de gemeenten Oostzaan, Wormerland en Zaanstad, de Jeugdteams van deze gemeenten, het samenwerkingsverband Zaanstreek en de GGD. Al deze partijen hebben een rol in het voorkomen van thuiszitten en zijn samen aan zet om passende oplossingen te vinden voor leerlingen die dreigen thuis te zitten of al thuiszitten. Onderwijs, jeugdhulp, jeugdgezondheidszorg en leerplicht gaan hand in hand en hebben elkaar nodig. Het Thuiszitterspact is gericht op preventie. Het begint bij een goede preventieve verzuimaanpak, waarin vroegtijdig wordt gesignaleerd door verschillende partijen. Thuiszitten is echter niet altijd te voorkomen, als dit toch voorkomt zijn we met elkaar aan zet om een leerling een passende plek te bieden, in het onderwijs of binnen de zorg. Het Thuiszitterspact richt zich dan ook niet enkel op de aanpak van de problematiek rondom thuiszitters, maar ook op oplossingen. De thuiszitterstafel is een belangrijk onderdeel van het thuiszitterspact. Pilot Thuiszitterstafel Er is een thuiszitterstafel ingericht waar thuiszitters met toestemming van ouders worden besproken met vier partijen die vanuit een integrale blik kijken naar een passende oplossing; school, zorg, een onderwijs-zorgarrangement of mogelijk toch een tijdelijke vrijstelling. Eén van de casemanagers leerplicht sluit één keer per maand aan bij de thuiszitterstafel. Aan de thuiszitterstafel nemen de jeugdarts van de GGD, de directeur van het samenwerkingsverband, medewerker van het jeugdteam en de kennisspecialist onderwijs/jeugdhulp deel. De tafel wordt voorgezeten door een aangestelde expert. Aan de thuiszitterstafel worden alle thuiszitters of potentiele thuiszitters besproken. In het schooljaar gaan we door met de thuiszitterstafel. We onderzoeken de mogelijkheid tot uitbreiding van de samenwerking met partijen als GGZ, Jeugdbescherming Regio Amsterdam (JBRA) en Veilig Thuis om de thuiszittersproblematiek aan te pakken. 7

8 Cijfers thuiszitters per gemeente Net zoals landelijk het geval is, is ook in de gemeenten Zaanstad en Wormerland het aantal nieuwe thuiszitters toegenomen. Het is aannemelijk dat dit niet alleen een daadwerkelijke stijging is, maar dat we door het thuiszitterspact en de thuiszitterstafel de thuiszitters ook beter in beeld hebben. Positief is dat het aantal opgeloste zaken is toegenomen. In Zaanstad geldt dat het aantal kinderen dat geplaatst kon worden is gestegen van 48% naar 69%. Realiteit blijft dat er meer nieuwe thuiszitters bij komen en dat thuiszittersproblematiek vaak complex is. Dat blijkt uit het feit dat meer dan de helft van de thuiszitters langer dan 3 maanden thuis zit. Daarom blijven we ons ook komend schooljaar inzetten op vroeg signaleren, een sterke samenwerking en steeds meer passende oplossingen voor thuiszitters. Aantal thuiszitters in gemeente Wormerland Thuiszitter Primair onderwijs Speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs Bij aanvang schooljaar Nieuwe gevallen die er in de loop van het schooljaar bij kwamen MBO Langer dan 3 maanden Verhuisd jaar geworden Opgelost Aantal einde schooljaar Grafiek 6 Aantal thuiszitters in gemeente Oostzaan Thuiszitter Primair onderwijs Speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs Bij aanvang schooljaar Nieuwe gevallen die er in de loop van het schooljaar bij kwamen MBO Langer dan 3 maanden Verhuisd jaar geworden Opgelost Aantal einde schooljaar Grafiek 7 Aantal thuiszitters in gemeente Zaanstad Thuiszitter Primair onderwijs Speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs Bij aanvang schooljaar Nieuwe gevallen die er in de loop van het schooljaar bij kwamen MBO totaal totaal totaal Langer dan 3 maanden Verhuisd jaar geworden Opgelost Aantal einde schooljaar Grafiek 8 8

9 1.6 Haltverwijzingen en proces-verbaal Halt Jongeren zonder zorgwekkende problematiek die binnen een schooljaar 12 tot 60 uur spijbelen of te laat komen, kunnen door de casemanager leerplicht worden verwezen naar Halt. Als jongeren zich niet houden aan de Haltstraf, na de Haltstraf blijven verzuimen of al andere strafbare Haltverwijzingen 2017/2018 in aantallen feiten achter hun naam hebben staan, kan de casemanager leerplicht een proces-verbaal opmaken. Ouders kunnen bij verwijtbaar handelen ook een proces-verbaal krijgen. Als het proces-verbaal wordt opgemaakt voor de jongere, dan wordt er door de Raad voor de Kinderbescherming onderzoek gedaan en een strafadvies gegeven. Aantal proces-verbaal wegens ongeoorloofd schoolverzuim Het aantal processen-verbaal is in de afgelopen schooljaren gedaald. De daling heeft met name te maken met de verbeterde zorgstructuren op scholen. Jongeren zijn eerder in beeld, waardoor er adequater ingezet wordt op passende zorg of preventieve acties. Aantal proces-verbaal wegens luxe verzuim (ongeoorloofd (vakantie-) verlof) Oostzaan Wormerland Zaanstad Oostzaan Wormerland Zaanstad Oostzaan Wormerland Zaanstad Grafiek 9 Grafiek 10 Grafiek 11 9

10 1.7 Pilot trias In het schooljaar is een casemanager leerplicht onderdeel geweest van de pilot samenwerking voortgezet onderwijs en jeugdteams op praktijkschool de Brug en vmbo Trias. De pilot richt zich vooral op het samenwerken en elkaar geregeld zien op dezelfde locatie. Doel van het overleg is om casuïstiek vroegtijdig integraal te bespreken, voortgang te bespreken, samenwerkingsprojecten op te zetten en signalen te delen. Uit het overleg kunnen passende oplossingen komen voor individuele casuïstiek of collectief aanbod. Door de jongeren te bespreken in het overleg kan er snel geschakeld worden met het jeugdteam en kan de jeugdarts en/of leerplicht snel betrokken worden bij zorgelijk verzuim. 1.8 Pilot St. Michael College In het schooljaar heeft een casemanager leerplicht samen met de GGD-arts op het St. Michael College een spreekuur gedraaid. Het versterken van de samenwerking tussen school, GGD en leerplicht heeft als doel adequater te kunnen handelen om verder uitval door ongeoorloofd en geoorloofd verzuim te voorkomen, zodat de leerling eerder naar school gaat. Het proces wordt verkort en versneld, zodat er ook eerder naar de hulpverlening kan worden doorverwezen. De pilot wordt in 2019 geëvalueerd. Na evaluatie van de pilot op praktijkschool de Brug is gebleken dat deze niet passend is voor de doelgroep van deze school. Daar wordt de pilot niet gecontinueerd. In het voortgezet onderwijs gaan we dit schooljaar wel door met de pilot, in een iets andere vorm dan eerder bedacht. Naast het Trias wordt de pilot dit schooljaar uitgebreid naar het Pascal College en Compaen. Leerplicht draait op alle scholen mee in de pilots. 10

11 2 RMC 2.1 Wettelijk kader Aanvullend op de Leerplichtwet voert de gemeente Zaanstad ook de RMC-functie uit. Medewerkers van het RMC begeleiden jongeren van 18 tot 23 jaar die voortijdig van school (dreigen te) gaan. Het doel is om jongeren zonder startkwalificatie op school te houden, terug te leiden naar onderwijs of te begeleiden naar werk, participatie en/of zorg als dat nodig is. Gemeenten en scholen bepalen samen welke maatregelen zij inzetten om voortijdig schooluitval tegen te gaan. De afspraken hiervoor zijn vastgelegd in een regionaal plan. Wat deed het RMC in het schooljaar 2017/2018? Onze casemanagers: boden individuele trajectbegeleiding aan voortijdig schoolverlaters waren voor casuïstiekoverleg aanwezig op de (MBO-)scholen gingen op huisbezoek bij zorgleerlingen hielden zicht op leerlingen vanuit VSO en PRO en begeleidden hen waar nodig, samen met het Jongerenloket werkten samen in de brede RMC regio 21 in het kader van de regionale verzuimaanpak organiseerden vier keer per jaar een netwerkoverleg met scholen, UWV en het Jongerenloket om kennis met elkaar te delen deden onderzoek naar de bredere doelgroep kwetsbare jongeren en onderzochten wat nodig is om deze jongeren in beeld te krijgen, terug te begeleiden naar school of naar een andere passende plek. Regionale samenwerking De gemeente Zaanstad voert, als contactgemeente voor de Zaanstreek, de RMC-functie uit voor de gemeenten Zaanstad, Oostzaan en Wormerland. Met de regio s Waterland, Amstelland/Meerlanden en Amsterdam maakt de regio Zaanstreek deel uit van de RMC regio 21, Agglomeratie Amsterdam. Met de regio Waterland vormt Zaanstreek-Waterland een subregio van de RMC regio

12 2.2 VSV-aanpak Voortijdig schoolverlaters (VSV ers) zijn jongeren van 12 tot 23 jaar die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten. RMC-regio s, vo-scholen en mbo-instellingen zetten zich samen in om voortijdig schoolverlaten zoveel mogelijk terug te dringen. Het aantal uitvallers daalde de afgelopen jaren stevig. In vielen jongeren uit. In 2002 waren dit er nog De Rijksoverheid wil de uitval samen met gemeenten en scholen nog verder terugdringen, naar maximaal nieuwe voortijdig schoolverlaters per jaar in Voor dit jaarverslag gaan we uit van de definitieve en gepubliceerde vsv-cijfers. De laatste definitieve cijfers hebben betrekking op het schooljaar De VSV-aantallen in 2016/2017 zijn nagenoeg vergelijkbaar met voorgaande jaren. Alleen in Zaanstad is een lichte stijging te zien ten opzichte van het schooljaar 2015/2016. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat vanaf 2016/2017 landelijk gebruik gemaakt wordt van een volledig geautomatiseerde bestandskoppeling, wat geleid heeft tot een landelijk opwaartse correctie van 570 VSV ers. Door deze verschillende rekenmethodes zijn de cijfers met voorgaande schooljaren niet meer één op één te vergelijken. Aantal VSV ers in Zaanstad Cursusjaar 2014/ / /2017 Deelnemers VSV ers VSV% 2,04% 2,04% 2,15% Grafiek 12 Aantal VSV ers in Oostzaan Cursusjaar 2014/ / /2017 Deelnemers VSV ers VSV% 1,47% 1,95% 1,66% Grafiek 14 Aantal VSV ers in Wormerland Cursusjaar 2014/ / /2017 Deelnemers VSV ers VSV% 1,43% 1,59% 1,42% Grafiek 13 Inmiddels zijn de voorlopige cijfers voor het schooljaar 2017/2018 ook bekend. De verwachting is dat het aantal VSV ers voor de gemeente Zaanstad gelijkt blijft, namelijk 267. Ook de cijfers voor de gemeenten Oostzaan en Wormerland zijn nagenoeg vergelijkbaar, respectievelijk 15 en 22. De definitieve aantallen worden komend najaar vastgesteld door de rijksoverheid en kunnen afwijken van de voorlopige cijfers. 12

13 2.3 Verzuim en begeleiding Verzuim /2018: 1920 verzuimmeldingen voor 845 leerlingen 2016/2017: 1708 verzuimmeldingen voor 765 leerlingen 2015/2016: 1617 verzuimmeldingen voor 578 leerlingen Doordat scholen steeds meer verzuim melden, is het verzuim ten opzichte van de vorige schooljaren gestegen. Begeleiding In het schooljaar 2017/2018 heeft het RMC 483 jongeren begeleid. 90% van de jongeren is daadwerkelijk herplaatst. De overige jongeren zijn nog in begeleiding. Zoals we ook vorig jaar al zagen is de uitstroom naar werk gestegen. Door de krapte op de arbeidsmarkt zien we dat jongeren sneller de keuze maken voor werk, dan terug te gaan naar school. We begeleiden jongeren in het maken van een duurzame keuze, zodat ze een goede positie op de arbeidsmarkt behouden als de vraag naar arbeid weer afneemt. Huisbezoeken In totaal zijn 300 huisbezoeken gedaan voor 195 leerlingen. Begeleide jongeren in aantallen Grafiek Oostzaan Wormerland Zaanstad Herplaatste jongeren in aantallen Grafiek 16 naar school naar zorg naar werk overig (verhuisd, onbereikbaar, niet bemiddelbaar, detentie of nog in begeleiding) 214 naar WWB 13

14 2.4 Onderzoek naar de doelgroep Het afgelopen schooljaar investeerde het RMC veel in onderzoek naar de doelgroep. Daarmee is een voorschot genomen op de Wet regionale samenwerking voortijdig schoolverlaten en jongeren in een kwetsbare positie die op 1 januari 2019 van kracht wordt. Met deze wet wordt de huidige onderwijswetgeving aangepast met als doel de regionale aanpak van voortijdig schoolverlaten (VSV) structureel te borgen en te verbreden naar jongeren voor wie het halen van een startkwalificatie (tijdelijk) niet mogelijk is. Voor alle jongeren een passende oplossing Vanuit de subregio Zaanstreek-Waterland is Oberon gevraagd om de nieuwe doelgroep kwetsbare jongeren in Zaanstreek-Waterland in kaart te brengen. Wie zijn deze jongeren, welke voorzieningen zijn er op dit moment en hoe is de match tussen de doelgroep, hun ondersteuningsbehoeften en de voorzieningen? Uit het onderzoek onder jongeren van 16 tot 23 jaar is duidelijk geworden dat onderwijs en gemeenten in Zaanstreek- Waterland veel jongeren, woonachtig in de subregio, in beeld hebben, korte lijnen naar elkaar hebben en steeds beter samenwerken. Naast deze positieve uitkomsten leverde het ook een aantal aandachtspunten op waar we in het schooljaar 2018/2019 mee aan de slag gaan: Een kwart van de jongeren heeft buiten de regio één of meer kwetsbare opleidingen gevolgd. De helft van de jongeren volgt buiten de regio MBO 1 of Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) onderwijs en is minder in beeld. De doorstroom van Praktijkonderwijs (PRO) naar MBO, van VSO (cluster 3) naar (toen nog) WAJONG en van MBO 1 naar MBO 2 is hoog. Een MBO 2 diploma leidt tot een beter, meer duurzaam arbeidsmarktperspectief maar een groot deel haalt dat diploma niet. De samenwerking PRO/VSO en MBO kan beter qua afstemming over in welke context een jongere het beste tot zijn recht komt. De overstap van school naar werk voor kwetsbare jongeren leidt nog niet altijd duurzaam tot werk. Een kleine groep uit de Internationale Schakelklas (ISK) kan beter worden bediend. Het belang van vroegsignalering van een jongere, bij voorkeur vanaf de leeftijd van 16, is cruciaal. Met de resultaten van het onderzoek hebben we een belangrijke basis gelegd voor het beleid de komende schooljaren, waarbij we ons vooral inzetten om overgangsmomenten voor kwetsbare jongeren zo soepel mogelijk te laten verlopen. Met als doel, duurzame begeleiding naar een (andere) opleiding of naar werk en een passende plek voor iedere jongere. Onbereikbare jongeren in Poelenburg Specifiek onderzoek is gedaan naar onbereikbare jongeren in Poelenburg. Een jongere is onbereikbaar als die volgens het registratiesysteem van het RMC geen startkwalificatie, werk of een andere vorm van inkomen heeft én geen gehoor geeft aan berichten vanuit het RMC. Hoe kunnen we deze jongeren bereiken en duurzaam contact met hen onderhouden? Om antwoord te krijgen op deze vraag is een literatuurstudie gedaan, zijn professionals geïnterviewd die werken met de doelgroep en jongeren die in het verleden tot de doelgroep behoorden. De aanbeveling is onder andere om zoveel mogelijk preventief te werken, zodat jongeren niet uit zicht raken. Verdwijnen jongeren toch uit beeld, dan is het belangrijk dat het contact weer gezocht wordt. Wanneer er contact is, dan kan er inzicht komen in de problematiek. Wanneer er inzicht in het probleem is, kan er gebruik gemaakt worden van het bestaande aanbod en beter aanbod ontwikkeld. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt dat de samenwerking tussen instanties, de overgangsfase 18-/18+ en de motivatie van jongeren soms een beperking vormen om duurzaam in contact te komen. Jongeren hebben behoefte aan snelle en actiegerichte begeleiding, aan (vak-)certificaten en kortdurende opleidingen. Samenwerking tussen RMC, Jongerenloket, de jeugd- en wijkteams en alle andere partners die betrokken zijn bij deze jongeren is daarbij cruciaal. Relatie tussen verzuim en uitval Tenslotte is er onderzoek gedaan naar de relatie tussen verzuim en uitval. Daaruit blijkt dat een leerling gemiddeld 2 tot 3 verzuimmeldingen heeft voordat hij voortijdig het onderwijs verlaat. Dit neemt het RMC mee in de (voorbereiding van de) verzuimgesprekken. Bij het Regiocollege vallen bij de opleidingen Entree, Verkoop en Autotechniek de meeste leerlingen uit. Het RMC onderzoekt wat zij bij deze opleidingen kunnen doen om zo vroeg mogelijk in contact te komen met de leerlingen. 14

15 2.5 Jongerenloket Het Jongerenloket Zaanstreek is voor jongeren tot 27 jaar uit Zaanstad, Oostzaan en Wormerland dé plek voor alle vragen over leren, werken en inkomen. Het Jongerenloket is onderdeel van de gemeente Zaanstad. In het Jongerenloket zijn, naast de gemeente, ook andere organisaties werkzaam voor jongeren: het Regio College, het Servicepunt Leren en Werken, Straathoekwerk en MEE Amstel en Zaan. Het Jongerenloket is laagdrempelig, alle jongeren zijn vier dagen per week welkom op de open inloop samen met Straathoekwerk aan de Vinkenstraat 58-B te Zaandam. Tijdens de inloop zijn er medewerkers van het Jongerenloket en Straathoekwerk aanwezig voor vragen, kunnen jongeren gebruik maken van computer en telefoon en is de mogelijkheid om een vervolgafspraak te maken als dit nodig is. Het Jongerenloket heeft als doelstelling dat jongeren zelf verantwoordelijkheid nemen én dragen voor hun keuzes. Het loket biedt een plek bieden waar jongeren terecht kunnen met hulpvragen en problemen. Ze worden begeleid naar een duurzame plek op de arbeidsmarkt, met een startkwalificatie. Wanneer dit niet mogelijk is, wordt met de jongere gekeken naar wat wel haalbaar is. Spookjongeren Burgerzaken en het Jongerenloket gaan een samenwerking aan om te voorkomen dat jongeren onterecht worden uitgeschreven bij de gemeente en daardoor van de radar verdwijnen. Vorig jaar is de basis gelegd voor deze samenwerking. Het samenwerken is gericht op lopende onderzoeken waarbij Burgerzaken van plan is de jongere uit te schrijven met de status Vertrokken Onbekend Waarheen en op jongeren die opgenomen staan in de Basisregistratie Personen (BRP) als nietingezetene maar wel in Zaanstad verblijven. Met de samenwerking wordt ingezet op passende en persoonlijke begeleiding om de oorzaak van de kwestie weg te nemen. Het gaat om het in beeld krijgen van de jongere, doorverwijzen naar partners indien nodig en begeleiden bij werk en/ of opleiding door het Jongerenloket. Hiernaast ligt de focus ook op het bieden van hulp in de vorm van schuldhulpverlening, het verlichten van de thuissituatie en een inschrijving in de BRP met eerst de mogelijkheid tot een briefadres. MO In januari 2017 belde Mo naar het Jongerenloket. Hij had in de krant gelezen dat het RMC jongeren ondersteunt met school en/of werk. Hij noemde zichzelf een spookjongere. Er is meteen een afspraak gepland en hij kwam de afspraak ook na. Het ging niet vanzelf maar Mo was aanwezig. Er is telefonisch en via Whatsapp contact onderhouden. Zo werd hij aan zijn afspraken herinnerd. Mo is meerdere keren naar het Jongerenloket toegekomen en is geholpen op verschillende leefgebieden. Mo heeft nu werk en doet dat met plezier. Vanaf 1 oktober 2017 t/m 1 augustus 2018 hebben in totaal 1270 jongeren de inloop bezocht. Het afgelopen jaar hebben, vermoedelijk door de aantrekkende arbeidsmarkt, minder jongeren het Jongerenloket bezocht. 15

16 2.6 Leerwerkstraat De Leerwerkstraat is de methodiek van het Jongerenloket. Onderwijs waar dat kan, werk waar dat moet, zorg waar het nodig is. De manier waarop het loket jongeren begeleidt naar een stap verder: niet snel en makkelijk maar met het oog op duurzame uitstroom. Want een jongere is niet zomaar gestrand, het kan zijn dat er meerdere vragen zijn. De casemanagers coachen de jongeren in de juiste richting en geven sturing waar het moet. Het RMC is onderdeel van de methodiek Leerwerkstraat, de doelgroep van de RMC kan gebruik maken van de verschillende onderdelen van de Leerwerkstraat. De Leerwerkstraat is een traject met verschillende onderdelen: Workshops gericht op cv en motivatiebrief Het wekelijkse Leerwerkcafé om onder begeleiding te zoeken naar school en/of werk Individuele begeleiding van een casemanager uit het Jongerenloket 4-weekse training gericht op zelfontwikkeling en oriëntatie op school en/of werk De jobhunter om jongeren bij de hand te nemen en intensief te helpen met het zoeken naar een passende werk(-leer)plek. Voor leerlingen die van het Praktijkonderwijs of het Voortgezet Speciaal Onderwijs komen en voor jongeren met en indicatie doelgroepregister is er het zogenaamde Plus team. Er is extra aandacht om te zorgen voor een passende werkplek met de juiste begeleiding. Een jobcoach behoort tot de mogelijkheden, net als de inzet van verschillende subsidies. Cijfers Op de website omz.databank.nl vindt u meer cijfers over onderwijs in de Zaanstreek, bijvoorbeeld over uw school, onderwijs in uw gemeente en regionale cijfers. De website is ontstaan uit een samenwerking van de gemeente en de onderwijsbesturen. Met vragen kunt u terecht bij Gerdien van Eersel, g.eersel@zaanstad.nl,

17 3 Vooruitblik Ook in het nieuwe schooljaar blijven leerplicht en RMC zich, samen met de ketenpartners, inzetten om voor iedere jongere een passende plek te vinden. Ieder kind of iedere jongere die buiten de boot valt, is er één teveel. Vanuit leerplicht blijven we inzetten op het terugbrengen van het aantal thuiszitters door het voortzetten van de thuiszitterstafel. We gaan verder met de preventieve inzet en intensiveren de samenwerking met scholen en andere partners. Daarnaast zetten gemeenten en onderwijs het komende schooljaar alvast de eerste stappen om de aanpak rondom voortijdig schoolverlaten voort te zetten en te verbreden naar een meer integrale aanpak voor alle jongeren in een kwetsbare positie. We zetten ons de komende jaren met elkaar in om voortijdig schoolverlaten te voorkomen. Ook maken we een start met de aanpak voor jongeren van 16 tot 27 jaar in een kwetsbare positie. We helpen hen bij de overstap naar vervolgonderwijs, de arbeidsmarkt of naar een combinatie van werken en leren, al dan niet gecombineerd met zorg. 17

18 gemeente Zaanstad Afdeling Communicatie Stadhuisplein 100, 1506 MZ Zaandam Postbus 2000, 1500 GA Zaandam T