De eerste stappen zijn gezet, nu de grote sprong. Tweede rapportage over de samenwerking tussen de Rotterdamse scholen/smw en de wijkteams

Transcriptie

1 De eerste stappen zijn gezet, nu de grote sprong Tweede rapportage over de samenwerking tussen de Rotterdamse scholen/smw en de wijkteams December

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding... 3 Hoofdstuk 2: conclusie, de eerste stappen zijn gezet, nu de grote sprong... 4 Hoofdstuk 3: wat is nodig de grote sprong te maken?... 5 Hoofdstuk 4: de uitkomst van de gesprekken Het Werk en Toeleidingsdocument (WTD) wordt meer gebruikt Het organiseren van warme overdracht is toegenomen De terugkoppeling blijft een aandachtspunt De evaluatie is niet van zelfsprekend Andere relevante punten in de samenwerking Geregeld contact van de schoolcontactpersoon (scp) met school werkt positief: School wil altijd geïnformeerd worden: de smw er kan eerder en vaker toeleiden: De toeleiding gebeurt niet altijd door de smw er Bijlagen Werkinstructies Het werk- en Toeleidingsdocument

3 Hoofdstuk 1: Inleiding De gemeente Rotterdam, FOKOR, het Centrum voor Jeugd en Gezin, de aanbieders SMW en het Servicepunt SMW hebben eind 2013 werkafspraken over de samenwerking gemaakt. Zij willen hiermee het Rotterdamse onderwijs en het Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel (NRJ) constructief met elkaar verbinden. Deze samenwerkingsafspraken gaan over de toeleiding vanuit het onderwijs naar het wijkteam door het schoolmaatschappelijk werk. De afspraken zijn verwerkt in het stappenplan dat beschreven staat in de factsheet. Toeleiding naar Jeugdhulp vanuit primair onderwijs en Toeleiding naar Jeugdhulp vanuit voortgezet onderwijs en in de Werkinstructie wijkteams (zie bijlage 1). Om deze nieuwe samenwerkingsafspraken tussen scholen en wijkteams in de praktijk te brengen, was een praktische en vlotte implementatie noodzakelijk. Het Servicepunt SMW kreeg de opdracht om deze implementatie in verschillende fasen uit te voeren. In 2015 is de eerste fase afgerond en de uitkomsten in een stedelijke rapportage verwerkt (Stedelijke rapportage implementatietraject samenwerking onderwijs en wijkteams Rotterdam, december 2015). In 2016 is dit implementatietraject voortgezet. De nadruk lag op de aandachtspunten en aanbevelingen uit de eerste fase. De vraag is nu: In hoeverre zijn de aandachtspunten uit de eerste implementatiefase in de samenwerking tussen scholen en wijkteams daadwerkelijk verbeterd? In dit document doen wij verslag van de ervaringen en resultaten die in de gesprekken naar voren zijn gekomen. Deze gesprekken zijn naar behoefte in verschillende samenstellingen uitgevoerd. De nadruk lag vooral op maatwerk en op wat beter kan in de betreffende wijk. Deze rapportage is geen onderzoeksverslag op basis van cijfers. We geven, aan de hand van uitspraken van betrokkenen en gevoerde gesprekken, een zo genuanceerd mogelijk beeld van de stand van zaken op dit moment. Op deze manier trachten wij antwoord te geven op bovenstaande vraag. Daarnaast nemen wij graag de ruimte (als procesbegeleider) om op basis van de uitkomsten een advies te geven aan de betrokken partijen, die te maken hebben met de samenwerking onderwijs en jeugdhulp. 3

4 Hoofdstuk 2: conclusie, de eerste stappen zijn gezet, nu de grote sprong In vergelijking met vorig jaar is een stijgende lijn te constateren bij de warme overdracht en het gebruik van het werk- en toeleidingsdocument (WTD, zie bijlage 2). Het WTD onderbouwt de toeleiding en levert het wijkteam voldoende basis om een begeleidingstraject te starten. De warme overdracht is een eerste stap waarin school en het wijkteam samen optrekken rondom de ondersteuning van een gezin. Hoewel afspraken over terugkoppeling en evaluatie onderdeel uitmaken van de werkinstructie voor de wijkteams, blijven dit aandachtspunten. Dit maakt dat de eerste stappen in een integrale aanpak wel worden gezet, maar dat er geen duidelijk vervolg aan wordt gegeven. Dit heeft een negatieve invloed op de samenwerking en het vertrouwen onderling. Onze indruk is dat de aanbevelingen uit de vorige rapportage onvoldoende zijn benut. Naast bovenstaande aspecten van de werkinstructie zijn andere punten, die niet in de werkinstructies staan, tijdens dit traject aan de orde geweest. Wij vinden het relevant om deze hier onder de aandacht te brengen: Het aanstellen van de schoolcontactpersonen (scp) vanuit het wijkteam werkt positief op de samenwerking tussen de school en het wijkteam. De insteek van de scp varieert per wijkteam en per gezinscoach. Hoe intensiever de betrokkenheid van de scp bij de zorg op school hoe soepeler en vanzelfsprekender de samenwerking verloopt. Dit constateren wij vooral in de focuswijken 1. Scholen verwachten dat het wijkteam hen informeert over de leerlingen/gezinnen die door derden zijn aangemeld. Dit botst met de privacy regels die het wijkteam hanteert. De afstand tussen het vo en het mbo naar het wijkteam is nog letterlijk en figuurlijk groot. De werkinstructie is voor het mbo nog niet voldoende geborgd. De zorgvragen van deze scholen en het aanbod van het wijkteam sluiten nog niet voldoende op elkaar aan. Tot slot hebben wij geconstateerd dat de schakelfunctie van het SMW op enkele scholen niet voldoende wordt benut. Sommige ib ers passeren hun smw ers en melden leerlingen aan bij het wijkteam. Het is lastig om de mate van de invoering van werkinstructie voor de samenwerking als positief of negatief te beschouwen. De betrokkenen hebben voor de start van dit implementatietraject geen termijnen genoemd voor de realisatie van de doelen. Dit neemt niet weg dat wij vanuit onze verantwoordelijkheid en onze rol in dit traject de volgende conclusie willen trekken: de eerste stappen zijn gezet, het is nu tijd voor een grote sprong. Hiervoor moeten alle partijen de werkinstructie volledig toepassen. Alleen dan kunnen de professionals integraal werken en kunnen onderwijs- en jeugdhulpdoelen met elkaar worden verbonden. Hoe de partijen dit kunnen bereiken leest u in het volgende hoofdstuk. 1 Focuswijken zijn de wijken van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ). 4

5 Hoofdstuk 3: wat is nodig om de grote sprong te maken? In de rapportage van de eerste fase (2015) hebben wij aanbevelingen gedaan. Zoals in onze conclusie is vermeld, zijn deze in onze beleving onvoldoende omgezet naar concrete handelingen in de praktijk. Dat is de reden dat er op een aantal aspecten van de werkinstructie nauwelijks verbetering te constateren is. Om een grote sprong te maken zijn de volgende voorwaarden in onze optiek noodzakelijk: De gemeente, de scholen, smw-aanbieders, de wijkteams, PPO en Koers VO: staan achter de visie en de inhoud van de werkinstructie; voelen zich verantwoordelijk voor het invoeren en borgen van de werkinstructie; sturen (vanuit eigen rol en positie) op de uitvoering van de werkinstructie; ondersteunen en faciliteren hun professionals in de uitvoering van de werkinstructie. Alle partijen: geven aan hoe zij deze voorwaarden gaan realiseren; bepalen onderling wie dit regisseert en monitort (opties: taakgroep 1 plan en taakgroep monitoring); zorgen voor een monitoringsysteem (taakgroep Monitoring). Wij nodigen alle partijen uit om samen met ons: de aanvullende (knel)punten in de rapportage te bespreken en oplossingen hiervoor te bedenken Wij realiseren ons dat deze voorwaarden veel inzet van de betrokkenen vraagt. Toch is dit hard nodig om een doorbraak te creëren. Het oude project samenwerking onderwijs en jeugdzorg, 2005, bedoeld om de samenwerking tussen het onderwijs en jeugdzorg te versterken, heeft onvoldoende opgebracht. Werkinstrumenten en protocollen zijn goed, maar alleen daarmee zijn wij er niet. Het Servicepunt is uiteraard bereid dit proces ook in het vervolg te blijven ondersteunen. 5

6 Hoofdstuk 4: de uitkomst van de gesprekken Tijdens de eerste fase van de implementatie in 2015 kwam naar voren dat de samenwerkingsafspraken goed op gang zijn gekomen. Scholen en wijkteams hebben met elkaar kennis gemaakt, waardoor ze elkaar makkelijker benaderden. Zij vonden het prettig dat zij met de wijkteams kunnen overleggen. Ook vonden zij het prettig dat het wijkteam over het algemeen snel aan de slag gaat met de overgedragen casus. Toch valt nog veel te verbeteren in de samenwerking. Denk hierbij aan het gebruik van het werk- en toeleidingsdocument, het organiseren van de warme overdracht, de terugkoppeling en de evaluatie. Op basis hiervan hebben wij aanbevelingen gedaan voor het vervolg van de implementatie. Dit staat beschreven in onze eerste stedelijke rapportage. In 2016 gingen we na of deze aandachtspunten nog aan de orde zijn. Hiervoor spraken we van mei t/m november met de 42 wijkteamleiders, smw ers, managers van het SMW, scp ers van het wijkteam, jvk en scp ers van PPO. De samenstelling van de aanwezigen tijdens deze gesprekken varieerde. In dit hoofdstuk beschrijven wij de uitkomsten van deze gesprekken Het Werk en Toeleidingsdocument (WTD) wordt meer gebruikt Met alle betrokkenen is afgesproken dat zij het WTD, met ingang van het schooljaar , als instrument voor de toeleiding naar het wijkteam zouden gebruiken. Al snel werd duidelijk dat er haken en ogen aan zaten. Men vond het document te uitgebreid. De werkgroep 1 plan 1 gezin heeft een verkorte versie en een handleiding van het WTD gemaakt (1 maart 2016). Dit zou volgens de werkgroep het gebruik van het WTD door de smw ers meer stimuleren. Uit de gesprekken blijkt dat ondanks deze aanpassing nog niet alle smw ers het WTD gebruiken. De volgende redenen zijn genoemd: het invullen kost veel tijd; sommige wijkteamleiders doen niets met de informatie uit het WTD; het WTD is nog niet in het registratiesysteem opgenomen. De smw ers en de wijkteamleiders die er wel gebruik van maken, zien er de meerwaarde van in. Zoals in de vorige rapportage is aanbevolen, zijn sinds september 2016 alle smw-teams door het Servicepunt geïnstrueerd over de inhoud en werkwijze van het WTD. Tijdens deze instructieronde constateerden wij dat er meer smw ers het WTD in het 2 de deel van het jaar gingen gebruiken. Dit komt door: de aandacht voor het WTD tijdens de gesprekken. Hierin zijn de status en de meerwaarde nog eens nadrukkelijk benoemd; meer aansturing vanuit het management. Het gebruik van het WTD is een subsidievoorwaarde voor het SMW; het opnemen van het WTD in het registratiesysteem van een aantal smw-aanbieders. In de focuswijken speelt nog iets anders. Hier is een discussie gaande op bestuurlijk en uitvoerend niveau over het wel of niet gebruiken van het WTD. De wijkteams in deze wijken hebben een andere werkwijze: alle hulpvragen (licht of zwaar) kunnen bij het wijkteam door iedereen aangemeld worden. Wijkteamleiders menen dat voor lichte zorgvragen het WTD vertragend werkt en niet relevant is. 6

7 4.2. Het organiseren van warme overdracht is toegenomen Wij zien dat de smw ers steeds meer warm overdragen naar het wijkteam. Volgens de werkinstructie maakt de jeugd- en gezinscoach een afspraak met de jongere, de ouders en de betrokken professionals van de school (smw er, ib er/zorgcoordinator en/of de jeugdverpleegkundige). Tijdens de warme overdracht bespreekt de gezinscoach met de jongere en/of zijn ouders waarom het nodig is de jongere naar het wijkteam toe te leiden.de partijen bespreken hun verwachtingen en maken afspraken over de terugkoppeling- en evaluatiemomenten. In de praktijk zien we meerdere vormen van warme overdracht: op school met de ib er, smw er, jeugdvepleegkundige, schoolcontactpersoon, ouders en gezinscoach (samenstelling op maat); smw er met gezinscoach op huisbezoek. Alle hulpverleners weten dat het verplicht is warm over te dragen. Dit gebeurt dan ook regelmatig. Waar dit gedaan wordt, is men erg positief. Er worden direct afspraken gemaakt over de doelen, terugkoppeling en evaluatiemomenten. Professionals zeggen dat ouders zich door de smw er gesteund voelen. De ondersteuningsbehoefte van ouders/kind komt helderder op tafel als de smw er aanwezig is. Is er geen smw er aanwezig, dan komt het voor dat ouders aangeven geen ondersteuning meer nodig te hebben. Er zijn nog steeds trajecten waarbij geen warme overdracht plaatsvindt. Men wacht op elkaar bij het nemen van initiatief. Anderen vinden het lastig om met meerdere partijen de agenda s op elkaar af te stemmen. In de focuswijken is de schoolcontactpersoon vaak degene die de hulpverlening vanuit het wijkteam doet. De warme overdracht is daardoor snel georganiseerd. De smw ers in het vo en mbo hebben met veel wijkteams te maken, omdat de leerlingen van de school uit heel Rotterdam komen en ook van buiten de stad. Zij moeten met veel wijkteams een werkrelatie opbouwen en antwoorden zoeken op de volgende vragen: hoe gaat de intakeprocedure in deze wijk? Met wie kan ik sparren over een casus? Gebleken is dat de wijkteams wel met smw ers uit het vo en mbo te maken hebben, maar in veel mindere mate dan uit het PO De terugkoppeling blijft een aandachtspunt Wij zien nog steeds dat de terugkoppeling niet structureel plaatsvindt. Wanneer de gezinscoach met het hulpverleningstraject bezig is, heeft de school behoefte aan informatie over de voortgang. De school wil weten of er veranderingen in de thuissituatie zijn en of de leerling optimaal aan de lessen kan deelnemen. De school wil hun ervaringen met de leerling en/of ouders tijdens dit traject ook met de gezinscoach bespreken. Van de smw er en de gezinscoach wordt verwacht dat tijdens de warme overdracht afspraken gemaakt worden. De wijkteamleiders hebben eind 2015 meer dan voorheen aandacht voor de terugkoppeling gehad. Toch blijft dit aandacht vragen. Tijdens de gesprekken in 2016 blijkt dat als er geen warme overdracht is, de terugkoppeling meestal niet plaatsvindt. De smw er moet dan veel moeite doen om een terugkoppeling te organiseren. Dat frustreert horen we regelmatig van scholen en smw er. Naarmate de school en de smw er de gezinscoach beter kennen, verloopt de terugkoppeling sneller en ervaart men de bespreking als zinvol. 7

8 Soms wordt een gezin bij het wijkteam door derden aangemeld, bijvoorbeeld door de huisarts. De terugkoppeling van het wijkteam naar de school is niet vanzelfsprekend. Dit staat namelijk niet in de werkinstructie. Scholen en smw ers vinden dit wel wenselijk. Het komt voor dat er zorgen zijn om kinderen en achteraf blijkt dat het gezin bij het wijkteam in begeleiding is. De meeste wijkteams benadrukken bij de ouders het belang van samenwerken met de school. Bij enkele gezinscoaches ligt de terugkoppeling naar school wat moeilijk. Wanneer ouders aangeven dit niet te willen, dan motiveert de gezincoach hen niet. Denk bijvoorbeeld aan ouders die bij de schuldsanering lopen en niet willen dat school dit weet. De samenwerking bij casussen die het wijkteam naar Jeugdbescherming heeft opgeschaald is moeizaam. Bij Jeugdbescherming is school niet altijd in beeld. Het komt regelmatig voor dat school/smw er niet op de hoogte is welke jeugdbeschermer met een zaak bezig is. Het wijkteam is niet meer bij de casus betrokken. De Jeugdbescherming neemt geregeld geen of niet tijdig contact met school op. De school blijft zeer betrokken bij de leerling/ het gezin en voelt zich er alleen voor staan. 4.4 De evaluatie is niet van zelfsprekend Tijdens de gesprekken werd duidelijk dat er niet structureel wordt geëvalueerd. Ook vindt de evaluatie om praktische redenen vaak telefonisch plaats in plaats van face to face.. De school/smw er wil bij de evaluatie met het wijkteam de volgende informatie uitwisselen: wat zijn de resultaten van de begeleiding; welke tips en handvatten kan de school gebruiken om beter om te gaan met de leerling; is de nazorg geregeld. Het wijkteam sluit wel eens trajecten af omdat ouders geen hulpvraag hebben of voortijdig afhaken. De gezinscoach informeert school hierover niet standaard. School vindt dit kwalijk, omdat zorgen over de leerling en/of de thuissituatie blijven bestaan. Dit leidt tot een patstelling en vermindert het vertrouwen in het wijkteam. 4.5 Andere relevante punten in de samenwerking Uit de gesprekken zijn andere punten naar voren gekomen die betrekking hebben op de samwerking tussen scholen en de wijkteams. Het is van belang om ook hier aandacht aan te besteden Geregeld contact van de schoolcontactpersoon (scp) met school werkt positief: Scholen zijn positief over het aanstellen van de scp ers in alle wijkteams. In ongeveer 90% van alle wijkteams is een scp aangesteld. De betrokkenheid van de scp zorgt ervoor dat het wijkteam en de school elkaar snel vinden en beter afstemmen. Het samenwerkingsproces verloopt hierdoor soepel. Een effect hiervan is dat scholen tijdig toeleiden naar het wijkteam. Iedere wijkteamleider kan zelf invullen hoe het takenpakket van de scp eruit ziet. De scp ers werken hierdoor zeer verschillend. Sommigen komen wekelijks of tweewekelijks op de scholen, anderen hebben alleen contact op afroep. Het komt geregeld voor dat de school de scp kent. De ene scp pakt de casus zelf op, de ander zit op afroep bij het SOT of ZAT. Smw ers geven aan dat wanneer de scp geregeld contact met de school heeft, de 8

9 samenwerking met wijkteam beter verloopt.. Afstemming en terugkoppeling zijn dan structureel georganiseerd School wil altijd geïnformeerd worden: School ziet de leerling 5 dagen per week. Wanneer zorgen zijn over de ontwikkeling van de leerling zet de school zorg in of schakelt externe hulp in. In sommige wijkteams geven de gezinscoaches standaard aan tijdens het gesprek met ouders en/of leerlingen aan dat zij altijd contact opnemen met de school van de leerling. Zij ervaren dat ouders en/of leerlingen dit geen bezwaar vinden. In andere wijkteams spreekt men hier niet over tijdens de intake. In deze wijkteams is er geen terugkoppeling naar school/smw. Daarnaast zijn er wijkteams die toestemming aan ouders en /of leerlingen vragen alvorens zij de school/smw inlichten. Deze wijkteams geven aan dat de ouders in zeker 95% hiervoor toestemming geven. Bij de 5% die geen toestemming geeft, versterkt het wijkteam geen informatie aan de school/smw. Men vraagt de ouders/ leerling dit zelf te doen. Het werkt wel helpend als zij de ouders hiertoe motiveren de smw er kan eerder en vaker toeleiden: De wijkteamleiders hebben aangegeven dat scholen/smw er in het algemeen te weinig toeleiden naar het wijkteam. Dit is ook In 2015 door hen geconstateerd. Dit geldt zeker voor vo en mbo scholen. Verschillende wijkteams uitten toen de wens dat scholen eerder en vaker naar het wijkteam toeleiden. Als problemen te lang blijven bestaan zonder adequate aanpak, kunnen ze verergeren en wordt het moeilijker om gezinnen en kinderen te helpen. Opmerkelijk is dat nog niet alle scholen toeleiden naar het wijkteam. Dit komt volgens sommige smw ers door het feit dat ouders niet naar het wijkteam toegeleid willen worden. Teveel nadruk leggen op de toeleiding kan het vertrouwen van deze ouders in de hulpverlening schaden. Voor het vo (en voor po-scholen die veel leerlingen hebben die buiten de wijk wonen), is het een knelpunt dat de wijkteams verschillend werken. Voor de scholen is dit lastig en tijdrovend. Ze moeten uitzoeken bij wie ze moeten zijn in een bepaalde wijk en hebben te maken met verschillende manieren van toeleiden. De snelle en korte lijnen worden dan gemist. Voortgezet Onderwijs heeft geen schoolcontactpersoon bij het wijkteam omdat dit praktisch niet zou bijdragen aan de toeleiding. Dit heeft wel als consequentie dat de afstand naar het wijkteam groter is. De wachtlijsten bij sommige wijkteams werken niet positief mee aan de toeleidingen naar het wijkteam. Jongeren haken af als zij te lang moeten wachten. In 2015 was het mbo tijdens de eerste implementatiefase minder betrokken bij de werkafspraken. De werkinstructie is namelijk voor het po en vo ontwikkeld. Wijkteams geven aan dat zij weinig toeleidingen krijgen van het SMW uit deze onderwijssector. Studenten zijn moeilijk te motiveren om naar het wijkteam te gaan. Zij hebben vaak al een geschiedenis in de hulpverlening. Een aantal wijkteams gaf aan dat zij door de inzet van jongerencoaches veel voor deze doelgroep kunnen betekenen. Anderen geven aan onvoldoende expertise te hebben om deze doelgroep te ondersteunen. De gemeente, het Servicepunt en de mbo scholen zijn in overleg om de samenwerking tussen het mbo en de wijkteams te verstrekken. De verwachting is dat de werkinstructie ook voor het mbo gaat gelden. 9

10 4.5.4 De toeleiding gebeurt niet altijd door de smw er: Opmerkelijk is dat enkele ib ers en zoco s zelf contact met het wijkteam zoeken om een leerling en/ of gezin aan te melden. Dit is niet conform de werkwijze, waarin staat dat de smw er de toeleiding naar het wijkteam verzorgt. Soms is de smw er zelfs niet op de hoogte van deze actie en hoort hij deze achteraf. De smw er is niet elke dag op school aanwezig. De ib er/zoco wil dan snel schakelen en belt het wijkteam direct op. Het wijkteam accepteert de aanmelding en zet de casus uit. 10

11 Bijlagen Werkinstructies Het werk- en Toeleidingsdocument 11

12 Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 12

13 Nr. Activiteit Functionaris Toelichting op activiteit Referentie naar hulpmiddelen/hulpmateriaal 1 Bepalen van de ernst en zwaarte van de problematiek SMW-er De SMW-er bepaalt de ernst en de zwaarte van de problematiek in afstemming met de intern begeleider / zorgcoördinator en de jeugdverpleegkundige Werk- en toeleidingsdocument SMW (analyse) ETM/ LIRIK 2 Contact opnemen met het wijkteam SMW-er De Smw -er neemt telefonisch contact op met de wijkteamleider als uit analyse blijkt dat de problematiek de mogelijkheden van de school en de SMW-er overstijgt. (Het gaat om complexe problematiek op sociaal/ emotioneel, opvoed- en opgroeigebied.) De casus wordt telefonisch besproken en de SMW-er en wijkteamleider maken afspraken, o.a. over de plaats waar een eerste gesprek plaatsvindt (thuis, op school) Werk- en toeleidingsdocument SMW (analyse en beslismomenten) 3 Aanleveren schoolgegevens SMW-er De SMW-er levert relevante gegevens uit het werk- en toeleidingsdocument SMW aan (inclusief analyse) 4 Het aanwijzen van de casusregisseur Wijkteamleider De wijkteamleider draagt over aan de casusregisseur De casusregisseur neemt de door school aangeleverde gegevens door en neemt contact op met de SMW-er voor verhelderende vragen en het plannen van een overdrachtsgesprek Werk- en toeleidingsdocument SMW 5 Organiseren eerste gesprek Casusregisseur De casusregisseur maakt een afspraak met de jongere, ouders en de betrokken professional(s) van de school (SMW-er, intern begeleider / zorgcoördinator en eventueel de jeugdverpleegkundige) Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 13

14 6 Inhoudelijke bespreking Casusregisseur, SMW-er Jongere, ouders, casusregisseur, SMW-er (en evt. intern begeleider/ zorgcoördinator/ jeugdverpleegkundige) bespreken: 1. de hulpvraag van de leerling, ouder(s)/ verzorger(s), 2. bijzonderheden vanuit de school en evt. extra ondersteuning die vanuit de school wordt geboden 3. dat wat goed gaat 4. het opnemen van contact met de scholen van eventuele broertjes/ zusjes 5. doelen, prioriteiten, acties 6. planning van afspraken over terugkoppeling en evaluatie 7 Dossiervorming Casusregisseur De casusregisseur neemt gegevens uit het werk- en toeleidingsdocument SMW, samen met afspraken uit het gesprek, op in het zorgcoördinatie dossier. De casusregisseur neemt contact op met de scholen van eventuele broertjes/ zusjes De casusregisseur draagt zorg voor het opstellen van een integraal plan. Werk- en toeleidingsdocument SMW Werkaantekeningen uit het eerste gesprek 8 Delen integraal plan Casusregisseur De casusregisseur deelt het integrale plan met de jongere, ouder(s)/verzorger(s) en de SMW-er 9 Tussentijdse evaluatie en terugkoppeling Casusregisseur De casusregisseur onderhoudt contact met de school en zorgt voor een terugkoppeling, voortgangsgesprek en evaluatie conform de afspraken die bij het eerste gesprek zijn gemaakt Daar waar mogelijk, geeft de casusregisseur tips en handelingsadviezen aan de school 10 Nazorg Casusregisseur Aan het einde van het traject vindt een eindevaluatie plaats met jongere, ouders en de betrokken professional(s) van de school (SMW-er, intern begeleider / zorgcoördinator en de jeugdverpleegkundige) Er worden afspraken over nazorg gemaakt Dit stappenplan is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie, met de volgende leden: C. Buijk (LMC), M. v.d. Bos (PCBO), E. Hehanussa (St. SMW Rijnmond), K. Huls (gemeente Rotterdam), M. Igozoul (Servicepunt SMW), M. Jacobs (PPO), M. Meijer (MEE Rotterdam Rijnmond), I. Ouweneel (CJG Rijnmond), C. Smulders ( BOOR), A. van Son ( PCBO), M. Willegers (Flexus Jeugdplein), E. Winkelman (CJG Rijnmond), R. de Wit (CVO, trekker werkgroep). Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 14

15 Overzicht gebruikte afkortingen IB-er ETM LIRIK MDO OZO PO SCP SMW SOT VO ZAT ZC Intern begeleider; coördineert de zorg binnen de basisschool en is aanspreekpunt voor ouders en leerkrachten. Ernst taxatie instrument: een model waarmee schoolmaatschappelijk werkers of andere professionals de urgentie en de ernst van een probleemsituatie kunnen beoordelen/ taxeren zodat zij de juiste stappen kunnen ondernemen (bijv. toeleiding naar het wijkteam of naar Veilig thuis, etc.) Licht Instrument Risicotaxatie Kindveiligheid; een hulpmiddel voor professionals in de jeugdzorg bij het beoordelen of er sprake is van kindermishandeling, en of het kind risico loopt in de toekomst. Multidisciplinair overleg: het zorg overleg op schoolniveau (basisonderwijs) waarbij de intern begeleider (IB-er) van de school, de schoolmaatschappelijk werker, de jeugdverpleegkundige en de schoolcontactpersoon (SCP) van het samenwerkingsverband Primair Passend Onderwijs Rotterdam (PPOR) aanwezig zijn. Het doel van het overleg is het bespreken van kinderen die specifieke zorgbehoeftes hebben en zoeken naar de juiste ondersteuningsvormen om ze vooruit te helpen. Niet alle basisscholen hebben de overstap gemaakt van het MDO naar het OZO. Onderwijs zorgoverleg; een doorontwikkeling van het MDO. Het verschil is dat bij het OZO ook ouders aanwezig zijn. Ook is het OZO qua structuur flexibel, de frequentie is niet vast en andere deelnemers kunnen op basis van de besproken casus uitgenodigd worden. Primair onderwijs Schoolcontactpersoon Schoolmaatschappelijk werk School ondersteuningsteam; een doorontwikkeling van het ZAT. Zie verder MDO/OZO. De zorgcoördinator (ZC) stuurt het SOT aan. Voortgezet onderwijs Zorg adviesteam; is hetzelfde als MDO maar dan voor het VO. Nog niet alle scholen hebben de overstap gemaakt naar het SOT. Zorgcoördinator (ZC); is de spil in het web wat zorg betreft binnen het VO. Hij Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 15

16 Werk- en toeleidingsdocument SMW Rotterdam Een standaard werkwijze voor de Rotterdamse schoolmaatschappelijk werker Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie., maart 2016 Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 16

17 Algemene gegevens (Contact)gegevens School Naam School Type onderwijs 0 PO 0 SBO 0 SO 0 VO 0 VSO Adres (straat, nummer, plaats) Postcode Telefoonnummer school Naam SMW-er SMW-er SMW-er op school aanwezig op Naam intern begeleider/ zorgcoördinator intern begeleider/ zorgcoördinator Gegevens jeugdige en gezin Naam leerling Geboortedatum en plaats Adres (straat, huisnummer, woonplaats) Postcode Telefoonnummer leerling leerling Telefoonnummer ouder(s)/verzorger(s) ouder(s)/verzorger(s) Naam huisarts Telefoonnummer huisarts Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 17

18 Huidige samenstelling gezin Aantal kinderen dat in het huis van de leerling woont De leerling wordt opgevoed door De biologische ouder(s) Het ouderlijk gezag rust bij 0 Twee biologische ouders 0 Een biologische ouder 0 Een biologische en een stiefouder 0 biologische ouder(s) 0 biologische ouder + stiefouder 0 leven (on)gehuwd samen 0 zijn gescheiden 0 hebben een lat-relatie 0 (adoptief) ouders 0 biologische / adoptief moeder 0 biologische / adoptief vader 0 Pleeg/adoptief ouder(s) 0 Anders nl: 0 adoptief/pleegouders 0 anders, nl.: 0 vader/moeder is overleden 0 hebben afstand van het kind gedaan 0 gezinsvoogdij, nl.: 0 anders, nl.: Persoonlijke gegevens gezinsleden Relatie tot leerling Naam leeftijd I.v.t.: naam school overige kinderen in het gezin Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 18

19 Gegevens vanuit de aanmelding bij het SMW Haal onderstaande items uit de aanmelding naar SMW of zorgteam (het aanmeldingsformulier of het lvs) Datum aanmelding bij SMW Naam aanmelder aanmelder Functie aanmelder PO VO 0 leraar 0 intern begeleider 0 de leerling zelf 0 ouder(s) 0 anders, nl.: 0 leraar 0 mentor 0 leerjaarcoördinator 0 zorgcoördinator 0 de leerling zelf 0 ouder(s) 0 anders, nl.: Schoolloopbaan en leerprestaties Voor PO Groep Is er sprake van doublure? 0 nee 0 ja, nl. in groep Is er sprake geweest van schoolwisseling? 0 nee 0 ja, van: naar : Resultaten/ leerprestaties 0 goed 0 voldoende 0 onvoldoende Voor VO Onderwijsniveau Leerjaar Sector / profiel Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 19

20 Is er sprake van doublure? 0 nee 0 ja, nl. in klas/leerjaar Is er sprake geweest van schoolwisseling? 0 nee 0 ja, van: naar: Is er sprake van af- op opstroom? 0 nee 0 ja, nl. in leerjaar 0 Het instroomniveau was Resultaten/ leerprestaties 0 goed 0 voldoende 0 onvoldoende Bijzonderheden: alleen invullen indien van toepassing en relevant (zie ook: cognitieve ontwikkeling in de analyse) Is er sprake van schoolverzuim? 0 nee 0 ja, geoorloofd 0 ja, kortdurend 0 ja, ongeoorloofd 0 ja, langdurend Naam betrokken leerplichtambtenaar betrokken leerplichtambtenaar Telefoonnummer betrokken leerplichtambtenaar Krijgt /kreeg de leerling een andere vorm van ondersteuning in/door de school? (denk aan RT, OPP, huiswerkbegeleiding, faalangst-, sociale vaardhigheids-, weerbaarheidstraining, etc.): 0 nee 0 ja, namelijk: Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 20

21 Wat is de vraag/het probleem? Beschrijf in een paar zinnen wat de reden is dat de leerling (of het gezin) zich heeft/is aangemeld voor het SMW Wat ziet de aanmelder als sterke kanten (wat gaat goed op school)? Wat gaat minder goed? Waar zou dat volgens de aanmelder aan kunnen liggen? Bepaal nu zelf op welk aandachtsgebied de vraag betrekking heeft (zie toelichting in de handleiding): 0 Aandachtsgebied 1 :ontwikkeling jeugdige 0 Aandachtsgebied 2: rol van ouder(s)/ verzorger(s) 0 Aandachtsgebied 3: gezins- en omgevingsfactoren Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 21

22 Beslismoment1 Kan deze vraag behandeld worden door SMW? Maak de volgende keuze (In de handleiding staat een handreiking voor de overweging hierbij): 0 zelf hulp bieden (kort traject 5 á 6 gesprekken) Stel een ondersteuningsplan op aan de hand van: - Een beknopte analyse van het probleem/risico s en sterkte (wat gaat goed?) - Ondersteuningsbehoefte van de leerling, ouder(s)/verzorger(s), mentor, leraren, school - Neem in het plan op: - Doelen (SMART geformuleerd) en acties - Afspraken over evaluatie en terugkoppelingen naar de leraar, mentor, school Geef, waar mogelijk: 0 toeleiden naar het wijkteam - Gerichte handelingsadviezen aan de leraar, mentor, school maak een analyse van beschermende en risicofactoren (zie volgende paragraaf en zie toelichting in de handleiding) 0 crisis: direct handelen Zie toelichting in de handleiding Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 22

23 Analyse Geef in de analyse bij elk relevant onderdeel zoveel als mogelijk in de toelichting zowel de beschermende als risicofactoren aan. In de handleiding staat een verdere uitleg en worden per aandachtsgebied suggesties gegeven. Ontwikkeling jeugdige Gebied Toelichting Talenten Leren, denken, functioneren op school Prestaties Relatie met medeleerlingen Relatie met leerkracht(en) Relatie ouder(s)/school Emoties en gedrag Zelfbeeld Zelfredzaamheid Sociale relaties Gezondheid en fysieke verschijning Sociale presentatie Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 23

24 Rol van ouders / verzorgers Gebied Toelichting Algemeen Basale verzorging Ouder-kind relatie: Emotionele warmte en interactie Stimuleren en ouder-kind activiteiten Toezicht en garanderen veiligheid Regels en grenzen Stabiliteit Gezins- en omgevingsfactoren Gebied Toelichting Ingrijpende gebeurtenissen, voorgeschiedenis en functioneren gezin Steun vanuit de omgeving Woning Werk Inkomsten Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 24

25 Eerdere en huidige hulp Beschrijf hieronder welke (externe) hulp er al is geweest (of de jeugdige en/of het gezin nu nog steeds krijgt) voor de problemen die hiervoor zijn beschreven. Denk ook aan de hulp die de school of jij zelf in het verleden aan dit gezin hebt geboden Periode Zorgaanbieders (contactgegevens) Type hulp, gericht op welke problemen Resultaten (tot nu toe) Inventariseer de belangrijkste factoren 1. Zet links de problemen, stress- en risicofactoren (draaglast) en rechts de sterke kanten en protectieve factoren (draagkracht). Zet de zwaarst-wegende bovenaan. 2. Kies alleen die factoren die in belangrijke mate bijdragen aan het probleem (bij draaglast) of in belangrijke mate (kunnen) bijdragen aan de oplossing/vermindering van het probleem (bij draagkracht). Problemen Draaglast Sterke kanten Draagkracht. Conclusie uit de analyse Beschrijf de situatie van de jeugdige/het gezin in een paar kernachtige zinnen (zie toelichting in de handleiding): Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 25

26 Zijn de leerling en/of ouder(s), verzorger(s) het hier mee eens? 0 ja 0 nee, toelichting: Wat is de vervolgstap? Beslismoment 2 Is het beeld voldoende duidelijk? Bepaal aan de hand van de conclusies uit de analyse wat de vervolgstap moet zijn 0 ja het is duidelijk dat het wijkteam ingeschakeld moet worden Neem contact op met het wijkteam en maak een afspraak voor een warme overdracht. 0 Raadpleeg via het schoolondersteuningsteam deskundigen van het wijkteam en /of vraag advies bij het OAT, het Koers loket, of anderen Vragen aan het OAT / het Koers loket / het CDT/ anderen (zie handleiding voor toelichting) Advies vanuit de consultatie (d.d ) Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 26

27 Bij toeleiding naar het wijkteam: De SMW-er heeft tot nu toe gesproken met De leerling is besproken in het (onderwijszorgoverleg) OZO of schoolondersteuningsteam: 0 nee 0 ja, datum: De ouders staan achter het betrekken van het wijkteam 0 ja 0 nee, eventuele toelichting: Datum van het eerste contact met het wijkteam Contactpersoon wijkteam Contactgegevens contactpersoon Datum en locatie eerste gesprek met ouder/leerling en jeugd- en gezinscoach Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 27

28 Warme overdracht Gemaakte afspraken tussen SMW, jeugd- en gezinscoach, jeugdige, gezin Doelen Wie Actie Wanneer Afspraken over terugkoppeling/ uitwisseling wijkteam- SMW (school) Afspraken over evaluatie 0 datum: 0 manier van terugkoppeling: 0 datum: 0 aanwezigen/genodigden: Uitkomst uit terugkoppeling of evaluatie Datum Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 28

29 Aanwezigen Voortgang Tips of handelingsadviezen voor de leraar, mentor, school, ondersteuningsteam Afspraken over nazorg Bijlage: handleiding bij het werk- en toeleidingsdocument Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 29

30 Colofon Colofon Het werk- en toeleidingsdocument SMW is een uitgave van de Rotterdamse schoolbesturen en de gemeente Rotterdam. Leden van de ontwikkelgroep: Auteurs: Renate de Wit (schoolbestuur CVO, trekker van de werkgroep) Mustapha Igozoul (Servicepunt SMW, lid van de werkgroep) Overige werkgroepleden: Corry Buijk (schoolbestuur LMC) Thea Daane (schoolbestuur PCBO) Eus Hehanussa (Stichting SMW Rijnmond) Merlijn Jacobs (PPO) Marjonne Meijer (MEE Rotterdam Rijnmond) Ida Ouweneel (CJG Rijnmond) Aleid Pans (gemeente Rotterdam) Cas Smulders (schoolbestuur BOOR) Annelies van Son (schoolbestuur PCBO) Mieke Willigers (Flexus Jeugdplein) Elly Winkelman (CJG Rijnmond) Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 30

31 De ontwikkelgroep maakt onderdeel uit van het Rotterdamse platform aansluiting passend onderwijs Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel.. Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 31

32 Deze werkinstructie is een product van de Rotterdamse werkgroep 1 plan en registratie: verbinding onderwijs en jeugdhulp 32