Voortgangsrapportage Onderwijshuisvesting Opening OBS Oog in Al Foto Jan Lankveld

Transcriptie

1 Voortgangsrapportage Onderwijshuisvesting 2016 Opening OBS Oog in Al Foto Jan Lankveld

2 UVO Onderwijshuisvesting Datum: september

3 Voorwoord Voor u ligt de Voortgangsrapportage Onderwijshuisvesting Hierin wordt gerapporteerd over de voortgang van de onderwijshuisvestingsprojecten in de periode medio 2015 medio Het betreft voor een belangrijk deel projecten uit het uitvoeringsprogramma van het Meerjarenperspectief Onderwijshuisvesting (MPOHV). Het MPOHV is het vervolg op de Masterplannen Primair Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs en Voortgezet Onderwijs. Het meerjarenperspectief geeft invulling aan de ambitie van goede, gezonde en duurzame scholen voor het PO, (V)SO en VO onderwijs en is het gezamenlijk bereikte resultaat van schoolbesturen en gemeente. Dit plan is in september 2015 in de raad vastgesteld. Uitgangspunt daarbij is dat we invulling geven aan de wettelijke zorgplicht door tijdig te voorzien in voldoende, kwalitatief goede én gezonde schoolgebouwen voor alle Utrechtse leerlingen. Dit blijft een gezamenlijke inspanning vergen van alle betrokkenen. Een beperkt aantal projecten uit het Masterplan Primair Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs is nog in voorbereiding en uitvoering. Hiermee voltooien we de afspraken en toezeggingen die zijn gedaan op het gebied van onderwijshuisvesting in het Masterplan. Voor 2016 en de komende jaren is er, zoals we nu overzien, voldoende capaciteit bij de basisscholen gerealiseerd of gaat nog gerealiseerd worden. In Leidsche Rijn creëren we kansen door de beschikbaarheid van een tweetal kavel. Deze kavels kunnen onder ander ingezet worden voor de realisatie van een nieuwe, brede VO-voorziening. Hiermee kan de groeiopgave voor VO-leerlingen in Leidsche Rijn worden ingevuld en kan het aanbod aan onderwijsvoorzieningen in Leidsche Rijn worden verbreed en verrijkt.. De verdere planning en programmering van deze voorziening wordt in de tweede helft van dit jaar verder uitgewerkt. Opbouw rapportage Deze Voortgangsrapportage 2016 geeft de voortgang weer (periode medio 2015 medio 2016) van: Het uitvoeringsprogramma uit het Meerjarenperspectief Onderwijshuisvesting ; De aanpak van de 4 bestaande MFA s in Leidsche Rijn en de MFA Nieuw Welgelegen; De laatste projecten uit het Masterplan Primair en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs; De niet-reguliere onderwijshuisvestingsprojecten(die zijn opgenomen in het Transitieplan) zoals de Internationale School Utrecht (ISU) en de Internationale Schakelklassen (ISK). De opbouw van deze rapportage is als volgt. In het tweede hoofdstuk wordt kort stilgestaan bij het MPOHV als basis voor het uitvoeringsprogramma MPOHV en deze voortgangsrapportage. In de hoofdstukken 3 t/m 6 wordt een overzicht gegeven van de voortgang in de realisatie van de huisvestingsbehoefte, waarbij achtereenvolgens wordt ingegaan op: het primair onderwijs, inclusief laatste projecten uit Masterplanperiode (hoofdstuk 3); het voortgezet onderwijs (groeiplan voor het VO) (hoofdstuk 4); het (voortgezet) speciaal onderwijs en de bijzondere voorzieningen, zoals het OPDC, ISU en ISK (hoofdstuk 5); binnenklimaatregeling, zonnepanelen op schooldaken en energiereductie bij bestaande scholen (hoofdstuk 6). In hoofdstuk 7 wordt de aanpak van een aantal bestaande MFA s in de stad beschreven. Een overzicht van de uitgaven van het programma en de financiële dekking is opgenomen in hoofdstuk 8. Hoofdstuk 9 bevat 3

4 een overzicht van enkele actuele ontwikkelingen en beleidsuitgangspunten. De conclusies zijn tot slot opgenomen in hoofdstuk 10. In deze rapportage gaan we ook in op de volgende toezeggingen en amendementen uit de raadsbehandeling van het MPOHV (17 september 2015) en de Voorjaarsnota 2016 (30 juni 2016): opstellen plan van aanpak om onderwijs carrière (stapeling van onderwijsniveaus) beter te faciliteren (par. 2.4); onderzoek de mogelijkheid tot realisatie van een nieuwe Havo-voorziening in Overvecht (par. 4.3); ontwikkelen denkrichting voor dekking tekort MPOHV (par. 8.3); 4

5 Inhoud Voorwoord Inleiding Meerjarenperspectief onderwijshuisvesting en reguliere huisvestingscyclus als basis Meerjarenperspectief onderwijshuisvesting (MPOHV) Doelstellingen Reguliere huisvestingscyclus Onderwijsbeleid Primair Onderwijs Inleiding Stand van zaken kleinschalige uitbreidingen of verbouwingen PO Stand van zaken projecten vervangende nieuwbouw of renovatie Stand van zaken Gymzalen Afronding laatste Masterplanprojecten Primair Onderwijs Voortgezet Onderwijs Groeiopgave Twee sporenbenadering: realisatie nieuwe VO-voorziening in Leidsche Rijn en faciliteren groei bij bestaande scholen Nieuwe VO-voorzieningen Faciliteren groei bij bestaande scholen (Voortgezet) Speciaal Onderwijs en Bijzondere voorzieningen Stand van zaken (Voortgezet) Speciaal Onderwijs Stand van zaken Bijzondere voorzieningen Binnenklimaat en Energiebesparing scholen Stand van zaken binnenklimaat Stand van zaken zonnepanelen op schooldaken Energiereductie bij bestaande scholen Multifunctionele accommodaties (MFA s) Uitgaven programma en financiële dekking Analyse toename uitgaven Analyse toename dekking Conclusie t.a.v. saldo MPOHV Risico s in beeld Masterplan Primair Onderwijs (MPO) Transitieplan MPO MPOHV Ontwikkelingen en beleidsuitgangspunten Ambitie Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) Toegankelijkheid Conclusie en hoe verder BIJLAGEN Bijlage A: Uitvoeringsplanning eerste projecten MPOHV Bijlage B: Uitgavenschema MPOHV (geheim) Bijlage C: Uitgavenschema Transitieplan MPO MPOHV (geheim) 5

6 1 Inleiding Vertrekpunt: Meerjarenperspectief Onderwijshuisvesting Het meerjarenperspectief is door de raad op 17 september 2015 vastgesteld. Met het opstellen van dit Meerjarenperspectief Onderwijshuisvesting (MPOHV) hebben schoolbesturen en de gemeente gezamenlijk een toekomstgericht huisvestingsplan ontwikkeld. Hiermee anticiperen we op het doorzetten van de leerlingengroei in Utrecht in de komende jaren en kunnen we tijdig voorzien in voldoende, kwalitatief goede én gezonde schoolgebouwen voor alle Utrechtse leerlingen. Hiermee geven we invulling aan de wettelijke zorgplicht om te voorzien in voldoende en adequate onderwijshuisvesting. Utrecht als stad groeit en blijft zover we nu kunnen overzien (tot 2030) de komende jaren groeien. Dit door inbreiding van de bestaande stad als ook de groei van de nieuwe wijken in Leidsche Rijn. We blijven deze groei uiteraard monitoren en ook wat het betekent voor het primair en voortgezet (speciaal) onderwijs. We zullen hierover rapporteren de nog komende voortgangsrapportages. Deze voortgangsrapportage is bedoeld om de stand van zaken weer te geven voor de periode september 2015 tot september Hierin beschrijven we wat we hebben gedaan en wat de doorkijk is naar de toekomst. Hierbij hebben we ook eerdere toezeggingen, ontwikkelingen op het gebied van onderwijshuisvesting en afwijkingen verwerkt. Uiteraard staan we ook stil bij geboekte successen. Successen vier je ook Bijzondere momenten in het afgelopen jaar waren de oplevering en feestelijke ingebruikname van diverse nieuwe schoolgebouwen, zoals de OBS Montessorischool Oog in Al (nieuwbouw), VSO Rotsoord / Auris College aan de Slotlaan, de gerenoveerde scholen Al Hambra in Kanaleneiland en Wijzer aan de Vecht in Zuilen en 4 nieuwe lokalen bij Apollo 11, de OBO Klopvaart (Beiroetdreef) en in Oog en Al de directeursvilla bij het CereoolVerder is in de afgelopen maanden gestart met de nieuwbouw van de kinderclusters aan de Teun de Jagerdreef, Ibisdreef en Beiroetdreef in Overvecht en van een nieuwe basisschool Onder de Bogen in combinatie met de Eben Haezerschool in Leidsche Rijn Centrum. 6

7 Opening Al Hambra 7

8 2 Meerjarenperspectief onderwijshuisvesting en reguliere huisvestingscyclus als basis 2.1 Meerjarenperspectief onderwijshuisvesting (MPOHV) In september 2015 heeft de raad het Meerjarenperspectief onderwijshuisvesting (MPOHV) vastgesteld. Het MPOHV geeft invulling aan de ambitie van goede, gezonde en duurzame scholen voor alle Utrechtse leerlingen. In het MPOHV is de onderwijshuisvestingsbehoefte in een meerjarenperspectief geplaatst, waarmee tijdig kan worden voorzien in voldoende en kwalitatief goede onderwijsvoorzieningen. Daarbij geven we ook antwoord op de vraag: hebben we op tijd voldoende onderwijshuisvesting Voor het primair onderwijs is in het MPOHV de capaciteitsbehoefte gespecificeerd op wijkniveau en voor het voortgezet onderwijs is op basis van de verwachte leerlingengroei en de capaciteit van de bestaande schoolgebouwen de extra huisvestingsbehoefte gemeente breed in beeld gebracht. De programmering en fasering van de huisvestingsprojecten PO, VO en (V)SO is afgestemd met de betrokken schoolbesturen, met als uitgangspunt urgentie en spreiding van de investeringsvraag. Het resultaat voor het VO en de huidige stand van zaken zijn in de vorm van een groeiplan VO opgenomen in hoofdstuk 4. Bij de voorbereiding en uitvoering van de huisvestingsprojecten hanteren we daarbij de volgende uitgangspunten: Het creëren en benutten van kansen en mogelijkheden voor tijdelijke huisvesting; Het onderzoeken van de mogelijkheden om leegstaande gebouwen in te zetten voor onderwijsdoeleinden, zodat efficiënt kan worden omgegaan met gemeentelijk vastgoed en onnodige investeringen worden voorkomen; Het creëren en benutten van kansen en mogelijkheden om duurzaamheidsmaatregelen uit te voeren binnen de beschikbare budgetten van schoolbesturen en de gemeente (normbudgetten op basis van de verordening). In het uitvoeringsprogramma van het MPOHV en de verdere voorbereiding en realisatie van de nieuwe projecten maken we gebruik van de positieve ervaringen uit de tijdens de laatste jaren van het Masterplan gehanteerde Versnellingsaanpak. Speerpunten waren daarbij vooral een goede pro-actieve samenwerking tussen gemeente en schoolbesturen en tussen de diverse gemeentelijke afdelingen (vastgoed/onderwijshuisvesting, gebiedsontwikkeling, ruimtelijke ordening, vergunningverlening). 2.2 Doelstellingen Het MPOHV heeft als doel: Het optimaliseren van de huisvestingssituatie van scholen voor primair, (voortgezet) speciaal en voortgezet onderwijs en het gebruik van onderwijsgebouwen; Het realiseren van adequate en voldoende gymvoorzieningen voor bewegingsonderwijs; Het formuleren van een heldere beleidslijn voor onderwijshuisvesting voor de gemeente Utrecht met draagvlak bij gemeente en betrokken schoolbesturen. 8

9 Doelstellingen concreet Doel Bouwtechnisch goed onderhouden scholen Capaciteit schoolgebouwen sluit aan op behoefte (wettelijke taak) Realiseren van voldoende en adequate gymvoorzieningen (wettelijke taak) Resultaat Bouwopgave MPOHV leidt tot goede schoolgebouwen waardoor schoolgebouwen geen achterstallig onderhoud hebben. Zorgplicht conform verordening is en blijft in MPOHV periode gewaarborgd. Zorgplicht conform verordening is en blijft in MPOHV periode gewaarborgd. Bouwtechnisch goed onderhouden schoolgebouwen De onderwijswetgeving en de onderwijsbekostiging liggen in elkaars verlengde. Het toetsingskader van het MPOHV voor nieuwbouw en uitbreiding is het Bouwbesluit Voor de bestaande schoolgebouwen geldt dat ze voldoen aan het (destijds) vigerende Bouwbesluit en kunnen daardoor tegen rijksbekostiging worden onderhouden. Er is geen sprake van achterstallig onderhoud Capaciteit schoolgebouwen sluit aan op behoefte Utrecht is gedurende de MPOHV periode een groeistad. Deze groei geldt ook voor leerlingen in het PO en V(S)O. In het MPOHV sluit de capaciteit aan bij de behoefte op basis van de leerlingenprognoses. Deze leerlingenprognoses worden tenminste tweejaarlijks opgesteld. Hierdoor houden we grip op de ontwikkeling van de aantallen leerlingen en de daarvan afgeleide bouwopgave. De uitgangspunten en criteria die worden gesteld aan het bouwen van onderwijsvoorzieningen zijn vastgelegd in de verordening. Realiseren van voldoende en adequate gymvoorzieningen Bij het realiseren van voldoende onderwijsvoorzieningen hoort ook het bewegingsonderwijs. De uitgangspunten en criteria daarbij ten aanzien van het gebruik (klokuren), bereikbaarheid (verwijsafstand) en bekostiging zijn vastgelegd in de verordening. 2.3 Reguliere huisvestingscyclus Huisvestingsprogramma 2017 en relatie tot het MPOHV Het MPOHV bevat een meerjarenprogrammering voor de huisvesting. Jaarlijks kunnen schoolbesturen huisvestingsaanvragen indienen voor het huisvestingsprogramma van het daaropvolgende jaar. De huisvestingsaanvragen voor 2016 zijn in september 2015 vastgesteld. Op deze wijze wordt aangesloten bij de gemeentelijke begrotingscyclus. De huisvestingsaanvragen voor 2017 zijn via het Huisvestingsprogramma 2017 in september 2016 door het college vastgesteld. Ook deze wijzigingen zijn verwerkt in de actuele programmering, bijbehorende planning en financiële kaders. De programmering en planning van de in de komende jaren nog te realiseren voorzieningen is opgenomen in bijlage C (Uitgavenschema MPOHV). Leerlingenprognoses De gemeente Utrecht stelt leerlingenprognoses op. De onderleggers voor de prognoses zijn woningbouwen bevolkingsprognoses van de gemeente Utrecht en leerlingenaantallen van de scholen. Hiermee kunnen we de huisvestingsaanvragen voor uitbreiding en nieuwbouw beoordelen en zo goed mogelijk de fluctuaties in leerlingenaantallen monitoren. De meest actuele (vastgestelde) prognoses zijn leidend voor de ontwikkeling van de ruimtebehoefte voor zowel primair, voortgezet als bewegingsonderwijs. 9

10 Ook weten we dat de leerlingenprognoses niet altijd geheel aansluiten bij de praktijk. Samen met de schoolbesturen blijven we deze nieuwe huisvestingsvraagstukken van antwoorden en oplossingen voorzien. Wijzigingen in de ontwikkeling van de ruimtebehoefte op basis van de nieuwste leerlingenprognoses leiden tot wijzigingen in het uitvoeringsprogramma MPOHV. Deze wijzigingen zijn in deze voortgangsrapportage verwerkt in een actuele programmering, bijbehorende planning en financiële consequenties. 2.4 Onderwijsbeleid In Utrecht streven we ernaar dat alle kinderen gelijke kansen krijgen en kunnen benutten. Daarom staat het programma onderwijs zo goed als volledig in het teken van het zoveel mogelijk creëren van gelijke kansen in het onderwijs. Dit is geheel in lijn met de urgentie, die de inspectie van het onderwijs en de OESO in haar recente rapporten aangeven. De gemeente staat natuurlijk niet alleen in haar streven naar gelijke kansen in het onderwijs en trekt samen op met de verschillende schoolbesturen; zij hebben een eigen taak en verantwoordelijkheid hierin. Wij voeren het gesprek over verschillende thema s binnen het Utrechtse onderwijsveld samen met alle bij het onderwijs betrokken partijen in het platform Utrechtse Onderwijs Agenda (UOA). Gezamenlijk met de leden van de UOA is een meerjarenagenda opgesteld, Utrecht daagt je uit ; een passende schoolloopbaan voor iedere jongere. In het kader van deze agenda worden verschillende thema s nader uitgediept, o.a. in relatie tot gelijke kansen, zoals onderwijsachterstandenbeleid, ouderbetrokkenheid en aandacht voor de overgangen en overstappunten binnen en tussen het onderwijs. Ook huisvesting draagt bij aan kansengelijkheid. Zo zijn met middelen uit de wijkactieplannen ouderlokalen gerealiseerd in (brede) scholen in de Utrechtse krachtwijken. Hiermee geven we scholen en voorscholen de gelegenheid vorm te geven aan partnerschap met ouders, een belangrijke factor voor een geslaagde schoolcarriere van hun kinderen. Om er verder voor te zorgen dat ieder kind gelijke kansen heeft op een passende schoolloopbaan zetten we in op het verbeteren van de overgangen tussen scholen. Zo subsidiëren we in het stedelijke coördinatiepunt POVO, gericht op de overgang van basisschool naar voortgezet onderwijs. Om de overgangen tussen de verschillende niveaus van voortgezet onderwijs te vergemakkelijken zijn we van mening dat brede scholengemeenschappen een belangrijke bijdrage leveren. Het voortgezet onderwijs in Utrecht kent op dit moment 4 brede scholengemeenschappen. We hebben in gestemd met de komst van de Belle van Zuijlen van een schoolbestuur van buiten onze regio met ingang van schooljaar 2017/2018. Daarnaast zijn we in gesprek met de Utrechtse VO schoolbesturen over de mogelijkheid van nog een nieuwe brede scholengemeenschap. Opening Al Hambra 10

11 3 Primair Onderwijs 3.1 Inleiding Leidsche Rijn is voor een groot deel gerealiseerd, maar ook de komende jaren zal nog flink gebouwd worden in met name Leidsche Rijn Centrum (nu al), Rijnvliet, Leeuwesteijn, Haarzicht en Haarrijn. De snelheid waarmee dat gebeurt, bepaalt ook de snelheid waarmee we kunnen of moeten anticiperen op het gebied van onderwijsvoorzieningen. Van belang is dat de bouw van de nog te realiseren woningbouwprojecten conform planning verloopt, zodat ook schoolgebouwen op tijd klaar zijn voor de toekomstige leerlingen. Er zijn voor de bovengenoemde nieuwe wijken voorzieningen geprogrammeerd en gepland. Ook voor andere gebiedsontwikkelingen in de stad zoals de Merwedekanaalzone stemmen we af voor een goede programmering en planning van de bijbehorende onderwijsvoorzieningen. In deze nieuwe gebiedsontwikkelingen reserveren we programmatisch ruimte voor de noodzakelijke nieuwe (onderwijs)voorzieningen. MPOHV In het uitvoeringsprogramma MPOHV zijn nu in totaal 63 projecten voorzien, onder te verdelen in capaciteitsuitbreiding bij bestaande scholen (19), nieuw te bouwen scholen in Leidsche Rijn (5) en vervangende nieuwbouw/renovatie (39). - Van de 19 capaciteitsuitbreiding bij bestaande scholen zijn in 2016 zes projecten afgerond. In 2017 zullen 2 projecten worden afgerond. De overige projecten zijn verder in de tijd uitgelijnd en komen in een volgende voortgangsrapportage aan de orde; - Voor de nieuw te bouwen scholen in Leidsche Rijn wordt de nieuwe basisschool in Leidsche Rijn Centrum (Onder de Bogen + Eben Haezer) eind dit jaar (2016) opgeleverd; - Voor de overige 4 nieuwbouw scholen in Leidsche Rijn start de planontwikkeling in het komende jaar (Haarzicht, Haarrijn, Leeuwenstijn Noord en Rijnvliet); - Voor basisscholen die op nominatie staan voor vervangende nieuwbouw of renovatie is begin dit jaar voor 7 scholen gestart met de voorbereiding. De eerste 2 projecten hiervan zullen in 2017 worden gerealiseerd. Voor nog eens 2 scholen zal de voorbereiding in 2017 worden opgestart. Keuze tussen vervangende nieuwbouw of renovatie In het MPOHV is voor 39 PO scholen bepaald dat deze in aanmerking komen voor vervangende nieuwbouw of renovatie. Uitgangspunt is dat deze scholen gerenoveerd worden, tenzij uit onderzoek blijkt dat dit vanuit bouwkundig dan wel financieel oogpunt niet haalbaar is. Onderwijs in het primair onderwijs in controle? Met het MPOHV en de uitwerking ervan in zijn we samen met de schoolbesturen in controle op de noodzakelijke uitvoering van de diverse projecten. We leveren op tijd de juiste voorzieningen. Dat doen we door tijdens de planontwikkeling en realisatie; 1. Te werken vanuit een goede projectorganisatiestructuur (helder lijnen opdrachtgeveropdrachtnemer); 2. Te sturen op strakke planningen in de uitvoering; 3. Bij de start van het project goede afspraken te maken (bouwheerschap en contractering) 4. Te sturen op een efficiënte kostenbeheersing en financiële monitoring. 11

12 Onderstaand wordt de stand van zaken voor de diverse typen PO-projecten verder toegelicht. Vluchtelingen Voor de stand van zaken van bijzondere voorzieningen (Taalschool) wordt verwezen naar paragraaf Stand van zaken kleinschalige uitbreidingen of verbouwingen PO/VO De kleinere projecten uit het MPOHV en het Transitieplan (plan tussen beide Masterplannen en het MPOHV) zijn relatief kleine uitbreidingen of verbouwingen van bestaande schoolgebouwen. Deze projecten zijn of worden opgeleverd in Het betreft de volgende scholen: Vrije School, Maliebaan 56: deze school wordt inpandig uitgebreid met twee lokalen en een speellokaal (oplevering zomervakantie 2016); De Koekoek, Koekoeksplein 2a: deze school gaat in de 2 e helft van 2016 lokalen geschikt maken voor dubbelgebruik met BSO; Tuindorpschool, Prof. Van Bemmelenlaan 51: uitbreiding met drie lokalen wordt uitgevoerd in de zomer en herfstvakantie 2016; Apollo 11, Ten Veldestraat 98: het betreft hier een uitbreiding van vier lokalen, die opgeleverd wordt in de zomer 2016; Ludgerschool, Van Hoornekade 6: uitbreiding met twee lokalen en één speellokaal (reeds opgeleverd); De Wissel, Maliebaan 56: tijdelijke huisvesting met twee lokalen in het pand van de Vrije School (oplevering zomervakantie 2016); OBS Oog in Al Johan de Witt: het betreft hier de ombouw van één lokaal voor dubbelgebruik met BSO (reeds opgeleverd); De Koningin Beatrixschool Rosweydelaan 1: tijdelijke uitbreiding met één extra lokaal (reeds opgeleverd). X11 Notebomenlaan 400 (VO): renovatie buitenzijde (oplevering zomervakantie 2016). Onderstaande tabel en kaart bevatten een overzicht van de scholen in het primair onderwijs, waar in 2016 of 2017 uitbreiding van de capaciteit wordt gerealiseerd. Kaart: projecten capaciteitsuitbreiding primair onderwijs 2016 en

13 Ludger Aboe Da oed Tuindorp De Koekoek De Wissel Dominicus Vrije school Oog in Al Apollo Beatrix In het MPOHV is de behoefte aan uitbreiding van de capaciteit in het primair onderwijs op wijkniveau bepaald op basis van de leerlingenprognoses en de bestaande capaciteit. Op basis van de nieuwe leerlingenprognoses is de capaciteitsbehoefte geactualiseerd. Hiermee worden de capaciteitsvraag en de behoefte op elkaar afgestemd. Daar waar we tekorten zien ontstaan, nemen we actie. Het resultaat is opgenomen in onderstaande tabel. Tabel: uitbreidingsbehoefte primair onderwijs op wijkniveau 13

14 Wijk Sub wijk Aantal uiteind elijke 2025 Jaartal Uitbreidingsbehoefte uitb reid ingsb ehoefte in lokalen West Oog in Al, Welgelegen Noordoost Wittevrouwen, Zeehelden Zuid Nieuw-Hoograven, Bokkenbuurt Vleuten-De Meern Het Zand Noordoost Votulast Oost Abstede, Gansstraat Vleuten-De Meern Vleuten Noordoost Tuindorp, Voordorp Overvecht Zamenhofdreef, Neckardreef De tabel laat zien dat voor de wijken Oog in Al/Welgelegen en Wittevrouwen/Zeehelden in 2016 behoefte ontstaat aan uitbreiding van de capaciteit. Aanpak wijkgericht werken: Oog in Al In de wijk Oog en Al is in samenspraak met de schoolbesturen gekozen voor een wijkgerichte aanpak, omdat alle scholen in de wijk een behoefte hebben tot capaciteitsuitbreiding. De in het MPOHV beschreven wijkgerichte aanpak voor de capaciteitsuitbreiding van het PO leent zich bij uitstek voor deze opgave. In het MPOHV is de capaciteitsuitbreiding van het primair onderwijs in de wijk Oog in Al als één van de eerste projecten geprogrammeerd. Samen met de betrokken schoolbesturen (KSU, SPOU en PCOU) en directeuren en andere stakeholders is verkend op welke locaties en op welke wijze de noodzakelijke capaciteitsuitbreiding het beste kan worden gerealiseerd. De gemeente heeft in samenwerking met de schoolbesturen KSU en SPO en stichting BOEi het Rijksmonument directeurswoning bij het Cereolcomplex op haalbaarheid onderzocht. In overleg met de schoolbesturen is besloten deze locatie verder te ontwikkelen voor onderwijshuisvesting. De verwachting is dat de directeurswoning in de tweede helft van 2017 wordt opgeleverd en geschikt is gemaakt voor het onderwijs. Wittevrouwen/Zeehelden In de wijk Wittevrouwen/Zeehelden bevinden zich de Jenaplanschool (Wittevrouwen) en De Wissel. De Jenaplanschool zit al op 2 locaties. Als mogelijke oplossing voor de capaciteitsuitbreiding wordt de mogelijkheid en wenselijkheid onderzocht van het ombouwen van twee BSO lokalen, zodat deze in dubbelgebruik genomen kunnen worden. Een andere te onderzoeken optie is verwijzing naar de Montessorischool Buiten Wittevrouwen of naar de Maliebaan 56, waar de Vrije school nu deels in is gehuisvest. Voor De Wissel wordt de mogelijkheid onderzocht tot uitbreiding op de bestaande locatie. Uiteraard zal ook naar bestaande onderwijspanden worden gekeken. 3.3 Stand van zaken projecten vervangende nieuwbouw of renovatie PO en VO In het MPOHV is voor de periode voor een aantal scholen vervangende nieuwbouw of renovatie voorzien. Het betreft de volgende scholen: Mytylschool Blauwe Vogelweg (uitbreiding 7 lokalen en gymzaal, 16 lokalen van tijdelijk naar permanent); 14

15 Jules Verne Joan Roëlstraat (11 lokalen, 1 speellokaal, 1 VVE lokaal); SO Fier Winklerlaan (10 lokalen, 1 gymzaal); De Piramide Bisschopsplein (9 lokalen, 1 gymzaal); SO Rafaelschool Lanslaan (21 lokalen, 2 gymzalen); De Fakkel Nolenslaan (11 lokalen, 1 gymzaal); De Passie Zwarte Woud (VO school) (6.410m² BVO). Deze projecten bevinden zich in de fase van onderzoek en afweging of er mogelijkheden zijn voor hergebruik van de bestaande bebouwing. De bouwfase van deze projecten start veelal aan het eind van De bouwfase van De Fakkel start naar verwachting in het tweede kwartaal van Montessorischool Oog in Al Dit voorjaar is het nieuwe schoolgebouw van de basisschool Montessorischool Oog in Al aan het Victor Hugoplantsoen in gebruik genomen. De school bevat 16 lokalen, een peuterspeelzaal en een gymzaal. Bijzonder aan dit project is dat de bouw van deze school onderdeel uitmaakt van de te bouwen nieuwe fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal, waarmee een directe fietsverbinding tussen Leidsche Rijn Centrum en de bestaande stad via Oog in Al wordt gerealiseerd. Bij de oostelijke aanlanding van deze fietsbrug zullen fietsers over het dak van de school rijden. Nieuwbouw Leidsche Rijn Centrum (PO) Dit voorjaar is gestart met de bouw van een nieuw schoolgebouw aan de Madridstraat in Leidsche Rijn Centrum. De nieuwbouw biedt plek voor de basisschool Onder de Bogen (17 lokalen) en de Eben Haezerschool (5 lokalen) (nu tijdelijk gehuisvest aan Op de Groene Alm) en bevat ook een gymzaal. Naar verwachting wordt het gebouw begin volgend jaar opgeleverd. In onderstaande kaart zijn de projecten in het primair onderwijs (nieuwbouw, vervangende nieuwbouw of renovatie en speciaal onderwijs) opgenomen, die in 2016 en 2017 worden voorbereid en/of gerealiseerd. 15

16 Kaart: projecten primair onderwijs: nieuwbouw, vervangende nieuwbouw/renovatie en speciaal onderwijs Haarrijn Haarzicht De Piramide SO Fier Jules Verne De Fakkel Onder de Bogen Eben Haëzer Pantarijn Shri Krishna Leeuwensteijn Rijnvliet SO Rafaël Mytylschool SO/VSO Basisonderwijs Nieuwe basisscholen LR Speciaal Onderwijs 3.4 Stand van zaken Gymzalen Gymzalen zijn net als onderwijslokalen een belangrijke voorzieningen en een wettelijke taak binnen het onderwijsdomein. De landelijke discussie over uitbreiding van het aantal klokuren (Bestuursakkoord) heeft nog geen gevolg gekregen. Het is daarmee nog geen onderdeel van het MPOHV en van deze voortgangsrapportage. We blijven dit uiteraard wel monitoren. Wat hebben we gedaan? In paragraaf 3.5 wordt beschreven welke gymzalen op korte termijn in Overvecht worden gerealiseerd in het kader van het Masterplan Primair Onderwijs. Binnen het uitvoeringsprogramma MPOHV is de realisatie voorzien van 6 nieuwe gymzalen. Realisatie van de eerste van deze gymzalen is niet voorzien in de komende 2 jaar. Verder is voor 5 bestaande gymzalen vervangende nieuwbouw voorzien. Voor de eerste gymzaal aan de Cremerstraat wordt eind dit jaar gestart met de planontwikkeling. 16

17 Tot slot wordt voor de bestaande PO- en VO-scholen die in de komende jaren op de nominatie staan voor vervangende nieuwbouw/renovatie ook de gymzaal meegenomen. De nieuwe gymzaal aan de Ridderlaan wordt dit najaar opgeleverd. Dit najaar start de bouw van de nieuwe gymzaal Het Schateiland aan de Fernandezlaan. Oplevering is voorzien in het voorjaar van Door het aanbrengen van deze voorzieningen kunnen we blijven voldoen we aan onze wettelijke taak op het gebied van bewegingsonderwijs. 3.5 Afronding laatste Masterplanprojecten Primair Onderwijs Oplevering en ingebruikname van overige scholen uit Masterplan PO Bijzondere momenten in het afgelopen jaar waren de oplevering en feestelijke ingebruikname van diverse nieuwe schoolgebouwen uit het Masterplan Primair Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs. Het betreft de volgende scholen: VSO-school Rotsoord / Auris College aan de Slotlaan, Wijzer aan de Vecht in Zuilen, KSU-school in zuidwest en Al Hambra in Kanaleneiland. Afronding laatste projecten Een beperkt aantal projecten uit het Masterplan Primair Onderwijs en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs is nog in voorbereiding en uitvoering. Hiermee voltooien we de afspraken en toezeggingen die zijn gedaan op het gebied van onderwijshuisvesting in het Masterplan. Het betreft de nieuwbouw van drie kinderclusters en twee gymzalen in Overvecht. Met de realisatie van deze gebouwen krijgt de onderwijshuisvesting in Overvecht een belangrijke kwaliteitsimpuls. Kindercluster Ibisdreef Dit voorjaar is gestart met de nieuwbouw van het kindercluster aan de Ibisdreef. In het nieuwe gebouw komen de Mattheüsschool en de Openbare Basisschool Overvecht (OBO) De Gagel samen in één gebouw. Beide scholen in het nieuwe kindercluster blijven zelfstandig bestaan. In het gebouw zijn voorzieningen opgenomen zoals twee lokalen voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE), een gymzaal, een multifunctionele ruimte en een ouderlokaal. Naar verwachting zal het gebouw begin 2017 worden opgeleverd. Kindercluster Teun de Jagerdreef Dit voorjaar is gestart met de nieuwbouw van het kindercluster aan de Teun de Jagerdreef. In dit nieuwe kindercluster komen de Cleophasschool en de OBO Spoorzicht samen in één gebouw. In het gebouw zijn verder diverse voorzieningen opgenomen: twee gymzalen (voor de basisscholen en de buurt), een multifunctionele ruimte, een ouderlokaal en een buurthuis. Het programma is hiermee gewijzigd ten opzichte van de oorspronkelijke uitgangspunten. Bij aanvang van het project werd uitgegaan van vier gymzalen: twee bestaande en twee nieuwe. Mede vanwege de nadelen van gymzalen op de eerste verdieping wordt nu uitgegaan van twee nieuwe gymzalen in de nieuw te realiseren sporthal aan de Loevenhoutsedijk. Naar verwachting zal het gebouw in het eerste kwartaal van 2017 worden opgeleverd. 17

18 Kindercluster Gagel Noord aan de Beiroetdreef/Eufraatdreef Eind augustus is gestart met de nieuwbouw van het kindercluster Gagel Noord aan de Beiroetdreef/Eufraatdreef. In het kindercluster worden de scholen OBO De Gagel en de Johannesschool gevestigd met in totaal 21 leslokalen. In het gebouw worden diverse voorzieningen opgenomen, waaronder 2 speellokalen, 2 VVE-lokalen en 1 ouderlokaal. Naar verwachting zal het gebouw in het derde kwartaal van 2017 worden opgeleverd. Twee gymzalen in Overvecht Tot slot worden als onderdeel van het Masterplan PO twee nieuwe gymzalen in Overvecht gerealiseerd. De bouw van de gymzaal Gagel Noord aan de Pagodedreef start deze zomer. De oplevering is gepland voor de kerstvakantie. Deze gymzaal wordt gebruikt door de scholen die zijn gehuisvest in het kindercluster Gagel Noord en door de buurt. De start van de nieuwbouw van de gymzaal aan de Santa Cruzdreef is gepland voor het vierde kwartaal van Deze gymzaal wordt naar verwachting opgeleverd in het vierde kwartaal van

19 4 Voortgezet Onderwijs 4.1 Groeiopgave De bevolking van Utrecht neemt jaarlijks toe zoals ook aangegeven in de voorjaarsnota. Dit heeft ook zijn effecten op de leerlingengroei. In het MPOHV is in overleg met de schoolbesturen Willibrord, NUOVO en De Passie een aantal uitgangspunten opgesteld over het opvangen van de verwachte groei van de leerlingenaantallen in het Voortgezet Onderwijs: Er ligt een grote uitbreidingsopgave voor alle partijen; De omvang van het groeivolume is dusdanig groot dat dit volume niet slechts door middel van uitbreiding bij bestaande locaties is te realiseren; Daarom worden gelijktijdig 2 sporen uitgewerkt samen met schoolbesturen: o Schaalsprong; Creëren randvoorwaarden voor nieuwe voorziening(en); o Uitbreiding bestaande locaties; Besef dat korte termijn maatregelen bij scholen invloed kunnen hebben op de langere termijn ; Voor de korte termijn zijn door de schoolbesturen voorstellen gedaan voor uitbreiding van bestaande locaties. De ruimtelijke en technische haalbaarheid hiervan is en wordt nog nader onderzocht. De gemeente heeft in nauwe samenwerking met de schoolbesturen NUOVO en Willibrord op basis van bovengenoemde uitgangspunten de programmering van het VO verder uitgewerkt in de richting van een concreet groeiplan VO. Hiertoe is allereerst de leerlingengroei in de stad opnieuw onderzocht aan de hand van de nieuwste leerlingenprognoses Autonome groei In het groeiplan VO voorzien we in de groei van het aantal VO-leerlingen en maken we keuzes in de groeistrategie en ambities van de gemeente en de schoolbesturen. Dat betekent dat er een opgave ligt om te voorzien in een groei van het aantal VO-leerlingen met een bandbreedte van leerlingen tot We zien verder dat de autonome leerlingengroei ook na de periode van het MPOHV zal doorzetten. Daarnaast neemt de uitstroom van leerlingen uit Leidsche Rijn op dit moment toe. De ambitie is het verbreden en vergroten van het aanbod in Leidsche Rijn. Door meer diversiteit ontstaat een aantrekkelijker en meer concurrerend aanbod, dicht bij huis en veilig bereikbaar. Specifiek voor Leidsche Rijn betekent dit een extra groeiopgave met een bandbreedte van leerlingen (als onderdeel van de totale groeiopgave van leerlingen). Hierin zit ook de ambitie verwerkt om in de gehele stad de uitstroom van VO-leerlingen naar omliggende gemeenten stabiel op 30% te houden. Vluchtelingen Voor de stand van zaken van bijzondere voorzieningen (Internationale Schakelklassen) wordt verwezen naar paragraaf 5.2. Nieuwe brede voorziening in Leidsche Rijn De groeiopgave vraagt om een nieuwe brede voorziening in Leidsche Rijn: 19

20 Groeiopgave vraagt om schaalsprong. Dit omdat het alleen bijbouwen bij bestaande scholen niet de gewenste omvang en diversiteit genereert en niet alle groei kan worden opgevangen om te kunnen voldoen aan onze wettelijke verplichting tot het leveren van voldoende en kwalitatief goede onderwijshuisvesting; Vergroten aanbod Leidsche Rijn; met een nieuwe voorziening kan een significant deel van de totale groeiopgave in de wijk worden opgevangen en vindt uitbreiding plaats daar waar het aantal leerlingen het meest groeit. Bovendien stelt dit extra aanbod dichtbij huis meer Utrechtse leerlingen in staat in Utrecht naar school te gaan. Daarnaast versterkt dit de sociale cohesie in de wijk; Nieuwe voorziening moet breed zijn. Het toevoegen van een brede voorziening vergroot de diversiteit van het onderwijsaanbod in Leidsche Rijn en daarmee de keuzemogelijkheid voor leerlingen en ouders. In brede scholengemeenschappen is het bovendien gemakkelijker voor leerlingen om op te stromen en ontwikkelingskansen maximaal te benutten. De gemeente Utrecht is hier groot voorstander van. Dit sluit ook aan op de ambities uit de Utrechtse Onderwijsagenda. 4.2 Twee sporenbenadering: realisatie nieuwe VO-voorziening in Leidsche Rijn en faciliteren groei bij bestaande scholen In overleg met de betrokken schoolbesturen is de groei-opgave voor de VO-leerlingen van leerlingen tot 2030 verder uitgewerkt via de twee-sporenbenadering: realisatie van 1 of 2 nieuwe VOvoorzieningen en uitbreiding bij een aantal bestaande schoollocaties. Dat betekent dat we willen voorzien in een brede school voor voortgezet onderwijs in Leidsche Rijn van circa leerlingen. In 2016 realiseren we voor in totaal 518 leerlingen extra huisvestingscapaciteit bij de volgende scholen: Sportcampus (Leidsche Rijn College en Sportcampus) (375 leerlingen tijdelijke huisvesting), X11 (110 leerlingen) en het Gerrit Rietveld College (33 leerlingen). In het Huisvestingsprogramma 2017 geven we verder invulling gegeven aan de groeiopgave voor in totaal 932 leerlingen door te zorgen voor extra huisvestingscapaciteit bij de volgende scholen: X11 (110 leerlingen), de nieuwe school Belle van Zuylen (400), Via Nova (200), Kranenburg (90) en de Passie (132 leerlingen). Voor de invulling van de groeisuggesties van de overige scholen, zoals die verwoord zijn in het MPOHV, voeren we overleg met de schoolbesturen om de juiste en verantwoorde keuzes te maken voor de langere termijn. In de kaart op de volgende pagina zijn de scholen in het voortgezet onderwijs opgenomen, onderverdeeld naar bestaand, vervangende nieuwbouw/renovatie en uit te breiden of nieuw te realiseren. 20

21 Pouwer Gerrit Rietveld Belle van Zuylen Via Nova Mavo10 Nieuw VO Bonifatius X11 Kranenburg Vervangende nieuwbouw/renovatie Uitbreiding VO Bestaande VO scholen De Passie 4.3 Nieuwe VO-voorzieningen Nieuwe brede scholengemeenschap: Belle van Zuylen Academie Het ministerie heeft in juni 2015 goedkeuring verleend aan de school voor de start per 1 augustus Afgelopen jaar heeft het nieuwe schoolbestuur de stichting voor persoonlijk onderwijs- een aanvraag ingediend voor huisvesting binnen de gemeente Utrecht. Het betreft een nieuwe, brede scholengemeenschap voor mavo, havo, atheneum en gymnasium voor maximaal 400 leerlingen. De school zal starten per 1 augustus 2017 aan de locatie Noordse Parklaan. Nieuwe VO-voorziening in Leidsche Rijn De gemeente heeft samen met de betrokken schoolbesturen dit voorjaar onderzoek gedaan naar geschikte kavels in Leidsche Rijn voor de realisatie van een nieuwe brede VO-scholengemeenschap. Deze nieuwe school gaat een belangrijke bijdrage leveren aan het opvangen van de voorziene groei van leerlingen in het voortgezet onderwijs. De nieuwe VO-school zorgt voor verbreding en meer diversiteit van het aanbod aan VO-voorzieningen in de stad. 21

22 Er heeft een integrale afweging plaatsgevonden voor een aantal kansrijke locatiemogelijkheden. Deze zijn op geschiktheid beoordeeld aan de hand van een aantal criteria, zoals inpasbaarheid bouwvolume op beschikbare kavel, grondprijs, bestemming, bereikbaarheid, ligging t.o.v. voedingsgebied van leerlingen en omliggende VO-scholen, veiligheids- en mileuzonering, etc. De conclusie van het locatieonderzoek is dat hiervoor op het Berlijnplein in Leidsche Rijn Centrum een kavel beschikbaar is, Verdere uitwerking en nadere duiding van de planning en de programmering zal in de tweede helft van dit jaar verder worden uitgewerkt in een regulier ontwerptraject, inclusief benodigde planologische besluitvorming in de gemeenteraad (afhankelijk van gekozen uitgangspunten). Geen nieuwe Havo-voorziening in Overvecht Bij de behandeling van het MPOHV heeft de raad verzocht om in gesprek te gaan met de schoolbesturen en de mogelijkheid van realisatie van een nieuwe Havo-voorziening in Overvecht te verkennen. Dit is gebeurd. De conclusie is dat schoolbesturen nu aangeven dat zij vooralsnog onvoldoende markt zien voor een nieuwe Havo-voorziening in Overvecht vanwege de volgende redenen: - het in 2014 opgeleverde Gerrit Rietveld College is op de grens van Overvecht gelegen en trekt veel leerlingen uit deze wijk; - De schoolbesturen geven aan dat zij onvoldoende interesse zien om ook een Havo-leerlijn te starten in het Trajectum College in deze wijk. 4.4 Faciliteren groei bij bestaande scholen In het MPOHV staan groeisuggesties bij bestaande schoollocaties. De gemeente heeft samen met de schoolbesturen de haalbaarheid onderzocht. Hierin zijn de uitbreidingsmogelijkheden ruimtelijk, technisch en planologisch (past uitbreiding binnen het bestaande bestemmingsplan) getoetst. De resultaten van het quick-scan onderzoek zijn gebruikt om in overleg met de schoolbesturen geschikte huisvestingsoplossingen uit te werken voor een aantal bestaande VO-scholen, waarvan de leerlingenprognoses een groei van het aantal leerlingen laten zien. Korte termijn Als gevolg van de bevolkingsgroei en de aantrekkingskracht van individuele scholen leidt dit op enkele scholen tot acute knelpunten in de huisvesting, of wordt op korte termijn een knelpunt verwacht. Hier wordt op geacteerd, zodat de knelpunten op de korte termijn zijn opgelost. Onderstaand worden de gekozen oplossingen beschreven: X11 Om de groei op korte termijn op te vangen bij X11 zijn voor de zomer 4 noodlokalen geplaatst op de binnenplaats van de Vondellaan. De maximale leerlingencapaciteit van deze school wordt hiermee met 110 leerlingen vergroot van 380 naar 490 leerlingen. Samen met het schoolbestuur worden verder de mogelijkheden onderzocht voor een structurele huisvestingsoplossing voor X11 op de middellange termijn. Hierbij wordt gestreefd naar passende huisvesting op een geschikte locatie in maximaal 2 schoolgebouwen. Nieuwbouw Via Nova College Tegenover station Vleuterweide is aan de Oesterzwam de nieuwbouw van het Via Nova College gepland (nu gehuisvest in het schoolgebouw aan de Maartvlinder). 22

23 Gezien de groei van het aantal leerlingen is de nieuwbouw in overleg met het schoolbestuur verruimd van 600 naar 800 leerlingen. Deze verruiming kan binnen de bestaande planning worden gerealiseerd. Het voorlopig ontwerp voor dit nieuwe gebouw wordt in september afgerond. Naar verwachting wordt deze nieuwe school voor de zomer van 2018 opgeleverd. Sportcampus Om de groei van het Leidsche Rijn College en Via Nova op te vangen zijn voor de zomer 15 noodlokalen geplaatst. Hiermee vergroten we de maximale leerlingencapaciteit van de Sportcampus tijdelijk met ongeveer 375 leerlingen. Hiermee is verdere groei van beide scholen mogelijk tot de zomer van 2018, wanneer het Via Nova College verhuist naar het dan gerealiseerde nieuwe schoolgebouw VO Vleuterweide. Na die tijd kan het Leidsche Rijn College verder groeien in haar huidige schoolgebouw. Gerrit Rietveld College In het gebouw van het Gerrit Rietveld College worden in de zomer 2016 extra m² voor het onderwijs geschikt gemaakt. Hierdoor wordt de leerlingencapaciteit van dit schoolgebouw gemaximaliseerd tot 1350 leerlingen. Kranenburg Om de leerlingengroei op korte termijn bij de school voor praktijkonderwijs Kranenburg op te kunnen vangen worden vanaf dit najaar in een bestaand schoolgebouw aan de Mesdaglaan drie theorielokalen ingericht. Hiermee wordt ruimte gecreëerd voor de opvang van de groei op korte termijn in de Kranenburg. Samen met beide schoolbesturen voor praktijkonderwijs in Utrecht kijken we ook naar de verwachte groei van het praktijkonderwijs in de stad voor de middellange termijn en de onderwijshuisvestingsconsequenties daarvan. Beide schoolbesturen geven aan een groei van het praktijkonderwijs in Utrecht tot 2030 te zien van circa 150 leerlingen. Dit najaar zal in overleg met beide schoolbesturen worden onderzocht op welke wijze deze groei van beide scholen kan worden ingevuld. Daarbij wordt allereerst gekeken naar de mogelijkheid om hiervoor bestaande (leegstaande) schoolgebouwen of ander gemeentelijk vastgoed te benutten. 23

24 Mavo Tien Mavo Tien is op dit moment gehuisvest op de James Johnsonstraat in Leidsche Rijn. Dit is een tijdelijke huisvesting, omdat deze locatie na de zomer van 2018 beschikbaar moet zijn voor geplande woningbouwontwikkeling. Het huidige schoolgebouw is geschikt voor maximaal 450 leerlingen We gaan uit van realisatie van permanente huisvesting voor Mavo Tien op een beschikbare kavel in Leidsche Rijn aan de Lissabonpromenade. Het ontwerpproces voor de nieuwe huisvesting wordt dit najaar opgestart. Het is niet haalbaar om het nieuwe schoolgebouw in gebruik te kunnen nemen in de zomer van 2018 bij de noodzakelijke verhuizing vanuit de James Johnsonstraat. Volgens de planning wordt de nieuwe huisvesting voor Mavo 10 in 2019 opgeleverd. Gedurende één jaar zal voor Mavo 10 dus moeten worden voorzien in tijdelijke huisvesting. We kunnen voorzien in een passende locatie voor deze tijdelijke huisvesting. De Passie en Bonifatius College: vervangende nieuwbouw/renovatie en groei In het MPOHV is tot slot opgenomen dat de scholen De Passie en het Bonifatius College in aanmerking komen voor vervangende nieuwbouw of renovatie. Op dat moment zal ook een uitbreiding van De Passie (132 leerlingen) en mogelijk ook van het Bonifatius College worden meegenomen, rekening houdend met de verwachte leerlingengroei. Voor De Passie wordt op dit moment onderzocht of er mogelijkheden zijn voor hergebruik van de bestaande bebouwing. Voor De Passie is de start van de vervanging/renovatie naar verwachting gepland in het tweede kwartaal van Voor het Bonifatius College is de planning Uitgangspunt VMBO Taskforce De gemeente ziet vooralsnog geen aanleiding af te wijken van de bestaande beleidslijn en handhaaft in het uitvoeringsprogramma VO in principe nog steeds het standpunt van maximale omvang van VMBO s van 600 leerlingen. In Leidsche Rijn is bij de nieuwbouw van het Via Nova hierop een uitzondering gemaakt. Dit is gedaan omdat de school in leerlingenaantallen weliswaar groeit, maar er gezien de huidige leerlingenaantallen in het VMBO in Leidsche Rijn onvoldoende leerlingen zijn voor een tweede volledige brede VMBO-voorziening die ook bedrijfsmatig valt te exploiteren. Om deze reden is bij de nieuwbouw voor Via Nova het aantal leerlingen verruimd van 600 naar 800. We voorzien hiermee in voldoende VMBOaanbod in Leidsche Rijn. Gregorius College We voeren oriënterende gesprekken met het schoolbestuur over de huisvesting van het Gregorius College. 24

25 5 (Voortgezet) Speciaal Onderwijs en Bijzondere voorzieningen 5.1 Stand van zaken (Voortgezet) Speciaal Onderwijs Voor leerlingen met een specifieke onderwijs- en/of ondersteuningsbehoefte zijn er speciale voorzieningen in de vorm van speciaal onderwijs (SO) en voortgezet speciaal onderwijs (VSO). Ontwikkelingen (uit MPOHV): Vso Cluster 2 Het Rotsoord en het vso deel van het Auris College zijn vanaf medio 2015 gehuisvest in de nieuwe unilocatie aan de Slotlaan. Het Auris College blijft tot ca ook nog gevestigd aan de Boadreef; De schoolbesturen PCOU en SPOU zijn aan het onderzoeken of het wenselijk is om de SO-locaties van Dr. Herderschee en Rafaelschool (voorheen ZLMK) samen te gaan brengen op 1 locatie. Beide scholen komen in het MPOHV in aanmerking voor vervangende nieuwbouw. 5.2 Stand van zaken Bijzondere voorzieningen Utrecht huisvest ook een aantal bijzondere voorzieningen voor PO- en VO-leerlingen. Dit zijn voorzieningen die een tijdelijk aanvullend aanbod bieden naast de reguliere en speciale voorzieningen, zoals de Internationale Schakelklas (ISK), de Taalschool en het Orthopedagogisch-Didactisch Centrum (OPDC). OPDC (VO) In het te renoveren schoolgebouw aan de Van Lieflandlaan zal het orthopedagogisch en didactisch centrum (OPDC) tezamen met het samenwerkingsverband Sterk VO Utrecht worden gehuisvest. Het OPDC is nu tijdelijk gehuisvest aan de Wittevrouwenkade. In de te renoveren school aan de Van Lieflandlaan zijn voor het OPDC 13 lokalen en 1 gymzaal gepland. De aanbesteding van de renovatie is dit najaar gepland. Naar verwachting wordt deze school in het derde kwartaal van 2017 opgeleverd. Taalschool De gemeente vervult hier ook een wettelijke taak. Omdat de leerlingenaantallen fluctureren zal binnen de portefeuille onderwijs gekeken worden hoe deze leerlingen kunnen worden opgevangen. Internationale Schakelklassen (ISK) Sinds de jaren tachtig verzorgt de NUOVO Scholengroep op een Utrechtse locatie onderwijs aan jongeren die de Nederlandse taal onvoldoende machtig zijn om in het reguliere voortgezet onderwijs mee te kunnen komen. Deze jongeren komen uit de hele regio Utrecht en ook de regio s daarbuiten. Onder regio verstaan wij hier RMC-regio-19; een actief samenwerkingsverband van 16 gemeentes. Het zijn leerplichtige leerlingen uit Europa en leerlingen met een (tijdelijke) verblijfsstatus in Nederland. In reguliere omstandigheden verzorgt de NUOVO onderwijs aan circa 250 tot 350 leerlingen uit de stad Utrecht en de regio er om heen. Deze fluctuatie werd altijd door de stad Utrecht opgevangen. Sinds september 2015 is de toestroom van leerlingen enorm toegenomen. De gemeente heeft daarom de locatie Maetsuijkerstraat in het najaar van 2015 gereed gemaakt voor de opvang van deze leerlingen. In het voorjaar van 2016 heeft de NUOVO tevens ISK-leerlingen gehuisvest in het schoolgebouw van de 25

26 MavoTien. Op dit moment volgen er zo n 700 leerlingen waarvan 300 uit Utrecht, 350 uit de overige gemeentes van de RMC-19 regio en 50 leerlingen van buiten de RMC-19 ISK-onderwijs bij de NUOVO Scholengroep. Alle VO-schoolbesturen in de regio hebben begin dit jaar aangegeven dat zij graag willen dat de NUOVO Scholengroep het ISK-onderwijs voor de regio blijft verzorgen. Dit gelet op de ervaring en expertise die nodig bij in het geven van kwalitatief onderwijs aan deze doelgroep. De enorme toename van het aantal leerlingen stelt de NUOVO Scholengroep en in het bijzonder ook de gemeente Utrecht voor uitdagingen op het terrein van passende onderwijshuisvesting. De gemeente Utrecht heeft voor haar reguliere VO-populatie te maken met groei en heeft dus weinig tot geen passende onderwijshuisvesting over. De tijdelijke locaties die de gemeente en de NUOVO Scholengroep zelf nog beschikbaar had, zijn tot medio 2016 beschikbaar. Dit en het feit dat het ISK-onderwijs een echte regio-functie bekleedt - maakten dat de gemeente Utrecht eind vorig jaar het initiatief heeft genomen om samen met de onderwijswethouders uit de regiogemeentes op zoek te gaan naar passende onderwijshuisvesting voor het ISK-onderwijs in de RMC-19 regio. Doel wat de regiobestuurders voor ogen hebben is en blijft om de leerlingen die hier (tijdelijk) zijn, zo goed mogelijk voor te bereiden op hun toekomst waar dan ook - en daarbij hun potentieel ten volle tot bloei te laten komen. Na een intensieve zoektocht hebben we twee passende locaties gevonden in de gemeentes Stichtse Vecht en Zeist. Met ingang van 1 september wordt het ISK-onderwijs door de NUOVO Scholengroep regionaal verzorgd in Maarssenbroek, Stichtse Vecht. Naar verwachting worden er in het najaar van 2016 geen ISK-leerlingen meer gehuisvest in het schoolgebouw van de Mavo Tien en de locatie Maetsuijkerstraat zal worden ingezet om fluctuaties in het aantal leerlingen te kunnen opvangen. Internationale School Utrecht In augustus 2012 heeft de ISU haar deuren geopend aan de Notebomenlaan. Sinds de start groeit de school elk jaar sneller dan verwacht. Een jaar eerder dan gepland is de school daarom verhuisd naar de nieuwe en grotere tijdelijke locatie op de Van Bijnkershoeklaan. De toekomstambitie van de school is in november 2014 door de school vastgelegd in het ambitiedocument Aarden in Utrecht; ambities voor definitieve huisvesting. In die periode is de zoektocht naar de definitieve locatie gestart. In het college akkoord Utrecht maken we samen zijn middelen beschikbaar gesteld voor de permanente huisvesting van de Internationale School. Dit zijn middelen waarmee we onze wettelijke zorgplicht voor de huisvesting van deze school kunnen uitvoeren. Zoals al bij de start van de school is afgesproken zullen de extra faciliteiten door de school zelf worden gefinancierd. Jaarlijks stelt de school de prognoses bij op basis van werkelijke aantallen leerlingen. De groeiprognoses zijn inmiddels wederom naar boven bijgesteld. Mede gezien het positieve vestigingsklimaat in Utrecht voor bedrijven en de groei van de stad, is daarom de doelstelling voor een definitieve locatie op 900 leerlingen gesteld. In de Voorjaarsnota heeft het college daarom voorgesteld om hiervoor extra middelen beschikbaar te stellen. Dit betreft de invulling van de wettelijke zorgplicht. Het succes van de school is inmiddels ook terug te zien in het programma dat de school aanbiedt. De school is volledig geaccrediteerd en kan de IB (International Baccalaureate) Diploma Course aanbieden. Hierdoor kunnen leerlingen in Utrecht hun opleiding afronden met een diploma. 26

27 Door de snellere leerlingengroei bij de ISU heeft de NUOVO namens de ISU begin 2016 een verzoek ingediend voor de uitbreiding met een tweede tijdelijke huisvestingslocatie van de ISU vanaf de zomer van Het schoolgebouw aan de Grebbeberglaan 25 zal hiervoor geschikt worden gemaakt. Dit gebouw wordt geschikt gemaakt voor circa 170 leerlingen (120 PO en 20 VO). En daarmee zou de ISU naar verwachting t/m januari 2019 (conform de prognose van de ISU die zijn opgegeven door de Stichting) voldoende ruimte hebben. Verder wordt op dit moment gezocht naar een geschikte en beschikbare locatie voor de permanente huisvesting van de ISU. 27

28 6 Binnenklimaat en Energiebesparing scholen 6.1 Stand van zaken binnenklimaat De uitgevoerde binnenklimaatmaatregelen hebben geleid tot een verbetering van circa 75% van de bestaande schoolgebouwen in de Masterplanperiode. Doelstelling is om de resterende 25% in de komende jaren aan te pakken. Hiervoor is in de eerste 4 jaar (2016 t/m 2019) van het MPOHV gereserveerd. Dit budget wordt ingezet voor het treffen van binnenklimaatmaatregelen in de bestaande schoolgebouwen, die in de Masterplanperiode niet aan bod zijn gekomen. In het Bouwbesluit 2015 zijn de eisen voor nieuwbouw dusdanig verzwaard dat voor de thema s energie en luchtkwaliteit minimaal klasse B moet worden gerealiseerd (voorheen was dit klasse C). Niet alleen bij nieuwbouw, maar zeker ook bij uitbreiding en renovatie van bestaande schoolgebouwen staat een goed binnenklimaat hoog in het vaandel. Als onderdeel van de Masterplannen PO & (V)SO en VO heeft de gemeente circa 13 miljoen geïnvesteerd in de verbetering van schoolgebouwen op het gebied van binnenklimaat en energiebesparing. De maatregelen zijn gebaseerd op het Programma van Eisen Binnenmilieu Scholen, gemeente Utrecht. In nieuwbouwsituaties geldt de normvergoeding inclusief de nieuwe eisen binnenklimaat volgens bouwbesluit. Uitvoering van de binnenklimaatmaatregelen geschiedt in nauwe samenwerking met de schoolbesturen. Van de resterende scholen is momenteel een kwart uitgevoerd. Voor de resterende scholen worden de voorbereidingen getroffen voor start uitvoering in 2017 en Kanttekening is dat vanwege de specifieke bouw (monument) of externe eisen (zoals van de Welstandscommissie) een aantal schoolgebouwen Frisse Scholen niveau B niet kan bereiken. Wat hebben we gedaan? In 2015 en de eerste helft van dit jaar zijn binnenklimaatmaatregelen uitgevoerd voor vier scholen in tranche 3. Het betreft de Kees Valkensteinschool, de Meander, het Christelijk Gymnasium en de Nieuwe Regentesseschool. Voor zes scholen van de KSU (Gertrudis, Dominicus, Pijlstaart, Notenboom en twee Montessorischolen (Schoolplein en Pallaesstraat) zijn adviezen opgesteld voor de aanpak van de binnenklimaatmaatregelen. Op basis hiervan worden concrete voorstellen opgesteld voor verbetering van het binnenklimaat voor deze scholen. Aanpak en uitvoering van deze zes KSU-scholen verschuift van tranche 3 naar tranche 4. Uitvoering is voorzien in Stand van zaken zonnepanelen op schooldaken De afgelopen jaren heeft de gemeente ingezet op de verduurzaming van onderwijspanden. Dit heeft zij met name samen met schoolbesturen gedaan door middel van het (laten) investeren in zonnepanelen op diverse daken van schoolgebouwen. Per brief d.d. 7 maart 2016 bent u geïnformeerd over de voortgang van het plaatsen van zonnepanelen op de gemeentelijke daken en de wijze waarop we in 2016 een versnelling willen aanbrengen in de realisatie hiervan. Hierin is aangegeven dat door schoolbesturen op 15 schoolgebouwen zonnepanelen zijn geïnstalleerd met een gezamenlijk vermogen van ruim 270 kwp; ca panelen. Inmiddels zijn door schoolbesturen op 20 schoolgebouwen zonnepanelen geïnstalleerd met een gezamenlijk vermogen van ruim 346kWp; ca panelen. In de nog te realiseren nieuwbouwprojecten kinderclusters Teun De 28

29 Jagerdreef en Ibisdreef zijn ook zonnepanelen voorzien. Verder is voor 10 andere scholen ook op korte termijn plaatsing van zonnepanelen voorzien. Zonnepanelen CGU 6.3 Energiereductie bij bestaande scholen Begin dit jaar is in samenwerking met 3 schoolbesturen en het gemeentelijke programma Utrechtse Energie een pilot gestart, gericht op energiereductie bij bestaande scholen. In deze pilot worden voor 10 bestaande scholen via een energiescan de schoolgebouwen bouwkundig en installatietechnisch onderzocht. Ook worden mogelijke energieverspillingen door de gebruikers in beeld gebracht. Op basis van de dit najaar te verwachten onderzoeksresultaten zullen de besparingspotenties omgezet kunnen worden in daadwerkelijke energiereductie. Dit gebeurt door energiebesparende technische maatregelen door de schoolbesturen mee te laten nemen in de meerjarenonderhoudsplannen van de scholen. En door via een energiecoach gericht te sturen op gedrag- en gebruikersverandering bij de gebruikers van de scholen. Bij een succesvolle pilot zal deze in 2017 breder worden uitgerold bij de bestaande scholen in de stad. 29

30 7 Multifunctionele accommodaties (MFA s) De afgelopen 15 jaar is een groot aantal multifunctionele accommodaties (MFA s) met scholen ontwikkeld en gerealiseerd. De gerealiseerde MFA s maakten geen deel uit van het MPOHV. De vraagstukken die spelen rond het gebruik en het beheer van de reeds gerealiseerde MFA s worden op dit moment separaat met betrokkenen onderzocht. Onderstaand de stand van zaken omtrent de MFA s. Bestaande MFA s in Leidsche Rijn en MFA Nieuw Welgelegen In ons collegeprogramma Utrecht Maken we Samen hebben we aangegeven dat we willen dat gebouwen in de wijk voor verschillende functies gebruikt gaan en blijven worden. Ontmoeting en samenwerking tussen bewoners, ondernemers en organisaties wordt op deze manier versterkt. In Utrecht hebben we daar inmiddels MFA 't Zand de nodige ervaringen mee opgedaan. Eind 2014 zijn we in dat kader een project gestart met als doel de kwaliteit, functionaliteit, bezetting en gebruikstevredenheid in de multifunctionele accommodaties (MFA s) te verbeteren. Hoewel we met de participanten van de MFA s constateren dat in de huidige situatie sommige (technische) onderdelen van de betrokken MFA s minder geslaagd zijn, zijn wij ook volop overtuigd van de waarde van de betreffende gebouwen voor de wijk. Voor vijf MFA s willen wij leer- en ontwikkelgeld voor de komende jaren reserveren. Leergeld voor wat we met de inzichten van nu, destijds wellicht anders hadden moeten doen; ontwikkelgeld aangezien er ook met de tijd nieuwe eisen vanuit de gebruikerservaring zijn of scholen die wegens de leerlingenprognoses uit moeten breiden. We combineren de aanpassingen in deze MFA s met ons streven om het binnenklimaat daar waar mogelijk en binnen het redelijke te verbeteren. We betrekken daarbij ook lessen die eerder geleerd zijn (Audit en routekaart MFA Waterrijk MFA s ). In Leidsche Rijn zijn vier MFA s aangewezen voor dit project; het betreft de MFA s de Weide Wereld, Voorn, Waterwin en t Zand. Deze MFA s zijn ontwikkeld en gerealiseerd in de beginperiode van de landelijke MFA-trend. In relatief korte tijd er zit vijf jaar tussen ontwerp en oplevering - waren de MFA s een feit. We hebben samen met de besturen gekozen voor deze vier, aangezien zij een combinatie in zich hebben van de volgende elementen: het oplossen van zowel bouwkundige alsook installatietechnische issues; de veranderende ruimtevraag op het terrein van welzijn, onderwijs en sport; hetgeen tevens kans biedt om het functionele gebruik en het beheer beter te gaan organiseren. 30

31 Naast de vier MFA s in Leidsche Rijn is ook in de MFA Nieuw Welgelegen de (organisatorische) verbetering van het functionele gebruik en het beheer van de gemeenschappelijke ruimtes een issue. De belangrijkste uitdaging is het geschikt maken van het onderwijsdeel van het gebouw voor het VO/VMBO. De aanpak van de vijf MFA s zal leiden tot een verbetering van bovengenoemde punten. De gebruikers zien met deze verbeteringen lange termijnperspectief op deze locaties. In de MFA s blijven de fundamentele basis van indeling en technische structuur in stand. De verbeteringen - zowel technisch als functioneel - leiden per MFA tot beter bruikbare gebouwen voor de verschillende activiteiten en zullen een verbetering geven in het effectiever exploiteren daarvan. Het is ook duidelijk dat - ten opzichte van een ideaalsituatie - er beperkingen kunnen blijven bestaan in exploitatie, hetgeen hogere dan normale kosten met zich mee kan brengen. In het vervolg van het project zullen op dit punt kritische afwegingen worden gemaakt. In het najaar van 2016 zullen voor de 5 MFA s haalbaarheidsstudies/uitvoeringsplannen worden opgesteld. Nieuw Welgelegen 31

32 8 Uitgaven programma en financiële dekking 8.1 Analyse toename uitgaven De uitgaven van het uitvoeringsprogramma zijn gestegen van 204,2 mln in het in 2015 vastgestelde plan naar 257,6 mln in deze Voortgangsrapportage. Het gewijzigde uitvoeringsschema vindt u in bijlage C. De uitgaven nemen toe met 53,4 mln, waarvan: - 32,2 mln voor aanpak MFA s; - 18,2 mln vanwege toenemende leerlingaantallen als gevolg van de groei van de stad; - 1,5 mln voor stedenbouwkundige eisen; - 1,6 mln voor indexatie / overig. Puntsgewijze toelichting: Voor de aanpak van vijf Multifunctionele accommodaties is besloten in totaal 32,2 mln te reserveren. Hiervan was 14,6 mln reeds beschikbaar bij UVO, en is 17,6 mln bij de Voorjaarsnota 2016 extra beschikbaar gesteld door college en raad, en verwerkt in de begroting van Onderwijs. De verdeling van de uitgaven is in dit plan gelijkmatig over de jaren opgenomen, en zal zo nodig in de volgende Voortgangsrapportage worden bijgesteld nadat duidelijker is wanneer de uitgaven precies gaan plaatsvinden. Voor het primair onderwijs zijn de nieuwe leerlingenprognoses verwerkt en ingevoerd. Per wijk is gekeken waar er een tekort gaat ontstaan. Dit tekort is opgevoerd met het aantal lokalen en prijspeil Als gevolg van de groei van de stad stijgen de uitgaven in dit plan met 18,2 mln. De prognoses geven aan dat er meer leerlingen gehuisvest moeten gaan worden in Utrecht in de komende jaren. Het betreft hier uitbreiding van het aantal leslokalen voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs, inclusief inrichting met onderwijsleerpakket en meubilair. Ook voor het voortgezet onderwijs zijn de nieuwe leerlingenprognoses verwerkt. Aan het bouwen van scholen in Leidsche Rijn worden vaak aanvullende stedenbouwkundige eisen gesteld. Hierdoor worden de projecten duurder, hetgeen niet betaald kan worden uit de normvergoeding die in de verordening is vastgesteld. Omdat voor de nieuwbouw van MavoTien aan de Lissabonpromenade duidelijk is geworden dat de extra kosten onontkoombaar zijn, is de raming voor het project opgehoogd met 1,5 mln. De extra kosten voor aanvullende stedenbouwkundige eisen en extra kosten doordat er minder inkomsten voor de grondexploitatie zijn aangezien er een verschuiving plaatsvindt van woningbouw naar onderwijs, worden op dit moment onderzocht. Als de kosten en bijbehorende dekking duidelijk is zullen beiden worden verwerkt in het uitvoeringsschema. Tenslotte zijn er diverse kleinere wijzigingen doorgevoerd en zijn de bedragen geïndexeerd naar prijspeil 2017, met een totale mutatie van 1,6 mln. Tijdelijke compensatie gestegen investeringen renovatie of vervangende nieuwbouw Voor het onderdeel renovatie / vervangende nieuwbouw is verder een negatief bedrag opgenomen van 2,5 mln. Reden hiervoor is dat van de meeste projecten binnen deze categorie nog niet definitief is besloten welke investering gerealiseerd gaat worden: ofwel renovatie ofwel vervangende nieuwbouw. 32

33 Omdat een keuze voor vervangende nieuwbouw leidt tot een hoger budget dan renovatie, zijn de nu opgenomen budgetten een voorlopig gemiddelde daarvan. Van een aantal in 2017 te starten projecten is deze beslissing al wel genomen. Hierbij zien we vooral keuzes voor vervangende nieuwbouw (de duurdere variant), waarbij de noodzaak tot vervangende nieuwbouw met een bouwkundig onderzoek is onderbouwd. Dit leidt tot een toename van de uitgaven van 2,5 mln. De verwachting is dat deze toename weer gecompenseerd gaat worden in de komende jaren met keuzes voor renovatie. Om er voor te zorgen dat deze ontwikkeling op dit moment geen financieel effect heeft op het saldo van het MPOHV is een negatief bedrag van 2,5 mln opgenomen. 8.2 Analyse toename dekking De financiële dekking is gestegen van 188,5 mln in het in 2015 vastgestelde plan naar 227,2 mln in deze Voortgangsrapportage. De dekking neemt toe met 38,7 mln, waarvan - 32,2 mln vanuit budget aanpak MFA s - 1,3 mln a.g.v. voordelig resultaat bij afgesloten projecten - 2,1 mln a.g.v. aanvullende opbrengsten diverse herontwikkellocaties - 3,1 mln a.g.v. mutatie in kapitaallasten Puntsgewijze toelichting: Voor de aanpak van vijf Multifunctionele accommodaties is er volledige dekking beschikbaar. Omdat deze projecten vorig jaar nog geen onderdeel uitmaakten van dit plan betekent het een toename in zowel uitgaven als dekking. Een deel van de dekking bij UVO maakte voorheen deel uit van het Transitieplan MPO MPOHV (uitbreiding voor t Zand), en deze dekking is overgeheveld naar het MPOHV als onderdeel van het totale budget van 32,2 mln. Als projecten zijn afgerond worden ze financieel afgesloten. Zowel in de jaarrekening 2014 als in de jaarrekening 2015 was het totaal van de afgesloten projecten positief. Het totale budget dat hiermee gemoeid gaat is 1,3 mln. Dit budget krijgt een nieuwe bestemming met projecten uit het MPOHV. Bij de verkoop / herontwikkeling van onderwijslocaties zijn hogere opbrengsten gerealiseerd dan waarop was gerekend. Zo is er een hoger bedrag ontvangen voor de Orinocodreef en Bruisdreef ( 1,1 mln). Hiernaast hebben we 1 mln ontvangen voor de Verlengde Vleutenseweg. Tenslotte is er sprake van vrijvallende kapitaallasten, bijvoorbeeld als gevolg van deactiveringen of nieuwe inzichten / ontwikkelingen. Dit levert een extra investeringsbudget van 3,1 mln op. 33

34 OBS Montessori Oog in Al 8.3 Conclusie t.a.v. saldo MPOHV De stad groeit en daar is onlosmakelijk aan verbonden dat de vraag naar onderwijsgebouwen toeneemt. Om te kunnen voldoen aan de wettelijke zorgplicht zorgen we voor adequate voorzieningen. Daarnaast zoeken en benutten we kansen om tijdig kavels beschikbaar te krijgen voor het realiseren van een schaalsprong in LR. Zoals beschreven in de Voorjaarsnota 2016 leidt de groei van de stad niet alleen tot hogere uitgaven, maar ook tot hogere inkomsten voor Utrecht. De financiële ruimte als gevolg van de groei wordt ingezet om de stijgende kosten te dekken, zoals voor onderwijshuisvesting. Het effect van de groei van de stad op de kosten voor onderwijshuisvesting is zichtbaar in deze voortgangsrapportage. Het in 2015 vastgestelde plan bevat ongedekte uitgaven voor een bedrag van 0,8 mln structureel. In de voorliggende Voortgangsrapportage nemen de ongedekte uitgaven toe met 0,7 mln structureel extra naar in totaal 1,5 mln structureel, over de gehele looptijd van tien jaar van dit plan. Zoals hiervoor uiteengezet wordt het grootste deel van de stijging veroorzaakt door de toenemende leerlingaantallen. Een deel van de stijging wordt opgelost binnen het plan met eigen middelen, vandaar dat het tekort minder hard stijgt dan de extra benodigde middelen voor de leerlingengroei. Omgerekend naar investeringslasten betreft het een benodigd investeringsbudget van 30,4 mln. In de eerstkomende jaren is er voldoende budget om het plan uit te kunnen voeren. Het tekort doet zich voor het eerst voor in 2020 en loopt in de jaren erna stapsgewijs verder op, volgens de volgende tijdslijn: 5,3 mln ongedekte uitgaven vanaf 2020 => 0,268 mln benodigd vanaf 2021 plus 6,3 mln ongedekte uitgaven vanaf 2021 => 0,300 mln benodigd vanaf 2022 plus 34

35 18,8 mln ongedekte uitgaven vanaf 2025 => 0,970 mln benodigd vanaf 2026 Investeringsbedrag/kapitaallasten zijn noodzakelijk Omdat er in de komende jaren voorbereidende werkzaamheden starten van projecten waarbij langjarige verplichtingen aan worden gegaan is het van belang om al in het komende jaar een oplossing te vinden voor de ongedekte uitgaven. Deze oplossing zal betrokken worden bij de afwegingen voor de Voorjaarsnota Zoals hiervoor vermeld hebben wij in de Voorjaarsnota 2016 aandacht besteed aan de financiële gevolgen van de groei van de stad. Dankzij deze groei nemen de inkomsten van de gemeente ook de komende jaren- toe. De financiële ruimte die daardoor ontstaat is bestemd voor meeruitgaven in verband met de groei, zoals voor de noodzakelijke/wettelijke uitbreiding van onderwijshuisvesting. In de cijfers zijn de extra kosten voor stedenbouwkundige eisen en de gederfde opbrengsten van de grondexploitatie voor de kavel Berlijnplein nog niet verwerkt. De kosten hiervoor bedragen naar verwachting 0,2 mln structureel. Ook dit onderwerp zullen wij betrekken bij de Voorjaarsnota Bij de commissiebehandeling van de Voorjaarsnota 2016 is de volgende raadstoezegging gemaakt: VJN/Financiën - De wethouder zal voor het slotdebat komen met een denkrichting/financiering MPOHV (meerjarenprogramma onderwijs huisvesting). Door de ongedekte uitgaven te betrekken bij de Voorjaarsnota 2017, onder andere in relatie met de middelen groei van de stad, is deze raadstoezegging hiermee afgedaan. 8.4 Risico s in beeld Fluctuaties Jaarlijks fluctueert het resultaat door factoren waar in het programma niet op gestuurd kan worden. Het gaat hier bijvoorbeeld om verschillen tussen indexatie van de dekking versus de volgens verordening toe te passen index op de uitgaven. Een ander risico betreft een nog verdere volumetoename: we zien dat de woningmarkt weer aantrekt waardoor ook de leerlingenaantallen stijgen. Dat betekent dat we tijdig moeten kunnen blijven voorzien in de onderwijshuisvesting. We anticiperen hier wel op door middel van de leerlingenprognoses. Over de fluctuatie en de effecten daarvan wordt jaarlijks gerapporteerd. Vanwege het aantrekken van de woningbouwmarkt verwachten we dat ook de aanbestedingsmarkt weer zal aantrekken. Dit was de afgelopen jaren niet nodig omdat de markt inzakte. Het is op dit moment nog te vroeg om alle effecten hiervan in beeld te brengen. 8.5 Masterplan Primair Onderwijs (MPO) Het MPO nadert zijn afronding en er zijn geen noemenswaardige wijzigingen in de programmering en /of in de dekking. Er bestaat een voordelig saldo op het plan van 0,8 mln. 8.6 Transitieplan MPO MPOHV Dit plan is opgesteld voor de overgangsperiode tussen het MPO en het MPOHV. De belangrijkste wijzigingen in deze Voortgangsrapportage t.o.v. vorig jaar betreffen de scholen OPDC / Utrechtse school en de Internationale school. Het gewijzigde uitvoeringsschema vindt u in bijlage D. 35

36 Er bestaat een nadelig saldo op dit plan van 0,6 mln. Dit bedrag kan gefinancierd worden uit het overschot op het MPO. 36

37 9 Ontwikkelingen en beleidsuitgangspunten 9.1 Ambitie Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) Nederlandse scholen zullen stapsgewijs steeds energiezuiniger, en in 2020 (bijna) energieneutraal, moeten worden gebouwd. Na de aanscherping per januari 2015 van de EPC voor onderwijsfuncties volgt in 2020 verdere aanscherping naar (bijna) 0 (bijna energieneutraal). De gemeenteraad heeft bij het vaststellen van het MPOHV echter ook beslist geen extra middelen ter beschikking te stellen voor extra energiebesparende maatregelen die het bouwbesluit 2015 te boven gaan. Dus sturen we op de wettelijke taken (gemeente en schoolbestuur). De gemeentelijke duurzaamheidsambitie tot het realiseren van Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) is wel opgenomen in het MPOHV. Vanuit haar wettelijke taak gaat de gemeente bij het nieuw realiseren, renoveren en/of uitbreiden van scholen en gymzalen uit van de beschikbare normbudgetten volgens de verordening en de duurzaamheidseisen conform het Bouwbesluit Schoolbesturen hebben verder een wettelijke verplichting bij nieuwbouwprojecten om energiebesparende maatregelen uit te voeren met een terugverdientijd van minder dan 5 jaar. Het treffen van deze maatregelen is ook geborgd via het Bouwbesluit Samen met schoolbesturen worden mogelijkheden voor alternatieve vormen van financiering verkend, zodat deze ambitie mogelijk wordt. Samen met de schoolbesturen, het programma Utrechtse Energie, marktpartijen en netwerkinitiatieven (zoals de Economic Board Utrecht (EBU) en Platform 31/Energiesprong) worden kansen, mogelijkheden en best practices verkend op geschiktheid en toepasbaarheid voor gemeentelijke onderwijshuisvestingsprojecten (zowel nieuwbouw als renovatie). Omdat de BENG-ambitie wel benoemd is maar financieel geen onderdeel uitmaakt van het MPOHV, zal er per investeringsproject worden bekeken óf, en zo ja hoe, deze bovenwettelijke ambitie kan worden toegevoegd aan het project mits passend binnen de (aanvullende) gemeentelijke vergoeding danwel door toevoeging van budget door het schoolbestuur. Voor de nieuwbouw van het Via Nova College hebben we gekozen om in de ontwerpfase gelijktijdig een ontwerp op te laten stellen binnen de kaders van het normbudget èn een bijna energie neutraal ontwerp. Dit om inzicht te krijgen in de meerkosten die nodig zijn voor een bijna energie neutraal gebouw. Het definitief ontwerp voor dit nieuwe gebouw wordt in september afgerond. Dan kunnen ook de meerkosten voor energie neutraal bouwen inzichtelijk gemaakt worden. 9.2 Toegankelijkheid Bij het vaststellen van het MPOHV is aandacht gevraagd voor de toegankelijkheid van schoolgebouwen, waarbij de vraag was of schoolgebouwen openbaar toegankelijke gebouwen zijn/zouden moeten zijn. Deze vragen zijn beantwoord met de commissiebrief d.d. 4 november Daarin is vermeld dat het VN verdrag voor nieuwbouw geen aanvullende eisen stelt ten opzichte van het Bouwbesluit Ratificatie van het verdrag zal de wijze niet veranderen, waarop de gemeente Utrecht omgaat met het bevorderen en waarborgen van een samenleving waarin mensen met een beperking gewoon meedoen. Het is eerder een 37

38 versterking van het al ingezette beleid en ondersteunt de bewustwording hierover die al via diverse beleidsvelden is ingezet/wordt beoogd. De gemeente werkt bovendien al jaren ook op andere terreinen aan het bevorderen van een samenleving, waarin iedereen participeert en waarin belemmeringen zoveel mogelijk worden voorkomen. Onder andere door de uitvoering van Agenda 22, vooruitlopend op het VN-gedrag. Agenda 22 is vanzelfsprekend ook onderdeel van alle onderwijshuisvestingsprojecten uit het MPOHV, net als de wettelijke (toegankelijkheids)eisen uit het nieuwe Bouwbesluit. Voor bestaande bouw is via de wet Passend Onderwijs sinds 2014 bepaald dat kinderen met specifieke onderwijs of zorgbehoefte op grond van handicap (lichamelijk, fysiek danwel psychisch) recht hebben op een passende onderwijsplek. Indien aanpassingen nodig zijn in bestaande gebouwen is het OntwikkelingsPerspectiefPlan (OPP) per leerling leidend. Scholen en samenwerkingsverbanden maken hierin de ondersteuningsbehoefte inzichtelijk en bepalen welk aanbod passend is. Eventuele fysieke huisvestingscomponenten (aanpassingen) worden hierin ook inzichtelijk gemaakt. Via het reguliere overleg met de schoolbesturen zal worden bepaald welke aanpassingen in redelijkheid wenselijk en noodzakelijk zijn binnen de beschikbare middelen. Dit om te voorkomen dat niet noodzakelijke/geschikte maatregelen worden afgedwongen ten koste van andere minder kostbare / ingrijpende maatregelen. De beleidslijn is dan ook dat er daarom samen met de schoolbesturen- die verantwoordelijk zijn voor het OPP per kind- situatief wordt gekeken naar de beste oplossing voor het kind/leerkracht in plaats van het treffen van algemene maatregelen. 38