C visie 150. In dit nummer

Transcriptie

1 Oude 2611 Delft HH Delft 180 tel: HH 150 Delft 150 tel: C visie nummer 21, januari 2006 CE wil u graag met deze nieuwsbrief op de hoogte brengen van haar activiteiten en projecten op het gebied van milieubeleid en -strategie. In dit nummer Internationaal transport na Kyoto (klik hier voor hele tekst) Kansen voor ontkoppeling ontketenen (klik hier voor hele tekst) Investeren in landelijk gebied: nieuwe rol voor de provincie (klik hier voor hele tekst) Gedraag je! (klik hier voor hele tekst) Coole auto s, baanbrekende brandstoffen (klik hier voor hele tekst) Duurzaam inkopen en aanbesteden (klik hier voor hele tekst) Fijn stof knelt ook in Zeeland (klik hier voor hele tekst) Duurzame mobiliteit in Rijnmond (klik hier voor hele tekst) Netbeheer in transitie (klik hier voor hele tekst) Internationaal transport na Kyoto De discussie over een mogelijk vervolg van het Kyoto verdrag na 2012 is momenteel in volle gang. CE voert in dit kader twee onderzoeken uit gericht op het betrekken van de internationale lucht- en zeescheepvaart hierbij. De eerste in opdracht van het Netherlands Research Programme on Climate Change (NRP-CC), de tweede in opdracht van de Europese Commissie, DG Environment. Vragen die in het project voor NRP-CC aan de orde komen zijn: Wie draagt de verantwoordelijkheid voor de emissies van internationaal transport? Wordt de uitstoot toebedeeld aan landen zodat die verantwoordelijk zijn? Zo ja, hoe vindt de toedeling dan plaats? Is de sector lucht- en zeescheepvaart zelf verantwoordelijk? Op welke manier kan zij bijdragen aan vermindering van emissies? Momenteel worden deze vragen onafhankelijk van elkaar bestudeerd in verschillende discussieplatforms. Dat belemmert de voortgang. Het doel van het project is om de bijdrage van internationaal transport aan de klimaatdoelen concreet te maken. De voorstellen moeten de verkokering van de discussie opheffen en de vormgeving van het beleid een nieuwe impuls geven. Het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met het Milieu en Natuur Planbureau (MNP) en Manchester Metropolitan University. Het project voor de EU heeft tot doel concrete beleidsinstrumenten te ontwerpen om de emissies van broeikasgassen tegen te gaan. De commissie speelt momenteel met een zevental mogelijke beleidsopties, maar die zijn nog zeer algemeen geformuleerd. Zo denkt men bijvoorbeeld aan verhandelbare emissierechten in de zeescheepvaart en een koppeling aan het Europese systeem voor emissiehandel. Ook zijn er ideeën over normstelling van emissies of vrijwillige afspraken met de sector. CE zal in het komende jaar deze en andere beleidsinstrumenten verder gestalte geven. Wie worden bijvoorbeeld de spelers bij emissiehandel? Reders? Brandstofproducenten? Ook zullen de ideeën worden beoordeeld op (kosten) effectiviteit, mogelijke verstoring van de concurrentiepositie van de sector en kansen op ontwijking: waar zitten de mazen in de wet? Het onderzoek zal zo een eerste inschatting van de diverse voor- en nadelen geven. Voor het project is samenwerking gezocht met gespecialiseerde onderzoekers: het Duitse Germanischer Lloyd en de bureau s DNV en Marintek uit Noorwegen. opnemen met de projectleider Jasper Faber, faber@ce.nl, of tel

2 Kansen voor ontkoppeling ontketenen In welke mate draagt het beleid van provincies bij aan ontkoppeling, een situatie waarin de ontwikkeling van de milieudruk niet langer gelijk op gaat met de economische groei? De afgelopen jaren is gebleken dat dit nauwelijks in cijfers uitgedrukt kan worden. Provincies spelen vaak een intermediaire rol, waardoor de resultaten van beleidsmaatregelen, initiatieven en projecten niet direct meetbaar zijn. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) wil dan ook op een andere manier hierover nadenken. Niet meer alleen vanuit het beleidsterrein milieu, de insteek die traditioneel werd gehanteerd, maar integraal met andere beleidsterreinen zoals economie en ruimtelijke ordening aan. CE is gevraagd dit proces te begeleiden. Met provincies wordt via een aantal dialogen op uiteenlopende niveaus gekeken naar de werkelijke knelpunten en dilemma s in het ontkoppelingsvraagstuk en de mogelijke rol van de provincies. opnemen met Derk Hueting, hueting@ce.nl of Investeren in het landelijk gebied: nieuwe rol voor de provincie De komende tijd staat er veel op het spel voor de provincies. Het rijk wil de uitvoering en coördinatie van de inrichting van het landelijk gebied overgeven aan de provincies. Dit biedt kansen, maar er is ook enige gereserveerdheid: als het rijk het niet goed voor elkaar krijgt, waarom zou het ons dan wel lukken?. Vanuit de kennis en ervaring die CE heeft met duurzame ruimtelijke inrichting binnen het thema Natuur en Ruimte ondersteunen we de provincie Zuid- Holland, afdeling Groen, met deze nieuwe rol. Vanuit deze afdeling zullen de werkzaamheden worden gecoördineerd die te maken hebben met het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Dit ILG moet leiden tot het eenvoudig, snel en zakelijk bereiken van doelen in het landelijk gebied. Met het ILG wordt het mogelijk om enerzijds strategisch te investeren en anderzijds eenvoudig en gebiedsgericht geld beschikbaar te stellen voor overzichtelijke projecten met directe maatschappelijke effecten. De verschillende functies van het landelijk gebied, zoals natuurbescherming, recreëren, werken, wonen en landschapsbeleving worden beter met elkaar afgewogen. opnemen met Timo van Tilburg, tilburg@ce.nl of Gedraag je! Hoe kan de overheid het gedrag van burgers beïnvloeden zodat zij energie besparen? Dit is de vraag die de Algemene Energieraad CE stelde in aanloop op een advies aan het Ministerie van Economische Zaken. Gedrag kun je op verschillende manieren proberen te veranderen, waarbij gedrag niet wordt beperkt tot het gebruiksgedrag, maar ook het investerings- en aankoopgedrag. Waar CE normaal gesproken kijkt naar de effecten van harde maatregelen, zoals normstelling en economische prikkels, staat in deze studie het zachte instrumentarium centraal. Hoewel besparingsmaatregelen zichzelf vaak snel terugverdienen zijn veel consumenten en kleine ondernemers niet snel geneigd deze maatregelen te nemen. Veelgehoorde belemmeringen zijn: het levert weinig op of het kost teveel tijd om de mogelijkheden uit te zoeken. Zachte instrumenten, zoals voorlichting en educatie, doen iets met deze punten: het willen en het kunnen.

3 Wat zijn de effecten? Bij welke doelgroepen en consumenttypes hebben deze maatregelen effect? Welk soort gedrag kun je veranderen met zachte instrumenten? Deze vragen worden gesteld om de mogelijkheden voor gedragsverandering in kaart te brengen. Ook wordt gekeken naar andere sectoren, zoals het gescheiden inzamelen van afval. Waarom doen mensen daar wél moeite om hun gedrag aan te passen en welke lessen kunnen worden getrokken voor het energiegebruik? Voor meer informatie over dit project kunt u contact opnemen met Frans Rooijers (rooijers@ce.nl) of Rens Kortmann (kortmann@ce.nl) of telefonisch: Coole auto s, baanbrekende brandstoffen De CO 2 -uitstoot van het verkeer blijft stijgen. Daarom heeft het Wereld Natuur Fonds (WNF) besloten een campagne te starten om aandacht te vestigen op dit probleem. Er bestaan immers allerlei oplossingen. CE heeft een wetenschappelijk achtergronddocument geschreven voor deze campagne. Het rapport beschrijft zowel de technische als ook de beleidsmatige ontwikkelingen rond voertuigen en brandstoffen. Momenteel zijn diverse zuinige auto s te koop. Het aanbod is echter klein en vrij duur. Daarom moet de overheid zich ermee bemoeien om de ontwikkeling en verkoop een steuntje in de rug te geven. Aan de pomp zijn biobrandstoffen momenteel de enige haalbare techniek om de CO 2 -uitstoot drastisch te verlagen. Ook daarvoor is overheidsbeleid nodig: randvoorwaarden moeten ervoor zorgen dat biobrandstoffen duurzaam worden geproduceerd en de milieuprestatie verder wordt verbeterd. Het WNF ontwikkelt op basis van deze studie een strategie rondom CO 2 - reductie van auto s en biobrandstoffen. Voor meer informatie over dit project kunt u contact opnemen met de projectleider Bettina Kampman, kampman@ce.nl, of tel Duurzaam inkopen en aanbesteden Overheden kunnen aanzienlijke invloed uitoefenen op de inzet van duurzame goederen en diensten. Zo kunnen zij milieueisen stellen bij de inkoop voor de eigen organisatie of bij de aanbesteding van bijvoorbeeld het openbaar vervoer. CE is momenteel actief rond het thema duurzaam inkopen en aanbesteden. Twee in het oog springende projecten zijn een studie naar het benchmarken van duurzaam inkopen en een advies over duurzame aanbesteding van een concessie voor regiotaxi. In samenwerking met Milieudefensie stelt CE een set indicatoren vast waarmee gemeenten kunnen worden vergeleken op hun duurzaam inkopen. Het resultaat kan gebruikt worden om een benchmark uit te voeren. Zo n benchmark geeft inzicht in de huidige activiteiten van gemeenten en kan werken als stimulans om die activiteiten te vergroten. Het Stadsgewest Haaglanden heeft gevraagd om advies bij de aanbesteding van de regiotaxi. De vraag was welke milieuvoorwaarden konden worden opgenomen in het pakket van eisen bij de aanbesteding. Voor meer informatie over het project rond duurzaam inkopen kunt u contact opnemen met Margret Groot, groot@ce.nl. Het project over duurzame aanbesteding van de regiotaxi wordt geleid door Ronald Schillemans, schillemans@ce.nl.

4 Fijn stof knelt ook in Zeeland Ook in Zeeland vormt fijn stof een groeiend probleem voor de luchtkwaliteit. En met het oog op verzwaring van de normen in 2010 zal dit probleem alleen maar knellender worden. De Provincie Zeeland wil dan ook nu al kijken naar de mogelijkheden voor reductie van de emissies van fijn stof. CE is gevraagd ondersteuning te verlenen bij het opstellen van een actieplan waarmee de luchtkwaliteit in de provincie verbeterd kan worden. Dit betekent aan de ene kant dat (technische) maatregelen in kaart worden gebracht met de bijbehorende effecten en aspecten. Aan de andere kant staat het verkennen van draagvlak centraal. Welke partijen voelen zich betrokken bij de problematiek? En wie wil het voortouw nemen bij uitvoering van maatregelen? Deze combinatie van activiteiten zal leiden tot een aantal beleidsopties. Hier zal vervolgens een actieplan uit voortkomen waarvoor draagvlak bestaat onder de betrokkenen. opnemen met Kiek Singels, of Duurzame mobiliteit in Rijnmond ROM Rijnmond heeft CE gevraagd om een aantal concrete projecten op te tuigen op het gebied van duurzame mobiliteit. Het doel is om de krachten in de regio te bundelen om een aantal grootschalige demonstratieprojecten van de grond te krijgen. Hiervoor is een projectteam samengesteld waarin ROM Rijnmond, DCMR, de gemeente Rotterdam, Deltalinqs en het Platform Duurzame Mobiliteit van de nationale energietransitie zijn vertegenwoordigd. CE leidt het team en brengt inhoudelijke kennis in. Het team heeft inmiddels zes mogelijke projecten voorgesteld die in de komende tijd concreet worden gemaakt. De projecten, variërend van hybride aandrijving van bussen en vuilniswagens tot de inzet van bioethanol als motorbrandstof, leveren naar verwachting een aanzienlijke vermindering van de CO 2- uitstoot op. Ook helpen ze de luchtkwaliteit te verbeteren. Het zijn projecten die typisch in de Rijnmond kunnen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld omdat veel brandstofproducenten gevestigd zijn in de regio. Ten slotte zijn het projecten die niet door andere organisaties worden gestart; ze leveren dus een extra bijdrage ten opzichte van de bestaande initiatieven. In de komende maanden wordt een selectie van drie of vier projecten gemaakt die verder worden uitgewerkt. Hiermee kan een belangrijke slag worden geslagen om de mobiliteit in Rijnmond duurzamer te maken. opnemen met de projectleider Pieter Janse of tel Netbeheer in transitie Eneco NetBeheer heeft CE gevraagd om te adviseren over toekomstige ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op het netbeheer. De energievoorziening is in transitie en zal de komende tientallen jaren ingrijpend kunnen veranderen door eisen aan duurzaamheid, energiebesparing en voorzieningszekerheid.

5 Dit heeft niet alleen gevolgen voor het energiegebruik en opwekking, maar ook voor de infrastructuur en wijze waarop deze beheerd wordt. Denk hier aan ontwikkelingen aan de vraagkant (zoals micro WK, toenemend elektriciteitsgebruik, PV achter de meter, afnemende vraag voor verwarming) en aan de aanbodkant (toename rendement centrales en decentrale opwekking, andere gassen zoals waterstof of LNG). Eneco NetBeheer wil zo goed mogelijk de toekomst tegemoet treden door deze ontwikkelingen in kaart te laten brengen en te bezien welke strategie kan worden gevolgd. Het doel is om in februari een advies voor te leggen aan het MT zodat in 2006 besluiten kunnen worden genomen over de wijze waarop Eneco NetBeheer gaat anticiperen op die ontwikkelingen. Voor meer informatie over dit project kunt u contact opnemen met Jos Benner (benner@ce.nl) of Frans Rooijers (rooijers@ce.nl) of telefonisch: Colofon CE is een onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau voor milieubeleid en strategie. Met ruim 25 jaar ervaring zijn wij gespecialiseerd in het ontwikkelen van innovatieve oplossingen van milieuvraagstukken. CE werkt zonder winstoogmerk voor overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties in Nederland en internationaal. Meer informatie over CE vindt u op onze Deze bevat ook een lijst met rapporten, boeken en brochures die CE de afgelopen jaren heeft gepubliceerd. U kunt natuurlijk ook te allen tijde contact opnemen met één van onze medewerkers. Wilt u anderen aanmelden voor deze nieuwsbrief of een adreswijziging doorgeven? Stuur dan een naar CE_Mailing@ce.nl. Daar kunt u zich ook afmelden, met als onderwerp: 'verwijderen uit mailinglijst'.