Energie efficiëntie in mobiliteit

Transcriptie

1 Energie efficiëntie in mobiliteit Martine Uyterlinde - ECN Beleidsstudies

2 Vraagstelling workshop Welke instrumenten kan de overheid aanwenden om consumenten te bewegen efficiënter in hun mobiliteitsbehoeften te voorzien om zo de gewenste 2% doelstelling per jaar te halen?

3 Huidige situatie - reizigerskilometers Personenauto verzorgt driekwart van de reizigerskilometers Sinds 1985 is het autogebruik met 50% toegenomen In deze periode werden de motoren zuiniger, maar de auto s sneller en luxer, en dus zwaarder Bron: MNP

4 Huidige situatie - milieudruk Index (1990=100) Kilometers CO2-emissie (IPCC) Geluidhinder NOx-emissie Fijn stof-emissie Bron: CBS/MNP Auto s zijn gemiddeld niet zuiniger geworden Belangrijkste drivers voor verandering: CO2 emissies, afhankelijkheid van olie, congestie

5 Wat zijn de actoren? Overheid EU/NL Economie Werkgelegenheid Milieu Milieubeleid Emissienormen Autofabrikanten Consumenten / Bedrijven Concurrentie Technologie Veiligheid Marketing Aanbod Keuzegedrag Rijgedrag Mobiliteit Kosten Werken/wonen Imago

6 Wat zijn de mogelijkheden voor besparing? Rijgedrag Volumereductie Efficiencyverbetering Personenauto s en bestelauto s Totaal 113 PJ vermeden brandstof t.o.v. GE scenario in 2020 Onderdeel van groter pakket om 2% besparing te halen Bron: Instrumenten voor energiebesparing (ECN, 2006)

7 1000 Wat kun je bereiken? [PJ] p * GE met instrumentatie Historisch GE-scenario SE-scenario

8 1. Volumereductie - besparing Minder auto s Minder kilometers per auto Bron: EEA,

9 1. Volumereductie - barrières Beleidsmakers: - Mobiliteitsgroei gekoppeld aan economische groei, maar congestie kan driver zijn - Ruimtelijke ordening ligt voor lange tijd vast (VINEX wijken, bedrijventerreinen aan de snelweg) - Hogere accijns: probleem met over de grens tanken - Draagvlak impopulaire maatregelen Consument - Activiteitenpatroon afgestemd op beschikbaarheid van auto (woon-werkverkeer) - Besteedt vast deel van inkomen / tijd aan mobiliteit

10 1. Volumereductie - instrumenten Aantal auto s: - Auto duurder (BPM verhogen) - Woon-werk verkeer vergoeding limiteren - Verlagen overdrachtsbelasting (makkelijker verhuizen) - Modal split beïnvloeding - Stimuleren carpooling Aantal kilometers: - Kilometerheffing (variabilisatie motorrijtuigenbelasting) - Brandstofaccijns verhogen - Parkeerheffingen

11 2. Efficiencyverbetering wagenpark - besparing Efficiënter autoaanbod Verschuiving aankoopgedrag consumenten Bron: EEA,

12 2. Efficiencyverbetering wagenpark - barrières Autofabrikanten: - Concurrentie: risico om te investeren in productie zuinige auto s - Hogere winstmarge op grote auto s Beleidsmakers: - Maatregelen moeten in Europees verband genomen worden; belangen auto industrie (werkgelegenheid) Consumenten: - Bij aankoop wordt geen volledige kosten-baten analyse gemaakt; beslissing niet rationeel - De auto moet een caravan kunnen trekken - Consument wil sportieve auto - Leaserijders hebben geen financieel belang bij zuinigheid

13 2. Efficiencyverbetering wagenpark - instrumenten Europees (auto-aanbod): - Afspraken/verplichting autofabrikanten - Het ontwerpen van nieuwe auto s op een lagere maximumsnelheid Nationaal (auto-vraag) - CO 2 differentiatie BPM / Feebates - Uitbreiden energielabels: ook in euro s, ook voor kopers tweedehands auto s - Energielabels absoluut i.p.v. relatief - Goedkoper parkeren voor zuinige auto s - Fiscale bijtelling leaserijders afhankelijk maken van de CO 2 emissie

14 3. Rijgedrag - besparing Het Nieuwe Rijden Energiezuinige banden Verlaging maximum snelheid ICT toepassingen

15 3. Rijgedrag - barrières Consument: - Het Nieuwe Rijden: gedragseffect kan verflauwen - ICT: bestuurder geeft (wat) controle uit handen Beleidsmaker: - Verlaging maximumsnelheid: meer reistijd (maatschappelijke kosten), handhaving

16 3. Rijgedrag - instrumenten Campagne Het Nieuwe Rijden Feedback apparatuur in auto s Stimuleren zuinige banden (bandenspanning, labelling systeem) Verlaging van de maximumsnelheid op snelwegen Marktintroductie in-car apparatuur (cruise control, navigatie, file-informatie), b.v. via leasevloot

17 Hoe beslist een consument? (SCP, 1997) Kunnen - autobeschikbaarheid, rijbewijsbezit, tijdsdruk, afstand wonen-werken, OV, infrastructuur Willen - probleembesef - afweging persoonlijk/collectief belang - inschatting zin van eigen bijdrage - attitude t.o.v. autogebruik Attitude-action gap

18 Conclusie Energiebesparing in de transportsector blijft lastig Er zijn genoeg technische mogelijkheden, maar autofabrikanten en consumenten hebben er tot nu toe niet voldoende belang bij om die te benutten Mobiliteitsreductie raakt heel direct aan persoonlijk leven consument Toch zit er beweging in!

19 Bedankt voor de aandacht