Jaarverslag Spelen met een plan! Spelen is leren! Spelen doe je samen! Stichting Peutercentra Arnhem.

Transcriptie

1 Jaarverslag 2016 Stichting Peutercentra Arnhem Spelen met een plan! Spelen is leren! Spelen doe je samen!

2 Voorwoord Het beleid in Arnhem is, zoals u ook al in het jaarverslag van 2015 hebt kunnen lezen, naast de invoering van het leerrecht (ontwikkelrecht) ingezet op de ontwikkeling van de Integrale Kind Centra (IKC s). SPA is bij die ontwikkelingen volop betrokken. Het IKC is zoals gezegd in ontwikkeling maar (nog) niet in/voor alle wijken beschikbaar. Dat is dan ook de reden dat SPA een twee sporen beleid voert, enerzijds het doorontwikkelen van de eigen peutercentra en anderzijds participeren in de ontwikkeling van de Intergrale Kind Centra (IKC s). Leidraad daarbij is, het centraal stellen van een wijkgerichte aanpak waarbij de activiteiten op verschillende locaties organisatorisch moeten worden gestroomlijnd om op die wijze continuïteit zoveel als mogelijk te waarborgen. Aan de hand van de in april 2016 door ons geconcipieerde beleidsnotitie, Samen Spelen & Leren in veerkrachtige wijken en buurten: Van idee tot plan naar uitvoering, hebben we in een projectopzet het aantal Speel-leerhuizen (peutercentra) waar aanvullende diensten worden aangeboden uitgebreid. Het gaat hierbij om het aanbieden van VOOR-, TUSSEN- en NA-openstelling, al dan niet in combinatie met aanvullende activiteiten zoals bijvoorbeeld met het beweegprogramma Beweegkriebels, en/of met een lunch maar ook met activiteiten zoals peutermuziek, peutergym en peuterdans. Met de uitbreiding van onze dienstverlening willen we meer eigen inkomsten genereren. Tegelijkertijd spelen we hiermee in op de, uit de gehouden enquête gebleken, vraag van ouders. Deze gaven onder andere aan flexibilisering van de openstellingstijden, die aansluiten bij het continurooster van basisscholen, op prijs te stellen. De inspanningen hebben in 2016 geresulteerd in het realiseren van 25 verlengde dagdelen. Verder hebben ouders gebruik gemaakt van de geboden mogelijkheid meer dagdelen af te nemen. Het gaat in 2016 hierbij om een uitbreiding van 20 dagdelen. Daarenboven is het aantal inschrijvingen ten opzichte van 2015 toegenomen van 768 tot 864 in 2016, een toename met 13%. 2 Doordat peuters vaker (meer dagdelen) en soms ook eerder naar het peutercentrum gaan wordt de speelleertijd verlengd. Hierdoor kunnen we meer tijd besteden aan het werken met het VVEprogramma hetgeen ten goede komt aan de educatieve - en pedagogische kwaliteit. Voor de genoemde aanvullende activiteiten geldt dat deze goed aansluiten bij onze pedagogische visie namelijk; dat peuters leren door actief betrokken te zijn bij sociale-, taal-, creatieve-, motorische-, zintuigelijke- en cognitieve activiteiten. Door in groepsverband met deze activiteiten bezig te zijn worden kinderen in hun ontwikkeling gestimuleerd. Met alle veranderingen wil SPA benadrukken dat het spelenderwijs ontwikkelen voorop blijft staan, dat het educatieve peuterspeelzaal werk onze belangrijkste activiteit is en blijft en dat onze aandacht volop gefocust blijft op de Voor- en Vroegschoolse Educatie dat in twee typen aangeboden wordt, namelijk: VVE-basis en VVE-intensief. Een tweede belangrijke focus is de ouderparticipatie, ouders worden niet alleen betrokken maar vooral gezien als partners bij en in de opvoeding.

3 Belangrijkste ontwikkelingen in 2016 Ontwikkelrecht en wijkgerichte aanpak De eerste beleidsvoornemens hebben we verwoord in de in begin 2015 uitgebrachte notitie, Uniek Speel-leerhuis 0-4 I Transitie I Samen Spelen & Leren in veerkrachtige buurten en wijken. In 2016 concipieerden wij de vervolgnotitie, Effectberekening op de begroting inzake het naar voren halen van het ontwikkelrecht voor alle Arnhemse peuters, verlaging startleeftijd en overige innovatie (startups). Bij de doorontwikkeling van onze peuter-centra staat de wijkgerichte aanpak centraal. Ontwikkelrecht en Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) In juli 2016 is door de gemeente Arnhem de beslissing genomen om per 1 januari 2017 het Ontwikkelrecht in te voeren. SPA blijft werken met de methode Kaleidoscoop vanaf 2016 genaamd Actief betrokken. Enquête/behoefteonderzoek ouders en wachtlijstouders Om in verband met de invoering van het ontwikkelrecht goed zicht te krijgen op de vraag (aantal dagdelen) van ouders en daarmee de benodigde uitbreiding van de capaciteit, is na de zomervakantie onder alle ouders en wachtlijstouders een schriftelijk enquête/ behoefteonderzoek gehouden. Deskundigheidsbevordering Deskundigheidsbevordering van de pedagogisch medewerkers krijgt met de bijscholingstrajecten volop aandacht, ook weer in dit verslagjaar. 3 Het Koplopersproject Aan de hand van de in april 2016 door ons geconcipieerde beleidsnotitie Samen Spelen & Leren in veerkrachtige wijken en buurten: Van idee tot plan naar uitvoering hebben we in een projectopzet, het zogenaamde Koplopersproject, onze dienstverlening verder uitgebreid en geïntensiveerd. Ontwikkeling Intergrale Kind Centra SPA is bij de ontwikkeling van de Integrale Kind Centra (IKC s) volop betrokken. Stapsgewijs wordt voortgang geboekt. Ouderbetrokkenheid en Ouderparticipatie Bij SPA zien wij ouders en pedagogisch medewerkers als partners in de opvoeding. Daar werken we dan ook aan! Ieder peutercentrum heeft een oudercommissie die onder andere nauw betrokken is bij het opstellen van een passend ouderbeleidsplan. Project Het kind voorop: Op weg naar passende kinderopvang SPA geeft in samenwerking met Driestroom, SKAR/Korein (voormalig Rijnstad), Koninklijke Kentalis en Lindenhout uitvoering aan het projectplan: Het kind voorop: Op weg naar passende kinderopvang. Transitie Jeugdzorg Als er meer zorg nodig is voor een peuter dan de pedagogisch medewerker kan bieden wordt het wijkteam ingeschakeld. Elk peutercentrum heeft een vaste contactpersoon bij het wijkteam. SPA vaste partner binnen de brede school De transitie van de brede school naar de Integrale Kind Centra is in volle gang. SPA is ook hier volop betrokken bij uiteenlopende initiatieven en ontwikkelingen.

4 Vooruitblik 2017 Met ingang van 1 januari 2017 is het Ontwikkelrecht ingevoerd en kunnen dus alle peuters gebruik maken van de mogelijkheid om op 2-jarige leeftijd te worden geplaatst. Tevens kunnen alle peuters in plaats van 6 uur, 12 uur terecht op het peutercentrum. De doelstelling van de invoering van het ontwikkelrecht is dat alle peuters goed voorbereid naar de basisschool gaan. Naast de invoering van het ontwikkelrecht zal SPA uitvoering geven aan de verdere doorontwikkeling van de peutercentra met name de verdere uitbreiding van het aantal peutercentra waar ouders gebruik kunnen maken van de VOOR-, TUSSEN- en NA-openstelling -, waar zij ook de mogelijkheid krijgen meer dagdelen af te nemen en gebruik kunnen maken van de aanvullende activiteiten. Samen met de doorontwikkeling van de peutercentra draagt de invoering van het ontwikkelrecht, peuters komen eerder en/of vaker, bij aan het beleidsvoornemen van SPA de organisatie te transformeren van een gesubsidieerde organisatie naar een meer hybride organisatie, waarbij de aanvullende subsidie steeds verder afneemt en de eigen inkomsten toenemen. Om zicht te krijgen op de benodigde capaciteit hebben we eind 2016 onder alle ouders en wachtlijstouders een schriftelijke enquête gehouden. Op basis van de uitkomsten hiervan is onze verwachting dat de toestroom van 2-jarigen en de afname door ouders van een 2e - en 3e dagdeel geleidelijk zal gebeuren. Door de, mede als gevolg van het ingevoerde ontwikkelrecht, toegenomen vraag in de wijk Schuytgraaf zijn daar vooralsnog onvoldoende huisvestingsmogelijkheden. Een deel van de capaciteitsvraag zal moeten worden opgevangen in de aangrenzende wijken. In de vervolgnotitie, Samen Spelen & Leren in veerkrachtige wijken en buurten; inhoudelijk en financieel perspectief , van september 2016 heeft SPA beschreven en doorgerekend wat de effecten en opbrengsten zijn van het naar voren halen van het ontwikkelrecht en van de verdere doorontwikkeling van de innovatieve (start-ups) op alle peutercentra. Op basis van deze doorrekening is de prognose dat er zowel in 2017 alsook in 2018 een flinke inspanning wordt gevraagd om de exploitatie zonder aanvullende subsidie rond te krijgen. 4 We willen nog een belangrijke ontwikkeling benoemen namelijk dat de peutercentra ook goed toegankelijk moeten zijn voor kinderen die iets extra s nodig hebben. Het zou toch mooi zijn als alle kinderen mee kunnen doen. De basis voor het realiseren van dit streven is gelegd met het project Het kind voorop: Op weg naar passende kinderopvang. In dit project participeren SPA, SKAR, Koninklijke Kentalis, Lindenhout en Driestroom. Er zijn inmiddels twee trainers geworven en in maart 2017 starten we, te beginnen op de pilotlocaties, met de training Passende Kinderopvang. Arnhem, 29 mei 2017 Corine Hennekes - Jongsma Directeur bestuurder SPA is aangesloten bij de brancheorganisatie voor Welzijn & Maatschappelijke Dienstverlening / Sociaal Werk SPA is aangesloten bij de brancheen werkgeversorganisatie Kinderopvang SPA is een door de stichting samenwerking beroepsonderwijs bedrijfsleven erkend leerbedrijf

5 1 2 3 Inhoudsopgave Uitgevoerde activiteiten en resultaten 6 Ontwikkelrecht en Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) 6 Enquête invoering ontwikkelrecht 7 Werkgroep invoering ontwikkelrecht 7 Bijscholing/training ontwikkeling tweejarigen 7 Bijscholing signaleren spraak- en taalwproblemen door Koninklijke Kentalis 7 Bijscholing Opbrengst Gericht Werken 8 Bijscholing opvang ten behoeve van asielzoekerskinderen 8 Het Koplopersproject 8 Ontwikkeling Integrale Kind Centra 10 Startgroepen 10 Voorschoolgroepen 11 Oudercommissies 11 Ouderbetrokkenheid 11 Ouder/kind-workshops 11 Ouder/kind-workshops op t Speelrijk 12 Ouder/kind-workshops op de Blokkendoos, de Vrolijke Ark en Pinokkio 12 Ouder/kind-workshops op de Kleine Boemerang 12 Planner nieuwe functie binnen SPA 12 Aanpassen pedagogisch beleidsplan 13 Project Het kind voorop: Op weg naar passende kinderopvang 13 Transitie Jeugdzorg 14 Vindplaatsgericht werken en VVE-verwijzingen 14 Preventie en zorg 14 SPA vaste partner binnen de brede school 15 Beschikbare capaciteit verdeeld naar soorten peutercentra 19 Geleverde prestaties 19 Aantal aanmeldingen 19 Inspecties VGGM (Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden) 20 Externe klachtencommissie 20 Ouderbijdragen/tarieven 20 Open dag 2016 wederom een groot succes 20 Beleidsontwikkeling 22 Lokaal 22 Belangrijke lokale ontwikkelingen 22 Landelijk 22 Belangrijke landelijke ontwikkelingen 22 Personeel, organisatie en financiën 24 Personeel 24 Personeelsverloop in Opleidingsniveau van de pedagogisch medewerkers 24 Stagiaires 24 Organisatie 25 Omvorming Cliëntenraad tot Centrale Oudercommissie 25 Ondernemingsraad 25 Samenwerking en overleg 26 Financiën 26 Exploitatierekening Resultaat Bijlage 28 Bijlage 1: Samenstelling Raad van Toezicht, bestuur, management, 28 orthopedagogiek, Ondernemingsraad en Cliëntenraad in

6 1 Uitgevoerde activiteiten en resultaten Ontwikkelrecht en Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) In juli 2016 is door de gemeente Arnhem de beslissing genomen om per 1 januari 2017 het Ontwikkelrecht in te voeren. Vanaf 1 januari 2017 kunnen de peuters in Arnhem i.p.v. 6 uur per week 12 uur op het peutercentrum terecht. De gemeente wil hiermee bereiken dat alle peuters spelenderwijs goed worden voorbereid op de bassischool. Alle ouders betalen wel een inkomensafhankelijke bijdrage. Voor de laagste inkomensgroepen met een inkomen lager dan zijn deze extra 6 uren gratis. Stichting Peutercentra Arnhem (SPA) heeft zich altijd hard gemaakt om regelingen zo te maken dat alle peuters daarvan kunnen profiteren. Maar ook altijd het spelenderwijs ontwikkelen benadrukt. Naast de uitbreiding van uren is ook de plaatsingsleeftijd voor de peuters verlaagd van 2½ naar 2 jaar. Op alle 27 peutercentra van SPA, die ook allemaal zijn aangemerkt als een VVEpeutercentrum, komt met ingang van 1 januari 2017 de mogelijkheid dat peuters doordat zij meer dagdelen kunnen komen intensiever gevolgd en gestimuleerd kunnen worden in hun ontwikkeling. SPA blijft werken met de methode Kaleidoscoop vanaf 2016 genaamd Actief betrokken. Voor deze methode is gekozen omdat dit geen schoolse methode is maar een speelse en integrale aanpak die de ontwikkeling van kinderen, in een Doorlopende leerlijn naar het basisonderwijs, stimuleert. Het VVE-programma blijft in twee typen aangeboden worden, namelijk: VVE-basis en VVE-intensief. Het programma kent een vast dagritme, alle kinderen met een VVE-indicatie komen 12 uur per week verspreidt over 4 dagdelen per week. Bij de VVEbasis zijn er minder dan 30% gewichtenpeuters op de groep, bij de VVE-intensief zijn er minimaal 30% gewichtenpeuters op de groep (groep van 16 kinderen met 2 pedagogisch medewerkers). Voor ouders van peuters die in het kader van de VVE-regeling gedurende twee dagdelen gebruik maken van het peutercentrum is het 3e en 4e dagdeel gratis. VVE-basis Kwaliteitseisen: Er is aantoonbare aandacht voor taalstimulering conform de SLO-doelen. Er is een vastgelegd plan voor ouderbetrokkenheid waaraan actief uitvoering wordt gegeven. Er wordt gewerkt met het programma Actief Leren. Er wordt gewerkt met een kindvolgsysteem en het Arnhemse overdrachtsformulier. Alle professionals zijn geschoold op bovenstaande kwaliteitseisen. Alle mentors van de VVE-peuters hebben minimaal taalniveau 3F. Het peutercentrum neemt deel aan de kwaliteitsaudits door PAS en de Onderwijsinspectie. 6 VVE-intensief Kwaliteitseisen: Er wordt gewerkt met Kaleidoscoop, tegenwoordig genoemd: Actief betrokken. Er wordt gewerkt met het OntwikkelingsVolg- Model (OVM) van Memelink. Er wordt gewerkt met het Arnhemse overdrachtsformulier en een warme overdracht bij zorgkinderen.

7 Er wordt een Educatief Partnerschap met ouders aangegaan. Er wordt gewerkt met LOGO 3000 als methodiek voor de stimulering van de woordenschat. Er is aantoonbare aandacht voor taalstimulering conform de SLO-doelen. Alle professionals zijn geschoold op bovenstaande kwaliteitseisen. Alle professionals hebben minimaal taalniveau 3F. Er wordt gewerkt met een Hbo-coach op de groep. Het peutercentrum neemt deel aan de kwaliteitsaudits door PAS en de Onderwijsinspectie. Er is een aantoonbare Doorgaande lijn en een intensieve samenwerking met het basisonderwijs. SPA wil dat het VVE-aanbod zo effectief als mogelijk is, dat is de reden dat SPA: Investeert in training, opleiding en begeleiding van de leidsters. Partnerschap met ouders aangaat, ondersteuning biedt middels ouderbijeenkomsten en oudercursussen. Zorgt voor voldoende peutergroepen van hoge kwaliteit, waar de VVE-kinderen gedurende vier dagdelen een passend aanbod kunnen krijgen. Stimuleert dat peuters meer dagdelen komen en deelnemen aan de aangeboden activiteiten. Enquête invoering ontwikkelrecht Om goed zicht te krijgen op de vraag (aantal dagdelen) van ouders en daarmee de benodigde uitbreiding van de capaciteit is na de herfstvakantie onder alle ouders en wachtlijsouders een digitaal enquête/behoefteonderzoek gehouden. In totaal zijn er vragenlijsten verstuurd. Met 676 (respons 64%) van ouders terugontvangen ingevulde, soms uitvoerig gemotiveerde, vragenlijsten mogen we de enquête wel representatief noemen. SPA heeft dan ook voor zover mogelijk in haar beleid, onder andere met het huisvestingsbeleid, rekening gehouden met de invoering van het ontwikkelrecht. invoering van het ontwikkelrecht is een werkgroep Ontwikkelrecht ingesteld. De werkgroep bestond uit de orthopedagoge, een MT-lid, een OR-lid, een administratief medewerker en één leidster. Bijscholing/training ontwikkeling tweejarigen In verband met het verlagen van de instroomleeftijd van de peuters is voor alle leidsters eind 2016 een training georganiseerd over de specifieke ontwikkeling van de tweejarige peuter. Een belangrijk thema was wat nodig is om tegemoet te komen aan het ontwikkelingsniveau van de tweejarige peuter en hoe je in niveaugroepjes kunt werken. Daarnaast is aandacht besteed aan welke geschikte en inspirerende activiteiten je kunt aanbieden in de kleine groep, hoe je meer rust brengt in de groep en welke materialen geschikt zijn voor de tweejarigen. Bijscholing signaleren spraak- en taal problemen door Koninklijke Kentalis Al 225 jaar is Koninklijke Kentalis dé specialist op het gebied van diagnostiek, zorg en onderwijs voor peuters met een beperking in horen en communiceren. Voor peuters die moeite hebben met horen, praten of het begrijpen van de taal, biedt Kentalis vroegbehandeling. Ook tijdens dit verslagjaar verzorgde Kentalis voor SPO en SPA gezamenlijk twee workshops TOS. TOS staat voor taalontwikkelingsstoornis. De workshops richten zich op het signaleren van spraak- en taalproblemen bij peuters en hoe daarbij te handelen. 7 Werkgroep invoering ontwikkelrecht Om te zorgen dat de organisatie op 1 januari 2017 klaar is om handen en voeten te geven aan de

8 Bijscholing Opbrengst Gericht Werken De harmonisatie (d.w.z. meer op een lijn brengen) van wet- en regelgeving van peuterspeelzalen en die van de kinderopvangcentra moet een impuls geven aan de kwaliteit. Het verbeteren van de taalen rekenprestaties is een belangrijk onderwerp. Niet alleen scholen maar ook de Inspectie van het Onderwijs hamert daarop. Onderzoek toont aan dat leerresultaten verbeteren als er daadwerkelijk Opbrengst Gericht (OGW) gewerkt wordt. In dat kader hebben we ook dit jaar bijscholing georganiseerd. Het gaat hier om de OGW-cursus Bewust handelen voor een optimaal ontwikkelingsproces van de peuter. De leidsters die de cursus (training) gevolgd hebben zijn daarover enthousiast. Twee van de cursisten over hun leeropbrengst aan het woord: Wij zijn heel enthousiast over de OGW cursus! Het is een hele praktische training, heel veel doen we al maar je wordt je er nu meer bewust van. Bijscholing opvang ten behoeve van asielzoekerskinderen In juni 2016 is SPA in peutercentrum t Pompeltje gestart met de educatieve opvang van peuters van de ProcesOpvangLocatie (POL) Vreedenburgh. De specifieke problematiek van deze peuters vraagt om een deskundige aanpak. Omdat de pedagogisch medewerkers daar (nog) in onvoldoende mate voor zijn toegerust vraagt dit om extra aandacht. Dat is de reden dat er door een scholingstraject op maat is ontwikkeld door Marant (Onderwijsexpertise centrum). Tijdens de training werden de volgende onderwerpen aangeboden: Het creëren van een veilige - en vertrouwde omgeving. Trauma herkenning en verwerking. Communicatie met ouders: taalbarrière, uitleg en afstemming. Stimuleren en begeleiden van spel. Het Koplopersproject Van idee tot plan naar uitvoering Aan de hand van de in april 2016 door ons geconcipieerde beleidsnotitie Samen Spelen & Leren in veerkrachtige wijken en buurten: Van idee tot plan naar uitvoering hebben we om onze peutercentra door te ontwikkelen een projectplan opgesteld. In vervolg daarop hebben we begin 2016 een tiental Speel-leerhuizen - peutercentra -, te weten acht SPA- en twee SPO-peutercentra, voor het zogenaamde Koplopersproject geselecteerd. Op deze peutercentra waren leidsters al aan de slag gegaan met de doorontwikkeling en/of enthousiast en gemotiveerd dit te gaan doen. Dit zijn de zogenaamde Koplopers. Een aantal andere peutercentra waar al nagedacht werd over mogelijke doorontwikkeling, zoals peutercentrum de Schatkist, de Springplank en de Stampertjes, zijn de zogenaamde Volgteams. Deze ontwikkeling vindt parallel plaats. Het vormgeven van een Speel-leerhuis in de wijk is een complexe activiteit. Er wordt bij leidsters een beroep gedaan op vaardigheden die betrekking hebben op intern ondernemerschap. Het gaat hierbij met name om het ontwikkelen van producten en/of dienstverlening binnen hun eigen peutercentrum. Daarbij moet worden ingespeeld op de vraag van ouders en moeten contacten worden gelegd en onderhouden, met name ook in de wijk. Dat alles vraagt om het nemen van méér eigen initiatief. Ook bij de medewerkers (onder andere de planningsfunctionaris op het op het centraal bureau) wordt een beroep gedaan op het ontwikkelen van vaardigheden die nodig zijn om te functioneren in een veranderende omgeving. Dit alles is nieuw voor de medewerkers en zal daarom ondersteund worden door een verandercoach die vooral de leidsters begeleidt bij de uitvoering van de nieuwe activiteiten. Omdat dit van de huidige managers teveel tijd vraagt om dit naast de uitvoering van de gewone dagelijkse werkzaamheden te doen is een tijdelijk 8

9 verandercoach aangesteld. We hebben als SPA flink in dit project geïnvesteerd financieel maar ook qua begeleiding en ondersteuning. Het ontwikkelen van genoemde vaardigheden van medewerkers, waarvan het belang in de toekomst steeds zwaarder zal gaan wegen, is zowel in het belang van de medewerkers zelf alsook voor de organisatie. Dit is ook de reden dat we gebruik hebben kunnen maken van de subsidieregeling Duurbare Inzetbaarheid (ESF ). Het doel van het Koplopersproject is naast de innovatie van de organisatie ook gericht op het realiseren van het beleidsvoornemen van SPA, de organisatie om te vormen - te transformeren - van een gesubsidieerde organisatie naar een meer hybride organisatie waarbij de aanvullende subsidie steeds meer afneemt en de eigen inkomsten toenemen. Met gebruikmaking van de ervaring opgedaan met de in 2015 opgezette interne innovatieve start-ups hebben we In 2016 op de voor het project geselecteerde peutercenra onze dienstverlening uitgebreid. Het gaat hier om: Voor-, Tussen- en Na-openstelling - aansluitend bij het continurooster van basisscholen -, dit al dan niet in combinatie met aanvullende activiteiten zoals bijvoorbeeld; met het beweegprogramma Beweegkriebels, met een lunch maar ook met activiteiten zoals peutermuziek, peutertheater, peutergym en peuterdans. Daarnaast is er de mogelijkheid voor ouders om meer dagdelen per week af te nemen. Peutermuziek Peutergym Peuterdans 9 Ook in 2017 zullen we de noodzakelijke vervolgstappen zetten. We vragen onze leidsters en medewerkers om (nog) meer dan voorheen mee te denken en te werken aan de noodzakelijke verdere organisatieontwikkeling. Ook hier gaan we uit van een organische wijze van ontwikkeling, stap voor stap en fasegewijs. Groeien en bloeien door netwerken Europese Unie Europees Sociaal Fonds toetsen speel-leerhuizen op de condities management team condities kind centraal professionele bevlogen leidsters uniek speel/leerhuis spelen&leren in de wijk PROFITEREN 4 cliëntenraad leidsters ouders speel-leerhuis leidster ONTWERPEN gesprekken in de wijk facilitator wijk kind perspectieven inzichten ideeën acties versnellen met on-line groei platform stakeholders vormgeven 4 speel-leerhuizen DOEN versnellen met on-line groei platform vertellen verhalen aan ouders, andere leidsters + meer facilitator leidsters ouders 4 38 INROLLEN SPA & SPO organisch veranderen stakeholders

10 Overzicht van de peutercentra en activiteiten in het Koplopersproject De Hobbel: Tussenopenstelling met lunch, 4 dagdelen. De Lapjeskat: Tussenopenstelling met lunch, 5 dagdelen. De Karbonkel plus: Openstelling, sluit aan op de tijden van basisschool de Parcival. De Karbonkel: Tussenopenstelling met lunch, 1 dagdeel. De Calluna: Verlengde openstelling, met peutergym. Zandkasteel: Verlengde openstelling, met peutergym en muziek. De Rakkertjes: Peutergym, in samenwerken met de Wildebras. De Wildebras: Tussenopenstelling met lunch, 2 dagdelen en verlengde openstelling in samenwerken met de Rakkertjes. Ook andere peutercentra (Volgteams) waren actief De Springplank: VOOR-, TUSSEN- en NA-openstelling, de tijden sluiten aan bij de tijden van de basisscholen. De Schatkist: Tussenopenstelling met lunch, 2 dagdelen en project Pientere peuters. De Stampertjes: Tussenopenstelling met Beweegkriebels, 2 dagdelen. De inspanningen om meer eigen inkomsten te genereren hebben in 2016 geresulteerd in het realiseren van 25 verlengde dagdelen. Daarnaast hebben ouders gebruik gemaakt van de geboden mogelijkheid meer dagdelen af te nemen. Het gaat in 2016 hierbij om een uitbreiding van 20 dagdelen. Ontwikkeling Intergrale Kind Centra SPA is bij de ontwikkeling van de Integrale Kind Centra (IKC s) volop betrokken. Afstemming van capaciteit, bereidheid tot samenwerking maar ook afweging van (financiële) belangen van betrokken organisaties, waarbij gevraagd wordt om over de eigen schaduw heen te springen, zijn soms weerbarstige organisatorische vraagstukken. Stapsgewijs wordt voortgang geboekt. Ook de gemeente Arnhem is bij de planvorming betrokken onder andere middels de stedelijke stuurgroep en het Integraal onderwijshuisvestingsplan (IHP). De in dat plan geformuleerde uitgangspunten zijn belangrijke randvoorwaarden voor de ontwikkeling van de IKC s. Een belangrijke voorwaarde is dat de ontwikkeling van een IKC niet ten koste mag gaan van al aanwezige voorzieningen in de wijk, dat is ook logisch als je wijkgericht wilt werken, opbouwen en/of wilt (door)ontwikkelen. Het IKC moet uiteindelijk een antwoord geven op het versnipperd landschap van solitair werkende voorzieningen voor jonge kinderen van 0 t/m 12 jaar; zoals de kinderopvang, de peuterspeelzaal en de basisschool en is daarom onze inzet meer dan waard. Startgroepen SPA geeft uitvoering aan twee Startgroepen, te weten: De Startgroep Speelrijk 1 in combinatie met basisschool Mozaïek (landelijke Startgroep met subsidie OC&W) en de Startgroep Speelrijk 3 in combinatie met basisschool de Johannes (stedelijke Pilot Startgroep met subsidie van gemeente Arnhem). Doel van de Startgroepen is te onderzoeken of er een verrijking van de leeromgeving wordt gecreëerd door de pedagogisch medewerker en leerkracht vijf dagdelen samen met de jonge kinderen te laten werken. Met de Startgroep wordt verder beoogt dat peuters, die iets extra s nodig hebben, middels een méér opbrengstgerichte aanpak binnen een onderwijsomgeving zich ook beter kunnen ontwikkelen. De subsidie van ministerie van OC&W werd verleend tot het schooljaar De subsidie van de gemeente Arnhem wordt, vanwege positieve opbrengsten van de Startgroepen, met één jaar verlengd tot schooljaar Tijdens het laatste schooljaar wordt ook gemeentelijke subsidie verleend aan de landelijke Startgroep. 10

11 Voorschoolgroepen SPA is sinds 2003 betrokken bij het gezamenlijke Voorschool-project waarbij de oudste peuters en de jongste kleuters samen in de voorschoolgroep een aanbod ontvangen dat past bij hun leeftijd. Het aanbod is een schakel tussen de peutercentra en groep 1 van de basisschool waarbij een leerkracht en een pedagogisch medewerker samen het aanbod verzorgen. SPA wil hiermee, samen met basisschool het Mozaïek, voorwaarden scheppen zodat kinderen zich optimaal in een Doorgaande lijn kunnen ontwikkelen. Hiervoor is een gerichte inhoudelijke en organisatorische samenwerking tussen het peutercentrum en de basisschool noodzakelijk. Om dit te realiseren is een verzoek in het kader van de Regelluwe School ingediend bij het ministerie OCW om zodoende de strakke groeperingsvorm voor 3- en 4-jarigen te kunnen doorbreken. Oudercommissies Ook als we binnen SPA een Centrale Oudercommissie hebben blijft het een wettelijke vereiste dat ieder peutercentrum een oudercommissie heeft. De oudercommissie is - op ieder peutercentrum - een formeel orgaan met advies- en informatierecht en nauw betrokken bij het opstellen van een passend ouderbeleidsplan. Naast de wettelijke verplichting vindt SPA het ook belangrijk dat er oudercommissies zijn. Bij SPA zien wij ouders en pedagogisch medewerkers als partners in de opvoeding. In het voorjaar van 2016 is er mede door de Cliëntenraad een vervolgavond georganiseerd welke mede door Stichting Actief Ouderschap inhoud werd gegeven. Tijdens deze gezamenlijke oudercommissieavond, georganiseerd voor (aspirant) oudercommissieleden van alle peutercentra van SPA, zijn wij in gesprek gegaan over de onderlinge samenwerking. Het doel van De oudercommissie relatie Informeel en maatschappelijk partnerschap regels Formeel partnerschap inhoud Pedagogisch en didactisch partnerschap deze avond was om de wensen en verwachtingen over de invulling van de samenwerking in kaart te brengen. Samen op weg! Soms lukt het, ondanks alle inspanningen, niet om een oudercommissie te vormen. Als het ondanks allerlei inspanningen niet lukt om een oudercommissie te vormen, kan een organisatie zelf kiezen hoe ze het adviesrecht van ouders borgt. Dit kan bijvoorbeeld door minimaal twee keer per jaar een oudervergadering te beleggen. Ouderbetrokkenheid Op de VVE-locaties zijn de ouderbetrokkenheidsplannen aangepast. Om de ouderbetrokkenheid te intensiveren en ouderarrangementen te implementeren is daarvoor voor een aantal peutercentra subsidie aangevraagd bij Stichting PAS. Door de toekenning van de subsidie konden we de activiteiten in het kader van ouderbetrokkenheid intensiveren. Dat hebben we gedaan door het organiseren van ouder/kind-workshops en door het houden van informatie-inloopbijeenkomsten. Op enkele locaties zijn er oudercursussen georganiseerd. Deze cursussen ondersteunen het partnerschap met ouders. Daarnaast werd aandacht geschonken aan de wederzijdse betrokkenheid van ouders en leidsters bij het spelen en de ontwikkeling van de kinderen op de speelzaal. Ouders en leidsters zijn met elkaar in gesprek gegaan over wat de wensen en verwachten over de samenwerking met elkaar waren en hoe zij samen kunnen staan voor een optimale ontwikkeling van de kinderen in de groep. Want het gaat natuurlijk om hen! Ouder/kind-workshops Het aanbieden van ouder/kind-workshops is leuk en leerzaam voor alle betrokkenen. Voor de ouders, die hun kind bezig zien in de groep. Voor de leidsters, die op deze manier ongedwongen contact hebben met de ouders en zien dat het kind geniet van de aanwezigheid van de ouder. De openheid en het contact dat er ontstaat tijdens het oudergedeelte is van meerwaarde voor de ouders onderling en voor het contact tussen de leidsters en de ouders. Soms organiseren de leidsters de workshops zelf en wordt daardoor ook binnen het team de betrokkenheid vergroot. Soms wordt gekozen voor de ondersteuning van een workshop-begeleider. De ouder/kind-workshops werden goed bezocht door de ouders. 11

12 Ouder/kind-workshops op t Speelrijk De pedagogisch medewerkers van t Speelrijk 1, 2 en 3 organiseerden zes ouder/kind-workshops. Vier in samenwerking met het Kunstbedrijf Arnhem. Het zijn creatieve workshops waarbinnen het Logo 3000 aanbod is geïntegreerd. Doel van deze ouder/ kind-workshops blijft gericht op de Doorgaande lijn van de groep naar de thuissituatie en speelt in op de thematiek die leeft bij ouders. Deze workshops doen de verschillende groepen van t Speelrijk samen, zodat ouders ook met elkaar in contact kunnen komen en elkaar kunnen stimuleren. Ouder/kind-workshops op de Blokkendoos, de Vrolijke Ark en Pinokkio Doel van de ouder/kind-workshops is: Ouders informeren over het VVE aanbod. Ouders actief betrekken bij het VVE aanbod. Ouders leren zien hoe je een kind kunt helpen in zijn/haar ontwikkeling. Logo 3000 woorden verwerken in het aanbod en zo onder de aandacht brengen bij ouders. De Doorgaande lijn activeren tussen het peutercentrum en de thuissituatie. Om deze doelstellingen te kunnen bereiken is het belangrijk voor de pedagogisch medewerkers om in gesprek te komen met ouders over opvoedvraagstukken en over activiteiten op de groep rondom de thema s van logo In de ouder/kind-workshop wordt er eerst onder begeleiding een activiteit gedaan met ouders en kinderen en daarna is er met ouders die hebben deelgenomen een nagesprek waar het vooral gaat over de ondersteunende rol van ouders. De pedagogisch medewerker leidt het gesprek met ouders en wordt daarin ondersteunt en begeleid door de workshop-begeleider. Ouder/kind-workshops op de Kleine Boemerang De ouder/kind-workshops van peutercentrum de Kleine Boemerang hebben tot doel de ondersteunende rol van ouders te versterken. Peutercentrum de Kleine Boemerang organiseert de ouder/kindworkshops in eigen beheer en verzorgt een laagdrempelig aanbod. Het aanbod is in kleine groepjes en is gekoppeld aan thema taalgebruik, taalontwikkeling en spelstimulering. Daarnaast worden er met regelmaat ouderbijeenkomsten georganiseerd met betrokken professionals (logopediste, medewerker consultatiebureau) en ouders. Het bereik van deze kleinschalige workshops is groot. 12 Planner nieuwe functie binnen SPA uitgebreid Met de overgang naar de Wet kinderopvang (Wko) is ook de administratieve regeldruk toegenomen. Het plannen en plaatsen van de peuters, dat altijd gedaan werd door de peuterleidsters op het peutercentrum, is daarmee en stuk ingewikkelder geworden. Dat heeft ons in 2015 doen besluiten de functie van planner te introduceren. Naast het plannen en plaatsen van de peuters is ook het opstellen van contracten voor de ouders/verzorgers een taak van de planner. Met de aangekondigde invoering van het ontwikkelrecht, waardoor per

13 1 januari 2017 alle peuters in Arnhem i.p.v. 6 uur per week 12 uur naar het peutercentrum kunnen gaan en ook de plaatsingsleeftijd is verlaagd van 2½ naar 2 jaar, verwachten wij een substantiële toename van het aantal kinderen. Dit heeft ons doen besluiten de functie van planner uit te breiden. Aanpassen pedagogisch beleidsplan Het laatst in februari 2017 aangepaste pedagogisch beleidsplan kunt u vinden op onze website. De laatste aanpassingen hebben betrekking op de invoering van een nieuwe geschillencommissie, de invoering van het leerrecht (ontwikkelrecht) en de verlaging van de plaatsingsleeftijd. Project Het kind voorop: Op weg naar passende kinderopvang Het project Het kind voorop: Op weg naar passende kinderopvang is een samenwerking tussen twee voorschoolse voorzieningen te weten SPA en SKAR (voorheen Rijnstad peutercentra) en de specialistische partners Driestroom, Koninklijke Kentalis en Lindenhout. Het project wordt bekostigd vanuit het innovatiebudget Sociaal domein. Het project vindt (voor SPA) plaats in de wijken Malburgen bij peutercentrum de Kleine Boemerang en t Speelrijk en in de wijk Schuytgraaf bij peutercentra de Schatkist en de Stampertjes. Kern van het project is het streven naar een passende vorm van kinderopvang, zodat ieder kind met een specifieke zorgvraag en begeleidingsbehoefte en zijn ouders de ondersteuning krijgt die nodig is, vroegtijdig en op maat in een effectief georganiseerde samenwerking in de wijk. Onze missie is dat alle kinderen in Arnhem binnen de kinderopvang in hun eigen leefomgeving de professionele zorg en begeleiding kunnen krijgen die zij nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen in een goede Doorgaande lijn met het onderwijs. Wij streven ernaar passende kinderopvang te ontwikkelen vanuit de werkvloer met de professionals die dicht bij het kind en het gezin staan. Het project is vormgegeven vanuit de visie dat: Ieder kind de zorg en begeleiding dient te krijgen die nodig is om zich optimaal te kunnen ontwikkelen met het oog op toekomstig onderwijs. Alle kinderen erbij horen en binnen de kinderopvang in hun eigen leefomgeving de benodigde zorg en begeleiding geboden moeten kunnen krijgen (inclusie en normaliseren). De ouders eigenaar zijn van de hulpvraag en regisseur zijn van het begeleidingstraject. Een kwalitatief sterke pedagogische omgeving noodzakelijk is om passende kinderopvang waar te kunnen maken. Er is gekozen voor een werkwijze waarbij specialisten van Driestroom, Lindenhout en Kentalis bij de peutercentra komen op vraag van pedagogisch medewerkers en ouders. De orthopedagoge krijgt een vraag binnen van de pedagogisch medewerker, of ouder en zij beoordeelt of zij deze vraag voorlegt aan een pedagogisch specialist. Ouders worden betrokken als het gaat om een vraag over hun kind. Daarnaast is er een Ontwikkelgroep professionalisering opgericht die werkt aan een scholingsmodule Deskundigheidsbevordering Passende Kinderopvang. Deze scholingsmodule zal in het volgende jaar aangeboden worden aan de pedagogisch medewerkers. Het innovatie project Het kind voorop: Op weg naar passende kinderopvang eindigt per 1 mei

14 Transitie Jeugdzorg In dit verslagjaar is er in de verschillende wijken op verschillende manieren samengewerkt met de wijkteams en wijkcoaches van het team jeugd. Na observatie door de orthopedagoog van een peuter op een peutercentrum en een gesprek met ouders kan het zijn dat er besloten wordt dat er meer zorg nodig is voor een peuter dan de pedagogisch medewerker kan bieden. Als er onderzoek of extra ondersteuning nodig is voor een peuter, dan wordt het wijkteam ingeschakeld om deze zorg met ouders te bespreken. Het keukentafelgesprek met het wijkteam vindt soms plaats bij ouders thuis, maar ook regelmatig op het peutercentrum. Elk peutercentrum heeft een vaste contactpersoon bij het wijkteam. Het wijkteam maakt met ouders een plan; mijn plan/ons plan, waarin ouders kunnen aangeven waarin zij hulp nodig hebben. De wijkcoach geeft een beschikking af voor de hulp die gegeven zal worden en de wijkcoach blijft dan ook contactpersoon voor deze ouder. Hulp kan bestaan uit het aanvragen van een onderzoek, ambulante ondersteuning voor de peuter op het peutercentrum, of opvoedingsondersteuning thuis. Regelmatig komt het voor dat een wijkcoach contact opneemt met de orthopedagoge omdat zij tijdens het werken in de wijk met de gezinnen een vraag tegenkomt voor plaatsing van een peuter bij een peutercentrum. Vaak betreft dit een vraag voor een peuter die wat meer ondersteuning nodig heeft, of ter ontlasting van de gezinssituatie. Vindplaatsgericht werken en VVEverwijzingen Vindplaatsgericht werken wordt uitgevoerd door de jeugdverpleegkundige van het consultatiebureau. Zij bezoekt de peutercentra regelmatig om vragen van ouders en pedagogisch medewerkers te beantwoorden. Zij kan op deze wijze de peuters die een VVE-verwijzing gekregen hebben volgen in hun ontwikkeling. De jeugdverpleegkundige stimuleert ouders tijdens het bezoek aan het consultatiebureau hun peuter voor een voorschoolse voorziening aan te melden. Ook kijkt zij of een peuter in aanmerking komt voor een VVE-verwijzing. Deze stuurt zij naar de orthopedagoge van SPA. Daarnaast werden er, door de pedagogisch medewerker, regelmatig peuters gesignaleerd die extra ondersteuning nodig hadden in hun taal en ontwikkeling. De jeugdverpleegkundige kan in overleg met ouders dan een VVE-verwijzing schrijven, of een huisbezoek afleggen voor lichte opvoedingsondersteuning. In 2016 kwamen er 321 VVE-verwijzingen binnen bij SPA. Preventie en zorg De orthopedagoge bezoekt de peutercentra op vraag van ouders en pedagogisch medewerker als er vragen zijn over het gedrag en de ontwikkeling van een peuter. Zij onderhoudt contacten met de wijkteams, jeugdverpleegkundigen van het consultatiebureau, specialisten zoals logopedie en kinderfysiotherapie en hulpverleners in het gezin. Na observatie van een peuter vindt er altijd een oudergesprek plaats waarbij afgesproken kan worden wat de vervolgstappen zullen zijn. In de tabel op de volgende pagina staan de verwijzingen die gedaan zijn voor peuters die onderzoek of extra ondersteuning nodig hebben in hun ontwikkeling. Soms kunnen deze peuters nog geen start maken in het basisonderwijs en bezoeken zij een specialistisch centrum van Lindenhout, Driestroom of Kentalis voordat zij instromen in het onderwijs. In andere gevallen is er een warme overdracht van de zorg naar het basisonderwijs. Vanuit het Dr. Leo Kannerhuis, de TIP en TOP groep voor peuters en kleuters, bezoeken twee peuters een peutercentrum van SPA. 14

15 Naast de specialistische behandeling, die zij krijgen in het Dr. Leo Kannerhuis, spelen en leren zij op het peutercentrum, dus in een reguliere omgeving. Peutercentrum Unieke peuters Kentalis VVE-verwijzing Driestroom Lindenhout Wijkteam Anders SBO SO Vrolijke Ark Speelrijk Kleine Boemerang Karbonkel Bambi 33 2 Pompeltje en POL Dikkertje Dap Jip & Janneke Moriaantje Trommelaar Stampertjes Schatkist Wildebras Rakkertjes Calluna Hobbel Springplank Blokkendoos Zandkasteel Pinokkio Lapjeskat Paasheuveltje Jacobijntje 50 4 Totaal SBO = Speciaal Basis Onderwijs SO = Speciaal Onderwijs SPA vaste partner binnen de brede school Brede school Geitenkamp Vreedzame School/Wijk Onderwerp van gesprek in 2016 was de geplande fusie van de twee basisscholen de Vlindertuin en de Witte School. Peutercentrum de Blokkendoos zal na sluiting van basisschool de Vlindertuin haar intrek weer nemen in de Sperwer. In 2016 hebben we op de basisscholen en de voorschoolse voorzieningen een vervolg gegeven aan het programma Vreedzame School. Alle pedagogisch medewerkers en leerkrachten zijn bezig met hun 2e scholingsjaar van de Vreedzame School. Uiteindelijke doelstelling is om te komen tot een samenhangend pedagogisch klimaat in alle leefwerelden van kinderen in de wijk. Ouderbetrokkenheid en Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) In het kader van de Doorgaande lijn is aandacht gegeven aan het overdrachtsformulier en de zogenaamde Warme overdracht. In het kader van de ouderbetrokkenheid en VVE hebben we het aanbod ouder/kind-workshops van de beide

16 scholen en de voorschoolse voorzieningen met elkaar vergeleken met daarbij de ambitie om het aanbod en de werkwijze meer op elkaar af te stemmen. Medewerkers van de voorschool en de onderbouw van de scholen hebben elkaar in het schooljaar drie keer ontmoet, gespreksonderwerpen waren: Vergroten ouderbetrokkenheid. Opnieuw vormgeven van de procedure Warme overdracht. Digitale overdracht verbeteren. Werken met het OVM. Brede school Presikhaaf-Oost Park Kinderkamp Ontwikkeling (Integraal) Kindcentrum De stip op de horizon is een verregaande samenwerking in de vorm van een (Integraal) Kindcentrum. Deze ontwikkeling wordt gesteund door bestuurders van de betrokken partners en zal geleidelijk aan meer vorm gaan krijgen. Op 5 oktober 2016 is er een bijeenkomst voor medewerkers uit de wijk Presikhaaf Oost gehouden. Doel was het vaststellen van de basisuitgangspunten voor de gezamenlijke visie op het toekomstige Kindcentrum voor Presikhaaf-Oost. Beide basisscholen zullen in 2017 samengaan. De wens is dit vorm en inhoud te geven in een nieuw gebouw met daarin ruimte voor de voorschool en andere betrokken partners uit de eerste en tweede schil rondom het te vormen (Integraal) Kindcentrum. Doorgaande lijn van peutervoorziening naar de basisschool De uitstroom vanuit peutercentrum Pinokkio is divers. De kinderen stromen uit naar de beide basisscholen in de wijk maar ook naar basisscholen buiten de wijk. Dat vraagt van de pedagogisch medewerkers aandacht voor de overdracht en de Doorgaande lijn. De thema s van het peutercentrum zijn afgestemd op de school in de wijk maar wijken af van de thema s en werkwijze van de andere scholen. Brede school Malburgen Zuid/Oost-Immerloo Vormgeven van de samenwerking Brede school Malburgen Zuid/Oost & Immerloo stelt zich als doel, de ontwikkelingskansen van kinderen in de wijk tot en met 14 jaar te optimaliseren en achterstanden te bestrijden. Er wordt gezocht naar raakvlakken en samenwerkingsmogelijkheden met behoud van ieders eigen identiteit. Speerpunten zijn: De Doorgaande lijn VVE (2-6 jaar). De Doorgaande lijn na school. Het bevorderen van veilig en uitdagend speelklimaat voor alle kinderen. Binnen de brede school zijn we als partners in gesprek over dat wat we op wijkniveau samen willen aanbieden voor de kinderen en de ouders/ verzorgers. 16

17 Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) De medewerkers komen elkaar tegen op het werkvloeroverleg. Aan de hand van casussen bespreken zij hun werkwijze. Het Leren van en met elkaar staat hierbij centraal. De pedagogisch medewerkers van de peutercentra t Speelrijk, de Kleine Boemerang alsook onze pedagogisch medewerkers die werkzaam zijn op de voorschoolgroepen nemen hieraan deel. In het MT-VVE hebben de samenwerkingspartners zich gebogen over de thema s: Opbrengst Gericht Werken (OGW). Taalaanpak. Ouderbetrokkenheid. Overdracht en zorg. Brede school Klarendal/St. Marten Samenwerking op locatieniveau Brede school Klarendal is na het vertrek van de brede school coördinator verder gegaan met een samenwerking op locatieniveau. Peutercentrum Jacobijntje heeft een intensieve samenwerking met de Jan Ligthartschool en de Kinderopvang en BSO van SKAR die zowel in de school en ook direct naast de school gevestigd is. Twee keer per jaar is er een medewerkersbijeenkomst met de pedagogisch medewerkers van het KDV/BSO, de voorschool en de leerkrachten van de onderbouw van de Jan Ligthartschool. Onderwerp van gesprek zijn de Doorgaande lijn, de overdracht van voorschool/kdv naar de basisschool en ouderbetrokkenheid. Pedagogisch medewerkers en leerkrachten kijken bij elkaar en zetten zich in om de Doorgaande lijn te versterken. Brede school Malburgen-West de Spil Ontwikkeling Kindcentrum In 2016 stond, binnen de Spil, de doorontwikkeling naar een Kindcentrum centraal. Na de zomer is gestart met een nieuwe organisatiestructuur. Er is één regiegroep bestaande uit; de beide directeuren van de basisscholen (de Monchyschool en de Pastoor van Arsschool), de locatiemanager van SKAR en de manager van SPA. Zij geven regie aan een viertal ontwikkelgroepen waarin medewerkers vanuit alle vier locaties deelnemen. Kindcentrum de Spil, wil aansluitend bij de behoeften van de wijk Malburgen, een gezamenlijke pedagogische-educatieve voorziening zijn voor kinderen van 0-13 jaar en één totaal pakket van activiteiten aanbieden bestaande uit: onderwijs, opvang, zorg, welzijn en vrije tijd. Uitgangspunt is een volstrekte gelijkwaardigheid van de samenwerkende partijen. Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) In de ontwikkelgroep 0-6 jaar zitten pedagogisch medewerkers van het KDV/BSO, peutercentrum de Vrolijke Ark en een leerkracht vanuit de onderbouw, één leerkracht van elke school. Onderwerp is de Doorgaande lijn en ouderbetrokkenheid. Er is het schooljaar vooral aandacht voor de ( Warme) overdracht. Er wordt Spilbreed, aan ouders die daar behoefte aan hebben, een taal/oudercursus aangeboden. Brede school de Laar Oost Doorgaande leerlijn en Warme overdracht Door de pedagogisch medewerkers van peutercentrum Moriaantje en leerkrachten van de basisscholen wordt gewerkt aan de Doorgaande lijn. Ook aan de Warme overdracht van VVE- peuters van peutercentrum Moriaantje naar de basisscholen wordt uitvoering gegeven. Door de pedagogisch medewerkers van Moriaantje wordt daarin behoorlijk geïnvesteerd. Wijkdag De wijkdag is de plaats en gelegenheid om elkaar te ontmoeten. Daar wordt dan ook goed gebruik van gemaakt. Brede school de Laar West Doorgaande leerlijn Ook hier heeft de werkgroep Doorgaande lijn een belangrijk aandeel in de samenwerking en opbouw van de brede school. Tijdens de Nationale Voorleesdagen was er een gezamenlijke voorstelling van Pet en Pat. Ook is er samen met de basisscholen, kinderopvang Partou en SPA gezorgd voor een dagje basisschool. Peuters mochten een dag op bezoek bij de basisschool en alvast kennismaken met de activiteiten van de basisschool. Brede school de Kempenaer Koersplan Er is tijdens dit verslagjaar gewerkt aan het koersplan: Wish it, dream it, do it over de ontwikkeling van Kindcentrum de Kempenaer. De Doorgaande leerlijn kreeg hierin een prominente plek. Activiteiten Aan de naschoolse activiteiten voor kinderen in de wijk werd aandacht gegeven. In juni is er een gezamenlijke informatieavond geweest voor de Medezeggenschapsraden van de basisscholen en de Oudercommissies van de kinderopvanglocaties. 17

18 Werklunches Voor de medewerkers van kinderopvang Tussen Thuis, Peuter Thuis, SPA en de basisscholen werden VVE-lunches georganiseerd met onderwerpen die gekozen waren door de medewerkers zelf; Dans en Beweging en Taal. Brede school de Salamander Ontwikkeling (Integraal) Kindcentrum Brede school de Salamander met basisscholen de Arabesk en de Schatgraaf, peutercentrum de Schatkist en een Kinderdagverblijf en BSO van SKAR was één van de drie stedelijke pilots. Dit jaar stond in het teken van de ontwikkeling van een (Integraal) Kindcentrum. In april was er een medewerkersbijeenkomst met een gastspreker, trainer en coach die veel ervaring heeft in het begeleiden van samenwerkingsprocessen binnen teams. Helaas heeft de pilot (nog) niet geleid tot het gewenste resultaat, de ontwikkeling van het Kindcentrum. Wel kwam er op het gebied van passende kinderopvang en het pedagogisch klimaat een mooie samenwerking tot stand. Brede school de Omnibus Elkaar leren kennen Na de verhuizing in het schooljaar , is in 2016 elkaar beter leren kennen een belangrijke activiteit geweest. In het kader van deze activiteit zijn medewerkersbijeenkomsten georganiseerd en teams zijn beter op elkaar betrokken. Doorgaande leerlijn De Doorgaande leerlijn was punt van aandacht in de overleggen. De zorgroute binnen de brede school is geëvalueerd en waar mogelijk geoptimaliseerd. Samenwerkingsverband Elden Gezamenlijke overleggen Bij het gezamenlijk overleg zijn betrokken basisscholen de Troubadour en Sint Jozef, de BSO Tussen Thuis en peutercentrum Bambi. Onderwerpen in deze overleggen waren: De gezamenlijke inloopochtenden. De verkeerssituatie in Elden rondom de basisscholen en kinderopvang. De Doorgaande leerlijn met de bijbehorende overdracht. Brede school de Krakeling Voorbereiding ontwikkeling (Integraal) Kindcentrum Voor het Krakelingengebouw zijn drie basisscholen te weten de Troubadour, de Ommelander en Dr. Aletta Jacobsschool, samen met peutercentrum t Pompeltje en BSO SKAR het proces aangegaan om te komen tot één Kindcentrum. De pilot samenwerken aan de nieuwe overdracht van peuter naar basisschool is daar een goede start in. Tijdens het afgelopen jaar is er één gezamenlijke visie bijeenkomst georganiseerd. Voor het gebouw Brede school de Krakeling is in 2017 nieuwbouw of verbouw gepland. Voor de totstandkoming van het nieuwe gebouw is het noodzakelijk om te komen tot een (integraal) Kindcentrum. Integraal Kind Centrum De Kringloop Elderveld Ontwikkeling Kindcentrum In de wijk Elderveld worden niet één maar twee Kindcentra gevormd. Peutercentrum de Rakkertjes zal samen met basisschool de Kringloop, onderdeel van onderwijskoepel Delta, een Kindcentrum vormen. SPA neemt daar ook de buitenschoolse opvang voor haar rekening. Naast overleg over de huisvesting (mei 2017 is de oplevering van een nieuw gebouw), is er een stuurgroep geïnstalleerd die leiding zal geven aan het concretiseren van het profiel, visie en missie van het Kindcentrum. Doelstelling is het verder uitbouwen van Doorgaande leerlijn en het creëren van één pedagogisch didactisch klimaat. Integraal Kind Centrum Breezandpad Elderveld Ontwikkeling Integraal Kindcentrum (IKC) Tegelijk met de vorming van het Kindcentrum de Kringloop is in de wijk Elderveld ook de vorming van het IKC-Breezandpad gestart. De basisscholen de Troubadour en de Blinkert, van onderwijskoepel Basis/Fluvius, zullen in 2017 fuseren en hebben samenwerking gezocht met SKAR en SPA voor het te vormen IKC. Voor SPA zal Peutercentrum de Wildebras deelnemen in het IKC. 18

19 Beschikbare capaciteit verdeeld naar soorten peutercentra Soort peutercentrum Ochtend dagdelen Middag dagdelen Totaal dagdelen VVE-intensief VVE-basis Totaal Geleverde prestaties In 2016 zijn er gemiddeld 324 dagdelen peuterspeelzaalwerk geleverd. Dit is inclusief 10 leidsterdagdelen Startgroepen, in samenwerking met basisschool Mozaïek en basisschool de Johannesschool. Gemiddeld zijn er in peuterplaatsen 1 bezet geweest, door 1515 verschillende unieke peuters. De gemiddelde bezettingsgraad in 2016 was 88%. Overzicht bezette peuterplaatsen in 2016 exclusief de Startgroepen op de Voorschool VVE-peuterplaatsen t.b.v. toeslagouders (ouders die in aanmerking komen voor kinderopvangtoeslag) VVE-peuterplaatsen t.b.v. subsidieouders (ouders die niet in aanmerking komen voor kinderopvangtoeslag) Reguliere-peuterplaatsen t.b.v. subsidieouders (ouders die niet in aanmerking komen voor kinderopvangtoeslag) Reguliere-peuterplaatsen inclusief innovatie (uitbreiding van dienstverlening) t.b.v. ouders die in aanmerking komen voor kinderopvangtoeslag Totaal bezette peuterplaatsen 1091 Het aantal bezette VVE-peuterplaatsen is ten opzichte van de reguliere-peuterplaatsen is in 2016 toegenomen. In 2016 zijn op een aantal locaties de dagdelen verlengd en gedurende het jaar is een uitbreiding van 20 dagdelen gerealiseerd. Aantal aanmeldingen Aanmeldingen Aantal inschrijvingen via betalingen Aantal inschrijvingen Open dag maart Overige Open dagen Het aantal inschrijvingen is ten opzichte van 2015 toegenomen met 13,6%. 1 Peuterplaats: Peuter die 2 dagdelen per week op het peutercentrum komt

20 Inspecties VGGM (Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden) Alle SPA-peutercentra worden jaarlijks door de inspectie bezocht. Bij deze inspecties wordt gekeken naar onder andere de pedagogische praktijk. Alle SPA-peutercentra die door de inspectie zijn bezocht zijn ook goedgekeurd. Steeds zodra de definitieve inspectierapporten zijn vastgesteld publiceren wij deze op onze website. Externe klachtencommissie SPA is aangesloten bij de Geschillencommissie Kinderopvang en Peuterspeelzalen. In dit verslagjaar zijn er geen geschillen ingediend. Ouderbijdragen/tarieven Om ook in 2016 het peuterwerk mogelijk te maken hebben wij onze tarieven met ingang van 1 januari 2016 aangepast. Het bruto uurtarief bedraagt met ingang van 1 januari ,30. Open dag 2016 wederom een groot succes! De Open dag was evenals de vorige jaren, weer een succes! Honderdvijfenzeventig ouders hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid om hun peuter gratis in te schrijven. Ook in de maanden daarna mochten we ons verheugen in een stijging van het aantal aanmeldingen ten opzichte van de voorgaande jaren. 20

21 21

22 2 Beleidsontwikkeling Lokaal Invoering van het ontwikkelrecht voor peuters Per 1 januari 2017 is in Arnhem het ontwikkelrecht ingevoerd. Met de invoering van het ontwikkelrecht wil de gemeente Arnhem bereiken dat alle peuters vanaf 2 jaar in plaats van 6 uur per week 12 uur naar het peutercentrum kunnen komen en hierdoor spelenderwijs goed worden voorbereid op de bassischool. SPA onderschrijft deze doelstelling en geeft daaraan volop vorm en inhoud. Integrale Kind Centra (IKC s) Het beleid in Arnhem is ingezet op de ontwikkeling van de Integrale Kind Centra (IKC). SPA is betrokken bij de ontwikkeling van die IKC s en inmiddels zijn enkele (I)KC s gerealiseerd. Een aantal andere IKC s zullen nog, in overleg met onder andere SKAR, en de onderwijskoepels Basis/ Fluvius en Delta, tot stand moeten worden gebracht. Samenwerking in het IKC kan vorm en inhoud krijgen binnen een joint venture structuur maar soms kan ook een eenvoudige samenwerkingsovereenkomst voldoende basis bieden. Transitie Jeugdzorg Vanaf 2015 zijn in Arnhem de wijkteams actief. Elk peutercentrum heeft een vaste contactpersoon bij het wijkteam. zich actief moeten inschrijven, uitgesteld. Door de invoer van een register is het mogelijk om alle medewerkers die een VOG moeten hebben blijvend en volledig continu te screenen. Inschrijving in het personenregister is een voorwaarde om te mogen werken in de kinderopvang. Voordeel van het register is dat bij wisseling van werkgever geen nieuwe VOG hoeft te worden aangevraagd en dat de werkgever de VOG van de medewerkers niet meer in zijn administratie hoeft op te nemen. Invoering Geschillencommissie Kinderopvang en Peuterspeelzalen Vanaf 1 januari 2016 is SPA, op grond van hetgeen is bepaald in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen, aangesloten bij de Geschillencommissie Kinderopvang en Peuterspeelzalen. waaraan tevens het Klachtenloket Kinderopvang is verbonden. Bij het Klachtenloket kunnen zowel de ouders alsook oudercommissies terecht. De oude klachtenregeling komt hiermee te vervallen. 22 Teams leefomgeving Vanaf oktober 2016 zijn in alle Arnhemse wijken (acht gebieden) teams leefomgeving actief. Met deze teams wil de gemeente beter aansluiten bij wat in de wijken leeft en samen met wijkbewoners kijken wat er voor hun wijk nodig is. Landelijk Invoering personenregister kinderopvang en peuterspeelzaalwerk Door computerproblemen wordt de aangekondigde invoering van het personenregister per 1 mei 2016, waarin alle leidsters, invalleidsters en vrijwilligers

23 23

24 3 Personeel, organisatie en financiën Personeel Personeelsverloop in 2016 In dienst: Uit dienst: 16 oproep-peuterleidsters 6 peuterleidsters 1 manager peutercentra 14 oproep-peuterleidsters 1 manager peutercentra Opleidingsniveau van de pedagogisch medewerkers Bijscholing in het kader van de Voor- en Vroegschoolse Educatie Omdat alle 27 peutercentra van SPA zijn aangemerkt als VVE-peutercentrum worden er aan het taalniveau van de pedagogisch medewerkers hoge eisen gesteld. Jaarlijks is er instroom van nieuwe pedagogisch medewerkers daarom zijn de opleidingstrajecten, welke moeten worden afgerond met een taaltoets, opgenomen in het opleidingsprogramma. Bijscholing signaleren spraak- en taalproblemen door Koninklijke Kentalis Ook tijdens dit verslagjaar verzorgde Kentalis voor SPA en SPO gezamenlijk twee workshops TOS. TOS staat voor taalontwikkelingsstoornis. Bijscholing opvang ten behoeve van asielzoekerskinderen De specifieke problematiek van deze peuters vraagt om een deskundige aanpak daarom is er voor de pedagogisch medewerkers een scholingstraject ontwikkeld. Bijscholing Actief betrokken (voorheen Kaleidoscoop) Jonge kinderen leren door te spelen, te ontdekken, te onderzoeken. Pedagogisch medewerkers kunnen de kinderen hierbij ondersteunen, om zodoende de brede ontwikkeling te stimuleren. Dit is het centrale uitgangspunt voor het VVEprogramma Actief betrokken. Overige scholing en bijscholing EHBO/BHV trainingen voor alle leidsters en invalleidsters. Deelname manager landelijk congres brede scholen. Alle medewerkers van de peutercentra die nog niet hebben deelgenomen aan de training OntwikkelingsVolgModel (OVM) zijn in 2016 gestart met de OVM-training. Voor alle nieuwe pedagogisch medewerkers werd in december een Taaltoets 3F aangeboden. De twee personeelsfunctionarissen volgden een cursus nieuw arbeidsrecht en ontslagrecht. 24 Bijscholing/training ontwikkeling tweejarigen In verband met het verlagen van de instroomleeftijd hebben alle pedagogisch medewerkers in 2016 een training gevolgd over de specifieke ontwikkeling van de tweejarige peuter. Bijscholing Opbrengst Gericht Werken Het verbeteren van de taal- en rekenprestaties is een belangrijk onderwerp. Onderzoek toont aan dat leerresultaten verbeteren als er daadwerkelijk Opbrengst Gericht (OGW) gewerkt wordt. Stagiaires Gedurende het gehele jaar zijn er vanuit verschillende opleidingen stagiaires actief op de peutercentra. De opleidingen van waaruit stage wordt gelopen variëren, te weten: Helpende welzijn, niveau 2 Pedagogisch werk, niveau 3 Pedagogisch werk, niveau 4 HBO pedagogiek Snuffelstages vmbo, beroepsoriëntatie

25 Organisatie Omvorming Cliëntenraad tot Centrale Oudercommissie Voordat de SPA onder de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen (Wko) viel functioneerde, overeenkomstig zoals geregeld is in de Wet Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen, er binnen de SPA een Cliëntenraad. We hebben de Cliëntenraad tot nu toe gehandhaafd omdat we het een belangrijk orgaan voor inspraak vonden en vinden. Maar nu komen we, ook omdat inmiddels bijna op alle peutercentra oudercommissies zijn geïnstalleerd, tot de conclusie dat een Cliëntenraad - ook omdat de wettelijke basis is komen te vervallen - niet meer past bij onze huidige organisatie. Op 17 maart 2016 hebben wij in samenwerking met de Cliëntenraad en onder begeleiding van de Stichting Actief Ouderschap een avond voor alle leden van de oudercommissies georganiseerd en gesproken over de omvorming tot een Centrale Oudercommissie. De leden van de Oudercommissies vonden de omvorming een goed initiatief en drie leden hebben zich daarvoor aangemeld. De Cliëntenraad is per ontbonden (omgevormd) en de Centrale Oudercommissie (COC) is per geïnstalleerd. Naast de Centrale Oudercommissie blijven, overeenkomstig de wettelijke verplichting, op de onderscheiden peutercentra de Oudercommissies gehandhaafd. De Centrale Oudercommissie De Centrale Oudercommissie van SPA bestond in 2016 uit de volgende personen: Judith Schoenmakers Hylke ter Bals Habibe Yaylali De Centrale Oudercommissie is in 2016 geïnstalleerd. Zij stelt zich tot doel de SPA gevraagd en ongevraagd te adviseren over alles wat wij signaleren en van belang vinden. Dat kan gaan over wat speelt in de organisatie, op specifieke peutercentra, of in de maatschappij in het algemeen. De Centrale Oudercommissie is in dit verslagjaar vier keer bij elkaar geweest. Er is vooral veel gesproken over de invoering van het ontwikkelrecht. Daarbij hebben wij er bijvoorbeeld op aangedrongen om een enquête te houden onder ouders van kinderen op de wachtlijst. Hiermee hoopten wij een beeld te krijgen van het aantal kinderen er in januari 2017, bij de invoering ervan, in zouden stromen. Daarnaast hebben we nagedacht over manieren waarop de SPA zich zou kunnen profileren in de huidige markt waarin er steeds meer sprake is van concurrentie van dagopvang. Wij ervaren dat leidsters van de SPA veel passie en kundigheid hebben en daardoor onmisbaar in de ontwikkeling en voorbereiding voor de peuter op het basisonderwijs. Andere onderwerpen die aan bod zijn geweest zijn: de rol van de SPA in de te vormen Integrale Kind Centra in Arnhem; de opvang van peuters in asielzoekerscentra; hoe je ouders betrekt bij de Oudercommissie en de Centrale Oudercommissie; en meer alledaagse zaken zoals gezond traktatie beleid. Ondernemingsraad De ondernemingsraad (OR) van SPA bestond in 2016 uit de volgende personen: Ineke Eikendal (voorzitter) Els Welsing (secretaris ) Carianne Loeffen (lid) Aantal vergaderingen: OR-vergadering 8x OR-overlegvergadering 7x OR / directeur- bestuurder / managers / orthopedagoog 3x De OR heeft zich dit jaar voornamelijk bezig gehouden met de plannen van onze organisatie en alle ontwikkelingen die de komende jaren plaats gaan vinden, zoals Passende kinderopvang, opstarten van de zogenaamde Koplopers groepen en het Tweejarigen-beleid. Bij de volgende onderwerpen hebben we onze inbreng gehad, kritisch meegekeken, de vinger aan de pols gehouden en waar nodig onze zorg uitgesproken: - Uitvoering van de harmonisatie. - Uitvoering van het Koplopersproject: Van idee tot plan naar uitvoering. - Over de plusfuncties met daarbij aanvullende activiteiten. - Over de werkdruk door taakverzwaring en veranderingen op de werkvloer. - Over het centraal stellen van het kind, public relations en het profileren van de organisatie. - Over het meer marktgericht werken en over de bezuinigingen waar nodig was. 25

26 Twee OR-leden hebben zitting gehad in de sollicitatieprocedure voor een nieuwe manager. Twee OR-leden hebben zitting gehad in een overleg met Marant (Onderwijsexpertise centrum) betreffende tweejarigen op de groep. De OR heeft met de FNV overleg gehad over de mogelijkheden die de OR heeft bij veranderingen door contractaanpassingen en het takenpakket/ functieverandering zoals zelfsturend zijn op de locaties. Verder heeft de OR zich bezig gehouden met de volgende onderwerpen: - Het ontwikkelrecht voor alle peuters. - Ideeën over een Invalpoule en professionaliteit ervan. - Ontwikkelingen bijhouden over de nieuwe Integrale Kind Centra. - Een plan ontwikkeld om locatiehoofden aan te stellen. - stagebeleid en de vergoedingen hiervoor. - OR-verkiezingen. Ook dit jaar hebben we het jaarverslag en de jaarrekening bekeken. Het was een interessant maar ook druk jaar. Samenwerking en overleg SPA voert regelmatig overleg met en/of is betrokken bij: Brede School Overleggen (BSO-overleg) (tot zomervakantie 2016) MT-VVE overleg per wijk Overleg stedelijke stuurgroep IKC Overleg werkgroep IKC Kopgroep Kindcentra 2020 Kwaliteitsoverleg PAS Bibliotheek STMG Passende Kinderopvang SKAR/KOREIN (voorheen Rijnstad), Driestroom, Lindenhout en Koninklijke Kentalis Basisscholen Arnhem Kunstbedrijf Arnhem Sportbedrijf Arnhem Sociale wijkteams Teams leefomgeving Kinderopvangorganisaties in Arnhem 26 Financiën Resultaat 2016 Exploitatierekening 2016 Het boekjaar 2016 is afgesloten met een positief resultaat van Exploitatierekening over 2016 Baten Subsidies Ouderbijdragen Overige baten Lasten Personeelskosten Overige lasten Afschrijvingen Bedrijfsresultaat Rente baten en -lasten Resultaat voor vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting Exploitatieresultaat

27 27

28 Bijlage 1 Samenstelling Raad van Toezicht, bestuur, management, orthopedagogiek, Ondernemingsraad, Cliëntenraad en Centrale Oudercommissie in 2016 Raad van Toezicht Dhr. L. van Eeten (voorzitter) Mw. M.L.G. Smulders (vice-voorzitter) Dhr. mr. M.L. Dessing (lid) Mw. mr. N.A. Viellevoye - Geers, vanaf (lid) Dhr. drs. M.C. van Putten MScBA, vanaf (lid) Bestuur Mw. C.M. Hennekes - Jongsma (directeur bestuurder) Management Mw. C.M. Hennekes - Jongsma (directeur bestuurder) Mw. I. Tijmensen (manager peutercentra) Mw. H.M.M. van Winden, tot (manager peutercentra) Mw. P.L. Herbrink, vanaf (manager peutercentra) Mw. F.M. Kwint, vanaf (manager a.i. peutercentra) Orthopedagoog Mw. drs. F. de Jager (orthopedagoog) Ondernemingsraad Mw. I. Eikendal (voorzitter) Mw. E. Welsing - van Kastel (secretaris) Mw. C. Loeffen (lid) Cliëntenraad Dhr. drs. M.C. van Putten MScBA, tot (voorzitter) Mw. drs. S.J.P. Jonkers, tot (lid) Mw. M.T.C. Kappen, tot (lid) Centrale Oudercommissie Dhr. H.G. ter Bals, vanaf Mw. H. Yaylali, vanaf Mw. J. J. J. Schoenmakers MSc, vanaf

29 29

30 Colofon Foto s Minke Gorter Tekst Stichting Peutercentra Arnhem Ontwerp en opmaak Vormgevers Arnhem Kindertekeningen Elise, Jesse, Niki, Pjotr en andere kinderen Roermondsplein JN Arnhem Telefoon: