Optimaliseer je Vitamine D levels

Transcriptie

1 Optimaliseer je Vitamine D levels Interpretatie en advies na Vitamine D (25 OHD) Test

2 Inhoud 1. WAAROM IS VITAMINE D ZO BELANGRIJK? 4 2. WAT ZOUDEN ONZE VITAMINE D WAARDEN MOETEN ZIJN? 6 3. WAT ZIJN DE GEMIDDELDE VITAMINE D-NIVEAUS IN NEDERLAND? 7 4. JOUW VITAMINE D-WAARDEN 8 5. VITAMINE D-NIVEAUS OPTIMALISEREN 9 1. INTERPRETATIE VAN DE TESTUITSLAG 9 2. INDIEN NODIG, BEPALING DAGELIJKSE VITAMINE D DOSERING KEUZE VAN EEN JUIST VITAMINE D SUPPLEMENT WAT IS DE ROL VAN DE ZON? 13

3 1 Waarom is Vitamine D zo belangrijk? Je weet ongetwijfeld al hoe belangrijk vitamine D voor onze gezondheid is, anders had je geen vitamine D-test laten doen. Voor de compleetheid beschrijven we in deze bijlage bij de Vitamine D-test nog even kort waarom Vitamine D zo belangrijk is. Vitamine D is niet één vitamine, maar bestaat uit een groep van 5 in vet oplosbare prohormonen (precursors van hormonen) die verantwoordelijk voor de absorptie van 5 verschillende belangrijke mineralen, te weten: CALCIUM IJZER MAGNESIUM FOSFAAT ZINK Zonder vitamine D kunnen we bovengenoemde mineralen dus slechter opnemen in ons lichaam, een eerste belangrijke reden waarom we voldoende vitamine D in ons lichaam moeten hebben. Daarnaast speelt Vitamine D een belangrijke rol bij veel functies in ons lichaam, want het: Reguleert de calciumstofwisseling: calcitriol bevordert de efficiëntie van de resorptie van calcium in de nieren en stimuleert de absorptie van calcium en fosfaat in de darmen, waardoor onder andere botontkalking en botziekten kunnen worden voorkomen (Bolland et al., ) Zorgt voor een sterk immuunsysteem en verlaagt de kans op virale en bacteriële infecties (Hewison, ) Kan het risico op ca. 15 vormen van kanker (o.a. borstkanker, prostaatkanker, darmkanker, longkanker en lymfoom) helpen verlagen (o.a. Garland et al., ) Verlaagt de kans op diabetes (Hypponen et al., 2002; Holick, 2004; Pittas et al., ) Vermindert de kans op astma (Brehm et al., ) Beschermt tegen hart- en vaatziekten (Wang et al., ) Vermindert de kans op stemmingswisselingen en depressie (Bertone-Johnson, ) Vermindert de kans op zwangeschapscomplicaties, zoals keizersnede en pre-eclampsia (Bodnar et al., ), autisme (Cannell, ) en taalstoornissen bij kinderen (Whitehouse et al., ) Verhoogt de levensverwachting in het algemeen (o.a. Bjelakovic et al., ; Autier et al., ) Vaak zijn de symptomen die duiden op een vitamine D-gebrek erg subtiel en niet direct in verband te brengen met een vitamine D-tekort. Als je vaak last hebt van één of meer van de volgende symptomen kan het heel goed zijn dat je een vitamine D-deficiëntie hebt: Regelmatig verkouden en griep Slappe spieren en spierkrampen Gewrichtspijn Tandvleesaandoeningen Chronische vermoeidheid Lusteloosheid Regelmatig botbreuken Slapeloosheid Overgewicht Ondanks dat een vitamine D-tekort vaak moeilijk te herkennen is, is het heel belangrijk om de symptomen niet te negeren. Een chronisch vitamine D-tekort kan namelijk leiden tot allerlei ernstige ziektes en aandoeningen, zoals: Diabetes (Hypponen et al., 2002; Holick, 2004; Pittas et al., ) Overgewicht (Rodrigues-Rodrigues et al., , Major et al., , McCarty, ) Astma (Brehm et al., ) Hart- en vaatziekten (Wang et al., ) Stemmingswisselingen en depressie (Bertone-Johnson, ) Kanker (o.a. Garland et al., ) 4 5

4 2 Wat zouden onze Vitamine D waarden moeten zijn? VITAMINE D-GEHALTE (NMOL/L) < De test die wij aanbieden om je vitamine D-gehalte te laten bepalen is de 25(OH)D test (25-hydroxyvitamine D test), en geeft je een goed beeld van je algehele gezondheid in relatie tot het vitamine D-gehalte in je bloed. De uitslag die je met deze test krijgt is een bloedwaarde uitgedrukt in nmol/l. Onderstaande tabel kan je helpen om de uitslag van je vitamine D-test te interpreteren, zodat je voor jezelf kunt bepalen of je al dan niet een vitamine D-tekort hebt (Grant & Holick, ): DIAGNOSE Zeer ernstige deficiëntie Ernstige deficiëntie Deficiëntie Voldoende GEVOLGEN VOOR DE GEZONDHEID Rachitis, osteomalacie, myopathie Risico op rachitis, osteomalacie, myopathie. Secundaire hyperparathyreoïdie en calciummalabsorptie. Risico om in later stadium op rachitis, osteomalacie of myopathie te krijgen Let wel: deze waarde is volgens veel medici aan de lage kant 3 Wat zijn de gemiddelde Vitamine D-niveaus in Nederland? Veel Nederlanders hebben een vitamine D-tekort, vaak zonder het zelf te weten. Vooral volwassenen ouder dan 50 jaar lopen het risico met een ernstig vitamine D-tekort rond te lopen, want onderzoekers becijferden enkele jaren geleden dat 45% van de Nederlandse mannen en 56% van de Nederlandse vrouwen die zij onderzochten met een vitamine D-tekort (vitamine D-gehalte lager dan 50nmol/l) kampten (Snijder et al., ). Eén van de belangrijkste oorzaken van dit structurele vitamine D-tekort is een te lage blootstelling aan zonlicht, de belangrijkste bron van vitamine D. Afhankelijk van de zonsterkte, je leeftijd en huidskleur kun je als je 15 minuten onbeschermd in de zon zit tussen de en IU vitamine D3 aanmaken (Faurschou et al., ). Toch is dit voor veel mensen een hele opgave, niet alleen omdat in Nederland de zon niet zo vaak schijnt maar ook omdat veel mensen de meeste tijd binnenshuis doorbrengen en omdat in de zon zitten door medici wordt ontmoedigd vanwege het risico op huidkanker. Daarnaast zijn er nog twee andere factoren die bijdragen aan het alom aanwezige vitamine D-tekort in Nederland. Ten eerste speelt leeftijd een rol, want oudere mensen kunnen minder goed UV-stralen omzetten in vitamine D. Bij een 70-jarige is het vermogen om zonlicht om te zetten in vitamine D3 gereduceerd tot 25% ten opzichte van een 20-jarige (Holick et al., ). Daarnaast is overgewicht een belangrijke factor, want vetcellen breken vitamine D (een vetoplosbare vitamine) af (Rodrigues-Rodrigues et al., ) Verhoogd Te hoge vitamine D inname. Hoeft niet te leiden tot vitamine D-intoxicatie Het gemiddelde vitamine D-gehalte onder Nederlanders is zeer laag. Jij hebt een test laten doen. Afhankelijk van wat jouw waarden zijn is het nú tijd voor actie! Overschot Te hoge vitamine D inname, kan op den duur tot vitamine D-intoxicatie leiden. > 325 Vergiftiging Vitamine D-intoxicatie, kan botontkalking en een verhoogde kans op een hartinfarct of atherosclerose tot gevolg hebben 6 7

5 8 4 Jouw vitamine D-waarden UITGEVOERDE TEST Je hebt een Vitamine D-test laten doen. Hieronder hebben we een schema gemaakt, waarin je jouw waarden kunt noteren voor toekomstige referentie. Mocht je een hertest gaan doen, dan kan je die waarden eveneens noteren. Instructies voor het invullen van de tabel 1. Vul de datum in waarop je de test hebt uitgevoerd 2. Vul de uitslag van de test, nadat je deze per van ons hebt ontvangen, in bij de derde kolom 3. Kijk in hoofdstuk 2 bij Ons advies over de juiste vitamine D waarden of jouw uitslag te laag, te hoog of juist optimaal is. 4. Kijk in hoofdstuk 5 welke actie je dient te ondernemen bij welke uitslag (te laag, te hoog, of optimaal) 5. Vul in de tabel in hoeveel IU je dagelijks gaat nemen, zodat je na een hertest kunt zien of dit voldoende, teveel, of te weinig voor jou was om optimale Vitamine D-niveaus te behalen 6. Doe over +/- 3 maanden een hertest. Een hertest kan je bestellen op DATUM UITGEVOERD UITSLAG TEST (NMOL/LITER) INTERPRETATIE 1) INNAME VITAMINE D (IU PER DAG) 2) 1) OMCIRKEL WAT VAN TOEPASSING IS, ZIE HOOFDSTUK 2 VOOR INTERPRETATIE 2) DAGELIJKSE HOEVEELHEID IU VITAMINE D GESLIKT NA TEST, ZIE HOOFDSTUK 5 VOOR ADVIES 5 Vitamine D-niveaus optimaliseren MIJN UITSLAG IK NEEM OP DIT MOMENT Ik neem op dit moment GEEN vitamine D-supplement Ik neem op dit moment WEL een vitamine D-supplement en mijn dosering was lager dan aanbevolen in deze bijlage Ik neem op dit moment WEL een vitamine D-supplement en mijn dosering was gelijk aan of hoger dan aanbevolen in deze bijlage 1. INTERPRETATIE VAN DE TESTUITSLAG Om de testuitslag juist te interpreteren en te weten wat je met deze uitslag moet gaan doen hebben we onderstaand overzicht gemaakt. Kies eerst welke kolom (horizontaal, bovenaan) overeenkomt met jouw uitslag (kijk hiervoor in hoofstuk 2) en kies dan de rij (verticaal, links) die overeenkomt met de vitamine-d supplementen die je op dit moment al dan niet neemt. Kijk dan waar de twee elkaar kruisen, dit is het advies dat op jou van toepassing is. Bijvoorbeeld: Was je vitamine D-waarde te laag en neem je op dit moment geen vitamine D-supplement, dan is je advies in de meest rechtse kolom te zien, direct onder de kop vitamine D-waarde Te LAAG. VITAMINE D-WAARDE TE HOOG Verlaag je dagelijkse vitamine D suppletie in overleg met je huisarts. Doe over 3 maanden een hertest. Verlaag je dagelijkse vitamine D suppletie in overleg met je huisarts. Doe over 3 maanden een hertest. VITAMINE D-WAARDE OPTIMAAL Gefeliciteerd! Je doet het goed. Ons advies is om door te gaan met wat je doet. Onthoud dat zowel jouw blootstelling aan de zon als je inname van een vitamine D supplement beide van invloed zijn op je vitamine D bloedwaarden. Houd deze beide constant en doe over een jaar een hertest. Houd er rekening mee dat naarmate je ouder wordt, je Vitamine D behoefte toeneemt. VITAMINE D-WAARDE TE LAAG Start met een Vitamine D supplement. Volg de dagelijkse dosering zoals aanbevolen in deze bijlage. Doe over 3 maanden een hertest. Verhoog de dagelijkse dosering Vitamine D naar de in deze bijlage aanbevolen hoeveelheid. Doe over 3 maanden een hertest. Ik neem op dit moment WEL een vitamine D-supplement en mijn dosering was gelijk aan of hoger dan aanbevolen in deze bijlage Neem contact op met je huisarts, als je doseringen Vitamine D voldoende hoog zijn, maar je bloedwaarden te laag. 9

6 2. INDIEN NODIG, BEPALING DAGELIJKSE VITAMINE D DOSERING Wetenschappers en artsen zijn het onderling niet met elkaar over eens hoeveel vitamine D wij dagelijks nodig hebben om gezond te blijven en ons lichaam goed te laten functioneren, er worden dus door elk van hen verschillende adviezen gegeven. In onderstaande tabel hebben we op een rij gezet welke hoeveelheden worden aanbevolen door het Nederlandse Voedingscentrum, de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten, enkele wetenschappers en de Nederlandse arts / Vitamine D-expert Dr. Gert Schuitemaker. GROEP VOEDINGS-CENTRUM U.S.A. HOLICK GARLAND & O CONNOR DR. GERT SCHUITE-MAKER NEDERLAND (2004) 26 (2009) 27 (2008) 28 KINDEREN Kinderen van 0 t/m 3 jaar : 400 IU Baby s tot 1 jaar: 400 IU 35 IU p/pond lichaams-gewicht Baby s: 400 IU extra Vanaf 1 jaar: VROUWEN 400 IU Vrouwen van 4 t/m 49 jaar met Van 1-70 jaar: 600 IU Kinderen 5-10 jaar: 2500 IU Volwassenen: IU 2000 IU Vrouwen met donkere huidskleur of een getinte huidskleur en/of die niet overgewicht: genoeg buitenkomen en vrouwen van > 2000 IU 50 t/m 69 jaar : 400 IU extra ZWANGERE VROUWEN 400 IU extra 600 IU IU IU Gedurende borstvoeding: 6000 IU MANNEN 400 IU Mannen van 4 t/m 69 jaar met een Van 1-70 jaar: 600 IU Kinderen 5-10 jaar: 2500 IU Volwassenen: IU 2000 IU Mannen met donkere huidskleur of getinte huidskleur en/of die niet ge- overgewicht: > 2000 IU noeg buitenkomen : 400 IU extra MANNEN EN VROUWEN VANAF 70 JAAR 800 IU extra 800 IU IU > 2000 IU De adviezen van het Voedingscentrum zorgen ervoor dat het vitamine D-gehalte in het bloed een serum 25(OH)D van minimaal 25nmol/l bedraagt. Volgens diverse onderzoeken is dit een vrij lage dosering. Recente onderzoeken hebben namelijk uitgewezen dat de levensverwachting aanzienlijk verlengend wordt als je een veel hoger gehalte vitamine D in het bloed hebt, te weten een serum 25(OH)D van meer dan 85nmol/l (Garland et al., ). Om gezond te blijven heb je dus in ieder geval veel meer vitamine D nodig dan door het Voedingscentrum wordt aanbevolen. De hoeveelheid vitamine D die je extra als supplement zou moeten gaan nemen om een gezond vitamine D-gehalte in je bloed te krijgen (en behouden) hangt af van de uitslag van je vitamine D-test. Onderstaande tabel geeft een indicatie van de dosering op basis van het huidige vitamine D-gehalte in je bloed. Daarbij is uitgegaan van het feit dan een dosering van 40 IU van een Vitamine D3 supplement het serum 25(OH)D met ongeveer 1 nmol/l) verhoogt (Schuitemaker, 2008)

7 VITAMINE DIAGNOSE DAGELIJKSE VITAMINE D3 SUPPLETIE D-GEHALTE (NMOL/L) Wij bevelen aan om vloeibare vitamine D op natuurlijke basis te nemen, want deze kan eenvoudig op de tong gedruppeld worden en wordt snel opgenomen door het lichaam. < 12 Zeer ernstige deficiëntie 4000 IU Een vloeibaar vitamine D-supplement van goede kwaliteit is D3 Serum van PR Labs, want deze bevat natuurlijke cholecalciferol en is zeer sterk geconcentreerd (1 druppel Ernstige deficiëntie 3500 IU bevat vitamine D3) Deficiëntie 3000 IU Voldoende 2000 IU 4. WAT IS DE ROL VAN DE ZON? Indien vitamine D-gehalte lager dan 100 nmol/l: max. 800 IU De eenvoudigste en meest natuurlijke manier om voldoende vitamine D binnen te krijgen is door in de zon te gaan zitten, want afhankelijk van de zonsterkte, je Verhoogd Geen, eventueel bestaande suppletie verlagen leeftijd en huidskleur kun je als je 15 minuten onbeschermd in de zon zit tussen de en IU vitamine D3 aanmaken (Faurschou et al., ). Toch is zonnen Overschot Stoppen met suppletie. Neem je op dit moment geen vitamine D3-supplement, maak dan een afspraak met je huisarts. niet zonder gevaren, want als je huid teveel en te vaak wordt blootgesteld aan de zon vindt versnelde huidveroudering plaats en verhoog je het risico op huidkanker. > 325 Vergiftiging Stoppen met suppletie. Neem je op dit moment geen vitamine D3-supplement, maak dan een afspraak met je huisarts Veilig en verstandig zonnen is dus belangrijk, en dat doe je op de volgende manier: Let op: Je hoeft niet snel bang te zijn dat je teveel vitamine D slikt, een vitamine D- vergiftiging vindt ook niet direct plaats maar kan een of meer jaren duren. Toch raden we aan om nooit meer dan 8000 IU per dag te nemen. Wil je meer nemen, doe dat dan altijd onder begeleiding van je huisarts. Wil je helemaal veilig blijven, start dan met 2000 IU per dag. Test 3 maanden later opnieuw je vitamine D om te zien hoe hoog je nu zit De dagelijkse vitamine D3- suppletie in bovenstaande tabel is slechts een richtlijn, wij kunnen niet adviseren hoeveel vitamine D je precies moet nemen. Kies daarom veilig, en laat na 3 maanden opnieuw je vitamine D-waarden meten om te zien hoe hoog het vitamine D-gehalte in je bloed dan is. 3. KEUZE VAN EEN JUIST VITAMINE D SUPPLEMENT Als je niet vaak de gelegenheid hebt om in de zon te zitten is het zeer verstandig om naast voldoende vitamine D-rijke voeding ook vitamine D supplementen te slikken, anders kom je nooit aan je dagelijkse vitamine D behoefte. Let er wel op dat de vitamine D supplementen die je koopt natuurlijke vitamine D3 (Cholecalciferol) bevatten, want dit is de effectiefste vorm van vitamine D en dezelfde vitamine D die je lichaam aanmaakt wanneer je in de zon zit. Ga dagelijks maximaal 5 tot 10 minuten onbeschermd in de zon zitten, zodat je huid zonlicht kan opnemen welke noodzakelijk is voor de aanmaak van vitamine D. Hoelang je precies onbeschermd in de zon kunt blijven zitten is onder andere afhankelijk van je huidtype (iemand die een bleke huid heeft en snel verbrandt kan veel korter in de zon zitten dan iemand met een donkergetinte huid). Zodra je huid een rode gloed begint te krijgen dien je direct uit de zon te gaan, want dit is een teken dat je huid voldoende zon heeft gekregen. Ga nooit tussen 11u en 15u (bijvoorbeeld tijdens je lunchpauze) onbeschermd in de zon zitten want de zon staat dan op zijn hoogst en de gevaarlijke straling is dan het krachtigst. Bedek nadat je lang genoeg onbeschermd in de zon hebt gezeten je huid met zonwerende kleding en draag een hoedje met een brede rand, of smeer je royaal in met een zonnebrandcrème op natuurlijke basis, zoals bijvoorbeeld Yaoh Hennep Sunblock SPF 30 (voor een ongebruinde huid), Yaoh Hennep Sunblock SPF 15 (voor een enigszins gebruinde huid) en Yaoh Hennep Suncream (voor een donkere of reeds gebruinde huid) Ga nadat je in de zon bent geweest niet direct douchen, want dan spoel je de vitamine D van je huid af Smeer na het zonnen je huid in met een after-sun op natuurlijke basis, zoals Yaoh Hennep Aftersun Als je voldoende onbeschermd in de zon hebt gezeten (dus 5 tot 10 minuten, afhankelijk van je huidtype) hoef je op die dag geen vitamine D-supplement te slikken. Op alle andere dagen dien je altijd vitamine D te nemen

8 Referenties 1 Bolland MJ, Grey A, Gamble GD, Reid IR (January 2014): The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis. Lancet Diabetes Endocrinol (Meta-analysis) 2 Hewison M (2011): Vitamin D and innate and adaptive immunity. Vitam. Horm. Vitamins & Hormones 86: Garland, Cedric F., et al: The role of vitamin D in cancer prevention. American Journal of Public Health 96.2 (2006): Holick, Michael F. Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis. The American journal of clinical nutrition 79.3 (2004): Brehm, John M., et al. Serum vitamin D levels and markers of severity of childhood asthma in Costa Rica. American journal of respiratory and critical care medicine (2009): Wang, Thomas J., et al. Vitamin D deficiency and risk of cardiovascular disease. Circulation (2008): Bertone-Johnson, Elizabeth R. Vitamin D and the occurrence of depression: causal association or circumstantial evidence?. Nutrition reviews 67.8 (2009): McCarty, Mark F. Poor vitamin D status may contribute to high risk for insulin resistance, obesity, and cardiovascular disease in Asian Indians. Medical hypotheses 72.6 (2009): Brehm, John M., et al. Serum vitamin D levels and markers of severity of childhood asthma in Costa Rica. American journal of respiratory and critical care medicine (2009): Wang, Thomas J., et al. Vitamin D deficiency and risk of cardiovascular disease. Circulation (2008): Bertone-Johnson, Elizabeth R. Vitamin D and the occurrence of depression: causal association or circumstantial evidence?. Nutrition reviews 67.8 (2009): Garland, Cedric F., et al: The role of vitamin D in cancer prevention. American Journal of Public Health 96.2 (2006): Grant WB, Holick MF. Benefits and requirements of vitamin D for optimal health: a review. (2005) Altern Med Rev 10: Snijder, Marieke B., et al. Adiposity in relation to vitamin D status and parathyroid hormone levels: a population-based study in older men and women. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 90.7 (2005): Bodnar, Lisa M., et al. Maternal vitamin D deficiency increases the risk of preeclampsia. Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 92.9 (2007): Cannell, John Jacob. Autism and vitamin D. Medical Hypotheses 70.4 (2008): Faurschou, A., et al. The relation between sunscreen layer thickness and vitamin D production after ultraviolet B exposure: a randomized clinical trial. British Journal of Dermatology (2012): Holick, MichaelF, LoisY Matsuoka, and Jacobo Wortsman. Age, vitamin D, and solar 10 Whitehouse, Andrew JO, et al. Maternal serum vitamin D levels during pregnancy and offspring neurocognitive development. Pediatrics (2012): ultraviolet. The Lancet (1989): Rodríguez-Rodríguez, Elena, et al. Vitamin D in overweight/obese women and its relationship 11 Bjelakovic, Goran, et al. Vitamin D supplementation for prevention of mortality in adults. Cochrane Database Syst Rev 7.7 (2011). with dietetic and anthropometric variables. Obesity 17.4 (2009): Holick, Michael F. Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart 12 Autier, Philippe, and Sara Gandini. Vitamin D supplementation and total mortality: a meta-analysis of randomized controlled trials. Archives of Internal Medicine (2007): Holick, Michael F. Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis. The American journal of clinical nutrition 79.3 (2004): disease, and osteoporosis. The American journal of clinical nutrition 79.3 (2004): Cedric Garland and Tracey O Connor (2009): Seminar how vitamin D can be used to prevent breast cancer -- as well as infectious diseases, type 1 diabetes, hypertension, colon cancer, and falls in the elderly, University of Toronto, Ontario, Canada. 28 Dr. Gert Schuitemaker: Nieuw licht op vitamine D en chronische ziekten. Ortho 14 Rodríguez-Rodríguez, Elena, et al. Vitamin D in overweight/obese women and its relationship with dietetic and anthropometric variables. Obesity 17.4 (2009): Communications & Science B.V., Garland et al. (2014): Meta-analysis of All-Cause Mortality According to Serum Major, Geneviève C., et al. Supplementation with calcium+ vitamin D enhances the beneficial effect of weight loss on plasma lipid and lipoprotein concentrations. The American journal of clinical nutrition 85.1 (2007): Hydroxyvitamin D. American Journal of Public Health 30 Faurschou, A., et al. The relation between sunscreen layer thickness and vitamin D production after ultraviolet B exposure: a randomized clinical trial. British Journal of Dermatology (2012):

9