Economische agenda Leidse regio Startnotitie Thematafel Onderwijs & arbeidsmarkt

Transcriptie

1 Economische agenda Leidse regio Startnotitie Thematafel Onderwijs & arbeidsmarkt 12 februari 2013 Economische agenda Leidse regio Ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheden in de Leidse regio slaan de handen ineen om de economische structuur van de Leidse agglomeratie te versterken. Gezamenlijke doelstelling is de economische structuur, de innovatiekracht en het vestigingsklimaat van de Leidse regio als onderdeel van de metropoolregio te versterken en zowel nationaal als globaal meer positie te krijgen. In deze doelstelling ligt besloten dat de dialoog tussen partijen net zo belangrijk is als het resultaat in de vorm van een economische agenda met concrete acties. De samenwerking richt zich zowel op economie & innovatie, als op de aansluiting tussen onderwijs & arbeidsmarkt en op het scheppen van ruimtelijke en andere randvoorwaarden (vestigingsklimaat). Het initiatief voor de Economische agenda is genomen door het bestuur van de Gemeente Leiden, mede namens de regiogemeenten Leiderdorp, Oegstgeest, Voorschoten en Zoeterwoude. De gemeenten organiseren een gezamenlijk proces en geven de partners zo maximaal ruimte voor een eigen invulling. Daarvoor is de basis gelegd tijdens een startbijeenkomst van bestuurders, ondernemers, universiteit en hoge school op 21 november 2012 in Oegstgeest. Tijdens deze bijeenkomst zijn vijf lijnen of opgaven naar de toekomst geschetst: Sterker maken wat sterk is en verbinden van clusters van kennis, kennisintensieve bedrijvigheid en stuwende werkgelegenheid met productie in de regio zelf, het MKB, de zakelijke dienstverlening en de vrijetijdseconomie. Stimuleren van ondernemerschap,innovatie en maatschappelijk initiatief en een impuls geven aan startende ondernemingen die willen wortelen in de regio. Er voor zorgen dat er ook straks voldoende en gekwalificeerd arbeidsaanbod beschikbaar is voor zowel kennisbedrijven, hoogwaardige productie als de brede dienstverlening, door betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Aantrekkelijker maken van het vestigingsklimaat van de Leidse regio, onder meer door te zorgen voor een afgewogen aanbod van ruimte voor bedrijven & kantoren en het faciliteren van verkeer & vervoer dat nodig is om de economie te laten floreren. Creëren van een scherper profiel van de regio, dat bijdraagt aan het vinden & binden van bedrijven, bewoners en bezoekers. Vijf thematafels Het proces van de Economische agenda wordt vormgegeven door thematafels te organiseren. Voor elk van de vijf lijnen ( / thema s) naar de toekomst wordt een thematafel georganiseerd met deelnemers vanuit de overheid, ondernemers en onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Dit zijn de vijf thematafels: 1

2 1. Clusters &MKB 2. Ondernemerschap, starters& innovatie 3. Onderwijs & arbeidsmarkt 4. Vestigingsklimaat, ruimte & mobiliteit 5. Marketing & acquisitie Het leggen van slimme verbindingen, zowel tussen de inhoudelijke disciplines / thema s als tussen de samenwerkende partijen is een belangrijk uitgangspunt voor alle thematafels. Het thema duurzaamheid (zie onderstaande tekst box) is een verbindend thema voor alle tafels. Duurzaamheid is een richtinggevend principe voor de ambities en acties die aan elke thematafel worden ontwikkeld. In het proces waarin de Economische agenda wordt opgesteld, zal daarom continu de vraag gesteld worden of doelstellingen en acties bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de regio. Duurzaamheid In maart 2012 heeft de gemeenteraad van Leiden ingestemd met de duurzaamheidsagenda. De Omgevingsdienst West-Holland heeft voor de andere gemeenten in de Leidse regio een duurzaamheidsagenda opgesteld. Vanaf eind jaren 80 van de vorige eeuw wordt mondiaal onderkend dat duurzame ontwikkeling noodzakelijk is voor onze toekomst. Het begrip wordt internationaal vaak uitgelegd aan de hand van de zogenoemde 3P s: People, Planet, Profit (ook wel Prosperity genoemd). Winst is belangrijk. Maar het levert letterlijk en figuurlijk nog veel meer winst op als tegelijkertijd wordt gekeken naar de kansen voor een beter milieu en het welzijn van de maatschappij. Als de drie P s steeds integraal worden afgewogen, vaart iedereen er wel bij. Elke P is opgebouwd uit meerdere thema s die deels overlappen. In figuur 1 zijn deze thema s weergegeven. 2

3 Het onderwerp van thematafel 3: Onderwijs & arbeidsmarkt Inleiding Dit thema gaat over de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt en heeft als belangrijkste doel om beiden beter op elkaar aan te laten sluiten. Eigenlijk is het thema nog iets breder omdat het meer algemeen gaat om een betere aansluiting tussen de vraag naar en het aanbod van arbeid. Deze match tussen vraag en aanbod kent zowel een kwantitatieve als kwalitatieve component. Niet alleen de aantallen gevraagde en aangeboden arbeid moeten met elkaar in evenwicht zijn, maar de aangeboden arbeid moet ook voldoen aan de gevraagde kwaliteit. De aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt is om verschillende reden van belang. Ten eerste omdat een goed functionerende arbeidsmarkt werknemers en werkgevers aantrekt en daarmee bijdraagt aan de economische ontwikkeling van de Leidse regio. In de praktijk kan dit betekenen dat werkgevers kiezen voor de Leidse regio als vestigingsplaats omdat hier het aanbod van arbeid zowel voldoet aan hun kwantitatieve als kwalitatieve vraag. Deze tendens is zichtbaar in een stad als Amsterdam waar de keuze van bedrijven (zoals Ahold en Philips) voor Amsterdam als vestigingslocatie mede bepaald is door het juiste arbeidsaanbod dat daar aanwezig is. Ook geeft een juiste locatie(-keuze) werkgevers de mogelijkheid om flexibel in te spelen op eventuele veranderingen in de vraag omdat ze onderdeel vormen van een goed functionerend arbeidsnetwerk waarin zij snel contact kunnen leggen met andere aanbieders van arbeid. Een goede match zal werkgevers dus naar een stad of regio trekken en dit laatste kan weer een keten op gang brengen van meer werkgevers en werknemers die zich tot zo een stad of regio aangetrokken voelen, tot beter onderwijsaanbod, tot verhoogde arbeidsdeelname, tot meer cultuuraanbod, horecavestigingen, etc. etc. Deze en andere kenmerken bepalen uiteindelijk de economische kracht, de concurrentiepositie en het imago van stad en ommeland. Dit alles bepaalt vervolgens weer mede het kwantitatieve en kwalitatieve arbeidsaanbod. Een goed functionerende arbeidsmarkt kan kortom een belangrijke bijdrage leveren aan de aantrekkelijkheid van de Leidse regio als werk-, woon- en recreëerregio. Ten tweede is een goede match tussen vraag en aanbod van arbeid gewenst omdat steeds minder mensen toetreden tot de arbeidsmarkt (ontgroening) en meer mensen deze markt verlaten (vergrijzing). Deze ontwikkeling maakt het moeilijker om voldoende aanbod te genereren dat bovendien van de gevraagde kwaliteit is. Ten derde krijgen gemeenten in de Leidse regio met de nieuwe Participatiewet steeds meer verantwoordelijkheden op het terrein van Werk & Inkomen. Ook dit vereist een goede match tussen vraag en aanbod zodat meer mensen kunnen participeren op de arbeidsmarkt en er dientengevolge minder werkloosheid en afhankelijkheid van uitkeringen is. Ten vierde betekent een goede match tussen vraag en aanbod impliciet ook dat het onderwijsveld zorgt voor voldoende en gekwalificeerde studenten waaraan behoefte bestaat op de arbeidsmarkt. Door nu dit thema op te pakken, willen we de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt -daar waar nodig- verbeteren en hiermee een belangrijke bijdrage leveren aan de match tussen vraag en aanbod van arbeid. Bovenstaande maakt duidelijk dat het begrip Arbeidsmarktbeleid zich uitstrekt en van belang is voor meerdere beleidsterreinen zoals Economie, Werk & Inkomen en Onderwijs. Daarom vormt dit thema ook één van de centrale pijlers van de economische agenda en werken we dit thema uit met 3

4 alle betrokken actoren. Zo streven we een breed gedragen visie en concrete acties na die bijdragen aan een goed functionerende arbeidsmarkt en aan de economische kracht van de Leidse regio. Organisatie & planning van de thematafel Als deelnemer van de thematafel neemt u drie dagdelen deel aan een gezamenlijke sessie. Deze wordt telkens vooraf gegaan door een netwerklunch met de deelnemers van de andere thematafels, waarbij er ruimte is voor inspiratie (spreker), netwerken en afstemming tussen de thema s. In de periode tussen de drie thematafels Onderwijs & arbeidsmarkt, zetten de deelnemers eventueel vragen in de eigen organisatie uit, verzamelen ze benodigde informatie en schrijven ze teksten. De thematafels vinden plaats op: Woensdag 27 februari Vrijdag 22 maart Vrijdag 31 mei uur uur: Netwerklunch met inspirerende spreker 14.00uur uur: Inhoudelijke verdieping thematafel 3 Dit proces moet er uiteindelijk toe leiden dat de Economische agenda gereed is voor het zomerreces. De thematafel onderwijs & arbeidsmarkt wordt bestuurlijk voorgezeten door Inge Adema, wethouder van Voorschoten en door het stuurgroep lid van de Hogeschool Leiden. Er is een ambtelijk duo aangesteld die het secretariaat van de thematafel doet. Dit zijn Laurens Elzinga (gemeente Voorschoten) en Bas van Meggelen (gemeente Leiden). Zij zorgen ervoor dat de deelnemers sámen tot de gewenste resultaten komen en bereiden de voorzitters voor. Het duo zal voorafgaand aan elke thematafel een agenda en notitie met bespreekpunten maken en maakt een beknopt verslag/actielijst na afloop van elke tafel 1. Een eerste aanzet voor de thematafel Onderwijs & arbeidsmarkt Ter voorbereiding van het proces van de Economische agenda heeft Bureau Louter in 2012 een analyse van de economie van de Leidse regio gemaakt. In de bijlage bij deze startnotitie vindt u een samenvatting van dit onderzoek. Hieruit is voor het thema Onderwijs & Arbeidsmarkt al een en ander naar voren gekomen. Het lijkt ons verstandig om deze eerste verkenning van de arbeidsmarkt Leidse regio een verdiepingsslag te geven in de vorm van een aanvullende kwantitatieve en kwalitatieve arbeidsmarktanalyse. Graag bespreken we o.a. dit idee met u tijdens de eerste thematafel. Om een juiste match tussen vraag en aanbod van arbeid te bereiken, is verder het idee om te kiezen voor een aanpak in drie fasen. Graag bespreken we ook tijdens de eerste thematafel hoe we deze fasen (zie hieronder) kunnen laten aansluiten bij de drie bijeenkomsten van onze thematafel. 1 Deze startnotitie kunt u beschouwen als de notitie behorende bij de 1 e thematafelbijeenkomst van 27 februari a.s. 4

5 Fase 1 kan bestaan uit een kwantitatieve en kwalitatieve analyse van de arbeidsmarkt. De kwantitatieve analyse van de huidige en toekomstige arbeidsmarkt geeft een beeld hoe de arbeidsmarkt zich gaat ontwikkelen. Op basis van deze ontwikkelingen kunnen vervolgens in een volgende fase (zie fase 2 hieronder) acties geformuleerd worden. Het gaat bij de kwantitatieve analyse om het verkrijgen van inzicht in de toekomstige behoefte aan personeel, waar mogelijk uitgesplitst naar sectoren, beroepen en/of opleidingsniveau. Daartegenover zijn cijfers over het te verwachten aanbod van werknemers (leerlingen/studenten, werkzoekenden, baanwisselaars, etc.) gewenst. De confrontatie van deze vraag- en aanbodcijfers moet vervolgens duidelijk maken in welke sectoren, beroepen en op welke niveaus in de Leidse regio tekorten of overschotten worden verwacht in de toekomst. Daarnaast is er een kwalitatieve analyse. Deze is bedoeld om inzicht te verkrijgen in de zaken die een goede match tussen vraag en aanbod van arbeid belemmeren. Te denken valt bijvoorbeeld aan onvoldoende basale vakkennis van studenten, aan beperkte motivatie van re-integratiekandidaten, aan onvoldoende begeleiding van leerlingen tijdens stages of aan een gebrek aan informatie over beschikbare vacatures in de regio. Het kan hier dus gaan om zowel een kwalitatieve mismatch tussen gevraagde en aangeboden kandidaat, maar ook over beperkingen en obstakels in het proces die een goede match in de weg staan. Indien we als thematafel de keuze maken voor een analyse, dan zou fase twee kunnen bestaan uit de vertaling van deze analyse naar acties die tezamen de agenda van deze thematafel vormen. De uitvoering van deze agenda moet uiteindelijk bijdragen aan het centrale doel van deze tafel, namelijk de vraag en aanbod van arbeid beter met elkaar in overeenstemming brengen. In deze fase lijkt het tevens zinvol en van belang om de gewenste, acties te vergelijken met de vele acties, plannen, instrumenten, etc. die veel partijen nu al ontplooien op het terrein van re-integratie, vroegtijdig schoolverlaten, aanpak jeugdwerkloosheid, etc. Kortom, een confrontatie van gewenste en bestaande acties, plannen, projecten en instrumenten. De centrale vraag daarbij is of we gezien de uitkomsten van de analyse- de juiste acties uitvoeren en/of dat we juist acties moeten opstarten, annuleren, aanvullen, vervolgen, wijzigen of intensiveren. In de derde en laatste fase is het idee om vast te leggen wie, waar, wanneer voor verantwoordelijk is. Simpel gesteld is dit het labelen van de acties met namen & rugnummers en meer algemeen het vastleggen hoe we alle acties concreet invulling gaan én blijven geven. Deze fase gaat met name over proces, planning, werkwijze en organisatie. Deze moet bijdragen aan het snel kunnen opstarten en realiseren van de acties uit deze thematafel. Graag benadrukken we hier dat deze opzet (inhoud en fasering) een voorzet is voor invulling van de thematafel Onderwijs & arbeidsmarkt en niet een vastgestelde wijze waarop we met elkaar aan de slag gaan. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat de deelnemers aan de thematafel zélf hun agenda bepalen. Uiteindelijk gaat het er om dat u samen de koers uitzet en deze vertaalt naar projecten en concrete acties. Om u op weg te helpen, is bovenstaande eerste aanzet gedaan en willen we dit graag met u tijdens de eerste thematafelbijeenkomst nader bespreken. 5

6 Mogelijke inhoudsopgave van het eindproduct van de thematafel 1. Gedeelde analyse / hoe staat de regio er nu voor op dit thema? 2. Gezamenlijke ambitie voor Actiepunten 4. Rolverdeling tussen partijen N.B. Over elk thema kunnen zeer uitgebreide nota s worden opgesteld en misschien gebeurt dat ook in het verlengde van de Economische agenda. Onze opgave is allereerst de grote lijnen uit te zetten en een enthousiasmerend en beeldend perspectief voor de regio neer te zetten met concrete acties. Wat vragen we u als deelnemer aan de thematafel? Drie dagdelen thematafels bijwonen en meedenken vanuit uw eigen kennis, ervaring en organisatie; Eventuele tussentijdse vragen in uw eigen organisatie uitzetten, zaken uitzoeken, teksten schrijven (waar nodig voor het thema); Eventueel draagvlak zoeken binnen de eigen organisatie-netwerk voor de uitvoering van geformuleerde acties. Wat levert deelname aan de thematafel u op? Actief meedenken en meebepalen van de inhoud van de Economische agenda; Samen de koers uit zetten voor de toekomst; Inspirerende lunchlezingen; Netwerk in de regio. Contactgegevens secretariaat Thematafel Onderwijs & arbeidsmarkt Laurens Elzinga, gemeente Voorschoten LElzinga@werkorganisatieduivenvoorde.nl telefoon Bas van Meggelen, gemeente Leiden B.van.Meggelen@Leiden.nl tel: