Aanbod basisonderwijs.

Transcriptie

1 Aanbod basisonderwijs schooljaar

2 BNP Paribas Fortis Foundation en Lions Clubs MD1122 Belgium zijn al meer dan 20 jaar twee trouwe partners van vzw Leefsleutels. BNP Paribas Fortis Foundation geeft financiële en structurele ondersteuning aan de vzw. Lions geeft financiële ondersteuning aan scholen die op zoek zijn naar extra middelen voor de uitbouw van hun Leefsleutelwerking. Voor meer info kan je terecht bij Leefsleutels. Colofon Met dank aan het Leefsleutelteam: Anne-Michèle, Dirk, Franky, Geertje, Hilaire, Jacques, Joke, Karin, Leen, Nadège en Nathalie Vormgeving: LumaDox - Verantwoordelijke uitgever: Dirk Bocken Loksumstraat Brussel Ondernemingsnummer:

3 Inhoudstafel Het Leefsleutelteam... 4 Woord vooraf... 5 Wat hebben we te bieden?... 6 Praktisch... 7 Website Nieuwsbrief Toeter Bestellen? Bestelformulier Vormingen en publicaties is een publicatie - is een vorming 1. SCHOOLNIVEAU... 9 Procesbegeleiding op jouw school? NIEUW Handige tools om werkzorgen samen aan te pakken NIEUW Toeka Toeka - samen werken aan een warm en sterk schoolklimaat Een sterk team?! Goed contact tussen ouders en school = winst voor iedereen KLASNIVEAU Hé, doe je mee? Hé, werk je mee aan een positief klasklimaat? Pesten stoppen stap voor stap Vorming pesten stoppen stap voor stap Netwerk: No Blame Lastig gedrag in de klas: voorkomen en aanpakken LEERKRACHT- EN LEERLINGNIVEAU Individuele coaching van leerkrachten, directie of zorgcoördinatoren NIEUW Leer-krachtig voor de klas? NIEUW Verder groeien als leerkracht? NIEUW Groepssupervisie NIEUW Vaardigheidstraining Lastig gedrag in de klas: voorkomen en aanpakken Vaardigheidstraining Pesten stoppen met de No Blame-aanpak Bang voor faalangst? Bang voor faalangst? Als de dood voor de dood op school? Als de dood voor de dood op school? Een groot geheim in een klein hoofdje Een groot geheim in een klein hoofdje Daar komt de puberteit Werken rond gevoelens met knuffels Knuffelpoppen... 39

4 4 Het Leefsleutelteam

5 Woord vooraf Leefsleutels vzw richt zich als netoverschrijdende non-profitorganisatie naar het onderwijs door het ontwikkelen van educatief materiaal, het organiseren van vormingen en het begeleiden van scholen en leerkrachten. Het versterken van het welbevinden van kinderen en leerkrachten en het uitbouwen van de school tot een warme en aangename plek staan hierbij centraal. Als algemeen kader hanteert Leefsleutels de preventiepiramide van Prof. Johan Declerck. Streven naar meer welbevinden op school past in een brede kijk op preventie. De preventiepiramide maakt duidelijk dat een school die in de eerste plaats investeert in een aangenaam en sterk leefklimaat minder moet focussen op het oplossen van problemen. Hierbij baseert Leefsleutels zich op drie pijlers: 1. Het groepsklimaat in de klas Kinderen groeien op in relatie met anderen. Leefsleutels hecht veel belang aan het groepsproces, de veiligheid en het vertrouwen binnen de groep en wil de kracht van een groep versterken. 2. Het actief leren van de leerlingen Door gebruik te maken van creatieve en actieve groepsactiviteiten creëert Leefsleutels oefensituaties waarbinnen kinderen vanuit hun betrokkenheid gestimuleerd worden tot het verwerven van kennis, houding en sociaal emotionele vaardigheden (= sociale competenties). 3. De begeleidershouding van de leerkrachten Leefsleutels ondersteunt begeleiders met tips en suggesties om het leren en leven in groep te begeleiden. Betrokkenheid, een open luisterhouding, respect, veiligheid en vertrouwen zijn enkele basishoudingen die Leefsleutels tracht mee te geven aan de begeleiders. Deze catalogus geeft je een volledig overzicht van onze publicaties en vormingen voor het basisonderwijs voor het schooljaar Voor meer info en laatste nieuwtjes kan je steeds terecht op onze website Veel lees- en leerplezier! 5

6 Wat hebben we te bieden? 6 Vormingsaanbod Een pedagogische studiedag of vorming op jouw school? Pedagogische studiedagen zijn belangrijke momenten om stil te staan bij de meest uiteenlopende thema s en onderwerpen. Bij Leefsleutels kan je terecht voor zeer praktijkgerichte, concrete, boeiende en interactieve vormingen over sociaal emotionele thema s. Er is steeds ruimte voor inbreng en ervaringen van de leerkrachten zelf. Themadagen We organiseren ook themadagen waar leerkrachten zich individueel voor kunnen inschrijven op locatie in Vlaanderen. Voor een actueel overzicht van data en locaties kan je steeds terecht op onze website: Publicaties Wil je gericht werken aan sociaal-emotionele vaardigheden? Ben je op zoek naar nog meer warmte en welbevinden op jullie school? Heb je nood aan een publicatie met speelse en bruikbare werkvormen? Bij Leefsleutels vind je kant en klaar materiaal (brochures, pakketten, knuffels) om meteen aan de slag te gaan. Het materiaal geeft een invulling aan de ontwikkelingsdoelen voor het kleuteronderwijs en de leergebiedoverschrijdende eindtermen sociale vaardigheden voor het lager onderwijs.

7 Praktisch Heb je interesse in of vragen over ons aanbod? Aarzel dan zeker niet om met ons contact op te nemen - tel: of mail naar info@leefsleutels.be. Het aantal deelnemers per groep is beperkt tot 24, tenzij anders is aangegeven. Is de groep groter dan 24 leerkrachten, dan komen we met meerdere trainers. Wat kost het? Hieronder vind je de standaardprijzen. Afwijkende prijzen staan specifiek vermeld bij de betreffende vormingen verder in de catalogus. Een halve dag vorming: 385 per trainer + vervoersonkosten (*) 7 Een hele dag vorming: 525 per trainer + vervoersonkosten (*) Een themadag: 70 p.p. inclusief het dossier, maaltijd en koffiepauzes De betaling gebeurt steeds op basis van een factuur die je na de vorming ontvangt. (*) vervoersonkosten vanuit Mechelen bedragen 0,35/km

8 8 is een vorming is een publicatie

9 Vormingen en publicaties op schoolniveau Ons aanbod Procesbegeleiding op jouw school? NIEUW Handige tools om werkzorgen samen aan te pakken NIEUW Toeka Toeka - samen werken aan een warm en sterk schoolklimaat Een sterk team?! Goed contact tussen ouders en school = winst voor iedereen... 15

10 10 Procesbegeleiding g op jouw school? Wil je het school- of klasklimaat op jouw school versterken? Is de sfeer op de speelplaats en in bepaalde klassen niet echt goed? Loopt de communicatie tussen de leerkrachten niet altijd zoals gewenst? Of heeft jouw school nood aan ondersteuning bij processen op een ander domein? Samen onderzoeken we de noden en de behoeften van jouw school en bekijken we hoe Leefsleutels je school hierbij kan ondersteunen. Praktisch We starten een begeleiding steeds met een intakegesprek. Dit kan op jouw school. Of kom je liever naar ons kantoor te Mechelen? Alles is mogelijk! Een intakegesprek bij jou op school: vervoersonkosten (*) (wanneer een begeleiding volgt uit het intakegesprek, dan wordt dit gesprek niet aangerekend) Een intakegesprek bij Leefsleutels op kantoor: gratis Begeleiding op maat halve dag: vervoersonkosten (*) Begeleiding op maat hele dag: vervoersonkosten (*) (*) vervoersonkosten vanuit Mechelen bedragen 0,35/km NIEUW Handige tools om werkzorgen samen aan te pakken Het probleem is niet dat we niet weten wat we moeten en doen. Het probleem is dat we niet doen wat we weten. (Chris Argyris) Via praktijkgerichte (korte) oefeningen, maak je tijdens deze nascholing kennis met verschillende werkvormen: werkoverleg, collegiale consultatie, coaching, supervisie Doelen Je team de tools bezorgen om blijvend te leren van en aan elkaar. Effectiever omgaan met kleine en grote werkzorgen. Meer zicht krijgen op effecten van het eigen denken, voelen en handelen. Je eigen professionaliteit verhogen. NIEUW Praktisch Deze vorming duurt altijd een hele dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7. Om intensief te kunnen werken bedraagt het maximum aantal deelnemers 12 personen. We organiseren ook een themadag op locatie over dit onderwerp. Bekijk hiervoor onze website. De deelnameprijs bedraagt 105, inclusief syllabus, koffiepauzes en lunch.

11 Toeka Tijdens deze studiedag kan het team op een speelse en interactieve manier kennismaken met het programma Toeka. Hoe werken we samen aan een warmere en sterkere school? Hoe kunnen kinderen zich op sociaal-emotioneel vlak optimaal ontwikkelen en kunnen we hen verantwoordelijkheden geven? Wat is de rol van de hele school? Vanuit deze basis leggen we de link naar het concrete materiaal. Wat hebben de map en de voorleesboeken te bieden? Hoe kunnen we effectief met het programma aan de slag binnen en buiten de klas? Hoe kunnen we dag in dag uit aandacht besteden aan het schoolklimaat? Op welke manier kan Toeka ons helpen de sfeer, de veiligheid en het vertrouwen in elke klas en op elke school positief te beïnvloeden? Doorheen de vorming besteden we ook veel aandacht aan het belang van de begeleiderstijl van de leerkracht. 11 Praktisch Je kan deze vorming aanvragen voor zowel een halve als een hele dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7.

12 Toeka - samen werken aan een warm en sterk schoolklimaat 12 Toeka is een educatief en speels programma dat het welbevinden van kinderen stimuleert. Toeka wil de sfeer, de veiligheid en het vertrouwen in elke klas en op elke school positief beïnvloeden opdat kinderen zich op sociaal-emotioneel vlak kunnen ontwikkelen. Aangezien het project door de hele school gedragen wordt, zorgt Toeka voor mooie bruggen tussen de verschillende klassen en de leerkrachten. Samen met Toeka, een speelse rode vogel, ontdekken de kinderen doorheen verhalen en activiteiten hoe ze aan een warme sfeer kunnen werken. Er wordt gewerkt aan doelen als zich goed voelen, zichzelf durven zijn, je mening durven uiten, elkaar helpen, genieten van samen plezier maken, respect hebben voor elkaar, enz. Voor de scholen die reeds met Toeka werken, biedt Toeka heel wat verfrissende nieuwe ideeën. Er wordt meer gebruik gemaakt van verhalen en er duikt een mysterieuze nieuwkomer op. Wiest is een geheimzinnig figuur die enkel in de derde graad verschijnt. Scholen die Toeka nog niet kennen, zullen kennismaken met een aantrekkelijk en zeer gebruiksvriendelijk pakket op maat van leerkrachten en kinderen. De accenten Werkt preventief. Beïnvloedt de sfeer, het welbevinden, de veiligheid en het vertrouwen in elke klas en op elke school. Is realiseerbaar én haalbaar. Legt de focus op het beleven en op het delen van verantwoordelijkheid. Is licht en luchtig; en dus helemaal niet moraliserend. Werkt op school-, klas- én leerling-niveau. Lanceert een CD met 2 liedjes, één voor de kleinste kinderen en één voor de ouderen. De thema s De hele school werkt tegelijk aan dezelfde 4 thema s: Er hangt sfeer in de lucht Lachen en genieten Anders dan gewoon Heen en weer door de tijd Per klas worden er verschillende accenten gelegd bij elk thema. De thema s houden rekening met de groepsdynamica die zich automatisch in elke groep afspeelt. Aan elk thema gaat een gezamenlijk startmoment vooraf.

13 Het pakket Toeka is een pakket dat bestaat uit een begeleidersmap, drie voorleesboeken voor de kleuters, vijf affiches, een cd (met de 2 liedjes) én de nieuwe e Toeka-pop. Toeka is al in verschillendee scholen geboren! Wij zijn al vlot bezig met Toeka, echt de moeite waard. Wij zijn begonnen met Toeka. Je moest het meegemaakt hebben: het nest, de dokter, de geboorte, het lied... ALLE kinderen zijn De dag helemaal in de sfeer. Onze vriendschapsdag dag was van de geboorte geslaagd: geboortekaartjes, tj stond een kleuter om 6u30 gedichten, eierdopjes... aan het bed van mama: SUPER!!! Onze gangen Haast u, vandaag wordt de hangen er vol van. vogel geboren. En in de auto: Als de politie ons nu tegen houdt, dan zeg je maar dat we ons moeten haasten voor de geboorte van de vogel. 30 (*) Kostprijs De volledige set in handige opbergdoos: 139,95 Je kan apart ook bijbestellen De Toeka handpop: 19,95 (*) De eekhoorn handpop : 30,00 Voorleesboek Toeka maakt het gezellig (1ste kleuter): 11,95 Voorleesboek Toeka voelt zich thuis (2de kleuter): 11,95 Voorleesboek Toeka heeft een bah-dag (3de kleuter): 11,95 De set van 3 boeken: 29,95 De set van 5 affiches: 4,95 (*) De eekhoorn handpop zit niet in de Toeka set. 13

14 Een sterk team?! Het welbevinden van elke individuele leerkracht is de basis voor het welbevinden van alle kinderen op school. People do better when they feel better. Tijdens deze dag staan we stil bij de vraag hoe sterk jouw team is. Hoe verloopt de samenwerking in je team? Hoe wel bevindt iedereen zich in het team? A.d.h.v. actieve en vernieuwende werkvormen wordt de groep voor een aantal uitdagingen geplaatst en wordt iedereen uitgenodigd om zijn/haar steentje bij te dragen. Met deze werkvormen kan je daarna ook aan de slag in je eigen klas. Klassieke teambuilding activiteiten focussen meestal enkel op samen dingen doen. Wij willen een stapje verder gaan en staan ook stil bij de positieve punten en de werkpunten van het team. A.d.h.v. een concrete vragenlijst worden de pijnpunten blootgelegd waarna we vervolgens in kleine groepjes een concreet actieplan opmaken om tot verbetering te komen. 14 Dit programma is zowel zinvol voor teams waar de samenwerking goed loopt als voor teams waar de samenwerking stroever loopt. Deze dag nodigt elk team uit om met elkaar in contact te gaan, de positieve punten te versterken en met de werkpunten aan de slag te gaan. Het resultaat is een energieboost voor het hele team waardoor iedereen weer zin heeft om er volop tegenaan te gaan. Wetende dat enthousiaste leerkrachten de basis vormen voor het welbevinden van kinderen op school, zal deze vorming zijn effect op het schoolklimaat niet missen! Praktisch Deze vorming duurt altijd een volledige dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7.

15 Goed contact tussen ouders en school = winst voor iedereen Een school wordt gemaakt door de leerkrachten die er werken, de kinderen die er komen en de ouders die hun kinderen aan de school toevertrouwen. Ouders zijn daarom zeer belangrijke partners van de school. Samenwerken is een must en dit zowel in het belang van de school, de ouders als de leerling. Ondanks vele inspanningen, verloopt de communicatie tussen ouders en scholen vaak gebrekkig, soms ronduit problematisch. Sommige ouders zijn moeilijk bereikbaar, anderen komen zich ongevraagd bemoeien en weer anderen aanvaarden een beslissing van de school niet Vaak moet de school ook slecht nieuws aan ouders meedelen: een leerling vertoont zorgelijk gedrag, zou beter in een andere onderwijsvorm opgevangen worden, is geregeld afwezig In deze nascholing bekijken we het contact tussen ouders en school: Hoe verloopt de communicatie op dit moment? We bekijken dit vanuit de verschillende posities: leerkracht, directie, ouder en kind. Wat gaat goed en wat kan beter? Wat is onze eerste prioriteit? De loyaliteit tussen ouder en kind en tussen collega s onderling speelt een grote rol in het onderling contact. Hoe werkt deze dynamiek? Waar moet je bij een oudercontact rekening mee houden? Welke stappen onderneem je vooraf? Hoe ziet de brief eruit, wat staat erin? Is de procedure duidelijk voor alle partijen? We overlopen samen hoe dit eventueel beter kan in de toekomst. Welke verschillende soorten gesprekken zijn er? Zorggesprek, rapportbespreking, slecht nieuwsgesprek, nazorggesprek, We oefenen deze verschillende gesprekken in op een veilige manier. Hoe ga je om met je eigen emoties en met die van anderen? Hoe doorbreek je een spiraal van negatieve emoties en agressie? Van de deelnemers wordt verwacht dat ze op een actieve manier met het eigen denken en functioneren omgaan. Op het einde van deze dag heb je een beter zicht op soorten gesprekken, het belang van inleven in de ander, een opfrissing van actief luisteren en een aantal kapstokken om in de praktijk concreet mee aan de slag te kunnen gaan opdat het contact tussen ouders en leerkrachten optimaler wordt. Zowel preventief als curatief. Praktisch Deze vorming duurt altijd een volledige dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7. We organiseren ook een themadag op locatie over dit onderwerp. Bekijk hiervoor onze website. 15

16 16 is een vorming is een publicatie

17 Vormingen en publicaties op klasniveau Ons aanbod Hé, doe je mee? Hé, werk je mee aan een positief klasklimaat? Pesten stoppen stap voor stap Vorming pesten stoppen stap voor stap Netwerk: No Blame Lastig gedrag in de klas: voorkomen en aanpakken... 24

18 Hé, doe je mee? Interactieve werkvormen voor het basisonderwijs en het jeugdwerk. Deze reeks van acht boekjes biedt een waaier aan speelse werkvormen om interactief, ervaringsgericht en groepsdynamisch met kinderen aan de slag te gaan. DEEL 1: EVEN KENNISMAKEN Bij de start van ieder schooljaar stellen kinderen zich vragen. Wie zijn de anderen? Wat denken ze over mij? Wat verwachten ze van mij? Kennismaking is cruciaal in de groepsvorming. Hoe beter kinderen elkaar kennen, hoe groter het vertrouwen en de veiligheid binnen de groep. 18 Spelen, creatief en actief bezig zijn, geeft kinderen en de kans sociale vaardigheden op een zeer natuurlijke manier in te oefenen. Bovendien fungeren deze leuke spelideeën en werkvormen rmen als perfecte bewegingstussendoortjes. Kostprijs Hé doe je mee? (per boekje) 9,95 Set van 8 boekjes 75,00 DEEL 2: GROEPJES MAKEN Door in groepjes te spelen of te werken, oefenen kinderen op een kleinschalige en veilige manier een aantal sociale vaardigheden. Daarbij is het zinvol om kinderen regelmatig op basis van het toeval in andere groepjes te verdelen. en. Zo leren ze samen te werken met klasgenoten waar ze anders weinig mee omgaan. Ook het gevoel niet gekozen te worden valt dan volledig weg.

19 DEEL 3: VOEL JE GOED IN DE GROEP! Om zich goed te voelen binnen een groep én om als groep iets te kunnen bereiken, hebben kinderen nood aan vertrouwen. Via ervaringsgerichte oefeningen n stellen we het samenwerken en het vertrouwen centraal. Kinderen ontdekken welke rol ze meestal binnen een groep innemen en hoe ze elkaar op een positieve manier kunnen aanvullen. De groepssfeer wordt gegarandeerd (nog) beter. er. DEEL 4: KRINGGESPREKKEN In de omgang met elkaar en met de leerkracht communiceren kinderen voortdurend. Een kringgesprek k is een gestructureerde manier om te communiceren. Het biedt kinderen en de kans om spreek- en luistervaardigheden in te oefenen. Via het kringgesprek krijgen ze de ruimte om stil te staan bij minder evidente thema s en ontdekken ze dat iedereen van mening mag verschillen. In dit boekje vind je een schat aan werkvormen om een kringgesprek op verschillende manieren aan te pakken. DEEL 5: ACTIE! Samen spelen en samen plezier maken, versterken de goede sfeer in de groep. Spelen is voor kinderen de meest natuurlijke manier om sociale vaardigheden in te oefenen. Door actieve werkvormen te gebruiken, geef je kinderen de kans om zich fysiek af te reageren. Dit is soms wenselijk naast het geconcentreerd leren en denken op de schoolbanken. DEEL 6: TOT RUST KOMEN Ontspanningsoefeningen be brengen kinderen fysiek en geestelijk elijk tot rust. Op die manier kunnen ze even alle emoties, zorgen of vragen loslaten. Ook voor de juf/meester is het een fijne manier om rust te brengen in de klasgroep. Relaxatieoefeningen waarbij kinderen lichamelijk contact ct hebben met elkaar zijn ook ok erg positief voor de relaties en het respect voor mekaar. 19

20 DEEL 7: IN HET BOS EN OP HET PLEIN Wanneer je er in groep op uit trekt, kunnen spel en beweging centraal staan. Groots opgezette spelactiviteiten, eventueel klasoverschrijdend, zijn plezierig en geven kinderen de kans om nieuwe contacten te leggen. In dit boekje vind je ook leuke ideeën voor tijdens bos- of zeeklassen. 20 DEEL 8: AFSCHEID NEMEN Op het einde van het schooljaar oljaar nemen de kinderen afscheid van elkaar, van de leerkracht en misschien van de school. ol. Je kan dit afscheid een plaats geven door effectief tijd vrij te maken om terug te kijken, te evalueren en afspraken en keuzes te maken voor de toekomst. Zo rond je het groepsproces, es, waaraan je het hele jaar gewerkt hebt, op een betekenisvolle manier af.

21 Hé, werk je mee aan een positief klasklimaat? Tijdens deze vorming kijken we naar de dynamiek die zich in elke groep afspeelt (zowel in een klasgroep als binnen een team). We zoeken naar mogelijkheden om elke fase binnen dit proces te ondersteunen en te beïnvloeden. Door gebruik te maken van de boekjes Hé, doe je mee? ervaart het team wat het positief effect kan zijn van deze activiteiten: Je voelt aan de lijve wat de activiteiten met jou doen. Je krijgt teasers om onmiddellijk in jouw klas aan de slag te gaan. Je komt als team écht met elkaar in contact en je leert elkaar anders (beter) kennen. 21 Praktisch Deze vorming sluit ook mooi aan bij de vorming Een sterk team?! Je kan deze vorming aanvragen voor zowel een halve als een hele dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7.

22 Pesten stoppen stap voor stap Dit themadossier gaat over het gebruik van de No Blameaanpak in de basisschool. Het is een niet-bestraffende, probleemoplossende methode om met pestproblemen om te gaan. Deze aanpak werkt groepsdynamisch en tracht, door de groepsleden te vertrouwen en hen een verantwoordelijkheid te geven, het pestprobleem op te lossen. De pester(s), de meelopers en een aantal neutrale medeleerlingen gaan op zoek naar positieve voorstellen. Zo kunnen zij het slechte gevoel van het slachtoffer wegnemen of verminderen. De aanpak heeft niet tot doel de feiten in vraag te stellen of de pester te beschuldigen of te straffen. 22 In dit boekje wordt het zevenstappenplan van de No Blameaanpak verduidelijkt aan de hand van het verhaal van Bo. Daarnaast wordt ingegaan op de implementatie van de aanpak op school en krijg je heel wat praktische tips en ideeën om het beleid rond pesten op jouw school verder uit te werken. Op de cd Druppels van Verdraagzaamheid vind je 21 liedjes over pesten en verdraagzaamheid. De teksten zijn door kinderen geschreven. De muzikale omlijsting namen bekende Vlaamse zangers voor hun rekening. Kostprijs Themadossier: Pesten stoppen stap voor stap 9,95 CD Druppels van verdraagzaamheid 18,00

23 Vorming pesten stoppen stap voor stap De No Blame is een niet-bestraffende, probleemoplossende methode om met pestsituaties om te gaan. Deze aanpak doet beroep op de kracht van de groep. Tijdens de vorming staan we stil bij het fenomeen pesten en kijken we naar onze houding t.o.v. pesterijen. Je krijgt inzicht in het zevenstappenplan (waarbij we een beroep doen op het empatisch vermogen van de groep én op de persoonlijke verantwoordelijkheid van elke deelnemer). Je krijgt ook heel wat tips over begeleidershouding en communicatie. De No Blame-aanpak is toepasbaar bij kinderen vanaf 8 jaar. De visie en de filosofie achter deze methode kan je ook al aan de jongste kleuters meegeven. Daarom vinden we het zeer zinvol dat ook de kleuterjuffen en -meesters bij de vorming aanwezig zijn op een pedagogische studiedag. Verschillende mogelijkheden om een vorming te kiezen Je kan deze vorming aanvragen voor zowel een halve als een hele dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7. Tweedaagse training: iedereen die de No-Blame kent, krijgt de kans om het begeleiden van de No-Blame intensief in de vingers te krijgen. Zie blz 33 voor meer uitleg over de vaardigheidstraining. We organiseren regelmatig een themadag op locatie. Bekijk hiervoor onze website. Netwerk: No Blame Werk jij op school met de No Blame-aanpak, dan kan je gratis lid worden van het No Blame-netwerk. Wat kan het netwerk jou bieden? Uitwisseling van contactgegevens: We maken een lijst voor alle leden. Dit biedt de mogelijkheid om andere scholen uit de regio te contacteren met vragen. Info via mail: We houden je op de hoogte van zoveel mogelijk initiatieven i.v.m. het thema pesten (boeken, theaterstukken, de pesten-dat-kan-niet-prijs, het netwerk Kies Kleur tegen pesten, ). Een jaarlijkse netwerkdag (betalend): Tijdens deze dag bieden we informatie over No Blame, pesten en aanverwante thema s én gaan we in kleine groepjes op zoek naar antwoorden op praktijkvragen over de toepassing van de No Blame-aanpak. Je krijgt de kans om ervaringen uit te wisselen. Word je graag lid van het netwerk? Download het inschrijvingsformulier op onze website en bezorg het ons zo snel mogelijk. Op onze website vind je een overzicht van scholen die lid zijn van het No Blame-netwerk en die ons toestemming gaven om hun gegevens te vermelden. 23

24 Lastig gedrag in de klas: voorkomen en aanpakken 24 Doelgroep Leerkrachten lager onderwijs Lastig gedrag, het komt meer en meer voor., Het is niet meer zoals vroeger Kinderen luisteren niet meer naar leerkrachten. Er is echter een groot verschil tussen het voorkomen en het aanpakken! Het model van de preventiepiramide geeft ons een duidelijk zicht op hoe we lastig gedrag kunnen voorkomen. We onderzoeken hoe preventief jouw school werkt, wat reeds goed gaat en wat beter kan. De piramide geeft zeer duidelijke en realiseerbare mogelijkheden om een mooi beleidsplan uit te bouwen. Voorkomen is stap één en belangrijk, aanpakken is stap twee! Wat zijn mogelijke manieren van reageren op lastig gedrag en wat zijn de effecten? Via het interactiemodel van Leary ontdekken we de kracht van communicatie en verkennen we de stijlen die werken. Via actieve werkvormen kan je deze interacties zelf ervaren. Je ontdekt wat jouw meest voorkomende manier van reageren is en leert hoe het ook anders kan. Tijdens de namiddag doorlopen we een concreet stappenplan dat je kan toepassen in gesprek met een leerling die lastig gedrag vertoont. Het is een stappenplan dat een beroep doet op zelfreflectie en verantwoordelijkheidszin bij de leerling en luistervaardigheid en vertrouwen bij de begeleider of leerkracht. We ervaren de verschillende stappen en kijken naar de mogelijkheden en belemmeringen in de dagelijkse praktijk. Praktisch Deze vorming duurt altijd een volledige dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7. We organiseren ook een themadag op locatie over dit onderwerp. Bekijk hiervoor onze website. Wie zich in deze aanpak wil verdiepen, kan dit tijdens de eendaagse vaardigheidstraining (zie pagina 32).

25 25

26 26 is een vorming is een publicatie

27 Vormingen en publicaties op leerkracht- en leerlingniveau Ons aanbod Individuele coaching van leerkrachten, directie of zorgcoördinatoren NIEUW Leer-krachtig voor de klas? NIEUW Verder groeien als leerkracht? NIEUW Groepssupervisie NIEUW Vaardigheidstraining Lastig gedrag in de klas: voorkomen en aanpakken Vaardigheidstraining Pesten stoppen met de No Blame-aanpak Bang voor faalangst Bang voor faalangst Als de dood voor de dood op Als de dood voor de dood op Een groot geheim in een klein hoofdje Een groot geheim in een klein hoofdje Daar komt de puberteit Werken rond gevoelens met knuffels Knuffelpoppen

28 Individuele coaching van leerkrachten, directie of zorgcoördinatoren NIEUW 28 Individuele coaching richt zich op jezelf, je werk en je werkkader. Coaching gaat over (meer) inzicht en bewustwording via een één-op-één gesprek. We starten met een duidelijke coachingsvraag, bijvoorbeeld: Hoe communiceer ik effectiever met mijn collega s in de vakgroep? Hoe houd ik voeling met mijn motivatie als leraar? Hoe leer ik beter mijn grenzen aangeven? Hoe bewaak ik het evenwicht tussen zelfzorg en de zorg voor anderen? Op het eind van elk gesprek kijken we samen wat dit gesprek je heeft opgeleverd en hoe je dit kan en wil vertalen naar je klas- en schoolpraktijk. In een volgende bijeenkomst starten we met de stand van zaken. Zo ontstaat een cyclisch proces. Coaching is gericht op positieve verandering. De coach ondersteunt en stimuleert dit proces. Het is een hulpmiddel bij jouw eigen wijze van zelfsturing. Het is een instrument om te kijken hoe het nu is en wat je in de (nabije) toekomst wil bereiken. Het resultaat is dat je sterker en comfortabeler functioneert in je werkcontext. Coaching vindt niet plaats in een probleemgericht of therapeutisch kader, wel in een context van groei en zelfontwikkeling. Praktisch Een traject van een 5-tal sessies met intakegesprek (het aantal gesprekken hangt o.a. af van de aard van je vraag) Locatie: Mechelen of Antwerpen Prijs: 55/sessie Duur van elke sessie: 1u

29 Leer-krachtig voor de klas? NIEUW Als leerkracht sta je voor een groep leerlingen en dient hen de nodige leerstof bij te brengen. Daarnaast heb je ook een opvoedende taak die de laatste jaren meer en meer is toegenomen en toeneemt. Het combineren van bovenstaande taken is niet altijd gemakkelijk. Afhankelijk van je eigen draagkracht, ervaringen, zelfvertrouwen en aangereikte kapstokken, gaat het jou de ene dag al beter af dan de andere om voor de klas te staan. Iedereen kent en (h)erkent het gevoel van onmacht. Je wordt je bewust(er) van jouw eigen momenten van macht, onmacht en machtsstrijd en ontdekt wat je kan doen om uit deze dynamiek te stappen en in jouw kracht te gaan staan. Na deze dag weet je welke gedragingen, handelingen en uitspraken horen bij de verschillende posities zodat je ze in de praktijk sneller herkent, zowel bij de ander als bij jezelf. Je leert je eigen krachtpositie ervaren en versterken en leert nuttige tips om deze in de dagelijkse praktijk toe te passen. De angst om de leerlingen te 'verliezen', je eigen gezag te laten ondermijnen, de klas of enkele leerlingen niet meer in de hand te hebben. Vaak zijn dit momenten dat het gevoel van onmacht je naar een machtspositie doet overgaan, jij wilt winnen, je verheft jouw stem en dreigt misschien zelfs met straffen. Kan het dan anders? Ja, vaak wel! Tijdens deze vorming verken je de dynamiek van macht, onmacht, de machtsstrijd en uiteindelijk de positie van kracht. Je hebt na deze dag aan den lijve ondervonden wie je bent in elke positie en hoe krachtig het is om in jouw persoonlijke kracht te gaan staan. Voor wie is deze dag interessant? Voor iedere leerkracht begeleider die zichzelf herkent in bovenvermelde beschrijving en die er bovendien zelf iets aan wilt veranderen! Praktisch We organiseren deze vorming enkel als themadag op locatie. Bekijk hiervoor onze website! Voor data en locaties kan je surfen naar of bellen naar het nummer

30 Verder groeien als leerkracht? NIEUW 30 Dit is een traject van 5 dagen verspreid over 8 maanden waarbij je als leerkracht groeit tot de leerkracht die jij wil zijn. Na deze vijf dagen ben je verrijkt in jouw leerkracht zijn en heb je het gevoel datgene ontvangen te hebben wat je tijdens jouw leerkrachtopleiding gemist hebt. Het is immers voor iedereen zo, dat je door in het vak te staan, pas beseft wat je nog te leren hebt. Dit is een unieke kans om als leerkracht verder te groeien. Wat houden deze dagen concreet in? De eerste dag wordt besteed aan kennismaken met elkaar (max. 12 deelnemers) en delen wat jij wilt delen met de anderen. Je praktijkervaringen, je vragen en eventuele twijfels en zoektochten. Na deze dag stel jij jezelf een bepaald, concreet, doel voor ogen om de volgende dagen mee aan de slag te gaan. Tijdens de volgende dagen bereik je via interactieve werkvormen jouw doel stapsgewijs door met ervaringsdeskundigen te delen, te ontvangen en te geven. Je geeft en krijgt oplossingen, je ziet en probeert manieren van omgaan met anderen, jouw leerkracht zijn wordt verruimd en verrijkt. De begeleiding tijdens deze dagen werkt voornamelijk procesmatig en geeft de nodige werkvormen en kapstokken om je groei te ondersteunen. Je ontdekt je eigen, nog niet uitgeprobeerde mogelijkheden, erkent je eigen kwaliteiten en reeds opgedane, zinvolle ervaringen. Voor wie is dit traject interessant? Voor elke leerkracht, begeleider die bepaalde tekortkomingen / beperkingen voelt in het omgaan met de leerlingen, ouders, collega s en die daarin ondersteund wilt worden. Je kiest hierbij voor een leren van en aan elkaar. Praktisch We organiseren dit traject enkel op locatie. Bekijk hiervoor onze website! De deelnameprijs bedraagt 575 per persoon, inclusief lunch en koffiepauzes. Het maximum aantal deelnemers bedraagt 12. Dit traject wordt begeleid door Geertje Bleukx. Voor data en locaties kan je surfen naar of bellen naar het nummer

31 Groepssupervisie Supervisie is een vorm van reflecterend leren aan de hand van eigen werkzorgen en samen met collega s uit hetzelfde werkveld (van eenzelfde school of verschillende scholen). NIEUW Supervisie biedt een kader tot leren op eigen maat en tempo en in respect voor je eigen stijl. Leren van en aan elkaar staat centraal. De deelnemers brengen om beurt een werkvraag in. Elke deelnemer maakt achteraf een supervisieverslag met accent op persoonlijke leerdoelen en vertaald naar de eigen werksituatie. Na dit traject, o.l.v. een supervisor, kunnen de deelnemers deze vorm van reflecterend leren autonoom verder zetten waarbij ze zelf (beurtelings) de rol van supervisor overnemen. Praktisch Een traject van 4 tot 7 sessies (i.f.v. aantal deelnemers) met een inleidende samenkomst inbegrepen. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7. Duur van elke sessie: 3u Aantal deelnemers: min. 4, max. 6 Deze groepssupervisie wordt begeleid door Hilaire Dolfeyn. We organiseren ook een groepssupervisie in open aanbod. Meer info hierover vind je op onze website. De deelnameprijs bedraagt 385 voor de hele reeks. 31

32 Vaardigheidstraining Lastig gedrag in de klas: voorkomen en aanpakken 32 Doelgroep Leerkrachten lager onderwijs die de eerste dag Lastig gedrag in de klas: voorkomen en aanpakken reeds gevolgd hebben. Inhoud Centraal op deze dag staat de praktijk, het oefenen in de wijze van communicatie en het verdiepen in je eigen persoonlijke stijl van reageren. Na deze dag heb je jouw begeleiderstijl verdiept en verfijnd. Het stappenplan in omgaan met lastig gedrag wordt stap voor stap verkend en ervaren. Wat kan je verwachten tijdens deze dag? Een korte opfrissing en verdieping van de kapstokken die je meekreeg tijdens de eerste dag Oefenen in begrenzen van leerlingengedrag op een opbouwende manier Oefenen in luisteren, context verkennen en erkennen n van de zender (leerling) Stilstaan bij de algemene en persoonlijke kwaliteiten en valkuilen bij luisteren en willen helpen. Hoe kan ik als leerkracht de verantwoordelijkheid meer aan de leerling zelf geven zonder teveel te willen controleren? Wat als het niet lukt? Kijken naar de mogelijkheden en beperkingen. Oefenen, oefenen en nog eens oefenen En de transformatie naar de school toe? Wat kan beter op beleidsniveau, klasniveau en in rechtstreeks contact met een leerling? Praktisch Deze vorming duurt altijd een volledige dag. Tijdens deze dag werken we met twee trainers in een groep van maximum 16 personen om de veiligheid en intensiteit te kunnen waarmaken. We organiseren ook een training op locatie over dit onderwerp. Bekijk hiervoor onze website. Deelnameprijs bedraagt 90.

33 Vaardigheidstraining Pesten stoppen met de No Blame-aanpak Doelgroep Leerkrachten, zorgcoördinatoren, clb-medewerkers, directie die de No blame-aanpak reeds kennen en zich hierin willen oefenen. Inhoud Aansluitend bij de vormingsdag over de No Blame-methode (zie pagina 23) bieden we deze training aan. De 7 stappen van de No Blame-methode worden ervaringsgericht ingeoefend. Daarom is het noodzakelijk dat je de stappen goed kent. Praktisch Je kan deze training aanvragen voor één of twee dagen. We werken in een groep van maximum 16 personen en twee trainers om zo optimaal mogelijk te kunnen oefenen en ervaren op een veilige manier. We organiseren ook een tweedaagse niet-residentiële training op locatie over dit onderwerp. Bekijk hiervoor onze website. Deelnameprijs bedraagt 185. Elke stap van de aanpak wordt grondig geoefend, verkend en ervaren. Jij wordt als deelnemer uitgenodigd om de begeleidersrol op te nemen om zoveel mogelijk te kunnen leren. 33 Je ervaart ook hoe het overkomt als leerling, zowel vanuit de positie als dader, slachtoffer, en meeloper. Tijdens deze training verwachten we jouw bereidheid tot actief meedoen in rollenspelen. Op het einde van de training kan je de No Blame-methode toepassen en heb je je begeleidershouding verfijnd.

34 Bang voor faalangst? Bang voor faalangst? In dit dossier proberen we de juf of meester in de klas zo veel mogelijk handvatten aan te reiken om kleuters en schoolkinderen met faalangst bij te staan bij elke nieuwe bange stap. Daarnaast vind je in dit dossier een aantal creatieve e werkvormen om in de klas te gebruiken. Deze interactieve vorming doorloopt de volgende stappen: Wat is faalangst en welke soorten bestaan er? Wat zijn mogelijk verschillende oorzaken? Hoe kan je iemand met faalangst (h)erkennen? Wat zijn de behoeften van iemand die faalangst heeft? Wat kan ik doen als leerkracht op verschillende niveaus? Individueel, in de klas, op de school? 34 Kostprijs Themadossier: Bang voor faalangst? 9,95 Het is een zeer praktische vorming waarbij je op het einde van de dag een aantal inzichten hebt gekregen en een aantal kapstokken die je tijdens het omgaan en ondersteunen van kinderen met faalangst kan toepassen. Praktisch Je kan deze vorming aanvragen voor zowel een halve als een hele dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7. We organiseren ook een themadag op locatie. Bekijk hiervoor onze website.

35 Als de dood voor de dood op school? Als de dood voor de dood op school? De dood hoort bij het leven, dat weten we wel. Maar hoe we ermee omgaan, weten we niet altijd. Dit dossier biedt theoretische achtergronden, ideeën rond de begeleidershouding en activiteiten voor kinderen van de eerste kleuterklas tot en met het zesde leerjaar over dood en rouw, verlies en verdriet. In de activiteitenbundel vind je werkvormen binnen drie contexten: het thema dood, als doodgewoon thema het crisismoment tussen een overlijden en de uitvaart het omgaan met rouw op lange termijn. De naam van deze vorming lijkt niet zo aantrekkelijk, maar slaagt wel de nagel op de kop! Velen zijn bang om dit thema bespreekbaar te maken omdat het opvangen van de emoties die daarbij worden opgeroepen ons afschrikken. Tijdens deze vorming word je meegenomen in het breder kijken naar verlies en verdriet. Via een aantal werkvormen word je bewust(er) van de veelheid aan verliezen en de verschillende emotionele ladingen die daarbij horen. Tevens krijg je zicht op de signalen die een kind geeft tijdens een rouwproces en hoe je daarmee kan omgaan. Praktisch Deze vorming duurt altijd een volledige dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7. We organiseren ook een themadag op locatie. Bekijk hiervoor onze website. 35 Kostprijs Themadossier: Als de dood voor de dood d op school? 995 9,95

36 Een groot geheim in een klein hoofdje Een groot geheim in een klein hoofdje 36 Een groot geheim in een klein hoofdje is een project van Child Focus en Leefsleutels. Beide organisaties gingen de uitdaging aan een project te ontwikkelen over het thema Seksueel misbruik bij kinderen. We willen het thema bespreekbaar maken en de leerkracht handvatten aanreiken om met specifieke problemen om te gaan. Wat moet ik doen als ik een vermoeden heb? Wat als een kind mij in vertrouwen over misbruik vertelt? Wanneer moet ik doorverwijzen? Armadillo, een vrolijk gordeldier, r, wil alle kinderen bijstaan in de ontwikkeling van een aantal sociale vaardigheden. De nadruk ligt niet op het leren neen zeggen. Want meestal heeft een slachtoffer van misbruik daar weinig of niets aan. Zijn of haar neen wordt niet gehoord of wordt verdrongen met mooie beloftes. Wat we wel kunnen doen is de kinderen leren om hun gevoelens, hun angst, hun verdriet niet voor zichzelf te houden. Ze moeten leren dat een geheim dat niet goed voelt, niet in hun kleine hoofdje hoeft te blijven zitten. Tijdens deze vorming willen we het thema seksueel misbruik bespreekbaar maken omdat elke school ermee te maken kan krijgen. Tijdens deze vorming gaan we samen met de deelnemers op zoek naar de meest ideale antwoorden. Want in een delicate materie als deze zijn er vaak geen eenduidige antwoorden. Daarnaast besteden we veel aandacht aan de preventie in dit kader. Wat kan je als school doen om voor de kinderen een veilig klimaat te creëren? En hoe kan je kinderen leren om hun gevoelens te uiten en om moeilijke geheimen uit hun kleine hoofdje te halen? Praktisch Deze vorming duurt altijd een volledige dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7. We organiseren ook een themadag op locatie. Bekijk hiervoor onze website. Kostprijs Ze mogen hun gevoelens tonen, ze mogen hun verhaal vertellen. Set themadossier + handpop Gordeldier 35,00 Themadossier: Een groot geheim in een klein hoofdje 9,95 Handpop Gordeldier 30,00 Folder voor ouders (per 100 stuks) 9,95

37 Daar komt de puberteit Op een fijne en boeiende manier werken aan relationele en seksuele opvoeding is niet evident. Dit dossier biedt je concrete praktische werkvormen om in de klas rond deze thema s te werken. Leren over het lichaam, liefde, genieten en nieuw leven, dat is het opzet van dit dossier om kinderen van de derde graad op weg te helpen naar relatiebekwaamheid. Het is een pakket met pasklare werkvormen en didactisch materiaal dat kinderen op een creatieve manier basisinformatie aanreikt en tevens stilstaat bij de emotionele invulling van deze onderwerpen. Dit dossier werd ontwikkeld in samenwerking met Jeugd en Seksualiteit vzw op vraag van uitgeverij Averbode. 37 Kostprijs Themadossier: Daar komt de puberteit 15,00

38 Werken rond gevoelens met knuffels Een kind in de klas gedraagt zich erg agressief Een ander kind sluit zich af en mijdt elk contact Weer een ander speelt de hele dag door met hetzelfde speelgoed en kan zelf geen keuzes maken Wat speelt er zich af in de wereld van deze kinderen? Hoe kan ik hen bereiken? Omgaan met gevoelens is iets wat je kan leren! 38 Onder andere met behulp van de knuffelpoppen gaan we op zoek naar (h)erkenning en werken we mogelijkheden uit om de veiligheid en het vertrouwen binnen de klas te stimuleren. Tijdens deze vorming gaan we met concrete werkvormen aan de slag die je ook in je klas kan gebruiken. Praktisch Je kan deze vorming aanvragen voor zowel een halve als een hele dag. Meer info over de kostprijs en de praktische organisatie vind je op pagina 7.

39 Knuffelpoppen Wie word jij als je lastig bent? Word je boos? Of ben je eerder bang? Kruip je in een hoekje met je verdriet? Hoe ga jij om met je gevoelens? Laat je ze zien of sluit je ze af? En hoe doen kinderen dat? De slak, de egel, de schildpad en het gordeldier kunnen zich naar buiten richten en zich laten zien, maar zij kunnen zich ook terugtrekken in hun huis, stekels of schild. Op deze manier sluiten ze zich af en beschermen ze zichzelf. Via deze symboliek kunnen kinderen zich herkennen in de poppen en samen op zoek gaan naar wat ze nodig hebben om weer naar buiten te komen en hun gevoelens een plaats te geven. In combinatie met spel of verhaal zijn deze poppen erg waardevol binnen onze programma s Toeka, Een groot geheim in een klein hoofdje en Als de dood voor de dood op school?. 39 Kostprijs Slak 30,00 Egel 30,00 Schildpad 30,00 Gordeldier 30,00

40 Website 40 Je kan ons altijd bereiken via ons adres: Check regelmatig onze website voor nieuwe vormingen vers van de pers-materiaal inschrijvingen foto s...

41 Nieuwsbrief Toeter Driemaandelijks versturen wij een digitale nieuwsbrief naar alle basisscholen. Met deze nieuwsbrief blijf je gegarandeerd op de hoogte van al het Leefsleutelnieuws. Bovendien vind je hierin regelmatig verhalen van andere scholen en recensies van verschillende boeken en toneelvoorstellingen. Leerkrachten kunnen zich gratis abonneren op de elektronische versie. Gewoon even een mailtje sturen naar met als mededeling Toeter. Vergeet ook je naam niet te ver- melden. Je gegevens worden in geen geval doorgegeven aan derden, je kan je abonnement op elk moment stopzetten. 41

42 Inschrijven? Bestellen? 42 Wil jij je graag inschrijven voor een training of een themadag? De data en de locaties vind je terug op onze website Inschrijven doe je het beste via de site of telefonisch Een tweetal weken voor aanvang van de vorming ontvang je een uitnodiging met alle praktische informatie. Geef tijdig een seintje als je geen uitnodiging ontvangt, in dat geval is er misschien iets fout gelopen. Als een vorming waarvoor je inschrijft reeds volzet is, krijg je hiervan meteen bericht. Bij onvoldoende inschrijvingen kan de vorming geannuleerd worden. In dat geval word je ten laatste tien dagen vooraf verwittigd. De facturatie gebeurt steeds na afloop van de vorming, vooraf betalen is dus niet nodig. Annulatievoorwaarden Annulaties meld je steeds via mail aan het secretariaat. Bij annulatie tot twee weken voor aanvang van de vorming rekenen wij 10 administratiekosten aan. Bij annulatie minder dan twee weken voor de nascholingsdatum betaal je het volledige bedrag. Enkel in geval van overmacht (bv. ziekte) kan hiervan afgeweken worden, mits voorlegging van een schriftelijk bewijs. U mag zich wel laten vervangen door een collega zonder dat we kosten aanrekenen. Eventuele vervangingen meld je steeds via mail (info@leefsleutels.be) aan het secretariaat. Wil je één van onze publicaties of poppen bestellen? Dat kan via bijgevoegd bestelformulier Is het formulier al gebruikt of is een collega ermee aan de haal? Geen nood, je kan ook terecht op onze website: Voor bestellingen hou je best rekening met een leveringstermijn van twee weken. Bij de levering ontvang je een factuur met een overschrijvingsformulier. De verzendingskost wordt berekend op basis van de omvang en het gewicht van het pakje, enkel de effectieve portkosten worden in rekening gebracht. De betaling ontvangen we graag 2 weken na levering.

43 Bestelformulier Naam school:... Naam contactpersoon:... Straat & nr.:... Postcode:... Plaats:... Telefoon:... Fax: HÉ DOE JE MEE?... ex DEEL 1: Even kennismaken? 9,95... ex DEEL 2: Groepjes maken 9,95... ex DEEL 3: Voel je goed in de groep! 9,95... ex DEEL 4: Kringgesprekken 9,95... ex DEEL 5: Actie! 9,95... ex DEEL 6: Tot rust komen 9,95... ex DEEL 7: In het bos en op het plein 9,95... ex DEEL 8: Afscheid nemen 9,95... ex Set van 8 boekjes 75,00 ANDERE UITGAVEN... ex Als de dood voor de dood op school? 9,95... ex Pesten stoppen stap voor stap 9,95... ex Bang voor faalangst? 9,95... ex Een groot geheim in een klein hoofdje 9,95... ex Set Groot geheim 35,00... ex Groot geheim (folder voor ouders/100 st.) 9,95... ex Daar komt de puberteit 15,00... ex CD: Druppels van verdraagzaamheid 18,00 TOEKA... ex Volledige set in opbergdoos 139,95... ex Handpop Toeka 19,95... ex Handpop eekhoorn 30,00... ex Voorleesboek Toeka maakt het gezellig (1ste kleuter) 11,95... ex Voorleesboek Toeka voelt zich thuis (2de kleuter) 11,95... ex Voorleesboek Toeka heeft een bah-dag (3de kleuter) 11,95... ex Set van 3 boeken 29,95... ex Set van 5 affiches 4,95 KNUFFELPOPPEN... ex Slak 30,00... ex Egel 30,00... ex Schildpad 30,00... ex Gordeldier 30,00 Dit formulier kan je faxen naar het nummer of opsturen naar Leefsleutels vzw. Je kan uiteraard ook bestellen via onze website of per . Prijzen exclusief verzendingskosten Levering binnen de 2 weken 43

44