Energiezuinige teeltplanning voor de potplantenteelt

Transcriptie

1 Energiezuinige teeltplanning voor de potplantenteelt Een Tomtom voor potplantentelers Fokke Buwalda, Wageningen UR Glastuinbouw

2 Deelnemers project EZTP WUR Glastuinbouw Filip van Noort, Arca Kromwijk Gert Jan Swinkels, Feije de Zwart Fokke Buwalda, Anja Dieleman DLO Plant Helma Verberkt Teake Dijkstra, Erik de Rooij LEI Jan Benninga, Jan Buurma Stuurgroep Fons Elstgeest, Leen van Dijk, Leo Oprel, Arthur vd Berg

3 Energie omschakeling nodig Ervaringskennis opgebouwd bij lager prijsniveau energie Leervermogen nodig voor aanpassing Ondersteuning door kennisdoorstroming? Vraag naar fysiologische kennis vanuit praktijk

4 Fysiologie niet zomaar in recepten te vangen Complexiteit, interacties, dynamiek Geschiedenis, toestand, Omgevingsfactoren Teeltdoel Er is dus niet zomaar één optimale oplossing Onvolledig (we begrijpen nog lang niet alles) Ook al snap je het, kun je het dan ook toepassen?

5 Project EZTP in 2007 Inventarisatie potplantenteelt Interviews 3 bedrijven Hydrangea 3 bedrijven Ficus 3 bedrijven Poinsettia 6 toeleveranciers, handel, advies Analyse Terugkoppelen Demo s en prototypen Actieplannen

6 Gewaskeuze Gewassen Ficus, Hortensia, Poinsettia Thema s in de potplantensector jaarrond, seizoensteelt en trek groen en bloeiend kostprijsbeheersing en optimalisatie van productkwaliteit Optimalisatie teeltproces (bijv. lichtbenutting, ruimtebenutting, energie efficiëntie) sturen op eindkwaliteit en afleverdatum

7 Kostprijs Waarop plannen en sturen? Marktwerking vraagpatronen marktprognoses MPS klasse aflevermoment aanvoerplanning omzetverhoging Kwaliteit kleur/conditie rijpheid/vorm ruimtebenutting arbeidsbenutting % afleverbaar plantsensoren vochtsturing energiebenutting groeirelaties kostenrelaties Teeltsturing

8 Kostprijs Innovatiewensen model Ficus2 geïntegreerd; gebruiksvriendlk Marktwerking Afzet1 oogstprognose Ficus3 direct bruikbaar afleverprognose Kwaliteit Toeleverancier1 ruimteplanning Hortensia2 energievraag; ruimtebenutting Ficus1 direct bruikbaar simulaties Poinsettia3 dynam/zelflerend autom.invoer Poinsettia2 aflevertijdstip; energie, Botrytis Adviseur1 (Poinsettia) groei/bloei info energie, Botrytis Hortensia3 grenzen aangevn alle onderdelen Hortensia1 grenzen aangevn kwaliteit/kostprijs Toeleverancier2 kwaliteit, energie kostprijs Adviseur2 kosten/baten vn teeltinterventies Poinsettia1 gewas economie systemen linken Teeltoptimalisering

9 Waarom modellen? Methode om kennis te organiseren Vereenvoudigde afspiegeling van de werkelijkheid In model zitten de belangrijkste processen en eigenschappen van kas of gewas Als we alle deelprocessen begrijpen, snappen we dan ook het geheel?

10 Voorbeeld Neem een veer Neem een gewichtje Hang gewichtje aan veer Systeem, twee elementen Duwtje Oscillatie! Nieuwe eigenschap

11 Modellen maken kennis toepasbaar Niet alleen beschrijving van principes Ook zicht op praktische gevolgen als ik dit doe, gebeurt er dat voorspelling toestand na verloop van tijd Als we iets over het systeem willen weten: uitrekenen in plaats van uittesten dure proef niet altijd nodig kennis wordt toepasbaar

12 Waar zijn we mee bezig en hoe kan het beter? Zonlicht Energie Klimaat Gewas Product Markt

13 Efficiëntie van het teeltproces Zonlicht in economische waarde omzetten Lichtbenuttingsefficiëntie (kg per MJ licht) Economishce waarde per MJ licht Fossiele brandstof is hulpmiddel Energie efficiëntie (kg per kuub gas) Economische waarde per kuub gas Kosten/baten

14 Bedreigingen én kansen Energieprijs stijgt Hogere kosten voor teler Meer invloed keten / markt Goed inspelen: kans op hogere opbrengst Nu alvast nadenken over kas zonder gas

15 Wat bepaalt economische waarde? Aantallen / kilo s Kwaliteit Tijdigheid Seizoen Hoogtijdagen Contract Uniformiteit Er komt heel wat meer bij kijken dan alleen efficiënte fotosynthese! Leveringszekerheid

16 Tomtom: positie, doel, route Hier Snelheid Daar Klein Fotosynthese, groei Groot Uitgangsmat. Ontwikkeling, teeltsnelheid Afleverbaar

17 Aanpak ontwikkeling teelt tomtom Belangrijkste relaties vastleggen Systeem bouwen Planningsmodel Al doende leren ermee om te gaan Monitoren realisatie Al doende aanpassen en verder ontwikkelen

18 Plantprocessen in model Fotosynthese Licht suikers Verdamping Wortelactiviteit Water, mineralen Groei Ontwikkeling Assimilatenverdeling

19 Kasklimaat licht fotoperiode temperatuur rel.vochtigheid CO 2 Begintoestand eigenschap 1 eigenschap 2 eigenschap 3... Gewasmodel module 1 module 2 module 3... Eindtoestand eigenschap 1 eigenschap 2 eigenschap 3... Gewasparameters parameter 1 parameter 2...

20 Prognose plantbelasting bij paprika

21 Energie Buitenklimaat licht, bewolking, temperatuur rel.vochtigheid CO 2, windsnelheid Bedrijfskenmerken parameter 1 parameter 2... Kasklimaatmodel module 1 module 2 module 3... Kasklimaat licht temperatuur rel.vochtigheid Instel. CO 2 Klimaatinstellingen parameter 1 parameter 2...

22 Kijk in de Kas Real time meerekenen met voorbeeldbedrijven Gevolg algemeen principe in concrete situatie Moeilijk toegankelijke informatie zichtbaar maken (ook toekomst) Contextafhankelijke uitleg Meningen en ervaringen van collega s

23 Handelingen wijderzetten toppen snoeien remmen... Begintoestand eigenschap 1 eigenschap 2 eigenschap 3... Gewasmanagement effect 1 effect 2 effect 3... Eindtoestand eigenschap 1 eigenschap 2 eigenschap 3...

24 Energie Klimaat (kas en/of buiten) licht fotoperiode temperatuur rel.vochtigheid CO 2 Handelingen wijderzetten toppen snoeien remmen... Begintoestand eigenschap 1 eigenschap 2 eigenschap 3... Teeltmodel module 1 (kas) module 2 (gewas) module 3 (gew.man.)... Eindtoestand eigenschap 1 eigenschap 2 eigenschap 3... Bedrijfskenmerken parameter 1 parameter 2... Gewasparameters parameter 1 parameter 2... Klimaatinstellingen parameter 1 parameter 2...

25 Teeltkosten Baten Risico plantkosten Stookkosten Arbeidskosten Management en teelthan- Energieverbruik Klimaatgegevens iteratie Teelt model Ruimtebeslag delingen in de tijd in de tijd in de tijd Product Waarderingsmodel Kwaliteit Tijdigheid Aantal Seizoen Startmateriaal Kenm. Param Instel.

26 Ficus uitgroei

27 Starttijd Gerealiseerd klimaat Teeltmodel Verwacht klimaat Eindresultaat Eindtijd Teeltplan Instellingen Tussenresultaten Bijstellingen? Registraties van bedrijf

28 De datastromen!

29 Aanpak Eind 2007 Formeren groepen Projectvoorstel indienen 1e helft 2008 Systeem opbouwen Bedrijven aansluiten Modellen calibreren 2e helft 2008 Teeltplannen opstellen Telen, Monitoren, Vergelijken Optimaliseren systeem Begin 2009 Evaluatie, Rapportage Beslissing: (hoe) verder?

30 Hortensiatelers al in actie!

31 Samenvattend: Modellen: methode om kennis en informatie te organiseren. Energie klimaat gewas markt Energie efficiënt realiseren van teeltdoelstelling Prognoses planning Monitoring realisatie On line bedrijfsvergelijking modellen gekoppeld Samen met de praktijk opbouwen

32 Wordt vervolgd!