Onderzoek en Innovatie: Ontwikkelingen in de glastuinbouwsector.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderzoek en Innovatie: Ontwikkelingen in de glastuinbouwsector."

Transcriptie

1 Onderzoek en Innovatie: Ontwikkelingen in de glastuinbouwsector

2 Wageningen UR Glastuinbouw Sinds November 2006 zelfstandige BU Concentratie glastuinbouw binnen WUR: PPO Glastuinbouw (Naaldwijk en Aalsmeer) PRI Tuinbouwtechniek (Wageningen) PRI Gewassystemen (Wageningen

3 Missie Initiëren en stimuleren van innovaties voor een duurzame glastuinbouw Focus: primaire productie

4 Speerpunten Ontwerp van integrale productiesystemen Ontwerp en ontwikkeling van componenten Optimaliseren van productiesystemen Diensten en producten Kenniscentrum

5 Expertise Teelt en productkwaliteit Gewasgezondheid Substraten, water, plantenvoeding Energie en kasklimaat Gewasmodellering en monitoring (sensoren) Industriële productie Kasontwerp en kasdekmaterialen Bedrijfssystemen en bedrijfskunde

6 Onderzoeksthema s: Energie/ geconditioneerde kassen Gewasbescherming Water en Nutriënten Arbeid en automatisering Licht Glastuinbouw in de omgeving/ Greenports Ondernemerschap & management

7 Organisatie Twee onderzoekslocaties Bleiswijk Wageningen Vier onderzoeksteams + team facilitair bedrijf Ca 100 werknemers

8 Trends Schaalvergroting (units > 35 ha) Technische ontwikkelingen Stijgende investeringen & kosten (energie and arbeid) Hogere eisen door markt & maatschappij Systeemintegratie

9 Ontwikkelingen Gecontroleerde productieprocessen Gesloten systemen: klimaat and substraat Verschuiving in arbeid (minder handjes meer brains ) Fase gestuurde teelt (Quality in time) Toegevoegde waarde (food for health, design)

10 Innovatie: minstens drie manieren Filosoferen over de toekomst Toekomstbeelden Toekomstscenario s Analyseren van het heden Knelpunten Oplossingsrichtingen Draagvlak, drijfveren, motivatie Creativiteit, communicatie, kennis middelen

11 Filosoferen over de toekomst Hoe ziet de glastuinbouw er over jaar uit? Prikkelende beelden over een gewenste toekomst Welke stappen zetten om daar te komen? Uitwerken in projecten: ontwerp, onderzoek, ontwikkeling, toepassing

12 Voorbeeld: Wensbeeld Diagonaal bedrijfssysteem Kleinschalig lokale oriëntatie verweven functies Grootschalige productie in een kleinschalige, multifunctionele omgeving Grootschalig mondiale oriëntatie gescheiden functies

13 Ontwerpen

14 Uitwerking Sociale kas: Glastuinbouw en zorg Kas in de Stad: Multifunctioneel ruimtegebruik Emissievrije kas: (Her)ontwerp teeltsysteem chrysant

15 Analyse van het heden Constatering: Vraag opdrachtgever is niet altijd gelijk aan de wens van de doelgroep Methodiek: socio technisch netwerk Interviewen diverse stakeholders Vaststellen van waarden, drijfveren, etc Creëren van groepen gelijkgestemden Per groep agenda vaststellen en uitwerken

16 Voorbeelden Chrysant Vraag: minder chemische gewasbescherming Richting: mobiel teeltsysteem Uitwerking: Mobysant / Mobiflower Gerbera Vraag: energiebesparing Richting: botrytisbestrijding Uitwerking: parapluplan gerbera Limburg Vraag: aansluiten op kennisnetwerk Richting: netwerk innov energiesystemen Uitwerking: oa Greenportkas Venlo

17 Creativiteit, communicatie, organisatie

18 Ontwikkelingen in gewassen: komkommer Onderzoek: Innokom+ in semi gesloten kas Minstens 120 kg/m2 Hoge draad Hangende goten Zware belichting (15000 lux) Tussenplanten Substraat Praktijk: Hoge draad Belichting UV lampen Ziekten en plagen

19 Ontwikkelingen in gewassen: roos Semi gesloten kas Oa kou onderin of bovenin? Automatisering Robot icm mobiel systeem Emissieproblematiek N en P Gewasbeschermingsmiddelen Gewasbescherming Biologische bestrijders (oa Euseius ovalis)

20 Potplanten Gewasgroeimodellen ICT Energie Interne logistiek ERP Plantenteelt Optimaliseren CO2, vocht, temperatuur, licht (oa Phaleanopsis: vergroten meertakkers) Beter planbaar maken teelt (oa Anturium)

21 Wageningen UR Glastuinbouw Innovaties vóór en mét de glastuinbouw Wageningen UR

Ontwikkelingen in de glastuinbouw: Schaalvergroting en Focusverfijning

Ontwikkelingen in de glastuinbouw: Schaalvergroting en Focusverfijning Ontwikkelingen in de glastuinbouw: Schaalvergroting en Focusverfijning Strategiesessie Groeinet ; 12 december 2007 Eric.Poot@wur.nl www.glastuinbouw.wur.nl Wageningen UR Glastuinbouw Sinds november 2006

Nadere informatie

De ka(n)s voor energie: The Big Picture

De ka(n)s voor energie: The Big Picture De ka(n)s voor energie: The Big Picture Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw eric.poot@wur.nl Toekomst Glastuinbouw 2 keer meer met 2 keer minder 1 De Ka(n)s voor energie Ondernemers Overheden Kennisinstellingen

Nadere informatie

Duurzame Greenport Westland Oostland

Duurzame Greenport Westland Oostland 12 oktober 2009 Duurzame Greenport Westland Oostland EFRO programma Doel: Duurzame Greenport (p p p) Greenport Westland Oostland gemeentes Westland, Pijnacker Nootdorp, Lansingerland Kennisinstellingen

Nadere informatie

Precisie in de kas. meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren

Precisie in de kas. meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren Precisie in de kas meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Eldert van Henten, WU Agrarische bedrijfstechnologie Ontwikkelingen in de glastuinbouw Overschakeling

Nadere informatie

Naar toekomstbeelden met draagvlak

Naar toekomstbeelden met draagvlak Naar toekomstbeelden met draagvlak Hoe zou de land- en tuinbouw er in 2030 uit moeten zien en welke stappen moeten we daarvoor nemen? Deze vragen stonden centraal bij de toekomstverkenningen van de Systeeminnovatieonderzoeksprogramma

Nadere informatie

Productschap Tuinbouw Met Minder Meer. Helma Verberkt 26 juni 2012 Landelijke dag Roos

Productschap Tuinbouw Met Minder Meer. Helma Verberkt 26 juni 2012 Landelijke dag Roos Productschap Tuinbouw Met Minder Meer Helma Verberkt 26 juni 2012 Landelijke dag Roos Nieuwe werkwijze en programmering Productschap Tuinbouw 6 programma s Ondernemingsplatforms (OP) Commissie Voedingstuinbouw

Nadere informatie

Energie meervoudig ruimtegebruik

Energie meervoudig ruimtegebruik Energie meervoudig ruimtegebruik Energie delen en uitwisselen met directe omgeving Arenasessie meervoudig ruimtegebruik, Vida Verde Honselersdijk 27 11 2009 Peter Vermeulen en Eric Poot Integratie functies

Nadere informatie

De nieuwe stap. 20 februari 2019

De nieuwe stap. 20 februari 2019 De nieuwe stap 20 februari 2019 Een korte terugblik 2014 Samenwerkingsverband LTO Glaskracht Nederland is opgericht; Lidmaatschap blijft bij ZLTO, LLTB of LTO Noord Glaskracht. 2018 Leden wensen herijking

Nadere informatie

Optimaal gebruik van CO 2

Optimaal gebruik van CO 2 Optimaal gebruik van CO 2 Energiek2020 Event, 17 maart 2011 Anja Dieleman Wageningen UR Glastuinbouw Onderwerpen Trends CO 2 balans van de kas Effecten van CO 2 op groei Fysiologisch effect van CO 2 :

Nadere informatie

Bedrijfsbezoeken Innovatieve serres en klimaatregeling

Bedrijfsbezoeken Innovatieve serres en klimaatregeling PROGRAMMA 21 APRIL 2011 Regio Westland 10.00 Aankomst Ter Laak Orchids Potplantenkwekerij van orchideeën Nieuw kassencomplex van 78.500 m² waarvan een gedeelte een tweede teeltlaag bevat. Energievoorziening

Nadere informatie

Glastuinbouw in ontwikkeling. DLV glastuinbouw studiedag 13 september 2005 Peter Vermeulen

Glastuinbouw in ontwikkeling. DLV glastuinbouw studiedag 13 september 2005 Peter Vermeulen Glastuinbouw in ontwikkeling DLV glastuinbouw studiedag 13 september 2005 Peter Vermeulen Programma Huidige situatie Ontwikkelingen tot 2015 Vraagstukken ondernemer Wat moet er gebeuren Rol DLV, PPO en

Nadere informatie

Demokwekerij Westland. Het tuinbouw innovatiecentrum. Seminar Curaçao

Demokwekerij Westland. Het tuinbouw innovatiecentrum. Seminar Curaçao Demokwekerij Westland Het tuinbouw innovatiecentrum Seminar Curaçao Even voorstellen: Peet van Adrichem Techneut / Kweker Directeur Demokwekerij Westland Programma: 1.Tuinbouw Nederland / Westland 2.Bedrijf

Nadere informatie

Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR

Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR Toenemende vraag naar voedsel Beschikbaarheid ongelijk verdeeld Malnutrition

Nadere informatie

Innovatie- en democentra (IDC s):

Innovatie- en democentra (IDC s): Innovatie- en democentra (IDC s): demonstratie van duurzame oplossingen voor de glastuinbouw sector Sjaak Bakker Start Innovatie- en democentrum (IDC) in 2007 Eerste Innovatie-en Democentrum opgericht

Nadere informatie

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT 12 GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan bij Greenportkas ondernemer Joep Raemakers hoog aangeschreven. De ondernemer wil tomaten telen, de uitputting

Nadere informatie

Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011

Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011 Belichting in de Glastuinbouw Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011 Eén integrale aanpak met 7 transitiepaden: Programma Kas als Energiebron Energie besparen Duurzame energiebronnen

Nadere informatie

van verkenning naar realisatie GROEIGEBOUW Opdrachtgever: Jacques Theelen, Portefeuillehouder Agro-Food versnellingsagenda Provincie Limburg

van verkenning naar realisatie GROEIGEBOUW Opdrachtgever: Jacques Theelen, Portefeuillehouder Agro-Food versnellingsagenda Provincie Limburg van verkenning naar realisatie GROEIGEBOUW Opdrachtgever: Jacques Theelen, Portefeuillehouder Agro-Food versnellingsagenda Provincie Limburg PROJECTGROEP Peter Toonssen: Manager Multi Layer Devices TNO

Nadere informatie

Agromere Serre. Glastuinbouw in de Stad. Beperkingen. Concepten. AVAG ledenvergadering 25 juni 2008 Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw

Agromere Serre. Glastuinbouw in de Stad. Beperkingen. Concepten. AVAG ledenvergadering 25 juni 2008 Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw Agromere Serre AVAG ledenvergadering 25 juni 2008 Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw Met dank aan Marc Ruijs en Bram van der Maas Glastuinbouw in de Stad Beperkingen Ruimte Regels Kansen Meerwaarde

Nadere informatie

Jaarplan Plantgezondheid Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag

Jaarplan Plantgezondheid Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Jaarplan 2019 - Plantgezondheid Verantwoorde Glastuinbouw: morgen groeit vandaag Bij Plantgezondheid is het van belang om zowel te werken aan de korte alsmede aan de lange termijn doelstellingen. De behoefte

Nadere informatie

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Besparen en verduurzamen ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Over Kas als Energiebron Kas als Energiebron is het innovatie- en actieprogramma voor de glastuinbouw met als doel de uitstoot

Nadere informatie

Workshop PPS Glastuinbouw Waterproof KPV symposium 19 nov Inhoudelijke toelichting PPS Ellen Beerling (WUR / Programmaleider)

Workshop PPS Glastuinbouw Waterproof KPV symposium 19 nov Inhoudelijke toelichting PPS Ellen Beerling (WUR / Programmaleider) Nul-emissie in 2027 Discussieleider Freek Stelder (Adama) 1. Inhoudelijke toelichting PPS Ellen Beerling (WUR / Programmaleider) 2. Betrokkenheid en rol bedrijfsleven Margreet Schoenmakers (LTO / Programmaleider)

Nadere informatie

Nieuwe (Emissievrije) Teeltsystemen Glastuinbouw

Nieuwe (Emissievrije) Teeltsystemen Glastuinbouw Nieuwe (Emissievrije) Teeltsystemen Glastuinbouw Ellen Beerling, Chris Blok, Steven Driever, Carin van der Lans, Bram van der Maas, Eric Poot, Marc Ruijs, Tycho Vermeulen, Peter van Weel Wageningen UR

Nadere informatie

CO 2 bij paprika: wanneer kan ik het beste doseren? Anja Dieleman, Wageningen UR Glastuinbouw

CO 2 bij paprika: wanneer kan ik het beste doseren? Anja Dieleman, Wageningen UR Glastuinbouw CO 2 bij paprika: wanneer kan ik het beste doseren? Anja Dieleman, Wageningen UR Glastuinbouw Wat komt er aan de orde? Resultaten enquêtes Fotosynthese Relaties CO 2, licht en temperatuur Effecten CO 2

Nadere informatie

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011 Licht, belichting & kwaliteit Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011 Licht en Belichting Waarom belichten wij? Jaarrond teelt Productieverhoging -> groeilicht Kwaliteitverbetering -> stuurlicht

Nadere informatie

Glastuinbouw Waterproof. KOEPELTREKKERS Margreet Schoenmakers, LTO Glaskracht Nederland Ellen Beerling, Wageningen Research BU Glastuinbouw

Glastuinbouw Waterproof. KOEPELTREKKERS Margreet Schoenmakers, LTO Glaskracht Nederland Ellen Beerling, Wageningen Research BU Glastuinbouw Glastuinbouw Waterproof KOEPELTREKKERS Margreet Schoenmakers, LTO Glaskracht Nederland Ellen Beerling, Wageningen Research BU Glastuinbouw Inhoud Doel Wat is daarvoor nodig? Hoe bereiken we de emissieloze

Nadere informatie

Emissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4

Emissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4 Emissieloos Telen 17 Update 31/8/17 nummer 4 De overheid en de sector hebben afspraken gemaakt over het verminderen van de lozingen van drainwater, met als eindpunt een (nagenoeg) emissieloze glastuinbouw

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst Homogeen kasklimaat

Verslag bijeenkomst Homogeen kasklimaat Verslag bijeenkomst Homogeen kasklimaat Homogeen Kasklimaat, 6 oktober 2015 Locatie: Van der Valk Hotel Hoorn, Westfriese Parkweg 1, 1625 MA Hoorn 1. Introductie Elke kweker streeft naar een homogeen kasklimaat;

Nadere informatie

SLA DE GROND UIT. Duurzame, industriële, jaarrond teelt van sla in kassen. 10 maart 2015, Peter van Weel en Jan Janse

SLA DE GROND UIT. Duurzame, industriële, jaarrond teelt van sla in kassen. 10 maart 2015, Peter van Weel en Jan Janse SLA DE GROND UIT Duurzame, industriële, jaarrond teelt van sla in kassen 10 maart 2015, Peter van Weel en Jan Janse De wereld verandert en zo ook de eisen van de afnemers ten aanzien van sla Jaarrond belevering

Nadere informatie

Visie op energie in de glastuinbouw

Visie op energie in de glastuinbouw Visie op energie in de glastuinbouw Vrijdag 17 maart 2017 Slimme energie-innovaties in de glastuinbouw Wilko Wisse, stafmedewerker Lans Inhoud presentatie 1. Het bedrijf Lans 2. Les in visie, missie en

Nadere informatie

Economie van Het Nieuwe Telen

Economie van Het Nieuwe Telen Economie van Het Nieuwe Telen Innovatienetwerk Duurzame EnErgie 2-3-21 Marc Ruijs Peter Vermeulen LEI en WUR Glastuinbouw WUR Glastuinbouw Inhoud Inleiding Pilotgewassen en referentie Varianten van Het

Nadere informatie

Agro robotia. Wageningen UR Greenhouse Horticulture

Agro robotia. Wageningen UR Greenhouse Horticulture Agro robotia Erik Pekkeriet Erik.pekkeriet@wur.nl Wageningen UR Greenhouse Horticulture Wageningen UR Green vision Inwendige kenmerken Wageningen UR Optics Multispectral/NIR Chlorophyll fluorescence 2D,

Nadere informatie

Het Nieuwe Telen Potplanten

Het Nieuwe Telen Potplanten Het Nieuwe Telen Potplanten Meer zonlicht, wijde temperatuurgrenzen Filip van Noort (WUR Glastuinbouw), Marcel Lieffering 29 september 2010 Achtergrond onderzoek Sommige potplanten worden in Nederland

Nadere informatie

EINDRAPPORTAGE PROJECT TOP TUINBOUW. Edudelta Onderwijsgroep Maart 2011 Klein Frankrijk ZN Goes 1

EINDRAPPORTAGE PROJECT TOP TUINBOUW. Edudelta Onderwijsgroep Maart 2011 Klein Frankrijk ZN Goes 1 EINDRAPPORTAGE PROJECT TOP TUINBOUW Edudelta Onderwijsgroep Maart 2011 Klein Frankrijk 1 4461 ZN Goes 1 Programma - Tuinbouw Programmaonderdeel Top Tuinbouw 1. Inleiding De kennis van het gewas staat voorop,

Nadere informatie

Universitaire Campus Venlo

Universitaire Campus Venlo Universitaire Campus Venlo Kennis/As Limburg Noordelijkste campus in de kennis/as plannen Ook de kleinste Universitaire campus binnen brede Greenport campus Universitaire Campus Venlo Doel bij te dragen

Nadere informatie

Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig

Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig Conferentie Agro met Energie verbinden, Rotterdam, 10 mei 2011 Jan Smits Toekomst Tuinbouw in de Biobased Economy Achtergrond Wat willen we bereiken Kenniscentrum

Nadere informatie

Emissieloos Telen 2017 Update 31/07/2017 nummer 3

Emissieloos Telen 2017 Update 31/07/2017 nummer 3 Emissieloos Telen 217 Update 31/7/217 nummer 3 De overheid en de sector hebben afspraken gemaakt over het verminderen van de lozingen van drainwater, met als eindpunt een (nagenoeg) emissieloze glastuinbouw

Nadere informatie

LED verlichting in kassen:

LED verlichting in kassen: LED verlichting in kassen: met minder energie meer bloemen en groenten van betere kwaliteit Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie Glastuinbouw: Nederland is wereldleider. Teelt van groenten,

Nadere informatie

ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW

ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW GOED VOOR UW BEDRIJF EN NOG BETER VOOR HET MILIEU Noorwegen Zweden Verenigd Koninkrijk Denemarken Nederland Duitsland België Verminder het energieverbruik in uw serre met

Nadere informatie

Het Paddenstoelenbedrijf van de Toekomst

Het Paddenstoelenbedrijf van de Toekomst Het Paddenstoelenbedrijf van de Toekomst Een herontwerp vanuit potentiële kansen Bart van Tuijl; Anton Sonnenberg Wageningen UR Huidige ontwikkelingen, waar zijn staat de de kansen? sector nu? Gezamelijke

Nadere informatie

Programma Kas als Energiebron

Programma Kas als Energiebron Programma Kas als Energiebron Co-innovatie in de glastuinbouw KIVI NIRIA jaarcongres 2010 Ir. P. Jan Smits 6 oktober 2010 Inhoud Introductie Kengetallen en energietransitie Convenant Schone en Zuinige

Nadere informatie

LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018.

LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018. LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018. Belichting in de glastuinbouw Jaarrond gevraagde kwaliteit en kwantiteit

Nadere informatie

Slim omgaan met water en meststoffen door toepassing van sensoren: More Crop per Drop

Slim omgaan met water en meststoffen door toepassing van sensoren: More Crop per Drop Slim omgaan met water en meststoffen door toepassing van sensoren: More Crop per Drop NVTL Studiedag 1 maart 2011 Jos Balendonck, Wageningen UR Glastuinbouw Overzicht Irrigatie trends Doelstellingen van

Nadere informatie

3/22/ SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. Energie besparing: Energie besparing:

3/22/ SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. Energie besparing: Energie besparing: Energie besparing: Woningen - standaard dubbel glas Utiliteitsbouw - standaard dubbel glas Kassen - standaard enkel glas Energie besparing: Nadelen van dubbel glas als kasdek: - hoge prijs - grote lichtonderschepping

Nadere informatie

Tuinbouw fossielvrij. Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor. Wageningen University & Research, NL

Tuinbouw fossielvrij. Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor. Wageningen University & Research, NL Tuinbouw fossielvrij Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor Wageningen University & Research, NL Inhoud Achtergrond Teelten Verschillende fossiel vrije opties Veronderstellingen Voorlopige resultaten

Nadere informatie

Monitoring van ziekten en plagen van tomaat, roos en potplanten

Monitoring van ziekten en plagen van tomaat, roos en potplanten Monitoring van ziekten en plagen van tomaat, roos en potplanten Erik Pekkeriet, Juliette Pijnakker, Rob Meijer Rapport GTB-1150 Referaat Sensortechnologie neemt een grote vlucht. Beeld verwerkende technieken

Nadere informatie

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen

Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 F 0317 46 04 00 In opdracht van: Begeleidende groep

Nadere informatie

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw de rol van onderzoek 19 oktober 2017, prof.dr.ir. Jack van der Vorst, lid concernraad Wageningen University & Research Wereldwijde uitdagingen land-

Nadere informatie

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2012-2016 Indicator 16 januari 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?

Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.

Nadere informatie

Module Basisprincipes van het telen in kassen

Module Basisprincipes van het telen in kassen Module Basisprincipes van het telen in kassen De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur

Nadere informatie

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw Toepassing van moleculaire technieken voor monitoring van bodemschimmels in de glastuinbouw: van droom naar werkelijkheid Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw Monitoring schimmels in

Nadere informatie

Whitepaper technologie voor medicinale cannabis. 10 kritische succesfactoren om de beste resultaten te behalen!

Whitepaper technologie voor medicinale cannabis. 10 kritische succesfactoren om de beste resultaten te behalen! Whitepaper technologie voor medicinale cannabis 10 kritische succesfactoren om de beste resultaten te behalen! 1. Strikte controle op hygiëne Watertechnische systemen worden vooral gebruikt bij de teelt

Nadere informatie

Plantenhandel kan niet zonder klok?!

Plantenhandel kan niet zonder klok?! Plantenhandel kan niet zonder klok?! Voorbeelden uit de groentesector Michiel van Galen 21 november 2012, Sassenheim Onderwerpen Afname belang veilingklok Ontwikkelingen tuinbouw Rollen van een veiling

Nadere informatie

Development Company Greenport Venlo. Stand van zaken. Leopold Hermans - Manager Business Development. www.dcgv.nl

Development Company Greenport Venlo. Stand van zaken. Leopold Hermans - Manager Business Development. www.dcgv.nl Development Company Greenport Venlo Stand van zaken Leopold Hermans - Manager Business Development www.dcgv.nl 1 Venlo in Europa 2 3 4 Opbouw presentatie Wat is DCGV? Het Klavertje 4 gebied Hoofddoelstellingen

Nadere informatie

Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS

Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS Vergroening van de landbouw: hoe maken we stappen/ hoe maken we sprongen? Jolanda Wijsmuller, BCS Markt trends Vraag naar veilig en duurzaam geteeld voedsel Sterkere focus op voedselkwaliteit en gezonde

Nadere informatie

Biologische en overige grondgebonden teelten in een (semi) gesloten kas. Marcel Raaphorst Frank Kempkes (A&F) Jouke Campen (A&F) Ep Heuvelink (TPK)

Biologische en overige grondgebonden teelten in een (semi) gesloten kas. Marcel Raaphorst Frank Kempkes (A&F) Jouke Campen (A&F) Ep Heuvelink (TPK) Biologische en overige grondgebonden teelten in een (semi) gesloten kas Marcel Raaphorst Frank Kempkes (A&F) Jouke Campen (A&F) Ep Heuvelink (TPK) Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business Unit

Nadere informatie

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw,

Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, Biologische bestrijding van plagen in de glastuinbouw, 2000-2012 Indicator 30 maart 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens

Nadere informatie

Aandacht voor bouw en techniek

Aandacht voor bouw en techniek Semigesloten kassen Aandacht voor bouw en techniek AVAG-projectgroep om knelpunten van de semigesloten kas op te lossen Wat zijn de knelpunten? Interview met telers met een semigesloten kas Waarom semigesloten

Nadere informatie

Innovatienetwerk Nieuwe Energie Systemen (INES) Kies voor slimme technologie en bespaar energie

Innovatienetwerk Nieuwe Energie Systemen (INES) Kies voor slimme technologie en bespaar energie Innovatienetwerk Nieuwe Energie Systemen (INES) Kies voor slimme technologie en bespaar energie januari 2011 Alle tuinders in Gelderland kunnen besparen Wilt u uw energiekosten verlagen? Door energie te

Nadere informatie

Energiebewust belichten: een hele kunst

Energiebewust belichten: een hele kunst Energiebewust belichten: een hele kunst Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw 10 november, 2009 Belichting in Nederland Tuinbouw onder glas 10 500 ha Glastuinbouw met kunstlicht - 2000 ha (19%) + 1% op

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de biologische bestrijding. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw

Ontwikkelingen in de biologische bestrijding. Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw Ontwikkelingen in de biologische bestrijding Gerben Messelink, Wageningen UR Glastuinbouw Wat zijn de ontwikkelingen? Grote ontwikkelingen op het gebied van roofmijten Veel studies naar interacties in

Nadere informatie

Presentatie LANS. Woensdag 25 oktober 2013 Innovatieworkshop Watermanagement in de Agro keten

Presentatie LANS. Woensdag 25 oktober 2013 Innovatieworkshop Watermanagement in de Agro keten Presentatie LANS Woensdag 25 oktober 2013 Innovatieworkshop Watermanagement in de Agro keten Inhoud presentatie 1. Het bedrijf Lans 2. Teelt en arbeid en water 3. Energie en belichten 4. Verpakken en markt

Nadere informatie

Kennis & Innovatieagenda Betuwse Bloem 13-15

Kennis & Innovatieagenda Betuwse Bloem 13-15 MeerWaarde uit Innoveren Kennis & Innovatieagenda Betuwse Bloem 13-15 samenvattende rapportage Rik de Werd PPO WageningenUR Leonie Schuur Kamer van Koophandel Wils Kloos Oost NV Bert Pinxterhuis PPO WageningenUR

Nadere informatie

Innovaties boomkwekerij

Innovaties boomkwekerij Innovaties boomkwekerij Docenten Netwerkdag Boomkwekerij Ton Baltissen Praktijkonderzoek Plant en Omgeving Inhoud Inleiding Innovaties in de boomkwekerij Kennis Onderwijs en innovaties Vragen en discussie

Nadere informatie

Energie-Demonstratieproject Nieuw Amstel

Energie-Demonstratieproject Nieuw Amstel Resultaten en bevindingen van project Energie-Demonstratieproject Nieuw Amstel Dit rapport is onderdeel van de projectencatalogus energie-innovatie. Tussen 2005 en 2011 kregen ruim 800 innovatieve onderzoeksprojecten

Nadere informatie

Memorandum of Understanding inzake de totstandkoming binnen Nederland van een Expert Centre voor Speciality Crops

Memorandum of Understanding inzake de totstandkoming binnen Nederland van een Expert Centre voor Speciality Crops Memorandum of Understanding inzake de totstandkoming binnen Nederland van een Expert Centre voor Speciality Crops Met dit Memorandum geven de genoemde partijen aan een Expert Centre voor Speciality Crops

Nadere informatie

Status Groeimodel Gerbera

Status Groeimodel Gerbera Status Groeimodel Gerbera 20 november 2013 Pieter de Visser, Frank van der Helm, Fokke Buwalda (Wageningen UR Glastuinbouw) i.s.m. Floriconsult, DLV Plant, telers, LTO Groeiservice Opbouw presentatie Aanleiding

Nadere informatie

Als planten konden praten

Als planten konden praten 3/28/28 Als planten konden praten Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw (Leo.Marcelis@wur.nl) Leerstoelgroep Tuinbouwketens (Ep.Heuvelink@wur.nl) Met medewerking van: J. Bontsema,

Nadere informatie

De Wandelende Klimaatbox

De Wandelende Klimaatbox De Wandelende Klimaatbox Draadloze sensornetwerken in de kas Jos Balendonck NVTL studiedag, 10 maart 2015, Hof van Wageningen Robuuste agroproductiesystemen techniek voor een weerbare agrosector Sectie

Nadere informatie

Projectenportfolio. december 2007

Projectenportfolio. december 2007 Projectenportfolio december 2007 afgesloten projecten conceptstudie Multifunctioneel Complex Connect Noord-Limburg ureka! 2005 Glastuinbouw met Toekomstwaarde Greenport-opleidingen Innovatiecafé NDD 06

Nadere informatie

Totaalconcept belichte Groenteteelt. 12 december 2018 Lisanne Helmus (Delphy IC) & Feije de Zwart (WUR)

Totaalconcept belichte Groenteteelt. 12 december 2018 Lisanne Helmus (Delphy IC) & Feije de Zwart (WUR) Totaalconcept belichte Groenteteelt. 12 december 2018 Lisanne Helmus (Delphy IC) & Feije de Zwart (WUR) Uitgangspunten! Latente warmte terugwinnen 2 projecten Tomaat Komkommer Energie van de lampen opnieuw

Nadere informatie

Invloed van Stuurlicht op het gewas. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015

Invloed van Stuurlicht op het gewas. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015 Invloed van Stuurlicht op het gewas Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015 Deze projecten zijn gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma van

Nadere informatie

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW

DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW DUURZAAM BODEMBEHEER IN DE LANDBOUW Samen de schouders onder duurzaam bodembeheer EEN GEZONDE BODEM IS IN BELANG VAN DE HELE MAATSCHAPPIJ Wageningen UR en het Louis Bolk Instituut hebben in opdracht van

Nadere informatie

Duurzame kennis door publiek-private samenwerking. Annet Zweep Directie Agrokennis

Duurzame kennis door publiek-private samenwerking. Annet Zweep Directie Agrokennis Duurzame kennis door publiek-private samenwerking Annet Zweep Directie Agrokennis Opbouw van mijn verhaal 1. Introductie van mijzelf 2. Topsector en proces 3. Per PPS van vandaag: doel, opzet en wijze

Nadere informatie

Water. Landschap en Leefomgeving. Biobased economy

Water. Landschap en Leefomgeving. Biobased economy BB + Topsectoren + + Greenports + interviews KvKmet ondernemers 2012 (0, 1, 2 of 3 punten) Greenports en # inhoudelijke links naar topsectoren Topsectoren Prov. Gelderland Greenport Boskoop, Innovatieimpuls.proje

Nadere informatie

ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN

ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN Lezing door Barend Löbker VORTUS bv Programma: Klimaat Praktijkervaringen nieuwe telen Vragen/discussie Introductie Vortus BV: 2007 25 jaar geleden door Simon Voogt opgericht

Nadere informatie

Weerbaarheid in innovatieve kasteelten. 23 Mei 2013 Andre van der Wurff

Weerbaarheid in innovatieve kasteelten. 23 Mei 2013 Andre van der Wurff Weerbaarheid in innovatieve kasteelten 23 Mei 2013 Andre van der Wurff Innovatie in kas teelt Gewasbescherming productie bodemziekten en plagen 1925 zandcultuur en watercultuur USA 1950 grint (Verticillium

Nadere informatie

Rentabiliteit geconditioneerd telen

Rentabiliteit geconditioneerd telen Rentabiliteit geconditioneerd telen 2 april 2008 Marcel Raaphorst (Wageningen UR Glastuinbouw) Marc Ruijs (LEI / Wageningen UR Glastuinbouw) Inhoud presentatie Achtergrond Systemen en technische uitvoeringen

Nadere informatie

Minimaliseren van klimaatvariatie

Minimaliseren van klimaatvariatie Minimaliseren van klimaatvariatie Uitkomsten van het onderzoek naar toepassing van mini sensoren voor RV T Workshop Klimaatverdeling in kassen Bleiswijk, 24 maart 2011 Jos Balendonck, Wageningen UR Glastuinbouw

Nadere informatie

Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015

Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015 Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015 Plantmonitoring Doet mijn gewas het goed onder deze klimaatomstandigheden?

Nadere informatie

Chrysant op water. WaterEvent William Quaedvlieg, Tycho Vermeulen

Chrysant op water. WaterEvent William Quaedvlieg, Tycho Vermeulen Chrysant op water WaterEvent 2016 William Quaedvlieg, Tycho Vermeulen Chrysant op water Enkele inzichten uit het onderzoek naar substraatloos telen van Chrysant. 2 Waarom substraatloos telen? Voordelen:

Nadere informatie

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011 De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G Datum 05 april 2011 EMT debat 5 apr. 2011 Stef Huisman & Sjaak Bakker Economisch belang glastuinbouw Glastuinbouw Ned - Groente & Bloemen Areaal 10.000

Nadere informatie

Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant?

Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant? Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoel Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Peter van Weel, Hendrik Jan van

Nadere informatie

Trends in tomaten wereldwijd. Peter Klapwijk oktober 2011

Trends in tomaten wereldwijd. Peter Klapwijk oktober 2011 Trends in tomaten wereldwijd Peter Klapwijk oktober 2011 Index Ontwikkelingen en trends in: Omgeving Markt en consument De producent Techniek Praktijk per land Omgeving de wereld Grondstoffen worden schaarser

Nadere informatie

Presentatie Toepassingsmogelijkheden voor Verti-fan en Enfan

Presentatie Toepassingsmogelijkheden voor Verti-fan en Enfan LTO Groeiservice Themabijeenkomst Energie - Het Nieuwe Telen Presentatie Toepassingsmogelijkheden voor Verti-fan en Enfan door Dennis Brom Van der Ende Pompen B.V. Enfan Horizontale recirculatie Horizontale

Nadere informatie

Internet Of Things & Sensorrevolutie

Internet Of Things & Sensorrevolutie Internet Of Things & Sensorrevolutie Smart Farming in de Veehouderij Bennie van der Fels, WUR Livestock Research Wageningen, 27 mei 2013 Smart Farming Agenda: IoT en de Sensor Revolutie Perspectieven Smart

Nadere informatie

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk Masterclass 22 oktober 2015 HAS Den Bosch BOGO project Klimaat en energie: nieuwe low input teeltsystem

Nadere informatie

Speerpuntberaad Regio Rivierenland 8 november 2016

Speerpuntberaad Regio Rivierenland 8 november 2016 Speerpuntberaad Regio Rivierenland 8 november 2016 Onderwerpen Wie zijn we? Economisch belang Organisatie Greenport Gelderland Wat doen we? Resultaten 2012-2015 Agenda 2020, aktielijnen en speerpunten

Nadere informatie

Detectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek. 25 maart 2019 Aron Boerefijn

Detectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek. 25 maart 2019 Aron Boerefijn Detectie van mijten Snellere detectie van mijten door middel van fluorescentietechniek in de glastuinbouw 25 maart 2019 Aron Boerefijn Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Onderzoek 3 2.1 Testen toepassing dino-lite

Nadere informatie

ideego programma 2015

ideego programma 2015 ideego programma 2015 Wijnand van Hooff Programmadirecteur TKI Solar Energy TKI Solar Energy zonnestroomtechnologieën 1. Zonnestroom 2 TKI EnerGO energie in de gebouwde omgeving 2. Warmte en koude 3 TKI

Nadere informatie

Meerjaren Onderzoek Visie Glasgroenten / Bloemisterij

Meerjaren Onderzoek Visie Glasgroenten / Bloemisterij Meerjaren Onderzoek Visie Glasgroenten / Bloemisterij (2007-2011) Opgesteld door: Programma Advies Commissie Glasgroenten / Bloemisterij Productschap Tuinbouw Postbus 280 2700 AG Zoetermeer i.s.m. LTO

Nadere informatie

NIEUWSVISI. Terugblik seizoen 14-15 Komend seizoen Nieuwe cursussen Menukaart. In dit nummer o.a.: Cursussen & Advies

NIEUWSVISI. Terugblik seizoen 14-15 Komend seizoen Nieuwe cursussen Menukaart. In dit nummer o.a.: Cursussen & Advies NIEUWSVISI Een blad van AgraVisi met nieuws voor de Agrarische wereld. In dit nummer o.a.: Terugblik seizoen 14-15 Komend seizoen Nieuwe cursussen Menukaart Jaargang 11 Nummer 01-2015 Cursussen & Advies

Nadere informatie

Kijk voor uw agent of HortiMaX vestiging op www.hortimax.com. Meer dan een beter rendement

Kijk voor uw agent of HortiMaX vestiging op www.hortimax.com. Meer dan een beter rendement Kijk voor uw agent of HortiMaX vestiging op www.hortimax.com Meer dan een beter rendement 3 Dynamische wereld De wereld verandert. De behoefte aan kwalitatief hoogwaardig en duurzaam geproduceerd voedsel

Nadere informatie

Slim omgaan met water en meststoffen door toepassing van sensoren: More Crop per Drop. NVTL Studiedag - 1 maart 2011

Slim omgaan met water en meststoffen door toepassing van sensoren: More Crop per Drop. NVTL Studiedag - 1 maart 2011 Slim omgaan met water en meststoffen door toepassing van sensoren: More Crop per Drop NVTL Studiedag - 1 maart 2011 Jos Balendonck, Wageningen UR Glastuinbouw Overzicht Irrigatie trends Doelstellingen

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 Nummer 1 Mei Minder spui met geavanceerde oxidatie

NIEUWSBRIEF. Jaargang 2 Nummer 1 Mei Minder spui met geavanceerde oxidatie Jaargang 2 Nummer 1 Mei 2012 Minder spui met geavanceerde oxidatie Sinds begin 2011 loopt op twaalf teeltbedrijven een onderzoek naar de waterstromen en naar de mogelijkheden om lozing naar het oppervlaktewater

Nadere informatie

Schone rookgassen uit de WKK en schadedrempels. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw

Schone rookgassen uit de WKK en schadedrempels. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Schone rookgassen uit de WKK en schadedrempels Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Rookgassen bij gebruik van de WKK Regelmatig klachten/berichten over gewasschade: bij zichtbare schade vaak storingen

Nadere informatie

Evaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld. 31-10-2014, Arie de Gelder

Evaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld. 31-10-2014, Arie de Gelder Evaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld 31-10-2014, Arie de Gelder Opmerkingen vooraf De genoemde punten staan open voor discussie Er is geen prioriteit in de volgorde Als

Nadere informatie

Jaarbrochure 2013-2014

Jaarbrochure 2013-2014 Jaarbrochure 2013-2014 Ondernemen met kennis Met gepaste trots presenteren we onze jaarbrochure 2013/2014. Een compacte weergave van de activiteiten en groei bij DLV Plant. Wij werken in alle plantaardige

Nadere informatie

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven

Nadere informatie

LichtEvent 10 december Workshop Lichtbenutting. Monitoren hoe het licht wordt benut voor de fotosynthese: hoe realiseer ik het optimale?

LichtEvent 10 december Workshop Lichtbenutting. Monitoren hoe het licht wordt benut voor de fotosynthese: hoe realiseer ik het optimale? LichtEvent 10 december 2014 Workshop Lichtbenutting. Monitoren hoe het licht wordt benut voor de fotosynthese: hoe realiseer ik het optimale? Plant Dynamics Sander Pot Fotosynthese hangt af van: Licht

Nadere informatie