LED verlichting in kassen:
|
|
|
- Christiaan Cools
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 LED verlichting in kassen: met minder energie meer bloemen en groenten van betere kwaliteit Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie
2 Glastuinbouw: Nederland is wereldleider. Teelt van groenten, bloemen en planten
3 Areaal (ha) Vermogen (W/m 2 ) Glastuinbouw: Steeds meer licht. Hogedruk natrium (SONt) is de standaard Jaar Jaar Uit: Van der Knijff et al., 2006 Van der Velden & Smit 2013
4 Waarom belichting? Betere concurrentiepositie door jaarrondproductie of productievervroeging betere kwaliteit Hogere productie Meer stuurmogelijkheden van gewas Gelijkmatiger arbeidsfilm
5 Hoe kwantificeer je licht? Waarneming menselijk oog : Lumen (Lux = lumen/m 2 ) Lichtenergie-stroom: Watt / m 2 Fotonen-stroom: µmol m -2 s -1 Conversiefactor afhankelijk van lichtkleur Zon: 125 mmol m -2 s W m lux
6 Verschil in gevoeligheid menselijk oog / plant bij gelijke foton-stroom per golflengte PAR oog (lux) plant PAR (μmol m -2 s - ) Belichting tuinbouw: μmol/m 2 /s van belang, lux, lumen zegt niets! Licht natriumlampen is geel/oranje: zeer goed zichtbaar voor mens & dier
7 De rol van licht plantkundig bezien Lichthoeveelheid: energieleverancier voor fotosynthese = basis voor groei Daglengte: bloei (soms ook groei) Lichtkleur: plantvorm, knopuitloop, abortie, allerlei ontwikkelingsprocessen Energie: temperatuur en verdamping
8 Licht: de motor voor plantgroei Energieleverancier voor fotosynthese = productie van suikers = groei Meer suikers veelal ook betere kwaliteit
9 Fotosynthese kunnen we monitoren met sensoren (fluorescentiemetingen) Alleen belichten op momenten dat fotosynthese efficiency hoog is continu fotosynthese van plant monitoren
10 Opbrengst (kg/m2) Met groeilicht (GL): hele jaar door goede productie (en goede kwaliteit) Tomaat Geen GL Met GL jan feb maart april mei juni juli aug sep okt nov dec TOMSIM model; 188 μmol m -2 s lux; lampen uit bij 300 W m -2 globale straling; 6 uur nacht; niet gebruikt in zomer; 500 ppm CO 2
11 Invloed lichtniveau op productkwaliteit Meer licht (met name in herfst en winter) Kortere teeltduur (reactietijd korter) Meer bloemschermen Zwaardere bloemschermen met meer bloemen 21 o C Kalanchoe blossfeldiana μmol.m -².s -1 :
12 Energie: op weg naar klimaatneutraal Is LED de oplossing? Nu nog heel veel energie nodig SONt circa 1.8 mmol licht / J elektriciteit Nieuwste LED: 2.3 mmol licht / J elektriciteit nog belangrijker: meer groei per mol licht
13 LED belichting Groot perspectief Energie efficiënt kleur Positie, lichtverdeling Geen warmtestraling (soms voordeel, soms nadeel) Timing Nadeel: prijs
14 Hybride SONt en LED bij tomaat Hybride belichting SON boven, LED tussenlicht Dueck et al. 2010
15 Aanpassingen Hybrid-top Interlighting LED-top HPS
16 Spectrale efficiëntie fotosynthese bij roos 10-30% hogere efficiëntie bij rood licht in Prestige ras Akito ras Prestige Driever & Snel 2012
17 Stuurlicht & kleuring door UV - UV + UV - UV + UV Foto: onderzoek Beßler, LVG Ahlem - UV + UV Hemming et al. 2006
18 Blad oppervlak met meeldauw (%) Stuurlicht & Beheersing van ziekten (Meeldauw) Rood licht lijkt meeldauw tegen te gaan Invloed van rood licht op meeldauw a a b Licht intensiteit (µmol m -2 s -1 ) Hofland et al. 2012
19 Stuurlicht & vruchtkwaliteit bij tomaat LED belichting op trossen verhoogt vitamine C gehalte in tomaat Ras TyTy Ras Conchita Labrie, Driever & Verkerke 2010
20 Compactheid van planten is te sturen door lichtkleur (Petunia) Rood/blauw-LED 80/20 SON zonlicht (Plasmalamp) Van Ieperen et al. 2010
21 Afkappen natuurlijke dag (geen schemering) plant blijft korter 8 uur 8 uur daglengte Natuurlijke Daglengte + 1 uur verrood daglengte Bron: Dr. Theo Blom, Universiteit van Guelph, Ontaria, Canada
22 Plantfabrieken De toekomst?
23 Licht beïnvloedt groei en kwaliteit planten of veel manieren Mogelijkheden zijn groot; Kennis neemt rap toe Uitgebreide faciliteiten bij Wageningen UR om mogelijkheden van LED licht bij planten te onderzoeken en toepasbaar te maken
24 Conclusies Glastuinbouw op weg naar Meer met minder Energiegebruik voor belichting moet drastisch omlaag Productie en kwaliteit hoger Toekomst voor LEDs LED licht beter te benutten door spectrum, lichtverdeling, timing, ontbreken warmtestraling
25 Bedankt voor uw aandacht Met dank aan mijn collega s: Tom Dueck, Ep Heuvelink, Wim van Ieperen, Caroline Labrie, Jantineke Hofland Jan Snel
50% energiebesparing door LEDverlichting. Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie
50% energiebesparing door LEDverlichting Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie Glastuinbouw Tuinbouwsector Wereldleider Economisch belangrijk Er is een probleem 10% van nationale gasverbruik
Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011
Licht, belichting & kwaliteit Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011 Licht en Belichting Waarom belichten wij? Jaarrond teelt Productieverhoging -> groeilicht Kwaliteitverbetering -> stuurlicht
Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011
Belichting in de Glastuinbouw Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011 Eén integrale aanpak met 7 transitiepaden: Programma Kas als Energiebron Energie besparen Duurzame energiebronnen
Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoel Tuinbouwproductieketens WUR Glastuinbouw
Haal meer uit licht! Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoel Tuinbouwproductieketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Anja Dieleman, Tom Dueck, Sander Hogewoning, Govert Trouwborst Bijeenkomst
28/05/2018. De plant belicht: Glastuinbouw: steeds meer licht. Licht heeft verschillende aspecten. (lux) Veel nieuwe mogelijkheden met LED
28/5/218 De plant belicht: Beïnvloeding van ontwikkeling, groei en weerbaarheid van planten door LED belichting Glastuinbouw: steeds meer licht SONt is nog de standard. Gegevens uit NL Prof dr ir Leo Marcelis
50% energiebesparing door betere lichtbenutting
50% energiebesparing door betere lichtbenutting Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie, Wageningen Universiteit. Leo.Marcelis@wur.nl Ambitie Doelstelling: 50% minder energie én Verbetering
Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw
Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2 Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw arca.kromwijk@wur.nl Stuurlicht Freesia Normaal assimilatielicht (SON-T 35 µmol/m 2 /s) met stuurlicht
Licht en planten (onder glas)
Licht en planten (onder glas) Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Masterclass workshop, 17 april 2008 Inhoud Licht en straling Stuurlicht LEDs Diffuus Licht Zonlichtspectrum Straling Golflengte Opmerking
Licht: betekenis voor 1-jarige zomerbloeiers
Licht: betekenis voor 1-jarige zomerbloeiers Tom Dueck & Filip van Noort, WUR Glastuinbouw December 11, 2008 Inhoud Wat is licht? Licht en planten: groeilicht Licht en planten: stuurlicht LEDs: ervaringen,
Energiebewust belichten: een hele kunst
Energiebewust belichten: een hele kunst Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw 10 november, 2009 Belichting in Nederland Tuinbouw onder glas 10 500 ha Glastuinbouw met kunstlicht - 2000 ha (19%) + 1% op
Besparen op Groeilicht
Besparen op Groeilicht Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Het Nieuwe Telen Optimaal, 13 juni 2013 N etto fotosynthese (µm ol m -2 s-1) Groeilicht: wat hebben wij geleerd? SON-T belichting Belichtingsintensiteit
De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder
De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder Zicht op Licht, 29 oktober 2013, Wageningen Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Inleiding Natuurlijk zonlicht is gratis! Gratis licht voor groei,
LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018.
LED als groeilicht; Wat weten we nu? Lisanne Helmus (Delphy IC) & Kees Weerheim (WUR Glastuinbouw). Energiek event 5 april 2018. Belichting in de glastuinbouw Jaarrond gevraagde kwaliteit en kwantiteit
Invloed van Stuurlicht op het gewas. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015
Invloed van Stuurlicht op het gewas Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Maart 26, 2015 Deze projecten zijn gefinancierd vanuit het programma Kas als Energiebron, het innovatie- en actieprogramma van
Belichting, CO 2 en rookgasschade
2/18/28 Belichting, CO 2 en rookgasschade Wat komt er aan de orde? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoelgroep Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Anja Dieleman,
Wat is stuurlicht? Wat kunnen we ermee?
Wat is stuurlicht? Wat kunnen we ermee? Govert Trouwborst, Plant Lighting B.V. govert@plantlighting.nl www.plantlighting.nl 10 december 2014 Dr. ir. Sander Hogewoning & Dr. ir. Govert Trouwborst Expertise
Bloem en vruchtvorming
//9 Bloem en vruchtvorming Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: Leerstoel Plantenteelt in energiezuinige kassen & WUR Glastuinbouw (Leo.Marcelis@wur.nl) Leerstoelgroep Tuinbouwketens (Ep.Heuvelink@wur.nl)
27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.
Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk Masterclass 22 oktober 2015 HAS Den Bosch BOGO project Klimaat en energie: nieuwe low input teeltsystem
Belichting bij sla. Economische haalbaarheidsstudie. Marcel Raaphorst Jan Janse
Belichting bij sla Economische haalbaarheidsstudie Marcel Raaphorst Jan Janse Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk juni 2007 Projectnummer: 3242000149 2007 Wageningen, Wageningen UR Glastuinbouw Alle
Planten en LED: een uitdagende toekomst
Planten en LED: een uitdagende toekomst Tuinbouw op weg naar 2030. 8 maart 2019, Arie de Gelder Historie Bron: Roadmap voor de transitie naar gewasbelichting met LEDs. De Ruijter, KEMA 2008 2 Opbouw presentatie
Toepassing van belichting in de tuinbouw
Toepassing van belichting in de tuinbouw Liesbet Blindeman Destelbergen 18 januari 2012 Inhoud Wat is licht? Hoe kunnen we licht meten? Omrekeningsfactoren Toepassingen kunstlicht in de praktijk Licht:
LED-belichting in aardbeien Aardbeiendag Erik Stappers Plant Specialist Horticulture 9 januari 2019
LED-belichting in aardbeien Aardbeiendag 2019 Erik Stappers Plant Specialist Horticulture 9 januari 2019 Agenda Intro Philips Horti LED Licht & rekenen met licht Efficient en effectief licht Resultaten
Stuurlicht: Hoe werkt het en hoe reageren gewassen erop?
Stuurlicht: Hoe werkt het en hoe reageren gewassen erop? 1.Introductie: Licht en planten 2.Voorbeelden lichtkleur en plantsturing Sander Hogewoning Plant Lighting B.V. 09 December 2015 Team: dr. ir. Sander
Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant?
Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoel Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Peter van Weel, Hendrik Jan van
BELICHTING EN ENERGIE 18/01/ januari 2017 Herman Marien. Wat krijgen we van de natuur?
18/1/217 BELICHTING EN ENERGIE 17 januari 217 Herman Marien Though it is pleasant weaving nets, it is wiser to make cages. (Thomas More 1478 1535) BELICHTING EN ENERGIE Wat krijgen we van de natuur? Hoeveel
Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping
Gerbera: maximale isolatie & lichtonderschepping Eindstand, BCO, 26-09-2017 Nieves García, Frank Kempkes, Arie de Gelder, Eugenie Dings Proef doel en looptijd Doel Het energie- en CO 2 gebruik bij gerbera
Optimaal gebruik van CO 2
Optimaal gebruik van CO 2 Energiek2020 Event, 17 maart 2011 Anja Dieleman Wageningen UR Glastuinbouw Onderwerpen Trends CO 2 balans van de kas Effecten van CO 2 op groei Fysiologisch effect van CO 2 :
19/01/2017. H o e h a a l j e m e e r u i t b e l i c h t e t o m a t e n? V a n t h e o r i e n a a r p r a k t i j k. Meer productie door:
H o e h a a l j e m e e r u i t b e l i c h t e t o m a t e n? Stefaan Fabri 17/01/2017 V a n t h e o r i e n a a r p r a k t i j k Meer productie door: Stengeldichtheid Verhogen lichtniveau Lichtverdeling
7/12/2018 ECONOMISCHE VERANTWOORDING VAN BELICHTING IN DE GLASTUINBOUW. Herman Marien Thomas More Kenniscentrum Glastuinbouw
ECONOMISCHE VERANTWOORDING VAN BELICHTING IN DE GLASTUINBOUW Herman Marien Thomas More Kenniscentrum Glastuinbouw 2 ECONOMISCHE ANALYSE BELICHTING EN WAT MEENEMEN Zelfde taal spreken als het gaat over
Near Infrared Radiation (NIR) reflectie:
Near Infrared Radiation (NIR) reflectie: Effect op kasklimaat en productie van rozen Frank Kempkes Wageningen UR Glastuinbouw Met dank aan Cecilia Stanghellini en Silke Hemming Eigenschappen van een kasdek
Licht effecten en plant responsen
Licht effecten en plant responsen Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Lezing DLV, Wageningen, 29 juni 2009 Wat is licht? Canadese noorderlicht Inhoud Wat is licht? Het spectrum (in de tijd) Invloeden
Licht Event. December Filip van Noort met dank aan o.a. Tom Dueck en Leo Marcelis
Licht Event December 2014 Filip van Noort met dank aan o.a. Tom Dueck en Leo Marcelis Wat meer grip op licht -> maar hoe nu verder? Conclusies en kennis uit Grip op licht? Geleerd dit jaar met andere gewassen?
LED licht bij zonlicht. LED licht bij zonlicht. Lichtkleuren: effecten op planten. Lichtkleuren: effecten op planten IDC-LED.
LED licht bij zonlicht LED licht bij zonlicht Gewasbijeenkomst komkommer Bleiswijk, 28 maart 2019 Anja Dieleman, Kees Weerheim en Jan Janse Doel: komen tot goede basisspectra voor LED licht als aanvulling
CO 2 bij paprika: wanneer kan ik het beste doseren? Anja Dieleman, Wageningen UR Glastuinbouw
CO 2 bij paprika: wanneer kan ik het beste doseren? Anja Dieleman, Wageningen UR Glastuinbouw Wat komt er aan de orde? Resultaten enquêtes Fotosynthese Relaties CO 2, licht en temperatuur Effecten CO 2
Workshops LichtEvent 9 december 2015
Workshops LichtEvent 9 december 2015 Door: André Flinterman Optimalisatie huidige belichting Om de lichtoutput van de lampen te verhogen is onderhoud essentieel. Ook om problemen te voorkomen. Waar moet
Workshops LichtEvent 9 december Door: André Flinterman
Workshops LichtEvent 9 december 2015 Door: André Flinterman Optimalisatie huidige belichting Om de lichtoutput van de lampen te verhogen is onderhoud essentieel. Ook om problemen te voorkomen. Waar moet
CO 2 : op zoek naar het optimum
1/31/27 CO 2 : op zoek naar het optimum Wat komt er aan de orde? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoelgroep Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Anja Dieleman, Tom
Belichten bij CAM-planten (Phalaenopsis als case-studie)
Lichtevent december Belichten bij CAM-planten (Phalaenopsis als case-studie) Dr. ir. Sander Hogewoning (Plant Lighting B.V.) december Dr. ir. Sander Hogewoning & Dr. ir. Govert Trouwborst Expertise o.a.:
LichtEvent 10 december Workshop Lichtbenutting. Monitoren hoe het licht wordt benut voor de fotosynthese: hoe realiseer ik het optimale?
LichtEvent 10 december 2014 Workshop Lichtbenutting. Monitoren hoe het licht wordt benut voor de fotosynthese: hoe realiseer ik het optimale? Plant Dynamics Sander Pot Fotosynthese hangt af van: Licht
Stuurlicht: Hoe werkt het en hoe reageren gewassen erop?
Stuurlicht: Hoe werkt het en hoe reageren gewassen erop? 1.Introductie: Licht en planten 2.Voorbeelden lichtkleur en plantsturing Govert Trouwborst Plant Lighting B.V. 7 April 2016 Team: dr. ir. Sander
LED-verlichting in de praktijk
LED-verlichting in de praktijk Liesbet Blindeman Destelbergen 8 juni 2011 Inhoud Wat is een LED en wat zijn de voordelen Toepassingen in de sierteelt Teelt van snijrozen Perkplanten Forcerie Azalea Kamerplanten
Optimale benutting licht en CO 2 bij CAM-planten. Govert Trouwborst Plant Lighting B.V. Energiekevent 11 april 2019
Optimale benutting licht en CO bij CAM-planten Govert Trouwborst Plant Lighting B.V. Energiekevent april 9 Team: Dr. ir. Sander Hogewoning, Dr. ir. Govert Trouwborst, Stefan van den Boogaart & Andre Krause
CO 2, temperatuur en energiebesparing
2/14/29 CO 2, temperatuur en energiebesparing Wat komt er aan de orde? Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoelgroep Tuinbouwketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Susana Carvalho, Anja
Plant? Tuinder is koning! Esther Hogeveen- van Echtelt Philips Lighting Horticulture 16 mei 2013
Plant? Tuinder is koning! Esther Hogeveen- van Echtelt Philips Lighting Horticulture 16 mei 2013 Telen van gewassen Bij het telen van gewassen gaat het voortdurend om het balanceren van alle variabelen
Led belichting in de aardbeienteelt
Led belichting in de aardbeienteelt Door: Bart Vromans HortiNova cursus 13 & 14 februari 2008, Diepgang in de bodem Assimilatiebelichting in de aardbeienteelt Bedrijfsgegevens Familie Franken 20000 m2
Grip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring
Grip op licht Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Filip v Noort, Wageningen UR Glas Financiering Kas als Energiebron van het PT en EZ
BEDRIJFSBEZOEK: LED-TOPBELICHTING IN DE PRAKTIJK
HET KENNISPLATFORM PLANTENFYSIOLOGIE ORGANISEERT BEDRIJFSBEZOEK: LED-TOPBELICHTING IN DE PRAKTIJK Raes Bloemzaden 31 januari 2017 Destelbergen Bijbelichten in de winter Korte daglengte Lage lichtintensiteit
Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen. Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009
Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009 Introductie Licht niveau s in verschillende seizoenen in de intensieve glastuinbouw zijn vaak limiterend
Innovatie- en democentra (IDC s):
Innovatie- en democentra (IDC s): demonstratie van duurzame oplossingen voor de glastuinbouw sector Sjaak Bakker Start Innovatie- en democentrum (IDC) in 2007 Eerste Innovatie-en Democentrum opgericht
Het gewas centraal. Balans assimilatenaanmaak en gebruik (vraag) Wat komt er aan de orde? 11/14/2008. lichtonderschepping fotosynthese.
11/14/28 Het gewas centraal Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoelgroep Tuinbouwketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Menno Bakker, Benno Burema, Anja Dieleman, Tom Dueck, Frank Maas,
Zuiniger met CO 2 bij gelijkblijvende of hogere productie?
Zuiniger met CO 2 bij gelijkblijvende of hogere productie? Sander Pot (Plant Dynamics BV) i.s.m. Govert Trouwborst (Plant Lighting BV) Sander Hogewoning (Plant Lighting BV) Stefan Persoon (Inno Agro BV)
Sturing vorm en bloei Stuurlicht (Fotomorfogenese) Vorm: Lichtkleur (SON-T, LEDs, folies) Bloei: Daglengte
Hendrik-Jan van Telgen 1 Groei Groeilicht (Fotosynthese) Lichtintensiteit Natuurlijk licht, assimilatielicht (SON-T, LEDs) Sturing vorm en bloei Stuurlicht (Fotomorfogenese) Vorm: Lichtkleur (SON-T, LEDs,
De ka(n)s voor energie: The Big Picture
De ka(n)s voor energie: The Big Picture Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw eric.poot@wur.nl Toekomst Glastuinbouw 2 keer meer met 2 keer minder 1 De Ka(n)s voor energie Ondernemers Overheden Kennisinstellingen
Als planten konden praten
3/28/28 Als planten konden praten Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw (Leo.Marcelis@wur.nl) Leerstoelgroep Tuinbouwketens (Ep.Heuvelink@wur.nl) Met medewerking van: J. Bontsema,
Grip op licht. Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring. Arenasessie 1 okt 2013
Grip op licht Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Arenasessie 1 okt 2013 Finaniering Kas als Energiebron van het PT en EZ Financiering
17/10/2013. Vermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem. Planten en licht. Invloed lichtkleuren (i.c.m.
Vermeerdering van boomkwekerijgewassen onder LED in een meerlagensysteem Planten en licht Technopool Sierteelt Destelbergen 10 oktober 2013 Pieter van Dalfsen en Leo Slingerland Groeilicht (PAR): fotosynthese
Effecten opvoeren van assimilatielampen
Effecten opvoeren van assimilatielampen Effect opvoeren van 400 en 600 Watt SON-T en Greenpowerlampen op het lichtspectrum van de lamp, de lichtopbrengst en de productie onder de lampen bij roos Ir. E.
29/05/2013. Het Nieuwe Telen, algemene ontwikkelingen, praktische. In stappen naar Het Nieuwe Telen (Sheet uit breakfast briefing 2009)
Lichtreactie (heeft licht nodig) 29/05/2013 Het Nieuwe Telen, algemene ontwikkelingen, praktische toepassingen en CO 2 In stappen naar Het Nieuwe Telen (Sheet uit breakfast briefing 2009) Bijeenkomst INES
Horticulture LED Solutions. GreenPower LED interlighting. Licht tussen de planten. Laat uw bedrijf floreren
Horticulture LED Solutions GreenPower LED interlighting Licht tussen de planten Laat uw bedrijf floreren Philips GreenPower LED interlighting 2 GreenPower LED interlighting De positie van belichting Om
Lichtspectrum bij stuur- en groeilicht in Freesia
Lichtspectrum bij stuur- en groeilicht in Freesia Indicatief praktijkonderzoek naar de effecten van stuurlicht met LED lampen en groeilicht met plasmalampen Frank van der Helm 1, Tom Dueck 1, Hans Pronk
Van licht naar gewicht - België 17/01/2017
G e n e r a t i e f p a p r i k a s t e l e n o n d e r b e l i c h t i n g : e e n u i t d a g i n g Liesbet Van Herck 17 januari 2017 W a a r o m b e l i c h t i n g Belichting neemt toe in glastuinbouw
Energiezuinig telen in de glastuinbouw. Cursus Klimaat 8/02/2012 Kris Goen
Energiezuinig telen in de glastuinbouw Cursus Klimaat 8/02/2012 Kris Goen Toelichting project Overzicht Invloed van verschillend E-besparende maatregelen: Schermen Variëren met plantdatum Zomerstookstop
Hybride belichting Chrysant
DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 Gefinancierd door Productschap Tuinbouw en Ministerie van Economische Zaken in het kader van het programma
Jaarrond Belgische aardbeien met assimilatiebelichting. Agenda. Inleiding 17/01/2017. Verloop aardbeiseizoen:
Jaarrond Belgische aardbeien met Studiedag belichting: Van licht naar gewicht LA-traject 140979 17 januari 2017 Proefcentrum Hoogstraten Katrijn Stoffels Agenda Inleiding: verloop aardbeiseizoen Hoe aardbeiteelt
Energie en CO 2 besparen bij CAM planten?
Workshop Energiek-event 7 april 6 Energie en CO besparen bij CAM planten? Sander Hogewoning Plant Lighting B.V. 7 april 6 Team: Dr. ir. Sander Hogewoning, Dr. ir. Govert Trouwborst, ing. Reinder van der
Stuurlicht in de Glastuinbouw. 1. Kansen voor energiebesparing? Rapport GTB-1349. Tom Dueck, Sander Hogewoning, Sander Pot, Esther Meinen,
Stuurlicht in de Glastuinbouw 1. Kansen voor energiebesparing? 1* 2 3 1 Tom Dueck, Sander Hogewoning, Sander Pot, Esther Meinen, 2 1 Govert Trouwborst en Frank Kempkes 1. Wageningen UR Glastuinbouw, 2.
300 tot 2800 nm 380 tot 750 nm 400 tot 700 nm. HOEVEELHEID Joule [J] / mol [mol]
![300 tot 2800 nm 380 tot 750 nm 400 tot 700 nm. HOEVEELHEID Joule [J] / mol [mol]](/thumbs/68/58096605.jpg "300 tot 2800 nm 380 tot 750 nm 400 tot 700 nm. HOEVEELHEID Joule [J] / mol [mol]")
Licht en elektrische energie in belichte tomatenteelt Licht is van groot belang voor de groei, ontwikkeling en vruchtzetting van planten. Daarom willen we in dit artikel inzicht verschaffen over hoe een
Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015
Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt Wageningen UR Glastuinbouw, Anja Dieleman Themabijeenkomst energie glasgroente 18 mei 2015 Plantmonitoring Doet mijn gewas het goed onder deze klimaatomstandigheden?
Het Nieuwe Telen bij tomaat. Marcel Raaphorst, Wageningen UR Glastuinbouw
Het Nieuwe Telen bij tomaat Marcel Raaphorst, Wageningen UR Glastuinbouw Onderwerpen Gevolgen HNT op temperatuur en gewas Plantbelasting Assimilatenbalans Generatief en vegetatief gewas Bladrandjes en
Fotosynthese response op licht(kleur), CO 2 en T. Recente ontwikkelingen uit onderzoek.
Fotosynthese response op licht(kleur), CO 2 en T. Recente ontwikkelingen uit onderzoek. Plant Dynamics B.V. Sander Pot Thema bijeenkomst Energie Bromelia en Potanthurium 12 mei 215 Financiering onderzoek
Meer tomaten produceren met minder energie
Meer tomaten produceren met minder energie Wendy Vanlommel LA-traject 140979 3. 4. LED interlight 5. LED interlight + extra LED 3. 4. LED interlight 5. LED interlight + extra LED 1 Stengeldichtheid 169
27/11/2015. Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt. Monitoren fotosynthese: wat is de status? Plantmonitoring.
Gewasfotosynthese meten in een (belichte) tomatenteelt Masterclass 1 oktober 2015 InHolland Delft BOGO project Klimaat en energie: nieuwe low input teeltsystem in de tuinbouw Anja Dieleman, Wageningen
Workshop: Efficiënter CO 2 doseren / weerstanden bij CO 2 opname
Energiek Event 9 maart 2017. Plant Dynamics, Sander Pot Workshop: Efficiënter CO 2 doseren / weerstanden bij CO 2 opname Primaire bouwstoffen: CO 2 & water Energiebron: licht Fotosynthese: CO 2 + water
Resultaten proeven 2017/2018. Sonsation bijeenkomst 29 augustus 2018
Resultaten proeven 2017/2018 Sonsation bijeenkomst 29 augustus 2018 Inhoud Monitoring: Trayplantopkweek 2017 Productie verse teelt 2018 Monitoring trayplantopkweek 2017 Monitoring Sonsation & Sonata Drie
Schone rookgassen uit de WKK en schadedrempels. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw
Schone rookgassen uit de WKK en schadedrempels Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Rookgassen bij gebruik van de WKK Regelmatig klachten/berichten over gewasschade: bij zichtbare schade vaak storingen
De groeilichtnavigator. Groeilicht: wat moet ik er nu mee? Door: Stefan Persoon (Inno-Agro) m.m.v. : Bart van Meurs (Bart van Meurs)
De groeilichtnavigator Groeilicht: wat moet ik er nu mee? Door: Stefan Persoon (Inno-Agro) m.m.v. : Bart van Meurs (Bart van Meurs) Even voorstellen. Aanleiding Stel: Je bent kweker en je wilt de volgende
Licht in en om de plant
Licht in en om de plant Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Lezing Anthura, 15 januari 2008 Wat is licht? Canadese noorderlicht Inhoud Licht: zonlicht, groeilicht, stuurlicht Licht meten Licht en planten:
Status Groeimodel Gerbera
Status Groeimodel Gerbera 20 november 2013 Pieter de Visser, Frank van der Helm, Fokke Buwalda (Wageningen UR Glastuinbouw) i.s.m. Floriconsult, DLV Plant, telers, LTO Groeiservice Opbouw presentatie Aanleiding
Energiezuinig telen 10/3/2008. Verloop commodity gasprijs afgelopen 6 jaar. Wat komt er aan de orde? Aanleiding. Energie is heel duur geworden!
Aanleiding Energiezuinig telen Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoelgroep Tuinbouwketens Met medewerking van: M. Bakker, S. Bakker, F. Buwalda, J. Campen, A. Dieleman, T.
Kennis uitwisseling ervaringen met LED verlichting in de aardbeienteelt
Kennis uitwisseling ervaringen met LED verlichting in de aardbeienteelt juli 2010 Gefinancieerd door Productschap Tuinbouw Uitgevoerd door: Ing. Bart Vromans Bart.vromans@hortinova.nl Kennis uitwisseling
Workshop: Telen op plantbalans
Energiek Event Licht op besparing. 7 april 2016. Plant Dynamics, Sander Pot Workshop: Telen op plantbalans DE BASISPRINCIPES VAN HET NIEUWE TELEN ir. P.A.M. Geelen Ir. J.O. Voogt ing. P.A. van Weel Ook
Donderdag 28-jan 6:30 8:27 11:54 12:54 15:34 17:23 19:20
Januari 2016 Vrijdag 1-jan 6:44 8:50 11:41 12:44 14:55 16:41 18:45 Zaterdag 2-jan 6:44 8:50 11:41 12:45 14:56 16:42 18:46 Zondag 3-jan 6:44 8:50 11:42 12:45 14:57 16:43 18:47 Maandag 4-jan 6:44 8:49 11:42
Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen
Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen Programma Kosten doublet Warmte aardwarmte berekening Warmtebalans aardwarmte
Grenzen voor Luchtkwaliteit
Grenzen voor Luchtkwaliteit Jolanda Heistek Projectmanager CropEye: KennisMakelaar, InnovatieRegisseur, NetwerkFacilitator T:06 13608752 Jolanda.heistek@cropeye.com Agenda Grenzen voor Luchtkwaliteit;
Led Verlichting voor toepassing als assimilatieverlichting in de glastuinbouw
Resultaten en bevindingen van project Led Verlichting voor toepassing als assimilatieverlichting in de glastuinbouw Dit rapport is onderdeel van de projectencatalogus energie-innovatie. Tussen 2005 en
ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN
ERVARINGEN MET HET NIEUWE TELEN Lezing door Barend Löbker VORTUS bv Programma: Klimaat Praktijkervaringen nieuwe telen Vragen/discussie Introductie Vortus BV: 2007 25 jaar geleden door Simon Voogt opgericht
Workshop Groene beheersing van meeldauw: utopie of werkelijkheid?
Workshop Groene beheersing van meeldauw: utopie of werkelijkheid? PlantgezondheidsEvent 12 maart 2015 Jantineke Hofland-Zijlstra Belangstelling voor weerbare plantsystemen neemt toe Green Challenge: Aktieplan
6 Nieuw: Plantvoice / gewasactiviteit en watergift
6 Nieuw: Plantvoice / gewasactiviteit en watergift De plant centraal stellen Het Nieuwe Telen heeft opnieuw aangetoond dat het voor een efficiënte klimaatregeling essentieel is om de plant centraal te
Tomaten belichten met minder elektriciteit
Tomaten belichten met minder elektriciteit Anja Dieleman, Jan Janse, Arie de Gelder, Frank Kempkes, Pieter de Visser, Peter Lagas, Esther Meinen, Mary Warmenhoven en Anne Elings Rapport GTB-1338 Referaat
Experimentele begassingen met etheen en NOx, en paprika. Tom Dueck, Chris van Dijk, Ton van der Zalm & Esther Meinen Wageningen UR Glastuinbouw
Experimentele begassingen met etheen en NOx, en paprika Tom Dueck, Chris van Dijk, Ton van der Zalm & Esther Meinen Wageningen UR Glastuinbouw Begassingsonderzoek in Wageningen Mogelijkheden voor begassingsonderzoek:
Technieken voor ontvochtiging
Technieken voor ontvochtiging Energiek Event 5 April 2018, Bram Vanthoor en Feije de Zwart Inhoud Technieken voor ontvochtiging Achtergrond Gepresenteerde technieken Buitenlucht inblazen Verticale schermventilatoren
Licht met meerwaarde. Philips GreenPower LED interlighting module Licht tussen het gewas
Licht met meerwaarde Philips GreenPower LED interlighting module Licht tussen het gewas De positie van belichting Licht brengt leven. Om de zon een handje te helpen en de gewassen te ondersteunen in de
Grenzen voor Luchtkwaliteit
Grenzen voor Luchtkwaliteit Jolanda Heistek Projectmanager CropEye: KennisMakelaar, InnovatieRegisseur, NetwerkFacilitator T:06 13608752 Jolanda.heistek@cropeye.com Aanleiding Vragen van tuinbouwondernemers;
Praktijkproef LED Alstroemeria. Invloed licht spectrum op bladkwaliteit: bouwsteen voor energiebesparing. Rapport GTB-1337
Praktijkproef LED Alstroemeria Invloed licht spectrum op bladkwaliteit: bouwsteen voor energiebesparing Nieves García Victoria, Frank van der Helm en Mary Warmenhoven Rapport GTB-1337 Referaat Een energiezuinige
Flikkervrij dimmen tot 1%! AVILED premium Geavanceerde LED verlichting voor pluimvee
Flikkervrij dimmen tot 1%! Geavanceerde LED verlichting voor pluimvee Better light, better life Gelijkmatige groei Wij hoeven u niet te vertellen dat een goede verdeling van de kuikens in uw stal zorgt
Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika
Praktijkonderzoek mobiele belichting bij paprika Ruud Maaswinkel Marcel Raaphorst Leo van der Valk Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Sector Glastuinbouw December 23 Projectnummer 4174621 23 Wageningen,
Energiezuinige teelt Alstroemeria
Energiezuinige teelt Alstroemeria Metingen op bedrijven en energiezuinige teeltconcept Energiek 2020 Event 9 maart 2017, Nieves García Feije de Zwart, Peter van Weel, Johan Steenhuizen, Marco de Groot
monitoringsproef: Verhoogde daglichtbenutting Alstroemeria door gebruik diffuuscoating?
monitoringsproef: Verhoogde daglichtbenutting Alstroemeria door gebruik diffuuscoating? Govert Trouwborst Sander Hogewoning Reinder van der Spek 9 maart 2017 Team: Dr. ir. Sander Hogewoning, Dr. ir. Govert
Is een μmol een μmol?
Is een μmol een μmol? Groei en ontwikkeling van chrysant geteeld onder SON-T belichting en onder LED belichting Esther Meinen, Leo Marcelis, Johan Steenhuizen & Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw, Wageningen
1 Bloeisturing met LED-belichting in de teelt van ranonkel
Verslag Doormeting LED-belichting Auteur: Bert Schamp 1 Bloeisturing met LED-belichting in de teelt van ranonkel Samenvatting In deze proef werd een LED-groeilamp van de firma FocusLED getest in vergelijking