Wat is ermee gedaan Een groep auberginetelers rond de BCO is bezig met de voorbereidingen van een demonstratieproject op praktijkschaal.
|
|
- Christiana Smet
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Notitie Aan de sectorcommissie Energie Van Aat Dijkshoorn / Dennis Medema Kenmerk Behoort bij agendapunt 5b, vergadering d.d. 5 oktober 2011 Totaal aantal pagina s 5 19 september 2011 Betreft: Afgerond onderzoek Inleiding Deze notitie is opgesteld om - ter kennisname - een overzicht te geven van de afgeronde onderzoeken en wat daar verder mee gedaan is. Alleen de afgeronde onderzoeken sinds de vorige vergadering van de sectorcommissie energie zijn hieronder kort weergegeven. Afgeronde onderzoeken HNT Aubergine In 2010/2011 is het project Het Nieuwe Telen Aubergine uitgevoerd, met als doelstelling het opstellen van een teeltconcept waarmee 40% energiebesparing gerealiseerd zou moeten kunnen worden met behoud van productie- en productkwaliteit. Met het kasklimaatmodel KASPRO zijn verschillende elementen van Het Nieuwe Telen doorgerekend. Het energiegebruik van de referentieteelt was 37.7 m 3 /m 2 /jaar. Het langer gebruiken van een vast foliescherm (tot 10 februari in plaats van tot 10 januari) levert een energiebesparing van 1.3 m 3 /m 2 /jaar op (3%). Wanneer twee beweegbare schermen en ontvochtiging met buitenlucht worden toegepast leidt dit tot een energiegebruik van 27.9 m 3 /m 2 /jaar, een energiebesparing van 26%. In de zomermaanden bespaart Het Nieuwe Telen volgens deze opzet geen energie. Er wordt dan een minimumbuis gebruikt om CO 2 te produceren. Wanneer Het Nieuwe Telen wordt toegepast in combinatie met het uitzetten van de minimumbuis (0 C) wordt nog slechts 21.9 m 3 /m 2 /jaar gebruikt, een energiebesparing van 42%, waarmee de energiedoelstelling van het project gehaald wordt. Een groep auberginetelers rond de BCO is bezig met de voorbereidingen van een demonstratieproject op praktijkschaal. De resultaten van het project zijn gepresenteerd op de landelijke auberginedag. Er zijn vier vakbladartikelen over het project gepubliceerd consultancy effect uitstraling en T-verdeling op botrytis chrysant In de chrysantenteelt zijn er in bepaalde periode van het jaar problemen met Botrytis (smet) in de bloemen. Om Botrytis (smet) in de bloemen te voorkomen wordt veel energie ingezet (warmte via de buizen). Uit klimaatmetingen blijkt dat een kritisch moment van natslaan van het gewas in de periode aan het eind van de dag plaatsvindt. Wanneer het doek dicht gaat, kan het verschil van de omgevingstemperatuur met de dauwpunttemperatuur op
2 2 / 5 19 september 2011 microklimaat lager worden dan 1º C. Warmtebeeldmetingen laten zien dat de lintbloemen relatief snel afkoelen en het hart van de bloem trager afkoelt. Hierdoor wordt de kans op condensvorming op de lintbloemen groter. Het gebruik van horizontale ventilatoren geeft bij dicht doek meer roering van de verschillende luchtlagen waardoor de warmte van boven naar beneden gebracht wordt. Het risico op Botrytis lijkt hierdoor kleiner te worden. Dit betreft een kleine consultancy waarvan de resultaten worden verwerkt in een vervolg voor HNT chrysant. De resultaten zijn gepresenteerd bij de BCO HNT chrysant op 17 mei HNT tulp In het project HNT tulp zijn energiebesparende opties in kaart gebracht bij de broei van tulp. Aandachtspunt is de inzet van energiezuinige technieken in relatie tot vochtbeheersing in de kas. Na een brainstormsessie is gekeken naar direct toepasbare opties met bestaande technieken en opties voor de langere termijn, waarbij onderzoeksvragen beantwoord dienen te worden. Opties voor de korte termijn die verder uitgewerkt zijn: telen met alleen circulatie in de kas, telen met mechanische ventilatie en circulatie, toepassen van een extra scherm, tweede teeltlaag, temperatuurintegratie, telen bij een lagere temperatuur en telen van snellere cultivars. Een totale energiebesparing van 50% is mogelijk met behoud van productie en kwaliteit. Telers gaan de aanbevelingen oppakken op hun bedrijf. Resultaten zijn gepresenteerd tijdens de open dagen van proeftuin Zwaagdijk op 8 juni HNT lelie Met toepassing van HNT lelie in een praktijkproef kon nog geen energiebesparing worden aangetoond omdat de gebruikte klimaatcomputer de gegevens niet kon vasthouden. Verschillen in kwaliteit met standaardteelt werden niet aangetoond. De verklaring hiervoor is dat in de proefperiode de klimaatomstandigheden (koud weer) al een goede kwaliteit gaven in de referentie. Wel werd een intensere kleur vastgesteld in de bloemen van HNT proefvak. Een vervolgaanvraag om met grotere plantdichtheden te bekijken of er wel verschillen optreden, is in juni 2011 gehonoreerd. 3 publicaties in de LTO-Lelienieuwsbrief, vakbladartikel volgt na afronding van het 2 e deel Inventarisatie thermische waterberging In dit project zijn door HAS kennistransfer en de mogelijkheden van thermische waterberging voor seizoensopslag geïnventariseerd en vergeleken. De beste mogelijkheden m.b.t. tot
3 3 / 5 19 september 2011 opslagefficiëntie en kosten bieden de klimrekbuffer en opslag in aquifers in de bodem. Voor de klimrekbuffer geldt dan wel dat de buffer extra geïsoleerd moet worden. Voor opslag in de bodem ontstaan vooral mogelijkheden als de regelgeving t.a.v maximale temperatuurinfiltratie en te hanteren energiebalans worden aangepast. De bevindingen worden meegenomen bij een vervolg van DLV G+E en IF Technology om de mogelijkheden van warmteopslag in de bodem bij hogere temperaturen te onderzoeken. Bericht in vakblad voor de Bloemisterij en op energiek Het Nieuwe Telen Potplanten Door in de potplantenteelt de luchtvochtigheid te beheersen, kan meer zonlicht en daarmee warmte worden toegelaten. Hierdoor is forse energiebesparing mogelijk. Dit neemt verder toe naarmate er wijdere temperatuurgrenzen worden gebruikt. Wageningen UR Glastuinbouw heeft twee energiezuinige teeltconcepten voor potplanten ontworpen. Deze zijn in de periode week week in kasproeven in Bleiswijk getest voor Anthurium, Areca, Calathea, Dracaena, Ficus, Guzmania, Dendrobium en Oncidium. Het concept waarin meer licht werd toegelaten bespaarde 75% op warmte; het concept waar daarbij ook nog wijdere temperatuurgrenzen werden gebruikt, zelfs 88%. In dit laatste teeltconcept trad bij de bloeiende gewassen wel bloeivertraging op. In de zomer leverde het hoge lichtniveau bij een aantal gewassen kwaliteitsproblemen op door een lichtere bladkleur (anthurium, areca), bladvlekken (guzmania) of meer luchtwortels (ficus). De inzichten uit dit project vinden hun weg naar de praktijk: er wordt meer licht toegelaten bij de potplanten teelt. Daarnaast is het de basis voor vervolgonderzoek zoals in de daglichtkas op het IDC en voor proeven met diffuus licht. Het onderzoek is bezocht door meer dan 300 bezoekers, er zijn 10 publicaties verzorgd in gewasnieuwsbrieven, posters tijdens energiek2020 en landelijke gewasdagen. Er zijn door de onderzoekers 14 lezingen gegeven en 1 vakblad interview Het Nieuwe Telen bij Vereijken Een nieuwe tomatenkas, ingericht met dubbele schermen en het inblazen van buitenlucht via luchtslangen, is gemonitord. Met het systeem blijkt het warmtegebruik te worden beperkt tot 32,6 m 3 /m 2.jaar. De horizontale temperatuurverdeling is bijzonder goed en er is nauwelijks Botrytis opgetreden. Het systeem is rendabel als de prijs van warmte hoger is dan 0,22 /m 3 aardgasequivalent. Het project is intensief gevolgd door collega-telers. Het bedrijf heeft naar aanleiding van de positieve resultaten besloten ook te investeringen in het systeem voor een bestaande kas.
4 4 / 5 19 september 2011 Er is 1 publicatie in een vakblad verzorgd en er zijn 7 lezingen gehouden. Daarnaast heeft de teler weblogs geschreven voor energiek2020.nu Het Nieuwe Telen Freesia Wageningen UR Glastuinbouw heeft een studie verricht naar een energiebesparend concept voor de teelt van Freesia. De warmtevraag voor een referentieteelt is gesteld op 13 m 3 aeq/m 2. De maximaal te bereiken energiebesparing wordt geschat op 50%. De hiervoor benodigde maatregelen zijn: actieve ontvochtiging (met behulp van een warmtepomp), het afdekken van de bodem om verdamping tegen te gaan en het telen bij een iets hogere RV. In een proef is het perspectief van het afdekken van de bodem aangetoond zonder nadelige effecten voor de groei. Er is nog geen vervolg in de praktijk gerealiseerd. Wel worden de nieuwe mogelijkheden verder onderzocht in het parapluplan buitenlucht. Een denktank van Freesiatelers heeft het project actief begeleid. Er is een lezing gehouden tijdens de landelijke Freesiadag en er zijn 3 nieuwsberichten gepubliceerd lage nachttemperatuur snijchrysant In de najaars- en winterteelt zijn vanaf start teelt verschillende temperatuurregimes aangehouden. In de najaarsteelt (plantweek 43) kregen de planten in de ene behandeling een temperatuur van 19/20 C D/N. In de andere behan deling werd vanaf start een temperatuur van 17/18 C D/N aangehouden. In de twe ede teelt (plantweek 4) is deze temperatuur aangepast naar een stooktemperatuur van 18/19 C D/N bij de controle, de behandeling was ingesteld op 15/16 C D/N. In beide teelten is een energiebesparing gerealiseerd van ruim 25%. Echter had dit een gemiddelde teeltduurvertraging van 3 dagen tot gevolg. Daarnaast zijn er met een aantal rassen kwaliteitsproblemen gesignaleerd. In de proef is het duidelijk geworden dat de koude tolerantie in het huidige assortiment goed is. Bij toepassing van de resultaten in de praktijk is het belangrijk om de luchtvochtigheid goed te volgen. Door de lagere teelttemperatuur ontstaat er een te hoge RV dat risico s met zich meebrengt. Er wordt niet verwacht dat de praktijk de nachttemperatuur zal verlagen vanwege de bloeivertraging. Er is een voorstel ingediend voor vervolgonderzoek waarbij alleen de voornacht wordt verlaagd. Er zijn 2 open dagen gehouden die goed bezocht werd door telers. Daarnaast zijn 5 lezingen gehouden en 8 artikelen gepubliceerd Inventarisatie CO 2 -beschikbaarheid voor (biologische) teelten
5 5 / 5 19 september 2011 Uit de inventarisatie blijkt dat in alle provincies voldoende CO 2 wordt geproduceerd door niet tuinbouwbedrijven. Knelpunten om deze op tuinbouwbedrijven te kunnen gebruiken zijn de transportafstand, concentratie en zuiverheid en het niet op elkaar aansluiten van productie en behoefte. Er blijken kansen te zijn om in de omgeving van glastuinbouwgebieden aansluiting te zoeken met lokale producenten van CO 2. Daarnaast biedt het verspreid over het jaar inbrengen van organische stof met een hoog C/N-gehalte kansen om de CO 2 - en N-behoefte aan te vullen. Dit moet wel ingepast kunnen worden in de bedrijfsvoering. Loskoppeling van de CO 2 -aanvoer van de warmteproductie op het bedrijf, geeft meer mogelijkheden de CO 2 optimaal in te zetten. Naast dat er gewerkt wordt aan de loskoppeling van de energie en CO 2 -vraag (via o.a. HOT- CO 2 ), wordt nog bediscussieerd hoe regionale koppeling van CO 2 -bronnen van derden te koppelen aan tuinbouwgebieden. Publicatie op energiek en vakblad. Presentatie voor de landelijke biologische werkgroepen geschrapt.
Het Nieuwe Telen Potplanten
Het Nieuwe Telen Potplanten Meer zonlicht, wijde temperatuurgrenzen Filip van Noort (WUR Glastuinbouw), Marcel Lieffering 29 september 2010 Achtergrond onderzoek Sommige potplanten worden in Nederland
Nadere informatieNotitie. Inleiding. Afgeronde onderzoeken. Betreft: Afgerond onderzoek
Notitie Aan Sectorcommissie Energie Van Aat Dijkshoorn / Dennis Medema Kenmerk Behoort bij agendapunt 5c, vergadering d.d. 15 februari 2011 Totaal aantal pagina s 6 31 januari 2011 Betreft: Afgerond onderzoek
Nadere informatieBijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse
Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse Ons energiegebruik (warmte) Redenen om warmte in de kas te brengen 1. Setpoint verwarmen handhaven 2. Gewas
Nadere informatieEconomie van Het Nieuwe Telen
Economie van Het Nieuwe Telen Innovatienetwerk Duurzame EnErgie 2-3-21 Marc Ruijs Peter Vermeulen LEI en WUR Glastuinbouw WUR Glastuinbouw Inhoud Inleiding Pilotgewassen en referentie Varianten van Het
Nadere informatieGrip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring
Grip op licht Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Filip v Noort, Wageningen UR Glas Financiering Kas als Energiebron van het PT en EZ
Nadere informatieNieuweTelenTulp. Energiezuinige teeltconcepten voor de broei van tulpen
NieuweTelenTulp Energiezuinige teeltconcepten voor de broei van tulpen Inleiding Circa 650 bedrijven broeien jaarlijks meer dan twee miljard tulpen. Het gasverbruik hierbij is circa dertig miljoen m 3.
Nadere informatieInvloed klimaat op planttemperatuur. toepassing warmtebeeldcamera. PT Projectnummer: 14266.01
Invloed klimaat op planttemperatuur potplanten en toepassing warmtebeeldcamera DLV Plant Postbus 71 67 CA Wageningen Agro Business Park 65 678 PV Wageningen PT Projectnummer: 14266.1 Gefinancierd door
Nadere informatieWat is ermee gedaan De initiatiefnemers hebben een consortium gevormd dat een voorstel voor een demo van het klimrekscherm op het IDC voorbereidt.
Notitie Aan de leden van de sectorcommissie Energie Van Aat Dijkshoorn / Dennis Medema Kenmerk Behoort bij agendapunt 7c, vergadering d.d. 14 juni 2011 Totaal aantal pagina s 7 26 mei 2011 Betreft: Afgerond
Nadere informatieTuinbouw fossielvrij. Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor. Wageningen University & Research, NL
Tuinbouw fossielvrij Energiek Event 2018 Feije de Zwart, Bram Vanthoor Wageningen University & Research, NL Inhoud Achtergrond Teelten Verschillende fossiel vrije opties Veronderstellingen Voorlopige resultaten
Nadere informatieLicht Event. December Filip van Noort met dank aan o.a. Tom Dueck en Leo Marcelis
Licht Event December 2014 Filip van Noort met dank aan o.a. Tom Dueck en Leo Marcelis Wat meer grip op licht -> maar hoe nu verder? Conclusies en kennis uit Grip op licht? Geleerd dit jaar met andere gewassen?
Nadere informatieEnergiezuinige teelt Alstroemeria
Energiezuinige teelt Alstroemeria Metingen op bedrijven en energiezuinige teeltconcept Energiek 2020 Event 9 maart 2017, Nieves García Feije de Zwart, Peter van Weel, Johan Steenhuizen, Marco de Groot
Nadere informatieDe ka(n)s voor energie: The Big Picture
De ka(n)s voor energie: The Big Picture Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw eric.poot@wur.nl Toekomst Glastuinbouw 2 keer meer met 2 keer minder 1 De Ka(n)s voor energie Ondernemers Overheden Kennisinstellingen
Nadere informatieWorkshop. Meer rendement uit belichting en CO 2
Workshop Meer rendement uit belichting en CO 2 Datum 11 januari 2012 Locatie LKP Plants III, Van Hasseltweg 26, 2751 GZ Moerkapelle Uitgevoerd door: Sander Pot en Govert Trouwborst (Plant Dynamics) & Sander
Nadere informatieOntvochtiger aan, schermkier dicht. Energiek Event, Marcel Raaphorst en Nieves García
Ontvochtiger aan, schermkier dicht Energiek Event, 11-4-2019 Marcel Raaphorst en Nieves García Waarom ontvochtigen? Door het intensiveren van de mate van isolatie in de kas loopt het vochtniveau in de
Nadere informatieEnergiezuinig telen 10/3/2008. Verloop commodity gasprijs afgelopen 6 jaar. Wat komt er aan de orde? Aanleiding. Energie is heel duur geworden!
Aanleiding Energiezuinig telen Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoelgroep Tuinbouwketens Met medewerking van: M. Bakker, S. Bakker, F. Buwalda, J. Campen, A. Dieleman, T.
Nadere informatieVochtbeheersing onder een scherm. Peter van Weel
Vochtbeheersing onder een scherm Peter van Weel Aircobreeze: luchtbeweging en menging Diverse proeven 1. Biologische tomaat/paprika met dubbel energiescherm en Aircobreeze 2. Gerbera met verduisteringsdoek,
Nadere informatieConsultancy effect uitstraling en T-verdeling op Botrytis Chrysant
Consultancy effect uitstraling en T-verdeling op Botrytis Chrysant DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 F 0317 46 04 00 Gefinancierd door Productschap
Nadere informatieENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW
Besparen en verduurzamen ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Over Kas als Energiebron Kas als Energiebron is het innovatie- en actieprogramma voor de glastuinbouw met als doel de uitstoot
Nadere informatieTeelt en energie van VenlowEnergy naar ID
Teelt en energie van VenlowEnergy naar ID Ervaringen en resultaten van de VenlowEnergy kas t/m 2014 en de eerste ervaringen van de ID kas 23 oktober 2014, Frank Kempkes Aanleiding van de VenlowEnergy HNT
Nadere informatieKlimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging. Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer
Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer Welke klimaatproblemen treden op onder een scherm? 1. Stilstaande luchtlagen door verminderde
Nadere informatieHet Nieuwe Telen Alstroemeria
Het Nieuwe Telen Alstroemeria Energiezuinig teeltconcept snijbloemen met een lage warmtebehoefte Caroline Labrie, Feije de Zwart Rapport GTB-1031 2010 Wageningen, Wageningen UR Glastuinbouw Alle rechten
Nadere informatieCO 2, temperatuur en energiebesparing
2/14/29 CO 2, temperatuur en energiebesparing Wat komt er aan de orde? Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoelgroep Tuinbouwketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Susana Carvalho, Anja
Nadere informatieModule: Vochtbalans van de kas
Module: Vochtbalans van de kas Drie kasbalansen: energiebalans (evenwicht tussen aanvoer en afvoer van energie) vochtbalans (evenwicht tussen aanvoer en afvoer van vocht) CO 2 -balans (evenwicht tussen
Nadere informatieStatus Groeimodel Gerbera
Status Groeimodel Gerbera 20 november 2013 Pieter de Visser, Frank van der Helm, Fokke Buwalda (Wageningen UR Glastuinbouw) i.s.m. Floriconsult, DLV Plant, telers, LTO Groeiservice Opbouw presentatie Aanleiding
Nadere informatieHet Nieuwe Telen. Basis HNT. Wat is de kern van HNT? en CO 2. Natuurkundige principes oa: Plantfysiologie Plantbalans. Vochtbalans Energie balans
Het Nieuwe Telen en CO 2 Wat is de kern van HNT? Door Hans Pronk, 12/05/2016 1 Basis HNT Natuurkundige principes oa: Vochtbalans Energie balans Plantfysiologie Plantbalans Assimilatenbalans Vochtbalans
Nadere informatieHet Nieuwe Telen Potplanten
Het Nieuwe Telen Potplanten Meer licht toelaten bij wijdere temperatuurgrenzen bij een hogere luchtvochtigheid Filip van Noort, Frank Kempkes en Feije de Zwart Rapport GTB-1093 Referaat Door in de potplantenteelt
Nadere informatieOptimaal CO 2 doseren. Recente ontwikkelingen uit onderzoek.
Optimaal CO 2 doseren Recente ontwikkelingen uit onderzoek. Plant Dynamics B.V. Sander Pot Workshop Energiek Event 26 maart 2015 Financiering onderzoek : Contactpersonen programma Kas als Energiebron :
Nadere informatieSystemen voor buitenluchttoevoer
Systemen voor buitenluchttoevoer Voor elk gewas en elke kas een oplossing Peter van Weel Wat willen we bereiken? 20-50% energiebesparing op warmte door het meer isoleren met schermdoeken Geen vochtafvoer
Nadere informatieBleiswiijk d.d. 9 april Betreft: call voor (onderzoeks)projecten programma Kas als Energiebron 2015 / 2016
Aan Kennisinstellingen Van Projectteam Kas als Energiebron Kenmerk Kopie Totaal aantal pagina s 6 Bleiswiijk d.d. 9 april 2014 Betreft: call voor (onderzoeks)projecten programma Kas als Energiebron 2015
Nadere informatieHNT toegepast in potplanten. Studiemiddag HNT, LTO Glaskracht 2018 Door: Tristan Marçal Balk
HNT toegepast in potplanten Studiemiddag HNT, LTO Glaskracht 2018 Door: Tristan Marçal Balk Wat is Het Nieuwe Telen? Het Nieuwe Telen (HNT) is letterlijk een nieuwe manier van telen o.b.v. plantfysiologie
Nadere informatieEvaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld. 31-10-2014, Arie de Gelder
Evaluatie, Leerpunten en Plannen Perfecte Roos Energiezuinig geteeld 31-10-2014, Arie de Gelder Opmerkingen vooraf De genoemde punten staan open voor discussie Er is geen prioriteit in de volgorde Als
Nadere informatieInnovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen
Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen Programma Kosten doublet Warmte aardwarmte berekening Warmtebalans aardwarmte
Nadere informatieGREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT
12 GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan bij Greenportkas ondernemer Joep Raemakers hoog aangeschreven. De ondernemer wil tomaten telen, de uitputting
Nadere informatieModule Basisprincipes van het telen in kassen
Module Basisprincipes van het telen in kassen De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur
Nadere informatiePresentatie Toepassingsmogelijkheden voor Verti-fan en Enfan
LTO Groeiservice Themabijeenkomst Energie - Het Nieuwe Telen Presentatie Toepassingsmogelijkheden voor Verti-fan en Enfan door Dennis Brom Van der Ende Pompen B.V. Enfan Horizontale recirculatie Horizontale
Nadere informatieHet Nieuwe Telen. Het Nieuwe Telen. Wat kan ik er NU mee? Ing René Beerkens
Het Nieuwe Telen Het Nieuwe Telen Wat kan ik er NU mee? Ing René Beerkens Programma 19:00 Inventarisatie vragen en teeltsoorten Presentatie / discussie Vochtregeling Nieuwe technische toepassingen Adiabatische
Nadere informatieGrip op licht. Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring. Arenasessie 1 okt 2013
Grip op licht Meer energie besparing bij Het Nieuwe Telen Potplanten met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Arenasessie 1 okt 2013 Finaniering Kas als Energiebron van het PT en EZ Financiering
Nadere informatieHet Nieuwe Telen Ines 25-10-2012
Het Nieuwe Telen Ines 25-10-2012 Vereijken Kwekerijen BV 27 ha. cocktail tomaten waarvan cccc 27 ha. Tasty Tom 50 % groeilicht directie Gerard, Eric en Hans Vereijken Het Nieuwe Telen Algemeen Uitgangspunten
Nadere informatieEnergiebesparing in de broei van lelies
Energiebesparing in de broei van lelies Hans Kok, Casper Slootweg en Jeroen Wildschut Door de hoge energiekosten zijn de kosten voor het broeien van lelies enorm gestegen. Bij een gelijkblijvende en soms
Nadere informatieTechnieken voor ontvochtiging
Technieken voor ontvochtiging Energiek Event 5 April 2018, Bram Vanthoor en Feije de Zwart Inhoud Technieken voor ontvochtiging Achtergrond Gepresenteerde technieken Buitenlucht inblazen Verticale schermventilatoren
Nadere informatieDe economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011
De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G Datum 05 april 2011 EMT debat 5 apr. 2011 Stef Huisman & Sjaak Bakker Economisch belang glastuinbouw Glastuinbouw Ned - Groente & Bloemen Areaal 10.000
Nadere informatieLuchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant?
Luchtbevochtiging in de zomerperiode: Wat wil de plant? Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoel Tuinbouwproductieketens Met medewerking van: Peter van Weel, Hendrik Jan van
Nadere informatieMeer rendement uit licht & CO 2 : toelichting van onderzoek + resultaten
Samenwerken aan Vaardigheden Arenasessie Grip op Licht Meer rendement uit licht & CO 2 : toelichting van onderzoek + resultaten Sander Pot (Plant Dynamics BV) Onderzoek uitgevoerd samen met Sander Hogewoning
Nadere informatieENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW
ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW GOED VOOR UW BEDRIJF EN NOG BETER VOOR HET MILIEU Noorwegen Zweden Verenigd Koninkrijk Denemarken Nederland Duitsland België Verminder het energieverbruik in uw serre met
Nadere informatieRentabiliteit geconditioneerd telen
Rentabiliteit geconditioneerd telen 2 april 2008 Marcel Raaphorst (Wageningen UR Glastuinbouw) Marc Ruijs (LEI / Wageningen UR Glastuinbouw) Inhoud presentatie Achtergrond Systemen en technische uitvoeringen
Nadere informatieeindrapportage consultancy Kennistrip WKK met WP eindrapportage consultancy betreft versie datum Auteur project 10-0067
eindrapportage consultancy Kennistrip WKK met WP eindrapportage consultancy betreft Kennistrips met diverse telers naar een WKK installatie die gecombineerd is met een Warmtepomp en aquifer. versie 1.0
Nadere informatieHet Nieuwe Telen toegepast in aardbeien onderglas!
Het Nieuwe Telen toegepast in aardbeien onderglas! 10-1-2018 Lisanne Helmus (Met dank aan: Klaas Walraven en Peter Geelen) Defenitie Het Nieuwe Telen Optimaal telen in balans met toepassing van kennis
Nadere informatieVerbeteringsopties BiJo
Verbeteringsopties BiJo Inventarisatie naar verbeteringen van het elektriciteitsverbruik en de warmtebalans bij een gesloten kas Marcel Raaphorst Vertrouwelijk rapport GTB-5021 Referaat Wageningen UR Glastuinbouw
Nadere informatieIntroductie temperatuur
Introductie temperatuur Met temperatuur kan de balans in de plant worden gehouden. De temperatuur bepaalt de snelheid van de processen die in de plant spelen. Onder een bepaalde temperatuur staan de processen
Nadere informatieLuchtbeweging. Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm
Luchtbeweging Door : Rene Poldervaart, Tim Stolker, Jan en Pieter Reijm Het verloop van de Presentatie Luchtbeweging Wat weten we van luchtbeweging in de kas Luchtbeweging door winddruk en windsnelheid
Nadere informatieAandacht voor bouw en techniek
Semigesloten kassen Aandacht voor bouw en techniek AVAG-projectgroep om knelpunten van de semigesloten kas op te lossen Wat zijn de knelpunten? Interview met telers met een semigesloten kas Waarom semigesloten
Nadere informatie3/22/ SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. Energie besparing: Energie besparing:
Energie besparing: Woningen - standaard dubbel glas Utiliteitsbouw - standaard dubbel glas Kassen - standaard enkel glas Energie besparing: Nadelen van dubbel glas als kasdek: - hoge prijs - grote lichtonderschepping
Nadere informatieEnergiebesparing bij belichte rozen middels verlaging van de teelttemperatuur
Energiebesparing bij belichte rozen middels verlaging van de teelttemperatuur Rapport van fase 1 van het project Verlagen van de teelttemperatuur bij gebruik van temperatuurintegratie H.F. de Zwart & J.A.
Nadere informatieEmissieloos Telen 2017 Update 31/08/2017 nummer 4
Emissieloos Telen 17 Update 31/8/17 nummer 4 De overheid en de sector hebben afspraken gemaakt over het verminderen van de lozingen van drainwater, met als eindpunt een (nagenoeg) emissieloze glastuinbouw
Nadere informatieDuurzame Greenport Westland Oostland
12 oktober 2009 Duurzame Greenport Westland Oostland EFRO programma Doel: Duurzame Greenport (p p p) Greenport Westland Oostland gemeentes Westland, Pijnacker Nootdorp, Lansingerland Kennisinstellingen
Nadere informatieTemperatuurintegratie kleine gewassen
Temperatuurintegratie kleine gewassen C. Grashoff, M.G.M. Raaphorst, J.W.M. Kempen, J. Janse, J.A. Dieleman & L.F.M. Marcelis Nota 307 Temperatuurintegratie kleine gewassen C. Grashoff 1, M.G.M. Raaphorst
Nadere informatieStuurlicht: wat kunnen we ermee 2. Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw
Stuurlicht: wat kunnen we ermee 2 Licht Event 10 december 2014 Arca Kromwijk, Wageningen UR Glastuinbouw arca.kromwijk@wur.nl Stuurlicht Freesia Normaal assimilatielicht (SON-T 35 µmol/m 2 /s) met stuurlicht
Nadere informatieGoede middag. Ik ben Feije de Zwart en vanmiddag zal ik iets vertellen over de resultaten uit het project Tuinbouw Fossielvrij.
Goede middag. Ik ben Feije de Zwart en vanmiddag zal ik iets vertellen over de resultaten uit het project Tuinbouw Fossielvrij. Wageningen University& Research heeft dit project uitgevoerd samen met Agro
Nadere informatieAgromere Serre. Glastuinbouw in de Stad. Beperkingen. Concepten. AVAG ledenvergadering 25 juni 2008 Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw
Agromere Serre AVAG ledenvergadering 25 juni 2008 Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw Met dank aan Marc Ruijs en Bram van der Maas Glastuinbouw in de Stad Beperkingen Ruimte Regels Kansen Meerwaarde
Nadere informatieOpbrengstverhoging snij amaryllis. Arca Kromwijk en Steven Driever, Wageningen UR Glastuinbouw Marc Grootscholten, Improvement Centre
Opbrengstverhoging snij amaryllis Arca Kromwijk en Steven Driever, Wageningen UR Glastuinbouw Marc Grootscholten, Improvement Centre Onderzoek opbrengstverhoging snij amaryllis Op verzoek amarylliscommissie
Nadere informatieConditioneren van chrysant. Marcel Raaphorst Arie de Gelder Paul de Veld (DLV)
Conditioneren van chrysant Marcel Raaphorst Arie de Gelder Paul de Veld (DLV) Wageningen UR Glastuinbouw. december 2006 2 2006 Wageningen, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieHet Nieuwe Telen Aubergine
Het Nieuwe Telen Aubergine Effecten van een nieuw teeltconcept op kasklimaat en energiegebruik Anja Dieleman, Frank Kempkes en Jan Janse Rapport GTB-1076 Referaat Met het teeltconcept Het Nieuwe Telen,
Nadere informatieHet Nieuwe Telen in Lelie
Het Nieuwe Telen in Lelie 2 e praktijkproef energiezuinig klimaat in de broei van lelie Casper Slootweg en Hans Kok Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen,
Nadere informatieConsultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen
Consultancy duurzaam gebruik van meeldauwmiddelen DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen T 0317 49 15 78 F 0317 46 04 00 In opdracht van: Begeleidende groep
Nadere informatieRapportage Temperatuur- en RV-metingen
Rapportage Temperatuur- en RV-metingen Meetadres Jamuflor B.V. Hoofdweg 141 1424 PE De Kwakel Uitgevoerd door: Hoofdweg 1236 2153 LR Nieuw-Vennep 24 februari 2015 5 x 6,4 m = 32 meter 5 x 6,4 m = 32 meter
Nadere informatieKennisuitwisseling belichte aardbeienteelt
Kennisuitwisseling belichte aardbeienteelt April 2007 Gefinancieerd door Productschap Tuinbouw Uitgevoerd door: Ing. Bart Vromans Bart.vromans@lucel.nl INHOUDSOPGAVE Samenvatting Inleiding Plan van aanpak
Nadere informatieEnergiezuinige Teeltplanning voor Potplanten
Energiezuinige Teeltplanning voor Potplanten F. Buwalda Wageningen UR Glastuinbouw J. Benninga LEI J. Buurma LEI H. Verberkt DLV Plant F. van Noort Wageningen UR Glastuinbouw Wageningen UR Glastuinbouw
Nadere informatieBiologische en overige grondgebonden teelten in een (semi) gesloten kas. Marcel Raaphorst Frank Kempkes (A&F) Jouke Campen (A&F) Ep Heuvelink (TPK)
Biologische en overige grondgebonden teelten in een (semi) gesloten kas Marcel Raaphorst Frank Kempkes (A&F) Jouke Campen (A&F) Ep Heuvelink (TPK) Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V. Business Unit
Nadere informatieVerhulst Agri. VA energy saver: energiezuinige actieve ventilatie. Resultaatverbetering teelt met de VA energy saver
Verhulst Agri VA energy saver: energiezuinige actieve ventilatie Resultaatverbetering teelt met de VA energy saver Moderne glastuinbouwbedrijven zijn steeds meer bezig met verduurzaming en energiebesparing.
Nadere informatieEnergie meervoudig ruimtegebruik
Energie meervoudig ruimtegebruik Energie delen en uitwisselen met directe omgeving Arenasessie meervoudig ruimtegebruik, Vida Verde Honselersdijk 27 11 2009 Peter Vermeulen en Eric Poot Integratie functies
Nadere informatieHet Nieuwe Telen Alstroemeria
Het Nieuwe Telen Alstroemeria praktijk-implementatie Frank van der Helm, Peter van Weel, Caroline Labrie en Feije de Zwart. Het Nieuwe Telen Even het geheugen opfrissen Ontwikkelen en toetsen energiezuinig
Nadere informatieKlimaatbeheerssysteem voor grondgebonden teelten zoals sla
Klimaatbeheerssysteem voor grondgebonden teelten zoals sla J.B. Campen, A.A. Sapounas en J. Janse Rapport 334 2010 Wageningen, Wageningen UR Glastuinbouw Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieHet Nieuwe Telen bij Vereijken
Het Nieuwe Telen bij Vereijken Marcel Raaphorst Rapport GTB-197 Referaat Een nieuwe tomatenkas, ingericht met dubbele schermen en het inblazen van buitenlucht via luchtslangen, is gemonitord. Met het systeem
Nadere informatieHet Nieuwe Telen bij tomaat. Marcel Raaphorst, Wageningen UR Glastuinbouw
Het Nieuwe Telen bij tomaat Marcel Raaphorst, Wageningen UR Glastuinbouw Onderwerpen Gevolgen HNT op temperatuur en gewas Plantbelasting Assimilatenbalans Generatief en vegetatief gewas Bladrandjes en
Nadere informatieWKK in Het Nieuwe Telen. Een analyse van de rentabiliteit
WKK in Het Nieuwe Telen Een analyse van de rentabiliteit Februari 2010 Uitgevoerd door: In opdracht van: WKK in Het Nieuwe Telen Een analyse van de rentabiliteit Januari 2010 Uitgevoerd door: In opdracht
Nadere informatieMogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt
Notitie Contactpersoon Harry de Brauw Datum 14 juni 2017 Kenmerk N001-1246856HBA-rvb-V01-NL Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt De aanstaande rioolvervanging in de Benedenbuurt is aanleiding voor
Nadere informatieHet Nieuwe Telen Tulp
Het Nieuwe Telen Tulp Naar energiezuinige teeltconcepten voor de broei van tulpen DLV Plant Postbus 7001 6700 CA Wageningen Agro Business Park 65 6708 PV Wageningen Gefinancierd door Productschap Tuinbouw
Nadere informatieInnovatienetwerk Nieuwe Energie Systemen (INES) Kies voor slimme technologie en bespaar energie
Innovatienetwerk Nieuwe Energie Systemen (INES) Kies voor slimme technologie en bespaar energie januari 2011 Alle tuinders in Gelderland kunnen besparen Wilt u uw energiekosten verlagen? Door energie te
Nadere informatieInnovatie- en democentra (IDC s):
Innovatie- en democentra (IDC s): demonstratie van duurzame oplossingen voor de glastuinbouw sector Sjaak Bakker Start Innovatie- en democentrum (IDC) in 2007 Eerste Innovatie-en Democentrum opgericht
Nadere informatieEn met we bedoel ik Marcel Raaphorst, Peter van Weel, Bas Speetjens, Wouter Verkerke en mijzelf natuurlijk. Bas werkt overigens al weer een jaar bij
Goedenavond, Ik ben Feije de Zwart. Ik werk al zo n 25 jaar op het gebied van kasklimaat en energie in de glastuinbouw. Ik werk hieraan met behulp van simulatiemodellen of aan de hand van metingen te bepalen
Nadere informatiePPS-eindrapportage Goedkeuring penvoerder / consortium Algemene gegevens Emissie-arm teeltsysteem Freesia
PPS-eindrapportage Over de PPS en die afgerond zijn dient een inhoudelijke en financiële eindrapportage te worden opgesteld. Voor de inhoudelijke eindrapportage dient dit format gebruikt te worden. Voor
Nadere informatieKansen voor ondiepe geothermie
Kansen voor ondiepe geothermie Ondiepe Geothermie Onttrekken van aardwarmte uit ondiepe formaties Diepte tot circa 1.250 meter Temperatuur 15 tot 45 C Technologie Dieptes (m) Gebruikelijke toepassing WKO
Nadere informatieFotosynthese response op licht(kleur), CO 2 en T. Recente ontwikkelingen uit onderzoek.
Fotosynthese response op licht(kleur), CO 2 en T. Recente ontwikkelingen uit onderzoek. Plant Dynamics B.V. Sander Pot Thema bijeenkomst Energie Bromelia en Potanthurium 12 mei 215 Financiering onderzoek
Nadere informatieThe lessons learned 2009
58 Greenportkas: The lessons learned 29 Een belangrijk onderdeel van de Greenportkas is het onderzoek dat Wageningen UR Glastuinbouw uitvoert. Het doel is de teler te ondersteunen, o.a. door het nauwkeurig
Nadere informatieTechnisch en teelttechnisch verslag van het project Lucht in de kas bij Themato (opgesteld door Martien Duijndam)
Technisch en teelttechnisch verslag van het project Lucht in de kas bij Themato (opgesteld door Martien Duijndam) Inleiding: Het project Lucht in de kas is uitgevoerd om de toepassing van de Climate Optimizer
Nadere informatieMechanische aspecten spelen natuurlijk altijd een rol, maar zullen in deze presentatie geen aandacht krijgen.
Goede middag, Ik ben Feije dezwart en mij is gevraagd om vanmiddag te vertellen over de schermeigenschappen. Welke eigenschappen kunnen worden gemeten, hoe worden die gemeten en wat betekenen deze voor
Nadere informatieAnalyse aircokas bij Freesia
Analyse aircokas bij Freesia Klimaats- en productievergelijking bij vier Freesiatelers Marcel Raaphorst Wageningen UR Glastuinbouw, Bleiswijk november 2007 Projectnummer: 3242029500 2007 Wageningen, Wageningen
Nadere informatieWorkshops LichtEvent 9 december 2015
Workshops LichtEvent 9 december 2015 Door: André Flinterman Optimalisatie huidige belichting Om de lichtoutput van de lampen te verhogen is onderhoud essentieel. Ook om problemen te voorkomen. Waar moet
Nadere informatieSamenvatting RLS Marktintroductie Energie Innovaties openstelling 2013
Samenvatting RLS Marktintroductie Energie Innovaties openstelling 2013 Projecten subsidie Marktintroductie Energie Innovaties 2013 De subsidie Marktintroductie energie-innovaties ging in 2013 open van
Nadere informatieDemokwekerij Westland. Het tuinbouw innovatiecentrum. Seminar Curaçao
Demokwekerij Westland Het tuinbouw innovatiecentrum Seminar Curaçao Even voorstellen: Peet van Adrichem Techneut / Kweker Directeur Demokwekerij Westland Programma: 1.Tuinbouw Nederland / Westland 2.Bedrijf
Nadere informatieHet Nieuwe Telen Energie onder de Knie : Komkommer
Het Nieuwe Telen Energie onder de Knie : Komkommer Arie de Gelder 1 en Fleur Sterk 1 Marc Grootscholten 2 Jaco Kieviet 3 1 Wageningen UR Glastuinbouw 2 Improvement Centre 3 Green Q Wageningen UR Glastuinbouw,
Nadere informatieUitvoering Versnellingsprogramma
Uitvoering Versnellingsprogramma HNT Eindrapport project 15039 31 oktober 2016 Aat Dijkshoorn Samenvatting Vanuit het versnellingsplan Het Nieuwe Telen zijn cursussen voor telers en voor niet-telers georganiseerd.
Nadere informatieNog niet zo lang geleden waren groentetuinders veel ervan overtuigd dat een groentekas met enkel glas moest zijn gemaakt.
Goede middag, Als onderzoeker Kasklimaat en energie bij Wageningen UR Glastuinbouw ben ik betrokken bij kasproeven die op kleine schaal in Bleiswijk worden uitgevoerd, maar ook bij de monitoring van energie-innovaties
Nadere informatiePRIVA SENSOREN VOOR TUINBOUW
PRIVA SENSOREN VOOR TUINBOUW NAUWKEURIGE EN BETROUWBARE METINGEN VOOR DE BESTE TEELTOMSTANDIGHEDEN Priva Sensoren voor tuinbouw Voor een optimale ontwikkeling van uw gewas moeten temperatuur, licht, luchtvochtigheid
Nadere informatieBiologische grondontsmetting met alternatieve grondstoffen ( bodemresetten ) in grondgebonden teelten.
Biologische grondontsmetting met alternatieve grondstoffen ( bodemresetten ) in grondgebonden teelten. Daniël Ludeking 1, André van der Wurff 1, Willemien Runia 2, Henk Meints 3, Marta Streminska 1 en
Nadere informatieBewonersinformatie Rosmalen. Aandachtspunten voor uw vernieuwde woning
Bewonersinformatie Rosmalen Aandachtspunten voor uw vernieuwde woning 2 Voorwoord Afgelopen periode heeft BAM Woningbouw in opdracht van de eigenaar van uw woning, a.s.r., uw woning verbeterd. Bij de woningverbetering
Nadere informatieBedrijfsbezoeken Innovatieve serres en klimaatregeling
PROGRAMMA 21 APRIL 2011 Regio Westland 10.00 Aankomst Ter Laak Orchids Potplantenkwekerij van orchideeën Nieuw kassencomplex van 78.500 m² waarvan een gedeelte een tweede teeltlaag bevat. Energievoorziening
Nadere informatiePrecisie in de kas. meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren
Precisie in de kas meer sensoren, meer analyse, lokaal reageren Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Eldert van Henten, WU Agrarische bedrijfstechnologie Ontwikkelingen in de glastuinbouw Overschakeling
Nadere informatieBloeigedrag in courgette. Wat kunnen we doen om zoveel mogelijk vruchten te oogsten?
Bloeigedrag in courgette Wat kunnen we doen om zoveel mogelijk vruchten te oogsten? Bloeigedrag courgette Hoe kunnen we zoveel mogelijk vrouwelijke bloemen laten uitgroeien tot een oogstbare vrucht? Wat
Nadere informatieRapportage Kennismarkt Energie 2011
Rapportage Kennismarkt Energie 2011 Dit project is uitgevoerd in opdracht van en gefinancierd door de partijen in de Meerjarenafspraak Energie Bloembollen: KAVB Productschap Tuinbouw Ministerie van EL&I
Nadere informatie