Groeimodellen in de Tuinbouw

Transcriptie

1 Groeimodellen in de Tuinbouw GKC Tuinbouw Kennisdag 22 Nov 2011 Fokke Buwalda Wageningen UR Glastuinbouw

2 Wat gaan we doen vanavond Modellen? Gewasmodellen Kennis op de Werkvloer Scenariodenken Onderwijs Wat levert het op? Hoe pakken we dit op?

3 Voorbeeld Meem een veer Neem een gewichtje Zoek een ophangpunt Verbinden Systeem Duwtje Oscillatie! Nieuwe eigenschap Laboratorium? Belevingswereld / mindset

4 Waarom modellen? Voorbeeld: schommel Iedereen kan het! Wat is precies het effect van duwen? Hangt er van af! Goed moment: hoger slecht moment: lager Twee kinderen tegelijk? Positie over 1 minuut?

5 Dus: Iedereen kan het (ervaring, praktijkkennis) informatie over positie is nodig Je hoeft de theorie niet te begrijpen Kun je ook: geblinddoekt duwen? alternatieven voorspellen? positie in de toekomst voorspellen? Hoe kom je daar achter? uitproberen model

6 Grafiek: gedrag van het systeem Applet

7 Waarom modellen? voorbeeld: Verkade;fabriek 1 klodder beslag per minuut 10 cm per minuut door de oven 1 koekje per minuut productie

8 Waarom modellen? voorbeeld: Verkade;fabriek 1 klodder beslag per minuut 20 cm per minuut door de oven 2 koekjes per minuut productie!

9 Waarom modellen? voorbeeld: Verkade;fabriek 1 klodder beslag per minuut 20 cm per minuut door de oven 2 koekjes per minuut productie!

10 Waarom modellen? voorbeeld: Verkade;fabriek 1 klodder beslag per minuut 20 cm per minuut door de oven 1 koekje per minuut productie...!

11 Waarom modellen? voorbeeld: Verkade;fabriek 1 klodder beslag per minuut 10 cm per minuut door de oven 0.5 koekjes per minuut productie...??

12 Waarom modellen? voorbeeld: Verkade;fabriek 1 klodder beslag per minuut 10 cm per minuut door de oven 0.5 koekjes per minuut productie...(komt goed)

13 Wat zit er bij Gerbera in de oven?

14 Wat hebben we aan modellen? Hangt er van af ;dingen inzichtelijk maken Effecten licht, CO2, temperatuur, RV op fotosynthese Eigen dynamiek, bijv wat is er nog onderweg? Moeilijk meetbare dingen inzichtelijk maken Plantbalans (kom ik zo op terug) Gerbera: ondergronds Toekomst (scenarios) Afwegen opties Goed alternatief voor uitproberen Kennis bruikbaar maken in eigen situatie

15 Wat gaan we doen vanavond Modellen? Gewasmodellen Kennis op de Werkvloer Scenariodenken Onderwijs Wat levert het op? Hoe pakken we dit op?

16 Wat heeft een plant nodig om goed te groeien? Teler: als ik me lekker voel in de kas, dan plant ook Jaren 90: temperatuurintegratie Verwacht: wordt een puinhoop! Resultaat: niet dus! Grenswaarden? Variabel... Planten houden niet van verandering Wat is eigenlijk constant?

17 Groei Vorming van nieuwe biomassa Fotosynthese is de motor

18 Temperatuur zorgt voor ontwikkeling

19 Plantbalans: relatie groei en ontwikkeling Kwaliteit Groei (lichtsom) zomer winter Ontwikkeling (temperatuursom)

20 Plantbalans higher temperature sink limited same balance more light source limited

21 Plantbalans

22 Sierwaarde 16 C 22 C

23 Model: alle processen geïntegreerd Source strength PAR absorption Photosynthesis Kasklimaat Source/Sink Organ formation Sink strength: T, light, dayl Sugar demand Proportional distribution Flower i Leaf i Roots Actual growth

24 Plantbalans: wat heet constant?

25 Groei, ontwikkeling en kwaliteit voorspelbaar!

26 Wat bepaalt economische waarde (voor telers)? Aantallen / kilo s Kwaliteit / sortering Sierwaarde Houdbaarheid Tijdigheid Er komt heel wat meer bij kijken dan alleen efficiënte groei! Seizoen Hoogtijdagen Contract Uniformiteit Leveringszekerheid

27 Efficiëntie: het is maar hoe je het bekijkt! Zonlicht in economische waarde omzetten Kg, stuks of meerwaarde per MJ licht Fossiele brandstof Kg, stuks of meerwaarde per m 3 gas Ruimte Week.m 2 per plant, % leegstand Kosten plantgoed, ruimte, arbeid, energie, afschrijving,... Afzet / prijsvorming Veiling / BB, kwaliteit, sierwaarde, tijdigheid, reputatie

28 Model voor groei van cellen bij tomaat amounts of compound per cell cell mass

29 3D;model productie roos

30 Groeimodel Freesia

31 Wat gaan we doen vanavond Modellen? Gewasmodellen Kennisop de Werkvloer Scenariodenken Onderwijs Wat levert het op? Hoe pakken we dit op?

32 Real;time koppelen aan bedrijfsgegevens

33 Bedrijfsspecifiek kansrijke scenario s verkennen

34 Scenario s: ook aan klimaat rekenen

35 Berekenen hoogte en einddatum Poinsettia

36 Botrytis;voorspeller

37 Model vruchtzetting en productie paprika

38 Dus: Modellen: methode om kennis zo te organiseren dat het voor je gaat werken Hulp in het onderzoek Koppelen aan bedrijfsgegevens via internet: wat betekent die kennis op dat moment op de werkvloer Basis voor teeltadvies en bedrijfsvergelijking Basis voor marktgericht sturen van de productie

39 Wat gaan we doen vanavond Modellen? Gewasmodellen Kennis op de Werkvloer Scenariodenken Onderwijs Wat levert het op? Hoe pakken we dit op?

40 Klimaatcomputer Klein verschil: 1. Ook groeilijn, teeltstadium, oogst, etc. 2. We schuiven moment nu naar het midden Wat moet je kunnen om de rechterkant in te vullen? Rekenmodellen kasklimaat en gewasgroei Koppelen aan real;time bedrijfsgegevens Weersverwachting Toekomstige instellingen klimaatcomputer Effect van keuzes eenvoudig zichtbaar maken Voor tuinders én onderwijs Helpfuncties = lesmodules; opdrachten = serious game

41 Wat gaan we doen vanavond Modellen? Gewasmodellen Kennis op de Werkvloer Scenariodenken Onderwijs Wat levert het op? Hoe pakken we dit op?

42 Ook in de klas Zelfde lesboekje (25 jr oud) Recepten ( zo moet het ) Huidige docenten hebben er al uit les gehad Huidige generatie tuinders ook Veel meer mogelijk Iets nooit doen omdat het soms misgaat Wanneer dan, waarom? Internetgeneratie: Weten waar je het kunt vinden

43 Ook in de klas? Eén beeld zegt meer dan 1000 woorden Prutsbaarheid actief verkennen eigen maken Aansprekende voorbeeldbedrijven in de buurt Virtueel stage lopen Internet generatie is dit gewend (ook MBO) Tuinpersoneel kan prima autorijden Dus omgaan met complexiteit Voorbeelden

44 Wat gaan we doen vanavond Modellen? Gewasmodellen Kennis op de Werkvloer Scenariodenken Onderwijs Watleverthet op? Hoe pakken we dit op?

45 Wat levert het op? Paprika: waarde jaarproductie 1 ML 1% productieverhoging Constantere kwaliteit (grofheid): meer klasse 1 1% vermijden van fouten Bedrijfsvergelijking: best practices 3% Via onderwijs: personeel vertrouwd met scenariodenken

46 Wat levert het op? Ketenregie: betere afstemming Kortere doorlooptijd, minder kwaliteitsverlies Minder opslag nodig Kortere tijd tussen inkoop en verkoop Minder uitval (normaal 15%) Meeste geld verdiend na de productiefase

47 Wat levert het op? Onderzoek: Sterke betrokkenheid bij praktijk en onderwijs Hands;on cursus supply Chain Management Hands;on cursus teeltanagement Werk wordt meer relevant Resultaten toegepast

48 Wat levert het op? Onderwijs: live meekijken en meerekenen Leerbedrijven, stageplekken Digitaal stagelopen (afstand minder bezwaar) Uitbreiden tot Serious Game Ook geschikt voor bijscholing

49 Wat kost het? Aandacht en tijd nodig Gaat (voorlopig nog) niet vanzelf goed Controleren modellen en datastromen Faciliteren Helpdesk Onderhoud software Kan op den duur betaald op basis van meerwaarde

50 Wat gaan we doen vanavond Modellen? Gewasmodellen Kennis op de Werkvloer Scenariodenken Onderwijs Wat levert het op? Hoe pakkenwe ditop?

51 Hoe pakken we dat op? Community (in oprichting) Ervaringen delen Innovatiekracht bundelen Elkaar scherp houden Aansprekende projecten Onderwijs en bedrijven van meet af aan koppelen Belangstelling om mee te doen?

52 Dank voor uw aandacht Vragen? Innovaties voor en met de Glastuinbouw