Een ander kasdek op mijn kas? Komkommer commissie, 2 juni 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een ander kasdek op mijn kas? Komkommer commissie, 2 juni 2010"

Transcriptie

1 Komkommer commissie, 2 juni 1 Programma Kas als Energiebron Eén integrale aanpak met 7 transitiepaden: Energie besparen Duurzame energiebronnen Fossiele energie efficiënt inzetten Overig Silke Hemming, Wageningen UR Glastuinbouw Teeltstrategieën Licht Zonne-energie Aardwarmte Biobrandstoffen Duurzame(re) elektriciteit Duurzame(re) CO₂ Energie innovatieve kasdekmaterialen Traditioneel glas Diffuus glas (!?!) AR glas PMMA ETFE lichtdoorlatendheid 9% 83% 9% 74-83% 96% 89% 89% 76% 93% 86% 3 schermen Een ander kasdek andereop setpoints mijn kas? Energieverbruik Warmte [m 3 /m 2 ] Elektriciteit 1) [kwh] CO 2 verbruik 2) [kg/m 2 ] Totaal verbruik [m 3 a.e./m 2 ] Gewasopbrengst [kg/m 2 ] Energie efficiency [m 3 a.e./kg] ontvochtigen buitenlucht praktijk.53 1% HNT % 1 scherm andere setpoints ontvochtigen buitenlucht warmteterugwinning komkommer diffuus % dubbel Demo in najaar in kas IDC, Bleiswijk % Conclusie Meer productie / hogere energie efficiency (diffuus, AR) Situatie nu: Isolatie door 1-3 schermen in winter erg veel lichtverlies (-35%) Grote sprongen te maken in energiegebruik (dubbel glas) Lichtverlies door condensatie kan verminderen Gewasreactie (koptemperatuur kan veranderen) is een? Beschikbaarheid CO 2 wordt punt van aandacht 1

2 light Greenhouse covering materials are able to scatter light rays, transforming direct light into diffuse light Natural Light Conditions % % 7% 6% % 85% % % Haze Breuer and Van de Braak (1989) Hemming et al. (8) Kania and Giacomelli (8) Materials & Methods Cucumber /, duplicated greenhouses Cucumber, 4 species potted plants led and logged climate (temperature, humidity, radiation, light, CO 2, ventilation) Results - Light interception cucumber Results - Photosynthesis cucumber Crop height [cm] 1 1 April May 23 rd May 3 rd th, 6, Light interception [%] 2

3 Results - Yield cucumber Number of fruits (# per m 2 ) Average fruitweigt (kg cucumbers -1 ) Week nr. nr. 7.8% more fruits 4.3% more fruit weight light II Haze % % 7% Transmission 83% 83% 8% Greenhouse climate - leaf temp, sunny days Crop growth - stem head 34.5 High in the crop 34.8 Low in the crop.4 Stem length (cm/wk) 71 Stem diameter (mm) 8.5 Low haze High haze Crop growth - leaves Crop growth photosynthesis capacity Leaf development (#/wk) LAI (m2/m2) SLA (cm2/g) Net photosynthesis, (µmol m -2 s -1 ) high low -high -low Licht intensity (µmol PAR m -2 s -1 ) 3

4 Production time of flowering to fruit harvest Production overview Wk (days) Wk (days) Reference Spring crop 8 Autumn crop 8 Kg/m % +9.2% Nr/m % +5.2% Kg/m % +9.7% Nr/m % +6.1% Conclusions light is positive because Changed light penetration in crop light is absorbed more by middle leaf layers of cucumber Higher photosynthesis in those leaf layers Higher yield Milder greenhouse climate on sunny days Lower head temperature during high irradiation 1% light = 1% growth rule has to be re-defined Optimum diffusing properties have to be found Covering materials Measurement method Transmission for hemispherical light τ h and haze η to characterise diffuse materials inside PAR [mol m -2 day -1 ] 6 y =.7x R² =.995 y =.746x R² = Δ-3% South South 6 8 outside Δ-3% Measurement method 4

5 Light Diffusing Covering Materials Light Diffusing Covering Materials Rovero Solar EVA 5 HD diffuse Rovero Solar EVA 5 clear AGC F-Clean diffuse AGC F-Clean clear AGE/Glaverbel Crepi diffuse AGE/Glaverbel Glamatt diffuse AGE/Glaverbel Satinbel diffuse V diffuse Holga/Vetrad Vetrasol 3 Holga/Vetrad Vetrasol 2 Holga/Vetrad Vetrasol 4 Centrosol diffuse Centrosol HiT diffuse Centrosol clear Standard horticultural glass clear haze [-] Rovero Solar EVA 5 HD diffuse Rovero Solar EVA 5 clear AGC F-Clean diffuse AGC F-Clean clear AGE/Glaverbel Crepi diffuse AGE/Glaverbel Glamatt diffuse AGE/Glaverbel Satinbel diffuse V diffuse Holga/Vetrad Vetrasol 3 Holga/Vetrad Vetrasol 2 Holga/Vetrad Vetrasol 4 Centrosol diffuse Centrosol HiT diffuse Centrosol clear Standard horticultural glass clear hemispherical light transmission [-] Conclusions Wageningen UR Glastuinbouw Innovations in Horticulture Roof materials with higher haze increase production (if light loss low!) high light losses are negative in winter Chose right material for crop Wageningen UR Special thanks for my collegues Tom Dueck, Jan Janse et al. 5

Ervaringen met diffuus licht in de kas

Ervaringen met diffuus licht in de kas Ervaringen met diffuus licht in de kas Groententelers Sint-Katelijne-Waver, België, 1 januari 211 Programma Kas als Energiebron Eén integrale aanpak met 7 transitiepaden: www.energiek22.nu Energie besparen

Nadere informatie

Voor elk seizoen een ander kasdek?

Voor elk seizoen een ander kasdek? Voor elk seizoen een ander kasdek? Energie innovatieve kasdekmaterialen d.m.v. coatings en oppervlaktebehandelingen Frank Kempkes, Wageningen UR Glastuinbouw Efficient Use of inputs in Protected HORticulture

Nadere informatie

Glas voor de tuinbouw Bijeenkomst HortiConsult, 29 th of September 2011, Deurne

Glas voor de tuinbouw Bijeenkomst HortiConsult, 29 th of September 2011, Deurne Welke soorten glas zijn er? Glas voor de tuinbouw Bijeenkomst HortiConsult, 29 th of September 2011, Deurne Silke Hemming, Wageningen UR Greenhouse Horticulture Glas Floatglas Tuinbouwglas Wit glas Low-iron,

Nadere informatie

Ontwikkelingen diffuus glas in de laatste 5 jaar en toekomstige uitdagingen

Ontwikkelingen diffuus glas in de laatste 5 jaar en toekomstige uitdagingen Ontwikkelingen diffuus glas in de laatste 5 jaar en toekomstige uitdagingen Infodag Zicht op Licht 29 oktober 2013 Silke Hemming, Wageningen UR Glastuinbouw Diffuse materialen Verschillende diffuse materialen

Nadere informatie

Near Infrared Radiation (NIR) reflectie:

Near Infrared Radiation (NIR) reflectie: Near Infrared Radiation (NIR) reflectie: Effect op kasklimaat en productie van rozen Frank Kempkes Wageningen UR Glastuinbouw Met dank aan Cecilia Stanghellini en Silke Hemming Eigenschappen van een kasdek

Nadere informatie

Venlow Energy Kas, een ultra energiezuinige kas. Wageningen UR Greenhouse Horticulture

Venlow Energy Kas, een ultra energiezuinige kas. Wageningen UR Greenhouse Horticulture Venlow Energy Kas, een ultra energiezuinige kas Frank Kempkes, Frank Kempkes, Wageningen UR Greenhouse Horticulture Kas in ontwikkeling Kassen worden: Groter Hoger Lichter Geavanceerder Achtergrond, de

Nadere informatie

Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011

Belichting in de Glastuinbouw. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011 Belichting in de Glastuinbouw Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw energiek2020, 17 maart 2011 Eén integrale aanpak met 7 transitiepaden: Programma Kas als Energiebron Energie besparen Duurzame energiebronnen

Nadere informatie

Energiebewust belichten: een hele kunst

Energiebewust belichten: een hele kunst Energiebewust belichten: een hele kunst Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw 10 november, 2009 Belichting in Nederland Tuinbouw onder glas 10 500 ha Glastuinbouw met kunstlicht - 2000 ha (19%) + 1% op

Nadere informatie

Lichttransmissie van natte materialen

Lichttransmissie van natte materialen Lichttransmissie van natte materialen Gert-Jan Swinkels Wageningen University & Research business unit Glastuinbouw Licht en gewasproductie meer opbrengst per % meer licht Gewas % meer opbrengst sla 0.8

Nadere informatie

3/22/ SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. Energie besparing: Energie besparing:

3/22/ SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. 2SaveEnergy kasdek. Energie besparing: Energie besparing: Energie besparing: Woningen - standaard dubbel glas Utiliteitsbouw - standaard dubbel glas Kassen - standaard enkel glas Energie besparing: Nadelen van dubbel glas als kasdek: - hoge prijs - grote lichtonderschepping

Nadere informatie

De ka(n)s voor energie: The Big Picture

De ka(n)s voor energie: The Big Picture De ka(n)s voor energie: The Big Picture Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw eric.poot@wur.nl Toekomst Glastuinbouw 2 keer meer met 2 keer minder 1 De Ka(n)s voor energie Ondernemers Overheden Kennisinstellingen

Nadere informatie

De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder

De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder De Meerwaarde van Diffuus Licht voor Gewas & Tuinder Zicht op Licht, 29 oktober 2013, Wageningen Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Inleiding Natuurlijk zonlicht is gratis! Gratis licht voor groei,

Nadere informatie

Effects of light colors on plants especially on effects of blue and twilight on Fuchsia and Hibiscus

Effects of light colors on plants especially on effects of blue and twilight on Fuchsia and Hibiscus Effects of light colors on plants especially on effects of blue and twilight on Fuchsia and Hibiscus Greentech, RAI Amsterdam 15 June 2016, Filip van Noort Photosynthesis at different light colors PAR

Nadere informatie

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse

Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas. Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse Bijeenkomst CO 2 en Venlow Energy Kas Venlow Energy kas 2 juli 2012 Frank Kempkes, Jan Janse Ons energiegebruik (warmte) Redenen om warmte in de kas te brengen 1. Setpoint verwarmen handhaven 2. Gewas

Nadere informatie

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1.

27/11/2015. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk. 1. Inleiding. 1. Ontwerpen van nieuwe productiesystemen gebaseerd op LED belichting verlagen van de CO 2 voetafdruk Masterclass 22 oktober 2015 HAS Den Bosch BOGO project Klimaat en energie: nieuwe low input teeltsystem

Nadere informatie

Teelt en energie van VenlowEnergy naar ID

Teelt en energie van VenlowEnergy naar ID Teelt en energie van VenlowEnergy naar ID Ervaringen en resultaten van de VenlowEnergy kas t/m 2014 en de eerste ervaringen van de ID kas 23 oktober 2014, Frank Kempkes Aanleiding van de VenlowEnergy HNT

Nadere informatie

Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen. Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009

Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen. Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009 Teeltoptimalisatie: rol van licht en modellen Tom Dueck Wageningen UR Glastuinbouw 24 november 2009 Introductie Licht niveau s in verschillende seizoenen in de intensieve glastuinbouw zijn vaak limiterend

Nadere informatie

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011

Licht, belichting & kwaliteit. Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011 Licht, belichting & kwaliteit Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw KCB, 16 febr 2011 Licht en Belichting Waarom belichten wij? Jaarrond teelt Productieverhoging -> groeilicht Kwaliteitverbetering -> stuurlicht

Nadere informatie

Licht en planten (onder glas)

Licht en planten (onder glas) Licht en planten (onder glas) Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Masterclass workshop, 17 april 2008 Inhoud Licht en straling Stuurlicht LEDs Diffuus Licht Zonlichtspectrum Straling Golflengte Opmerking

Nadere informatie

Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart

Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart Programma Kas als Energiebron Geothermie en Glastuinbouw Partners voor een duurzame toekomst? Nico van Ruiten Amsterdam, 31 maart Inhoud Kenmerken glastuinbouw Introductie Programma Kas als Energiebron

Nadere informatie

Optimaal gebruik van CO 2

Optimaal gebruik van CO 2 Optimaal gebruik van CO 2 Energiek2020 Event, 17 maart 2011 Anja Dieleman Wageningen UR Glastuinbouw Onderwerpen Trends CO 2 balans van de kas Effecten van CO 2 op groei Fysiologisch effect van CO 2 :

Nadere informatie

Grenzen voor Luchtkwaliteit

Grenzen voor Luchtkwaliteit Grenzen voor Luchtkwaliteit Jolanda Heistek Projectmanager CropEye: KennisMakelaar, InnovatieRegisseur, NetwerkFacilitator T:06 13608752 Jolanda.heistek@cropeye.com Aanleiding Vragen van tuinbouwondernemers;

Nadere informatie

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK

Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Uitwegen voor de moeilijke situatie van NL (industriële) WKK Kees den Blanken Cogen Nederland Driebergen, Dinsdag 3 juni 2014 Kees.denblanken@cogen.nl Renewables genereren alle stroom (in Nederland in

Nadere informatie

Pieken zonder Pieken. Project binnen topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Onderdeel van PPS Energie & CO 2

Pieken zonder Pieken. Project binnen topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Onderdeel van PPS Energie & CO 2 Pieken zonder Pieken paprika teelt in de 2saveEnergy kas Project binnen topsector Tuinbouw & Uitgangsmateriaal Onderdeel van PPS Energie & CO 2 24 januari 2018, Frank Kempkes & Arie de Gelder De aanleiding

Nadere informatie

24/03/2016. Outline. Optische eigenschappen van kasdek- en schermmaterialen. Aanleiding. Aanleiding. Inleiding. Lichttransmissie.

24/03/2016. Outline. Optische eigenschappen van kasdek- en schermmaterialen. Aanleiding. Aanleiding. Inleiding. Lichttransmissie. Optische eigenschappen van kasdek- en schermmaterialen NEN Informatiebijeenkomst nieuwe meetmethoden voor optische eigenschappen in glastuinbouw 30 maart 2016 Gert-Jan Swinkels, Wageningen UR Glastuinbouw

Nadere informatie

Grenzen voor Luchtkwaliteit

Grenzen voor Luchtkwaliteit Grenzen voor Luchtkwaliteit Jolanda Heistek Projectmanager CropEye: KennisMakelaar, InnovatieRegisseur, NetwerkFacilitator T:06 13608752 Jolanda.heistek@cropeye.com Agenda Grenzen voor Luchtkwaliteit;

Nadere informatie

27/11/2015. Ontwerp een energiezuinige kas, met hoge lichttransmissie voor teelt jaarrond glasgroenten in Noordwest-Europa. Het traject.

27/11/2015. Ontwerp een energiezuinige kas, met hoge lichttransmissie voor teelt jaarrond glasgroenten in Noordwest-Europa. Het traject. Ontwerp een energiezuinige kas, met hoge lichttransmissie voor teelt jaarrond glasgroenten in Noordwest-Europa Gastcollege 26 november 2015 HAS Den Bosch BOGO project Klimaat en energie: nieuwe low input

Nadere informatie

Programma Kas als Energiebron

Programma Kas als Energiebron Programma Kas als Energiebron Co-innovatie in de glastuinbouw KIVI NIRIA jaarcongres 2010 Ir. P. Jan Smits 6 oktober 2010 Inhoud Introductie Kengetallen en energietransitie Convenant Schone en Zuinige

Nadere informatie

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice

Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice Climate impact on fish productivity: key mechanisms in North Sea plaice A.D. Rijnsdorp, R. van Hal, M. Hufnagl, R.D.M. Nash, A. Schroeder, L.R. Teal, I. Tulp, R. Witbaard, D. Beare, H.W. van der Veer Wageningen

Nadere informatie

Het gewas centraal. Balans assimilatenaanmaak en gebruik (vraag) Wat komt er aan de orde? 11/14/2008. lichtonderschepping fotosynthese.

Het gewas centraal. Balans assimilatenaanmaak en gebruik (vraag) Wat komt er aan de orde? 11/14/2008. lichtonderschepping fotosynthese. 11/14/28 Het gewas centraal Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoelgroep Tuinbouwketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Menno Bakker, Benno Burema, Anja Dieleman, Tom Dueck, Frank Maas,

Nadere informatie

SOLO. Catalogus Efficiënt verwarmen en tot 40% besparen. Mileuvriendelijk Geschikt voor duurzaamgebruik

SOLO. Catalogus Efficiënt verwarmen en tot 40% besparen. Mileuvriendelijk Geschikt voor duurzaamgebruik SOLO Mileuvriendelijk Geschikt voor duurzaamgebruik De lage temperatuur radiator met fanondersteuning Postbus 73 1800 AB Alkmaar 0880404800 info@adgdynamics.nl www.adgdynamics.nl Catalogus 2013 Efficiënt

Nadere informatie

D-FUSE: Hoge diffusiteit Hoge lichttransmissie

D-FUSE: Hoge diffusiteit Hoge lichttransmissie D-FUSE: Hoge diffusiteit Hoge lichttransmissie Wat zijn de eigenschappen van D-FUSE en waarom zijn dezebelangrijk? Belangrijk is hoeveel van het in de kas binnenkomende licht op het gewas valt en door

Nadere informatie

Agro robotia. Wageningen UR Greenhouse Horticulture

Agro robotia. Wageningen UR Greenhouse Horticulture Agro robotia Erik Pekkeriet Erik.pekkeriet@wur.nl Wageningen UR Greenhouse Horticulture Wageningen UR Green vision Inwendige kenmerken Wageningen UR Optics Multispectral/NIR Chlorophyll fluorescence 2D,

Nadere informatie

Nieuw Kasdek voor Het Nieuwe Telen

Nieuw Kasdek voor Het Nieuwe Telen Nieuw Kasdek voor Het Nieuwe Telen Eric Poot, Frank Kempkes, Arie de Gelder, Jan Janse, Marcel Raaphorst Rapport GTB-1050 Referaat Nieuwe kasdekmaterialen hebben de potentie om het energiegebruik van komkommer

Nadere informatie

ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW

ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW ENERGIE-EFFICIËNTE GLASTUINBOUW GOED VOOR UW BEDRIJF EN NOG BETER VOOR HET MILIEU Noorwegen Zweden Verenigd Koninkrijk Denemarken Nederland Duitsland België Verminder het energieverbruik in uw serre met

Nadere informatie

Licht effecten en plant responsen

Licht effecten en plant responsen Licht effecten en plant responsen Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Lezing DLV, Wageningen, 29 juni 2009 Wat is licht? Canadese noorderlicht Inhoud Wat is licht? Het spectrum (in de tijd) Invloeden

Nadere informatie

Monitoring Energiebesparing en teeltervaringen bij Energie-innovaties

Monitoring Energiebesparing en teeltervaringen bij Energie-innovaties Monitoring Energiebesparing en teeltervaringen bij Energie-innovaties F. de Zwart, M. Raaphorst, P. van Weel, B. Speetjens, H. Janssen, W. Verkerke en P. Vermeulen Feije de Zwart 1, Jan Voogt 2 en Anja

Nadere informatie

MicroV Covering Materials for Solar Collectors with High Light Transmittance

MicroV Covering Materials for Solar Collectors with High Light Transmittance MicroV Covering Materials for Solar Collectors with High Light Transmittance P.J. Sonneveld 1, P. Kratz 2 and G.L.A.M. Swinkels 1 1 ) Wageningen UR, A&F, P.O. Box 17, 67 AA Wageningen, The Netherlands,

Nadere informatie

3/22/2017. De winterlicht kas. Hoe meer licht in de kas te krijgen. Licht hoeveelheid licht in de kas. Licht hoeveelheid verlies door condensatie

3/22/2017. De winterlicht kas. Hoe meer licht in de kas te krijgen. Licht hoeveelheid licht in de kas. Licht hoeveelheid verlies door condensatie De winterlicht kas Ontwerp en realieer een kas die in de winter 10% meer licht doorlaat NVTL dag 8 maart, Frank Kempkes en Allard van der Meer Hoe meer licht in de kas te krijgen wat weten we al Verbeter

Nadere informatie

Diffuus licht wat is de optimale lichtverstrooiing?

Diffuus licht wat is de optimale lichtverstrooiing? Diffuus licht wat is de optimale lichtverstrooiing? Th.A. Dueck, D. Poudel, J. Janse & S. Hemming Wageningen UR Glastuinbouw, Wageningen December 2009 Rapport 308 2009 Wageningen, Wageningen UR Glastuinbouw

Nadere informatie

Ontwerpen van een variabele belasting om te meten aan zonnepanelen

Ontwerpen van een variabele belasting om te meten aan zonnepanelen Assignment IWP Energy Transition September 2018 Project Title Ontwerpen van een variabele belasting om te meten aan zonnepanelen Brief description of the problem Zonnepanelen produceren stroom als er (zon)licht

Nadere informatie

THE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT

THE WORK HET WERK HARALD BERKHOUT THE WORK During the twenty years of its existence Studio Berkhout has evolved into the number one studio specialized in still life fashion photography. All skills needed for photography and styling, including

Nadere informatie

Rasbeschrijving. Hybride / Hybrid Nickerson Zwaan B.V., MADE, NL

Rasbeschrijving. Hybride / Hybrid Nickerson Zwaan B.V., MADE, NL Rasbeschrijving Variety Description 1. Verwijsnummer rapporterende autoriteit Reference number reporting authority UIG00778 2. Verwijsnummer opdrachtgevende autoriteit Reference number requesting authority

Nadere informatie

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011 De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G Datum 05 april 2011 EMT debat 5 apr. 2011 Stef Huisman & Sjaak Bakker Economisch belang glastuinbouw Glastuinbouw Ned - Groente & Bloemen Areaal 10.000

Nadere informatie

06/04/2016. Winterlichtkas. Energiek event winterlicht-kas gewas & condensatie. Het kasdek is (bijna) altijd nat

06/04/2016. Winterlichtkas. Energiek event winterlicht-kas gewas & condensatie. Het kasdek is (bijna) altijd nat Energiek event winterlicht-kas gewas & condensatie 7 april 2016 Frank Kempkes Winterlichtkas Doel: verbeterde kaszodanig daterminimaal 10% meer licht in de kaskomt condensatie Het kasdek is (bijna) altijd

Nadere informatie

Strengthening Energy Efficiency Awareness Among Residential Homes for Elderly People SAVE AGE

Strengthening Energy Efficiency Awareness Among Residential Homes for Elderly People SAVE AGE Strengthening Energy Efficiency Awareness Among Residential Homes for Elderly People SAVE AGE 6. Oktober 2011 Contract N o IEE/09/676/SI2.558233 Duration: 17th May 2010-16th May 2013 Project profiel Doel:

Nadere informatie

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen

Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen Innovatie Netwerk Energie Systemen glastuinbouw Oost Brabant (INES) Aardwarmte, WKK en CO 2 10 januari 2013, Peter Vermeulen Programma Kosten doublet Warmte aardwarmte berekening Warmtebalans aardwarmte

Nadere informatie

Schermen en Het nieuwe telen : een perfecte combinatie

Schermen en Het nieuwe telen : een perfecte combinatie Schermen en Het nieuwe telen : een perfecte combinatie Beek en Donk, 25-10-2012 Facts Opgericht in 1887 4 de generatie Kinna, Sweden 450 medewerkers 50 M turnover > 80 % export Voorbeeld: potplantenbedrijf

Nadere informatie

LED verlichting in kassen:

LED verlichting in kassen: LED verlichting in kassen: met minder energie meer bloemen en groenten van betere kwaliteit Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie Glastuinbouw: Nederland is wereldleider. Teelt van groenten,

Nadere informatie

Besparen op Groeilicht

Besparen op Groeilicht Besparen op Groeilicht Tom Dueck, Wageningen UR Glastuinbouw Het Nieuwe Telen Optimaal, 13 juni 2013 N etto fotosynthese (µm ol m -2 s-1) Groeilicht: wat hebben wij geleerd? SON-T belichting Belichtingsintensiteit

Nadere informatie

LED terrein en straatverlichting

LED terrein en straatverlichting Met OSRAM LED ML-A1-30 54010030 Niet verstelbaar opschuif armatuur AC100~240V / 50~60Hz / 32W 28W / 24 OSRAM LED s 1.950 lumen ML-A1-60 54010060 AC100~240V / 50~60Hz / 67W 59W / 54 OSRAM LED s 4.150 lumen

Nadere informatie

Condens op Diffuus Glas: Invloed op lichttransmissie? Tom Dueck, Jan Janse & Sonny Moerenhout

Condens op Diffuus Glas: Invloed op lichttransmissie? Tom Dueck, Jan Janse & Sonny Moerenhout Condens op Diffuus Glas: Invloed op lichttransmissie? Tom Dueck, Jan Janse & Sonny Moerenhout Wageningen UR Glastuinbouw, Wageningen/Bleiswijk augustus 2012 2012 Wageningen, Stichting Dienst Landbouwkundig

Nadere informatie

Innovatie- en democentra (IDC s):

Innovatie- en democentra (IDC s): Innovatie- en democentra (IDC s): demonstratie van duurzame oplossingen voor de glastuinbouw sector Sjaak Bakker Start Innovatie- en democentrum (IDC) in 2007 Eerste Innovatie-en Democentrum opgericht

Nadere informatie

50% energiebesparing door LEDverlichting. Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie

50% energiebesparing door LEDverlichting. Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie 50% energiebesparing door LEDverlichting Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie Glastuinbouw Tuinbouwsector Wereldleider Economisch belangrijk Er is een probleem 10% van nationale gasverbruik

Nadere informatie

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW

ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Besparen en verduurzamen ENERGIE BESPAREN EN VERDUURZAMEN IN DE GLASTUINBOUW Over Kas als Energiebron Kas als Energiebron is het innovatie- en actieprogramma voor de glastuinbouw met als doel de uitstoot

Nadere informatie

South Germany Part of a parcel : flooding followed by drought and heat

South Germany Part of a parcel : flooding followed by drought and heat HARVEST 2013 South Germany Part of a parcel : flooding followed by drought and heat - Water shortage despite some heavy downpours - Extra warning due to drought conditions Flemish fries are getting more

Nadere informatie

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT 12 GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan bij Greenportkas ondernemer Joep Raemakers hoog aangeschreven. De ondernemer wil tomaten telen, de uitputting

Nadere informatie

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE

LED LIGHTING FOR COLD STORAGE LED LIGHTING FOR COLD STORAGE Madrid, October 16 Maarten de Graaf Didyouknowthat? It takes 0.65KWh of air conditioning energy to cool down every 1 kwh of lighting heat. Didyouknowthat? Meaning that youernergybillforlightingis

Nadere informatie

Energiemonitor van de Nederlandse glastuinbouw 2008

Energiemonitor van de Nederlandse glastuinbouw 2008 Energiemonitor van de Nederlandse glastuinbouw 2008 Energiemonitor van de Nederlandse glastuinbouw 2008 Nico van der Velden Pepijn Smit Rapport 2009-092 December 2009 Projectcode 4080500 LEI Wageningen

Nadere informatie

Haalbaarheidsstudie Glas-Film Kasconcept

Haalbaarheidsstudie Glas-Film Kasconcept Haalbaarheidsstudie Glas-Film Kasconcept Frank Kempkes, Gert-Jan Swinkels, Silke Hemming, Athanasios Sapounas, Filip van Noort en Jan Janse Rapport GTB-1307 Referaat Energiebesparing door een isolerend

Nadere informatie

Rasbeschrijving. Hybride / Hybrid Syngenta Seeds B.V., ENKHUIZEN, NL. Brassica oleracea L. convar. capitata (L.) Alef. var. alba DC.

Rasbeschrijving. Hybride / Hybrid Syngenta Seeds B.V., ENKHUIZEN, NL. Brassica oleracea L. convar. capitata (L.) Alef. var. alba DC. Rasbeschrijving Variety Description 1. Verwijsnummer rapporterende autoriteit Reference number reporting authority KWI00615 2. Verwijsnummer opdrachtgevende autoriteit Reference number requesting authority

Nadere informatie

Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive

Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender, Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive 1 Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender Effect on the Relationship between Personality Traits and Sex Drive

Nadere informatie

WATERFILTERS HANDMATIG EN DISC-FILTRATIE. Tuinbouwtechniek & -benodigdheden. KaRo BV Tulpenmarkt PK Zwaagdijk

WATERFILTERS HANDMATIG EN DISC-FILTRATIE. Tuinbouwtechniek & -benodigdheden. KaRo BV Tulpenmarkt PK Zwaagdijk Arkal's filtration systems use a specially designed disc filtration technology. Color-coded Polypropylene or Nylon discs are grooved on both sides to a specific micron size. A series of these discs are

Nadere informatie

Section Energy Technology Energy in Built Environment

Section Energy Technology Energy in Built Environment Randvoorwaarden buitenklimaat: Wat hebben we voor Nederland afgesproken? Dolf van Paassen,, TU Delft Section Energy Technology Energy in Built Environment 1984 1983 NEN5067 Geschiedenis Van de weersgegevens

Nadere informatie

Modererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal

Modererende Rol van Seksuele Gedachten. Moderating Role of Sexual Thoughts. C. Iftekaralikhan-Raghubardayal Running head: momentaan affect en seksueel verlangen bij vrouwen 1 De Samenhang Tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen van Vrouwen en de Modererende Rol van Seksuele Gedachten The Association Between

Nadere informatie

Het Nieuwe Telen. Basis HNT. Wat is de kern van HNT? en CO 2. Natuurkundige principes oa: Plantfysiologie Plantbalans. Vochtbalans Energie balans

Het Nieuwe Telen. Basis HNT. Wat is de kern van HNT? en CO 2. Natuurkundige principes oa: Plantfysiologie Plantbalans. Vochtbalans Energie balans Het Nieuwe Telen en CO 2 Wat is de kern van HNT? Door Hans Pronk, 12/05/2016 1 Basis HNT Natuurkundige principes oa: Vochtbalans Energie balans Plantfysiologie Plantbalans Assimilatenbalans Vochtbalans

Nadere informatie

Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of Houthandel Wijers vof (09.09.14)

Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of Houthandel Wijers vof (09.09.14) Quality requirements concerning the packaging of oak lumber of (09.09.14) Content: 1. Requirements on sticks 2. Requirements on placing sticks 3. Requirements on construction pallets 4. Stick length and

Nadere informatie

Quick start guide. Powerbank MI Mah. Follow Fast All rights reserved. Page 1

Quick start guide. Powerbank MI Mah. Follow Fast All rights reserved. Page 1 Quick start guide Powerbank MI 16.000 Mah Follow Fast 2016 - All rights reserved. Page 1 ENGLISH The Mi 16000 Power Bank is a very good backup option for those on the move. It can keep you going for days

Nadere informatie

Nog niet zo lang geleden waren groentetuinders veel ervan overtuigd dat een groentekas met enkel glas moest zijn gemaakt.

Nog niet zo lang geleden waren groentetuinders veel ervan overtuigd dat een groentekas met enkel glas moest zijn gemaakt. Goede middag, Als onderzoeker Kasklimaat en energie bij Wageningen UR Glastuinbouw ben ik betrokken bij kasproeven die op kleine schaal in Bleiswijk worden uitgevoerd, maar ook bij de monitoring van energie-innovaties

Nadere informatie

Thermal Coating implementation project.

Thermal Coating implementation project. Thermal Coating implementation project Menso.Molag@TNO.NL VVG: Dutch Automotive LPG association Coating implementatie onderzoek 1. Onderzoek naar de effectiviteit van hittewerende bekledingssystemen Convenant:

Nadere informatie

Variety Description Rasbeschrijving. Bejo Zaden/de Groot en Slot B.V., WARMENHUIZEN, NL Applicant

Variety Description Rasbeschrijving. Bejo Zaden/de Groot en Slot B.V., WARMENHUIZEN, NL Applicant Variety Description Rasbeschrijving 1. Verwijsnummer rapporterende autoriteit SJL38 Reference number reporting authority 2. Verwijsnummer opdrachtgevende autoriteit Reference number requesting authority

Nadere informatie

Goede middag, Met dezepresentatiewilikprobereneen getalsmatiginzichttegevenin verdampingen ontvochtiging en het energieverbruik dat daarmee gemoeid

Goede middag, Met dezepresentatiewilikprobereneen getalsmatiginzichttegevenin verdampingen ontvochtiging en het energieverbruik dat daarmee gemoeid Goede middag, Met dezepresentatiewilikprobereneen getalsmatiginzichttegevenin verdampingen ontvochtiging en het energieverbruik dat daarmee gemoeid is. 1 Alswe kijkennaar de totaleenergiebalansvan een

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging. Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer

Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging. Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer Klimaat (on)gelijkheid en luchtbeweging Peter van Weel, Wageningen UR Glastuinbouw Seminar HNT 2011, Zoetermeer Welke klimaatproblemen treden op onder een scherm? 1. Stilstaande luchtlagen door verminderde

Nadere informatie

Wat is ermee gedaan De initiatiefnemers hebben een consortium gevormd dat een voorstel voor een demo van het klimrekscherm op het IDC voorbereidt.

Wat is ermee gedaan De initiatiefnemers hebben een consortium gevormd dat een voorstel voor een demo van het klimrekscherm op het IDC voorbereidt. Notitie Aan de leden van de sectorcommissie Energie Van Aat Dijkshoorn / Dennis Medema Kenmerk Behoort bij agendapunt 7c, vergadering d.d. 14 juni 2011 Totaal aantal pagina s 7 26 mei 2011 Betreft: Afgerond

Nadere informatie

Rasbeschrijving. Hybride / Hybrid Syngenta Seeds B.V., ENKHUIZEN, NL. Brassica oleracea L. convar. capitata (L.) Alef. var. rubra DC.

Rasbeschrijving. Hybride / Hybrid Syngenta Seeds B.V., ENKHUIZEN, NL. Brassica oleracea L. convar. capitata (L.) Alef. var. rubra DC. Rasbeschrijving Variety Description 1. Verwijsnummer rapporterende autoriteit Reference number reporting authority KRO00100 2. Verwijsnummer opdrachtgevende autoriteit Reference number requesting authority

Nadere informatie

Analyse kastransmissie van een helderdiffuus en een referentie kas

Analyse kastransmissie van een helderdiffuus en een referentie kas Analyse kastransmissie van een helderdiffuus en een referentie kas Frank Kempkes, Gert-Jan Swinkels Wageningen UR Glastuinbouw Wageningen, december 2015 Rapport XXXX Referaat In de winter is onder Nederlandse

Nadere informatie

Energiezuinig telen 10/3/2008. Verloop commodity gasprijs afgelopen 6 jaar. Wat komt er aan de orde? Aanleiding. Energie is heel duur geworden!

Energiezuinig telen 10/3/2008. Verloop commodity gasprijs afgelopen 6 jaar. Wat komt er aan de orde? Aanleiding. Energie is heel duur geworden! Aanleiding Energiezuinig telen Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: WUR Glastuinbouw Leerstoelgroep Tuinbouwketens Met medewerking van: M. Bakker, S. Bakker, F. Buwalda, J. Campen, A. Dieleman, T.

Nadere informatie

Rasbeschrijving Variety Description

Rasbeschrijving Variety Description Rasbeschrijving Variety Description 1. Verwijsnummer rapporterende autoriteit TLP2342 Reference number reporting authority 2. Verwijsnummer opdrachtgevende autoriteit Reference number requesting authority

Nadere informatie

Bleiswiijk d.d. 9 april Betreft: call voor (onderzoeks)projecten programma Kas als Energiebron 2015 / 2016

Bleiswiijk d.d. 9 april Betreft: call voor (onderzoeks)projecten programma Kas als Energiebron 2015 / 2016 Aan Kennisinstellingen Van Projectteam Kas als Energiebron Kenmerk Kopie Totaal aantal pagina s 6 Bleiswiijk d.d. 9 april 2014 Betreft: call voor (onderzoeks)projecten programma Kas als Energiebron 2015

Nadere informatie

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw Inschatting van de potentie van efficiëntere productie van warmte en CO2 met het HOTCO2 systeem in de tuinbouwsector Erin Kimball (TNO), Ronald-Jan

Nadere informatie

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer

Outline A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA 11/24/2014. The creation and monitoring of a permanent pasture layer A PERMANENT PASTURE LAYER BASED ON OPEN DATA The creation and monitoring of a permanent pasture layer 20 th of November 2014, Marcel Meijer Outline Open Data in the Netherland Greening elements Calculating

Nadere informatie

Rasbeschrijving Variety Description

Rasbeschrijving Variety Description Rasbeschrijving Variety Description 1. Verwijsnummer rapporterende autoriteit TLP2420 Reference number reporting authority 2. Verwijsnummer opdrachtgevende autoriteit Reference number requesting authority

Nadere informatie

Energietransitie in de Betuwse Bloem

Energietransitie in de Betuwse Bloem Energietransitie in de Betuwse Bloem Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw Energietransitie Landelijk niveau (Nederland) Energie infrastructuur: Landelijke grids aardgas en electra Kennis: landelijke energietransitie

Nadere informatie

Notitie. Inleiding. Afgeronde onderzoeken. Betreft: Afgerond onderzoek

Notitie. Inleiding. Afgeronde onderzoeken. Betreft: Afgerond onderzoek Notitie Aan Sectorcommissie Energie Van Aat Dijkshoorn / Dennis Medema Kenmerk Behoort bij agendapunt 5c, vergadering d.d. 15 februari 2011 Totaal aantal pagina s 6 31 januari 2011 Betreft: Afgerond onderzoek

Nadere informatie

Energie en water de circulaire economie

Energie en water de circulaire economie Energie en water de circulaire economie Prof. Dr. Ad van Wijk 4-6-2014 28-5-2014 Delft University of Technology Challenge the future Circular Economy (EMF) 2 Six principles of the Circle Economy All materials

Nadere informatie

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE

NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NUCHTER, EEN HELDERE KIJK EN NO-NONSENSE NATUURLIJK SAMEN NATURALLY DUTCH. Koolhaas Natuurlijk is a typically Dutch company: Sober, with a clear vision and no-nonsense. That s what our customers may expect

Nadere informatie

Innovatienetwerk Nieuwe Energie Systemen (INES) Kies voor slimme technologie en bespaar energie

Innovatienetwerk Nieuwe Energie Systemen (INES) Kies voor slimme technologie en bespaar energie Innovatienetwerk Nieuwe Energie Systemen (INES) Kies voor slimme technologie en bespaar energie januari 2011 Alle tuinders in Gelderland kunnen besparen Wilt u uw energiekosten verlagen? Door energie te

Nadere informatie

1 Zonneverwarmingssysteem SolvisMax. 2 Hiermee kunnen we heel wat energie. 3 De exclusieve voordelen (Technologie). 4 Mijn documenten.

1 Zonneverwarmingssysteem SolvisMax. 2 Hiermee kunnen we heel wat energie. 3 De exclusieve voordelen (Technologie). 4 Mijn documenten. 1 Zonneverwarmingssysteem SolvisMax. 2 Hiermee kunnen we heel wat energie besparen: De werking van het systeem! 3 De exclusieve voordelen (Technologie). 4 Mijn documenten. 1 Duurzaamheid: veel meer dan

Nadere informatie

50% energiebesparing door betere lichtbenutting

50% energiebesparing door betere lichtbenutting 50% energiebesparing door betere lichtbenutting Leo Marcelis Hoogleraar Tuinbouw en Productfysiologie, Wageningen Universiteit. Leo.Marcelis@wur.nl Ambitie Doelstelling: 50% minder energie én Verbetering

Nadere informatie

Alezio. >> Een winnende investering >> Tot 70% energiebesparing >> Behoud van het milieu. Warmte in al zijn éénvoud, warmte uit de lucht!

Alezio. >> Een winnende investering >> Tot 70% energiebesparing >> Behoud van het milieu. Warmte in al zijn éénvoud, warmte uit de lucht! ZONNESYSTEMEN HOUT WARMTEPOMPEN CONDENSATIE OLIE/GAS Alezio WARMTEPOMPEN LUCHT/WATER EASYLIFE Warmte in al zijn éénvoud, warmte uit de lucht! >> Een winnende investering >> Tot 70% energiebesparing >>

Nadere informatie

Energie meervoudig ruimtegebruik

Energie meervoudig ruimtegebruik Energie meervoudig ruimtegebruik Energie delen en uitwisselen met directe omgeving Arenasessie meervoudig ruimtegebruik, Vida Verde Honselersdijk 27 11 2009 Peter Vermeulen en Eric Poot Integratie functies

Nadere informatie

CO 2, temperatuur en energiebesparing

CO 2, temperatuur en energiebesparing 2/14/29 CO 2, temperatuur en energiebesparing Wat komt er aan de orde? Ep Heuvelink & Leo Marcelis Wageningen UR: Leerstoelgroep Tuinbouwketens WUR Glastuinbouw Met medewerking van: Susana Carvalho, Anja

Nadere informatie

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij

Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Het verband tussen alledaagse stress en negatief affect bij mensen met een depressie en de rol van zelfwaardering daarbij Een vergelijking van een depressieve en een niet-depressieve groep met Experience-Sampling-Method

Nadere informatie

Duurzame Greenport Westland Oostland

Duurzame Greenport Westland Oostland 12 oktober 2009 Duurzame Greenport Westland Oostland EFRO programma Doel: Duurzame Greenport (p p p) Greenport Westland Oostland gemeentes Westland, Pijnacker Nootdorp, Lansingerland Kennisinstellingen

Nadere informatie

Product naam: MM02009

Product naam: MM02009 Product naam: MM02009 Specificaties MM02009: Groep Armatuur Soort LUSTER LED Lampsoort Clusterlight Hoogte 25mm Dimbaar NEE Diameter 310.00mm Fotometrische data LA0102 Copyright door MEGAMAN Nederland

Nadere informatie

SMS-200/300/400 tapes & ribbons

SMS-200/300/400 tapes & ribbons SMS-200/300/400 tapes & ribbons ST700 Series Premium Industrial Vinyl Application: General industrial labels Outside durability Average 7 to 10 years Adhesive: Permanent Acrylic Users Temp.: Between -40

Nadere informatie

Grip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring

Grip op licht. Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Grip op licht Het Nieuwe Telen Potplanten: Meer energie besparing met meer natuurlijk licht en verbeterde monitoring Filip v Noort, Wageningen UR Glas Financiering Kas als Energiebron van het PT en EZ

Nadere informatie

domino Dick Spierenburg 2009

domino Dick Spierenburg 2009 Zitten zoals het in het interieur uitkomt, daar gaat het om bij Domino Zitting Hout. Schuim Opgebouwd uit een combinatie van Waterlilly HR-schuim met een soortelijk gewicht van 45 kg/m³ en Viscosoft met

Nadere informatie

De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden

De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden De Rol van Zelfregulatie, Motivatie en Eigen Effectiviteitsverwachting op het Volhouden van Sporten en de Invloed van Egodepletie, Gewoonte en Geslacht The Role of Selfregulation, Motivation and Self-efficacy

Nadere informatie