De voorzitter van Commissie Samenleving BOW/ RIS juli 2016

Transcriptie

1 drs. K.P. Klein Wethouder van Stedelijke Economie, Zorg en Havens De voorzitter van Commissie Samenleving BOW/ RIS juli 2016 Toezeggingen naar aanleiding van de behandeling van het Actieprogramma Den Haag, Seniorvriendelijke stad Geachte voorzitter, Hierbij informeer ik u over de door mij gedane toezeggingen tijdens de behandeling van het actieprogramma Den Haag, Seniorvriendelijke stad (RIS ) en de nulmeting (RIS ) in de Commissie Samenleving van 14 januari U heeft mij in dit kader verzocht: - te gaan kijken hoe de toegankelijkheid van de website van de gemeente voor ouderen verder te verbeteren, dit gebeurt al via advertenties en servicepunten; - voor wat betreft de veiligheid bereid te zijn dit met de GGD en Xtra in het kader van huisbezoeken op te pakken en ook met wethouder Van Engelshoven via Smartcity te kijken hoe de veiligheid te verbeteren en daarnaast informatie te verstrekken over de stand van zaken van huisbezoeken; - samen met wethouder Wijsmuller naar de seniorvriendelijkheid van culturele instellingen in Den Haag te kijken; - met wethouder De Bruijn na te gaan hoe het staat met fietslessen; - updates over innovaties en andere thema s integraal mee te nemen bij de Wmo-voortgang; - informatie naar de commissie te sturen over huisbezoeken/gesprekken met 75-plussers door vrijwilligers en consulenten; - met wethouder Baldewsingh te kijken hoe Den Haag in de praktijk blijversleningen gaat uitvoeren en de commissie hierover te informeren; - te kijken hoe de babbeltrucs te bestrijden en daarbij naar de Rotterdamse aanpak te kijken maar dat Den Haag hier al een tijdje mee bezig is; E. de Vries

2 BOW/ te kijken of via aanscherping d.m.v. subsidies nadere eisen gesteld kunnen worden aan zorginstellingen; - bereid te zijn zorg- en vrijwilligersinstellingen die niet een VOG vragen te stimuleren om dit wel te doen. De laatst genoemde drie toezeggingen zijn meegenomen in het initiatiefvoorstel Stop het graaien bij kwetsbare ouderen (RIS ) dat op 21 april 2016 in de gemeenteraadsvergadering is aangenomen, waarmee aandacht wordt gevraagd voor ouderen die het slachtoffer worden van ouderenroof, wat gaat over financieel misbruik of van financiële uitbuiting van ouderen. Over de voortgang hiervan wordt u in het najaar van 2016 geïnformeerd. Naar aanleiding van het aangenomen initiatiefvoorstel en uw eerdergenoemde verzoeken informeer ik u als volgt. Actieprogramma Seniorvriendelijke stad Met het actieprogramma Den Haag, Seniorvriendelijke stad willen we, samen met de ouderen en andere initiatiefnemers, bereiken dat oudere inwoners actief en vitaal blijven, zich minder eenzaam voelen en in een veilige omgeving kunnen wonen met toegankelijke en passende voorzieningen. Vele aspecten zijn hierbij van belang, zoals publieke ruimte, vervoer, huisvesting, sociale participatie, respect en sociale inclusie, burgerparticipatie en werkgelegenheid, communicatie en informatie en gemeenschap en gezondheidszorg. De gemeente vraagt in het kader van seniorvriendelijke stad aan Haagse burgers, organisaties en instellingen om met signalen, ideeën en initiatieven te komen op deze domeinen. Hiervoor is in 2016 de campagne Vitaliteitsaward gestart. Er zijn inmiddels maar liefst 86 initiatieven en ideeën ingediend, verdeeld over de acht stadsdelen. Op 2 juni 2016 werden negen initiatieven beloond met een Vitaliteitsaward, één per stadsdeel en één award voor een initiatief dat stedelijk toepasbaar is. In de komende periode wordt contact opgenomen met alle 86 initiatiefnemers om met ze in gesprek te gaan en te onderzoeken hoe hun initiatief verder kan worden gebracht. Uiteraard krijgen de negen winnaars extra aandacht vanuit de gemeente. Het initiatief, ongeacht of het een award heeft ontvangen of niet, dat zich na een jaar duurzaam heeft weten te ontplooien in de wijk(en) maakt volgend jaar kans op de zogeheten inbeddingsprijs. Hiermee stimuleren we initiatiefnemers om aandacht te hebben voor het duurzame karakter en de borging van hun initiatief. De gemeente meet de mate van seniorvriendelijkheid door ouderen ernaar te vragen, hetzij via het ouderenpanel, hetzij via de campagne seniorvriendelijke stad tijdens de maand van de vitaliteit in oktober. Op deze manier wordt inzichtelijk wat nodig is en wat kan in Den Haag, seniorvriendelijke stad. Zoals ik bij de behandeling van het actieprogramma heb toegelicht, worden signalen en initiatieven op de diverse beleidsterreinen gedeeld met de verantwoordelijke wethouders en ambtelijke diensten en afdelingen. Bij de behandeling van specifieke nota s op relevante beleidsterreinen kan seniorvriendelijkheid van deze terreinen een belangrijk thema zijn. Het budget voor het actieprogramma is enerzijds bedoeld om de signalen en de initiatieven in het kader van seniorvriendelijkheid inzichtelijk en zichtbaar te maken en anderzijds om de vitaliteit te bevorderen, eenzaamheid tegen te gaan en langer zelfstandig wonen mogelijk te maken. Ideeën over seniorvriendelijkheid en vitaliteitsbevordering met betrekking tot andere domeinen kunnen gerealiseerd worden als deze passen in het beleid van andere domeinen, zoals vervoer, mobiliteit, leefomgeving of kunsten. Met uw verzoeken tijdens de commissiebehandeling van 14 januari jl. gaat u ook in op de variëteit van domeinen en de voorwaarden voor vitaliteit. Ook hier geldt dat dit in veel gevallen gaat over andere beleidsterreinen.

3 BOW/ Ik heb u tijdens de behandeling gewezen op de mogelijkheid vooral bij de behandeling van beleidsstukken op de specifieke beleidsterreinen aandacht te hebben voor de seniorvriendelijkheid van betreffend beleidsterrein. Een aantal onderwerpen komen ook in deze brief aan de orde. 1. Informatie voor ouderen Informatie via de website denhaag.nl is opgesteld volgens door het Rijk opgelegde standaarden voor toegankelijkheid. Specifieke informatie over regelingen voor ouderen, zoals de Regeling Maaltijd en Ontmoeting, de Regeling Ouderensociëteiten en de regeling Groepswonen zijn op deze website gebundeld bij het Servicepunt sociaal, onder de kop ouder worden. De toegankelijkheid van de website en van de wijkcentra voor burgers wordt gemeten. Het is voor alle Hagenaars van belang dat de informatie goed toegankelijk is. Voor ouderen zijn er naast deze kanalen ook andere informatiekanalen. Voorbeelden zijn de ouderenwijzers, die per stadsdeel worden opgesteld en verspreid door de welzijnsorganisaties, de website Haagseouderen.nl van stichting Xtra, de ouderenpagina s in de stadskrant en de huisbezoeken en voorlichtingsbijeenkomsten die door welzijns- en andere maatschappelijke organisaties worden georganiseerd. Indien uit de gesprekken in het kader van Den Haag Seniorvriendelijke stad, hetzij via de campagne Vitaliteitsawards, hetzij via de kwaliteitsmetingen, nieuwe ideeën ontstaan, zullen wij met de initiatiefnemers onderzoeken hoe invulling kan worden gegeven aan een nog betere informatievoorziening. 2. Huisbezoeken en veiligheid Sinds een aantal jaren worden naast activerende huisbezoeken door ouderenconsulenten ook signalerende huisbezoeken aangeboden door vrijwilligers onder coördinatie van de ouderenconsulenten. Hiertoe worden alle ouderen in hun kroonjaren aangeschreven. Zoals in onderstaande tabel staat aangegeven, is de gemiddelde respons op de brieven 56% voor alle stadsdelen (m.u.v. Scheveningen). Van de bezochte ouderen werd 41% aangemerkt als kwetsbaar. Dit is gebleken uit de analyse van de kwetsbaarheidsindex die bij iedere oudere wordt afgenomen. Jaar Aangeschreven Bezocht door vrijwilliger Percentage bezocht Aantal kwetsbaren % % % % 658 Tabel: aantallen huisbezoeken in alle stadsdelen (m.u.v. Scheveningen) over de periode In het stadsdeel Scheveningen is men ook in 2012 gestart met het aanschrijven van de ouderen, maar hier was de respons telkens hooguit 5%. Het is gebleken dat de meeste ouderen al op een of andere manier in beeld waren en de huisbezoeken overbodig vonden. In het stadsdeel vinden nog wel steeds signalerende huisbezoeken plaats, maar dan in de vorm van een verjaardagbezoek in de kroonjaren van senioren. In 2015 zijn in dit stadsdeel 495 individuele ouderen door de ouderenadviseurs van Welzijn Scheveningen aan huis bezocht.

4 BOW/ Naar aanleiding van het actiepunt focus op vitaliteit in het actieprogramma werken de welzijnsorganisaties samen met de Leyden Academy aan een nieuwe opzet van het huisbezoek. Dit betekent dat zowel vrijwilligers als ouderenconsulenten met een nieuwe tool gaan werken. De bestaande vragenlijst (TFI), gebruikt door de vrijwilligers, wordt aangepast naar vragen over leefplezier en vitaliteit. Zo ontstaat een vragenlijst die voldoende relevante informatie oplevert voor de ouderenconsulent. Door middel van scholing leert de vrijwilliger met de nieuwe vragenlijst werken en is er meer aandacht voor een goede rapportage. Indien een vervolgbezoek gewenst is, zal de ouderenconsulent met behulp van de zogenaamde Lavatool 1 het gesprek aangaan met de oudere. De verwachting is dat een duidelijke oriëntatie op het perspectief van de oudere zal leiden tot een beter contact en daarmee een beter inzicht en een betere rapportage van behoeftes en verlangens. Deze behoeftes en verlangens zijn dan het uitgangspunt voor het op te stellen plan van aanpak. In dat plan verwachten we concrete doelen en acties die terug te voeren zijn op het verhaal van de oudere. De veiligheid thuis zal hierin een plaats krijgen. De GGD is gevraagd veiligheid en vitaliteit in hun voorlichting mee te nemen. De GGD komt niet bij mensen thuis, maar verzorgt wel trainingen en voorlichting. In 2016 worden de vrijwilligers die huisbezoeken uitvoeren door de GGD getraind in het signaleren van ouderenmishandeling. Over de aanpak ouderenmishandeling heeft de GGD op 16 juni 2016 in het kader van de Internationale Dag Bestrijding Ouderenmishandeling een bijeenkomst georganiseerd, waaraan 170 professionals uit de regio Haaglanden hebben deelgenomen. Er werd aandacht besteed aan de onderwerpen: ontspoorde mantelzorg, financiële uitbuiting en dementie. De opgehaalde inzichten worden meegenomen in de aanpak van de GGD. Veiligheid is ook een belangrijk punt in het programma Smart The Hague. Dat is een integraal programma met betrekking tot introductie van ICT ten behoeve van het welbevinden en de gezondheid van Haagse burgers. We zijn gestart met het project Gezond lang thuis. Dit project beoogt het op maat inzetten van nieuwe technologieën, waar nodig fysieke aanpassingen doen in de woning en woonomgeving en het ondersteunen van mogelijkheden tot participatie van de bewoners. In een flatgebouw in Escamp inventariseren wij als proef de wensen en behoeften van de bewoners (met name ouderen) om lang en gezond in de eigen woning te kunnen blijven. Over de eerste resultaten wordt u na het zomerreces geïnformeerd. 3. Inzet culturele instellingen Actieve en passieve cultuurparticipatie draagt bij aan de levenskwaliteit en gezondheid van ouderen en biedt hen de gelegenheid andere ouderen te ontmoeten. In het beleidsplan Kunst en Cultuur is cultuurparticipatie van ouderen een belangrijk aandachtspunt. In vervolg op de internationale conferentie Long live Arts. Older People and Culture van het Fonds voor Cultuurparticipatie en internationale partners van vorig jaar, starten we dit jaar met het kennisuitwisselingsprogramma Age Friendly Cultural Cities met de steden Manchester, Sint-Niklaas en Helsinki. Het landelijke Fonds voor Cultuurparticipatie is daarnaast in 2016 met vijf steden gestart met het programma Lang Leve Kunst. Op weg naar Age Friendly Cities. Samen met de steden Amsterdam, Leeuwarden, Maastricht en Eindhoven zet Den Haag zich met dit programma in op een duurzame samenwerking tussen de sectoren cultuur, zorg en welzijn. Met zorgverleners, welzijnsorganisaties en cultuuraanbieders wordt er gewerkt aan de cultuurdeelname van met name kwetsbare en vereenzamende ouderen substantieel te verhogen. In Den Haag starten we in het najaar van 2016 met een pilot om meer kwetsbare ouderen te verleiden tot deelname aan culturele evenementen en zelf mee te doen aan kunst en cultuur. Het is een actieve aanpak om ouderen te bereiken. 1 De Lavatool is een instrument in de vorm van een set gesprekskaarten over leefplezier, vitaliteit, veiligheid en andere onderwerpen. Kenmerkend van deze methode is dat de aandacht tijdens het gesprek komt te liggen op wat men wenst en wat er toe doet voor de oudere, in plaats van op wat de score op kwetsbaarheid is.

5 BOW/ Doel van de pilot is om een werkwijze te ontwikkelen in samenwerking met de zorgverleners, welzijnsorganisaties en cultuuraanbieders dat ertoe leidt dat ouderen meer gebruik gaan maken van het culturele aanbod en zich zodoende minder eenzaam en meer vitaal en betrokken gaan voelen. Er is nu al meer aandacht gekomen voor ontmoeting rondom en tijdens voorstellingen met speciale zitgelegenheden en pauzes. Ook zijn er veel meer voorstellingen en cursussen voor ouderen op locaties en tijdstippen die meer kwetsbare ouderen trekken. De Haagse cultuurinstellingen willen graag een actieve maatschappelijke rol spelen. Zij maken in toenemende mate deel uit van samenwerkingsverbanden en allianties. In de Maand van de Vitaliteit en in de Community tegen Eenzaamheid, beide georganiseerd vanuit het actieprogramma Seniorvriendelijke stad, zijn cultuurinstellingen nadrukkelijk aanwezig en bieden aansprekend aanbod aan de ouderen. Indien uit de gesprekken in het kader van Den Haag Seniorvriendelijke stad, hetzij via de campagne Vitaliteitsaward, hetzij via de kwaliteitsmetingen nieuwe initiatieven en ideeën ontstaan, zullen wij deze delen met de cultuurinstellingen. 4. Fietslessen en mobiliteit Tijdens de commissiebehandeling van het actieprogramma kwam een aantal keren de aandacht voor vervoer, toegankelijke openbare routes en mobiliteit aan de orde. Ik heb aangegeven dat veilige fietsroutes en voldoende haltes voor het openbaar vervoer onderdeel uitmaken van diverse beleidsvelden die bijdragen aan het nut en welbevinden van alle Hagenaars, waarin ook het belang van ouderen zorgvuldig wordt meegenomen. Voor kwetsbare ouderen en gehandicapten zijn extra voorzieningen beschikbaar zoals taxi- en wijkbussen, de wijkgerichte vrijwilligersvervoercentrales en de boodschappenbegeleidingsdienst. Daarnaast bieden vrijwilligersorganisaties op diverse plekken in de stad scootmobiel- en fietslessen. De wijkcentra en de ouderenconsulenten zijn bekend met dit aanbod. Uit inventarisatie van de ouderenconsulenten bij de aanbieders van fietslessen blijkt dat ouderen weinig gebruik willen maken van deze fietslessen. Van belang is daarom van ouderen zelf te horen wat hen helpt vitaal te blijven als het gaat om domeinen als mobiliteit en openbare ruimte. Door het actieprogramma Seniorvriendelijke stad wordt dit meer zichtbaar. Ideeën en voorstellen van ouderen hierover zullen met de desbetreffende gemeentelijke diensten worden opgepakt. 5. Blijverslening Met de Blijverslening kunnen burgers hun woning levensloopbestendig maken, waardoor zij zo lang mogelijk van hun eigen woning kunnen genieten. Daarbij kan worden gedacht aan het plaatsen van een slaapkamer of badkamer op de begane grond of aan het verwijderen van drempels. Het verstrekken van de Blijverslening draagt bij aan de doelstelling mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis te laten wonen. Momenteel is de gemeente in overleg met het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVN) over de wijze waarop de gemeente het verstrekken van de Blijverslening zal implementeren. Bij de GKB bestaat overigens al de mogelijkheid van het verstrekken van krediethypotheken voor mensen, die op grond van, bijvoorbeeld, leeftijd of inkomen hiervoor niet terecht kunnen bij reguliere banken. Daarvoor wordt een sociale rente gehanteerd. Met deze krediethypotheken kan de overwaarde van woningen ten gelde worden gemaakt voor aanvullend levensonderhoud of voor het treffen van voorzieningen. De GKB biedt daarbij begeleiding en financiële advisering. Ook dit helpt ouderen langer in hun huis te laten wonen.

6 BOW/ Innovaties in Wmo-voortgangrapportages Tijdens de commissiebehandeling heb ik op uw vragen naar voortgangrapportages op deelthema s en updates van het actieprogramma seniorvriendelijke stad, voorgesteld voortgang op alle uitvoeringsprogramma s te bundelen in de Wmo-voortgangrapportages en voor de komende periode te streven naar een integrale benadering. Dit betekent dat ik niet op alle Wmo-thema s, zoals seniorvriendelijke stad, apart rapporteer, maar u met integrale rapportages op de hoogte stel van de vorderingen van de actiepunten en innovaties. Over de voortgang van vorenstaande onderwerpen wordt u in een integrale Wmo-rapportage geïnformeerd. Ik verwacht u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, de wethouder van Stedelijke Economie, Zorg en Havens, Karsten Klein