Spookfiles A58 PCP Procedure Challenge Document perceel 1: data-inwinning en voorziening

Transcriptie

1 Spookfiles A58 PCP Procedure Challenge Document perceel 1: data-inwinning en voorziening versie: 4.0 datum: 1 november 2013

2 Inhoudsopgave Leeswijzer State of the art Probleem Challenge Verwachte effecten... 8

3 Leeswijzer Dit Challenge Document beschrijft de uitdagingen die door marktpartijen die deelnemen in de Spookfiles A58 PCP procedure dienen te worden aangegaan, voor perceel 1 in deze procedure. Dit wordt gedaan door te beschrijven: - wat de state-of-the art op ITS gebied is, voor zover relevant om tot de gevraagde oplossing te komen - wat de state-of-the-art nog niet mogelijk maakt; dus wat het huidige probleem is - wat de 'challenge' is die aangegaan en gerealiseerd dient te worden - wat tenminste als resultaat wordt verwacht van uitvoering van de PCP procedure. Voor een goed begrip van het Challenge Document is het noodzakelijk de Leidraad van het Spookfiles A58 project te lezen. In deze Leidraad worden begrippen beschreven die ook in dit Challenge Document worden gehanteerd en informatie gegeven waar in dit Challenge Document naar verwezen wordt. Zoals beschreven in de Leidraad worden de challenges behorend bij een perceel zoals geformuleerd in dit document als aandachtspunten genomen bij de beoordeling van inschrijvingen op dat zelfde perceel. Tijdens de beoordeling zullen challenges die het label 'KNOCK OUT' hebben gekregen in de kolom 'ID' in dit document, ieder een aparte beoordeling (score) krijgen. Indien de beoordeling voor dergelijke challenges onvoldoende is, zal het voorstel dat is ingeschreven niet in aanmerking komen voor selectie. Zie de Leidraad voor meer informatie over het beoordeling- en selectieproces en de beoordelingscriteria.

4 1 State of the art De adviezen waarmee de doorstroming kan worden bevorderd en spookfiles kunnen worden bestreden, kunnen op basis van verschillende databronnen afgeleid worden. Onder de state of the art data die hiertoe beschikbaar is, hoort de data afkomstig uit meetlussen in het wegdek en Floating Car Data (FCD). Data uit meetlussen kan (in theorie) bijna real-time worden afgetapt bij de onderstations, maar vanuit praktisch oogpunt is het noodzakelijk deze data in te winnen bij de verkeerscentrale. Reguliere actualiteit van deze data is 2 tot 3 minuten. Floating Car Data wordt ingewonnen door commerciële data-providers die hiervoor gebruik maken van verschillende bronnen. Data-providers die ook service provider van verkeersinformatiediensten zijn, halen hun FCD uit de connected navigatiesystemen van klanten. Service providers die minder in de consumenten markt actief zijn sluiten B2B overeenkomsten waarmee ze toegang krijgen tot data die met fleetmanagementsystemen wordt ingewonnen. Reguliere actualiteit van deze FCD is 2 minuten. Deze 2 minuten zijn bewust gekozen om niet onnodig veel te communiceren tussen voertuig en back-office en worden niet opgelegd vanuit de techniek. Vanuit technisch oogpunt, zou voor een Spookfiledienst die baat heeft bij data met een hogere mate van actualiteit, die actualiteit dus kunnen worden verbeterd. Andere technologieën waarmee data kan worden ingewonnen langs snelwegen (dus geen data afkomstig van Verkeers Regel Installaties, VRI's) zijn Bluetooth-tellers, camera's langs de weg, CAN bus, informatie uit het mobiele telecommunicatie netwerk, en radarsystemen of camera's in voertuigen. De Bluetooth meting heeft een intrinsieke vertraging doordat 2 metingen noodzakelijk zijn voordat men snelheden kan afleiden. Om uit beelden van langs de weg geplaatste camera s verkeerskundige grootheden af te leiden, is nogal wat bewerking nodig, of ook een tweede camerabeeld. In beide gevallen leidt dit tot enige vertraging 1. Data die uit de voertuigen zelf komt, kan zeer actueel zijn en worden ingewonnen zonder speciaal hiervoor meetinstrumenten langs de weg te plaatsen. De state of the art datavoorziening voor verkeerstoepassingen richt zich op verkeersmanagement toepassingen en verkeersinformatiediensten. Voor verkeersmanagement toepassingen wordt data gebruikt waaruit de reistijd, intensiteiten en evt. puntsnelheden kunnen worden bepaald 2. Voor de verkeersinformatiediensten is vooral data nodig waaruit de verwachte reistijd kan worden afgeleid. De state of the art datavoorziening heeft zich daarom gericht op deze toepassingen; het type data en de kwaliteit hiervan is geëvolueerd met de gebruikerseisen vanuit deze toepassingsgebieden. Aan de hand van de verzamelde data kan het ontstaan van een file worden vastgesteld, evenals de locatie van de kop en de staart van die file. Zo heeft een provider van 'connected navigatie' recentelijk (september 2013) een toepassing vrijgegeven waarin Jam Ahead Warning als onderdeel de locatie van een file aangeeft en een voortijdige waarschuwing naar de gebruiker stuurt. 1 De intensiteit (aantal voertuigen/uur, is zowel met Bluetooth als met camerabeelden sneller te bepalen dan de snelheid; onduidelijk is in hoeverre het noodzakelijk is om de snelheden te bepalen ten behoeven van de bestrijding van spookfiles en in hoeverre dit op basis van intensiteiten kan worden gerealiseerd. 2 en in stedelijke gebieden wachtrijlengtes en wachtrijtijden 4

5 2 Probleem De Spookfiledienst bestaat nog niet. Er is belangrijke maar beperkte ervaring met de wijze waarop de adviezen in deze Spookfiledienst dienen te worden bepaald en welke data daar het best voor verwerkt kan worden. Er hebben al diverse simulaties, proeven en demonstraties plaats gevonden waarbij adviezen aan de weggebruiker werden gegeven om de doorstroming te bevorderen en het aantal spookfiles te verminderen. Zo heeft het Dynamax A12 project aangetoond dat met snelheidsadviezen de doorstroming kan worden bevorderd en spookfiles kunnen worden tegengegaan, maar deze pilot voorzag niet in adviezen in het voertuig. Het Dynamax in-car project deed dit wel, maar dit was een simulatie zonder advisering onder werkelijke omstandigheden aan reguliere weggebruikers. Het Connected Cruise Control project heeft een technische demonstratie gegeven van een concept waarmee adviezen in het voertuig worden gegeven, maar de oplossing is niet onder werkelijke omstandigheden met reguliere gebruikers ingezet om spookfiles te bestrijden. Ook werd daar geen wegkant-voertuig communicatie ingezet. De A270 proeven hebben aangetoond dat met wegkant-voertuig communicatietechnologie spookfiles kunnen worden bestreden, maar niet onder alledaagse omstandigheden en niet met reguliere weggebruikers. In aanvulling op bovenstaande zijn nog meer pilot projecten op te noemen maar geen van deze projecten heeft onder alledaagse omstandigheden en op de publieke weg met reguliere weggebruikers aangetoond hoe goed met adviezen in het voertuig de spookfile bestreden kan worden. Naast genoemde projecten heeft een provider van 'connected navigatie' recentelijk (september 2013) een toepassing vrijgegeven waarin Jam Ahead Warning als onderdeel de locatie van een file aangeeft en een voortijdige waarschuwing naar de gebruiker stuurt. Deze toepassing lijkt met name gericht op verkeersveiligheid en er wordt niet geclaimd dat een advies gericht op het voorkomen of dempen van de spookfile (advies mbt snelheid, opvolgafstand of rijbaan) kan worden gegeven. Er bestaat dus geen ervaring omtrent de mogelijkheden voor een data-provider om efficiënt data in te winnen en die ten behoeve van snelheidsadviezen ter beperking van spookfile-aangroei en ter voorkoming van spookfiles op commerciële basis ter beschikking te stellen aan meerdere service providers. En welke rol kan daarbij worden gespeeld door de data die uit het voertuig van de gebruiker (FCD, CAN bus data, voertuig camera data,...) komt en dus vanzelfsprekend door de service providers zelf ingewonnen wordt? Welke rol speelt de data die al gratis beschikbaar is bij de verkeerscentrale? En welke rol speelt aanvullende data, die vanuit externe bronnen kan worden gehaald en daarom door een data-provider kan worden aangeboden (zoals historische data, weersdata, data over wegwerkzaamheden, toestand van het wegdek, evenementendata, etc.)? En wat is, in geval van mogelijkheden om die data uit externe bronnen te verwerken, dan de geschikte specificatie van deze data (welke gegevens en met welke kwaliteit) en welke afspraken tussen de service providers en de data-provider horen hierbij? Een bestaande oplossing kan bestaan uit een prototype, of werkend product of dienst waar geen verdere ontwikkeling voor noodzakelijk is en dat aantoonbaar en gegarandeerd data kan leveren voor adviezen in het voertuig waarmee effectief spookfiles kunnen worden bestreden. De conclusie is dat deze oplossing niet vanuit de huidige markt wordt aangeboden. 5

6 3 Challenge ID Omschrijving Effectiviteit 1. De oplossing dient de service providers uit perceel 2 van data te voorzien, op basis waarvan deze overal op de A58 tussen Tilburg en Eindhoven actuele adviezen kunnen samenstellen waarmee: kan worden gewaarschuwd voor het stroomafwaarts ontstaan van een spookfile 2. De oplossing dient de service providers uit perceel 2 van data te voorzien, op basis waarvan deze overal op de A58 tussen Tilburg en Eindhoven actuele adviezen kunnen samenstellen waarmee: aan automobilisten stroomopwaarts voldoende tijdig tenminste een snelheidsadvies, een afstandsadvies en een rijbaanadvies gegeven kan worden, zodat de stroomafwaarts ontstaande spookfile kan worden gedempt (de propagatie van de spookfile stroomopwaarts wordt tegengegaan) 3. De oplossing dient de service providers uit perceel 2 van data te voorzien, op basis waarvan deze overal op de A58 tussen Tilburg en Eindhoven actuele adviezen kunnen samenstellen waarmee: aan automobilisten stroomopwaarts voldoende tijdig tenminste een snelheidsadvies, een afstandsadvies en een rijbaanadvies gegeven kan worden, zodat het ontstaan van een spookfile kan worden tegengegaan 3 4. De oplossing dient de service providers uit perceel 2 van data te voorzien, op basis waarvan deze overal op de A58 tussen Tilburg en Eindhoven actuele adviezen kunnen samenstellen waarmee: automobilisten die de A58 willen oprijden voldoende tijdig kunnen worden geïnformeerd over de snelheid van het verkeer op de A58 en de beschikbare ruimte om in te voegen, teneinde het risico te verminderden dat invoegend verkeer een spookfile veroorzaakt. Marktwerking 5. Er dienen specificaties van de oplossing te worden gedefinieerd, die door meerdere dataproviders in perceel 1 -maar ook daarbuiten in de markt- geïmplementeerd en gebruikt kunnen worden om de bij Effectiviteit bedoelde data in te winnen, te verwerken en ter beschikking te stellen. 6. De specificaties die worden ontwikkeld (waar de nog te ontwikkelen oplossingen aan dienen te voldoen) voldoen aan nationale en internationale wet- en regelgeving en van toepassing zijnde standaarden waaronder C-ITS standaarden 7. De voorgestelde oplossing dient conform de specificaties (genoemd in dit hoofdstuk) te worden ontwikkeld en uitgevoerd om de Spookfiledienst daarmee (technisch en procedureel) zonder onderbrekingen aan te kunnen bieden en dit onverschillig de uitvoerder van perceel 2 en perceel 3, mits deze in overstemming is met bovengenoemde specificaties zijn. 8. Er dienen specificaties van de oplossing te worden gedefinieerd, die waarborgen dat de oplossing opschaalbaar is, in die zin dat de oplossing op kosteneffectieve wijze kan worden ingezet zowel in geval van intensiever (meer gebruikers op dezelfde plek) gebruik als breder (op meer en andere locaties) gebruik. 9. Er dienen specificaties van de oplossing te worden gedefinieerd, die het waarschijnlijk maken dat de oplossing snel gecommercialiseerd kan worden, zodanig dat de data tegen marktconforme voorwaarden kan worden aangeboden, tegen voldoende lage kosten om aantrekkelijk door service providers (zoals uit perceel 2) in een Spookfiledienst verwerkt te 3 en indien mogelijk het ontstaan van spookfiles in zijn geheel kan voorkomen 6

7 kunnen worden. 10. Met betrekking tot de oplossing dient op procedureel en contractueel vlak een modelovereenkomst voor de procedures en contractuele afspraken te worden samengesteld, die geschikt wordt bevonden door de andere leveranciers uit perceel 1 en die uit perceel 2. Deze modelovereenkomst dient duidelijk de verantwoordelijkheden van de leverancier(s) uit perceel 1 in relatie tot die van de leverancier(s) uit percelen 2 en 3 weer te geven, teneinde in geval van een disfunctionerende Spookfiledienst op eenduidige wijze kan worden vastgesteld welke leverancier daar in welke mate verantwoordelijk voor kan worden gehouden. 11. De oplossing dient alle service providers in perceel 2, en potentieel daarbuiten in de markt, op gelijke wijze van de vereiste data te voorzien 12. Een exploitatieplan dient duidelijk te maken dat de ontwikkeling en tijdelijke uitvoering van de oplossing bijdragen aan de precommerciële marktontwikkeling van (deels) coöperatieve ITS diensten die zullen leiden tot beoogde reductie van VVU's. 13. Het exploitatieplan dient tevens duidelijk te maken hoe het: - past in de strategie van de leverancier en de financiële middelen die de leverancier hiervoor beschikbaar wil stellen - aansluit en blijft sluiten bij internationale marktontwikkelingen, waaronder die welke worden ingezet door de automotive OEM s. Kwaliteit van het management / de implementatie 14. de oplossing dient tenminste gedurende de gehele looptijd van het project de vereiste data beschikbaar te maken, teneinde de doelstellingen van het project te kunnen realiseren en samen met de andere betrokken leveranciers bij te dragen aan de ontwikkeling en realisatie van een duurzaam markt-/businessmodel. 15. Er dient duidelijk te worden gemaakt hoe de procesdoelstellingen van de PCP procedure worden ondersteund. Hieronder vallen onder andere het: - op precommerciële basis samenwerken met andere leveranciers en opdrachtgever om de projectdoelstellingen te kunnen realiseren - waarbij toegang tot Intellectueel Eigendom (IE) (zie het artikel over IE in de Raamovereenkomst) op redelijke wijze wordt verleend om de projectdoelstellingen te kunnen realiseren - gezamenlijk met andere deelnemers in de PCP procedure formuleren van de specificatie van koppelvlakken en de verantwoordelijkheid die genomen wordt om tot een goede totaaloplossing te komen 16. Leverancier dient de risico s die zijn verbonden aan de activiteiten in de opeenvolgende fasen van het project afdoende in kaart te hebben gebracht, evenals de daarbij te nemen beheersmaatregelen en de resulterende restrisico s: - externe risico's - risico's gerelateerd aan innovatie - risico's gerelateerd aan afhankelijkheden van onderaannemers 17. Er dient duidelijk te worden gemaakt dat de leverancier alle operationele PCP fases goed kan en gaat uitvoeren en managen. Hierbij is het van belang dat inzicht wordt gegeven in: - de beschikbaar gestelde expertises en vaardigheden bij de leverancier - de beschikbaar gestelde expertises en vaardigheden bij eventuele onderaannemers - de wijze waarop de leverancier de werkzaamheden door verschillende personen en/of verschillende onderaannemers coördineert en organiseert - de wijze waarop prestaties van onderaannemers worden geborgd 18. KNOCK OUT Er dient overtuigend duidelijk te worden gemaakt dat de oplossing tijdig beschikbaar zal zijn voor de service providers uit perceel 2, allereerst om de Spookfiledienst op basis van 'connected navigatiesystemen' operationeel in te zetten en vervolgens om deze 7

8 Spookfiledienst op basis van 'coöperatieve technologie' te kunnen realiseren. Dit betekent dat duidelijk dient te worden gemaakt hoe vanaf oktober 2014 data geleverd kan worden voor de uitvoering van perceel 2 'subfasering connected' en dat vanaf juli 2015 tevens data geleverd kan worden voor de uitvoering van perceel 2 'subfasering coöperatief', waarbij de specificaties (zoals opgesteld gedurende de haalbaarheidsfase) naar alle waarschijnlijkheid zwaarder zullen zijn dan bij de 'subfasering connected' (zie Leidraad). 19. Er dient duidelijk te worden gemaakt dat alle deelnemende leveranciers en de opdrachtgever op basis van de ontwikkeling en uitvoering van de oplossing kunnen leren, evalueren en de functionaliteit van deze oplossing kan worden geverifieerd en gevalideerd. 20. Er dient duidelijk te worden gemaakt hoe de oplossing kan worden doorontwikkeld en een eventueel groeipad, waar vanuit perceel 2 mogelijk om wordt verzocht, zal worden ondersteund. 21. KNOCK OUT Er dient overtuigend te worden aangetoond dat leverancier 4 tenminste 2 jaar relevante ervaring heeft met het inwinnen, verwerken en aan derden beschikbaar maken van meetgegevens en verkeersgegevens, anders dan lusdata en VRI data. 4 Verwachte effecten Verwacht wordt dat de oplossingen van dit perceel zullen leiden tot: - beschikbaarheid van data waarmee alle service providers uit perceel 2 de noodzakelijk geachte kwaliteit van de Spookfiledienst kunnen borgen en verbeteren, voor zover afhankelijk van de kwaliteit van de data-input 5. Onderdeel van de kwaliteit is hierbij de effectiviteit waarmee spookfiles worden bestreden. - ervaring en kennis met betrekking tot de inwinning, datafusie en verwerking van data om toegevoegde waarde te creëren voor service providers van coöperatieve diensten, meer specifiek van een coöperatieve Spookfiledienst. - ervaring met de wijze waarop data-providers data aanbieden met toegevoegde waarde voor innovatieve ITS toepassingen, meer specifiek de Spookfiledienst en hiermee - inzicht in de afspraken die nodig zijn op technisch, procedureel en contractueel vlak tussen dataproviders en service providers. - de facilitering en bespoediging van de introductie van een commerciële markt van Spookfilediensten of sterk gerelateerd diensten. - toegenomen waarschijnlijkheid op het ontstaan van competitie op het vlak van de Spookfiledienst en gerelateerde coöperatieve ITS diensten, als gevolg van het aanbod van data op basis waarvan het mogelijk is geworden om een kwalitatieve goede Spookfiledienst aan te bieden zonder daarvoor veel afnemers voor te hebben (verlagen van de vereiste kritieke massa ten tijde van het commercieel opstarten van de Spookfiledienst). 4 de inschrijvende leverancier en/of onderaannemers 5 ten opzicht van de kwaliteit die haalbaar is op basis van data die al beschikbaar is in combinatie met de data die met het uitvoeren van de Spookfilediensten wordt ingewonnen 8