Adobe Dreamweaver CS5 - PHP5

Transcriptie

1 Adobe Dreamweaver CS5 - PHP5 Ontwerpen van webapplicaties met PHP en MySQL Versie juni 2010 Adobe, Macromedia, Dreamweaver, Fireworks en Flash zijn handelsmerken of gedeponeerde handelsmerken van Adobe Systems, Inc. in de Verenigde Staten en/of andere landen. Alle overige handelsmerken en merknamen zijn eigendom van hun respectieve eigenaars. Speciale dank aan Lieve en Guy voor hun meer dan gewaardeerde medewerking. 1

2

3 Inhoud 1 Introductie Historiek Voorkennis Conventies Systeemvereisten Microsoft-Windows Mac-OS De helpfunctie Extensies Dreamweaver updates Statische en dynamische websites Statische vs. dynamische websites Statische webpagina's Statische website Dynamische webpagina's Dynamische website of Webapplicatie Ondersteunde servermodellen in Dreamweaver CS PHP Active Server Pages (ASP) ColdFusion Apache, PHP en MySQL installeren Productieserver (live server) en testserver Verborgen map of subdomein op de productieserver Lokale testserver Externe testserver Testomgeving installeren op Windows (Wampserver) Wampserver installeren Wampserver starten en stoppen Pagina's openen vanaf een ander toestel binnen het netwerk Microsoft IIS en Apache samen gebruiken Testomgeving installeren op Mac OSX (MAMP) MAMP installeren MAMP configureren Pagina's openen vanaf een ander toestel binnen het netwerk Een geschikte productieserver zoeken Bronnen Alias onder Apache Map binnen de rootfolder Map buiten de rootfolder toegankelijk maken Een alias toevoegen vanuit Wampserver Een alias (symlink) toevoegen vanuit MAMP Default homepage en Directory Browsing Lesmateriaal bij dit handboek Lesmateriaal installeren op PC Lesmateriaal installeren op Macintosh Bronnen Inhoud - 3

4 5 Dynamische website definiëren Een alias of Symlink toevoegen aan de testserver Nieuwe website definiëren in Dreamweaver Site Servers Connecteren met de testserver Nieuwe PHP-pagina aanmaken in Dreamweaver Live View en Live Code Preview in Browser Rechtstreeks openen in een browser Live View Live Code Dynamically-related files Inleiding tot PHP Syntaxis PHP-delimiters Opdracht Commentaar Het configuratiebestand php.ini Foutafhandeling Variabelen Variant Soorten variabelen Arrays Echo() en print() Operatoren Rekenkundige operatoren Vergelijkende operatoren Logische operatoren String operatoren Voorwaardelijke instructies If-else Opdracht Opdracht Verkorte if-else notatie Lussen For While do-while Foreach Functies Scoop van variabelen Globale variabelen Server Side Include Bronnen Dreamweaver CS5 - PHP5

5 7 Formulieren en superglobals Formulieren Datatype controleren en converteren Datatype controleren Datatype converteren Superglobal variabelen $_GET Opdracht $_POST Opdracht $_SERVER en $_ENV $_COOKIE $_SESSION Een sessie starten Session_id en timeout Een sessievariabele aanmaken Waarde van een sessievariabele uitlezen Sessievariabelen wissen Een sessie beëindigen Login met sessievariabelen Isset() en is_null() Variabelen: een vergelijkend overzicht Bronnen Ingebouwde PHP functies Overzicht van PHP functies Officiële PHP website Code Hints in Dreamweaver String functies Bepaal het aantal karakters in een string Zet een string om in hoofdletters/kleine letters Selecteer een aantal karakters in een string Verwijder spaties vooraan en achteraan een string Converteer een string naar een array Converteer een array naar een string Vervang één of meerdere karakters in een string Bepaal de positie van een sequentie binnen een string Vergelijk twee strings met elkaar MD5 en SHA-1 hash Magic quotes Zet alle elementen in een willekeurige volgorde Array functies Bepaal het aantal elementen in een array Sorteer een array Wis het laatste element in een array Voeg één of meerdere elementen toe aan een array Zet alle elementen in een willekeurige volgorde Inhoud - 5

6 8.4 Mathematische functies Getallen afronden Genereer een willekeurig geheel getal Bepaal de absolute waarde van een getal Getallen formatteren Datum- en tijdfuncties Huidige datum en tijd weergeven Datum en tijd formatteren als een string Datum en tijd formatteren als een string, volgens de lokale settings Bepaal de UNIX timestamp voor een bepaalde datum Haal de huidige UNIX timestamp op Bepaal de UNIX timestamp van een tekstuele datumomschrijving Tijdzone uitlezen en aanpassen Datum en getallen vertalen Definieer lokale informatie Formatteer een datum volgens de lokale settings Formatteer een getal volgens de lokale settings Reguliere expressies Basissyntaxis van reguliere expressies Letterlijke waardes of literals Metatekens Groepen en ranges Een combinatie van bepaalde karakters Een string valideren met een tekstpatroon Headerinformatie aanpassen Een pagina doorverwijzen Een pagina niet cachen Het contenttype aanpassen De niet-verwerkte broncode tonen Output bufferen Opdrachten Welkom bij PHP Maak de som De maaltafel Dobbelen Wiskundige bewerkingen Paswoordgenerator Pagina-inhoud wijzigen in functie van de tijd Rijksregisternummer Zoekmachines Bronnen Apache en PHP configuratie via.htaccess PHP eigenschappen aanpassen Gepersonaliseerde foutpagina's Bestandsindex uitschakelen Bestanden uit de index verwijderen De inhoud van een bestand afschermen Alternatieve startpagina Gebruikers blokkeren Dreamweaver CS5 - PHP5

7 9.8 Hotlinks blokkeren Paswoordbeveiliging htaccess en password.txt overzetten naar de productieserver Bronnen MySQL Database server Tabellen Primaire sleutel Database normalisatie Externe of secundaire sleutel Referentiële integriteit Kolommen indexeren Datatypen in MySQL Getallen Strings Datum en tijd Binaire data Voorgedefinieerde waardes Booleaanse waardes phpmyadmin Gebruikers beheren Een nieuwe gebruiker aanmaken Een rootpaswoord instellen (enkel op PC) Een nieuwe database aanmaken Gegevens manueel invullen Gegevens importeren Relaties leggen tussen tbl_boeken en tbl_auteurs Een database exporteren Database wissen De database overbrengen naar de productieserver Besluit Bronnen Inleiding tot SQL Virtuele map toevoegen aan de testserver Nieuwe website definiëren in Dreamweaver De database importeren Over de database De databaseconnectie Alle records uit een tabel tonen (SELECT) SQL-instructie In Dreamweaver Records sorteren (ORDER BY) SQL-instructie In Dreamweaver Specifieke kolommen uit een tabel selecteren SQL-instructie In Dreamweaver Inhoud - 7

8 11.9 Een recordset filteren op één criterium (WHERE) SQL-instructie In Dreamweaver Een recordset filteren via een zoekopdracht Een recordset filteren op meerdere criteria Gegevens aan de database toevoegen (INSERT) SQL-instructie In Dreamweaver Gegevens aanpassen (UPDATE) SQL-instructie In Dreamweaver Gegevens uit de database verwijderen (DELETE) SQL-instructie In Dreamweaver Gegevens uit twee tabellen samenvoegen (JOIN) SQL-instructie In Dreamweaver Views in MySQL In Dreamweaver Besluit Bronnen Webapplicatie: boekengids De database vernieuwen De templates Het publieke gedeelte van de website Overzichtspagina boeken (index.php) Detailpagina boeken (detail.php) Het administratieve gedeelte van de website Overzichtspagina (index.php) Een nieuwe auteur toevoegen (auteurs/index.php) Een auteur bewerken (auteurs/bewerk.php) Een auteur wissen (auteurs/wis.php) Een nieuw boek toevoegen (boeken/index.php) Een boek bewerken (boeken/bewerk.php) Een boek wissen (boeken/wis.php) De loginpagina (admin/login.php) Pagina's beveiligen Logout (logout.php) Pop-up kalender voor datumingave De kalender integreren Online HTML-editor Een eenvoudige editor (default en basic mode) Geavanceerde editor De editor integreren Website verder optimaliseren via SSI UTF-8 karakterset in PHP en MySQL De website overbrengen naar de productieserver Extra functionaliteit toevoegen Bronnen Dreamweaver CS5 - PHP5

9 13 Werken met Virtuele map toevoegen aan de testserver Nieuwe website definiëren in Dreamweaver SMTP-server Open relay Relay Authenticated Relay PHP configureren Php.ini configureren voor Windows Php.ini en SMPT-server configureren voor OSX Besluit De functie mail() Eenvoudig mailscript Meerdere geadresseerden toevoegen Mail headers De afzender wijzigen Cc en Bcc Prioriteit toekennen Opdracht met HTML-opmaak Een multipart Foutboodschappen verwerken snippets Scriptbeveiliging Form spoofing header injectie Server-side form validatie Opdracht Form processor Bronnen Webapplicatie: mailinglijst De database importeren Over de database De templates Het publieke gedeelte van de site Registratie nieuwe gebruiker (subscribe.php) Verzend registratie (subscribezend.php) Bevestiging nieuwe gebruiker (subscribebevestig.php) Bevestiging nieuwe gebruiker (subscribebevestigok.php) Gebruiker uitschrijven (unsubscribe.php) Gebruiker wissen uit de database (unsubscribewis.php) Inhoud - 9

10 14.5 Het administratieve gedeelte van de site Overzichtspagina (admin/index.php) Overzicht actieve gebruikers (admin/actief.php) Gebruikers wissen (admin/wis.php) Overzicht niet-actieve gebruikers (admin/nietactief.php) Mailing aanmaken (admin/mailing.php) Mailing verzenden (admin/zenden.php) Loginpagina (admin/login.php) Pagina's beveiligen Logoutpagina (admin/logout.php) Formulieren en mailscripts beveiligen Mogelijke uitbreidingen De website overbrengen naar de productieserver Bronnen Dynamische Spry datasets Inleiding AJAX Adobe Spry Framework for AJAX Nadelen van AJAX Spry versies Virtuele map toevoegen aan de testserver Nieuwe website definiëren in Dreamweaver De templates en include bestanden Spry datasets en Spry attributen XML dataset (database exporteren naar XML) HTML dataset HTML vs. XML dataset Extern XML-bestand integreren Bronnen Index Dreamweaver CS5 - PHP5

11 7 Formulieren en superglobals. In voorgaand hoofdstuk hebt u de basiselementen van PHP leren gebruiken. De bijbehorende oefeningen waren niet erg spectaculair. In de meeste voorbeelden en toepassingen werden variabelen verwerkt. Deze variabelen stonden altijd "hard" gecodeerd op de pagina's. Enige interactie met de gebruiker was hierdoor niet mogelijk. Dit hoofdstuk brengt daar verandering in. De pagina's worden veel dynamischer. Een gebruiker kan, via invulvelden op een formulier, waardes doorgeven aan een variabele. De applicatie zal in functie van de verzamelde gegevens de nodige bewerkingen uitvoeren. Naast variabelen die door de gebruiker worden ingegeven, kan u ook gebruik maken van sessievariabelen en cookies. De inhoud van een sessievariabele is gebonden aan één bepaalde bezoeker. Denk hierbij aan een beveiligde website. Zodra een bezoeker inlogt met zijn naam en zijn paswoord, wordt deze informatie in een sessievariabele bewaard. Elke pagina binnen de site kan de waarde van deze variabele opvragen en nagaan of de bezoeker al dan niet toegang krijgt tot een bepaalde pagina. Elke bezoeker gebruikt dezelfde sessievariabelen, maar de waarde die aan de variabele wordt toegekend, is voor elke gebruiker verschillend. U hoeft voor dit hoofdstuk geen nieuwe site te definiëren. Alle voorbeeldpagina's bevinden zich reeds in de site PHP_intro. 7: Formulieren en superglobals - 87

12 7.1 Formulieren. Formulieren vormen een belangrijk onderdeel binnen een dynamische website. Een formulier stelt de gebruiker in staat te communiceren met de webapplicatie. Dit kan gaan van het versturen van s tot het communiceren met een database (zoeken in de database, gegevens toevoegen, opvragen of aanpassen,...). De form-tag heeft twee belangrijke eigenschappen: Action: Hier komt het pad of de URL van de pagina die de verwerking van het formulier op zich neemt. Method: De manier waarop de gegevens verstuurd worden. U hebt de keuze tussen GET en POST. GET plakt alle gegevens achter de URL. Een mooi voorbeeld is Google. Zodra u op Google zoeken klikt, verschijnt de waarde van de verschillende formulierelementen achteraan de URL. De structuur van de URL is als volgt: action?naam1=waarde1&naam2=waarde2&naam3=waarde3 Action is de URL van de pagina die voor de verwerking instaat. Van elk benoemd element dat zich binnen het formulier bevindt, wordt zowel de naam van het element als de waarde die eraan wordt toegekend, doorgestuurd. Alle naam/waarde-paren worden met een ampersand van elkaar gescheiden Dreamweaver CS5 - PHP5

13 Omdat de GET-methode de waarde van elk formulierelement zichtbaar maakt in de URL, kan u de GET-methode bijvoorbeeld niet gebruiken op een loginpagina. Om veiligheidsredenen mag u het ingetypte paswoord niet zichtbaar maken in de URL. De lengte van de string is ook beperkt tot enkele honderden karakters (browserafhankelijk). Voorziet u bijvoorbeeld een commentaarveld op het formulier (textarea), dan is de GET-methode niet aangewezen om gegevens te verzenden. Stel dat een gebruiker heel wat commentaar ingeeft, dan bestaat de kans dat een deel van deze informatie verloren gaat tijdens het verzenden. De tweede methode (POST), geeft de informatie op een andere manier door. De verzonden gegevens zijn niet zichtbaar in de URL, maar komen in de HTTP-headers terecht. Afhankelijk van de methode die u kiest, gaat u het formulier op een andere manier moeten ondervragen.! Enkel de pagina die in de Action gedefinieerd staat, kan informatie uit het formulier opvragen. Voor alle daaropvolgende pagina's gaat deze informatie verloren. Wenst u deze informatie toch toegankelijk te maken voor meerdere pagina's, dan kan u deze informatie best bewaren in een sessievariabele (zie later). T U kan eventueel geen Action invullen. Bij het verzenden van dit formulier, wordt dezelfde pagina geopend. 7.2 Datatype controleren en converteren. Stel, u vraagt via een formulier een getal op om dit verder in het script te verwerken. U moet er dan ook zeker van zijn dat de gebruiker daadwerkelijk een getal heeft ingegeven voor u het script uitvoert. Binnen PHP bestaan er enkele handige functies waarmee u het datatype kan controleren en converteren naar een ander type Datatype controleren. gettype($var): geeft het datatype van $var weer: boolean (true of false), integer (geheel getal), float (kommagetal), string, array, object of null (variabele bevat geen waarde). De volgende functies geven true indien het datatype overeenstemt. is_bool($var): true indien $var een booleaanse waarde bevat. is_string($var) : true indien $var een string bevat. is_array($var) : true indien $var een array bevat. is_null($var) : true indien $var leeg is. is_object($var): true indien $var een object bevat. 7: Formulieren en superglobals - 89

14 is_int($var), is_integer($var), is_long($var) : true indien $var een geheel getal bevat. is_float($var), is_real($var), is_double($var): true indien $var een kommagetal bevat. is_numeric($var): true indien $var een getal of een numerische string bevat. De volgende functies geven true indien een variabele volgende karakters bevat. ctype_alnum($var): true indien $var enkel alphanumerische karakters bevat. ctype_alpha($var): true indien $var enkel alfabetische karakters (a..z,a...z) bevat. ctype_cntrl($var): true indien $var enkel controlekarakters (line feed, tab,...) bevat. ctype_digit($var): true indien $var enkel numerische karakters (0...9) bevat. ctype_graph($var): true indien $var enkel printbare karakters behalve spaties bevat. ctype_print($var): true indien $var enkel printbare karakters bevat. ctype_lower($var): true indien $var enkel kleine letters bevat. ctype_upper($var): true indien $var enkel hoofdletters bevat. ctype_space($var): true indien $var enkel spaties bevat. ctype_xdigit($var): true indien $var enkel hexadecimale karakters (0...9 en A...F) bevat. ctype_punct($var): true indien $var enkel leestekens bevat.» Open formulieren/ctype.php in een browser en test enkele strings Datatype converteren. settype($var,'datatype'): converteert de waarde van $var naar een nieuw datatype. Met settype() wordt altijd het datatype en daardoor ook vaak de waarde van de variabele zelf aangepast! De datatypen zijn: bool of boolean (true of false), int of integer (geheel getal), float (kommagetal), string, array, object of null (variabele bevat geen waarde meer). <?php $var = '56.74abc3'; settype($var,'float'); //$var = settype($var,'int'); //$var = 56 settype($var,'bool'); //$var = 1 settype($var,'null'); //$var heeft geen waarde meer //LET OP $var = '56.74a3'; $getal = settype($var,'float'); //$getal = 1 (omdat settype() true is) settype($var,'float'); //$var = $getal = $var; //$getal = 56.74?> Type casting: De naam van het nieuwe datatype wordt tussen haakjes voor de variabele geplaatst. Met type casting kan u het datatype van de variabele zelf wijzigen of het nieuwe datatype naar een andere variabele overbrengen. Ook hier worden dezelfde benamingen gebruikt als bij settype(). Null is hier niet toege Dreamweaver CS5 - PHP5

15 staan. <?php $var = '56.74abc3'; $var = (float) $var; //$var = $getal = (int) $var; //$getal = 56 $bool = (bool) $var; //$bool = 1?> 7.3 Superglobal variabelen. Uit vorig hoofdstuk weten we dat we variabelen als global kunnen definiëren waardoor ze zowel binnen als buiten een functie aanpasbaar zijn. PHP kent ook een aantal superglobals. Dit zijn variabelen die automatisch door PHP worden aangemaakt en altijd global zijn. Superglobals kan u in elke scoop gebruiken, bv: in het hoofdscript, binnen functies,... Volgende arrays van superglobals zijn beschikbaar: $GLOBALS: array van alle variabelen die u zelf als global definieert. $_GET en $_POST: array van alle formuliervelden die via GET of POST verzonden worden. $_COOKIE: array met gegevens die in cookies bewaard worden. $_SESSION: array met sessievariabelen. $_SERVER: array met servergegevens (servernaam, protocol,...). $_ENV: array met omgevingsvariabelen (OS, computernaam,...). $_FILES: array met gegevens over bestanden die via de browser zijn geupload. $_REQUEST: array met gegevens van de gebruikersinvoer ($_GET, $_POST, $_COOKIES en $_FILES). Een aantal waardes en hun syntaxis vindt u terug via phpinfo(), onder PHP Variables. <?php echo $_SERVER("HTTP_ACCEPT_LANGUAGE")?> geeft "nl-nl" als resultaat. 7: Formulieren en superglobals - 91

16 7.4 $_GET. Met $_GET kan u alle gegevens ophalen die achter een URL worden toegevoegd. Meestal zijn deze gegevens afkomstig van een formulier (verzonden via GET), maar het is ook mogelijk dat deze gegevens rechtstreeks op de link geprogrammeerd staan. De informatie staat altijd gegroepeerd volgens een naam/waarde-paar. U kan de waarde als volgt opvragen: <?php //De waarde van naam1 opvragen $_GET["naam1"];?>» Open formulieren/get_1.html. Deze pagina bevat een formulier met één tekstveld (getal). De inhoud van dit formulier wordt via de GET-methode verzonden naar get_2.php.» Open formulieren/get_2.php Dreamweaver CS5 - PHP5

17 get_2.php haalt de waarde van het getal op via $_GET["getal"] en plaatst deze in de variabele $tellentot. Deze variabele wordt verder op de pagina tweemaal gebruikt. Eerst wordt het totaal weergegeven en daarna volgt een for-lus die alle getallen binnen de reeks onder elkaar plaatst. De functie is_numeric() controleert of er wel degelijk een getal is ingevuld.» Test de pagina get_2.php in Live View. Voorlopig heeft deze pagina nog geen getal ontvangen ($_GET["getal"] bevat nog geen waarde, dus NULL), vandaar dat een stuk van het dynamische gedeelte leeg blijft. Om de werking te testen moet u de $_GET in Live View simuleren. Dit kan door de parameter getal achteraan de URL toe te voegen.» Voeg?getal=4 toe aan de URL.» Selecteer in het Live View Options menu: Follow Links Continuously. 7: Formulieren en superglobals - 93

18 » Voeg getal=abc toe aan de URL.! Met de optie Follow Links Continuously aangevinkt, kan u eveneens testen vanaf de pagina get_1.html.! Ontwikkelt u op een externe testserver, vergeet dan niet eerst alle aangepaste pagina's naar de testserver te kopiëren voordat u deze in de browser kan testen.» Open formulieren/get_1.html in een browser. (Er is ook een link naar deze pagina voorzien vanop de homepage.)» Test de werking van het formulier Opdracht 1. In deze toepassing gaat u beide pagina's uit het voorgaande voorbeeld combineren tot één pagina. Het statisch gedeelte (het formulier) is reeds klaar.» Open formulieren/opdracht1.php Dreamweaver CS5 - PHP5

19 De Action op de form-tag is leeg, dus de gegevens worden naar de pagina zelf verstuurd. Als eerste gaat u de teller in orde maken. In voorgaande toepassing werd de waarde van getal eerst bewaard in een variabele ($tellentot). Deze variabele werd vervolgens in het script verwerkt. U hoeft deze variabele niet te gebruiken. U kan perfect overal waar nodig $_GET['getal'] gebruiken. Om overbodig typewerk te vermijden, gaat u $_GET['getal'] bewaren in het Bindings palet.» Open het Bindings palet. (U kan alle paletten bereiken vanuit menu:window.)» Klik op het plusicoon en kies URL Variable.» Typ in het dialoogvenster: Name: getal.» Klik op OK. De variabele verschijnt in het Bindings palet. U kan deze variabele overal op de pagina plaatsen via "drag and drop".» Sleep de variabele URL: getal naar de pagina. 7: Formulieren en superglobals - 95

20 De tellerlogica gaat u volledig manueel moeten intypen.» Plaats een nieuw Code Blok op de pagina (Insert palet, rubriek PHP).» Vervolledig het script als volgt: <?php if (is_numeric()) { for ($N = 1;$N <= ;$N++) { echo "$N <br />"; } } else { echo "U hebt een ".gettype(). " ingegeven"; }?> De verwijzing naar $_GET['getal'] hoeft u niet in te typen.» Sleep $_GET['getal'] vanuit het Bindings palet naar de juiste plaats (drie maal) binnen de code Dreamweaver CS5 - PHP5

21 T U kan $_GET['getal'] op verschillende manieren aan het script toevoegen. Drag and drop: De kans op tikfouten wordt hierdoor uitgesloten. Insert: Plaats de cursor op de plaats waar u $_GET['getal'] wilt toevoegen. Selecteer getal in het Bindings palet en klik vervolgens op Insert, onderaan het palet. Typen: Typ $_GET['getal'] manueel op de juiste plaats in. Dit is het volledig script: <?php if (is_numeric($_get['getal'])) { for ($N = 1;$N <= $_GET['getal'];$N++) { echo "$N <br />"; } } else { echo "U hebt een ".gettype($_get['getal']). " ingegeven"; }?>» Bewaar de pagina en test het resultaat. Het PHP-script valideert aan de hand van is_numeric() of de gebruiker wel degelijk een getal ingeeft. Dit noemt men Server-Side validatie. Server-Side validatie wordt vaak gecombineerd met Client-Side validatie. De browser controleert aan de hand van een JavaScript of de gegevens correct zijn ingevoerd. Enkel bij een correcte ingave worden de gegevens naar de server gestuurd. Waarom tweemaal valideren? Niet elke gebruiker heeft JavaScript geactiveerd. Indien de browser niets kan valideren, zal de server alsnog foutieve waardes onderscheppen. In principe kan u best altijd aan Client-Side en aan Server-Side valideren. In de toepassingen die volgen, gaan we ons meestal beperken tot Client-Side validatie. Om aan Client-Side na te gaan of de gebruiker wel degelijk een cijfer ingeeft, maakt u gebruik van JavaScript. In tegenstelling tot de meeste JavaScripts, vindt u deze validatie niet terug in het Behaviors palet, maar wel onder de objecten (rubriek Spry of rubriek Forms). Met Spry Widgets kan u momenteel zes soorten formulierelementen controleren, namelijk: tekstvelden, textarea's, checkboxen, radiobuttons, paswoorden en selectielijsten. Afhankelijk van het te controleren formulierelement en het te testen patroon (patronen enkel voor tekstvelden), kunnen we twee, drie of vier toestanden controleren. Bij elke toestand kan u desgewenst een foutboodschap toevoegen. 7: Formulieren en superglobals - 97

22 De mogelijke toestanden zijn: Initial state. De beginwaarde van het veld bij het openen van de pagina of tijdens het resetten van het formulier. Required state. Indien het veld niet leeg mag zijn. Invalid Format state. De ingegeven waarde voldoet niet aan het gewenste patroon. Valid state. Er is een geldige waarde ingegeven. Om aan de verschillende toestanden een foutboodschap toe te voegen, selecteert u de gewenste toestand in het Properties palet. In onze toepassing moet het tekstveld een geheel getal bevatten. Afhankelijk van de ingevulde waarde, gaat u tijdens het verzenden van het formulier de waarde controleren. Enkel in de Valid state worden de gegevens verzonden. In de toestanden Required state en Invalid Format state, wordt een foutboodschap getoond.» Selecteer het tekstveld getal.» Voeg het object Spry Validation Text Field toe (Insert palet, rubriek Spry).» Selecteer Sprytextfield1. De eigenschappen in het Properties palet zijn vrij intuïtief.» Vink in het Properties palet de optie Required aan Dreamweaver CS5 - PHP5

23 In het menu Type vindt u een aantal voorgedefinieerde tekstpatronen waaronder een geheel getal (Integer).» Selecteer Type: Integer.» Selecteer Preview states: Required.» Wijzig de foutboodschap in Gelieve een getal in te vullen.» Selecteer Preview states: Invalid Format.» Wijzig de foutboodschap in Enkel gehele getallen invullen.» Bewaar de pagina. Dreamweaver kopieert nu twee bestanden in de (nieuwe) map SpryAssets. SpryValidationTextField.js. Dit bestand bevat het JavaScript dat de validatie uitvoert. SpryValidationTextField.css. Hierin worden de vorm- en kleureigenschappen van het tekstveld en de verschillende foutboodschappen bewaard. Deze eigenschappen kan u desgewenst wijzigen vanuit het CSS palet.» Test het resultaat. 7: Formulieren en superglobals - 99

24 Laat ons de gegenereerde code bekijken. <head>... <script src="../spryassets/spryvalidationtextfield.js" type="text/javascript"></script> <link href="../spryassets/spryvalidationtextfield.css" rel="stylesheet" type="text/css" /> </head>... <span id="sprytextfield1"> <input name="getal" type="text" id="getal" value="" size="10" /> <span class="textfieldrequiredmsg">gelieve een getal in te vullen.</span> <span class="textfieldinvalidformatmsg">enkel gehele getallen invullen. </span> </span>... <script type="text/javascript"> <!-- var sprytextfield1 = new Spry.Widget.ValidationTextField("sprytextfield1", "integer"); //--> </script> </body> In het headgedeelte staat een verwijzing naar het JavaScriptbestand en naar het CSSbestand. Het tekstveld getal wordt omsloten door de span-tag sprytextfield1. Achter het tekstveld komen de verschillende foutboodschappen. Elke foutboodschap wordt opnieuw omsloten door een span-tag. De bijbehorende class bevat de CSS-eigenschappen die we dadelijk gaan aanpassen. Net voor het sluiten van de body-tag, wordt het id van de eerste span-tag aan het JavaScript gekoppeld. U kan de CSS-eigenschappen van het tekstveld en van de verschillende toestanden rechtstreeks vanuit het CSS Styles palet aanpassen. De namen van de classes spreken meestal voor zich. Indien u het CSS-bestand opent in Dreamweaver, krijgt u wat extra informatie over de verschillende classes Dreamweaver CS5 - PHP5

25 » Open SpryValidationTextField.css.» Sluit SpryValidationTextField.css.» Pas eventueel wat eigenschappen aan vanuit het CSS Styles palet.» Open opdracht1.php opnieuw in een browser en test het resultaat.! Vergeet de map SpryAssets niet naar de productieserver te kopiëren. Meer informatie over de verschillende validatiewidgets vindt u op (laatste release) of onder menu:help:spry Framework Help.! Hou er wel rekening mee dat de laatste release waarschijnlijk extra mogelijkheden biedt dan versie 1.6.1, de versie die in Dreamweaver geïntegreerd is. Indien u de pagina voor de eerste maal raadpleegt, verschijnt de tekst Tellen van 1 tot. Deze tekst is op dit moment niet relevant. Er is momenteel nog geen getal doorgestuurd. U kan deze tekst verbergen door een if-instructie aan de pagina toe te voegen. Indien $_GET['getal'] een waarde bevat, wordt de tekst zichtbaar en wordt het bijbehorend script uitgevoerd (dit komt binnen het if-blok). Indien $_GET['getal'] geen waarde bevat, wordt de tekst niet zichtbaar en het script hoeft ook niet uitgevoerd te worden. 7: Formulieren en superglobals - 101

26 » Plaats de cursor voor de zin Tellen van 1 tot en klik op het if-object (Insert palet, rubriek PHP).» Vervolledig het script: <?php if ($_GET) {?>» Sleep de PHP-code net voor de h1-tag.» Plaats de cursor voor de hr-tag.» Plaats hier een nieuw code-blok en sluit het if-blok af. <?php }?>» Bewaar de pagina en test het resultaat.! De If-functie wordt uitgevoerd indien de voorwaarde true (waar) is. In de code die u zonet hebt toegevoegd, staat blijkbaar nergens een vergelijking, enkel een verwijzing naar $_GET. $_GET is true indien het formulier verzonden wordt. Nog één aanpassing en de oefening is klaar. Telkens u een nieuwe waarde ingeeft en verzendt, wordt het invulveld getal opnieuw leeg gemaakt. U gaat de pagina zodanig aanpassen dat de vorige waarde terug in het tekstveld verschijnt. U maakt hiervoor gebruik van de Initial Value van het tekstveld. In deze toepassing is dit geen vaste waarde, maar een dynamische waarde die afkomstig is van $_GET['getal'] Dreamweaver CS5 - PHP5

27 » Selecteer het tekstveld getal.» Klik vanuit het Properties palet op het Bind to Dynamic Source-icoon ( ) dat achter Init val staat.» Selecteer URL getal en klik op OK. Dit is het resultaat: T U kan $_GET['getal'] natuurlijk ook manueel intypen of via de Bindknop, onderaan het Bindings palet, aan de Initial Value toekennen. Het kan zelfs nog makkelijker. Sleep URL getal vanuit het Bindings palet naar het tekstveld op de pagina.» Bewaar de pagina en test het resultaat.» Bewaar en sluit de pagina. 7: Formulieren en superglobals - 103

28 7.5 $_POST. Met $_POST kan u alle informatie uit een formulier, dat verzonden wordt via POST, ophalen.» Open formulieren/post_1.html. Deze pagina bevat een formulier met één tekstveld (naam). De inhoud van dit formulier wordt via de POST-methode verzonden naar post_2.php.» Open formulieren/post_2.php. De inhoud van de variabele naam wordt via $_POST['naam'] opgevraagd en vervolgens op de pagina getoond.» Bekijk het resultaat.» Sluit de pagina Opdracht 2. In deze toepassing gaat u beide pagina's uit voorgaand voorbeeld combineren tot één pagina. Het statisch gedeelte van de pagina is reeds klaar.» Open formulieren/opdracht2.php.» Kies Form Variable uit het Bindings palet.» Geef als Name naam in Dreamweaver CS5 - PHP5

29 » Sluit de Query Builder.» Maak een Dynamic Table aan.» Bewaar de pagina en test het resultaat.» Sluit de pagina Een recordset filteren op één criterium (WHERE). Indien u een zoekfunctie op uw site integreert, gaat u niet alle records opvragen, maar enkel de records die aan een bepaald criterium voldoen. Op de query wordt een filter toegepast. Eerst gaat u op een vaste waarde filteren. Hiervoor gebruikt u de WHERE-instructie. In de volgende oefening gaat u een dynamisch filter toevoegen. De gebruiker geeft een zoekterm in via een formulier. De recordset wordt vervolgens gefilterd op de waarde van deze zoekterm. U kan volgende voorwaardes in een filter integreren: SQL Dreamweaver (in Simple mode) Gelijk aan = = Groter dan > > Kleiner dan < < Groter of gelijk aan >= >= Kleiner of gelijk aan <= <= Niet gelijk aan <> <> bevat LIKE Contains, begins with of ends with SQL-instructie. SELECT kolom1, kolom2,... FROM tabel WHERE voorwaarde Selecteer titel, omschrijving en prijs uit de tabel tbl_boeken. De titel moet de letters dream bevatten. SELECT titel, omschrijving, prijs FROM tbl_boeken WHERE titel LIKE %dream% T Het %-teken voor en achter dream geeft aan dat zowel voor als na dream nog andere letters of woorden mogen voorkomen. (% stelt het jokerteken binnen MySQL voor.) 11: Inleiding tot SQL - 201

30 Moet het woord beginnen met dream, dan schrijft u: SELECT titel, omschrijving, prijs FROM tbl_boeken WHERE titel LIKE dream% Moet het woord eindigen op dream, dan schrijft u: SELECT titel, omschrijving, prijs FROM tbl_boeken WHERE titel LIKE %dream In Dreamweaver.» Open sql/filter1.php.» Maak in Simple mode een nieuwe recordset rsboeken aan.» Selecteer titel, omschrijving en prijs.» Ga na of Titel de letters dream bevat.» Sluit de Query Builder.» Maak een Dynamic Table.» Bewaar de pagina en test het resultaat. Experimenteer met verschillende zoektermen.» Sluit de pagina Dreamweaver CS5 - PHP5

31 11.10 Een recordset filteren via een zoekopdracht.» Open sql/zoektitel.php. Op de pagina staat reeds een formulier. Het formulier bevat één tekstveld (zoekterm) en wordt via GET verstuurd naar de pagina zelf (Action is leeg). Het filter dat u in de recordset gaat inbouwen, test of de waarde die de gebruiker invult, voorkomt in titel. Het formulier wordt verzonden via GET, vandaar dat u filtert op $_GET['zoekTerm']. In de Recordset Builder wordt $_GET voorgesteld als URL Parameter.» Maak, in Simple mode, een nieuwe recordset rsboeken aan.» Selecteer isbn, titel en prijs.» Filter titel op URL parameter contains zoekterm.» Vervolledig het filter. 11: Inleiding tot SQL - 203

32 » Ga naar Advanced mode. Merk op dat Dreamweaver in de query een variabele (colname) gebruikt. Deze variabele kan twee toestanden aannemen. Run-time value: gebruikt de waarde die door de gebruiker wordt ingegeven in het tekstveld zoekterm. Default value: wordt de pagina voor de eerste maal geopend, dan ontbreekt $_GET['zoekTerm']. Op dat moment wordt de Default value gebruikt als waarde voor de variabele colname. Standaard krijgt deze de waarde -1. Indien u de pagina de eerste keer opent, gaat de query alle titels ophalen waar een -1 in voorkomt. Wenst u dadelijk alle opleidingen te tonen, vervang de Default value dan door "%". Wenst u geen opleidingen te tonen, vervang de Default value dan door een waarde die zeker in geen enkele titel voorkomt, bijvoorbeeld xxxxxx.» Klik op Edit en vervang de Default value door %.» Sluit de Query Builder.» Plaats onder de form-tag een Dynamic Table die alle records toont, onder het formulier.» Bewaar de pagina en test de zoekfunctie in een browser Dreamweaver CS5 - PHP5

33 Meestal wordt de laatste zoekterm opnieuw in het tekstveld getoond.» Voeg, vanuit het Bindings palet, de URL Variable zoekterm toe.» Sleep de variabele zoekterm vanuit het Bindings palet op het tekstveld.» Bewaar de pagina en test de zoekfunctie opnieuw in een browser Een recordset filteren op meerdere criteria. In deze toepassing gaat u na of de zoekterm in de titel of in het ISBN-nummer van een boek voorkomt.» Open de recordset rsboeken in Advanced mode.» Vervang: WHERE titel LIKE %colname% door: WHERE titel LIKE %colname% OR isbn LIKE %varisbn% 11: Inleiding tot SQL - 205

34 » Voeg een nieuwe parameter varisbn toe. (Klik op het plusicoon.) Name: varisbn Type: Text Default value: % Value: $_GET['zoekTerm']» Sluit de recordset.» Bewaar de pagina en test het resultaat in een browser. T Met OR (of-functie) geeft u aan dat één van de voorwaardes waar moet zijn. Met AND (en-functie) moet aan alle voorwaardes voldaan zijn.» Sluit de pagina Dreamweaver CS5 - PHP5

35 11.12 Gegevens aan de database toevoegen (INSERT). Met de INSERT-instructie kan u gegevens aan de database toevoegen SQL-instructie. INSERT INTO tabel (kolom1,kolom2,...) VALUES (waarde1,waarde2,...) Voeg een nieuwe auteur aan tbl_auteurs toe. INSERT INTO tbl_auteurs (naam, ) VALUES ('demo','demo1@example.com')! Merk op dat u geen waarde aan auteurid toekent. Het ID wordt automatisch door MySQL aangemaakt In Dreamweaver. In Dreamweaver gaat u maar zelden op bovenstaande manier gegevens aan een database toevoegen. Meestal maakt u gebruik van een formulier. De waardes die u in het formulier ingeeft, worden aan de tabel toegevoegd.» Open sql/insert.php.» Sleep het Record Insertion Form Wizard-object ( ) vanuit het Insert palet (rubriek Data) naar de pagina.» Maak een koppeling met tbl_auteurs. Alle kolommen uit de tabel verschijnen onder Form fields in de lijst.» Wis auteurid uit de lijst.» Zodra de gegevens aan de database zijn toegevoegd, gaat u automatisch terug naar insert.php. 11: Inleiding tot SQL - 207

36 Om na te gaan of de gegevens daadwerkelijk aan de database zijn toegevoegd, gaat u onderaan de pagina een overzicht van alle auteurs tonen.» Voeg onder de titel Toon alle auteurs een Dynamic Table toe.» Klik op Create a Recordset.» Maak een nieuwe recordset die alle gegevens over alle auteurs bevat. Sorteer op naam.» Toon vervolgens alle records uit de recordset die u zonet hebt aangemaakt Dreamweaver CS5 - PHP5

37 » Bewaar de pagina en test het resultaat in een browser Gegevens aanpassen (UPDATE). Om gegevens aan te passen en ook om gegevens te wissen, gebruikt u altijd twee pagina's. Op de eerste pagina toont u een overzicht van alle records. Per record voorziet u een link naar de pagina waar u de gegevens gaat aanpassen/wissen. Met de link stuurt u eveneens het ID mee van het record dat u gaat aanpassen/wissen. Deze ID wordt meestal via de URL meegestuurd. In deze toepassing gaat u eerst de gegevens van een auteur aanpassen SQL-instructie. UPDATE tabel SET (kolom1=waarde1,kolom2=waarde2,...) WHERE voorwaarde Pas de naam en het mailadres van auteurid = 1 aan: UPDATE tbl_auteurs SET (naam='demo', ='demo@example.com') WHERE auteurid = 1! Merk op dat u auteurid niet kan aanpassen. 11: Inleiding tot SQL - 209

38 In Dreamweaver. De overzichtspagina hebt u reeds aangemaakt op insert.php. U moet enkel nog de links toevoegen naar pagina's waar u de gegevens gaat aanpassen/wissen.» Plaats, op de pagina insert.php, de cursor achter het woord .» Voeg achteraan de tabel een nieuwe kolom toe. Klik rechts (snelmenu) in de cel en kies Table:Insert Rows or Columns.» Maak de tabel iets breder.» Typ in de nieuwe cel de woorden Bewerk - Wis. Let op dat u de tekst in de juiste cel typt.» Selecteer het woord Bewerk.» Voeg de Server Behavior Go To Detail Page toe.» Blader naar update.php en stuur auteurid als parameter mee.» Selecteer het woord Wis.» Voeg opnieuw de Server Behavior Go To Detail Page toe.» Blader naar delete.php en stuur ook nu auteurid als parameter mee Dreamweaver CS5 - PHP5

39 » Bewaar en sluit de pagina.» Open sql/update.php.» Sleep het Record Update Form Wizard-object ( ) vanuit het Insert palet (rubriek Data) naar de pagina.» Klik op Create a Recordset.» Maak een nieuwe recordset rsauteur. Filter op URL Parameter = auteurid.» Klik op OK.» Maak vervolgens een koppeling met tbl_auteurs. Alle kolommen uit de tabel verschijnen als Form Fields in de lijst.» Wis auteurid uit de lijst.» Zodra de gegevens zijn aangepast, gaat u automatisch terug naar insert.php. 11: Inleiding tot SQL - 211

40 » Sluit het dialoogvenster en bewaar de pagina.» Test de updatepagina.! Om de updatepagina te testen opent u insert.php in een browser Gegevens uit de database verwijderen (DELETE). Met de DELETE-instructie kan u een record uit de tabel wissen SQL-instructie. DELETE FROM tabel WHERE voorwaarde Wis de auteur met auteurid = 7 uit de database: DELETE FROM tbl_auteurs WHERE auteurid = In Dreamweaver. Net zoals bij een updatepagina gaat u eerst alle auteurs tonen en per auteur een link voorzien naar de deletepagina. Samen met de link wordt auteurid als parameter meegestuurd. De deletelink (Wis) hebt u reeds op insert.php aangemaakt. Op insert.php geeft u al aan welke auteur u wenst te wissen. Op delete.php wordt er helemaal geen interactie meer verwacht van de gebruiker. Het auteurid is reeds gekend, waardoor de wisoperatie dadelijk kan uitgevoerd worden. Voor de updatepagina in voorgaande toepassing is wel een interactie nodig van de gebruiker. De gebruiker moet immers eerst een nieuwe naam of een nieuw mailadres ingeven voordat de update wordt uitgevoerd Dreamweaver CS5 - PHP5

41 » Open sql/delete.php.» Voeg het Server Behaviors Delete Record toe.» Vervolledig als volgt: (Laat After deleting, go to: leeg.)» Klik op OK.» Bewaar de pagina.! Wis geen auteurs die reeds op voorhand in de database aanwezig waren, maar wis enkel auteurs die u zelf hebt aangemaakt. Er bestaat een referentiële integriteit tussen tbl_auteurs en tbl_boeken. Indien u een auteur wist, worden automatisch ook alle boeken van deze auteur gewist. Alle auteurs die reeds in de database aanwezig waren, zijn allemaal verbonden met één of meerdere boeken. Om de updatepagina te testen opent u insert.php in een browser.» Test de deletepagina. T Zodra een auteur uit de tabel gewist wordt, moet u de link op delete.php volgen om terug op de overzichtspagina terecht te komen. U kan eventueel After deleting, go to: insert.php invullen, waardoor u automatisch op de overzichtspagina terecht komt Gegevens uit twee tabellen samenvoegen (JOIN). In een goed database-ontwerp zijn alle tabellen zodanig geoptimaliseerd dat gegevens over meerdere tabellen worden opgesplitst. Ook in onze database is dit zo. De tabellen tbl_auteurs en tbl_boeken horen bij elkaar. Zo bevat tbl_boeken alle informatie over een bepaald boek, maar over de auteur is enkel het auteurid beschikbaar. AuteurID is niet meer dan een getal dat voor de gebruiker totaal niets zegt over wie er achter dat ID schuilgaat. Op een pagina waar u alle informatie over één boek toont, gaat u dus nooit het auteurid tonen, maar wel de naam en het mailadres van de auteur in kwestie. U gaat dus beide tabellen via een query samenvoegen (JOIN) tot één virtuele tabel. 11: Inleiding tot SQL - 213

42 Er bestaan verschillende soorten joins. Meestal gaat het om een INNER JOIN. Hierbij worden records uit twee of meer tabellen samengevoegd op basis van gelijke waarden tussen één of meerdere velden in deze tabellen SQL-instructie. U kan een INNER JOIN op verschillende manieren opbouwen. De meest gebruikte en makkelijkst te begrijpen instructie is: SELECT * FROM tabel1, tabel2 WHERE tabel1.kolomx = tabel2.kolomy Volgende instructie geeft hetzelfde resultaat, maar is iets moeilijker te begrijpen. SELECT * FROM tabel1 INNER JOIN tabel2 ON tabel1.kolomx = tabel2.kolomy Maak een recordset die de titel van een boek bevat, samen met de naam en het mailadres van de auteur. SELECT tbl_boeken.titel, tbl_auteurs.naam, tbl_auteurs. FROM tbl_boeken, tbl_auteurs WHERE tbl_boeken.auteurid = tbl_auteurs.auteurid T Indien een kolomnaam niet in beide tabellen voorkomt, mag u de tabelnaam weglaten. Volgende instructie is dus ook geldig: SELECT titel, naam, FROM tbl_boeken, tbl_auteurs WHERE tbl_boeken.auteurid = tbl_auteurs.auteurid In Dreamweaver. Gegevens uit meerdere tabellen samenvoegen, kan u enkel in Advanced mode.» Open sql/join.php.» Maak een nieuwe recordset (rsboeken) met volgende instellingen: Dreamweaver CS5 - PHP5

43 » Bewaar de recordset.» Maak een Dynamic Table.» Bewaar de pagina en test het resultaat Views in MySQL5. De query voor deze toepassing is relatief eenvoudig. Voor complexe query's biedt Dreamweaver u weinig of geen hulpmiddelen. U zal een groot gedeelte van de query manueel moeten intypen. In MySQL5 of hoger kan u eveneens query's (views) bewaren. Een view is niet meer dan een virtuele tabel, gebaseerd op een SELECT statement. U gaat nu de query uit het voorbeeld bewaren in MySQL en vervolgens gebruiken binnen Dreamweaver. 11: Inleiding tot SQL - 215

44 » Open phpmyadmin.» Selecteer de database boekengids en klik op het tabblad SQL.» Voer onderstaand script uit: CREATE OR REPLACE VIEW view_auteur_boek AS SELECT titel, naam, FROM tbl_boeken, tbl_auteurs WHERE tbl_boeken.auteurid = tbl_auteurs.auteurid U kan hiervoor het script dat we net in Dreamweaver hebben aangemaakt kopiëren en verder aanvullen.» Klik op Start om het script uit te voeren.» Selecteer view_auteur_boek en klik op het tabblad Verkennen om het resultaat van de query te bekijken Dreamweaver CS5 - PHP5

45 In Dreamweaver. In Dreamweaver kan u de views die u in MySQL hebt aangemaakt, rechtstreeks gebruiken vanuit Simple mode.» Selecteer alle Server Behaviors en klik op het minteken. Alle Server behaviors worden gewist, maar er blijft nog wel een lege tabel op de pagina staan.» Wis de tabel die op de pagina is achtergebleven.» Maak een nieuwe recordset aan.» Selecteer als tabel view_auteur_boek. 11: Inleiding tot SQL - 217

46 » Bewaar de recordset.» Maak een Dynamic Table.» Bewaar en sluit de pagina.» Test het resultaat in een browser. T Bepaalde GUI's voor MySQL, zoals Navicat en MySQL Turbo Manager, zijn in staat om volledig visueel views te creëren. In phpmyadmin moet u het SQL statement zelf intypen Dreamweaver CS5 - PHP5

47 ! Het overbrengen van lokale views naar de productieserver is niet evident. Vaak hebt u op de productieserver onvoldoende rechten om via een SQL-dump de views rechtstreeks te importeren en zal u de views dus manueel opnieuw moeten aanmaken. Omwille van deze beperking gaan we verder in de cursus geen views meer gebruiken Besluit. In dit hoofdstuk werden enkele basis SQL-instructies besproken die u regelmatig gaat gebruiken tijdens de volgende hoofdstukken. Een volledig overzicht van alle SQL-instructies zou ons te ver leiden. In de bronnenlijst vindt u nog enkele interessante links die u verder op weg helpen Bronnen. MySQL kennisbronnen mysql/ Interactieve SQL-cursus W3schools.com Initiatie SQL : Inleiding tot SQL - 219

48 220 - Dreamweaver CS5 - PHP5

49 12 Webapplicatie: boekengids. In deze toepassing gaat u de boekengids in een website integreren. De applicatie bevat twee grote blokken. Het publieke gedeelte. In het publieke gedeelte van de site krijgt de gebruiker een beknopt overzicht van alle boeken die in de database aanwezig zijn. Bij elk boek hoort een link die de gebruiker naar een detailpagina brengt. Op de detailpagina verschijnt ondermeer een volledige inhoud van het desbetreffende boek. Het administratieve gedeelte. In het administratieve gedeelte kan de beheerder auteurs en boeken aan de database toevoegen, wissen en de gegevens wijzigen. Het administratieve gedeelte wordt volledig afgeschermd met een login en een paswoord.! Voor deze applicatie is het administratieve gedeelte vanop elke pagina toegankelijk via de loginknop, bovenaan de pagina. Dit vergemakkelijkt het testen van de site. In een "echte" webapplicatie wordt het administratieve gedeelte meestal achter een verborgen URL geplaatst. U hoeft voor dit hoofdstuk geen nieuwe site te definiëren. U werkt verder aan de website PHP_Boekengids (zie hoofdstuk 11). Alle oefenbestanden bevinden zich in de map site_ontwerp. In de map site_klaar vindt u de afgewerkte versie van de site De database vernieuwen. In voorgaande hoofdstukken hebt u met de database boekengids gewerkt. Voor deze toepassing gaat u de oude database vervangen door een nieuwe versie. De nieuwe versie bevat nog een derde tabel met daarin de logingegevens van de site.» Open phpmyadmin in een browser.» Open de database boekengids.» Verwijder de view view_auteur_boek.» Verwijder de tabellen tbl_boeken en tbl_auteurs (in deze volgorde!). 12: Webapplicatie: boekengids - 221