Effectief Actief. Werkblad beschrijving interventie. Coach methode

Transcriptie

1 Effectief Actief Werkblad beschrijving interventie Coach methode

2 Werkblad ter beoordeling van interventie voor Effectief Actief Dit werkblad vormt de basis voor uw aanmelding voor Effectief Actief. De inhoud wordt gebruikt voor de beoordeling van uw interventie en dient als inventarisatie voor het eventuele ondersteuningstraject. Wij raden u aan om het blad eerst goed door te lezen voordat u begint met het invullen ervan. Zijn er onduidelijkheden of heeft u specifieke vragen, neem dan contact op met uw accountmanager. Binnen dit werkblad worden twee categorieën onderscheiden: Goed beschreven () en overige niveaus (). Een korte omschrijving vindt u hieronder. Om erkend te kunnen worden binnen Effectief Actief moeten minimaal alle velden van categorie op een goede kwalitatieve wijze zijn beschreven. De informatie die u in dit werkblad invult kan worden ingezet op verschillende plekken waar afnemers straks naar interventies zoeken. Hiermee kunt u uw interventie profileren: met goede informatie kan de potentiële afnemer een gegronde keuze maken (o.a. binnen het programma Sport en Bewegen in de Buurt). Denk hierbij bijvoorbeeld aan uw algemene contactgegevens, de samenvatting van uw interventie, de omschrijving van de doelgroep en het eventuele praktijkvoorbeeld. Met het invullen van dit werkblad gaat u akkoord met de publicatie ervan. Als u bepaalde informatie liever niet publiek wilt communiceren, geef dit dan aan bij uw accountmanager. Bent u niet zeker van de vraagstelling of schat u in dat een antwoord vergaand zoekwerk of nieuwe inzichten vereist? Neem dan contact op met uw accountmanager. Het kan dan zijn dat dit onderdeel deel uitmaakt van uw ondersteuningstraject. Wij vragen u bij het invullen om geen wijzigingen te doen in de opmaak van dit document. Veel succes bij het invullen van het werkblad! Projectteam Effectief Actief Accountmanager: Elise van Casteren elise.vancasteren@nisb.nl Door het hele werkblad vindt u een kolom C (kort voor categorie ). Daarin staat aangegeven bij welk van onderstaande twee categorieën de vraag hoort: (Goed beschreven) (Overige niveau s) Om erkend te worden in Effectief Actief moeten minimaal alle velden van niveau zijn ingevuld. Uiteraard kan uw accountmanager assisteren bij het invullen van verplichte velden waar u nu nog geen antwoord op kunt formuleren. Alle vragen van niveau zijn extra en dragen bij aan de kwaliteitsslag die binnen Effectief Actief mogelijk is. Deze vragen hebben betrekking op verschillende aspecten van de ondersteuning bij het verder ontwikkelen van uw interventie. Vul in wat u beschikbaar heeft en overleg eventuele moeilijk in te vullen velden met uw accountmanager. Pagina 2 van 26

3 ACHTERGROND nterventie Titel C COACH methode Eigenaar Centrum voor Beweging en Onderzoek / RUG Adres Eemskanaal Zuidzijde 47 Postcode 9723 AR Plaats Groningen info@coachmethode.nl /sprenger@cbogroningen.nl Telefoon (CBO Groningen) Website Contactpersoon Naam Drs. Siska R. Sprenger Organisatie CBO Groningen/ RUG Adres Eemskanaal Zuidzijde 47 Postcode 9723 AR Plaats Groningen sprenger@cbogroningen.nl Telefoon / de Contactpersoon (optioneel) Naam Brechje Houet Organisatie CBO Groningen Adres Eemskanaal Zuidzijde 47 Postcode 9723 AR Plaats Groningen houet@cbogroningen.nl Telefoon / Samenvatting Schrijf hier een korte, pakkende, beschrijving van de interventie (max. 600 woorden). Een soort foldertekst die wordt gebruikt als korte kennismaking van uw interventie. Onderdelen van een goede wervende samenvatting zijn doelstelling, doelgroep en globale beschrijving van de activiteiten die op lokaal niveau worden uitgevoerd. Redeneer hierbij vanuit het perspectief van de potentiële afnemer. De tekst zal worden ingezet op plekken waar afnemers straks naar interventies zoeken. COACH methode Het doel van de COACH methode is het stimuleren van lichamelijke activiteit van mensen met bewegingsarmoede die niet of nauwelijks gemotiveerd zijn en uit zichzelf niet gaan bewegen. Door activiteiten te bevorderen in het dagelijks leven zoals wandelen, fietsen en traplopen, en deze in te passen in de dagelijkse (beweeg)routine is deze methode zeer geschikt voor mensen die geen affiniteit hebben met sport of trainen. De COACH methode is in te zetten bij: - Volwassenen; - Ouderen; - Mensen met een chronische aandoening; - Werknemers. Een basis COACH project duurt 12 maanden: een activeringsfase van 4 maanden en een follow up fase van 8 maanden. Deelnemers leren leefstijlactiviteiten in te bouwen in het dagelijks leven. Het stimuleren van lichamelijke activiteiten wordt ondersteund door een speciaal getrainde COACH met COACH gesprekken, en door gebruik te maken van een stappenteller in combinatie met My Coach (monitoringsysteem). Het veranderen van beweegroutines is primair geconcentreerd op gedrag en niet op bewustwording. n de praktijk blijkt dat gewoon doen en voelen hoe het gaat veel effectiever is dan het beredeneren van de noodzaak van verandering. Per locatie die de COACH methode wil invoeren wordt een projectplan op maat gemaakt, hierin wordt de nadruk gelegd op: - Projectontwikkeling, begeleiding en advisering; - COACH training (5 dagdelen): de opgeleide Coaches gaan na deze training het project uitvoeren binnen de organisatie; - Fittest aan begin en einde van het project; - Materiaal; - Evaluatie met wetenschappelijke rapportage. Effecten - Significante toename van de lichamelijke activiteit met 38%; - Significante toename fysieke fitheid (kracht, coördinatie en uithoudingsvermogen); - Significante afname van bloeddruk en vetpercentage; Pagina 3 van 26

4 - Stijging van het percentage deelnemers dat voldoet aan de NNGB; - De COACH methode is positief gewaardeerd door de deelnemers; - Verbetering kwaliteit van leven bij ouderen; - Verbetering ziektebeloop, ziektesymptomen, kwaliteit van leven bij chronische aandoeningen. Materialen: - Gebruikershandleiding en COACH Training voor de uitvoering van COACH methode; - Protocollen; - Stappenteller; - Folders (werk/zorg); - My Coach/website. Deskundigheidsbevordering: Training Coaches/Counselors Kostenindicatie: De kosten zijn afhankelijk van de lokale situatie en aantal deelnemers. Variërend van per deelnemer. Bij een eerste project zijn er eenmalige opstartkosten voor o.a. de training die hoort bij COACH. Organisatie: COACH methode is een product van de RUG en Centrum voor Beweging en Onderzoek (CBO) Groningen. CBO verzorgt de COACH training en ondersteunt bij het opstarten en uitvoeren van het project. Elk COACH project wordt door CBO geëvalueerd. Voor meer informatie: info@coachmethode.nl Telefoon: Website: 1 AANLEDNG EN PROBLEEM, DOELEN EN DOELGROEP A - Aanleiding - Wat is de aanleiding geweest om de interventie te starten? Welk probleem pakt de interventie aan? Geef aan wat de aard, omvang, spreiding en gevolgen zijn van deze aanleiding of het probleem. Maximaal 400 woorden. Gezondheidsrisico s van te weinig bewegen Te weinig bewegen heeft een negatieve invloed op het lichaamsgewicht, het vetpercentage, de cholesterolratio, de glucosetolerantie, de insuline-gevoeligheid, de botdichtheid, de bloeddruk en de fysieke belastbaarheid. Deze risicofactoren bevorderen het ontstaan van hart- en vaatziekten, bepaalde vormen van kanker, (bewegings)angst en depressie, diabetes mellitus type en osteoporose (CBO/RUG 2011a). Lichamelijke activiteit is daarmee één van de leefstijlfactoren voor verschillende vormen van gezondheid (RVM 2010a). Onvoldoende bewegen is in Nederland jaarlijks verantwoordelijk voor naar schatting ruim sterfgevallen (RVM 2010b). Lichamelijke inactiviteit is daarmee één van de belangrijkste onafhankelijke determinanten van vroegtijdig overlijden (CBO/RUG 2011b). Beweeggedrag van de bevolking in Nederland Een aanzienlijk percentage van de volwassen bevolking is nog steeds inactief. Als maatstaf voor bewegingsarmoede wordt de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) gehanteerd (NSB 2009). Deze gaat voor volwassenen uit van 30 minuten matig intensief bewegen gedurende tenminste vijf dagen per week of een equivalent van stappen per dag. n 2009 voldeed 39% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder niet aan de NNGB. De fitnorm houdt in: 3 keer per week minstens 20 minuten zwaar intensief bewegen. Voor de Fitnorm geldt, dat 76% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder niet voldoet aan de fitnorm. Bij de Combinorm, de combinatie van de NNGB en de Fitnorm, geldt dat het percentage Nederlanders van 18 jaar en ouder dat in 2009 hieraan niet voldoet 32% is (NSB 2009). Onderzoek heeft aangetoond dat een geringe toename van lichamelijke activiteit in het dagelijks leven bij met name bij volwassenen en ouderen die te weinig bewegen de grootste fitheids- en gezondheidswinst oplevert. Ook is duidelijk dat het bevorderen van lichamelijke activiteit in het dagelijks leveren (wandelen en fietsen) een vergelijkbare gezondheidswinst oplevert als sport- en fitnessactiviteiten. Uit vergelijkend onderzoek naar de effectiviteit van bewegingsinterventies bij uiteenlopende groepen mensen met een chronische aandoening is in ieder geval duidelijk geworden dat persoonlijke begeleiding bij leefstijlactiviteiten zeer gunstige perspectieven biedt voor gedragsverandering op langere termijn (Kahn et al., 2002). Tot slot biedt het gebruik van stappentellers en versnellingsmeters voor het stimuleren van gedragsverandering nieuwe perspectieven omdat deelnemers concrete doelen kunnen nastreven en zichzelf kunnen monitoren. Pagina 4 van 26

5 Op grond van deze inzichten heeft CBO Groningen i.s.m. Bewegingswetenschappen (Rijksuniversiteit Groningen) de COACH methode ontwikkeld waarin met behulp van exercise counseling en monitoring/feedback de lichamelijke activiteit van sedentaire mensen wordt bevorderd. De COACH methode voor de doelgroep Werknemers is door CGL reeds als Theoretisch goed onderbouwd beoordeeld (2011). De voorliggende beschrijving voor Goed Beschreven geldt voor de volgende doelgroepen: (jong) volwassenen en ouderen met en zonder chronische aandoening. B - Doel van de interventie - Wat beoogt de interventie te bereiken? Bij wie? Waar heeft de interventie daadwerkelijk een concrete invloed op? - Beschrijf de doelen en eventuele subdoelen resultaatgericht en zo concreet mogelijk. Maak bij de beschrijving van de doelen gebruik van het SMARTE-model. Zie bijlage 1. Zorg ervoor dat de doelen duidelijk te herleiden zijn tot de aanleiding. Algemeen: Het doel van het COACH leefstijlprogramma is het bereiken van een verhoging van de lichamelijke activiteit van sedentaire (letterlijk zittende ) mensen door middel van het bevorderen van activiteiten in het dagelijks leven. Het gaat bij lichamelijke activiteit niet om sport, maar om eenvoudige bewegingen als wandelen, fietsen en traplopen. Doel is, dat de deelnemers leren hoe zij deze leefstijlactiviteiten kunnen inbouwen in hun dagelijks leven. De concrete, SMART doelstelling wordt individueel, per individu op maat vastgesteld. Deze worden geformuleerd door de deelnemer op grond van de motivatie die in het eerste COACH gesprek wordt besproken, en op grond van het huidige beweegpatroon. Met de COACH methode worden de beweegdoelen gebaseerd op de stappennorm. Bij elk COACH counselingsgesprek wordt het huidige beweegpatroon met deelnemer besproken o.g.v. stapgegevens en hierop worden concrete doelen gesteld (in aantal stappen, termijn, welke activiteiten). C - Doelgroep - Wat is de einddoelgroep van uw interventie? Let op: de einddoelgroep is altijd de daadwerkelijke eindgebruiker, bijvoorbeeld jeugd in basisschoolleeftijd (4-8 jaar) of ouderen in een woonzorg instelling. - Wat is de intermediaire doelgroep (uitvoerders/ professionals) die u met uw interventie wilt bereiken? Wees specifiek en ga in de beschrijving in op de rol en verantwoordelijkheid van iedere intermediaire doelgroep en bijbehorende organisatie. Een voorbeeld: de einddoelgroep is jeugd in de leeftijd van 4-12 jaar. De intermediaire doelgroep kan dan zijn docenten en/of trainers bij sportclub. De bijbehorende organisaties zijn dan respectievelijk school en sportvereniging. - Noem ook eventuele subdoelgroepen waar specifiek aandacht voor is of die een rol is toebedeeld. n het voorbeeld hierboven zouden dat ouders kunnen zijn in het kader van Algemeen: De doelgroep wordt bij COACH als volgt omschreven: mensen (leeftijdsonafhankelijk) met of zonder chronische aandoening, die onvoldoende bewegen (kijkend naar de stappennorm) en weinig intrinsiek gemotiveerd zijn om dit te veranderen. Daarnaast is een kenmerk van de doelgroep het feit dat zij geen affiniteit hebben met sport of trainen (dit kan ook samenhangen met beperking door een aandoening). Het project richt zich op mensen die te weinig bewegen volgens de stappennorm en/of NNGB. Binnen de groep sedentaire mensen zijn overeenkomsten als het gaat om de redenen dat zij onvoldoende bewegen en de motivatie die hier bij hoort: weinig intrinsieke motivatie en een sterke externe attributie zijn eigenschappen die je hier ziet. ntermediaire doelgroepen Met het oog op inbedding van de COACH methode binnen provinciaal en gemeentelijk beleid, wordt samengewerkt met verschillende partijen: provinciale sportraden, gemeenten, ROSsen, GGDen, gezondheidscentra, huisarts- en fysiotherapiepraktijken, ziekenhuizen. Werkzaamheden die in het kader van deze doelstelling zullen worden uitgevoerd zijn gespecificeerd in projectplannen. n het projectplan worden concrete doelstellingen omschreven, de werkwijze binnen het project en de takenverdeling tussen verschillende partijen. Nieuw is de nauwe samenwerking met landelijke fysiotherapieketens en zorggroepen, waardoor makkelijker op lokaal niveau beslissingen kunnen worden genomen (door landelijk draagvlak dat ontstaat). Subdoelgroep n sommige gevallen worden partners van de deelnemers betrokken. Zij komen niet via de officiële screening binnen in het project, maar via de partner. Na het intakegesprek met de COACH deelnemer blijkt soms dat de partner ook eigenlijk een geschikte persoon is om deel te nemen. Pagina 5 van 26

6 ouderparticipatie. Wees zo specifiek mogelijk in de omschrijvingen. Laat zien dat de gekozen doelgroep aansluit bij de aanleiding en doelstelling van de interventie. - Aan welke criteria moet de doelgroep voldoen om in aanmerking te komen voor de interventie? Kortom, wie kan wel meedoen, en wie niet? - Heeft u bij het ontwikkelen van de interventie de doelgroep(en) betrokken? Bijvoorbeeld d.m.v. een enquête of gesprekken? Zo ja, licht toe hoe u dat heeft gedaan. Algemeen: De indicatie voor deelname is mensen die te weinig bewegen, ofwel die niet aan de normen volgens de NNGB en/of stappen voldoen. Ook moeten zij voldoende gemotiveerd zijn voor deelname aan COACH. Deelname is vrijwillig. De indicatie wordt vastgesteld binnen een traject van persoonlijke voorlichting over bewegen door middel van een mondeling gesprek door een speciaal voor COACH getrainde Exercise Counselor (beweegconsulent). n dit traject wordt bekeken of een deelnemer voldoet aan de insluitcriteria (CBO/RUG 2011b). Voor de werving/screening bestaat een benaderprotocol waarin wordt vastgesteld welke deelnemers voor het project in aanmerking komen en op welke wijze zij worden benaderd. nclusiecriteria voor deelname zijn: onvoldoende bewegen in het dagelijks leven (daarbij is het criterium de stappennorm) en interesse en bereidheid om deel te nemen (De Greef et al 2009a). Wat betreft het beweegpatroon wordt dit op subjectieve wijze gemeten (hoe schatten deelnemers hun eigen beweegpatroon in) en op objectieve wijze (stappenteller dragen gedurende 2 weken). De interesse en bereidheid om deel te nemen worden gemeten met een vragenlijst, de zg. Stage of Change vragenlijst (Marcus & Simkin, 1993), aangevuld met mondelinge intake met betrekking tot de motivatie. Deelnemers met Stage of Change score 2 ( denken over lichamelijk actief worden ) en 3 ( niet frequent lichamelijk actief ) kunnen deelnemen. De COACH doelgroep zit in de contemplatie en preparatie fase. Kenmerk van deze fases is dat mensen met name extern gereguleerd zijn en daarom niet uit zichzelf in actie komen om gedrag te veranderen. Hierbij biedt COACH ondersteuning door deelnemers bewust te maken van hun huidige beweegpatroon EN de mogelijkheden waar de deelnemer zelf op aan kan grijpen. Wat betreft motivatie moet worden gekeken in hoeverre deelnemers denken dat bewegen voor hen een positieve invloed kan hebben EN in hoeverre zij bereid zijn om daar met ondersteuning iets aan veranderen zonder dat dit met sport/trainen te maken heeft. COACH richt zich op meer bewegen d.m.v. leefstijlactiviteiten die ieder zelf kan bepalen. Exclusie: precontemplatie, omdat deze groep niet gemotiveerd is te veranderen. Om gedrag te veranderen, moet een zekere bereidheid aanwezig zijn om hier aan te werken (met ondersteuning). De voordelen moeten voor de deelnemer op wegen tegen de inspanningen. Bij de precontemplatiefase is dit (nog) niet het geval. Ook worden mensen ge-excludeerd wanneer zij al voldoen aan de norm; zij worden evt. doorverwezen naar een sport-/trainingsaanbod. Daarnaast bestaan contra indicaties voor deelname o.g.v. ernstige orthopedische of cardiovasculaire problematiek. Nee, er is sprake van een evidence based programma; de fundamenten zijn gebaseerd op literatuur. 2 PLAN VAN AANPAK A nterventiestrategie - Beschrijf hoe de interventie in de praktijk wordt uitgevoerd. Welke methodiek/werkwijze wordt gebruikt? Vermeld hierbij de volgorde van de onderdelen, handelingen of stappen. Het gaat hier dus om de aanpak van de interventie op lokaal Zo gauw interesse bestaat bij een organisatie wordt gezamenlijk een projectplan ingevuld, waarbij CBO over een format beschikt. Onderdelen die aan de orde komen zijn: 1 Projectomschrijving 1.1 Het belang van bewegen voor gezondheid 1.2 Doelstelling en beoogde projectresultaten 1.3 Plan van aanpak 1.4 Projectplanning 2 Projectorganisatie 3. Raming van de kosten Pagina 6 van 26

7 niveau. Wees zo specifiek mogelijk in de beschrijvingen. Laat zien dat het plan van aanpak aansluit bij de aanleiding, doelstelling en doelgroep(en) van de interventie. 4. Werkplan en stappenplan Het stappenplan fungeert als draaiboek en maakt onderscheid in een voorbereidingsfase (waarbij de randvoorwaarden worden gecreëerd) en een uitvoeringsfase (waarin de COACH methode daadwerkelijk wordt geïmplementeerd). Voorbereidingsfase: n deze fase wordt zorg gedragen voor het vaststellen van het projectplan en de organisatie/ verdeling van taken. Hierbij valt te denken aan het aanstellen van een interne coördinator, werven van testleiders en Coaches (die de door CBO verzorgde cursus moeten volgen), het uitwerken van de protocollen en verzamelen van benodigde materialen. CBO speelt hier een coördinerende rol. Daarnaast wordt de voorbereidingsfase gebruikt voor het opleiden van de fittestleiders en Coaches en het starten van de wervings-/screeningsfase (deelnemers voor COACH). Dit gebeurt in een aantal stappen: de benadering kan op diverse manieren gebeuren: de voorkeur heeft rechtstreeks individueel benaderen. Alle benaderden die met COACH mee willen doen krijgen een stappenteller en een eigen inlogcode voor My Coach ( gedurende een periode van twee weken. Aan de hand van die gegevens wordt gekeken naar het aantal mensen dat gemiddeld niet aan de stappen per dag komt. Deze groep voldoet aan de inclusiecriteria en kan meedoen aan het project. Zij krijgen daarvoor een brief en een folder, waarna de interne projectcoördinator hen persoonlijk benadert om mee te gaan doen. Er vindt dan een individueel intakegesprek plaats met de Coach en de eerste COACH fittest vindt plaats. Uitvoeringsfase: De opzet van de coach methode bestaat uit twee fasen: een introductieperiode (4 maanden) en een vervolgperiode (8 maanden). De totale duur van de uitvoering van het project in de werksetting bedraagt dus ongeveer 12 maanden. De opbouw van de interventie is als volgt. ntroductieperiode n de introductieperiode worden vier COACH gesprekken georganiseerd. n deze vier gesprekken wordt gezocht naar mogelijkheden om meer bewegen in te passen in de leefstijl. Voor deelnemers met fysieke beperkingen is de norm afhankelijk van de fysieke belastbaarheid. Daarop zal de persoonlijke beweegnorm worden gericht. Uitgangspunt is de stappennorm. Aan het eind van deze periode vindt de tweede fittest plaats. Vervolgperiode n de vervolgperiode van 8 maanden vinden twee gesprekken plaats, gericht op volhouden van beweeggedrag en omgaan met terugval (bijvoorbeeld doordat het winter wordt of het slecht weer is). Aan het eind van deze periode vindt weer een fitheidstest plaats. Hierbij worden de resultaten vergeleken met de eerste en tweede test zodat de veranderingen zichtbaar worden. De in totaal zes gesprekken vinden plaats volgens een gedragsveranderingsprotocol, waarin het stimuleren van bewegen in het dagelijks leven centraal staat. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van een door de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelde motivatiegesprekstechniek om bewegen te stimuleren. De gesprekken worden in principe individueel gevoerd. Een aantal gesprekken is echter ook geschikt om in groepsverband gevoerd te worden met maximaal zes deelnemers. nhoud van de interventie Algemeen: Het leefstijlprogramma bestaat uit drie onderdelen: 1. Het wervingsprotocol Hiermee worden de deelnemers geworven in een huisartsenpraktijk (of in andere settings, zoals een ziekenhuis of bedrijf). Om te garanderen dat mensen, die daarvoor in aanmerking komen, deelnemen aan het COACH project worden ze vanaf het moment dat ze worden voorgelicht tot en met hun deelname aan het sportaanbod, persoonlijk begeleid. Zij krijgen persoonlijke voorlichting over bewegen door middel van een mondeling gesprek. Dit gesprek wordt gevoerd door een speciaal voor COACH getrainde beweegconsulent. Deze training wordt door de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en het Centrum voor Beweging en Onderzoek Groningen (CBO) gegeven. Ter ondersteuning is er een specifieke brochure over het belang van sport en bewegen beschikbaar. Als een deelnemer voldoet aan de insluitcriteria en op grond van de voorlichting heeft besloten om mee te doen, wordt in overleg met hem of haar bepaald wat het meest geschikte moment is om aan het COACH project te beginnen. Pagina 7 van 26

8 - Welke partijen zijn betrokken bij de uitvoering? Hoe werken deze samen? 2. Het meetprotocol Het meetprotocol bestaat uit drie onderdelen: 1. Een fitheidstest waarin motorische (uithoudingsvermogen, beenkracht, coördinatievermogen, flexibiliteit en reactiesnelheid) en fysiologische fitheid (bloeddruk, BM, vetpercentage) van de deelnemers worden gemeten. Voor de testonderdelen wordt gebruik gemaakt van de Groninger fitheidstest voor Ouderen en de Senior Fitness Test. 2. Stappenteller. Het lichamelijk activiteitenpatroon wordt geïnventariseerd met behulp van een stappenteller (Digiwalker SW-200). De deelnemers dragen voor het vaststellen van het lichamelijk activiteitenpatroon dagelijks, gedurende de hele dag, een stappenteller en noteren het aantal gezette stappen in een dagboekje. 3. My coach. Voor de verwerking van het dagelijks stappenpatroon is de applicatie My Coach ontwikkeld. Hierin kan de deelnemer de stappen invoeren en krijgt in grafiekvorm feedback over zijn beweegpatroon. De Coach kan ook inloggen en zo de deelnemer volgen, mail sturen en gespreksverslagen (of de uitslag van de fitheidstest uploaden, zodat de deelnemer dit weer kan downloaden). 3. Het gedragsveranderingsprotocol Hierin staat het stimuleren van bewegen in het dagelijks leven met behulp van Exercise Counseling centraal. De Coach-leefstijlinterventiemethode is gebaseerd op de self determination-theorie, de goal settingtheorie en de goal implementation-theorie (Deci & Ryan, 1985). De self determination-theorie levert een bijdrage aan het veranderen van gedrag van niet-intrinsiek gemotiveerde deelnemers. De goal setting-theorie levert een bijdrage aan het gebruik van doelen (inclusief feedback) voor gedragsverandering en de goal implementation-theorie specificeert de werkwijze om doelen effectief te kunnen omzetten in gedrag. Met name de goal implementation-theorie helpt de Coach om met deelnemers een concreet plan van aanpak te maken voor hoe ze in de dagelijkse praktijk meer gaan bewegen. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van een door het nterfacultair Centrum Bewegingswetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelde motivatiegesprekstechniek om bewegen te stimuleren. n deze methode is het belangrijk dat deelnemers in een aantal fasen hun individuele beweegnorm ontwikkelen, die ze als dagelijkse routine kunnen realiseren. De deelnemers kunnen daartoe individueel of in kleine groepen worden begeleid. ndividuele begeleiding is face-toface, telefonisch, via of MSN mogelijk. Voor de begeleiding is een gespreksprotocol van 4-6 gesprekken ontwikkeld. De Exercise Counseling wordt door getrainde counselors uitgevoerd. Ter ondersteuning maken de deelnemers gebruik van een stappenteller. Hiermee kunnen de deelnemers zichzelf monitoren. De Coach speelt een cruciale rol bij de feedback van het stappenpatroon. Wat moeten mensen doen om de stappennorm te halen? Een van de achterliggende theorieën is Goalsetting, waarbij uitdagende, maar realistische doelen worden gesteld. Hiertoe wordt een stappenteller, My Coach en een implementatieplan gebruikt. Afhankelijk van het beweegniveau van de deelnemer bij aanvang, wordt besproken waar mogelijkheden en beweegruimte ligt stappen komt grofweg overeen met 1,5 uur lopen; alle bewegingen die je maakt op een dag worden hierbij mee geteld. 10 minuten wandelen, levert ca stappen op. Voor activiteiten als wandelen en fietsen geldt een omrekeningsfactoor naar stappen. Op deze manier kunnen deelnemers zelf bepalen met welke activiteiten ze het aantal stappen willen halen en hoe lang de duur is waarin ze de activiteiten uitvoeren. Niet iedereen haalt de stappen; dit is mede afhankelijk van het startniveau. Voorbeeld: als een deelnemer bij aanvang 5000 stappen/dag zet, is het niet realistisch om meteen als doel stappen/dag af te spreken. Hiervoor zou de deelnemer dagelijks 5000 stappen extra moeten zetten en dit komt overeen met dagelijks ca. 50 minuten extra bewegen (wandelen/fietsen/etc.). De COACH methode is inmiddels succesvol toegepast in diverse settings en bij diverse doelgroepen. De settings zijn behalve de huisartsenpraktijk, ook het bedrijf of het ziekenhuis en gemeenten. De keuze van de betrokken partijen is afhankelijk van de einddoelgroep die wordt ingesloten. Voor de doelgroep Chronische aandoeningen wordt veel gewerkt vanuit fysiotherapiepraktijken, gezondheidscentra en zorggroepen, maar ook 2 e lijns zorginstellingen. Ook wordt per doelgroep bepaald wie de meest geschikte persoon (professional) is, die de uitvoering op zich neemt. Dit is afhankelijk van de betrokken professionals (bij diabetespatienten zijn fysio s, diabetesverpleegkundigen, diëtisten en praktijkondersteuners geschikt). Ook is het afhankelijk van de bestaande infrastructuur die al binnen de organisatie bestaat (praktijkondersteuners spelen bij de werving/screening een belangrijke rol, omdat zij patiënten vaker zien en een persoonlijk contact met ze hebben). Wanneer niet specifiek wordt gericht op een ziektebeeld, maar op een leeftijdsgroep binnen een gemeente, vindt samenwerking plaats met gemeenten en buurt-/wijkondersteuners. Pagina 8 van 26

9 - Beschrijf op welke manieren u de (verschillende) doelgroep(en) heeft geworven of gaat werven en leg uit waarom u voor deze aanpak hebt gekozen. De samenwerking wordt door CBO en de interne coördinator vorm gegeven. Hierbij ligt de uitvoering bij de betrokken organisatie. CBO heeft als standaard taken de begeleiding, training van de professionals en de evaluaties van het project (effect, toepasbaarheid en proces). Benadering van de einddoelgroep Benadering COACH doelgroep Externe attributie Niet intrinsiek gemotiveerd Persoonlijk benaderen Brief of Via arts of paramedicus Flyer of website ntrinsiek gemotiveerd nterne attributie Deze vraag is alleen van toepassing als de sociale omgeving een aandachtspunt is binnen de interventie. Bijvoorbeeld als ouders worden betrokken bij een interventie voor kinderen. - Beschrijf hoe er binnen de interventie aandacht wordt gegeven aan het betrekken van de sociale omgeving van de doelgroep. - Waar wordt uw interventie uitgevoerd? Beschrijf de setting van de interventie, bijvoorbeeld op school, indoor/outdoor, bij een sportvereniging, binnen bedrijven en licht toe waarom deze setting de meest geschikte De benadering van de doelgroepen voor de COACH methode kan op verschillende manieren. Toch heeft de manier van persoonlijke benadering de voorkeur, omdat je daarmee tegemoet komt aan de eigenschappen van de deelnemers voor COACH: vaak zijn zij weinig intrinsiek gemotiveerd EN extern geattribueerd. Dit betekent dat deze doelgroep zich over het algemeen niet uit zichzelf aanmeldt voor dit soort beweegprojecten. De COACH methode voorziet in een persoonlijke benadering waarin in gesprek wordt gegaan met de deelnemers. Vervolgens kan met ze worden besproken hoe zij naar gedrag kijken en welke voordelen voor hen persoonlijk spelen t.o.v. de nadelen die zij zien. Dit is de eerste stap in gedragsverandering. Benadering van de intermediairen Voortraject: het uitzetten van de COACH methode in de praktijk (m.n. gemeenten, 1 e, 2 e lijns zorg instellingen). Vanuit het COACH team vindt werving plaats met gebruikmaking van verschillende netwerken en media: - COACH is opgenomen sinds 2007 in het NASB plan: veel landelijke PR en communicatie richting gemeenten en organisaties binnen de zorg (mail, nieuwsbrieven, symposia, folders); - Rechtstreekse benadering door COACH team: afspraak + presentatie met directie/hrm/ fysiotherapeuten/huisartsen; - Publicaties in vakbladen: gemeenten/organisaties vinden de weg naar COACH; - Opname van COACH in beleid landelijke fysiotherapieketens en zorggroepen; - Opname van COACH (werkwijze en theoretisch achtergrond) bij onderwijs (Master Fysiotherapie); -Bekendheid bij ziektekostenverzekeraars; -Samenwerking met ROS-sen en provinciale sportraden. De COACH methode is breed inzetbaar. Er wordt op dit moment COACH in de volgende settingen uitgevoerd: - Gemeenten volwassenen / ouderen (met of zonder chronische aandoening) - Gezondheidscentra verschillende patiëntengroepen zoals COPD, Diabetes, CHZ, oncologie, reuma - Bedrijven volwassenen/ouderen (met of zonder chronische aandoening) - Ziekenhuizen verschillende patiëntengroepen zoals COPD, Diabetes, CHZ, oncologie, reuma - Fysiotherapiepraktijken mensen met en zonder chronische aandoening Pagina 9 van 26

10 is voor de doelgroep(en) en uitvoerend professionals. - Zorgroepen verschillende patiëntengroepen zoals COPD, Diabetes, CHZ, oncologie, reuma - Onderwijsinstellingen (beroepsonderwijs, wo) studenten die later betrokken kunnen worden bij de uitvoering van de COACH methode. Hier vindt niet daadwerkelijk uitvoering van COACH plaats, maar het onderwijzen van toekomstige professionals die zich vervolgens met de uitvoering van de COACH methode kunnen bezighouden. B - Duur en intensiteit - Beschrijf de gebruikelijke doorlooptijd van de interventie en de duur en frequentie van de activiteiten. Een voorbeeld: een traject van 6 weken met 4 lessen, iedere les duurt 45 minuten. - ndien bovenstaande per setting verschilt, graag beschrijvingen per setting geven. - Waarom is voor bovenstaande duur en intensiteit gekozen? Welke elementen speelden hierbij een rol? Denk aan doelgroepen, werving, onderbouwde methodiek, lokale implementatie mogelijkheden, inpasbaarheid van werkzaamheden voor professionals. Let op: baseer de beschrijving op empirische of praktische informatie. COACH methode duurt 1 jaar: een activeringsperiode van 4 maanden en een follow up periode van 8 maanden. De eerste periode van 4 maanden heeft 5 contactmomenten (1 x fittest en 4 gesprekken), de follow up perioden van 8 maanden heeft 3 contactmomenten (2 follow up gesprekken en 1 fittest (hertest)). Een fittest duurt ca. 30 minuten en een gesprek ca. 30 minuten. NSLUTEN VAN DE JUSTE DOELGROEP Werving en screening ACTVERNGSPERODE Fitheidstest 1 Counselingsgesprek 1 Counselingsgesprek 2 Counselingsgesprek 3 Counselingsgesprek 4 FOLLOW UP PERODE Follow up Follow up Fitheidstest 2 Doelgroep is: Mensen bewegen onvoldoende, hebben geen affiniteit met sport, weinig intrinsiek gemotiveerd Benaderen van de deelnemers (zie eerdere beschrijving in het werkblad) VERANDEREN VAN BEWEEGGEDRAG Kennismaking, fittest, stappenteller Motivatie en doelen stellen Doelen bijstellen, verleggen van grenzen Op zoek naar individuele beweegnorm Vasthouden individuele beweegnorm GEDRAGSBEHOUD Tussenbalans en voortzetten beweegnorm Eindbalans en inzicht in cyclisch beweegpatroon Afsluitend Het actief werven, de twee fittesten en het aantal gesprekken van zes, zijn minimaal nodig om gedragsverandering te bewerkstelligen en de beoogde resultaten te behalen. Ook kost het twaalf maanden om het gedrag te laten beklijven. n de activeringsperiode ligt de frequentie van contactmomenten hoger; hierin leren de deelnemers onder begeleiding hoe zij hun eigen beweegpatroon kunnen interpreteren, hoe zij meer bewegen kunnen omzetten in beweegdoelen EN hoe zij doelen kunnen bijstellen op een SMART manier. De counselingsgesprekken en het monitorsysteem (stappenteller + My Coach) spelen hier een essentiële rol. Aan het einde van de activeringsperiode leren ze om te gaan met terugval. De follow up periode is bedoeld om de deelnemers zelfstandig om te laten gaan met het nieuw ontwikkelde beweegpatroon. De Coach en de twee gesprekken fungeren als vinger aan de pols en om de deelnemers inzichtelijk te maken hoe het beweegpatroon er gedurende 1 jaar uitziet (en welke invloed de seizoenen van het jaar hebben op bewegen). 3 THEORETSCHE ONDERBOUWNG VAN DE NTERVENTE A - Probleemanalyse en determinanten - Welke factoren zijn van toepassing op de interventie? Hoe hebben zij invloed op het behalen van de doelstelling(en)? Een goede theoretische onderbouwing laat zien hoe bestaande kennis (beschreven in literatuur) wordt gebruikt binnen uw interventie (bewezen werkzame principes) en hoe aanleiding, doelgroep, doelstellingen en plan van aanpak op elkaar aansluiten. Vaak is gebleken dat de theoretische onderbouwing heeft bijgedragen aan de kwaliteit van de interventie. Mocht uw interventie nog niet theoretisch zijn onderbouwd, neem dan eerst contact op met uw accountmanager voor vervolgstappen. Probleemanalyse (algemeen) De omvang van de bewegingsarmoede in Nederland is aanzienlijk en leidt indirect tot een aantal gezondheidsproblemen (zie voor nadere specificatie 1A). Te weinig bewegen heeft een negatieve invloed op het lichaamsgewicht, het vetpercentage, de cholesterolratio, de glucosetolerantie, de insuline-gevoeligheid, de botdichtheid, de bloeddruk en de fysieke belastbaarheid. Deze risicofactoren bevorderen het ontstaan van hart- en vaatziekten, bepaalde vormen van kanker, Pagina 10 van 26

11 Deze factoren zijn gezondheidsdeterminanten, onder te verdelen in persoonsgebonden- en omgevingsfactoren. Denk bijvoorbeeld aan attitude, kennis en bewustwording, vaardigheden, eigeneffectiviteit en gewoonten (persoonsgebonden factoren) en de fysieke en sociale omgeving. Laat duidelijk zien in hoeverre de determinanten geldig zijn voor de relevante (sub)doelgroepen. Onderbouw dit blok waar mogelijk met literatuur. (bewegings)angst en depressie, diabetes mellitus type en osteoporose (CBO/RUG 2011a). Lichamelijke activiteit is daarmee één van de leefstijlfactoren voor verschillende vormen van gezondheid (RVM 2010a). Onvoldoende bewegen is in Nederland jaarlijks verantwoordelijk voor naar schatting ruim sterfgevallen (RVM 2010b). Lichamelijke inactiviteit is daarmee één van de belangrijkste onafhankelijke determinanten van vroegtijdig overlijden (CBO/RUG 2011b). Een aanzienlijk percentage van de volwassen bevolking is nog steeds - inactief. Als maatstaf voor bewegingsarmoede wordt de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) gehanteerd (NSB 2009). Deze gaat voor volwassenen uit van 30 minuten matig intensief bewegen gedurende tenminste vijf dagen per week of een equivalent van stappen per dag. n 2009 voldeed 39% van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder niet aan de NNGB. Onderzoek heeft aangetoond dat een geringe toename van lichamelijke activiteit in het dagelijks leven bij met name bij volwassenen en ouderen die te weinig bewegen de grootste fitheids- en gezondheidswinst oplevert. Ook is duidelijk dat het bevorderen van lichamelijke activiteit in het dagelijks leveren (wandelen en fietsen) een vergelijkbare gezondheidswinst oplevert als sport- en fitnessactiviteiten. Uit vergelijkend onderzoek naar de effectiviteit van bewegingsinterventies bij uiteenlopende groepen mensen met een chronische aandoening is in ieder geval duidelijk geworden dat persoonlijke begeleiding bij leefstijlactiviteiten zeer gunstige perspectieven biedt voor gedragsverandering op langere termijn (Kahn et al., 2002). Tot slot biedt het gebruik van stappentellers en versnellingsmeters voor het stimuleren van gedragsverandering nieuwe perspectieven omdat deelnemers concrete doelen kunnen nastreven en zichzelf kunnen monitoren. Op grond van deze inzichten heeft CBO Groningen i.s.m. Bewegingswetenschappen (Rijksuniversiteit Groningen) de COACH methode ontwikkeld waarin met behulp van exercise counseling en monitoring/feedback de lichamelijke activiteit van sedentaire mensen wordt bevorderd. B - Beïnvloedbaarheid - Hoe hebben de hierboven omschreven factoren invloed op elkaar? - Zijn de met de interventie samenhangende factoren beïnvloedbaar? En zo ja: hoe? s het (praktisch) mogelijk om er iets aan te veranderen? Onderbouw dit blok waar mogelijk met literatuur. Beïnvloedende factoren Er zijn uiteenlopende reden om niet te bewegen. Daarvan zijn er twee belangrijke kenmerken die mensen met bewegingsarmoede delen, namelijk een gebrek aan intrinsieke motivatie en geen affiniteit met sport of fitness. Gebrek aan intrinsieke motivatie heeft betrekking op het gebrek aan overtuiging dat bewegen zin heeft en het ontbreken van de behoefte om daar zelf iets aan te doen. Geen affiniteit met sport en fitness hangt samen met een afkeer tegen intensief bewegen. Op basis van deze twee kenmerken is de COACH methode ontwikkeld om mensen met bewegingsarmoede te stimuleren om meer te gaan bewegen. De achterliggende theorieën en werkzame mechanismen zijn samen te vatten in onderstaand schema (De Greef, 2009b): THEORY MECHANSMS NTERVENTON EFFECT Goal setting Goal setting theory & mplementation ntention Self determination Decisonal balance Exercice counceling Changing routines Theorie Feedback Qua achterliggende theorieën is de COACH methode gebaseerd op de Goalsetting theorie (Locke & Lathem, 1990) en de Self Determinantion theorie (Decy & Ryan, 1985)(CBU/RUG 2011b). De goal implementation-theory specificeert de werkwijze om doelen effectief te kunnen omzetten in gedrag. Met name de goal implementation-theory helpt de beweegconsulent om met deelnemers een concreet plan van aanpak te maken voor hoe ze in de dagelijkse praktijk meer gaan bewegen. De goal setting en implementation-theory levert een bijdrage aan het gebruik van doelen (inclusief feedback) voor gedragsverandering. Goalsetting wordt gebruikt om SMART (Specifiek, Meetbaar, Aantrekkelijk, Realistisch, Tijdgebonden) geformuleerde beweegdoelen in het dagelijks leven te formuleren en te realiseren. Als referentie wordt de norm van stappen per dag aangehouden. Deelnemers worden aangemoedigd om hun eigen persoonlijke norm te ontwikkelen, omdat persoonlijke doelen effectiever zijn bij het realiseren gedragsverandering op basis van richtlijnen zoals een half uur bewegen per dag. Pagina 11 van 26

12 De self determination-theorie levert een bijdrage aan het veranderen van gedrag van weinig intrinsiek gemotiveerde deelnemers. Hieruit volgt de decisonal balance techniek die bij Coach methode worden toegepast om deelnemers inzicht te geven in de rol van bewegen in hun eigen leven. Deze techniek geeft mensen met weinig intrinsieke motivatie aanknopingspunten voor verandering van beweeggedrag. Exercice counseling Door middel van exercise counseling worden de deelnemers individueel of in kleine groepen begeleid. ndividuele begeleiding gebeurt face-to-face, telefonisch, via of MSN. Voor de begeleiding is een gespreksprotocol van 4-6 gesprekken ontwikkeld. De exercise counseling wordt door getrainde counselors, beweegconculenten, uitgevoerd. Zij maken gebruik van een specifiek voor COACH ontwikkelde counselingstechniek. Met behulp van deze gesprekstechniek, waarbij gebruik wordt gemaakt van een Rogeriaanse benadering, worden deelnemers in vier gesprekken begeleid om hun dagelijkse beweegroutine te veranderen. Feedback Ter ondersteuning maken de deelnemers gebruik van een stappenteller. Hierdoor kunnen mensen hun eigen lichamelijk activiteitenpatroon monitoren. Door het verkennen van eigen grenzen en het zelf formuleren van beweegdoelen wordt meer rekening gehouden met de eigen behoeften van mensen. De drempel om meer te gaan bewegen wordt hierdoor lager en de kans dat gedragsverandering tot stand komt en beklijft neemt sterk toe. Hiermee kunnen de deelnemers zichzelf monitoren. De coach, de beweegconsulent, speelt een cruciale rol bij de feedback van het stappenpatroon. Overige gebruikte theoretische modellen Ten slotte maakt de COACH methode tijdens de exercice counceling ook nog van overige theoretische (leer)modellen: de Relapse Prevention theorie (Marlatt & Rordon, 1985), de Transtheoretische benadering (Prochaska & Diclemente, 1994) en de Leertheorie van Kolb (1984). Verbinding theorie en aanpak (via doel, doelgroep) Er zijn twee voorwaarden die goalsetting tot een effectieve strategie maken. n de eerste plaats dient een instrument te worden gebruikt waarmee patiënten feedback krijgen over de mate waarin ze hun doelen weten te realiseren. De consulent geeft feedback door het aantal stappen van de deelnemer in een webapplicatie (My Coach) te verwerken zodat de deelnemer inzicht krijgt in de mate waarin de doelen zijn gerealiseerd. Op grond van deze feedback kan de deelnemer zijn doelen naar boven of beneden bijstellen (de Greef, 2010). Het veranderen van beweeggedrag vindt plaats in een aantal stappen. 1. Behoefte aan verandering: deze fase omvat de werving / screening van deelnemers (zie ook aanvulling bij Doelgroep). 2. Voordelen wegen op tegen inspanningen: hiertoe wordt o.a. Decisional Balancing gebruikt _ belemmeringen worden afgezet tegen mogelijkheden en de nadelen worden afgezet tegen voordelen. Dit is onderdeel van de COACH gesprekken en maakt de deelnemer inzichtelijk waar hij staat en waar keuzemogelijkheden liggen. 3. Actieplan, formuleren van doelen: het stellen van doelen heeft een significant effect op veranderen van gedrag. Bij elk COACH gesprek wordt huidige beweegpatroon besproken + evalueren/bijstellen beweegdoelen. Elk gesprek gaat de deelnemer met een nieuw, eigen beweegplan naar huis. 4. mplementatieplan, uitvoeren van de acties: het stellen van doelen alleen is niet voldoende; hier hoort een implementatieplan bij. Deze gaat niet alleen in op hoe/wanneer de acties worden uitgevoerd. Deze gaat ook in op f not, what then? Wat te doen als de doelstelling niet behaald wordt? Waar ligt dit aan en hoe wordt dit aangepakt? Hoe signaleer je dit op tijd en kun je dit voorspellen? (Gollwitzer, 1999). Bovendien wordt gebruik gemaakt van 2 andere mechanismen: 1. Priming (= het inslijten van nieuw gedrag); door leefstijlactiviteiten te koppelen aan activiteiten die toch al moeten gebeuren en deze in te bouwen in het dagelijks leven, ontstaat een nieuwe beweegroutine. Denk hierbij aan vervoer naar werk, traplopen, hond uitlaten, boodschappen doen. Daarnaast wordt gericht op het feit dat lichamelijke activiteiten ook leuk kunnen zijn (strandwandeling, museumbezoek, winkelen, klussen, etc). 2. Zelfregulatie: door deelnemers te leren hoe zij zelf invloed kunnen uitoefenen op eigen beweeggedrag en dat dat ze dit zelf kunnen volgen, leren zij hoe ze kunnen bijsturen. Pagina 12 van 26

13 aantal stappen Laat zien dat de onderbouwing van de interventie vertaald is in de gebruikte methodiek of werkwijze en dat deze geschikt is om de doelen te realiseren. Verantwoording Er zijn in voorgaande jaren diverse onderzoeken uitgevoerd die zich richten op de mechanismen achter de interventie: de gesprekstechnieken (Ytsma et al, 2004), leefstijlprogramma s en beweging, eigen effectiviteit en kwaliteit van leven (Schouwenaars et al, 2004), en de effecten van de Groninger nterventie Methodiek (De Greef et al, 2004). EEN VOORBEELD Wat houdt het bereiken van een actieve leefstijl in? Wat moeten mensen doen om stappennorm te halen? Een van de achterliggende theorieën is Goalsetting, waarbij uitdagende, maar realistische doelen worden gesteld. Hiertoe wordt een stappenteller, My Coach en een implementatieplan gebruikt. Afhankelijk van het beweegniveau van de deelnemer bij aanvang, wordt besproken waar mogelijkheden en beweegruimte ligt. Niet iedereen haalt de stappen; dit is mede afhankelijk van het startniveau. Voorbeeld: als een deelnemer bij aanvang 5000 stappen/dag zet, is het niet realistisch om meteen als doel stappen/dag af te spreken. Hiervoor zou de deelnemer dagelijks 5000 stappen extra moeten zetten en dit komt overeen met dagelijks ca. 50 minuten extra bewegen (wandelen/ fietsen/ etc.). n zo n geval wordt in COACH gesprekken besproken wat wel haalbaar is. Het weekpatroon wordt besproken: hoe komt het huidige beweegpatroon tot stand, hoeveel tijd kost dat, is er verschil in dagen, waar ligt ruimte om meer te bewegen en waar niet. Het beweegplan omschrijft het nieuwe beweegdoel in stappen, het type activiteiten en de dagen waarop deze worden uitgevoerd. Het gaat om leefstijlactiviteiten (wandelen, fietsen, traplopen, boodschappen doen, hond uitlaten, museumbezoek, etc.), die mensen kunnen inbouwen in hun dagelijkse routine. Het plan wordt het volgende COACH gesprek geëvalueerd. Deelnemers kunnen zichzelf continu monitoren via stappenteller en My Coach. Voorbeeld van een individueel stappenplan in grafiekvorm Case Dame van 55 jaar Alleenstaand, 1 kind van 16 thuis Werkt 20 uur (woensdag 4 uur, donderdag en vrijdag 8 uur) als administratief medewerkster Met de bus naar haar werk Zaterdag huishouden en boodschappen Zondag naar kerk (wordt met auto opgehaald) Maandag en dinsdag 2 uur vrijwilligerswerk in verzorgingshuis (handwerken). Wordt dan opgehaald met auto Wil meer bewegen, maar is weinig intrinsiek gemotiveerd en voelt zich constant moe Beweegpatroon de week voorafgaand aan het COACH gesprek Doelstelling Baseline Maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag Pagina 13 van 26

14 aantal stappen aantal stappe nvulling beweegplan o.g.v. persoonlijke situatie Lopen naar vrijwilligerswerk + maandag een vriendin ophalen folders kerk rondbrengen Maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag 0 lunch wandelen Lopend naar stoffenwinkel Naar de kerk lopen Baseline Opbrengst in toename stappen: in rood in de grafiek Toename 8000 Per dag 1143 extra (+17%) Baseline 6798 Gemiddeld aantal stappen/dag) Maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag 4 OVERDRAAGBAARHED A - Ondersteuning - s er vanuit uw interventie ondersteuning beschikbaar voor het lokaal uitvoeren van de interventie (het overdraagbaar maken)? Zo ja, beschrijf hoe deze is vormgegeven. Denk hierbij aan: mogelijkheid inhuren expertise (uitvoerende professionals), helpdesk of contactpersoon, of mogelijkheid tot deskundigheidsbevordering (cursus/training/coaching/etc.). Om COACH uit te voeren, moet de hiervoor door CBO/RuG ontwikkelde Training COACH worden gevolgd. Geschikte personen om deze Training te volgen zijn: onder meer fysiotherapeuten, verpleegkundigen en bewegingswetenschappers. n een profielschets van de Exercise Counselor zijn deze vereisten nader aangegeven. Het Train-de-trainer principe wordt nadrukkelijk niet toegepast. Elk nieuw op te starten COACH project kent, parallel aan de uitvoeringsfase, een begeleidingstraject. Deze wordt verzorgd door CBO Groningen. Een medewerker van RuG/CBO neemt na het eerste, na het derde en vlak vóór het 6 e gesprek contact op met de counselor om de gesprekken te bespreken. Wat ging er goed, wat ging er minder goed. Er wordt gezamenlijk gekeken naar de beste oplossing. Hierbij wordt door zowel CBO, als de counselor ingelogd op My Coach; op die manier kan heel concreet naar beweegdoelen van deelnemers gekeken worden en ook naar eventuele problemen die de counselor in de gesprekken ondervindt. Waar nodig kan CBO de counselor tips geven over de mogelijkheden binnen de motiverende gesprekken. Naast de inhoudelijke kant van de counselingsgesprekken, komt ook de organisatorische kan aan de orde en ook te gebruiken materialen (meetinstrumenten, protocollen, evaluatieformulieren, etc). Ook bij vervolgprojecten is en blijft er te allen tijde een helpdeskfunctie beschikbaar bij RuG/CBO. Pagina 14 van 26

15 De eind- en tussenevaluatie wordt altijd door RuG en/of CBO gemaakt. B - Handleiding - s er voor de overdracht van de interventie een handleiding of protocol die voldoet aan de criteria die onderaan dit werkblad staan vermeld in bijlage 2? De handleiding is reeds geëvalueerd door het NVEL en in 2011 goedgekeurd door het CGL (TGO). n overleg met de accountmanager (NSB) is de handleiding daarom niet opgenomen in de bijlage. De handleiding voldoet aan de criteria in bijlage 2. C Kwaliteitsbewaking - Wordt de kwaliteit van de uitvoering van uw interventie bewaakt? Zo ja, beschrijf hoe? Denk bijvoorbeeld aan registratie van activiteiten en resultaten, certificering, instellen stuurgroepen, etc. ndien u niet zelf de kwaliteit bewaakt, maar bijvoorbeeld de uitvoerende partij of een andere organisatie, graag vermelden. Alle begeleidende Coaches worden opgeleid door CBO/RuG (i.v.m. kwaliteitswaarborging van de implementatie van COACH. Daarnaast heeft het CBO een pakket met Algemene Voorwaarden opgesteld, waarin regels zijn vastgelegd met betrekking tot voorwaarden voor offertes en overeenkomsten, prijsopgaven, levertijden, kosten, intellectuele eigendomsrechten, aansprakelijkheid, scholingsprogrammatuur en gebruiksrecht, etc. Er wordt met iedere uitvoerende organisatie een overeenkomst gemaakt waarin de uitvoering van het project, de kosten, de begeleiding en de randvoorwaarden worden vastgelegd. n verband met de kwaliteitswaarborg die het landelijk COACH-team wil bieden, dient de COACH methode te worden toegepast in de door CBO/RuG ontwikkelde vorm; het oogmerk is de exclusiviteit en het evidence-based karakter van de COACH methode te garanderen. Er is een aantal variaties binnen de COACH methode mogelijk; dit wordt vooraf in overleg vastgesteld (Sprenger et al, 2011). Een standaard onderdeel van de COACH methode is het evaluatieprotocol (uit te voeren door CBO). n een evaluatierapport wordt de opbrengst van het project beschreven (werkwijze, effect, toepasbaarheid en tevredenheid binnen betreffende locatie). Daarnaast wordt de COACH methode regelmatig door externe partijen onder de loep genomen. De COACH methode is sinds 2007 opgenomen in de publiekscampagne 30 minuten bewegen en Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB). n dat kader worden door NVEL jaarlijks kansrijke interventies geëvalueerd (uitvoerbaarheid, effecten, kosten-baten), waarbij COACH bij de koplopers uitkomt (Sprenger et al2011). D - Gemak lokaal te starten - Hoe gemakkelijk kunnen lokale partijen uw interventie uitvoeren? Aan welke specifieke eisen moet een lokale partij voldoen om de interventie goed uit te voeren? s deze omschrijving volledig, duidelijk en laagdrempelig? Licht toe hoe u een succesvolle lokale implementatie faciliteert. Voor de overdracht en implementatie is het nodig, dat er voldoende documentatie is, een leveringsadres en beschikbare menskracht. De documentatie is via de website beschikbaar of opvraagbaar. Ook algemene informatie is via de website te krijgen ( De training voor Exercise Counselor (COACH Training) wordt door het Centrum voor Beweging en Onderzoek Groningen (CBO) gegeven. De Training voorziet in het gebruik van de COACH gesprekken, protocollen, afname van de COACH fitheidstest, gebruik van My Coach applicatie. Na het volgen van de COACH Training krijgen de Coaches een certificaat en zijn zij startklaar voor de uitvoering van COACH. n de voorbereidingsfase wordt door CBO/RuG en de betrokken organisatie een projectplan geschreven, waarin doelstelling, doelgroep, werkwijze, organisatie en takenverdeling zijn omschreven. Hierin is ook een draaiboek/stappenplan opgenomen. 5 LANDELJKE MPLEMENTATE A - Beschikbaarheid - s uw interventie landelijk Bij onderdeel 4 heeft u de lokale beschikbaarheid beschreven: kan uw interventie makkelijk lokaal worden uitgevoerd? Bij dit onderdeel 5 gaat het om in welke mate de interventie ook op grote schaal uitgevoerd kan worden. Met andere woorden: stel dat er vanuit het land veel interesse is voor uw interventie. Tot op welke hoogte kunt u op dit moment aan deze vraag voldoen? Door het netwerk waarin de COACH methode zit (zowel landelijk als regionaal), kan de COACH methode overal in het land worden uitgevoerd. De implementatie doorloopt overal hetzelfde Pagina 15 van 26