Deel 1 Pijlers van het Belgische pensioenstelsel...7 I. De Belgische pensioenpijlers gedefinieerd...9

Transcriptie

1 Inleiding Deel 1 Pijlers van het Belgische pensioenstelsel I. De Belgische pensioenpijlers gedefinieerd Het concept sociale zekerheid Het sociale zekerheidsbegrip tussen instrument en toestand De menselijke schadeleer Naar een uitgebreid maar instrumenteel sociale zekerheidsbegrip De drie pijlers van het Belgische pensioenstelsel II. De Belgische pensioenpijlers juridisch toegelicht De eerste pensioenpijler voor werknemers Toepassingsgebied Toekenningsvoorwaarden Pensioenberekening Financiering De eerste pensioenpijler voor zelfstandigen Toepassingsgebied Toekenningsvoorwaarden Pensioenberekening Financiering De tweede pensioenpijler voor werknemers De invoering van een aanvullend pensioen De aansluiting bij een collectief aanvullend pensioen De inhoud van de pensioentoezegging De financiering van de pensioentoezegging I

2 3.5. De rechten van de aangeslotenen op de pensioenreserve De fiscale behandeling van aanvullende werknemerspensioenen De tweede pensioenpijler voor zelfstandigen Het Vrij Aanvullend Pensioen Aanvullende pensioenen voor bepaalde vrije beroepen De zelfstandige bedrijfsleiders De derde pensioenpijler De individuele levensverzekering Het pensioensparen Deel 2 Evolutie van de Aanvullende Pensioenvoorzieningen I. Omvang van de tweede en derde pensioenpijler De tweede pensioenpijler vanuit een macroperspectief Premie-incasso en wiskundige reserve Deelnemers en genieters De derde pensioenpijler vanuit een macroperspectief Premie-incasso en wiskundige reserve Deelnemers en genieters Besluit: een stijging over de hele lijn II. Het Belgische pensioenlandschap in historisch perspectief De ontwikkeling van de wettelijke pensioenen sinds Het werknemerspensioen hervormd Het pensioenstelsel van de zelfstandigen hervormd De ontwikkeling van de aanvullende pensioenen sinds Redenen van het toegenomen belang II

3 2.2. De tweede pensioenpijler voor werknemers gereglementeerd De tweede pensioenpijler voor zelfstandigen gereglementeerd De evolutie van de derde pensioenpijler Besluit: op de drempel van een nieuw pensioenlandschap? Deel 3 Aanvullende pensioenen in een internationale context I. Classificatievariabelen bij de tweede pensioenpijler De inrichting van de eerste pensioenpijler De tweede pensioenpijler Fiscale begunstiging van aanvullende pensioenvoorzieningen Organisatieniveau Initiatief Verplicht karakter in hoofde van de werkgever Potentiële doelgroep De vrijheid van de (potentiële) deelnemers Financiering Solidariteitsmechanismen Vaste bijdragen versus te bereiken doel Rente versus kapitaal II. Tweedepijlerpensioenen in een aantal OESO-landen Nederland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Frankrijk Duitsland Spanje Denemarken Zweden III

4 III. Beknopte internationale datavergelijking Nationale bestedingen voor wettelijke en aanvullende pensioenen Opgebouwde reserves binnen de tweede pensioenpijler Aandeel van de pensioenuitkering in de totale inkomensvoorziening Dekkingsgraad tweedepijlerpensioenen IV. België in de internationale context Aanvullende pensioenen: loon of sociale bescherming Determinanten van de aanvullende pensioeninrichting België in het internationale spectrum Deel 4 Onzichtbare pensioenen. Deelnemers versus niet-deelnemers I. Dataverzameling Ontoegankelijke databronnen: aard en inhoud De Rijksdienst voor de Sociale Zekerheid Het Nationaal Instituut voor de Statistiek Het Pensioenkadaster Toegankelijke databronnen: aard en inhoud De Panel Study of Belgian Households De Administratie van de Belastingen II. De tweede pensioenpijler Een (on)gelijke deelname? Een analyse van de achtste PSBH-golf Beschrijving van de variabelen Deelname naar achtergrondkenmerken Determinanten van deelname IV

5 1.4. Naar het openstellen van de tweede pensioenpijler? Een verschillende deelname naar sector en grootte van het bedrijf De mate van deelname De insider-outsiderproblematiek binnen de tweede pijler: oorzaken en remedies Invoering van een pensioenstelsel: een vrije beslissing van de inrichter Selectiebevoegdheid van de inrichter Gebonden aan de arbeidsrelatie III. De derde pensioenpijler Een (on)gelijke deelname? Een analyse van belastingdata Beschrijving van de variabelen Deelname naar achtergrondkenmerken Determinanten van deelname Naar het openstellen van de derde pensioenpijler? Een verschillende deelname naar onderwijsniveau en deelname tweede pijler Beschrijving van de variabelen Deelname naar achtergrondkenmerken Determinanten van deelname De mate van deelname IV. Aanbevelingen Administratie en onderzoek Surveys Een derde aanknopingspunt: de verworven reserve Democratisering van de tweede pensioenpijler Algemeen besluit Referentielijst V