AANVULLENDE PENSIOENEN VOOR ZELFSTANDIGEN tips voor een sterke pensioenstrategie

Transcriptie

1 AANVULLENDE PENSIOENEN VOOR ZELFSTANDIGEN tips voor een sterke pensioenstrategie Paul Van Eesbeeck Luc Vereycken Ragheno Business Park, Motstraat 30, B-2800 Mechelen tel fax

2 De redactie werd afgesloten op 1 september Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk # 2010 Wolters Kluwer België Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt worden, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. Wettelijk depot: D/2010/2664/003 ISBN: BP/WAPZN-BI10001

3 INHOUDSTAFEL Hoofdstuk 1: Algemene situering Inleiding Aanvullende pensioenopbouw: geen luxe maar noodzaak Situering Hoeveel bedraagt het gewenste maandelijks pensioeninkomen? Hoeveel aanvullend pensioenkapitaal? jaar versus 65 jaar Inflatie Fiscale stimuli voor aanvullende pensioenopbouw Scope en structuur van het boek 26 Hoofdstuk 2: Vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) Situering Doelgroep van het VAPZ Zelfstandigen Meewerkende echtgenoot of partner Gewoon VAPZ: aanvullend pensioen Aard en werking van de VAPZ-overeenkomst Algemene situering Aanvullend rustpensioen Aanvullend overlevingspensioen Omzetting van pensioen- of overlijdenskapitaal in rente Fiscaal regime van de gewone VAPZ-overeenkomst Fiscaal regime van de premies Aangiftecodes Premietaks Fiscaal regime van de winstdelingsdotaties tijdens de pensioenopbouwfase (Para)fiscaal regime van de pensioenuitkeringen Verandering van pensioeninstelling en overdracht van reserves Sociaal VAPZ: aanvullend pensioen + solidariteitsluik Situering Solidariteitsprestaties Minimale solidariteitsprestaties Medische acceptatie Middelenverbintenis of resultaatsverbintenis Verdere pensioenfinanciering bij arbeidsongeschiktheid Verdere pensioenfinanciering bij faillissement Vervangingsinkomen bij arbeidsongeschiktheid Vervangingsinkomen bij overlijden Forfaitaire kostenvergoeding bij ernstige ziekte Forfaitaire kostenvergoeding bij afhankelijkheid ná pensionering Verhoging van de lopende pensioenrenten of overlevingsrenten Riziv-overeenkomsten voor medische beroepen 70 Kluwer Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen 5

4 Hoofdstuk 3: Individuele pensioen-toezegging: onderhandse pensioen-overeenkomst / IPT-verzekering Inleiding Algemene situering Notie bedrijfsleider Historiek Vo o r de Wet aanvullende pensioenen (WAP) van Wet aanvullende pensioenen (WAP) effent in 2004 pad voor IPT-verzekering Overzichtstabel Onderhandse pensioenovereenkomst met interne pensioenvoorziening versus IPT-verzekering Onderhandse pensioenovereenkomst Enkel voor zelfstandige vennootschapsmandatarissen Draagwijdte van het individuele karakter van de pensioentoezegging Redactie van de onderhandse pensioenovereenkomst en modelteksten Aandachtspunten bij de redactie van de onderhandse pensioenovereenkomst Modelovereenkomst 1: toezegging van een pensioen- en overlijdenskapitaal Modelovereenkomst 2: pensioenrekening (cash balance) Pensioenvoorziening: boekhoudkundige en fiscale aspecten Toepassing van de boekhoudwetgeving Belastingvrije pensioenvoorziening Onmiddellijk belastbaar voordeel voor de zaakvoerder of bestuurder? Geen verplichting voor de vennootschap tot aanhouden van liquiditeiten Fiscaal regime van de pensioenuitkering Bij de vennootschap Bij de zaakvoerder of bestuurder (of zijn nabestaanden) Onderhandse pensioenovereenkomst met bedrijfsleidersverzekering Situering Fiscaal regime van de bedrijfsleidersverzekering Aftrekbaarheid van de pensioenuitkering voor de vennootschap (Para)fiscaal regime van de pensioenuitkering aan de bedrijfsleider Andere aanvullende socialezekerheidsvoordelen dan pensioenen Situering Intern gefinancierde individuele arbeidsongeschiktheidstoezegging Intern gefinancierde individuele toezegging inzake hospitalisatiekosten Individuelepensioentoezeggingsverzekering (IPT-verzekering) Situering Fiscale kanalisering van de IPT-verzekering IPT-verzekering voor werknemers IPT-verzekering voor zelfstandige bedrijfsleiders van vennootschappen Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen Kluwer

5 Wettelijk kader Rechtsbescherming voor de bedrijfsleider Occasioneel en niet-stelselmatig karakter Handelingsbevoegdheid Fiscaal regime van de premies Geen belastbaar voordeel van alle aard voor de bedrijfsleider Aftrekvoorwaarden van de vennootschapspremies Belastingvermindering op de persoonlijke premies Premietaks Fiscaal regime van de winstdelingsdotaties tijdens de pensioenopbouwfase (Para)fiscaal regime van de pensioenuitkering Riziv- en solidariteitsbijdrage Personenbelasting Voorbeeld kapitaaluitkering Successierechten Overdracht naar een andere verzekeraar Andere aanvullende socialezekerheidsvoordelen dan pensioenen Situering Extern gefinancierde individuele arbeidsongeschiktheidstoezegging Extern gefinancierde individuele toezegging inzake andere dekkingen Onderhandse pensioenovereenkomst met pensioenvoorziening versus IPT-verzekering Inleiding Rechtsbescherming Flexibiliteit Daling van de bezoldiging en 80%-grens Uittredingsleeftijd en pensionering(sverplichting) Vennootschapsreorganisatie Financie le aspecten Premietaks en kosten Cash versus winst Beleggingskeuze en -rendement Fiscale vrijstelling van de winstdeling Inbouw van risicodekkingen Overlijdens(risico)dekking Arbeidsongeschiktheid en premievrijstelling Vastgoedfinanciering (On)gee ffend pad Omvorming van een onderhandse pensioenovereenkomst naar een IPT-verzekering Algemene evaluatie 181 Hoofdstuk 4: Collectieve pensioentoezegging (groepsverzekering) Situering Wettelijk kader Fiscaal regime van de premies Geen belastbaar voordeel van alle aard voor de bedrijfsleider Aftrekvoorwaarden van de vennootschapspremies 191 Kluwer Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen 7

6 Belastingvermindering op persoonlijke premies Premietaks Fiscaal regime van de winstdelingsdotaties tijdens de pensioenopbouwfase (Para)fiscaal regime van de pensioenuitkeringen Riziv- en solidariteitsbijdrage Personenbelasting Vrijstelling van de winstdeling Toepassing van het 16,5%/10%-belastingtarief op kapitalen en afkoopwaarden Langerwerkenstimulans: 10% i.p.v. 16,5% indien effectief actief tot Belastingregime van de uitkeringen in rente Successierechten Overdracht naar een andere verzekeraar Omvorming van een groepsverzekering naar een IPT-verzekering Andere aanvullende socialezekerheidsvoordelen dan pensioenen 202 Hoofdstuk 5: De 80%-grens Situering Scope van de 80%-grens Wettelijk kader Toepassingsgebied Sancties bij overschrijding van de 80%-grens Sancties bij externe pensioenvehikels Sancties bij een onderhandse pensioenovereenkomst Samenloop van verschillende pensioentoezeggingen Tijdstip van de controle Verantwoordingsstukken Componenten voor de berekening van de 80%-grens Formule voor de berekening van de 80%-grens Berekeningscomponenten uit de formule Extrawettelijk pensioen (factor EP) (Laatste) normale brutojaarbezoldiging (factor B) Wettelijk rustpensioen (factor WP) Totaal aantal gepresteerde en nog te presteren dienstjaren (factor T) Normale duurtijd van de loopbaan (factor N) Omzetting van rente in kapitaal (factor COEF) Aanrekening van andere extrawettelijke pensioenen (factor EP (rente) andere ) Toepassing van de 22%/32%-regel Financiering van de backservice Optimalisatie 80%-grens: eerder eindleeftijd 60 jaar dan 65 jaar Groeps- en IPT-verzekering Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ) Verdere commentaar De 100%-grens Situering Arbeidsongeschiktheidstoezeggingen Overlijdenstoezeggingen Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen Kluwer

7 Hoofdstuk 6: De pensioenvehikels van de derde pijler in kort bestek Situering Klassieke individuele levensverzekering Fiscaal regime van de premies: belastingvermindering voor het langetermijnsparen Situering Voorwaarden waaraan de individuele levensverzekering moet voldoen Maximumpremiebedrag Belastingbesparing Fiscaal regime van de winstdelingsdotaties tijdens de pensioenopbouwfase Fiscaal regime van de pensioenuitkeringen Riziv- en solidariteitsbijdrage Taks op het langetermijnsparen of personenbelasting Successierechten Overdracht naar een andere verzekeraar Pensioensparen Spaarverzekering versus spaarrekening Fiscaal regime van de premies en bijdragen: belastingvermindering voor het langetermijnsparen Situering Structurele voorwaarden voor het genot van de belastingvermindering Specifieke voorwaarden waaraan de spaarverzekering of spaarrekening moet voldoen Maximumpremie- of bijdragenbedrag Belastingbesparing Fiscaal regime van de winstdelingsdotaties tijdens de pensioenopbouwfase Fiscaal regime van de pensioenuitkeringen Riziv- en solidariteitsbijdrage Taks op het langetermijnsparen of personenbelasting Successierechten Overdracht naar een andere instelling Overzichtstabel Individuele verzekeringen inzake arbeidsongeschiktheid en hospitalisatiekosten 285 Hoofdstuk 7: Vastgoedfinanciering Situering Klassieke fiscale tegemoetkomingen voor een hypotheeklening Algemene situering van de in 2005 doorgevoerde hervorming De aftrek voor enige woning in een notendop Bepaling van het belastbaar inkomen en belastingberekening: hoe was het vo o r 2005? Bepaling van het belastbaar inkomen en belastingberekening: hoe is het sinds 2005? Leningen van vo o r 1 januari Andere onroerende goederen dan de enige en eigen woning 295 Kluwer Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen 9

8 Aftrek voor enige woning Situering Aan welke voorwaarden moet de lening beantwoorden? Voor welke vastgoedverrichtingen moet de lening dienen? Welke componenten komen in aanmerking voor de aftrek voor enige woning? Hoe groot is het aftrekbaar bedrag? Welk belastingvoordeel levert de aftrek voor enige woning op? Wat als ongehuwden een woning in mede-eigendom kopen of (ver)bouwen? Wat als echtgenoten een woning in mede-eigendom kopen of (ver)bouwen? Leningen van vo o r Andere onroerende goederen dan de enige en eigen woning Situering Onroerend inkomen en gewone intrestaftrek Belastingvermindering voor het langetermijnsparen Attesteringsplicht Vastgoedfinanciering via de tweede pensioenpijler Inleiding Concepten van inpandgeving en voorschot Concept van inpandgeving Concept van voorschot Tweede pensioenpijler en vastgoedfinanciering: fiscaal kader Groepsverzekering en IPT-verzekering Vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen (VAPZ) Tweede pensioenpijler en vastgoedfinanciering: toepassingen Inleiding Schuldsaldoverzekering Wedersamenstelling van een aflossingsvrije lening Voorschot Enkele algemene vuistregels Overzichtstabel Evaluatie en besluit 360 Hoofdstuk 8: Beleggingsvormen in levensverzekeringen Situering Overzicht van de mogelijke beleggingsvormen Intrest + winstdeling (tak 21) Situering Contractuele intrestvoet Winstdeling Beleggingsfondsen (tak 23) Fiscaal-juridische beperkingen inzake beleggingsvormen Beleggingsvormen in een VAPZ-overeenkomst Beleggingsvormen in een groepsverzekering Beleggingsvormen in een IPT-verzekering Beleggingsvormen in een bedrijfsleidersverzekering Beleggingsvormen in een individuele derdepijlerverzekering Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen Kluwer

9 Hoofdstuk 9: Keuze van het beste pensioenvehikel Situering Welke pensioenregeling kiezen? Situering Algemeen vergelijkend overzicht van de pensioenvormen voor zelfstandigen Eerst VAPZ, dan IPT en pas daarna de derde pensioenpijler In welk pensioenvehikel de overlijdensdekking onderbrengen? Op het vlak van de inkomstenbelastingen: VAPZ Impact van de successierechten Andere beschouwingen Welke formule kiezen voor de arbeids-ongeschiktheidsdekking? Fiscaal Andere beschouwingen Algemeen vergelijkend overzicht van arbeidsongeschiktheidsregelingen in rente voor zelfstandigen Welke formule kiezen voor de medischekostendekking? Fiscaal Andere beschouwingen IPT-verzekering versus bezoldiging en dividend 403 Bijlage 1: Kerncijfers sociale zekerheid voor zelfstandigen 407 Bijlage 2: Overzicht tarieven successierechten 411 Bijlage 3: Omzettingscoe fficie nten van kapitaal in rente (80%-grens) 417 Bibliografie 419 Kluwer Aanvullende pensioenen voor zelfstandigen 11