Winning Combinations. Zeeland Seaports. ports of vlissingen and terneuzen.

Transcriptie

1 Winning Combinations Zeeland Seaports ports of vlissingen and terneuzen

2 2

3 Voorwoord In de afgelopen vijftig jaar ontwikkelde het Zeeuwse havengebied zich tot derde zeehaven van Nederland. Tegenwoordig telt Zeeland Seaports zelfs een aantal stevige nummer 1 noteringen. Zo zijn we de grootste haven van Nederland op het gebied van open overslag van conventioneel fruit. In Europa staan we op de eerste plaats als het gaat om op- en overslag van houtproducten, meststoffen en funderingen plus andere onderdelen voor offshore windenergieparken. En wat betreft de op- en overslag van non-ferro metalen is de Zeeuwse haven zelfs de grootste ter wereld. De strategische ligging aan de monding van de Westerschelde, diep vaarwater en prima achterlandverbindingen vormen de basis voor het succes van de ruim tweehonderd bedrijven in ons havengebied. Meer dan mensen verdienen in en om de haven dagelijks de kost en dragen tegelijkertijd zo hun steentje bij aan de grote toegevoegde waarde van onze haven: vijf miljard euro, ieder jaar weer. In de Zeeuwse haven wordt dus geld verdiend. Niet voor niets noemen we de Zeeuwse haven dan ook de motor van de regionale economie. Vanzelfsprekend zijn we daar trots op. Maar we realiseren ons dat het spreekwoordelijke stilstand is achteruitgang ook voor de Zeeuwse haven opgaat. Daarom heeft havenbedrijf Zeeland Seaports een nieuw strategisch masterplan opgesteld met als titel Winning Combinations. U kunt hierin lezen hoe we in Zeeland de komende jaren vorm willen geven aan de verdere ontwikkeling van onze haven. Samenwerking is daarbij het sleutelwoord. Met de bedrijven in de haven, met de aandeelhouders en met andere stakeholders. Want alleen zo kunnen we met elkaar winnende combinaties creëren en daarmee het havengebied blijven ontwikkelen en de economie in de regio verder versterken. Jan Lagasse, CEO Zeeland Seaports Carla Schönknecht, gedep. prov. Zeeland, vz. GR NV Zeeland Seaports Roelf H. de Boer, vz. RvC Zeeland Seaports 3

4 4

5 Zeeland Seaports Haven met historie Zeeland Seaports zoals we het nu kennen ontstond eigenlijk pas in Toen werden het beheer en de ontwikkeling van de havens van Vlissingen en Terneuzen ondergebracht in één havenbedrijf. Vanaf dat moment vormden beide havens één havengebied, strategisch gelegen aan de monding van de Westerschelde en aan diep vaarwater (16,5 meter). In 2011 verzelfstandigde de fusiehaven Zeeland Seaports tot de N.V. Zeeland Seaports, een bedrijf met vier publieke aandeelhouders: de provincie Zeeland en de gemeenten Borsele, Terneuzen en Vlissingen. Zowel Vlissingen als Terneuzen kijkt echter terug op een aantal eeuwen maritieme geschiedenis. 5

6 Vlissingen Vlissingen was al in de dertiende eeuw een havenstad, bekend vanwege zijn kaapvaart en zeeroof. Door de kaapvaart, handel en ambachten groeide Vlissingen uit tot een welvarende stad. De Vlissingse schepen voeren over alle zeeën en droegen bij aan de wereldmacht van de Zeven Verenigde Provinciën. Maar tijdens de Franse bezetting eind 1700 keerde het tij. Vlissingen veranderde in een arme, berooide stad. Nieuwe economische impulsen kwamen er pas eind negentiende eeuw. De komst van het Kanaal door Walcheren, de aanleg van nieuwe havens en de spoorlijn Vlissingen-Bergen op Zoom trokken nieuwe bedrijvigheid aan. Na de Tweede Wereldoorlog verviel Vlissingen opnieuw in armoede. Dankzij stimuleringsmaatregelen van de Nederlandse overheid herstelde de stad zich echter in snel tempo. De oorspronkelijke havens in Vlissingen werden zelfs te klein. In 1964 werd daarom de Sloehaven in gebruik genomen, de eerste haven ten oosten van Vlissingen. Vanaf dat moment ontwikkelde het havengebied, dat ook bekend staat als de haven van Vlissingen-Oost, zich in een razend tempo. Een belangrijk deel van het havengebied valt overigens binnen de gemeentegrens van Borsele. Grote nationale en internationale industriële en logistieke bedrijven vestigden zich in Vlissingen en Borsele vanwege de gunstige ligging en de goede achterlandverbindingen. Bekende namen zijn onder meer Hoechst (dat eind jaren negentig opgesplitst werd in vier bedrijven, waaronder Thermphos), Pechiney (de voorloper van aluminiumbedrijf Zalco), Zeeland Refinery (het vroegere Total), Verbrugge, Kloosterboer en Heerema. Terneuzen De geschiedenis van de haven van Terneuzen, toen nog Ter Nose, gaat terug tot Destijds bevond de haven zich op de plek waar tegenwoordig de markt is. Daar werden goederen overgeslagen en per trekschuit via de Gentse Vaart naar Gent vervoerd. Met het afsluiten van de Gentse Vaart in 1583 lag de ontwikkeling van Terneuzen als havenstad lange tijd stil. Dankzij de havenontwikkelingen in Gent eind negentiende eeuw kwam hier verandering in. Door toenemende industrie had Gent 6

7 behoefte aan een nieuwe verbinding met zee. Koning Willem I zag deze noodzaak en stemde in met een nieuwe verbinding tussen Gent en de Westerschelde: het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Bovendien kwamen er in die tijd twee spoorlijnen: Gent-Terneuzen en Gent-Mechelen. Vanaf dat moment kon de haven van Terneuzen zich echt gaan ontwikkelen. Na de Tweede Wereldoorlog raakte de havenontwikkeling langs het Kanaal van Gent naar Terneuzen in een stroomversnelling. De Nederlandse overheid wees Terneuzen aan als groeigemeente en zo kon de stad met behulp van subsidies nieuwe industrie aantrekken. Bovendien werd het kanaal verbreed en verdiept en kwamen er twee nieuwe sluizen. Bedrijven als Philips, Ovet, Elopak, Air Products en Broomchemie vestigden zich in het havengebied van Terneuzen. In 1963 koos chemiereus Dow voor Terneuzen als vestigingslocatie voor zijn één na grootste productielocatie ter wereld. Facts & figures Strategische ligging De strategische ligging, de rijke havenhistorie en ervaring én de prima verbindingen met andere Europese regio s vormen de basis voor het succes van Zeeland Seaports arbeidsplaatsen Meer dan mensen werken dagelijks in en om de haven. > 200 bedrijven In het havengebied zijn ruim 200 bedrijven gevestigd. 5 miljard euro De bedrijven in de Zeeuwse haven dragen jaarlijks circa 5 miljard euro bij aan de Nederlandse economie. 33 miljoen ton In de haven wordt ruim 33 miljoen ton zeevracht overgeslagen. 7

8 8

9 Het havenbedrijf Ontwikkelaar, beheerder en regisseur van de Zeeuwse havens In de Zeeuwse haven zijn ruim tweehonderd bedrijven gevestigd. Daaronder bevinden zich grote internationale (petro)chemische spelers, scheepsbouwers en constructieen metaalbedrijven. Daarnaast telt het havengebied op- en overslagbedrijven, gespecialiseerd in onder meer groente, fruit, hout en houtproducten, meststoffen, non-ferro metalen, auto s, kolen en ertsen. Maritieme dienstverleners, zoals scheepsagenten, bunkerbedrijven, sleepdiensten en loodsen zorgen ervoor dat de bedrijven in de haven de unique selling points - waaronder de snelle toegang vanaf de Noordzee en de goede achterlandverbindingen - van het gebied optimaal kunnen benutten. Ruim mensen hebben een baan bij één van deze bedrijven. Tegelijkertijd zorgt de haven voor werkgelegenheid bij veel bedrijven elders in de provincie Zeeland, die producten en diensten leveren aan de bedrijven in het havengebied. Zo werken er in totaal ruim mensen in en om de Zeeuwse haven. Dankzij de activiteiten van de bedrijven in de havens van Vlissingen en Terneuzen worden via zeevaart jaarlijks ruim 33 miljoen ton goederen overgeslagen. En met binnenvaartschepen wordt nog eens meer dan 32 miljoen ton goederen overgeslagen. 9

10 Taken Zeeland Seaports Havenbedrijf Zeeland Seaports ontwikkelt, beheert en exploiteert de Zeeuwse zeehaven. Dit doet het onder meer door het aanleggen en onderhouden van bedrijfsterreinen, wegen, spoorlijnen, havenbekkens en kades in het havengebied. Daarnaast zorgt het havenbedrijf voor de veiligheid en de begeleiding van het scheepvaartverkeer in de haven. Een belangrijke taak, want de bedrijven in de haven moeten 365 dagen per jaar, 24 uur per dag hun werk kunnen uitvoeren. Het Zeeuwse havenbedrijf levert bovendien een actieve bijdrage aan de verdere groei van het havengebied. Het doet dat door nieuwe bedrijven te zoeken, die zich in de haven willen vestigen. Maar ook door bestaande bedrijven in het gebied te faciliteren bij uitbreidingsplannen of het binnenhalen van nieuwe klanten en ladingstromen. Havenbedrijf Zeeland Seaports voelt zich daarbij niet alleen verantwoordelijk voor de economische ontwikkelingen van de haven. Bewust omgaan met de leefomgeving en investeren in duurzaamheid staan eveneens hoog in het vaandel. Zeeland Seaports geeft hier onder andere invulling aan door als regisseur bedrijven op een slimme manier te clusteren, om zo de inzet van energie en hulpstoffen te optimaliseren en transportbehoeften te reduceren. Zo sorteert het havenbedrijf actief voor op een toekomst, waarin de afvalstoffen van de één steeds vaker de grondstoffen van de ander zullen zijn: de circulaire economie. Op logistiek gebied spant Zeeland Seaports zich in voor een voortdurende verbetering van de achterlandverbindingen. Ook kijkt Zeeland Seaports actief naar mogelijkheden om duurzame modaliteiten (zoals spoor, binnenvaart en pijpleidingen) voor de bedrijven in de haven verder te ontwikkelen. Zo is het Sloegebied in Vlissingen via een geëlektrificeerde spoorlijn verbonden met de hoofdspoorlijn Vlissingen-Roosendaal. Ook wordt stevig ingezet op verdere versterking van het goederenspoor, onder andere in de Kanaalzone (in de omgeving van het Kanaal van Gent naar Terneuzen) en richting Antwerpen. De binnenvaart heeft traditioneel een sterke positie in de Zeeuwse havens. Deze positie wordt op korte termijn sterk verbeterd door de komst van een nieuwe sluis in Terneuzen en van een goede verbinding voor binnenvaartschepen tussen de Schelde en de Seine. Hiermee wordt Zeeland het maritieme voorportaal voor Parijs. 10

11 11

12 Derde zeehaven van Nederland De kracht van veelzijdigheid Met een goederenoverslag van ruim 33 miljoen ton is Zeeland Seaports de derde zeehaven in Nederland. Bijna driekwart van deze goederen wordt geïmporteerd. Maar Zeeland Seaports is ook een exporthaven. Ruim een kwart van de overslag bestaat uit goederen die de Zeeuwse haven verlaten. De bedrijven in de haven van Zeeland Seaports bieden volop faciliteiten voor het transporteren, op- en overslaan van allerlei soorten goederen. Droge bulk Van kolen tot de kleinste korrels; de Zeeuwse haven kan alle soorten droge bulk op- en overslaan dankzij hierin gespecialiseerde stuwadoors- en opslagbedrijven. Kolen, ruwe mineralen en meststoffen vanuit de hele wereld vinden hun weg naar Vlissingen en Terneuzen. De goede transportverbindingen met het achterland via spoor, snelweg en binnenvaart zorgen ervoor dat deze producten hun eindbestemming elders in Europa snel bereiken. Natte bulk Zeeland Seaports is al jaren een sterke speler in het segment natte bulk. Mede dankzij de (petro)chemische bedrijven, die grote hoeveelheden grondstoffen laten aanvoeren over water. Voor het transport van (eind)producten maken zij gebruik van de verschillende modaliteiten in het havengebied. In natte bulk gespecialiseerde op- en overslagbedrijven hebben de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in nieuwe terminals in de Zeeuwse haven. 12

13 RoRo Roll-on/Roll-off staat voor het transport van alle soorten rijdend materieel, zoals personenauto s, busjes, vrachtauto s en trailers. Dit gebeurt via zogenaamde RoRo-schepen. Gespecialiseerde terminals in de Zeeuwse haven bieden steigers met aanlegmogelijkheden voor RoRo-schepen en faciliteiten voor de op- en overslag van de verschillende soorten auto s. Met name de congestievrije achterlandverbindingen maken de haven van Zeeland Seaports aantrekkelijk voor RoRo-lading, waarvoor vlotte en gestroomlijnde handling heel belangrijk is. Containers Steeds meer lading, die voorheen als stukgoed vervoerd werd, gaat tegenwoordig in containers. Dat vertaalt zich in een wereldwijde groei van containervervoer. En daar speelt Zeeland Seaports als een opkomende speler binnen dit segment op in. De haven kent een aantal faciliteiten voor het op- en overslaan van containers. De komende jaren zullen die zich uitbreiden dankzij de snelle verbinding met de Noordzee en de prima achterlandverbindingen voor containers per binnenvaart, spoor, kustvaart en over de weg. Stukgoed (breakbulk) Stukgoedlading speelt een sleutelrol in de bedrijvigheid van Zeeland Seaports. De haven biedt de flexibiliteit om een breed scala aan breakbulk lading snel en kostenefficiënt te behandelen. Niet alleen dankzij een onbelemmerde toegang vanaf zee en een multimodale ontsluiting van het achterland. Maar ook door de aanwezigheid van gespecialiseerde logistieke dienstverleners. Offshore /projectlading Binnen de offshore- en projectladingmarkt is Zeeland Seaports al jaren een betrouwbare speler van formaat, vooral vanwege de strategische ligging ten opzichte van veel olie- en gaswinningplatforms en windparken in de Noordzee. In het havengebied van Zeeland Seaports bevindt zich een zeer sterk cluster van bedrijven op het gebied van offshore industrie. Voor grote offshore installatieschepen is de haven van Vlissingen-Oost bovendien nautisch uitstekend toegankelijk vanwege zijn diepgang en het ontbreken van sluizen. Zeeland Seaports heeft dan ook van alle Europese havens verreweg de beste track-record als het gaat om het buitengaats plaatsen van funderingen voor windmolens. Al zo n dertig offshore windmolenparken werden gebouwd vanuit de Zeeuwse haven. 13

14 Industrie Zeeland Seaports vormt al jaren de thuisbasis voor diverse grote industriële bedrijven. Deze bedrijven profiteren van de ligging aan diep vaarwater en van de goede achterlandverbindingen voor de aanvoer van grondstoffen en de afvoer van eindproducten en halffabricaten. Havenbedrijf Zeeland Seaports ondersteunt bedrijven actief om zoveel mogelijk van elkaars krachten te profiteren. Dat gebeurt onder andere door de vorming van strategische clusters, waarbij bijvoorbeeld reststoffen van het ene bedrijf als grondstoffen kunnen fungeren voor een ander bedrijf. Food Uien, aardappelen, fruit, vruchtensappen, vlees, vis en zuivelproducten zoals boter, ze worden volop via de Zeeuwse haven verscheept. Snelheid, betrouwbaarheid en kwaliteit zijn bij het vervoer en de op- en overslag van deze producten cruciaal. Zeeland Seaports telt een aantal gespecialiseerde bedrijven dat deze goederen snel en toegewijd kan afhandelen. Zeeland Seaports, een belangrijke speler in diverse markten: in Nederland op het gebied van op- en overslag van conventioneel fruit. Nummer 1 in Europa in op- en overslag van houtproducten, meststoffen en modules voor de offshore windenergie. in de wereld in de op- en overslag van non-ferro metalen. 14

15 15

16 Strategisch masterplan Winning Combinations In dit strategisch masterplan beschrijft havenbedrijf Zeeland Seaports de richting die het tot en met 2022 gaat volgen. Het strategisch masterplan schept kaders, denkbeelden en concrete doelen die Zeeland Seaports in de planperiode wil behalen. De weg daar naartoe wordt door middel van een duidelijke managementagenda en jaar- en projectplannen samen met het personeel geconcretiseerd. Zeeland Seaports streeft ernaar om aan de hand van deze strategie een fit havenbedrijf te zijn en samen met fitte bedrijven een fitte haven te vormen. Dat is goed voor alle partijen. Voorwaarden hiervoor zijn een goede haveninfrastructuur, een financieel sterke positie en een efficiënte en effectieve organisatie. Een organisatie die klanten in hun ontwikkeling faciliteert en proactief kansen helpt verwezenlijken met het vinden van de juiste combinaties. Samenwerking is daarbij een belangrijk sleutelwoord, waarbij Zeeland Seaports de rol van actief regisseur en ontwikkelaar vervult. Door actief te regisseren, te clusteren en te hunten en innovatief samenwerking te zoeken met een andere haven creëert Zeeland Seaports winnende combinaties met haar klanten en stakeholders, resulterend in een fitte haven en een fit havenbedrijf. 16

17 Analyse Het strategisch masterplan is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met alle stakeholders van de haven. Daartoe heeft Zeeland Seaports eerst trends, kansen en bedreigingen geïdentificeerd en een sterkte- en zwakteanalyse opgesteld. Vervolgens heeft het havenbedrijf met klanten en leveranciers, aandeelhouders, milieu- en onderwijsorganisaties, het ministerie van Infrastructuur & Milieu en overige betrokken partijen gestructureerde interviews gehouden. In deze gesprekken is de analyse van de huidige situatie gedeeld en zijn de behoeften voor de toekomst getoetst. De analyse en de gesprekken toonden duidelijk de noodzaak en wens om in de komende jaren de bestaande sterktes van de haven te behouden en gelijktijdig de opkomende kansen te benutten. De mix van logistiek en industrie is een sterkte van de haven Een sterkte van het havengebied is dat het een aantal vooraanstaande spelers huisvest, zowel in de logistiek als in de industrie. Daarbij heeft de haven een sterke positie in natte en droge bulk. De aanwezigheid van deze vooraanstaande bedrijven en de krachtige positie van Zeeland Seaports in de bulkmarkt hebben een aanzuigende werking op andere bedrijven. Het gezamenlijke havenpotentieel aan beide kanten van de Westerschelde - met een mix van logistiek en (chemische) industrie - is zeer waardevol en moet bewaard blijven. Zeeland Seaports kiest er in haar strategie dan ook bewust voor om deze combinatie te versterken en verder uit te bouwen. Ontwikkeling van de - al goede - multimodale achterlandverbindingen blijft noodzakelijk Kenmerkend voor Zeeland Seaports is de goede ligging aan diep water en de goede achterlandverbindingen. De modaliteiten spoor en pijpleiding zijn voor de toekomst van de haven van groot belang en hebben versterking nodig. Deze multimodale achterlandverbindingen vormen de belangrijke basis voor een duurzame modal split. De Nieuwe Sluis bij Terneuzen en de ontwikkeling van een verbinding tussen de Seine en de Schelde vergroten in de toekomst het potentiële achterland fors. Verbetering van de nautische toegang tot het Sloegebied is daarnaast noodzakelijk om de toegankelijkheid en daarmee de concurrentiekracht te waarborgen. 17

18 Samenwerking is nodig om de slagkracht te vergroten Samenwerking met bedrijven, overheden, havens en andere stakeholders, zowel binnen als buiten de regio, biedt Zeeland Seaports de mogelijkheid het economisch weefsel te versterken, resultaten te verbeteren en zo de financiële slagkracht te vergroten. Bovendien versterkt samenwerking met anderen de lobby- en innovatiekracht van het havenbedrijf. Dat is belangrijk omdat de groei van het aantal scheepsbewegingen in de Zeeuwse haven niet vanzelfsprekend is. Er is veel concurrentie in de Vlaams-Nederlandse Delta, onder meer door samenwerking tussen zeehavens. De ambities en doelstellingen vragen om versterking van de organisatie In vergelijking met andere havenbedrijven telt Zeeland Seaports een bescheiden aantal medewerkers. Hierdoor is het Zeeuwse havenbedrijf een lean en flexibele organisatie. De meer actieve regisseursrol van Zeeland Seaports, waarop een aantal klanten heeft aangedrongen, vraagt ook om enkele nieuw te verwerven (gedrags)competenties in lijn met die regisseursrol. Ook worden nieuwe functies/specialisaties ingevoerd, bijvoorbeeld op het gebied van professionele inkoop. In de komende strategieperiode wordt hieraan gewerkt. 18

19 Zeeland Seaports, dé logische havenpartner in de Vlaams-Nederlandse Delta De strategie van Zeeland Seaports is gericht op de ontwikkeling tot een haven die door de uitstekende infrastructuur, nautische aantrekkelijkheid en duurzame omgeving. Een haven die daardoor gezien wordt als dé logische partner in de Vlaams-Nederlandse Delta voor bedrijven, de omgeving en andere stakeholders. Een haven, waarin de klanten van Zeeland Seaports, gefaciliteerd door een professioneel en financieel gezond havenbedrijf, zich optimaal ontwikkelen. Op een actieve wijze zal Zeeland Seaports vanuit een regisseursrol het voortouw nemen om, samen met het bedrijfsleven en overige stakeholders, nieuwe ontwikkelingen binnen de haven vorm te geven. Hierbij beoogt het havenbedrijf optimale samenwerking tussen partijen waarbij clustering, koppeling van reststromen, realisatie van duurzaamheidsdoelen en ontwikkeling van infrastructuur centraal staan. Zeeland Seaports bouwt zo bovendien aan het behalen van de door aandeelhouders gewenste resultaten. Commercieel Uitgangspunt van de commerciële strategie is voort te bouwen op de sterktes en capaciteiten van bestaande bedrijven en segmenten in de haven. Zeeland Seaports streeft ernaar om clustering van en symbiose tussen bedrijven verder te faciliteren en spant zich in om koppeling van reststromen, bundeling van goederenstromen, kennisdeling en innovatie te bevorderen. Clustering of symbiose zoeken houdt in dat bedrijven op de één of andere manier met elkaar gekoppeld worden. Te denken valt aan fysieke koppeling, bijvoorbeeld door bedrijven energie te laten uitwisselen. Maar ook logistieke koppeling valt hieronder, waarbij een bedrijf een product verwerkt dat door een ander bedrijf de haven binnen is gebracht. Andere vormen van clustering zijn intense samenwerking via joint ventures, een digitale koppeling via ICT of doordat een bedrijf het product van een ander bedrijf als grondstof gebruikt. Momenteel is zo n vijftien procent van de bedrijven in de haven op één of andere wijze geclusterd. Clustering maakt bedrijven sterker en daarmee competitiever. Vaak gaat clustering ook gepaard met verbeterde duurzaamheid. Bovendien zorgt clustering voor verankering van bedrijven in de regio. 19

20 Zeeland Seaports zal actief op zoek gaan (hunten) naar bedrijven die meerwaarde kunnen leveren aan andere bedrijven in het havengebied. Enerzijds om zo geïdentificeerde groeisegmenten te versterken en uit te bouwen. Anderzijds om overige, meer mature segmenten te optimaliseren. Dit gebeurt op basis van een grondige analyse van reeds gevestigde bedrijven en kansrijke segmenten. Ontbrekende schakels of ladingsstromen die de concurrentiepositie van bedrijven of clusters van bedrijven kunnen versterken, worden in beeld gebracht. Hierop wordt vervolgens, in goede samenwerking met de klanten, actief gehunt. Zeeland Seaports zal daarnaast op diverse terreinen actiever en intensiever samenwerken met bedrijven in het havengebied, betrokken overheden, leveranciers en andere stakeholders. Ter ondersteuning van de commerciële strategie wordt beoogd samen te werken met onder andere Impuls Zeeland/Invest in Zeeland, de Netherlands Foreign Investment Agency, Portiz en het Smart Delta Resources Platform. Operationeel Zeeland Seaports streeft naar duurzame inzet van gronden. Het inrichten van ruimte gebeurt daarom volgens de zogenaamde schillenbenadering. Daarin biedt de eerste schil ruimte aan water- en kadegebonden bedrijven. In de tweede en derde schil zijn bedrijven gehuisvest die weliswaar havengerelateerd zijn en zorgen voor een groot deel van de toegevoegde waarde, maar niet direct langs een kade gevestigd hoeven te zijn. De prioriteit ligt de komende jaren bij de duurzame uitbreiding en optimalisatie van de kadegebonden terreinen (de eerste schil) en het efficiënte en effectieve gebruik van schillen twee en drie. Door het behalen van de Ecoports milieuaccreditatie borgt Zeeland Seaports dat op een structurele en transparante wijze wordt gewerkt aan het verminderen van de milieubelasting van de bedrijfsvoering. Zeeland Seaports versterkt de digitale infrastructuur om zo van de beschikbaarheid van data en elektronische diensten in het havengebied te verbeteren. En door het invoeren van strategisch asset- en lifecycle-management wordt kostenbewust beheer van infrastructuuractiva versterkt. Om het operationele en commerciële proces te professionaliseren stelt Zeeland Seaports een multidisciplinair rapid deployment team samen. De lobbykracht wordt verder geïntensiveerd om onder andere de ontwikkeling van uitgeefbare ruimte en infrastructurele aanpassingen, waaronder nautische toegang en (ondergrondse) infrastructuur (MUP), mogelijk te maken. 20

21 Organisatie Een nieuwe rol als actieve regisseur/ontwikkelaar vergt nieuwe competenties en functies binnen de organisatie. Met de medewerkers van Zeeland Seaports wordt actief gewerkt aan de ontwikkeling van een meer faciliterende, ondernemende en samenwerkingsgerichte organisatie. In samenwerking met regionale en internationale onderwijsinstellingen streeft Zeeland Seaports naar een selectieve kwalitatieve en kwantitatieve groei van het personeelsbestand. Samenwerking Samenwerken met andere partijen is om een aantal redenen onontbeerlijk. De moderne netwerkeconomie, circulaire economie, kenniseconomie en open innovatie-economie vereisen samenwerking en bundeling van krachten. Daarnaast maakt economische onzekerheid een grote wendbaarheid noodzakelijk. Die is juist vaak te vinden in de combinatie en samenwerking met partners. Met ruim 1200 havens in Europa is het bereiken van een concurrerende positie en onderscheidend vermogen erg belangrijk. Tegelijkertijd blijkt het als middelgrote haven niet eenvoudig om dit louter zelfstandig te realiseren. Samenwerken met andere havens biedt goede kansen voor Zeeland Seaports. Op projectbasis operationeel samenwerken kan de kwetsbaarheid enigszins verminderen. Verregaande samenwerking kan de kwetsbaarheid van Zeeland Seaports verder verminderen, de slagkracht om strategische doelen te bereiken verhogen en kan tevens de concurrentiepositie verstevigen. Om een verregaande samenwerking in te kaderen heeft het havenbedrijf een aantal duidelijke criteria en qualifiers vastgesteld. Het strategisch masterplan biedt een kader om gesprekken met mogelijk geïnteresseerde havens te starten. 21

22 Heldere en marktgerichte doelstellingen De analyse van de huidige situatie, de interviews met stakeholders en de geïdentificeerde kansen hebben geleid tot de volgende doelstellingen die Zeeland Seaports in 2022 wil hebben bereikt: 1. Clusters van fitte bedrijven In 2022 kent de haven een veelzijdige en sterke samenstelling van logistieke en industriële bedrijven, waarbij Zeeland Seaports marktconforme en concurrerende erfpacht-, huur- en havengeldtarieven hanteert. De focus ligt onder andere op een vijftal groeisegmenten: (fresh) food, fertilizers (meststoffen), projectlading (waaronder offshore wind), natte bulk en stukgoed (breakbulk). De bedrijven in deze segmenten versterken elkaar door optimale dienstverlening, schaalvoordelen en innovatie en door het gebruik maken van elkaars kennis, producten en reststromen. Acties om deze ambities te realiseren zijn onder andere: Actief accountmanagement en hunting Door actief accountmanagement en hunting creëren we kansen voor optimale verankering van bedrijven (nieuw en potentieel) in ons beheersgebied vooral via clustering. Fitte contracten We bieden marktconforme flexibele contracten, passend binnen het uitgiftebeleid, aan waarin differentiatie mogelijk is. Door het opnemen van performance-indicatoren monitoren we de fitheid van de klanten. 22

23 Maintenance Valuepark Terneuzen In 2022 is de eerste fase van de ontwikkeling van het Maintenance Value Park Terneuzen voltooid en zijn we gestart met fase 2 van het Maintenance ValuePark Terneuzen. Offshore wind We bouwen onze marktleiderspositie in de offshore wind sector verder uit door het aantrekken van nieuwe productie-, assemblage- en decommisie-activiteiten. Food Sloegebied Foodport Vlissingen geven we verder vorm door uitbreiding van ladingstromen en lijndiensten binnen de food sector. De realisatie van een middelgrote containerterminal De faciliteiten voor het overslaan van containers in de haven breiden flink uit door de komst van moderne gespeciliseerde containerterminals. Door realisatie van bovenstaande activiteiten creëren we een groei in directe en indirecte toegevoegde waarde van circa 5 miljard euro in 2013 naar circa 6 miljard euro in Goede leefomgeving De ontwikkeling van het havengebied moet gepaard gaan met goede natuur en leefbaarheid in de omgeving. Acties om deze ambitie te realiseren: Zeeland Seaports behaalt uiterlijk in 2019 de milieuaccreditatie Ecoports. Met bedrijfsleven, overheden en milieubewegingen heeft Zeeland Seaports milieuen economische doelstellingen vastgesteld voor het Sloegebied en de Kanaalzone. De komende jaren zet Zeeland Seaports zich maximaal in om deze gezamenlijke doelstellingen te realiseren. Denk hierbij aan CO 2 -emissiereductie en verduurzaming van de modal split. Zo streven we ernaar dat maximaal 20% van de goederen die via de zeevaart binnenkomt, de haven verlaat via het wegtransport. We ondersteunen dit o.a. door de realisatie van minimaal vijf extra pijpleidingen en sterke inzet op de aanleg van aanvullende spoorverbindingen. Ook zetten we in op ruimte voor de natuur door een efficiënter gebruik van uitgegeven terrein en willen we bijdragen aan het herstel van de estuariene dynamiek en biodiversiteit in de Westerschelde. Ook willen wij het aandeel biobased productie in het havengebied vergroten. 23

24 3. Optimale infrastructuur In 2022 is er sprake van een optimale infrastructuur. Daarbij is voldoende uitgeefbare ruimte gecreëerd of ontwikkeld om te voldoen aan de groeiende ruimtebehoefte van bedrijven. Daarnaast wordt in deze strategieperiode asset- en lifecycle-management ingevoerd met aandacht voor de flexibiliteit en multi-inzetbaarheid van de haveninfrastructuur. Hierdoor kan Zeeland Seaports op een efficiëntere manier omgaan met de activa en sneller en doelmatiger inspelen op wensen van bestaande en toekomstige klanten. Acties om deze ambitie te realiseren: Zeeland Seaports ontwikkelt hiertoe: - ruimte voor bedrijfsactiviteiten in de Sloehaven-West; - nieuwe bedrijventerreinen boven de Westerschelde, zoals Facilitypark Sloepoort en uitbreiding van de Buitenhaven Vlissingen; - nieuwe bedrijventerreinen in de Kanaalzone: de Axelse vlakte III, Ghellinckpolder- Noord, Zijkanaal C en de Westelijke Kanaaloever; - een masterplan voor de Braakmanhaven inclusief de daarbij behorende infrastructuur. Zeeland Seaports reserveert de ruimte van de Westerschelde Terminal voor de ontwikkeling van allerlei overslagactiviteiten. Zeeland Seaports ondersteunt de realisatie van de Nieuwe Sluis Terneuzen. Zeeland Seaports regisseert samen met andere stakeholders de realisatie van de spoorontsluiting VEZA (Verbinding Zeeland-Antwerpen) en de verbetering van de spoorontsluiting langs het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Zeeland Seaports faciliteert de ontwikkeling van Multi Utility Provider (MUP), een (ondergrondse) buisleidingenstraat voor het leveren van utilities en halffabricaten om industriële symbiose te stimuleren. 24

25 4. Nautische aantrekkelijkheid In 2018 is een nautische diepgang van minstens zeventien meter in de Sloehaven gerealiseerd. Ook is het MIGHT-programma in 2018 gerealiseerd. MIGHT staat voor Management Integratie Ghent Terneuzen en is een samenwerkingsproject op het gebied van optimaal nautisch beheer met het Havenbedrijf van Gent, Rijkswaterstaat en het Vlaamse departement Mobiliteit en Openbare Werken. Mede hierdoor is de turnaround time voor de scheepvaart in 2022 minstens gelijk aan die van 2015, ondanks het sterk toegenomen verkeer. Om de nautische aantrekkelijkheid te verhogen en de haven duurzamer te maken zijn in 2020 voorzieningen voor LNG-bunkering gerealiseerd. Veiligheid is en blijft een topprioriteit van de haven. In 2022 voert havenbedrijf Zeeland Seaports een actief handhavingsbeleid op basis van de geactualiseerde havenverordening. Acties om deze ambitie te realiseren: In 2018 is een nautische diepgang van minstens 17 meter in de Sloehaven gerealiseerd. In 2018 is het MIGHT-programma ingevoerd. Het programma Management Integratie Ghent-Terneuzen is een samenwerkingsproject met drie partners: het havenbedrijf Gent, Rijkswaterstaat en het Vlaamse Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Daarin regelen beide havenbedrijven optimaal nautisch beheer van de havens en het Kanaal Gent-Terneuzen. In 2022 voert havenbedrijf Zeeland Seaports een actief handhavingsbeleid op basis van de dan geactualiseerde havenbeheersverordening. Zeeland Seaports realiseert voorzieningen voor het bunkeren van LNG om zo de haven duurzamer te maken. Vanaf 2020 kunnen schepen gebruik maken van deze bunkervoorzieningen. In 2022 blijven alle ISPS-plichtige terminals in de haven gecertificeerd. Ondanks het, naar verwachting, sterk toegenomen scheepvaartverkeer blijven de turn-around tijden in 2022 gelijk aan die van

26 5. Financieel gezond Door de groei in uitgifte van terreinen, marktconforme contracten, clustering en een efficiënt opererende organisatie is het Zeeuwse havenbedrijf in 2022 een financieel gezonde organisatie. Concreet houdt dit in: een jaaromzet van meer dan 70 miljoen euro. Daarbij richten we ons op onze core business als havenbedrijf. Het rendement op het eigen vermogen is gemiddeld acht procent en de schuldenlast is sterk verlaagd. De afbouw van de garantie door de aandeelhouders op verstrekte leningen aan Zeeland Seaports is in 2022 minimaal op koers conform de dan geldende afspraken met de aandeelhouders. Middelen worden geherinvesteerd in de haven om toegevoegde waarde te creëren voor de regio. Acties om deze ambitie te realiseren: Zeeland Seaports versterkt de komende jaren zijn financiële performance door groei in uitgifte van terreinen, marktconforme contracten, clustering van bedrijven en een efficiënt opererende organisatie. Door het herstructureren van financieringen verlaagt Zeeland Seaports zijn schuldenlast. De afbouw van garanties door de aandeelhouders op - aan Zeeland Seaports verstrekte - leningen is in 2022 op koers conform de dan geldende afspraken met de aandeelhouders. In 2022 heeft Zeeland Seaports niet langer deelnemingen die niet als core business te beschouwen zijn. 26

27 6. Professionele organisatie Zeeland Seaports levert flexibel maatwerk voor de klant en toont gelijktijdig een consequente houding op het gebied van vestigingsvoorwaarden, handhaving en veiligheid. De competenties van de medewerkers zijn ontwikkeld in lijn met de regisseursrol. Om de ambities van de organisatie uit te kunnen voeren is de organisatie in 2022 uitgebreid op basis van benchmarks met vergelijkbare havens en in lijn met de strategische uitdagingen die voor liggen. Er zijn nieuwe functies/specialisaties ontwikkeld. Acties om deze ambitie te realiseren: In 2022 zijn de strategische competenties van de medewerkers van Zeeland Seaports ontwikkeld in lijn met de regisseursrol van het havenbedrijf. Kerncompetenties daarbij zijn: wendbaar en slagvaardig, creatief en oplossingsgericht, klantgericht, resultaatgericht en samenwerkingsgericht. De inrichting van de organisatie sluit aan op de opgaven uit het strategisch masterplan. Zeeland Seaports werkt nauw samen met kennis- en onderwijsinstellingen om zo onderlinge kennisuitwisseling te bevorderen en bij te dragen. Winning combinations De huidige economie is een netwerkeconomie. Dit vereist - net als een kenniseconomie en een circulaire economie - samenwerking, partnerships en clustering. Geen organisatie heeft immers alle kennis en middelen in huis. Juist door samenwerking worden deze bij elkaar gebracht. Clustering en samenwerking bieden bovendien een antwoord op de veelgehoorde vraag van bedrijven in het havengebied om bij het aantrekken van nieuwe bedrijven te zoeken naar bedrijven die een meerwaarde betekenen voor één of meerdere bestaande bedrijven in het havengebied. Zeeland Seaports gelooft in de kracht van de Zeeuwse havens, van haar klanten, van haar Zeeuwse partners en van de eigen organisatie en wil duidelijk tonen dat zij veel te bieden hebben. Zeeland Seaports wil resultaten behalen en succes uitstralen. Vandaar de keuze voor Winning Combinations. 27

28 PORTIZ Port & Industry Zeeland Niet alleen havenbedrijf Zeeland Seaports, maar ook de bedrijven in en rondom de haven zijn ervan overtuigd dat samenwerken loont. Van oudsher werkten de bedrijven ten noorden van de Westerschelde samen in de Industriegroep Midden Zeeland. Ten zuiden van de Westerschelde maakten de bedrijven onderdeel uit van de Kring van Werkgevers in de Kanaalzone Zeeuws- Vlaanderen. Per 1 januari 2014 hebben beide verenigingen hun krachten gebundeld onder de naam PORTIZ: Port & Industry Zeeland. PORTIZ is het aanspreekpunt en de belangenbehartiger van de industriële en havengebonden bedrijven in Zeeuwse haven. De vereniging zet zich in voor het verbeteren van het vestigingsklimaat voor bedrijven. Bovendien maakt ze zich sterk voor het bevorderen van politiek en maatschappelijk draagvlak voor industriële activiteiten en voor duurzame ontwikkeling. PORTIZ werkt nauw samen met de BZW (Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging) afdeling Zeeland, die de belangen van alle Zeeuwse werkgevers behartigt. Belangrijke thema s voor PORTIZ zijn arbeidsmarkt en onderwijs, bereikbaarheid en infrastructuur, milieu en veiligheid, economie en vestigingsklimaat en grensoverschrijdende samenwerking. Door intensieve samenwerking met onder andere onderwijsinstellingen, landelijke en regionale bestuurders, milieuorganisaties, haar leden en andere stakeholders in Zeeland geeft PORTIZ invulling aan deze thema s. Thema s die ook voor Zeeland Seaports en voor de ontwikkeling van de Zeeuwse haven belangrijk zijn. Op die manier wil PORTIZ, in het belang van haar leden, bijdragen aan een sterk en aantrekkelijk havengebied. En daar weten Zeeland Seaports en PORTIZ elkaar te vinden en te versterken. 28

29 De leden van PORTIZ AES Elsta BV Air Liquide Arkema BV (locatie Vlissingen) BZW Cargill BV Centrale Organisatie voor Radioactief Afval (Covra) NV De Hoop Terneuzen BV Delta NV Dow Benelux BV Eastman Chemical Middelburg BV Elopak BV Heerema Vlissingen BV Heros Sluiskil BV ICL-IP Terneuzen BV Indaver Nederland BV Kloosterboer Vlissingen vof Koninklijke Schelde Groep BV Lumileds Netherlands BV Mammoet Nederland BV Multraship BV NV EPZ Oiltanking Terneuzen BV Outokumpu Stainless BV Ovet BV Philips Lighting BV Rosier Nederland BV Sloe Centrale BV Trinseo Netherlands BV Verbrugge International BV Vopak Terminal Vlissingen BV Yara Sluiskil BV Zeeland Refinery 29

30 30

31 Zeeland Seaports in cijfers Bron: Havenmonitor 2014 / Erasmus Universiteit Werkgelegenheid Aantal arbeidsplaatsen in en rond de Zeeuwse haven DIRECT INDIRECT Vlissingen Borsele Terneuzen Totaal Vlissingen Borsele Terneuzen Totaal % Totaal van de Zeeuwse werkgelegenheid is haven gerelateerd arbeidsplaatsen in en rond de haven. 31

32 Werkgelegenheid per sector Totaal LOGISTIEK Totaal INDUSTRIE EN DIENSTVERLENING Totaal Terneuzen Borsele Vlissingen 32

33 Toegevoegde waarde in miljard euro s Totaal Zeeuwse haven 4,9 3,0 DIRECT 1,9 INDIRECT Toegevoegde waarde per arbeidsplaats Zeeland Seaports Rijn-Maasmond Noordelijke zeehavens Noordzeekanaalgebied ca ca ca ca

34 Bedrijven Aantal bedrijven in de Zeeuwse haven VLISSINGEN BORSELE TERNEUZEN Totaal

35 56% 44% INDUSTRIE LOGISTIEK (op- en overslag en vervoer) (PETRO)CHEMISCHE INDUSTRIE MAAKINDUSTRIE LOGISTIEK O.a. Arkema DOW ICL-IP Yara Zeeland Refinery O.a. Cargill Damen Doens Heerema Outokumpu O.a. BOW terminals Cobelfret KatoenNatie Kloosterboer Oil Tanking Ovet Pacorini Verbrugge Vlaeynatie Vopak 35

36 Schepen Aantal binnengekomen schepen in 2015 Zeeschepen Binnenvaartschepen Totaal Goederenoverslag Goederenoverslag in 2015: - 33 miljoen ton overslag zeevaart

37 Modal split Op basis van import/export zeevaart BINNENVAART 51% ZEEVAART 17% VRACHTWAGEN 26% TREIN 6% Aantal treinen 2015 VLISSINGEN BORSELE 3500 Vrachtverkeer van en naar de Zeeuwse haven 1600 TOTAAL TERNEUZEN 5100 Af- en aanvoer in kg 2,2 mln ton Vrachtverkeer naar de Zeeuwse haven Vrachtverkeer van de Zeeuwse haven 37

38 Achterlandverbindingen Zeeland Seaports Noorwe Ierland Hull Verenigd Koninkrijk Amsterdam Groningen NL Breme Tilbury Rotterdam Emmerik Tilburg Antwerpen Venlo D Lille Keulen D Le Havre Frankfurt Parijs Metz Mannheim Karlsruhe Straatsburg Bazel ZEEVAART BINNENVAART VRACHTWAGEN TREIN Frankrijk Bern Milaan 38

39 Russia gen Zweden rhaven Hamburg Polen Hannover Warschau uisburg uitsland Praag Stuttgart Wenen München Salzburg /Segrate Italië 39

40 Haveninfrastructuur TOTAAL ZEELAND SEAPORTS hectare haventerreinen meter kades 16,5 meter diepgang VLISSINGEN Breedte haveningang: 350 meter BORSELE hectare haventerreinen meter kades 12,5 meter diepgang Breedte haveningang: 40 meter hectare haventerreinen meter kades 1 ankerplaats op de Westerschelde TERNEUZEN 5 ankerplaatsen op de rede van Vlissingen Bereikbaar via 3 vaargeulen: Wielingen, Scheur en Oostgat Diepte Wielingen (bij laagwater): 8 meter Diepte Scheur (bij laagwater): 14,8 meter Diepte Oostgat (bij laagwater): 8 meter 40

41 41

42 SERVICES BOOTSLIEDEN BUNKERBEDRIJVEN WIFI MOBIELE KRANEN LOODSDIENSTEN SLEEPDIENSTEN VLISSINGEN REPARATIEWERF 200 KM INTERNATIONALE LUCHTHAVENS LUCHTHAVEN MIDDEN-ZEELAND BORSELE BUITENHAVEN: 300 meter kades 11,3 meter diepgang Ligplaatsen voor kustvaart en lichters Tankterminal en steiger voor vloeibare bulk (olie) TERMINALS EN OPSLAGMOGELIJKHEDEN SLOEHAVEN: 920 meter kades 2 paar boeienspannen Steiger en terminals voor natte bulk en LPG 2 RoRo-steigers (4 ligplaatsen) BIJLEVELDHAVEN: meter kades DROGE BULK NATTE BULK WESTHOFHAVEN: 525 meter kades 1 steiger voor droge bulk/biomassa (peat) 1 kade voor general cargo STUKGOED STAALPRODUCTEN KALOOTHAVEN: meter kades Op- en overslag droge bulk 1 zeesteiger 1 binnenvaartsteiger SCALDIAHAVEN: meter kades PROJECTLADING KOEL- EN VRIESHUIZEN VAN CITTERSHAVEN: 925 meter kades 6 steigers voor binnenvaartschepen en coasters OPSLAG VAN GECONDITIONEERDE LADING ZOALS TABAK EN CELLULOSE QUARLESHAVEN: 315 meter kades 1 boeienspan 4 LPG-steigers ZEELAND REFINERY STEIGER: 1 zeesteiger voor liquid bulk tankers (tot dwt) 42

43 lburg Lewedorp Nieuw- en Sint Joosland BIJLEVELDHAVEN WESTHOFHAVEN Vlissingen Oost-Souburg Ritthem BUITENHAVEN SLOEHAVEN QUARLESHAVEN VAN CITTERSHAVEN KALOOTHAVEN Nieuwdorp SCALDIAHAVEN Borssele ZEELAND REFINERY STEIGER Westerschelde 43

44 SERVICES TERNEUZEN BOOTSLIEDEN BUNKERBEDRIJVEN WIFI TERMINALS EN OPSLAGMOGELIJKHEDEN MOBIELE EN DRIJVENDE KRANEN LOODSDIENSTEN SLEEPDIENSTEN 200 KM WALSTROOM INTERNATIONALE LUCHTHAVENS LUCHTHAVEN MIDDEN-ZEELAND DROGE BULK NATTE BULK HAVENS LANGS HET KANAAL GENT-TERNEUZEN, BEREIKBAAR VIA DE SLUIZEN BIJ DE INGANG VAN HET KANAAL GENT-TERNEUZEN GENERAL CARGO NOORDERKANAALHAVEN: 362 meter kades ZUIDERKANAALHAVEN: 455 meter kades MASSAGOEDHAVEN: 978 meter kades ZEVENAARHAVEN: 680 meter kades AXELSE VLAKTE: 290 meter kades AUTRICHEHAVEN: 850 meter kades BRAAKMANHAVEN: DIRECT BEREIKBAAR VANAF DE WESTERSCHELDE Scheldesteiger met 1 ligplaats voor schepen tot dwt of 200 meter LOA Oceandok Zeeland Container Terminal 2 steigers voor olietankers 3 steigers voor zeeschepen 44

45 Westerschelde BRAAKMANHAVEN Terneuzen ZIJKANAAL A NOORDERKANAALHAVEN ZUIDERKANAALHAVEN MASSAGOEDHAVEN Hoek ZEVENAARHAVEN Philippine Sluiskil ZIJKANAAL B ZIJKANAAL D ZIJKANAAL C AXELSE VLAKTE AUTRICHEHAVEN Sas van Gent ZIJKANAAL E ZIJKANAAL H Westdorpe ZIJKANAAL F ZIJKANAAL G 45

46 46

47

48 CONTACT Schelpenpad 2, P.O. BOX 132 NL-4530 AC Terneuzen T +31 (0) F +31 (0) E port@zeelandseaports.com ports of vlissingen and terneuzen