Memo. HaskoningDHV Nederland B.V. Infrastructure

Transcriptie

1 Memo Aan: ECN Petten, de heer J. Schrover Van: Martin Wouters en Lucien De Baere Datum: 17 december 2015 Kopie: - Ons kenmerk: N002_INFRA_BE4386 Classificatie: Projectgerelateerd HaskoningDHV Nederland B.V. Infrastructure Onderwerp: Verkeersveiligheid toegangsweg ECN Petten Samenvatting De bestaande toegangsweg van het Energie onderzoekscentrum Nederland (ECN) is ingesloten tussen twee zeedijken. Door deze ligging, de routering voor fietsers en autoverkeer en de inrichting van de toegangspoorten is de situatie ter plaatse verkeersonveilig. Fietsers die de gewenste route volgen dienen tot drie keer de rijbaan van de toegangsweg over te steken. Daarbij zorgt het spitsverloop, in het bijzonder in de ochtend, voor wachtrijen op de toegangsweg. Deze situatie is voor fietsers verkeersonveilig en verbeteringen zijn dan ook noodzakelijk om gevaarlijke situaties in de toekomst te voorkomen. De hoeveelheid verkeer op de toegangsweg richting ECN is beperkt, wat het afwikkelen van alle verkeersmodaliteiten op één rijbaan weliswaar kan rechtvaardigen. Desondanks is het gezien de specifieke situatie en de gewenste routering van fietsers, de vastgestelde ligging van de fietstourniquet, en de kans op filevorming in de spits dat aan te bevelen om de fietsers op een vrijliggend fietspad af te wikkelen. Het voorstel van ECN om aan de zuidzijde een vrijliggend fietspad te realiseren is dan ook een passende oplossing voor de problematiek. Met beperkte aanpassingen is dit ontwerp echter nog te verbeteren: Het dwarsprofiel van zowel de rijbaan als het fietspad dienen over de gehele lengte aangepast te worden. Hierbij dient het fietspad (in tweerichtingen) uitgevoerd te worden conform de minimale maatvoering zoals opgenomen. De middenberm ter plaatse van de aansluiting Westerduinweg dient verlengd en bij voorkeur verhoogd uitgevoerd te worden. De middenberm ter hoogte van de toegangspoort dient verhoogd uitgevoerd te worden. Ter plaatse van parkeervoorziening is het wenselijk om een duidelijk onderscheid aan te brengen tussen het fietspad, de rijbaan en de parkeervoorziening. Hiermee wordt de verkeersveiligheid op de toegangsweg van ECN structureel verbeterd. 17 december 2015 N002_INFRA_BE4386 1/7

2 Aanleiding De Westerduinweg is de bestaande toegangsweg richting het Energie onderzoekscentrum Nederland (ECN). De weginrichting en met name de verkeerssituatie voor fietsers leidt tot klachten bij de diverse weggebruikers. De weginrichting leidt tot verkeersonveilige situaties, zeker voor fietsers. Op dit moment is een ontwerpvoorstel beschikbaar om de weginrichting ter plaatse aan te passen en de verkeersveiligheid te verbeteren. Dit ontwerp is ingepast binnen de beperkte hoeveelheid ruimte. Aan de zuidzijde van de toegangsweg bevindt zich een beschermd (Natura-2000) natuurgebied en ook aan de noordzijde ligt een waardevol natuurgebied. De aanpassingen kunnen invloed hebben op de flora- en fauna ter plaatse, vandaar dat ECN Royal HaskoningDHV heeft gevraagd de huidige verkeerssituatie aan de toegangsweg verkeerstechnische te beoordelen en te toetsen of het nieuwe ontwerp de verkeersveiligheid optimaal verbeterd. In deze memo beschrijven wij de bestaande situatie ter plaatse en de aard en de omvang van de huidige verkeersonveiligheid. De adviezen toetsen we aan de geldende landelijke ontwerprichtlijnen. Gezien de beperkte ruimte en de specifieke situatie zijn de landelijke richtlijnen niet overal inpasbaar zijn, hier is maatwerk geleverd. Tevens hebben wij een aantal maatregelen om de verkeersveiligheid voor de fietser in het ontwerp verder te verbeteren. Situatie omschrijving In de onderstaande uitsnede uit de luchtfoto van het gebied is de bestaande zuidelijke toegangsweg, de Westerduinweg zichtbaar. De weg ligt ingesloten tussen twee dijklichamen van de Zijper Zeedijk uit de 16 de eeuw. Deze zeedijk maakt onderdeel uit van een omvangrijk Natura-2000 gebied. Op de foto is niet duidelijk zichtbaar dat de Westerduinweg niet vlak is. De weg volgt het profiel van de dijk en kent een helling, waarvan de top samenvalt met het smalste punt van de weg. Afbeelding 1: Zuidelijke toegangsweg ECN, inclusief fietsroute en fietstourniquet De Westerduinweg is de zuidelijke toegangsweg van ECN en sluit aan op de Westerduinweg (N502). Deze Westerduinweg is een gebiedsontsluitingsweg buiten de bebouwde kom met een maximum snelheid van 80km/u. Aan de westzijde van de Westerduinweg ligt een tweerichtingenfietspad. Fietsers die naar ECN fietsen over de rijbaan naar de toegangspoort (rode cirkel) en moeten hier gebruik maken van de fietstourniquet aan de zuidzijde van de toegangspoort. 17 december 2015 N002_INFRA_BE4386 2/7

3 Deze ligging van de fietstourniquet is het gevolg van het veiligheidsregime dat op ECN wordt gehanteerd en enkele jaren geleden verplaatst naar de zuidzijde. Door deze route worden fietsers gedwongen tot maximaal drie keer de Westerduinweg te kruisen (gele lijn) om bij deze toegangspoort te komen (gele locaties). Op basis van door ECN verstrekte informatie maken circa bezoekers en medewerkers gebruik van deze toegang. Er is ter plaatse van de toegangspoort dan ook sprake van een sterk spitsverloop. De medewerkers en bezoekers komen nagenoeg alleen gedurende de ochtendspits, tussen 7:00u en 9:00u, het terrein op en rijden in de avondspits tussen 16:00 en 18:00 uur het terrein af. We schatten in dat circa 15% van de bezoekers en medewerkers met de fiets het terrein bezoekt. Uitgaande van landelijke kencijfers ten aanzien van het drukste spitsuur betekent dit dat er circa 600 auto s en circa 100 fietsers in het drukste uur het terrein via de zuidelijke toegangspoort benaderen. Bestaande verkeersveiligheid situatie De bestaande verkeerssituatie rondom de toegangsweg van ECN leidt tot klachten en bijna ongevallen. Er zijn vijf Near Miss meldingen bij ECN geregistreerd in de afgelopen periode. Er zijn echter geen ongevallen bekend. Naar verwachting merken fietsers de verkeersonveilige situatie en letten goed op. Ook rijdt het gemotoriseerde verkeer hier over het algemeen langzaam, omdat er wachtrijen zijn voor de toegangspoorten, waardoor ongevallen minder snel voorkomen. Op basis van de beoordeling van Royal HaskoningDHV van de situatie, bestaat er echter een onveilige situatie. Het samenspel tussen routering voor fietsers als gevolg van de locatie van de toeleidende fietspaden, de hoogteligging en het profiel van de weg, het overzicht op de rijbaan en de drukke verkeerssituatie in de spitsperioden leidt (in ieder geval gevoelsmatig) tot verkeersonveiligheid en een verhoogde kans op ongevallen. Fietsers zijn een kwetsbare groep verkeersdeelnemers, ongevallen hebben direct ernstige lichamelijke gevolgen voor de fietsers. Vooral in de ochtendspits doen de verkeersonveilige situaties zich voor. Deze situatie is hieronder weergegeven. In blauw is de route voor autoverkeer het terrein op weergegeven. In geel de route voor fietsers. De belangrijkste locaties waar de verkeersveiligheid een knelpunt is zijn opgenomen in de onderstaande afbeelding Afbeelding 2: Overzicht verkeersonveilige locaties 17 december 2015 N002_INFRA_BE4386 3/7

4 1) Ter plaatse van het tweerichtingsfietspad langs de Westerduinweg dienen fietsers de rijbaan van de toegangsweg te kruisen. Deze oversteek is conform de landelijke geldende richtlijnen vorm gegeven. Het risico bestaat dat fietsers vanuit het noorden echter géén gebruik maken van de oversteek, maar besluiten rechtsaf te slaan in de richting van ECN en gebruik maken van de rijbaan. Dit verwachten automobilisten niet, waardoor ongevallen kunnen gebeuren; 2) Fietsers die gebruik maken van de voorgeschreven route dienen hier de toegangsweg over te steken. Hierbij worden ze gehinderd door de verschillen in hoogte en het hiermee gepaard gaande beperkte overzicht op de rijbaan van de toegangsweg. Het risico bestaat dat fietsers besluiten niet over te steken en vervolgens hun weg vervolgen aan de linkerzijde van de rijbaan, dus tegen het verkeer in. Hier kunnen ze in botsing komen met tegemoetkomende automobilisten. Als ze toch oversteken zullen ze dit schuin doen en is er geen beschermende of attentieverhogende vormgeving van de oversteek. Hierdoor kunnen ongevallen ontstaan, omdat automobilisten de fietsers niet verwachten. 3) Het dwarsprofiel van de toegangsweg is op dit punt relatief smal om de verkeersdrukte, in het bijzonder in de ochtendspits, te verwerken. Fietsers, auto s en vrachtverkeer dienen op één rijbaan afgewikkeld te worden. Fietsers kunnen door inhalende voertuigen geraakt worden en vallen. Ook kunnen fietsers stilstaande voertuigen rechts inhalen en beschadigen. 4) Fietsers die de gewenste route volgen, dienen nabij de toegangspoort voor de tweede keer de rijbaan van de toegangsweg over te steken. Hierbij kan het zijn dat zij tussen auto s die stilstaan voor de toegangspoort, door moeten slingeren om de overzijde van de rijbaan te bereiken. Op spitstijden zijn hier vaak drie rijstroken open, die overgestoken moeten worden (twee zijn dan rijbanen open voor de slagbomen). De fietsoversteek is niet gemarkeerd. Er zijn meerdere conflictpunten waar automobilisten hun aandacht bij de slagbomen en ontmoeten de fietsers. De kans op ongevallen is hier aanwezig door een verlaagd attentieniveau bij de automobilisten. 5) De parkeervoorziening voor de poort zorgt voor een rommelige routing nabij de toegangspoort. Automobilisten rijden schuin over de weg naar de parkeerplaats. Hier ontstaat een conflictsituatie met tegemoetkomende fietsers en fietsers die naar de fietstourniquet gaan. Dit kan leiden tot verkeersonveilige situaties tussen fietsers en autoverkeer. 6) Tijdens de ochtendspits bestaat het risico op filevorming voor de toegangspoort van het ECN. Hierbij kan het voorkomen dat de wachtrij terugslaat in de richting van de Westerduinweg. Fietsers moeten tijdens deze drukke momenten hun weg zoeken tussen het autoverkeer. Conclusie bestaande verkeersveiligheid Op basis van de algemene kenmerken en de bovengenoemde aandachtspunten kunnen we concluderen dat de bestaande situatie rondom de toegangsweg ECN verkeersonveilig is. Verbetering van de situatie is dan ook noodzakelijk om eventuele ongevallen in de toekomst te voorkomen. Fietsers het terrein op die de gewenste route volgen (conform de verkeersregels) komen 5 onveilige locaties tegen. Ingaande fietsers gaan tegen de verkeersregels in andere routes nemen. Fietsers die het terrein afrijden kennen twee onveilige locaties. De kans dat ongevallen gaan plaatsvinden is daardoor aanzienlijk. Wensbeeld inrichting toegangsweg ECN Binnen de Nederlandse richtlijnen ten aanzien van de weginrichting dient het wegontwerp dusdanig te zijn dat aan de hand van de infrastructuur duidelijk is welk gedrag van de weggebruiker verwacht wordt. Er wordt daarbij uitgegaan van de volgende vijf basisprincipes: Functionaliteit; wegen moeten worden gebruikt waarvoor ze bedoeld zijn. Homogeniteit; conflicten tussen weggebruikers met een groot verschil in snelheid, richting en/of massa moeten voorkomen worden. 17 december 2015 N002_INFRA_BE4386 4/7

5 Herkenbaarheid; het voorspelbaar maken en consequent maken van verkeerssituaties zodat deze voor de weggebruiker logisch en gemakkelijk te begrijpen is. Vergevingsgezindheid; het voorkomen van ernstig letsel bij ongevallen. Dit is binnen de richtlijnen vertaald naar een systeem van drie weg categorieën. Binnen Nederland zijn de wegen verdeeld in deze drie categorieën: Stroomwegen (bijvoorbeeld autosnelwegen). Gebiedsontsluitingswegen (bijvoorbeeld provinciale wegen, 80km/u wegen buiten de kom, 50 km/u wegen binnen de kom). Erftoegangswegen (bijvoorbeeld 60km/u wegen buiten de kom 30km/u wegen binnen de kom). Gezien de functie van de toegangsweg als ontsluiting van ECN, de hoeveelheid verkeer per etmaal die ervan gebruik maakt past deze weg in principe het beste bij de erftoegangswegen. Een van de uitgangspunten bij de weginrichting van deze wegen is dat alle weggebruikers gebruik maken van dezelfde rijbaan (met fietsers dus op de rijbaan). Om dit veilig te laten verlopen is de maximumsnelheid daarom dan ook lager (binnen de bebouwde kom 30 km/h). Ondanks dat deze wegcategorie het beste past bij de toegangsweg zijn wij van mening dat gezien de specifieke situatie en de gewenste routering van fietsers, de vastgestelde ligging van de fietstourniquet, en de kans op filevorming in de spits dat het wenselijk is om de fietsers op een vrijliggend fietspad af te wikkelen. Dit wijkt weliswaar af van de landelijke richtlijnen ten aanzien van een erftoegangsweg, waarbij de realisatie van een vrijliggend fietspad niet noodzakelijk is. Ondanks dat, zorgt de realisatie van een vrijliggend fietspad in dit specifieke geval voor een aanzienlijke verbetering van de verkeersveiligheid op de toegangsweg. Verbetermaatregelen ontwerp Het voorstel van ECN om aan de zuidzijde een vrijliggend fietspad te realiseren is dan ook een passende oplossing voor de problematiek, echter is met beperkte aanpassingen dit ontwerp te verbeteren. In deze paragraaf doen wij een aantal verbetervoorstellen. Om de verkeerssituatie ter plaatse te verbeteren de realisatie van een tweerichtingenfietspad aan de zuidzijde van de toegangsweg het meest gewenst. Het voorlopige ontwerp voorziet in een tweerichtingen fietspad. Het ontwerp is in onderstaande tekening opgenomen. Royal HaskoningDHV is van mening dat het ontwerp op de onderstaande aandachtspunten verbeterd dient te worden, met de beschreven aanvullende maatregelen om onveiligheid te voorkomen. Bij uitvoering van het ontwerp inclusief de voorgestelde maatregelen is de verkeerssituatie voldoende verkeersveilig. 17 december 2015 N002_INFRA_BE4386 5/7

6 Afbeelding 3: Verbetermaatregelen voorlopig ontwerp 1) Het dwarsprofiel van zowel de rijbaan als het fietspad dienen over de gehele lengte aangepast te worden conform het bijgevoegde schetsontwerp. Hierbij dient het fietspad (in tweerichtingen) uitgevoerd conform de minimale maatvoering. Deze maatvoering is in onderstaande afbeelding weergegeven. Er dient een verhoogde rijbaanscheiding van minimaal 50 cm tussen fietspad en rijbaan te worden aangebracht over de gehele lengte tussen de parkeerhavens en de afbuiging. Op het meest krappe deel van het profiel is er ruimte voor de minimale maatvoering van 3.0m voor het fietspad en een rijbaanscheiding van 0.5m. Dan blijft er 5.5 m ruimte voor gemotoriseerd verkeer over. Dit is voldoende breed en remt het verkeer enigszins. Indien de mogelijkheid bestaat om de rijbaan voor het autoverkeer te vergroten dan verdient dit aanbeveling. Ook de profielbreedte van 5.5m dient over de gehele weglengte te worden aangehouden (blauw gemarkeerde afstand op de tekening). Afbeelding 4: Schetsontwerp principe dwarsprofiel toegangsweg 17 december 2015 N002_INFRA_BE4386 6/7

7 2) De middenberm ter plaatse van de aansluiting Westerduinweg dient verlengd en bij voorkeur verhoogd uitgevoerd te worden. Hiermee wordt voorkomen dat fietsers besluiten over de rijbaan te fietsen en worden zij meer gedwongen gebruik te maken van de gewenste routering. 3) De middenberm ter hoogte van de toegangspoort dient bij voorkeur ook verhoogd uitgevoerd te worden. Hierdoor ontstaat er een overzichtelijk kruispunt met een herkenbare en overzichtelijke voorrangssituatie. Hier dienen de juiste verkeersborden en kruispuntmarkeringen te worden toegepast. 4) Ter plaatse van parkeervoorziening is het wenselijk om een duidelijk onderscheid aan te brengen tussen het fietspad, de rijbaan en de parkeervoorziening. Het fietspad kan het beste in een afwijkende kleur vormgegeven worden (rood) en voertuigen die het fietspad willen kruisen, dienen voorrang te geven aan de fietsers. Duidelijkheid in de voorrangssituatie kan aangegeven worden door middel van haaientanden aan weerszijden van het fietspad. 17 december 2015 N002_INFRA_BE4386 7/7