Verzuimcijfers 2010 bekend. 14 september 2011 INHOUD:

Transcriptie

1 14 september 2011 INHOUD: Verzuimcijfers 2010 bekend...1 Welzijnscheck maakt arboplaatje compleet...2 Goede communicatie en ondersteuning...3 Bruikbare analyses maken...4 NEA 2010 uitgesplitst voor het vo...5 Derde bijeenkomst leren van incidenten...6 Enthousiaste deelnemers Brein in beweging...6 Bijblijven met de Arbocatalogus-VO...6 Overzicht cursussen en netwerkbijeenkomsten Arbo-VO...6 Meer Arbo Nieuws:...7 ESF subsidie procesinnovatie en duurzame inzetbaarheid...7 Online community: veilige school...7 Gezocht: scholen met voorstel gezamenlijke lokale aanpak agressie...7 Regionale bijeenkomsten Asbest in scholen...8 VPT-beurs Vraag uit de praktijk...8 Verzuimcijfers 2010 bekend De verzuimpercentages in het voortgezet onderwijs zijn in 2010 gedaald. Dit geldt voor zowel het onderwijzend personeel (OP) als voor het onderwijsondersteunend personeel (OOP) met een daling van 5,1% respectievelijk 5,8% in 2009 naar 4,9% respectievelijk 5,4% in Echter de daling van de verzuimcijfers kan niet zonder meer worden toegeschreven aan een afname van het verzuim in het vo. De reden hiervoor is dat de aanlevering van de formatie- en verlofgegevens van Raet ECS (voorheen CASO) over 2010 afwijkt van de aanlevering in de jaren daarvoor. Omdat deze gegevens een substantieel deel uitmaken van het totale bestand, kunnen deze verschillen gevolgen hebben gehad voor de uiteindelijke verzuimcijfers van Uit een nadere analyse van de verzuimcijfers blijkt dat de daling van het verzuim bij andere salarisverwerkers weliswaar ook zichtbaar is, maar dat deze bij het bestand van Raet ECS veel groter is. Dit doet vermoeden dat de andere opbouw van het Raet ECS bestand een onderschatting van de sectorale verzuimkengetallen tot gevolg heeft. Een vergelijking van de verzuimkengetallen 2010 met voorgaande jaren wordt daardoor bemoeilijkt. Printversie Nieuwsbrief Arbo-VO 14 september

2 Verzuimcijfers naar personeels- en schoolkenmerken Op de site zijn de verzuimcijfers verder uitgesplitst; naar leeftijdscategorie, geslacht, functie, aanstellingsomvang, schoolgrootte, denominatie, verstedelijkingsgraad, regio en percentage achterstandsleerlingen. De conclusies van de verzuimkengetallen over 2010 beperken zich hier tot een vergelijking van de achtergrondkenmerken binnen de peiljaren zelf en dus niet tussen de peiljaren onderling. Uw verzuimcijfer De verzuimgegevens van de meeste scholen in het voortgezet onderwijs zijn net zoals in voorgaande jaren ook weer opgenomen in de Verzuimbenchmark In de Verzuimbenchmark kunt u uw verzuimcijfers vergelijken met naar keuze - het gemiddelde of het 25e percentiel van soortgelijke vo-scholen. Op basis daarvan geeft de Verzuimbenchmark ook een uitgebreide analyse en doet een aantal suggesties voor verbeteringsmaatregelen. Ook de verzuimkosten worden inzichtelijk. Scholen kunnen zo het landelijke verzuimonderzoek en de Verzuimbenchmark gebruiken voor het bijstellen van hun eigen ziekteverzuimbeleid. Zie > Instrumenten > Verzuimbenchmark Welzijnscheck maakt arboplaatje compleet De risico-inventarisatie & -evaluatie omvat ook welzijn en gezondheid van personeel. Om dat goed in beeld te krijgen, koos het Zuyderzee College Emmeloord voor de Welzijnscheck-VO. Voordeel voor werknemers is, dat ze een persoonlijke rapportage krijgen. Een paar jaar geleden besloten we de risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E) in eigen beheer te gaan uitvoeren en stelden twee preventiemedewerkers aan, vertelt Peter van Campen, directeur Diensten van het Zuyderzee College. Dat is natuurlijk financieel voordeliger, en je creëert ook veel meer betrokkenheid bij arbo in de school, vult preventiemedewerker Pim van Dam aan. Gratis In de cyclus voor arbobeleid paste het om eerst de Arboscan-VO uit te voeren en gewenste maatregelen te treffen. Van Dam: Daarna bleek dat we gegevens misten over welzijn van medewerkers in relatie tot hun werk. De school koos voor de Welzijnscheck-VO. Dit digitale instrument, dat Arbo-VO gratis beschikbaar stelt, is speciaal afgestemd op het onderwijs. Bij het onderdeel werkomstandigheden is bijvoorbeeld aandacht voor gedrag van leerlingen en contacten met ouders. Naast de verhouding met direct leidinggevende en collega s, werklast en werkbeleving, komt de gezondheid van de werknemer en de situatie buiten het werk aan bod. Privacy Werknemers krijgen een persoonlijke rapportage die zicht geeft op de balans tussen de draaglast en hun draagkracht. Duidelijk wordt welke specifieke risico s ze lopen. En in hoeverre leefstijl en stress een belasting vormen. Als dat nodig is, krijgen mensen het advies om bepaalde punten te bespreken met hun leidinggevende of een verwijzing te vragen naar de bedrijfsarts. Hoeveel medewerkers zo n advies hebben gekregen en wat ze daarmee dan doen, weet Van Campen niet. De school krijgt alleen een geanonimiseerde groepsrapportage. De privacy staat voorop en die willen wij volledig respecteren. Als we Printversie Nieuwsbrief Arbo-VO 14 september

3 vragen krijgen, gaan we daar natuurlijk op in, maar de direct leidinggevende is de eerste gesprekspartner voor een medewerker. Bevestiging De groepsrapportage bracht geen verrassingen. Van Campen en Van Dam: Het was een bevestiging van wat we al wisten uit ons tweejaarlijks tevredenheidsonderzoek. De check is een extra aansporing daar iets mee te doen. Goede communicatie en ondersteuning Bij het uitzetten van de Welzijnscheck-VO is, net als bij andere onderzoeken, zorgvuldigheid geboden. Communicatie is wezenlijk en een aanbod van digitale ondersteuning helpt. Nadat de directie had besloten de welzijnscheck uit te voeren, is over het wat en waarom meerdere malen geschreven in het wekelijks personeelsbulletin. Vervolgens kreeg elke medewerker per nog eens een korte uitleg en aankondiging van de enquête. Communicatie is wezenlijk, zegt Van Campen. We proberen altijd helder, open en tijdig te communiceren. Bij de acceptatie van de Welzijnscheck speelt ook mee, dat met leden van de MR en andere collega s op beslissingsniveau goed is gesproken over het instrument, denkt Van Dam. In alle communicatie is het belang van de werknemer duidelijk naar voren gebracht. Die krijgt immers in ruil voor een half uurtje tijd een persoonlijke rapport van gezondheidsrisico s. Digitale school De vragenlijst kan ook op papier ingevuld worden. Het Zuyderzee College ontwikkelt zich echter tot digitale school, dus was het verspreiden van de link per geen punt van discussie. Van Dam: De groep personeelsleden die niet één of meerdere malen per dag z n mail checkt, is zeer beperkt. Reactietijd was twee weken en die periode bleek lang genoeg. Via de instelling gelezen kon Van Dam zien of medewerkers hun mail hadden geopend. Collega s konden bij hem terecht voor vragen over de enquête en daarvan maakte zeker twintig van de negentig respondenten gebruik. Het ging om heel simpele vragen zoals: Ik moet nu naar huis, kan ik morgen met de vragenlijst verder gaan? Maar het is wel belangrijk dat mensen daar snel een antwoord op krijgen. Nieuwe versie Bij het uitzetten is het natuurlijk belangrijk overlap met andere onderzoeken te voorkomen. Van Campen. Bovendien hebben onderwijspersoneel en -ondersteuners verschillende piekmomenten in het jaar, de ene groep in de examentijd en de andere met kerst. Vanwege een tevredenheidsonderzoek moest de welzijnscheck worden uitgesteld, maar dat kwam goed uit omdat toen net een nieuwe versie beschikbaar was. De check kwam van het Vervangingsfonds en is in maart 2011 aangepast. De versie voor het voortgezet onderwijs is toen door Arbo-VO overgenomen. Onze opmerkingen bij die versie zijn allemaal meegenomen, dus daar waren we heel blij mee. De Welzijnscheck is nu dus nog meer op het vo toegesneden. Printversie Nieuwsbrief Arbo-VO 14 september

4 Bruikbare analyses maken De (anonieme) groepsrapportage van de Welzijnscheck-VO kan dienen als input voor maatregelen. Met een eigen analyse kunnen knelpunten nog specifieker naar voren komen. Maar hoe ver moet je gaan? Met een visuele weergave geeft de Welzijnscheck-VO in één oogopslag een globaal beeld van de resultaten. De onderdelen zijn per locatie of afdeling ingekleurd volgens het stoplichtmodel: groen, geel, rood. Groen is gunstig ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Geel wijkt af in negatieve zin, maar is nog niet zorgelijk. Bij rood is iets mis. Bij ons liet de uitslag alleen groene en gele vlakjes zien. Een positief beeld dus en geen vervelende verrassingen, vertelt Van Dam. Verbanden Daarna zijn we beter gaan kijken naar de gele gebieden en heb ik verschillende doorsnijdingen gemaakt. Van Dam onderzocht meer verbanden dan waarover de welzijnscheck rapporteert: verschillende combinaties van vragen, locaties, afdelingen, niveaus en type leerlingen en van deelgroepen, zoals onderwijzend en onderwijsondersteunend personeel, man/vrouw en leeftijdscategorieën. Met name de uitkomsten die in extreem positieve of negatieve zin afwijken, zijn natuurlijk interessant. Van Campen merkt op, dat het uitsplitsen zinvol moet blijven. Dat heb ik me afgevraagd: hoe ver moet je gaan. Als je veel onderzoeken doet, ken je de grote lijn wel. De check bevestigde de uitkomsten uit het tevredenheidsonderzoek, dat we net onder het personeel hadden gehouden. Gesignaleerde sterke kanten en verbeterpunten heeft de algemene directie bij betreffende locaties, afdelingen en teams neergelegd. Overgewicht Waarmee ik ook nog worstel, is waar de verantwoordelijkheid van de school ophoudt, zegt Van Campen. Opvallend was bijvoorbeeld dat onder veel personeelsleden overgewicht speelt. Dat is een dilemma. Het Zuyderzee College heeft al een jaar of zes afspraken met sportscholen in de regio. Om sporten voor alle medewerkers haalbaar te maken, is een financiële bijdrage beschikbaar. De school doet mee aan het landelijke project gezonde schoolkantine en probeert het doel van 100% gezond in 2015 te halen. Wat kunnen we dan nog meer doen? Vergelijk het met ons anti-rookbeleid. Als iemand om de hoek van de school een sigaret opsteekt, kan ik dat niet tegenhouden. Zuyderzee College Emmeloord personeelsleden leerlingen - locaties in Emmeloord (3) en in Lemmer (1) - vmbo t/m gymnasium - het Zuyderzee College ontwikkelt zich tot digitale school Printversie Nieuwsbrief Arbo-VO 14 september

5 NEA 2010 uitgesplitst voor het vo Betreft: Belangrijkste resultaten van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2010, uitgesplitst voor het voortgezet onderwijs In opdracht van: Arbo-VO Uitgevoerd door: TNO Datum rapport: augustus 2010 De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is het grootste periodieke onderzoek naar arbeidsomstandigheden van werknemers in Nederland. Het doel is om de kwaliteit van de arbeid in Nederland te bestuderen. Om meer inzicht te krijgen in de arbeidsomstandigheden van het voortgezet onderwijs, gaf Arbo-VO opdracht om de NEA 2010 voor het voortgezet onderwijs uit te splitsen. Sinds 2007 is de NEA niet meer hoofdzakelijk gericht op het thema arbeidsomstandigheden, maar staat kwaliteit van de arbeid in brede zin centraal. Dat betekent dat substantiële aandacht wordt geschonken aan de organisatie en inhoud van arbeid, arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden. Tevens komen enkele andere thema s aan bod zoals functioneren en inzetbaarheid, opleiding en ontwikkeling, gezondheid en de balans tussen werk en privé. De omvang en representativiteit van de NEA maken het mogelijk om diverse branches te profileren op uiteenlopende arbeidsrisico s, zoals werkdruk, agressie en fysieke belasting. Ook bevat de NEA informatie over maatregelen die werkgevers treffen en over mogelijke effecten van arbeid, zoals werkstress, verzuim en ongevallen. TNO heeft evenals vorig jaar - op verzoek van Arbo-VO de resultaten van de NEA 2010 uitgesplitst voor het vo. Conclusies 1. In de resultaten is opvallend vaak het volgende patroon te ontdekken: het onderwijs scoort in vergelijking met alle sectoren iets ongunstiger, het vo scoort in vergelijking met het onderwijs iets ongunstiger en docenten in het vo scoren ongunstiger dan andere functies in het vo. Dit patroon wordt echter niet gevonden voor de tevredenheid met het werk; het onderwijs scoort op de verschillende aspecten van tevredenheid met het werk (arbeidsomstandigheden, inhoud van het werk, sfeer op het werk etc.) iets gunstiger dan alle sectoren. 2. Werkdruk in het vo lijkt vooral toe te schrijven aan de hogere mate van emotionele belasting in het werk van docenten. Toch achten procentueel meer docenten maatregelen tegen werkdruk/werkstress nodig dan maatregelen gericht op vermindering van de emotionele belasting in het werk. 3. De vooral door docenten ervaren belemmeringen in het werk (al dan niet functioneren van hulpmiddelen, collega s en leidinggevenden en de tijdsinvestering in - als onnodig ervaren - administratie en overleg) zouden kunnen verklaren waarom meer docenten maatregelen wensen tegen werkstress/werkdruk dan maatregelen gericht op vermindering van de emotionele zwaarte van het werk. 4. Burn-out onder docenten in het vo ligt in vergelijking met niet onderwijzend personeel en de overige sectoren fors hoger. Het is verleidelijk om burn-out toe te schrijven aan de bevindingen onder 2 en 3. Die relatie kan op grond van de onderhavige resultaten echter niet zonder meer gelegd worden. 5. Tevredenheid met het werk wordt niet alleen bepaald door belastende factoren in het werk. Interessant werk en sfeer op het werk lijken bij te dragen aan de algehele tevredenheid met het werk. Docenten en niet onderwijzend personeel scoren hierop gunstiger dan alle sectoren. Het volledige rapport met de belangrijkste resultaten en tabellen van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2010, uitgesplitst voor het voortgezet onderwijs kunt u downloaden in de bibliotheek op arbo-vo.nl. Printversie Nieuwsbrief Arbo-VO 14 september

6 Derde bijeenkomst leren van incidenten Op dinsdag 8 november vindt er, in navolging van de twee regionale bijeenkomsten in juni, een derde bijeenkomst Leren van incidenten plaats in Leende. De bijeenkomst wordt georganiseerd in samenwerking met de regiobijeenkomst (regio 6) van de VO-raad. In de bijeenkomst informeren en adviseren wij u over (sociaal) veiligheidsbeleid in uw school. De nadruk ligt op het delen van ervaringen op het gebied van (sociale) veiligheid en het toepassen van het stappenplan om veiligheidsbeleid op te stellen. Dit stappenplan is opgenomen in de publicatie Leren van incidenten en tot stand gekomen op basis van ervaringen van enkele scholen. Tijdens de bijeenkomst ontvangt u een exemplaar van de publicatie. Wilt u goed voorbereid zijn op incidenten met docenten of leerlingen waarbij sprake is van bijvoorbeeld verbaal of fysiek geweld, bedreiging of seksuele intimidatie op uw school? Wilt u weten wat u moet doen? Of wilt u aan de slag met het (sociale) veiligheidsbeleid binnen uw school? Kom dan naar de regiobijeenkomst leren van incidenten op dinsdag 8 november in Leende. Zie > Agenda Enthousiaste deelnemers Brein in beweging Wilt u weten hoe uw geheugen en uw vermogen om veel informatie te verwerken in de loop van de jaren veranderen en hoe u daarmee om kunt gaan? Ruim 50 docenten en onderwijsondersteunende medewerkers in Limburg kunnen u daar meer over vertellen, want zij hebben onlangs de workshop Brein in beweging gevolgd. De reacties waren onvoorwaardelijk enthousiast en de deelnemers gaven een gemiddeld rapportcijfer van 8,8. Reden voor Arbo-VO om deze workshop nu ook landelijk aan te bieden. Wilt u in een ontspannen ambiance praktische technieken tot u nemen om ook in het tweede deel van uw loopbaan uw arbeidsvitaliteit te behouden? Meldt u zich dan aan voor de tweedaagse workshop Brein in beweging op 15 en 22 november in Maarn. Zie > Agenda Bijblijven met de Arbocatalogus-VO De Arbocatalogus-VO blijft zich vernieuwen. Elk kwartaal komen er nieuwe schoolvoorbeelden bij en de laatste tijd plaatsen we hier ook filmpjes bij. De vragen die u aan ons stelt worden ook aan de arbocatalogus toegevoegd. Dit levert een actueel overzicht op van veelgestelde vragen. Dus ook voor regelmatige bezoekers is er telkens iets nieuws te lezen. Zodra er iets wijzigt in de regelgeving wordt de Arbocatalogus-VO aangepast. Alle wijzigingen, nieuwe normen, schoolvoorbeelden en vragen delen wij via Twitter. Wilt u op de hoogte blijven van alle aanpassingen, volg de Arbocatalogus-VO dan nu via Twitter: Overzicht cursussen en netwerkbijeenkomsten Arbo-VO 22 sep 2011 Voorkomen ziekteverzuim - P&O-netwerk West- en Midden-Nederland 27 sep 2011 Workshop Brein in beweging 29 sep 2011 Sociale veiligheid in beeld - arbonetwerk West- en Midden-Nederland 05 okt 2011 Kennismakingscursus Arboscan-VO Printversie Nieuwsbrief Arbo-VO 14 september

7 11 okt 2011 Binnenklimaat - arbonetwerk regio Noord-Holland-Noord 12 okt 2011 Agressie, geweld en calamiteiten - arbonetwerk regio Limburg 02 nov 2011 Cursus preventiemedewerker: nieuw 2-daags programma 03 nov 2011 Tweedaagse cursus active aging in Eindhoven 08 nov 2011 Regionale bijeenkomst leren van incidenten in Leende 15 nov 2011 Veilige Publieke Taak - arbonetwerk regio Noord-Brabant 15 nov 2011 Workshop Brein in beweging in Maarn 21 nov 2011 Cursus Kennis van sociale zekerheid in het vo in Utrecht 23 nov 2011 Re-integratie - P&O-netwerk Noord-Brabant 24 nov 2011 Tweedaagse cursus active aging in Maarn 24 nov 2011 Cursus Kennis van sociale zekerheid in het vo in Eindhoven 29 nov 2011 Kennismakingscursus Arboscan-VO Meer Arbo Nieuws: ESF subsidie procesinnovatie en duurzame inzetbaarheid Vanaf 3 oktober kunt u als werkgever subsidie aanvragen bij het Agentschap SZW voor projecten op het gebied van procesverbetering en duurzame inzetbaarheid. De subsidie bedraagt maximaal Het budget van de subsidie is beperkt en wie het eerst komt, het eerst maalt, dus wees er op tijd bij! Om u een idee te geven wat er allemaal mogelijk is, staat op de site van SZW een selectie van in het oog springende projecten. Subsidie: Projecten: Online community: veilige school Sinds vorige week is de webcommunity Forum Veilige School online. Bestuurders en anderen die betrokken zijn bij veiligheid in het onderwijs kunnen op dit forum terecht om vakgenoten te ontmoeten, ideeën uit te wisselen, kennis te delen en met elkaar in gesprek te gaan over veiligheidsthema's. Veiligheidsexperts delen hun visies en inzichten en ervaringsdeskundigen geven antwoorden op veelvoorkomende vragen. Het Forum Veilige School is het vervolg op het project Veilige Publieke Taak Onderwijs van het ministerie van OCW en bereikbaar via Gezocht: scholen met voorstel gezamenlijke lokale aanpak agressie In 2010 heeft de minister van BZK intensiveringtrajecten Veilige Publieke Taak (VPT) opgezet om werkgevers met een publieke taak bij hun aanpak van agressie en geweld te ondersteunen. De inspanningen van de werkgevers richten zich enerzijds op het versterken van het bewustwordingsproces ( agressie op het werk hoort er nooit bij ) maar ook op het registreren van incidenten, het reageren naar de dader, het verhalen van de schade en het doen van aangifte door de werkgever. Op dit moment doen er geen onderwijsinstellingen aan deze intensiveringstrajecten mee. Het ministerie van BZK wil daarom onderwijsinstellingen stimuleren om hieraan deel te nemen. Dit zou gelden voor onderwijsinstellingen die een concreet en creatief voorstel hebben, gericht op de lokale aanpak, die aansluit op de regionale gezamenlijke aanpak van scholen met andere partners, zoals de politie, gemeenten, andere werkgevers, openbaar vervoer, etc. Waar mogelijk wordt aansluiting gezocht met de intensiveringsregio s van VPT, waarin VPT al de regionale samenwerking tussen werkgevers, gemeenten, politie en het OM subsidieert. Voor meer Printversie Nieuwsbrief Arbo-VO 14 september

8 informatie kunt u contact opnemen met mevrouw Jeanne van Grunsven, Accountmanager Onderwijs, Ministerie van BZK, Regionale bijeenkomsten Asbest in scholen Deze zomer zijn scholen gevraagd een digitale vragenlijst naar aanwezigheid van asbest in te vullen. Kenniscentrum Infomil organiseert nu in september en oktober bijeenkomsten waarin wordt ingegaan op de aanbesteding en beoordeling van asbestinventarisatierapporten en asbestbeheerplannen. VPT-beurs 2011 Op 6 oktober vindt de VPT-beurs in de Rijtuigenloods in Amersfoort plaats. De VPT-beurs is een (interactieve) beurs voor iedereen die werkt bij een organisatie met een publieke taak en geïnteresseerd is in de aanpak van agressie en geweld. Bezoekers komen uit alle sectoren: van zorg tot justitie, van onderwijs tot openbaar vervoer. Op de beurs kunen bezoekers kennis opdoen, expertise inwinnen en ervaringen uitwisselen zodat ze in hun eigen organisatie weer een stap verder kunnen in de aanpak tegen agressie en geweld. Vraag uit de praktijk Wordt het personeel medisch onderzocht als asbest aanwezig is? Antwoord >> Nee, tenzij medewerkers zijn blootgesteld aan asbest. Als asbest hechtgebonden is en er van blootstelling aan asbest dus geen sprake is, is een arbeidsgezondheidskundig onderzoek naar gezondheidseffecten van asbest niet nodig. Is er echter wel sprake van blootstelling aan asbest(stof) dan dienen de betrokken medewerkers ten minste éénmaal in de drie jaar opnieuw in de gelegenheid gesteld worden om een arbeidsgezondheidskundig onderzoek te ondergaan. De arbeidsomstandighedenwetgeving verplicht het schoolbestuur om als werkgever een (arbeids)gezondheidskundig onderzoek aan het personeel aan te bieden. De gegevens uit het onderzoek moeten in het personeelsdossier worden opgeslagen. Het dossier moet minimaal 30 jaar worden bewaard. Het personeel mag het onderzoek weigeren. De weigering moet schriftelijk worden vastgelegd. Arbo-VO, het arboservicecentrum voor het voortgezet onderwijs Arbo-VO is een onafhankelijk kennis- en adviescentrum. Het belangrijkste doel is om werkgevers in het voortgezet onderwijs te ondersteunen bij de invulling van hun verantwoordelijkheid op het terrein van arbeidsomstandigheden, verzuim, re-integratie en levensfasegericht personeelsbeleid. Arbo-VO wil daarmee een bijdrage leveren aan het beheersen en laag houden van het verzuim in het voortgezet onderwijs. Arbo-VO is een project van de VO-raad i.s.m. de onderwijsbonden. Tel: servicecenter@arbo-vo.nl Heeft u opmerkingen of suggesties voor verbetering van deze nieuwsbrief of de internetsite? Laat het ons weten via servicecenter@arbo-vo.nl of bel Printversie Nieuwsbrief Arbo-VO 14 september