Factsheets krimp- en anticipeergebieden Feiten en cijfers bij rapport Detailhandel en leefbaarheid

Transcriptie

1 Factsheets krimp- en anticipeergebieden Feiten en cijfers bij rapport Detailhandel en leefbaarheid

2 Opdrachtgever: Contactpersoon: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Directie Woon- en Leefomgeving, Programma Bevolkingsdaling Mevrouw R. Chandali Projectteam DTNP: De heer D.J. Droogh Mevrouw L. Dicou De heer R. Eijkelkamp Projectnummer: Datum: 15 april 2013 Droogh Trommelen en Partners (DTNP) Graafseweg BS Nijmegen T F E info@dtnp.nl W Factsheets krimp- en anticipeergebieden Feiten en cijfers bij rapport Detailhandel en leefbaarheid

3 0 Toelichting factsheets Feiten en cijfers op een rij in 23 factsheets Voor de 7 topkrimp- en de 16 anticipeergebieden zijn afzonderlijke factsheets opgesteld. Deze factsheets geven feiten en cijfers van het detailhandelsaanbod per regio, zowel per gemeente als voor de regio als geheel. Tevens zijn cijfers over het aantal inwoners en de bevolkingsopbouw (huidig en verwacht) en de huidige banenmarkt opgenomen. Naast dit overzicht van vraag en aanbod is een overzicht van de regionale samenwerking (op het gebied van detailhandel) opgenomen (geïllustreerd met enkele voorbeelden). De krimp- en anticipeergebieden zijn door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bepaald, in overleg met de betreffende provincies. De afbakening van deze gebieden komt niet in alle gevallen overeen met het verzorgings-gebied van winkelgebieden. In de aanpak van detailhandelsvraagstukken kan derhalve voor een andere regio-indeling of samenwerking worden gekozen. De gegevens uit de factsheets zijn gebruikt bij het opstellen van het overkoepelende hoofdrapport. De factsheets hebben een uniforme opbouw. Hieronder wordt per onderdeel een korte toelichting en bronvermelding gegeven. Algemene kengetallen Onder dit kopje wordt voor de regio als geheel een overzicht van de omvang van winkelaanbod, leegstand, aantal inwoners en huishoudens weergegeven. Ook worden cijfers over de verwachte bevolkings- en huishoudensontwikkeling gegeven. Er bestaan verschillende (regionale) bevolkingsprognoses. Om op consistente uniforme wijze de factsheets te kunnen opstellen is er voor gekozen overal de prognose van het CBS aan te houden. Tenslotte is het aantal banen in de detailhandel in de regio als algemeen kengetal opgenomen. Winkelaanbod Aantal winkels: panden met een detailhandelsinvulling, exclusief leegstand. Bron: Locatus, oktober Aantal m² winkelvloeroppervlak (wvo): de voor het publiek toegankelijke winkelruimte ten behoeve van detailhandel, inclusief zichtbare ruimten zoals etalages en de ruimte achter toonbanken en kassa s. Dit oppervlak is exclusief leegstand. Bron: Locatus, oktober Leegstand Aantal leegstaande panden: panden bestemd voor commerciële publieksfuncties (winkels, diensten en horeca) die leeg staan. Bron: Locatus, oktober Aantal m² wvo leegstand: winkelvloeroppervlak voor commerciële publieksfuncties (winkels, diensten en horeca) dat leegstaat. Bron: Locatus, oktober Inwonertal en bevolkingsontwikkeling Aantal inwoners 2012: actueel inwonertal. Bron: CBS StatLine, peildatum Aantal inwoners 2020 en 2040: bevolkingsprognose. Bron: CBS StatLine, D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1

4 Bevolkingsopbouw gemeenten Aantal huishoudens en ontwikkeling Aantal huishoudens 2012: actueel aantal huishoudens. Bron: CBS StatLine, peildatum 1 januari Aantal huishoudens 2020 en 2040: huishoudensprognose. Bron: CBS StatLine, Regionale prognose huishoudens; Arbeids-/banenmarkt Aantal banen in de detailhandel: werknemers in loondienst in de detailhandelssector. Dit betreft zowel fulltime-, parttime- als uitzendbanen. Dit cijfer is exclusief ondernemers en meewerkende familieleden. Bron: HBD, Vergelijkingskengetallen (tabel) In de tabel met vergelijkingskengetallen is een deel van de algemene kengetallen bewerkt en aangevuld met een aantal feiten die inzicht geven in de vraag- en aanbodzijde per regio. In de tabel is af te lezen hoe de regio zich verhoudt tot het Nederlands gemiddelde. Aantal winkels per inwoners en omvang wvo per inwoners (in m²): geeft een indicatie of er relatief veel of weinig winkelaanbod is in de regio. (Conclusies over onder- of overaanbod kunnen hieruit niet getrokken worden. Dit is onder meer afhankelijk van de (toeristische) verzorgingsfunctie). Bron: bewerking algemene kengetallen. Aandeel leegstand naar wvo: het aandeel leegstand in het totale winkelvloeroppervlak (winkels + leegstaand winkelvloeroppervlak bestemd voor commerciële publieksfuncties winkels, horeca en diensten) geeft aan of er sprake is van veel of weinig leegstaand commercieel (winkel-)vastgoed. Een leegstandspercentage van circa 5% (frictieleegstand) is wenselijk om nieuwe ondernemers en ondernemers met plannen voldoende ruimte te bieden om in de lokale markt te vestigen/verplaatsen (flexibiliteit en dynamiek). Bij een lager leegstandspercentage is de vastgoedmarkt weinig flexibel. Bij een hoger leegstandspercentage is sprake van structurele leegstand. Het landelijke leegstandspercentage (10%) is zorgwekkend hoog. In regio s met een nog hogere leegstand zijn de problemen acuut. Bron: bewerking algemene kengetallen. Concentratiegraad naar wvo: het aandeel winkelvloeroppervlak dat in een winkelgebied gevestigd is. In een gezonde winkelstructuur is de concentratiegraad hoog (weinig solitair gevestigde winkels). Binnen winkelgebieden kunnen winkels profiteren van elkaars bezoekers (synergie). Dit is een belangrijke voorwaarde voor een zo compleet mogelijk aanbod, ook op langere termijn. Bron: Locatus, oktober Filialiseringsgraad naar wvo: het aandeel winkelvloeroppervlak dat ingevuld wordt door winkelketens (filiaal/ franchisenemer). Winkelketens (ten minste 7 vestigingen) hebben schaalvoordelen, waardoor ze een sterke marktpositie ingenomen hebben. Voor consumenten is een mix van filialen en zelfstandigen (couleur locale) het meest interessant. Bron: Locatus, oktober D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

5 Bevolkingsontwikkeling en : de procentuele verandering van het inwonertal in 2020 en respectievelijk 2040 ten opzichte van (N.b.: een groei van het inwonertal tussen 2012 en 2040 betekent niet altijd dat een gemeente in 2040 nog groeiende is). Een afnemend inwonertal betekent een afnemend draagvlak voor winkelvoorzieningen. Bron: bewerking algemene kengetallen. Huishoudensontwikkeling en : de procentuele verandering van het aantal huishoudens in 2020 en respectievelijk 2040 ten opzichte van Vanwege de gemiddeld steeds kleiner wordende huishoudens is er per saldo een behoefte aan meer (andere) woningen. Bron: bewerking algemene kengetallen. Aandeel detailhandel in banenmarkt: het belang van detailhandel in de totale regionale banenmarkt (fulltime, parttime en werknemers via uitzendbureau) (exclusief zelfstandige ondernemers en meewerkende familieleden). Bron: bewerking algemene kengetallen en LISA, 2009 (totaal aantal banen). Kaarten en figuren Kaart detailhandelsstructuur: Overzicht met alle centrale (hoofd-) winkelgebieden (tenminste 5 winkels, aangegeven met rode bollen) en grootschalige clusters (zoals woonboulevards en Factory Outlet Centers (tenminste 5 winkels, aangegeven met gele bollen). De bollen zijn ingedeeld in grootteklassen naar omvang in m² winkelvloeroppervlak (exclusief leegstand). Ondersteunende winkelgebieden (stadsdeel-, wijk-, en buurtwinkelcentra) en solitair gevestigde winkels zijn in de analyses meegenomen, maar worden niet op deze kaart aangegeven. De kaart geeft een beeld van de hoofdwinkelstructuur met hierop de omvang en spreiding van winkelgebieden. Het betreft een weergave van de huidige situatie (geen visie op de gewenste structuur). Bron: Locatus, oktober Figuur winkelaanbod: de omvang van het winkelaanbod in m² winkelvloeroppervlak naar branchegroep en omvang van de leegstand per gemeente. Hiermee wordt per gemeente omvang en type winkelaanbod inzichtelijk. Voor de branche-indeling, zie pagina 5. Bron: Locatus, oktober Themakaarten aandeel leegstand, concentratiegraad, filialiseringsgraad, bevolkingsontwikkeling en huishoudensontwikkeling: de percentages voor deze onderwerpen zijn per gemeente aangegeven op kaartbeelden. Voor een toelichting op de begrippen, zie kopje Vergelijkingskengetallen. Bron: bewerkingen vergelijkingskengetallen naar gemeenteniveau. Figuur bevolkingsopbouw: het aantal inwoners per leeftijdscohort van 20 jaar per gemeente op dit moment (2012) en de prognose voor 2020 en De figuur geeft inzicht in de ontwikkeling van de samenstelling van de bevolking per gemeente (o.a. vergrijzing D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 3

6 en ontgroening). Bron: bewerkingen vergelijkingskengetallen naar gemeenteniveau. Leegstandsbarometer De leegstandsbarometer geeft een indicatie van de verwachte ontwikkeling van de leegstand. Als indicatoren zijn het aandeel leegstand in het totale winkelvloeroppervlak (winkels + leegstaand winkelvloeroppervlak bestemd voor commerciële publieksfuncties winkels, horeca en diensten; situatie oktober 2012) op de horizontale as weergegeven en de verwachte bevolkingsontwikkeling , uitgedrukt in bevolkingsgroei of -daling op verticale as (beide in procenten). Aan de hand van beide percentages zijn de gemeenten en regio s op de barometer te plaatsen. De barometer is in te delen in vier kwadranten. Voor de leegstandsbarometer met alle Nederlandse gemeenten en een nadere toelichting, zie Bron: bewerking vergelijkingskengetallen naar gemeenteniveau. Toelichting per kwadrant: Kwadrant weinig leegstand en bevolkingsgroei : er is sprake van een leegstandsniveau lager of ongeveer gelijk aan de frictieleegstand (5%) en een verwachte toename van het inwonertal. Vraag en aanbod naar winkelvastgoed is in balans en grote toename van leegstand lijkt naar verwachting niet direct te verwachten door een toename van draagvlak (meer inwoners). Maar ook in gemeenten in dit kwadrant zullen de autonome landelijke trends hun effect hebben (o.a. minder bestedingen in fysieke winkels, schaalvergroting van winkels en winkelgebieden, leidend tot een afname van het aantal winkels) en zullen (nieuwe) winkelmeters op slechte locaties naar verwachting structureel leegstaan of afvallen. Nieuwe winkelontwikkelingen lonen enkel op de beste locaties. Kwadrant weinig leegstand en bevolkingskrimp : er is sprake van een leegstandsniveau lager of ongeveer gelijk aan de frictieleegstand (5%) en een verwachte afname van het inwonertal. Vraag en aanbod naar winkelvastgoed is nog in balans, maar door de afname van het draagvlak (minder inwoners) zullen autonome trends versterkt optreden (schaalvergroting), waardoor keuzes in de detailhandelsstructuur gemaakt moeten worden om structurele leegstand op gewenste winkellocaties te voorkomen. Kwadrant veel leegstand en bevolkingsgroei : er is sprake van een leegstandsniveau ruim hoger dan de frictieleegstand en een verwachte toename van het inwonertal. De grote leegstand zal ondanks toenemend draagvlak niet automatisch ingevuld worden, rekening houdend met de voortgaande trends in de detailhandel. Incourante panden en slechte winkellocaties zullen structureel leeg blijven staan. Keuzes in de structuur zijn noodzakelijk en sanering van winkelvastgoed zal plaatsvinden, actief dan wel passief. 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

7 Kwadrant veel leegstand en bevolkingskrimp : er is sprake van een leegstandsniveau ruim hoger dan de frictieleegstand en een verwachte afname van het inwonertal. De grote leegstand is structureel van karakter en dreigt toe te nemen door het afnemende draagvlak en de landelijke trends in de detailhandel, waardoor de schaalvergroting in de winkelstructuur verder zal gaan. Ingrijpen in de winkelstructuur is noodzakelijk. Gemeenten en regio s zullen zeer kritisch op ontwikkelingslocaties moeten sturen: alleen ontwikkelingen die de gewenste structuur versterken. Sanering van leegstaand winkelvastgoed zal nodig zijn om verloedering tegen te gaan. Samenwerking, regie en voorbeelden De factsheets eindigen met een overzicht van samenwerkingsvormen in de regio. Dit varieert van incidenteel intergemeentelijk overleg tot intensieve regionale samenwerkingsverbanden. Vervolgens wordt aangegeven op welke wijze de samenwerkende gemeenten en provincie in hoofdlijn invulling geven aan de samenwerking en welke rollen de overheden aannemen (regisseur, gesprekspartner, etc.) als het gaat om detailhandelsvraagstukken. Per regio worden, voor zover bekend, enkele voorbeelden benoemd van de aanpak van bepaalde detailhandelsvraagstukken, intergemeentelijk of samen met de provincie, in de regio. Dit onderdeel van de factsheets is samengesteld op basis van deskresearch, input uit een belronde met provinciale contactpersonen en uit de drie discussiebijeenkomsten per landsdeel met provincies en meerdere gemeenten uit de krimp- en anticipeergebieden. Branche-indeling detailhandel In de factsheets zijn gegevens over winkelaanbod weergegeven per branchegroep. DTNP hanteert daarbij de volgende indeling: Branchegroep Hoofdbranche Supermarkten Dagelijks Speciaalzaken Persoonlijke verzorging Kleding en modeaccessoires Mode Schoenen en lederwaren Warenhuizen Juwelier en optiek Huishoudelijk en cadeau Antiek en kunst Sport Spel Overig Hobby niet-dagelijks Media Elektronica Fiets- en autoaccessoires Plant en dier Overige detailhandel Woninginrichting Volumineus Doe-het-zelf aanbod Tuincentra D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 5

8 1 Noordwest-Friesland Detailhandelsstructuur Noordwest-Friesland Algemene kengetallen Winkelaanbod 440 winkels m² winkelvloeroppervlak (wvo) Leegstand 90 leegstaande panden m² wvo leegstand Inwonertal en bevolkingsontwikkeling inwoners inwoners inwoners 2040 Winkelaanbod Noordwest-Friesland (in m² wvo) Aantal huishoudens en -ontwikkeling huishoudens huishoudens huishoudens 2040 Arbeids-/banenmarkt banen in de detailhandel 6 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

9 Vergelijkingskengetallen Onderwerp Noordwest- Friesland Nederland aantal winkels per inwoners 5,3 6,1 omvang wvo per inwoners (in m²) aandeel leegstand naar wvo (frictie: 5%) 11,4% 10,1% concentratiegraad naar wvo 57% 69% filialiseringsgraad naar wvo 50% 54% bevolkingsontwikkeling ,3% 3,0% bevolkingsontwikkeling ,3% 6,7% huishoudensontwikkeling ,0% 5,9% huishoudensontwikkeling ,0% 12,8% aandeel detailhandel in banenmarkt 8,9% 8,6% Concentratiegraad detailhandel Noordwest-Friesland Aandeel leegstand detailhandel Noordwest-Friesland Filialiseringsgraad detailhandel Noordwest-Friesland D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 7

10 Bevolkingsontwikkeling Noordwest-Friesland Bevolkingsopbouw 2012 en prognose 2020 en 2040 Noordwest-Friesland Huishoudensontwikkeling Noordwest-Friesland 8 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

11 Leegstandsbarometer Noordwest-Friesland Samenwerking en regie, voorbeelden Provincie Fryslân heeft in 2012 haar De gemeenten in Noordwest-Friesland Streekplan 2007 geëvalueerd. Uit deze werken op verschillende terreinen samen tussentijdse evaluatie komt naar voren dat en verkennen de mogelijkheid te fuseren de beperkte vestigingsmogelijkheden tot één grote gemeente. voor perifere detailhandel hebben geleid tot een hernieuwde focus op kernwinkelgebieden en het vervallen van Provincie Fryslân ziet voor zichzelf een regisserende en verbindende rol richting omvangrijke perifere toevoegingen. gemeenten als het gaat om de aanpak Desondanks wordt ook geconstateerd dat van de krimpproblematiek. Hierbij kernwinkelgebieden onder druk zijn beschouwt ze de gehele provincie als komen te staan door autonome trends. In anticipeergebied. de evaluatie wordt de noodzaak onderstreept behoedzaam om te gaan met kernwinkelgebieden en perifere vestigingen te beperken. In opdracht van de regiogemeenten, provincie en ministerie van BZK is voor Noordwest- Friesland een werkdocument opgesteld. Het doel van dit document is om de dialoog, over het fenomeen bevolkingstransitie (bewustwording), met de (maatschappelijke) partners op regionaal niveau te kunnen voeren. Daarnaast dient het werkdocument als bouwsteen voor de provinciale streekagenda, waarin per regio de grote opgaven worden gedefinieerd en een gezamenlijke ambitie en concrete (beleids)aanpak worden geformuleerd. In de analyse worden bereikbaarheid van detailhandelsvoorzieningen, voorzieningenniveau in kleine kernen en werkgelegenheid in de detailhandel als aandachtspunten gesignaleerd. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 9

12 2 Noordoost-Friesland Detailhandelsstructuur Noordoost-Friesland Algemene kengetallen Winkelaanbod 700 winkels m² winkelvloeroppervlak (wvo) Leegstand 110 leegstaande panden m² wvo leegstand Inwonertal en bevolkingsontwikkeling inwoners inwoners inwoners 2040 Winkelaanbod Noordoost-Friesland (in m² wvo) Aantal huishoudens en ontwikkeling huishoudens huishoudens huishoudens 2040 Arbeids-/banenmarkt banen in de detailhandel 1 0 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

13 Vergelijkingskengetallen Onderwerp Noordoost- Nederland Friesland aantal winkels per inwoners 5,6 6,1 omvang wvo per inwoners (in m²) aandeel leegstand naar wvo (frictie: 5%) 10,3% 10,1% concentratiegraad naar wvo 60% 69% filialiseringsgraad naar wvo 52% 54% bevolkingsontwikkeling ,4% 3,0% bevolkingsontwikkeling ,4% 6,7% huishoudensontwikkeling ,5% 5,9% huishoudensontwikkeling ,1% 12,8% aandeel detailhandel in banenmarkt (exclusief Ferwerderadiel) 10,1% 8,6% Concentratiegraad detailhandel Noordoost-Friesland Aandeel leegstand detailhandel Noordoost-Friesland Filialiseringsgraad detailhandel Noordoost-Friesland D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 1

14 Bevolkingsontwikkeling Noordoost-Friesland Bevolkingsopbouw 2012 en prognose 2020 en 2040 Noordoost-Friesland Huishoudensontwikkeling Noordoost-Friesland 1 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

15 Leegstandsbarometer Noordoost-Friesland Samenwerking en regie, voorbeelden beschouwt ze de gehele provincie als In Noordoost-Friesland werken de anticipeergebied. gemeenten op vrijwillige basis samen in Provincie Fryslân heeft in 2012 haar het samenwerkingsverband Netwerk Streekplan 2007 geëvalueerd. Uit deze Noordoost. De Kamer van Koophandel, tussentijdse evaluatie komt de noodzaak Ondernemersfederatie Noordoost Fryslân naar voren behoedzaam om te blijven en MKB Noord steunen Netwerk gaan met kernwinkelgebieden en de Noordoost. beleidsmatige noodzaak mogelijkheden voor perifere vestigingen te beperken. Provincie Fryslân ziet voor zichzelf een In 2010 is in opdracht van provincie regisserende en verbindende rol richting Fryslân en de regiogemeenten het gemeenten als het gaat om de aanpak Sociaal-Economisch Masterplan van de krimpproblematiek. Hierbij opgesteld. Aan deze streekvisie is in 2011 de Agenda Netwerk Noordoost gekoppeld met hierin de uitwerkingen van programmalijnen in concrete projecten. Een van de programmalijnen is Sterke kernen, met als doel regionale afstemming voor voorzieningen (voorzieningenspreidingsplan). Hierbij wordt ingezet op de versterking in clusterkernen, waarmee ingespeeld wordt op de opschaling in de voorzieningenstructuur, waaronder detailhandel. De gemeenten en provincie Fryslân hebben in april 2012 het document Regionale Afspraken van Netwerk Noordoost ondertekend. Daarin is vastgelegd hoe ze samenwerken aan de sociaal-economische ontwikkeling van Noordoost-Friesland. Gemeenten en provincie reserveren financiële middelen voor de uitvoering van de Agenda Netwerk Noordoost. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 3

16 3 Oost-Drenthe Detailhandelsstructuur Oost-Drenthe Algemene kengetallen Winkelaanbod winkels m² winkelvloeroppervlak (wvo) Leegstand 180 leegstaande panden m² wvo leegstand Inwonertal en bevolkingsontwikkeling inwoners inwoners inwoners 2040 Aantal huishoudens en ontwikkeling huishoudens huishoudens huishoudens 2040 Arbeids-/banenmarkt banen in de detailhandel 1 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

17 Vergelijkingskengetallen Onderwerp Oost-Drenthe Nederland aantal winkels per inwoners 6,2 6,1 omvang wvo per inwoners (in m²) aandeel leegstand naar wvo (frictie: 5%) 13,9% 10,1% concentratiegraad naar wvo 67% 69% filialiseringsgraad naar wvo 47% 54% bevolkingsontwikkeling ,4% 3,0% bevolkingsontwikkeling ,6% 6,7% huishoudensontwikkeling ,4% 5,9% huishoudensontwikkeling ,2% 12,8% aandeel detailhandel in banenmarkt 8,0% 8,6% Concentratiegraad detailhandel Oost-Drenthe Aandeel leegstand detailhandel Oost-Drenthe Filialiseringsgraad detailhandel Oost-Drenthe D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 5

18 Bevolkingsontwikkeling Oost-Drenthe Bevolkingsopbouw 2012 en prognose 2020 en 2040 Oost-Drenthe Huishoudensontwikkeling Oost-Drenthe 1 6 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

19 Winkelaanbod Oost-Drenthe (in m² wvo) Leegstandsbarometer Oost-Drenthe Samenwerking en regie, voorbeelden In Oost-Drenthe is geen formeel samenwerkingsverband. Provincie Drenthe is voornemens de Omgevingsvisie 2010 bij te stellen voor het onderwerp detailhandel, nu de ladder van duurzame verstedelijking ook voor deze sector als leidend principe wordt beschouwd. Om de leefbaarheid in kleine kernen met bevolkingsdaling op peil te houden is in opdracht van de provincie Drenthe de visie Vitaal Platteland opgesteld. Budgetten worden toegekend zodra regionale gebiedsagenda s zijn opgesteld (o.a. ontwikkelingsrichting voor economische structuur). In navolging van de clustering van publieke functies in Nieuw-Buinen (Dorpsontwikkelingsprogramma) hebben lokale ondernemers (aannemingsbedrijf en winkeliers) een plan uitgewerkt om een winkelcentrum direct naast het publieke voorzieningencluster te realiseren. Winkelaanbod is nu verspreid over een kilometers lang lint. Hiervoor heeft de gemeente Borger-Odoorn een nieuwe subsidieaanvraag bij provincie Drenthe ingediend. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 1 7

20 17 Eemsdelta Detailhandelsstructuur Eemsdelta Algemene kengetallen Winkelaanbod 340 winkels m² winkelvloeroppervlak (wvo) Leegstand 70 leegstaande panden m² wvo leegstand Inwonertal en bevolkingsontwikkeling inwoners inwoners inwoners 2040 Winkelaanbod Eemsdelta (in m² wvo) Aantal huishoudens en ontwikkeling huishoudens huishoudens huishoudens 2040 Arbeids-/banenmarkt banen in de detailhandel 74 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

21 Vergelijkingskengetallen Onderwerp Eemsdelta Nederland aantal winkels per inwoners 5,3 6,1 omvang wvo per inwoners (in m²) aandeel leegstand naar wvo (frictie: 5%) 12,6% 10,1% concentratiegraad naar wvo 72% 69% filialiseringsgraad naar wvo 53% 54% bevolkingsontwikkeling ,2% 3,0% bevolkingsontwikkeling ,5% 6,7% huishoudensontwikkeling ,5% 5,9% huishoudensontwikkeling ,7% 12,8% aandeel detailhandel in banenmarkt 7,8% 8,6% Concentratiegraad detailhandel Eemsdelta Aandeel leegstand detailhandel Eemsdelta Filialiseringsgraad detailhandel Eemsdelta D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 7 5

22 Bevolkingsontwikkeling Eemsdelta Bevolkingsopbouw 2012 en prognose 2020 en 2040 Eemsdelta Huishoudensontwikkeling Eemsdelta 7 6 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

23 Leegstandsbarometer Eemsdelta Samenwerking en regie, voorbeelden provincie op het versterken (van de De gemeenten Delfzijl, Appingedam, winkelfunctie) van de grote centra. Eemsmond en Loppersum en provincie Woon- en leefbaarheidsplan Eemsdelta Groningen werken in de Stuurgroep (WLP): 35 partijen, waaronder gemeente, Wonen en Voorzieningen samen aan de provincie, MKB Noord, woningcorporaties, zorg- en welzijnsinstellingen en leefbaarheid in de Eemsdelta. onderwijsinstellingen, hebben een Provincie Groningen participeert in de langetermijnvisie opgesteld over de Woon- en leefbaarheidsplannen (WLP s) ontwikkeling van het wonen en de en co-financiert lokale initiatieven in voorzieningen in de regio (vastgelegd in regiocentra, waaronder detailhandelsontwikkelingen. Op deze wijze stuurt de krijgen hierbij expliciet de aandacht. Aan convenant). Opgaven voor de detailhandel het WLP is een uitvoeringsprogramma gekoppeld, waaronder een programma ter versterking van de regionale voorzieningenstructuur. In het Uitvoeringsprogramma van het WLP Eemsdelta staan onder meer projecten ter versterking van de detailhandelsstructuur: actieplan concentratie kernwinkelgebied en opkoop leegstaande winkelpanden, plan tot afstemming centrumontwikkeling Appingedam-Delfzijl en regeling tegengaan nieuwe winkels buiten bestaande centra. In Appingedam werken gemeente en ondernemersorganisaties samen in een projectorganisatie om zo slagvaardig uitvoering aan centrumplannen te geven (o.a. provinciale subsidie voor winkelverplaatsingen en opkopen en opknappen van leegstaande panden). D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 7 7

24 18 Oost-Groningen Detailhandelsstructuur Oost-Groningen Algemene kengetallen Winkelaanbod 980 winkels m² winkelvloeroppervlak (wvo) Leegstand 220 leegstaande panden m² wvo leegstand Inwonertal en bevolkingsontwikkeling inwoners inwoners inwoners 2040 Aantal huishoudens en ontwikkeling huishoudens huishoudens huishoudens 2040 Arbeids-/banenmarkt banen in de detailhandel 7 8 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

25 Vergelijkingskengetallen Onderwerp Oost- Groningen Nederland aantal winkels per inwoners 6,5 6,1 omvang wvo per inwoners (in m²) aandeel leegstand naar wvo (frictie: 5%) 15,4% 10,1% concentratiegraad naar wvo 58% 69% filialiseringsgraad naar wvo 49% 54% bevolkingsontwikkeling ,8% 3,0% bevolkingsontwikkeling ,7% 6,7% huishoudensontwikkeling ,7% 5,9% huishoudensontwikkeling ,8% 12,8% aandeel detailhandel in banenmarkt 10,6% 8,6% Concentratiegraad detailhandel Oost-Groningen Aandeel leegstand detailhandel Oost-Groningen Filialiseringsgraad detailhandel Oost-Groningen D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 7 9

26 Bevolkingsontwikkeling Oost-Groningen Bevolkingsopbouw 2012 en prognose 2020 en 2040 Oost-Groningen Huishoudensontwikkeling Oost-Groningen 8 0 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

27 Winkelaanbod Oost-Groningen (in m² wvo) Leegstandsbarometer Oost-Groningen Samenwerking en regie, voorbeelden De gemeenten in Oost-Groningen werken samen: Oost-Groningen Provincie Groningen participeert in de WLP en co-financiert lokale initiatieven in regiocentra, waaronder detailhandelsontwikkelingen. Op deze wijze stuurt de provincie op het versterken (van de winkelfunctie) van de grote centra. Woon- en leefbaarheidsplan (WLP) Oost-Groningen, een breedgedragen visie en uitvoeringsprogramma voor wonen en voorzieningen, komt in 2013 gereed. De gemeenten in Oost-Groningen hebben het Regionaal Woon- en Leefbaarheidsbasisplan opgesteld (2011, opmaat tot WLP). Het proces dat geleid heeft tot dit plan was gericht op het tot stand brengen van bereidheid onder bestuurders tot intensieve samenwerking. Daarnaast zijn de uitdagingen voor de verschillende beleidssectoren geïnventariseerd. Uitdagingen voor detailhandel zijn o.a. minder winkels en compactere centra. D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 8 1

28 19 De Marne Detailhandelsstructuur De Marne Algemene kengetallen Winkelaanbod 60 winkels m² winkelvloeroppervlak (wvo) Leegstand 6 leegstaande panden m² wvo leegstand Inwonertal en bevolkingsontwikkeling inwoners inwoners inwoners 2040 Winkelaanbod De Marne (in m² wvo) Aantal huishoudens en ontwikkeling huishoudens huishoudens huishoudens 2040 Arbeids-/banenmarkt 180 banen in de detailhandel 8 2 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

29 Vergelijkingskengetallen Onderwerp De Marne Nederland aantal winkels per inwoners 5,9 6,1 omvang wvo per inwoners (in m²) aandeel leegstand naar wvo (frictie: 5%) 10,9% 10,1% concentratiegraad naar wvo 49% 69% filialiseringsgraad naar wvo 27% 54% bevolkingsontwikkeling ,2% 3,0% bevolkingsontwikkeling ,6% 6,7% huishoudensontwikkeling ,1% 5,9% huishoudensontwikkeling ,5% 12,8% aandeel detailhandel in banenmarkt 5,1% 8,6% Concentratiegraad detailhandel De Marne Aandeel leegstand detailhandel De Marne Filialiseringsgraad detailhandel De Marne D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 8 3

30 Bevolkingsontwikkeling De Marne Huishoudensontwikkeling De Marne Bevolkingsopbouw 2012 en prognose 2020 en 2040 De Marne 8 4 D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S

31 Leegstandsbarometer De Marne gemeente De Marne heeft voor diverse projecten subsidie ontvangen, waaronder voor het opstellen van het Woon- en Leefbaarheidsplan (WLP) De Marne. Het beleid in gemeente De Marne is gericht op concentratie van winkelvoorzieningen in Leens, het hoofdcentrum van de gemeente. Op termijn is een winkelstructuur met in elke kleine kern een zeer kleinschalige supermarkt niet houdbaar. In 2011 is het centrumproject voor o.a. twee supermarkten en zorgappartementen gestart (fase 1). Naast winkels worden ook maatschappelijke functies in het centrum van Leens geconcentreerd in een multifunctioneel gebouw (fase 2). In het WLP zijn concentratie van winkels, meer flexibiliteit in bestemmingsplannen (kansen nieuwe invulling lege winkelpanden) en zelfs het opruimen van langdurig leegstaande panden als speerpunten benoemd. Samenwerking en regie, voorbeelden Dit topkrimpgebied bestaat uit één gemeente: De Marne. Provincie Groningen participeert in de WLP en co-financiert lokale initiatieven in regiocentra, waaronder detailhandelsontwikkelingen. Op deze wijze stuurt de provincie op het versterken (van de winkelfunctie) van de grote centra. Co-financiering door de provincie gebeurt vanuit de subsidieregeling Reserve Leefbaarheid Krimpgebieden. De D R O O G H T R O M M E L E N E N PA R T N E R S 8 5