Het achterstandsfonds steunt in Heerlen het project Samen over drempels

Transcriptie

1 Het achterstandsfonds steunt in Heerlen het project Samen over drempels Initiatiefnemers: 1. MSiP: Meer Samen in Praktijk, platform van 30 organisaties in de buurt MSP Heerlen die door inzet van eigen achterban komt tot verbinden van zorg, welzijn en preventie 2. Centrum voor Medische Zorg de Kasteellaan: Wijkpraktijk MSP, bestaande uit eerstelijns professionals: huisartsen, praktijkondersteuners, eerstelijns psychologen. Coördinatie door het Kernteam MSiP, bestaande uit: Alice ten Kate (projectleider tot 1 april 2012), Co-ACTief 1 e lijn, , alicetenkate@coactief.com Ine van de Elsen, Alcander, , ivandenelsen@alcander.nl Anita Vermeer, GGDZL, , anita.vermeer@ggdzl.nl Ronald Linden, Centrum voor Medische Zorg de Kasteellaan, , r.linden@ezorg.nl Deelnemers aan project: - Allochtone zorgvragers in MSP - KernteamMSiP: Co-ACTief 1 e lijn, Alcander en GGDZL uitleg MSiP in bijlage 1 - Centrum voor Medische Zorg de Kasteellaan - Alcander, afdeling Diversiteit uitleg organisatie in bijlage 2 - PAZ: Platform allochtone zorgvragers - Moskee Nour - GGD Zuid Limburg - Toon Hermanshuis - Expertteam Chronische Zorg HOZL (Diabetes Mellitus) - Alcander, afdeling ouderenadvies en opbouwwerk Aanleiding: MSP is aangemerkt als Heerlense krachtwijk en heeft veel achterstand op gebied van gezondheid, welzijn en sociaal welbevinden (zie bijlage 1 voor een uitgebreide beschrijving van MSP in Heerlen m.b.v. buurtmonitor). Op diverse terreinen ontstaan initiatieven om deze achterstand in te lopen. Bij het Centrum voor Medische Zorg de Kasteellaan bestaat de indruk dat er door allochtone zorgvragers in MSP, met name patiënten met borstkanker, baarmoederhalskanker en diabetes, niet optimaal gebruik gemaakt wordt van het aanwezige (preventieve) zorgaanbod in de wijk. De huisartsenpraktijk heeft de indruk dat het aan gebrekkige communicatie ligt en onbekendheid met het aanbod, maar wil tevens onderzoeken of het zorgaanbod aansluit bij de zorgbehoefte van allochtone zorgvragers. De behoefte bestaat om te zoeken naar mogelijkheden om de weg van en naar zorgverlening voor allochtone vrouwen met borstkanker en baarmoederhalskanker laagdrempeliger te maken en de zorg rond Diabetes te optimaliseren. In 2010 leidde dit tot een verzoek door huisarts Linden van het Centrum voor Medische Zorg aan het MSiP een projectaanvraag in te dienen rondom allochtone zorgvragen. Het MSiP zag kans om dit aan twee andere initiatieven in MSP te koppelen: 1. Het PAZ (Platform Allochtone Zorgvragers) ziet zich geconfronteerd met ouder wordende en meer zorgbehoevende allochtone zorgvragers in hun achterban. Er bestaat behoefte aan vergroting van de bekendheid met mogelijkheden tot zorg in de buurt en bekendheid met voorzieningen wanneer zorg niet meer in de buurt georganiseerd kan worden. MSiP heeft dit opgepakt en samen met haar achterban deze vraag vertaald naar informatiebijeenkomsten in de moskee Nour. 2. Binnen Alcander, afdeling Diversiteit loopt een project Over de brug. Het doel van dit project is het verbeteren van de dienstverlening aan allochtone zorgvragers en mantelzorgers in Heerlen.

2 Het MSiP heeft bovengenoemde partijen bijeen gebracht. Met elkaar zijn we gekomen tot een verbinding van wensen en bundeling van krachten. We kiezen ervoor om het Toon Hermanshuis en de Expertteam Chronische Zorg HOZL ( Diabetes Mellitus) als expertisecentra te betrekken bij dit initiatief. Beoogde resultaten: 1. Met inzet van en verbinden van aanwezige expertise bij initiatiefnemers komen tot hoger kennisniveau t.a.v. zorgaanbod bij allochtone zorgvragers en zorgaanbieders in MSP. Het samenbrengen van organisaties maakt tevens mogelijk dat voor ieders achterban het aanbod in ondersteuning toeneemt en er meer mensen van een breder aanbod aan zorg gebruik kunnen maken. Tegelijkertijd kan en zal de overlap aan zorg verminderen door betere onderlinge afstemming. Zorgstromen worden inzichtelijk, protocollen op elkaar afgestemd en tools zullen worden ontwikkeld om specifieke aspecten t.a.v. zorg aan allochtone zorgvragers te optimaliseren. Twee specifieke zorgvragen krijgen hierbij extra aandacht. Bij zowel allochtone zorgvragers als bij zorgaanbieders leeft de behoefte om aandacht te besteden aan: 1. (Preventieve) zorg voor allochtone vrouwen rond Borstkanker en Baarmoederhalskanker 2. (Preventieve- en Behandel-) zorg rond allochtonen met Diabetes 2. Allochtone zorgvragers weten zich gehoord in hun specifieke wensen en zorgverleners kunnen de gewenste en nodige zorg leveren doordat zorgvragers beter bekend zijn met zorgaanbod en inhoud. Met het project wordt gestreefd naar het komen tot betere afstemming tussen zorgvragen van allochtone zorgvragers en het inrichten van toegankelijk zorgaanbod in de buurt. 3. De zelfredzaamheid van de allochtone zorgvrager wordt vergroot en er komt een grotere betrokkenheid en deelname van allochtonen zorgvragers en de reguliere zorg. In dit project wordt met inzet van de hulpverleners binnen het MSiP de buurt MSP als pilot-buurt gekozen om in een later stadium de ontwikkelde instrumenten uit te zetten naar andere buurten in Parkstad Limburg en daarbuiten. Met nadruk wordt aansluiting gezocht bij reeds bestaande organisaties en projecten. Gezocht wordt naar verbinding van wensen en (nieuwe) partners. Stappenplan: De volgende stappen zijn / worden in gang gezet: 1. Zorgaanbieders en (zelf)hulporganisaties Informeren allochtone zorgvragers in moskee en buurt in groepsbijeenkomsten over: - Mogelijkheden 1e lijns zorg in MSP - Voorzieningen tot aanpassingen in huis en hulpmiddelen - Voorlichting en indicatie via WMO - Voorzieningen in zorg buiten MSP (dagbehandeling, opname verzorgings-/verpleeghuis) 2. Zorgvraagverheldering allochtone zorgvragers in buurt en moskee - Om de zorgvraag van allochtone zorgvragers te achterhalen wordt (gestructureerd) in gesprek gegaan met allochtone wijkbewoners. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande instrumenten voor zorgvraagverheldering. In deze gesprekken wordt ingegaan op de volgende aspecten: o Welke zorgvraag heeft de allochtone wijkbewoner? o Welke informatie wordt gemist? o Welke informatie moet meer op allochtone zorgvragers worden toegespitst? - Speciale aandacht voor vrouwen met borstkanker en baarmoederhalskanker - Speciale aandacht voor allochtone zorgvragers met diabetes - Kanalen om te komen tot zorgvraagverheldering bij beide zorgvragen zijn: o Bijeenkomsten in moskee o Bijeenkomsten allochtone vrouwengroep Alcander o Huisbezoek POH/huisarts, wijkverpleegkundige, ouderenadviseur o Inzet Centrum voor Diversiteit

3 o Inzet Expertise GGD, Toon Hermanshuis, Expertteam Chronische Zorg HOZL 3. Komen tot afstemming Zorgvraag en Zorgaanbod - Toegankelijk maken informatie via folders en website (vertaling en/of zelf schrijven) - Vergroten therapietrouw door o Vergroten kennisniveau o Verlagen drempels bij de te verlenen zorg - Toename in het afnemen van geïndiceerde zorg door allochtone zorgvragers - Vergroten zelfredzaamheid allochtone zorgvrager door groter kennisniveau Projectorganisatie en inzet per organisatie: Opdrachtgever: MSiP en Centrum voor Medische Zorg de Kasteellaan Projectmanagement: MSiP en Centrum voor Medische Zorg de Kasteellaan Budgethouder: Huisartsenkring Limburg, Pieter van den Berg, penningmeester Budget:

4 Bijlage 1: Beschrijving MSP Heerlen o.b.v. buurtmonitor 2007 (Kenmerken MSP) MSP bestaat uit Meezenbroek, Schaesbergerveld en Palemig en maakt deel uit van het stadsdeel Heerlen Stad Oost. MSP wordt gekenmerkt door buurten met een duidelijke identiteit en ontstaansgeschiedenis. Het is overwegend in de jaren 20 gebouwd, met nieuwe delen in latere jaren, waardoor een gevarieerd karakter is ontstaan. Deze wijk is door VROM aangemerkt als een van de veertig aandachtswijken, vanwege de achterstanden en de sociale en fysieke problemen. In het kader van de herstructurering worden meer dan 700 woningen gesloopt en vervangen door met name levensloopbestendige woningen (Charter aanpak van wijk MSP in Heerlen, 2008). MSP is een wijk met iets meer dan 7 duizend inwoners, waaronder 22% jongeren, 61% volwassenen (20-64jr) en 17% ouderen (>64 jr). Er wonen 11% niet-westerse allochtonen, met name van Turkse en Marokkaanse afkomst (Stads- en buurtmonitor, 2007). Tussen 2003 en 2007 is de bevolking van MSP gedaald met 6,5%. Naast deze bevolkingskrimp heeft de wijk te maken met toenemende vergrijzing en ontgroening. Daarnaast wordt de buurt gekenmerkt door een grote werkeloosheid (41% t.o.v. 38% in Heerlen), lage inkomens (20% t.o.v. 11% in Heerlen) en een laag opleidingsniveau (53% t.o.v. 43% in Heerlen). Meer dan de helft van de woningen bestaat uit sociale huurwoningen (Stads- en buurtmonitor, 2007). Deze achterstand is ook terug te vinden op het gebied van sociaal welbevinden, welzijn en gezondheid. Het aantal mensen dat aangeeft eenzaam te zijn doordat geldgebrek deelname aan sociale activiteiten bemoeilijkt, is in deze wijk zeer groot (52% t.o.v. 31% in Heerlen). Ouderen zijn zeer weinig maatschappelijk actief. Dit heeft met name te maken met de constatering dat de ouderen in MSP veel minder sporten. Maar ook gaan zij minder uit, doen minder vrijwilligerswerk, hebben minder hobby s en bezoeken minder familie of vrienden (Stads- en buurtmonitor, 2007). Een relatief groot aantal mensen ontvangt geen mantelzorg, terwijl hij/zij wel ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is (9% t.o.v 4% in Heerlen). Daarnaast ervaart een relatief groot aantal mensen zijn gezondheid als matig of slecht (26% t.o.v. 24% in Heerlen). Ruim de helft (51%) van de volwassenen kampt met overgewicht waardoor beperkingen in functioneren kunnen ontstaan, en maar liefst 42% van de volwassenen rookt (Stadsen buurtmonitor, 2007). (Vergrijzing en kwetsbaarheid) Door vergrijzing en langere levensverwachting wordt de groep mensen die in kwetsbare posities verkeert steeds groter. Met name het aantal ouderen en mensen met een beperking neemt toe. Voor Limburg geldt dat de vergrijzing nog sneller zal gaan dan in Nederland als geheel. Kwetsbaarheid ontstaat vanwege een disbalans in draaglast en draagkracht. Oorzaken liggen in de persoon zelf (genetisch, gezondheidstoestand, persoonlijkheidskenmerken), in de sociale of fysieke omgeving (sociale steun, verstedelijking, sociaal economische status) en in de gebeurtenissen in iemands leven. Voor kwetsbare ouderen wordt de volgende definitie veel gebruikt personen van 65 jaar en ouder, die afhankelijk zijn van anderen voor hun algemeen dagelijks leven en aan verschillende ziekten lijden (Woodhouse, 1988). Als het gaat om kwetsbaarheid worden in sociaal beleid naast ouderen, vaak de volgende groepen onderscheiden: sociaal economische minima, allochtonen, alleenstaanden en mensen met een beperking. Mensen in een kwetsbare positie ondervinden op verschillende terreinen ernstige problemen en ontvangen vaak niet de juiste zorg of begeleiding. Onze maatschappij is zo gespecialiseerd geraakt, dat bij complexe multi probleemsituaties meestal verkokerde oplossingen worden aangeboden. In de Heerlense wijk MSP wordt dit ook geconstateerd door de zorgverleners. MSiP Om dit aan te pakken participeren in MSP vanaf 2008 al meer dan 40 professionals in de wijkgerichte samenwerking op het gebied van wonen, welzijn, zorg en preventie onder de noemer Meer Samen in Praktijk (zie samenwerkingsstructuur MSiP in bijlage). Deze samenwerking wordt getrokken door het driekoppige kernteam MSiP. In MSiP wordt ernaar gestreefd om een sluitend netwerk te creëeren waarbij de afstemming op casusniveau (buurtnetwerk jeugdhulpverlening, buurtnetwerk zorg) plaatsvindt, maar ook afstemming op hoger aggregatieniveau (groot MSiP) over thema s die meerdere bewoners en/of professionals aangaan. Deze structuur heeft ervoor gezorgd dat er verschillende projecten en werkwijzen geïmplementeerd zijn (buurtnetwerk zorg, website, inventarisatie welzijnsbehoeften, onderzoek psychische problematiek, Zichtbare Schakels). Onderzoek heeft tevens aangetoond dat de professionals een meerwaarde ervaren bij de samenwerking (ref samantha).

5 Bijlage 2 Centrum voor Diversiteit (onderdeel Alcander) Het Centrum voor Diversiteit is een unieke organisatie, die laagdrempelige diensten aanbiedt aan Heerlense vrijwilligersorganisaties, zelforganisaties en mondiale organisaties. Dit zijn bijvoorbeeld vergaderfaciliteiten aan de betrokken organisaties, faciliteiten bij project, het stimuleren en initiëren van samenwerking, het geven van informatie over diversiteit. Met als algemeen doel om de verhoudingen tussen mensen en groepen in de stad en haar buurten te verbeteren. Door het functioneren van de organisaties te verbeteren kunnen zij en het centrum de integratie van verschillende bevolkingsgroepen een extra impuls geven. Het Centrum voor Diversiteit stelt zich al doel: - De Heerlense zelforganisaties, vrijwilligersorganisaties en mondiale organisaties onderdak en coaching te bieden. - Organisatie en burgers bij elkaar te brengen om gezamenlijke activiteiten te ontwikkelen op het gebied van diversiteit. - Een laagdrempelige en klantvriendelijke voorziening te zijn, die open staat voor alle inwoners van Heerlen die meer willen weten over diversiteit in Heerlen en diversiteit in het algemeen. Het Centrum maakt gebruik van haar uitgebreid lokaal en landelijk netwerk om deze doelen te bereiken. Het Project: Over de Brug Het doel van het project is het verbeteren van de dienstverlening aan allochtone zorgvragers en mantelzorgers in de gemeente Heerlen.