Projectaanvraag Achterstandsfonds. Naam Project (voluit): Een patiëntgerichte multidisciplinaire aanpak van overgewicht in Maastricht.

Transcriptie

1 Projectaanvraag Achterstandsfonds Naam Project (voluit): Een patiëntgerichte multidisciplinaire aanpak van overgewicht in Maastricht. Korte omschrijving van het project (eventueel vervolgen op achterzijde) Aanleiding Steeds vaker worden huisartsen geconfronteerd met patiënten die kampen met overgewicht en/of obesitas. In Zuid-Limburg heeft 46% van de inwoners overgewicht (GGD Zuid Limburg 2012). In de meeste gevallen betreft het mensen met een lage sociaal economische status (SES) (Uiters E. and Verweij A. 2012). Overgewicht en obesitas hangen samen met verschillende chronische aandoeningen, waaronder diabetes mellitus type 2 (DM2) en hart- en vaatziekten (HVZ) (Giesbers H., Deuning C.M. et al. 2012). Ook kan overgewicht 1 zowel de oorzaak als het gevolg zijn van psychische problemen (Giesbers H., Deuning C.M. et al. 2012). Een persoon krijgt overgewicht als gevolg van een verstoorde energiebalans. De leefstijl van deze persoon speelt hierbij een grote rol. De huisarts heeft een belangrijke rol in het beïnvloeden van de leefstijl van patiënten maar ervaart daarin ook belemmeringen gezien de tijd en training die het kost om patiënten hierin optimaal te begeleiden (Grandes, Sanchez et al ). Daarnaast is de patiënt zelf de belangrijkste succesfactor. Uit een onderzoek in de gemeente Maastricht naar de behoeften aan leefstijlbegeleiding onder inwoners van achterstandswijken bleek echter dat slechts weinig respondenten gebruik maakten van het bestaande leefstijlaanbod binnen de gemeente (ZIO 2013). Gezien het gewicht en het beweeggedrag van de respondenten was het gebruik van leefstijlaanbod echter wel wenselijk geweest. In de huidige zorgstandaard Obesitas wordt een multidisciplinaire behandeling van gedragstherapie, voedingsinterventie en beweegtherapie aanbevolen (Partnerschap Obesitas Nederland 2010). De patiënt dient hierbij centraal te staan. Dit pleit voor een multidisciplinaire aanpak dat aansluit bij de behoeften en leefsituatie van de individuele patiënt en waarbij ruimte is voor zelfmanagement. De huisartsen in de regio Maastricht-Heuvelland geven aan behoefte te hebben aan handvatten om de diagnostiek en behandeling van overgewicht te optimaliseren, waarbij aangesloten wordt bij bestaande samenwerkingsstructuren en leefstijlaanbod. Een praktijkgerichte aanpak lijkt hierbij dus van belang. Het is, naar onze visie, juist de huisarts die vertrekkend vanuit zijn/haar spreekkamer samen met de patiënt een goede start kan maken met een geïndividualiseerde multidisciplinaire aanpak van het overgewicht. Doelstelling Het optimaliseren van de kwaliteit van zorg aan patiënten met overgewicht waardoor bij patiënten een blijvende gedragsverandering wordt bewerkstelligd. Dit wordt beoogd door op het niveau van een huisartsenpraktijk de aanpak van overgewicht te optimaliseren in samenwerking met de betrokken zorgverleners en het bestaande leefstijlaanbod in en rondom de huisartsenpraktijk. 1 Onder overgewicht wordt een BMI 25 kg/m 2 verstaan

2 Werkwijze Om de doelstelling te realiseren zal een pilot project worden gestart in twee huisartsenpraktijken gevestigd in een achterstandswijk van Maastricht. Per huisartsenpraktijk wordt onder leiding van een huisarts met expertise op het gebied van de diagnostiek en behandeling van overgewicht de volgende stappen doorlopen Stap 1: de praktijk in kaart brengen het in kaart brengen van de bestaande samenwerkingsstructuren ten aanzien van de behandeling van overgewicht binnen de praktijk (de zorgverleners en de wijze van samenwerken) het in kaart brengen van het aanbod op het gebied van leefstijlbegeleiding van patiënten met overgewicht in de wijk (sociale kaart van het leefstijlaanbod). Stap 2: per praktijk de multidisciplinaire aanpak invoeren de basisstructuur van multidisciplinaire aanpak staat in onderstaand stroomschema Start anamnese Door HA Uitgebreidere anamnese Door relevante andere zorgverleners MDO Vaststellen advies aan patiënt Vaststellen individueel behandelplan Door patiënt en huisarts Behandeling Door betrokken zorgverleners MDO: monitoren behandeling patiënt Door betrokken zorgverleners de multisciplinaire aanpak wordt aangepast aan de specifieke structureren en werkwijze van de huisartsenpraktijk en ingevoerd.

3 De betrokken zorgverleners kunnen afhankelijk van de situatie van de huisartsenpraktijk bestaan uit de huisarts, praktijkondersteuner (POH), POH-GGZ, fysiotherapeut en diëtist. Patiënten met een lage SES, overgewicht en de motivatie om het gewicht te reduceren worden conform deze nieuwe multidisciplinaire aanpak begeleid in de betrokken huisartsenpraktijken. Het opleidingsniveau dient hierbij als indicator voor SES. Een lage SES betreft mensen met geen/lagere school, LBO en/of MAVO. Het project richt zich specifiek op patiënten met een lage SES omdat juist deze groep patiënten meer risico lopen op overgewicht en minder financiële middelen hebben om dit probleem aan te pakken met professionele zorgverleners. Gewenste resultaten Met het project wordt beoogd de kwaliteit van zorg aan patiënten met overgewicht te optimaliseren waardoor bij patiënten een blijvende gedragsverandering wordt bewerkstelligd. Hiervoor worden de volgende deelresultaten beoogd: de huisartsenpraktijk heeft een multidisciplinaire aanpak voor de diagnostiek en behandeling van overgewicht ingevoerd; de huisartsenpraktijk heeft handvatten gekregen om op een multidisciplinaire wijze de diagnostiek en behandeling van overgewicht aan te pakken waarbij de behoeften van de patiënt centraal staat; de betrokken zorgverleners zijn op de hoogte van het leefstijlaanbod rondom de huisartsenpraktijk (sociale kaart); het zorgnetwerk rondom patiënten met overgewicht is verstevigd; de zorgverlening rondom overgewicht is efficiënter, dat wil zeggen dat interventies beter zijn afgestemd op de behoeften en mogelijkheden van patiënt en waarbij optimaal gebruik wordt gemaakt van het bestaand aanbod; een algemeen format voor de invoer van een multidisciplinaire aanpak van overgewicht waarbij gebruik wordt gemaakt van bestaande samenwerkingsstructuren is ontwikkeld en kan worden ingezet bij andere huisartsenpraktijken. Indiener van het project (naam, functie, eventueel werkgever): ZIO, Onderzoek en Ontwikkeling Maastricht-Heuvelland Verantwoordelijke voor het project (indien iemand anders dan de indiener) T. Wetzels, huisarts, huisartsenpraktijk Wetzels te Maastricht Lopend project/nieuw project (doorhalen wat niet van toepassing is) Wie zijn er bij betrokken (disciplines, patiënten, organisaties/ naam en functie): 0 Huisarts T. Wetzels, huisartsenpraktijk Wetzels te Maastricht 0 Twee huisartsenpraktijken in de regio Maastricht 0 ZIO, Onderzoek en Ontwikkeling Tijdpad (looptijd project c.q. start- en einddatum)

4 Totale periode: 1 april 2014 t/m 1 juli 2015 Voorbereidingsfase (april - juni 2014) benaderen betrokken zorgverleners overleg met betrokken zorgverleners over de huidige aanpak van overgewicht en de huidige samenwerkingsstructuren (stap 1) opstellen formulier waarin het individuele zorgplan rondom de patiënt wordt geregistreerd inplannen overlegsituaties in voorbereiden en ontwikkelingen van ondersteunende materialen voor de praktijken Uitvoeringsfase: 1 juli juli 2015 invoer van de multidisciplinaire aanpak van overgewicht, waaronder een structureel MDO tussen de betrokken zorgverleners (iedere 6 weken; 8 bijeenkomsten in totaal). Evaluatiefase: april juni 2015 evaluatie van de multidisciplinaire aanpak van overgewicht met de betrokken zorgverleners opstellen van een algemeen format voor de invoer van een multidisciplinaire aanpak van overgewicht in een huisartsenpraktijk rapportage van het project, inclusief een specificatie van de uitgaven voorbereiding vervolgstappen Gewenste ondersteuning vanuit het achterstandsfonds: Andere externe Financiering (aankruisen wat van toepassing is) 0 ja; door X nee 0 wordt nog naar onderzocht; gedacht wordt aan: Projectevaluatie: Evaluatiecriteria: 0 Ervaringen van de betrokken zorgverleners met de invoer van een multidisciplinaire aanpak van het overgewicht in de huisartsenpraktijk. Vanuit het perspectief van de betrokken zorgverleners wordt gekeken naar: - Is de multidisciplinaire aanpak van overgewicht ingevoerd in de huisartsenpraktijk? (ervaren voordelen en knelpunten) - Hoe verloopt de samenwerking tussen de betrokken zorgverleners ten aanzien van de aanpak van het overgewicht? - Heeft de huisartsenpraktijk handvatten gekregen om op een multidisciplinaire wijze de diagnostiek en behandeling van overgewicht aan te pakken? - Zijn alle betrokken zorgverleners op de hoogte van het bestaande leefstijlaanbod in de wijk? - Is het netwerk rondom patiënten met overgewicht verstevigd binnen de huisartsenpraktijk? - In hoeverre is er sprake van een efficiëntere zorgverlening? - In welke mate zijn de zorgverleners tevreden over de multidisciplinaire aanpak van overgewicht?

5 0 De mate waarin het MDO gedurende het jaar heeft plaatsgevonden (aantal overleg situaties, duur overleg en de aanwezigen tijdens het overleg) 0 Het aantal patiënten dat werd besproken tijdens de overlegsituaties, afgezet tegen het totaal aantal patiënten dat voldeed aan de inclusiecriteria (lage ses, overgewicht, gemotiveerd om te werken aan gewichtsreductie). 0 De zorg geleverd aan de patiënten. Vanuit het perspectief van de patiënt wordt gekeken naar: - de effecten van deze zorg op de ervaren kwaliteit van leven (EuroQol 5D)(EuroQol Group 2014) - de effecten van deze zorg op het gewicht (BMI) - de mate waarin de patiënten tevreden zijn over de multidisciplinaire aanpak van overgewicht - de mate waarin de multidisciplinaire aanpak heeft geleid tot een toename van het aantal patiënten dat met overgewicht aan de slag is gegaan. Evaluatiemethode: 0 In april-juni 2015 wordt in iedere huisartsenpraktijk een evaluatiebijeenkomst ingepland met de betrokken zorgverleners. Tijdens deze bijeenkomst worden bovenstaande evaluatiecriteria besproken. 0 Het aantal deelnemende patiënten en het gewicht van deze patiënten wordt door de betrokken zorgverleners geregistreerd op een hiervoor ontwikkeld formulier. 0 De ervaren kwaliteit van leven en de tevredenheid over de zorg wordt bij start en na afloop van een behandelingstraject in kaart gebracht bij de patiënt aan de hand van een korte vragenlijst.

6 Literatuurlijst EuroQol Group (2014). from GGD Zuid Limburg (2012). Hoeveel mensen hebben overgewicht in de regio? Regionale VTV, Regionaal Kompas Volksgezondheid Zuid-Limburg.. Geleen, GGD Zuid Limburg. Giesbers H., et al. (2012). Oorzaken en gevolgen van overgewicht en ondergewicht Regionale VTV, Regionaal Kompas Volksgezondheid Zuid-Limburg. G. Z. Limburg. Geleen, GGD Zuid- Limburg. Grandes, G., et al. (2009 ). "Effectiveness of physical activity advice and prescription by physicians in routine primary care: a cluster randomized trial.." Arch Intern Med 169(7): Partnerschap Obesitas Nederland (2010). Zorgstandaard Obesitas. Amsterdam, PON. Uiters E. and Verweij A. (2012). Overgewicht: Zijn er verschillen naar sociaal economische status? Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid.. Bilthoven, RIVM. ZIO (2013). Meet the Needs. Onderzoek naar de behoefte aan leefstijlaanboed van mensen met een lage SES in Maastricht. Maastricht, ZIO onderzoek en ontwikkeling.