Inleiding. Samen tegen Eenzaamheid: Coalitie Erbij

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011

2

3 Voorwoord 2011 was het derde jaar van Coalitie Erbij, de nationale Coalitie tegen eenzaamheid. Dit jaar vormde het sluitstuk van de eerste periode. Op basis van de resultaten van deze eerste periode heeft de coalitie besloten om in ieder geval door te gaan met haar werk tot en met In dit jaarverslag 2011 treft u de belangrijkste resultaten aan van het werk van de Coalitie in het afgelopen jaar. Het verheugt het bestuur dat er flinke vorderingen zijn gemaakt en een goede basis is gelegd voor de periode 2012 tot Coalitie Erbij is veel dank verschuldigd aan haar financiers en aan alle organisaties waarmee vruchtbaar werd samengewerkt. Wij hopen dat deze ondersteuning en samenwerking wordt gecontinueerd in de komende jaren. Marijke van Eck Voorzitter Arie Ouwerkerk Directeur

4 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Beleid Onderlinge samenwerking... 5 Evaluatie Planvorming Financiën en fondsenwerving... 6 Resultaten Campagne en bewustwording... 7 Week tegen Eenzaamheid... 7 Communicatiemiddelen en bereik Week tegen Eenzaamheid... 7 Publicaties... 7 Symposium en Battle of Concepts... 8 Pers en media... 8 Kerstconcert... 8 Symposium over jongeren met een beperking... 8 Lokale samenwerking en initiatieven Samenwerking Coalitieleden op lokaal niveau Lokale Conferenties Vrijwilligersbijeenkomsten De Langste Eettafel van Nederland Gemeenschappelijk wonen Vergaren en delen van kennis Onderzoek eenzaamheidsinterventies Maatschappelijke kosten van eenzaamheid Brainstormsessie met ZonMw en vooraanstaande onderzoekers Voorlichting en Publiciteit Bijlage Deelnemers eind Bijlage Netwerkpartners eind Bijlage Samenstelling bestuur, deelnemers, adviseurs en bureau in Bijlage Lijst van beleidsdocumenten en publicaties Bijlage Financiers

5 Inleiding Samen tegen Eenzaamheid: Coalitie Erbij zong Herman van Veen een jaar of dertig geleden, toen zelf nog jong. En van Veen is niet de enige zanger die het onderwerp eenzaamheid behandelt in zijn nummers, hij bevindt zich in een groot gezelschap van muziekmakers. En van dichters, schrijvers en kunstenaars. Maar ook beleidsmakers en een groot aantal maatschappelijke organisaties zijn zich steeds bewuster van de implicaties van eenzaamheid en de noodzaak om eenzaamheid actief te bestrijden en te voorkomen. In dit jaarverslag leest u hoe Coalitie Erbij in 2011 hieraan vorm gegeven heeft. Definitie Eenzaamheid is een omvangrijk thema in het leven en daarom bestaat er veel aandacht voor. Eenzaamheid kan ook als een groot probleem worden gezien: meer dan een miljoen volwassen Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. De definitie die hierbij wordt gebruikt is definitie is van Jenny Gierveld en Theo van Tilburg, hoogleraren (de eerste is met emeritaat) sociologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het is een subjectieve definitie; het betreft het gevoelde verschil tussen de bestaande en de gewenste kwantiteit en kwaliteit van contacten/relaties. Dat kan enorm verschillen tussen individuen: hoe meer verwachtingen of eisen je hebt, hoe eerder je tekortkomingen ervaart. Eenzaamheid (negatief) en alleen zijn (neutraal) zijn dus twee verschillende dingen: je kunt je eenzaam voelen terwijl je wordt omringd door tientallen mensen en niet eenzaam terwijl je alleen bent zonder partner, kinderen, familie, vrienden en kennissen. Het gaat om het gevoel. Wel is het zo dat mensen met een zeer klein netwerk zich over het algemeen eenzamer voelen dan mensen met een groot netwerk. Gezondheid Eenzaamheid is niet alleen een groot probleem omdat het zoveel mensen treft, maar ook omdat er sprake kan zijn van negatieve implicaties. Het levert niet alleen een naar gevoel op, maar ook een verhoogde kans op gezondheidsproblemen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een verhoogd risico is op stress, depressie en een hele reeks somatische aandoeningen. Volgens Amerikaanse onderzoekers leidt eenzaamheid tot eerder overlijden in de orde van grootte van roken en overgewicht. Dit zijn uiteraard gemiddelden. De Gezondheidsraad komt in 2012 met een studie naar eenzaamheid en gezondheid. Voor de relatie eenzaamheid en gezondheid bestaat politieke belangstelling. De achtergrond hiervan laat zich raden: hoe houden we de zorgkosten beheersbaar. Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid Om eenzaamheid tegen te gaan en zoveel mogelijk te voorkomen is in 2008 Coalitie Erbij, de Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid opgericht. De Coalitie bestond eind 2011 uit acht kernleden en 24 leden (bijlagen 1 en 2). Al deze organisaties zijn bezig met eenzaamheid en sociaal isolement. Voor de één is het een kernactiviteit en voor een ander is voorkomen en 2

6 tegengaan van eenzaamheid meer een impliciete doelstelling. Het idee achter de Coalitie is door samenwerking en afstemming meer resultaat te boeken in de strijd tegen eenzaamheid dan nu door de afzonderlijke organisaties wordt geboekt. De Coalitie is hier op verschillende manieren mee bezig, zoals lokale conferenties en onderzoek naar de effectiviteit van bestaande activiteiten en interventies. De VU is bezig met een onderzoek naar de effectiviteit van eenzaamheidsinterventies. Begin 2012 wordt dit onderzoek afgerond. Daarnaast wordt jaarlijks met de Week tegen Eenzaamheid een campagne gestart. De Week richt zich op bewustwording van de urgentie van het probleem en de mogelijke aanpak ervan. Taboe De bewustwordingscampagne is met name bedoeld om eenzaamheid uit de taboesfeer te halen. Het allergrootste struikelblok in de bestrijding van eenzaamheid is het feit dat vrijwel niemand die zich eenzaam voelt hier openlijk voor uitkomt. Velen voelen het als een houden het voor zich omdat ze het belastend vinden voor de omgeving, bijvoorbeeld voor familieleden. Ook bekende Nederlanders praten er zelden over in de media, hoogstens als de eenzaamheid zich heeft afgespeeld in een voorbije periode. De Coalitie probeert door de bespreekbaar wordt zullen meer mensen die zich eenzaam (beginnen te) voelen, zich hiervan bewust zijn en eerder tot handeling overgaan. Handelingen die dan vooral gericht zullen zijn op het verbeteren, uitbreiden en herstellen van relaties en contacten of het bijstellen van verwachtingen daaromtrent. De Coalitie is realistisch genoeg om te beseffen dat het taboe op eenzaamheid niet helemaal zal verdwijnen, maar is ervan overtuigd dat onderkennen, bespreken en het in actie komen gemakkelijker wordt als er in de samenleving meer bij wordt stilgestaan. Om te beginnen met het feit dat eenzaamheid in alle leeftijden voorkomt en geen specifiek probleem van ouderen is. Ouderen tot 75 jaar zijn juist minder eenzaam dan gemiddeld, ouderen boven de 75 jaar zijn gemiddeld wel wat eenzamer. Dat laat zich ook gemakkelijk verklaren: zowel de competenties als het netwerk brokkelen af. Aanpak Over de andere grote pijler de effectiviteit van de aanpak van eenzaamheid- van de Coalitie nog een enkel woord. Het is hard nodig dat we hierover meer te weten komen. Er bestaan tal van activiteiten, initiatieven, projecten om eenzaamheid te voorkomen of te verminderen. Huisbezoeken, activiteiten in de buurt, groepsvakanties, dagjes-uit, vriendschapscursussen, koffieochtenden, therapie, digitale communicatie, gemeenschappelijk wonen: er is van alles. De goede aanpakken moeten worden verspreid en worden uitgevoerd, liefst vanuit een gezamenlijke strategie. Dit zal natuurlijk veel vergen van de welzijns- en zorgsector, zeker gelet op de bezuinigingen en de nog altijd bestaande versnippering en gebrekkige regiemogelijkheden van de (lokale) overheid. Het gevoel van urgentie is echter dermate aan het toenemen dat de Coalitie positieve verwachtingen heeft over bereidheid tot samenwerking, over verminderen van de versnippering en over de versterking van de regie rond de aanpak van eenzaamheid en sociaal isolement. 3

7 Voorbeeld De Coalitie is nu ruim drie jaar actief geweest en zal de komende jaren doorgaan met haar werk. Ze heeft ook als voorbeeld gefungeerd voor een soortgelijk initiatief in het Verenigd Koninkrijk ond wordt, geïnspireerd door de Nederlandse Week tegen Eenzaamheid, dit najaar een Week van Verbinding georganiseerd. Bijna werd in 2011 de Sociale Innovatieprijs gewonnen (tweede plaats). De Sociale Innovatie-Prijs is in 2009 door de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het leven geroepen. De prijs is bedoeld om mensen werkzaam in de sector van medische producten te stimuleren de inzichten van sociale innovatie toe te passen. De jury was onder de indruk dat zoveel organisaties zich hebben verenigd rond het belangrijke thema eenzaamheid om zodoende meer resultaten te boeken in het tegengaan van vereenzaming. Uiteindelijk is de impact hiervan, volgens de jury, veel groter dan van welke 'technische' innovatie in de zorg dan ook. Een goede mix Het is een illusie te denken dat eenzaamheid uit de wereld te helpen is. Daarvoor heeft het teveel te maken met persoonskenmerken en/of met de harde onvermijdelijke zaken in het leven zoals bijvoorbeeld het overlijden van dierbaren. Eenzaamheid is van alle tijden en zal er altijd zijn. Door een goede mix van bewustwording, terugdringen van het taboe, kennis en toepassen van effectieve interventies (vooral ook in de preventieve sfeer) kan de belangrijk, en groepen mensen. Daar staat en gaat Coalitie Erbij voor! 4

8 Beleid was het derde operationele jaar van de eerste periode van Coalitie Erbij. In 2011 stonden de volgende 3 actielijnen centraal: 1. Campagne en bewustwording 2. Lokale samenwerking en initiatieven 3. Vergaren en delen van kennis In dit jaarverslag vindt u een overzicht van de belangrijkste activiteiten en behaalde resultaten in Samenstelling Coalitie in 2011 De Coalitie kende in 2011 deelnemers en netwerkpartners. In 2011 werd niet actief gezocht naar uitbreiding van het aantal deelnemers in verband met de afspraak om in de tweede helft van 2011 te evalueren en een nieuw beleidsplan voor de komende jaren te ontwikkelen en dat als basis voor de werving van nieuwe organisaties te laten fungeren. De Coalitie bestond eind 2011 uit 11 deelnemers, een overzicht treft u aan in bijlage 1. Wel ging de werving van netwerkpartners door in Eind 2011 bestond de Coalitie uit 18 netwerkpartners, een overzicht treft u aan in bijlage 2. Door deze uitbreiding is het netwerk van de Coalitie nog verder verstevigd. Één organisatie, te weten de CG-Raad, verliet in 2011 de Coalitie om haar moverende redenen. Onderlinge samenwerking Coalitie Erbij is gebaseerd op de gedeelde ambitie van haar Coalitieleden om eenzaamheid te voorkomen of te verminderen. Het welslagen van de plannen van Coalitie Erbij hangt daarom ook af van de samenwerking en inbreng van de Coalitieleden. In 2011 stelden de leden, veel meer dan in de voorliggende jaren hun capaciteit en netwerk ter beschikking voor de gedeelde missie. Met name de Week tegen Eenzaamheid werd door de Coalitieleden gezamenlijk aangepakt. Ook waren verschillende coalitiepartijen actief bij de lokale conferenties, het onderzoek naar de effectiviteit van interventies en het Kerstconcert voor de achterban van de coalitiepartijen. Evaluatie In het voorjaar van 2011 werd door een onafhankelijk bureau een evaluatie van de 1 e periode van de Coalitie uitgevoerd ( ). De evaluatie bestond uit een onderzoek naar de resultaten van de Coalitie in de vorm van het analyseren van projecten en documenten en door middel van het interviewen van stakeholders van binnen en van buiten de Coalitie. Een Vlinder in Wording, waaruit bleek dat de leden van Coalitie Erbij eensgezind waren over de ontwikkeling die de Coalitie heeft doorgemaakt. In de kern komt het er op neer dat de Coalitie, mede door tegenvallende fondsenwerving een moeizame start heeft gekend, maar dat er in 2010 en 2011 veel vooruitgang is geboekt. De Coalitie heeft echter haar ambitie (verschil maken in de strijd tegen eenzaamheid) nog onvoldoende gerealiseerd. 5

9 Planvorming Op basis van deze evaluatie en de opvatting dat het werk van de Coalitie nog lang niet af is, werd besloten een tweede Coalitieperiode in te gaan. In het najaar werd een beleidsplan gemaakt. Afgesproken werd om de drie hoofdlijnen (lokale samenwerking, campagne/bewustwording en kennis verdiepen/toepassen te continueren en hier vier jaar lang aan te werken. De (jaarlijks) te behalen resultaten werden bepaald. In december 2011 gaf het ministerie van VWS aan dat ze, evenals in de periode in de jaren met de Coalitie wil samenwerken en zegde voor deze periode financiële steun toe. Financiën en fondsenwerving In 2011 werd de Coalitie op dezelfde wijze gefinancierd als in de jaren 2009 en Dit houdt in dat de Coalitieleden en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de basisactiviteiten financierden. Voor de Week tegen Eenzaamheid werd met succes- een beroep gedaan op een groot aantal particuliere fondsen. 6

10 Resultaten 2011 Campagne en bewustwording Kader 2011 Eenzaamheid is van ons allemaal. Vrijwel een ieder heeft er op één of andere manier mee te maken. Hetzij vanuit zichzelf, hetzij vanuit de omgeving, hetzij vanuit een organisatie. Het bewustzijn over het belang van dit thema en over de omgang met dit thema is echter nog niet vergevorderd. Het feit dat er een taboe heerst op (de eigen) eenzaamheid maakt het tegengaan en voorkomen van eenzaamheid er niet gemakkelijker op. Om die reden heeft campagne en bewustwording in 2011 prioriteit gekregen in de vorm van onderstaande activiteiten: Week tegen Eenzaamheid Van 22 september tot en met 1 oktober organiseerde Coalitie Erbij voor de tweede maal de e aandacht vestigen op de preventie van eenzaamheid en het belang van een goed sociaal netwerk. Van de Week tegen Eenzaamheid 2011 is een separaat verslag beschikbaar. Al met al kijken we terug op een geslaagde Week tegen Eenzaamheid, waarin steeds meer mensen erkennen dat eenzaamheid een probleem is en ervaren hoe belangrijk het opbouwen en onderhouden van een sterk Sociaal Konvooi is. Communicatiemiddelen en bereik Week tegen Eenzaamheid De Week tegen Eenzaamheid was vertegenwoordigd op Twitter met 348 volgers en met 105 vrienden op Facebook. Via deze sociale media werden ervaringen en filmpjes gedeeld en werden mensen uitgenodigd en opgeroepen om deel te nemen aan de verschillende activiteiten. Ook werden uitnodigingen en updates verspreid via de digitale nieuwsbrief van Coalitie Erbij (ca 6 keer per jaar) aan 880 abonnees. Ten opzichte van de Week tegen Eenzaamheid 2010, is het bereik van de Week gegroeid. Dit is onder andere te danken aan de samenwerking met vele (lokale) organisaties, de actiewebsite, de Krant tegen Eenzaamheid, de groeiende aandacht in pers en media en de vrijwilligersbijeenkomsten. De Krant tegen Eenzaamheid werd uitgebracht in full colour met tabloidformaat in een oplage van stuks. Publicaties In het kader van de ansichtkaartenactie werden ruim ansichtkaarten verspreid voor en tijdens de Week tegen Eenzaamheid. Coalitie Erbij riep hierbij mensen op om een kaart te sturen naar iemand die belangrijk voor ze is. Ook werden er ruim kranten verspreid. In de Krant tegen Eenzaamheid stonden interviews met bekende en onbekende Nederlanders, weetjes over eenzaamheid en tips om eenzaamheid te voorkomen. portretten van inspirerende mensen die zich inzetten voor de strijd tegen Eenzaamheid. Coalitie Erbij en Nationale Vereniging de Zonnebloem lieten voorafgaand aan de Week een onderzoek uitvoeren door TNS NIPO. Hierin werd onderzocht hoe actief Nederlanders zijn met het opzoeken, onderhouden en versterken van hun sociale contacten. 7

11 Symposium en Battle of Concepts Op 22 september organiseerde KPN Mooiste Contact Fonds het openingssymposium van de Week tegen Eenzaamheid, in samenwerking met Coalitie Erbij. Tijdens dit symposium, verschillende presentaties gehouden, waaronder de resultaten van een onderzoek door Prof. Theo van Tilburg (VU Amsterdam). Ook werd er een paneldiscussie gehouden tussen experts, onderzoekers en publiek. Daarnaast werd de winnaar van de Battle of Concepts bekend gemaakt. Voorafgaand aan de Week had Coalitie Erbij 7000 studenten gevraagd om innovatieve concepten te ontwikkelen om eenzaamheid onder jongeren aan te pakken. De concepten moesten een -Week-Challe rin mensen die elkaar (nog) niet kennen, gezamenlijk voor vier weken lang een uitdaging aangaan. Pers en media Coalitie Erbij ontving in 2011 veel media-aandacht. In diverse media werd veel aandacht besteed aan de Week tegen Eenzaamheid, zowel voor als tijdens de Week. Mediapartner RKK besteedde de hele week aandacht aan het thema, maar ook in andere landelijke en regionale media werd over de Week tegen Eenzaamheid bericht. Daarnaast was er in de zomer berichtgeving over de zomerdip onder ouderen, eenzaamheid tijdens de kerst en het zwarte gat in januari. Voorbeelden hiervan zijn Omroep Max, de Vara, Ikon en Avro en landelijke dagbladen als Trouw, Volkskrant en NRC Next. Ook rond de Week Chronisch Zieken was er extra aandacht in de media voor eenzaamheid en Coalitie Erbij en het tijdschrift Geron publiceerde een artikel van Coalitie directeur Arie Ouwerkerk over de strijd tegen eenzaamheid. Kerstconcert In 2011 werd voor de derde keer in samenwerking met het Nederlands Philharmonisch Orkest een kerstconcert georganiseerd. Het concert is bedoeld voor mensen vanuit de achterban van de coalitie met een klein netwerk die niet makkelijk in aanraking komen met klassieke muziek en de mantelzorgers, ouderen en vrijwilligers uit de gelederen van de betrokken organisaties. Het is bedoeld als waardering voor iedereen die zich inzet tegen eenzaamheid en sociaal isolement en voor participatie en erbij horen van een ieder. Na het succes van 2010 was het concert in het Concertgebouw dit jaar reeds binnen enkele weken uitverkocht. Aangekondigd door Maartje van Weegen voerde het NedPhO een gevarieerd en toegankelijk programma uit. Bijna 2000 gasten vulden zaal en balkon en verlieten uiteindelijk met een toepasselijke attentie het Concertgebouw. Coalitie Erbij ontving na afloop van het concert veel positieve reacties. Symposium over jongeren met een beperking Coalitie Erbij is van start gegaan met een nieuw project dat de komende jaren verder uitgerold wordt. Hierbij richt de Coalitie zich nadrukkelijk op risicogroepen met de grootste kans op eenzaamheid én waar de gevolgen van eenzaamheid het grootst zijn. 8

12 Op zaterdag 5 november organiseerde Coalitie Erbij in Papendal een symposium over het doorbeken van eenzaamheid onder jong gehandicapten. Het symposium viel samen met het Er waren onder meer presentaties van Judith Meerwijk -Zonnebloem LinQ en Eric Schoenmakers VU Amsterdam Faculteit Sociale Wetenschappen. Onder jongeren met een beperking die aangesloten zijn bij Zonnebloem LinQ voelt meer dan helft zich matig tot ernstig eenzaam. Slechts een op de tien van hen denkt dat eenzaamheid niet is op te lossen. De rest ziet wel mogelijkheden er zelf iets aan te doen. Zo luidde de hoopgevende uitkomst van het onderzoek van Schoenmakers. Dit mini-symposium diende als opmaat voor een project om goede voorbeelden te verzamelen van doorbreken en voorkomen van eenzaamheid door jongeren met een beperking zelf, als lichtend voorbeeld voor anderen die met eenzaamheidsklachten kampen.. 9

13 Lokale samenwerking en initiatieven Kader 2011 Coalitie Erbij is een Coalitie van landelijke organisaties. Veel van de Coalitieleden hebben een lokale/regionale afdeling c.q. aangesloten organisatie. Uiteindelijk moet de aanpak van eenzaamheid vooral op het lokale niveau concreet gestalte krijgen. De WMO is het fundament voor dit beleid. In 2011 heeft de Coalitie het volgende gedaan om de lokale samenwerking, samenhang en afstemming van activiteiten te versterken: Samenwerking Coalitieleden op lokaal niveau In Amsterdam is de eerste lokale Coalitie tegen eenzaamheid opgericht; Coalitie Erbij Amsterdam. Coalitie Erbij Amsterdam is een samenwerking van 11 verschillende organisaties, waaronder 7 lokale afdelingen van leden van Coalitie Erbij, die binnen de gemeente met eenzaamheid bezig zijn. Coalitie Erbij Amsterdam organiseerde het congres Erbij Horen, Erbij zijn, een wetenschappelijk congres over eenzaamheid in Amsterdam. Er werden nieuwe bevindingen en een interdisciplinaire benadering bij de bestrijding van eenzaamheid gepresenteerd. Het congres was het startschot van de maand tegen eenzaamheid in Amsterdam in december, waarin onder andere het concept Tafeltje Delen werd gelanceerd. Lokale Conferenties In opdracht van het ministerie van VWS werd in het kader van de WMO een onderzoek uitgevoerd naar de rol van gemeenten bij eenzaamheid en sociaal isolement. De resultaten van dit onderzoek zijn gepresenteerd tijdens de netwerkbijeenkomst over eenzaamheid die Coalitie Erbij eerder dit jaar organiseerde en worden door de Coalitie gebruikt bij de verdere ontwikkeling van beleidsplannen en voorlichting in gemeenten. In 2011 heeft Coalitie Erbij in dit kader de volgende gemeenten presentaties gehouden over eenzaamheid: Oosterhout, Elburg, Stede Broec, Hilversum, Westelijke Mijnstreek en Haarlemmermeer. Vrijwilligersbijeenkomsten Gedurende de Week tegen Eenzaamheid werden 15 vrijwilligersbijeenkomsten de Coalitie Erbij in samenwerking met vele andere organisaties bijeenkomsten met als doel om vrijwilligers van verschillende organisaties bij elkaar te brengen. Er werd een toolkit ontwikkeld en naast het uitwisselen van kennis en ervaring, konden de vrijwilligers zo nieuwe kennis opdoen over eenzaamheid en het Sociaal Konvooi. Speciaal voor vrijwilligers en het belangrijke werk dat zij doen in de strijd tegen verzorgd door Philip Paar, waarin liedjes en anekdotes van Toon Hermans ten gehore werden gebracht. Deze prachtige optredens werden gelardeerd met informatie en uitwisseling over eenzaamheid. 10

14 De Langste Eettafel van Nederland Op zaterdag 24 september riep Coalitie Erbij iedereen in Nederland op om mee te doen aan zelf een eettafel opzetten, voor buren of andere mensen die zij beter wilden leren kennen. Op werden alle eettafels virtueel met elkaar verbonden en zo ontstond een eettafel van 2,35 kilometer lang met daaraan 4700 gasten. Coalitie Erbij organiseerde zelf een feestelijke eettafel in samenwerking met Resto vanharte in Den Haag. Daarnaast werden ook op andere dagen vele eettafels georganiseerd. Gemeenschappelijk wonen Coalitie Erbij heeft eraan gewerkt een stimulerende rol te gaan bekleden voor bestaande en/of te ontwikkelen kleinschalige initiatieven voor gemeenschappelijk wonen voor mensen die alleen staan en graag contactrijker willen wonen. In Eindhoven werd er een dergelijke woonvoorziening geopend; het Erbijhuis. In 2011 vonden gesprekken plaats met kenniscentrum Actiz/Aedes en is een start gemaakt met het ontplooien van activiteiten hieromtrent. Het project wordt verder uitgevoerd in 2012, beginnende met een gezamenlijke netwerkbijeenkomst over wonen en eenzaamheid. 11

15 Vergaren en delen van kennis Kader 2011 Binnen de Coalitie is veel kennis en expertise aanwezig op het gebied van eenzaamheid en sociaal isolement. Binnen de Coalitie worden deze kennis en expertise uitgewisseld zodat Coalitieleden van elkaar leren en zich versterken in het tegengaan van eenzaamheid. Tegelijkertijd is er een grote kennisbehoefte op het gebied van eenzaamheid en eenzaamheid in relatie tot gezondheid en sociaal netwerk. Er is vooral ook behoefte aan kennis over de effectiviteit van activiteiten en interventies in het kader van het tegengaan van eenzaamheid. Voor het vergaren en delen van kennis hebben de volgende activiteiten in 2011 plaatsgevonden: Onderzoek eenzaamheidsinterventies 2011 was het derde jaar van het driejarige onderzoek naar de effectiviteit van eenzaamheidsinterventie. Coalitie Erbij fungeert hierbij als opdrachtgever. Het onderzoek is uitgevoerd door de Vrije Universiteit Amsterdam en het NIDI en gefinancierd door de Rabobank Foundation. Het betreft een wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van Een groot aantal Coalitieleden heeft deelgenomen aan het effectiviteitonderzoek dat uit twee delen bestond. De Zonnebloem en het Ouderenfonds hebben deelgenomen aan het hoofdonderzoek. Leger des Heils, Punt Welzijn Weert (lid MO-groep), Regenbooggroep, Stichting Allegoeds (voorheen Stichting Mens& Samenleving) en wederom de Zonnebloem (met de jongerenafdeling LinQ) hebben met in totaal 8 activiteiten deelgenomen aan een aanvullend interventie onderzoek. Omdat er aanvullend onderzoek is gedaan, loopt het onderzoek nog door in In de loop van 2012 wordt het onderzoek afgerond en zullen de resultaten bekend worden gemaakt en verspreid over de Coalitie. Maatschappelijke kosten van eenzaamheid Ten einde de noodzaak en urgentie van de aanpak van eenzaamheid beter te onderbouwen heeft Coalitie Erbij in 2011 gepoogd een onderzoek naar de maatschappelijke kosten van eenzaamheid te initiëren. Dat deze kosten hoog zijn wordt door velen vermoed, maar het bewijs voor deze aanname is nog nooit geleverd. In 2011 werd met een aantal onderzoekers gesproken over de opzet van een dergelijk onderzoek en werd door een onderzoeksbureau een onderzoeksplan opgesteld. Met een aantal potentiële financiers van dit onderzoek werd gesproken, maar deze gesprekken hebben nog niet geleid tot een positief resultaat, mede als gevolg van de druk op de onderzoeksbudgetten als gevolg van bezuinigingen. In 2012 wordt dit traject voortgezet. Brainstormsessie met ZonMw en vooraanstaande onderzoekers Op 31 maart 2011 vond een brainstormsessie plaats, georganiseerd door ZonMw en Coalitie Erbij. Aan deze bijeenkomst werd deelgenomen door wetenschappers en vertegenwoordigers van kennisinstituten. Op basis van deze bijeenkomst is een zogeheten die meer aandacht behoeven zijn opgesomd. In 2012 zal hier een vervolg aan worden gegeven. 12

16 Voorlichting en Publiciteit Coalitie Erbij heeft twee websites: een actuele corporate website met informatie over de Coalitie en haar leden, deze site wordt alleen aangepast bij wijzigingen en kreeg circa 700 unieke bezoekers per week; een site die bestaat uit vier kwadranten met informatie over ik en eenzaamheid omgaan met eenzaamheid de samenleving en eenzaamheid beleid en eenzaamheid in de vorm van filmpjes, uitgebreide content en een Twitterfeed. Deze site trok unieke bezoekers per week en wordt regelmatig bijgewerkt. In 2011 is het aantal bezoekers van de website eenzaam.nl, zo ook het aantal unieke bezoekers, bijna verdubbeld. Rond de Week tegen Eenzaamheid werd een speciale actiepagina gelanceerd. Op deze pagina konden mensen het programma van de Week vinden, zich aanmelden en zelf activiteiten toevoegen, daarnaast was er een Twitterfeed en een speciale applicatie voor de Langste Eettafel van Nederland. Tevens waren op deze pagina dagelijks verslagen van activiteiten te vinden, vulde mediapartner RKK een pagina met dagelijkse videoverslagen van activiteiten in de Week en via deze site konden ook ansichtkaarten besteld of digitaal verzonden worden. In samenwerking met Sensoor werd een Twittertest ontwikkeld, waarmee het sociaal konvooi (aansluitend op het thema van de Week tegen Eenzaamheid 2011) in kaart gebracht kon worden. Coalitie Erbij was dit jaar actief op Twitter, met 350 volgers en op Facebook en heeft zodoende haar bereik vergroot. In 2011werd op congressen en symposia een aantal keren een presentatie over eenzaamheid gegeven. Dit gebeurde bij een workshop voor de Buurtalliantie in Den Haag, het jaarcongres van RIBW (Regionale Instellingen voor Beschermd en Begeleid Wonen) op Papendal, bij het openingsevenement van de Week Chronisch Zieken Jong en je Wilt.. op Papendal en bij het congres Erbij Horen, Erbij Zijn in Amsterdam. 13

17 Bijlage 1 Deelnemers eind

18 Bijlage 2 Netwerkpartners eind

19 Bijlage 3 Samenstelling bestuur, deelnemers, adviseurs en bureau in 2011 Bestuur: Marijke van Eck Jos de Bruijn Jan Romme Aly van Beek Jancor de Boer Jeroen Hoogteijling Esther Kopmels voorzitter Coalitie Erbij / Zonnebloem penningmeester Coalitie Erbij / KPMG secretaris Coalitie Erbij / Ouderenfonds MO groep Mezzo Leger des Heils Humanitas Deelnemersvergadering: Aly van Beek Fred Beekers Jancor de Boer Marijke van Eck Ronald Gorter Theo Heijne Jeroen Hoogteijling Esther Kopmels Henk Oostinga Willemieke Ottevanger Jan Romme MO groep Resto VanHarte Mezzo Zonnebloem Fonds Psychische Gezondheid ANGO Leger des Heils Humanitas Raad van Kerken Sensoor Ouderenfonds Adviseurs: Jenny Gierveld Jan van den Herik Steven Olthof Emeritus hoogleraar KPMG Ex-partner KPMG Bureau Coalitie Erbij: Arie Ouwerkerk Michelle Vollers directeur directiesecretaris/webredacteur 16

20 Bijlage 4 Lijst van beleidsdocumenten en publicaties Beleidsdocumenten: Inhoudelijk Jaarverslag 2011 Financieel Jaarverslag 2011 Jaarplan 2012 Eindverslag Week tegen Eenzaamheid 2011 Een Vlinder in Wording Evaluatie drie jaar Coalitie Erbij Beleidsplan Publicaties: Strijders tegen Eenzaamheid Krant tegen Eenzaamheid Toolkit voor vrijwilligersbijeenkomsten Ansichtkaarten 17

21 Bijlage 5 Financiers 2011 Jaarbijdrage Coalitiepartijen Jaarbijdrage Netwerkpartners 18

22 Coalitie Erbij Maliebaan 71 G 3581 CG Utrecht