Coalitie Erbij. De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015

Transcriptie

1 Coalitie Erbij De gezichten van eenzaamheid Amsterdam, 24 november 2015

2 1. De landelijke Coalitie Erbij in 2 minuten 2. Wat is eenzaamheid? 3. De gezichten van eenzaamheid 4. De lokale aanpak van eenzaamheid

3 Coalitie Erbij in 2 minuten o Wat is CE/ project lokale aanpak o Het veld van eenzaamheid o De lokale aanpak

4 Wat is eenzaamheid? o Definitie: eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties.(de Jong Gierveld) o Sociale relaties met familieleden, vrienden en kennissen zijn belangrijke hulpbronnen in het dagelijks leven o Ze vormen het sociale fundament van elk mens: - Identiteit en zelfrespect - Sociale integratie - Sociale steun

5 Soorten eenzaamheid: o Sociale eenzaamheid o Emotionele eenzaamheid o Existentiële eenzaamheid o Licht eenzaam, matig eenzaam en zwaar eenzaam En ook wel: o Affectieve eenzaamheid o Situationele eenzaamheid o Chronische eenzaamheid o Voorbijgaande eenzaamheid o Eenzaamheid en sociaal isolement

6 Risicofactoren (omstandigheden en eigenschappen): o Leeftijd > 18 jaar: 30% eenzaam; 8% ernstig eenzaam > 90 jaar: 48% eenzaam; 17% ernstig eenzaam o Psychische gezondheid, (meervoudige) chronische aandoeningen, lichamelijke beperkingen o Lage opleiding, werkloosheid, een laag inkomen, schulden o Onvermogen voor goede copingstrategie; beperkte sociale vaardigheden

7 Gevolgen: kunnen ernstig zijn: o Welzijnsrisico: ingrijpende emotie, belemmerend voor persoonlijk functioneren o Gezondheidsrisico: somberheid, depressie, hartaandoeningen, suïcide o Participatierisico: minder sociale participatie, integratie en institutionele aansluiting o Zelfredzaamheidsrisico: minder sociale steun, lage zelfredzaamheid, risico op probleemcumulatie

8 Sociaal isolement o Wat is het? o Typologie van sociaal isolement o Glijdende schaal

9 Duur Gericht op sociale participatie Niet (duidelijk) gericht op sociale participatie Isolement dreigt door gebeurtenissen of omstandigheden Actieven Geborgenen Situationeel isolement door gebeurtenissen of omstandigheden Achterblijvers Afhankelijken Structureel isolement Compenseerders Buitenstaanders Structureel isolement met complexe problematiek Hoopvollen Overlevers

10 Gevolgen voor interventies: (terug naar schema) o Gericht sociale participatie en/of sociale competenties o Gericht op copingsstrategie, motivatie en duur en hardnekkigheid van het probleem o Gericht op grote diversiteit van de doelgroep Veel oorzaken, veel verschijningsvormen Verschillende ambities/mogelijkheden/resultaten Geen standaardoplossingen o Bewust van grenzen aan de hulpverlening Activering of netwerkontwikkeling Verbeteren van de zelfredzaamheid Stabiliseren van de situatie

11 Na life-event : Vereenzaming/isolement voorkomen, door: netwerkontwikkeling en activering vergroten zelfstandigheid leren omgaan met situatie Bij structureel isolement: integrale aanpak Verbeteringen op verschillende levensterreinen : Woonsituatie, zelfzorg, specialistische hulp, dagverzorging, professioneel vangnet, etc.

12 Voorwaarden: o Deskundigheid: kennis van achtergronden, verschijningsvormen en aanpakken o Bereik doelgroep: signalering van stille problematiek o Contactlegging: toegang via minder beladen praktische problemen o Wie: samenwerking organisaties, vrijwilligers en burgers 2 opmerkingen bij het schema

13 De lokale aanpak van eenzaamheid. Omgaan met verdergaande complexiteit van eenzaamheid en sociaal isolement: o kwantitatief groot o veelheid en diversiteit aan oorzaken, gevolgen, verschijningsvormen o subjectiviteit o vaak verborgen, taboe o niet meer alleen van de ouderen o stereotype-beelden o hoort ook bij het leven en bij iedereen o is nooit volledig uit te bannen o eenzaamheid is lastig te diagnosticeren, het is een neveneffect o maatwerk nodig; er is niet één goede interventie

14 Lokale aanpak van eenzaamheid: o wat kunnen we wel doen? o diversiteit van het aanbod o langdurig en maatwerk o kijken naar aanpak en preventie o brede lokale samenwerking en uitwisseling o betrek eenzamen zelf (ervaringsdeskundigheid) Thema s: o herkennen en vinden o ondersteunen en activeren o kwaliteit en deskundigheid o afstemming en samenwerking o informatievoorziening

15