Voorstel van het college aan de raad. Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016

Transcriptie

1 GEMEENTE OLDEBROEK Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016 Voorstel van het college aan de raad Onderwerp: verzelfstandiging zwembad De Veldkamp. Agendapunt Portefeuillehouder: mw. A.A.C. Groot Kenmerk: / Te nemen besluit Het financiële voordeel van ruim 3,8 miljoen euro (berekend over een periode van 20 jaar), veroorzaakt door de verzelfstandiging van het zwembad De Veldkamp te Wezep, gelijkmatig te verdelen in de meerjarenbegroting en hiervoor de volgende maatregelen, onder voorbehoud van een akkoord op het sociaal plan, te nemen: 1. Een egaliserende bestemmingsreserve zwembad in te stellen en te hanteren. 2. De huidige bestemmingsreserve zwembad bij het beheerplan gebouwen op te heffen. 3. De uit de huidige bestemmingsreserve zwembad bij het beheerplan gebouwen vrijgekomen middelen ter hoogte van ,- te storten in de nieuw ingestelde egaliserende bestemmingsreserve zwembad. 4. Een investeringskrediet beschikbaar te stellen ter hoogte van ,- voor niet voorziene vervangingen De kosten van het sociaal plan ter hoogte van ,- ten laste te brengen van de algemene reserve en de middelen op te nemen in de nieuw ingestelde bestemmingsreserve zwembad. 6. De 38 e begrotingswijziging 2016 vast te stellen. Samenvatting In het bestuursakkoord is opgenomen dat zwembad De Veldkamp beter en efficiënter door een gespecialiseerde marktpartij kan worden geëxploiteerd. Sportfondsen Nederland heeft van vier geselecteerde marktpartijen de beste aanbieding gedaan en is dé partij waar wij een contract mee willen gaan afsluiten. Parallel aan het aanbestedingstraject zijn we in gesprek gegaan met de vakbonden om te komen tot een sociaal plan voor het personeel; in het bestuursakkoord werd gesteld dat de nieuwe marktpartij het personeel zou gaan overnemen. Het overdragen van de exploitatie aan Sportfondsen en de uitvoering van het sociaal plan heeft gevolgen voor de gemeentelijke begroting en daarom wordt u als gemeenteraad gevraagd hierover een beslissing te nemen. De aanbieding van Sportfondsen houdt in dat de zwembadvoorziening in Oldebroek in stand blijft. De openingstijden zijn vergelijkbaar met de huidige situatie, de tarieven zijn echter vrij op die van de zwembadvereniging na. Financieel gezien treedt gerekend over 20 jaar vanaf 2017 een positief effect op van in totaal 3,8 miljoen euro. Financieel technisch gezien stellen we maatregelen voor, waardoor we in staat zijn om dit voordeel gelijkmatig te verdelen over de begroting voor de komende 20 jaar. Dit levert vanaf 2017 een positief effect op van euro oplopend tot ,- vanaf Hiervoor is het onder andere nodig om de kosten van het sociaal plan (1,9 miljoen euro) in één keer ten laste van de algemene reserve te laten komen en dit in de reserve van het zwembad te storten. We gaan ervan uit dat we uiterlijk per oktober 2016 Sportfondsen het zwembad operationeel heeft.

2 Inleiding In het bestuursakkoord is opgenomen dat zwembad De Veldkamp beter en efficiënter door een gespecialiseerde marktpartij kan worden geëxploiteerd. Dit vormde het startsein voor het opzetten van een aanbestedingstraject. Sportfondsen Nederland heeft van vier geselecteerde marktpartijen de beste aanbieding gedaan. Parallel aan het aanbestedingstraject zijn we in gesprek gegaan met de vakbonden om te komen tot een sociaal plan voor het personeel. In het bestuursakkoord wordt gesteld dat de nieuwe marktpartij het personeel gaat overnemen. Met de vakbonden zijn we tot een akkoord op hoofdlijnen gekomen. Omdat de bereikte resultaten effecten hebben op onze gemeentelijke begroting bent u als gemeenteraad nu aan het woord. Het gaat hier overigens over positieve financiële effecten wel te verstaan. In dit voorstel gaan we in op de bereikte resultaten en de noodzakelijke begrotingswijziging om tot exploitatie van het zwembad door Sportfondsen Nederland over te kunnen gaan. 2. Toelichting / uitwerking situatie Het proces tot verzelfstandiging van het zwembad bestaat uit twee belangrijke stappen I Het aanbestedingstraject II Het sociaal plan. Ad I. Het aanbestedingstraject Sportfondsen heeft in het aanbestedingstraject de beste aanbieding gedaan. Hierbij kiest Sportfondsen voor huren en het risicodragend exploiteren van het zwembad. Het aanbod van Sportfondsen leidt tot een exploitatievoordeel voor de gemeente. Tot slot heeft Sportfondsen goed marktonderzoek verricht en zag de aanbieding er verzorgd uit. Met de door ons opgestelde aanbestedingsleidraad en de aanbieding van Sportfondsen als basis zal een exploitatie- en huurovereenkomst worden gesloten, waarna de daadwerkelijke overdracht zal plaatsvinden. Ad 2. Het Sociaal Plan Een belangrijk onderdeel van het verzelfstandigingstraject is de overdracht van personeel naar de contractpartner. In dit geval komen onze medewerkers direct in dienst bij Sportfondsen. De reden waarom zwembadondernemers goedkoper kunnen werken, is voor een belangrijk deel hier dan ook in gelegen; zwembadmedewerkers worden voor wat betreft salaris lager ingeschaald dan bij de gemeente en vallen onder een andere cao, in dit geval de cao Recron. Dit betekent een verandering voor het personeel; in een sociaal plan worden de rechten en plichten van gemeente en zwembadpersoneel vastgelegd. Op 12 mei 2016 is over het sociaal plan een akkoord bereikt met de vakbonden. Dit akkoord moet nog worden voorgelegd aan de achterban. De achterban bestaat uit zwembadmedewerkers die lid van een vakbond zijn. Als de meerderheid akkoord is met het sociaal plan, is er sprake van een geaccordeerd sociaal plan. De ledenraadpleging door de vakbonden zal naar verwachting halverwege juni 2016 plaatsvinden. Het akkoord bevat onder andere de volgende belangrijke componenten: - Tien jaar loon suppleren (verschil huidige inschaling en inschaling bij Sportfondsen), uitgaande van substantieel lagere inschaling volgens de cao Recron. Er wordt dus tot het huidige salarisniveau gesuppleerd. Dit is een niet geïndexeerd bedrag; - Een eenmalig direct uit te keren compensatiebedrag vanwege koopkrachtverlies door het niet geïndexeerde loon. De hoogte van het bedrag wordt per medewerker berekend en is gerelateerd aan de verwachte tijd dat de betreffende medewerker in dienst blijft bij Sportfondsen.

3 Drie jaar vergoeding ORT (ontregelmatigheidstoeslag); - Tien jaar werkgarantie: als een medewerker vanwege oorzaken die buiten hem of haar gelegen zijn werkloos wordt, zal de gemeente deze medeweker terugnemen. We moeten hierbij denken aan zaken als faillissement en reorganisatie-ontslag. - Pensioenrechten blijven volledig behouden. Financieel gezien zijn dit de belangrijkste onderdelen van het sociaal plan. Hiernaast is overeenstemming bereikt over een groot aantal kleinere onderwerpen. 3. Uitwerking van het resultaat/financiële gevolgen In onze begroting is op dit moment sprake van een jaarlijkse exploitatiebijdrage van ,-. De daadwerkelijke bijdrage fluctueert al naar gelang het rekeningresultaat. De laatste jaren zijn we niet in staat gebleken binnen de jaarlijkse bijdrage te blijven, maar was steeds een hoger bedrag nodig. Dit werd mede veroorzaakt door de teruglopende bezoekersaantallen en de relatief hoge kosten. De verzelfstandiging van het zwembad heeft positieve financiële effecten; de gemeentelijke bijdrage over de contractperiode van 20 jaar zal beduidend lager liggen dan deze ,-. Voor wat betreft de vertaling in onze begroting willen we direct profijt hebben van dit positieve effect. Omdat de meeste kosten juist in de beginperiode liggen (vooral de loonsuppletie en de kapitaallasten), is het daarom noodzakelijk te gaan werken met een nieuw te vormen bestemmingsreserve die bij de start van de verzelfstandiging volledig wordt gevuld. Om inzichtelijk te maken wat de exacte financiële effecten zijn, gaan we eerst in op de afzonderlijke componenten die debet zijn aan het uiteindelijke resultaat. Daar waar nodig gaan we ook in op de maatregelen die noodzakelijk zijn dit financiële resultaat te vertalen in onze begroting om tot een gelijkmatige verdeling te komen. Kosten, opbrengen en maatregelen: Kosten Sociaal plan De totale kosten van het sociaal plan zijn door ons begroot op maximaal ,-. Over tien jaar (de looptijd van de loonsuppletie) is dit een gemiddelde van , en over de totale looptijd van het contract ,-. Echter, in het begin zullen de uitgaven veel hoger zijn dan aan het einde van de periode. In de te sluiten overeenkomst met Sportfondsen zal vastgelegd worden op welke wijze we hier uitvoering aan gaan geven. Het voorstel is dit bedrag eenmalig ten laste te brengen van de algemene reserve en deze te storten in de nieuw te vormen reserve zwembad. Eenmalige kosten Kosten overdracht Zowel de organisatie als onze adviseur hebben de nodige inspanningen verricht om te komen tot dit voorstel. De kosten die in deze fase worden gemaakt, worden ten laste gebracht van de exploitatievoordelen van het zwembad in de toekomst. Begroot op ,-. Kosten aanbieding private partijen Om goede aanbiedingen te garanderen, is aan de verschillende partijen toegezegd dat men een tegemoetkoming in de kosten zal ontvangen. In totaal gaat het om een bedrag van ,-. Afkopen stuwmeren aan verlofdagen In de loop van de jaren hebben medewerkers verlofdagen opgebouwd. De kosten voor afkoop zijn begroot op ,-. Kosten vooruitbetaalde leskaarten Er staat nog een bedrag van ,- open voor vooruitbetaalde leskaarten. Sportfondsen zal deze vooruitbetaalde lessen, die Sportfondsen nu moet gaan uitvoeren, in rekening brengen bij de gemeente Oldebroek. Post onvoorzien Begroot op ,-.

4 - 4 - Het voorstel is om deze kosten te betalen vanuit de oude bestemmingsreserve zwembad. Extra groot onderhoud: investeringskrediet Naar aanleiding van het opstellen van een proces verbaal ( Foto die een concreet beeld geeft wat de gemeente overdraagt aan Sportfondsen voor wat betreft gebouw en installaties en met welke kwaliteit) zijn er extra noodzakelijke onderhoudszaken vastgesteld (verscholen gebreken). Kosten van deze onderhoudswerkzaamheden zijn ,-. Het voorstel is om hiervoor krediet beschikbaar te stellen. Accounthouderschap Een deel van de taken gebouwenbeheer zetten we over naar accounthouderschap zwembad. Het gaat hierbij om een bedrag van ,-, wat neer komt op een herschikking van taken maar die wel ten laste blijven van de post zwembad. Jaarlijkse exploitatiebijdrage aan Sportfondsen De jaarlijkse exploitatiebijdrage die de gemeente aan Sportfondsen gaat betalen bedraagt 0,01. Huur Naast uitgaven zijn er ook inkomsten: de jaarlijkse huur die Sportfondsen aan de Gemeente Oldebroek gaat betalen is 1,00 Reserveringen voor de opbouw van een voorziening Het voorstel is om in 20 jaar een reserve van ,- op te bouwen door jaarlijks een bedrag hiervoor te reserveren. Doel hiervan is om een eventuele nieuwe aanbesteding te kunnen betalen en eventuele onvoorziene kosten van het zwembad te bekostigen. Het voorstel is om jaarlijks een bedrag toe te voegen aan de nieuw te vormen bestemmingsreserve zwembad, waarmee een reserve van 1 miljoen euro kan worden opgebouwd over 20 jaar. Kapitaallasten De in het verleden gedane investeringen in het zwembad hebben geleid tot kapitaallasten. Deze zullen blijven bestaan. Over een periode van 20 jaar zullen deze aflopen naar 0. De kapitaallasten zijn onderdeel van het jaarlijkse resultaat op de post zwembad. Resterende overhead In de organisatie verrichten verschillende medewerkers werkzaamheden voor het zwembad. Na de overname door Sportfondsen zijn deze werkzaamheden niet meer nodig. Er is begroot dat het hier gaat om een bedrag van ,-. Het gaat hierbij veelal om kleine onderdelen van functies verspreid over meerdere medewerkers. Het bedrag van ,- zal taakstellend bezuinigd worden. Vertaling in de begroting Over de gehele periode van 20 jaar is sprake van een positief begroot financieel effect van 3,8 miljoen euro. Echter, de meeste kosten (loonsuppletie in combinatie met hoge kapitaallasten) vallen zoals eerder aangegeven in de eerste tien jaar. Als we deze kosten direct in de begroting verwerken, is de eerste tien jaar sprake van een zeer gering exploitatievoordeel. Om direct profijt te hebben van het positieve resultaat over de totale looptijd van 20 jaar is het noodzakelijk een nieuwe bestemmingsreserve zwembad te vormen en deze volledig te vullen. Dit zal deels moeten plaatsvinden door een storting vanuit de algemene reserve en deels door gelden vanuit de bestaande bestemmingsreserve over te hevelen. Op deze wijze creëren we vanaf 2017 aanzienlijke begrotingsruimte; het 2 e tot en met het 6 e jaar gaat het om en vanaf het 7 e jaar om ,-. Daarnaast willen we in de reserve een bedrag opbouwen van afgerond 1 miljoen. Dit bedrag kan aan het einde van de contractperiode (of tussentijds) aangewend worden voor het opstarten van een nieuwe aanbesteding, maar kan ook ingezet worden voor onvoorziene omstandigheden indien noodzakelijk.

5 - 5 - Een onttrekking uit de algemene reserve van 1.9 miljoen is een aanzienlijke onttrekking, maar ons weerstandsvermogen laat dat ruimschoots toe. Bovendien creëren we hiermee een evenwichtigere begroting met meer ruimte naar de toekomst toe. In de bijlage is de gedetailleerde doorwerking van dit scenario opgenomen; het gaat om scenario 2. De effecten op hoofdlijnen van ons financiële voorstel treft u aan in de onderstaande tabel. (De tabel is in euro s en moet met 1000 vermenigvuldigd worden.) In de tabel treft u het uiteindelijk begrote nettoresultaat aan van de verzelfstandiging. Het gaat Huidig versus nieuw Huidig situatie Nieuwe situatie: 2016 t/m 2036 Jaren 2016 t/m t/m t/m 2036 Jaarlijkse exploitatiebijdrage Jaarlijks financieel voordeel ( ) 244 ( ) Totaal voordeel over 2 periodes (5 x 216) (15 x 244) Voordeel totale periode ( ) Opbouw reserve Kosten tlv algemene reserve Totaal financiële effect ( ) om een positief resultaat van ,-. Dit positieve effect is gelijkmatig verdeeld over de jaren 2017 tot en met Zoals duidelijk naar voren komt, is er in meerjarig perspectief sprake van structurele begrotingsruimte van respectievelijk ,- en ,-. Hierover kunt u als gemeenteraad vrijelijk keuzes maken voor wat betreft de inzetbaarheid. Hiernaast bouwen we een reserve op van 1 miljoen euro. Wat krijgen we hiervoor Naast dit positieve effect op onze begroting blijft zwembad de Veldkamp als zwembad bestaan en zal functioneren binnen de kaders zoals geformuleerd in de leidraad in het zogenaamde maatschappelijk pakket. De tarieven die gerekend worden aan de zwemvereniging mogen groeien volgens de gemeentelijk index, in de tariefstelling van de overige producten is men vrij. De zondagopenstelling blijft (vooralsnog) zoals die nu is. Meer gedetailleerde informatie is te vinden in de aanbestedingsleidraad en de aanbieding van Sportfondsen. Met betrekking tot de Social Return On Investment blijven we binnen de kaders van ons inkoopbeleid. Hierover zullen nog afspraken met Sportfondsen moeten worden gemaakt. 4. Risico s Er zijn twee risico s te noemen: faillissement Sportfondsen (de BV Wezep) en het niet akkoord gaan met het sociaal plan door de achterban van de vakbonden. In het onderstaande wordt ingegaan op de ondervanging van deze risico s. Faillissement In geval van faillissement van Sportfondsen en daarmee de voortijdige beëindiging van de exploitatie binnen de overeengekomen exploitatieperiode, garandeert de moedermaatschappij de continuïteit van de exploitatie gedurende acht maanden. Mocht de resterende looptijd van de beheer- en exploitatieovereenkomst minder dan acht maanden zijn, dan geldt de garantie tot het einde van de looptijd van de beheer- en exploitatieovereenkomst. Hiernaast hebben we een exitplan opgesteld om bij mogelijk faillissement snel te kunnen handelen. Geen akkoord op het sociaal plan Als de achterban van de vakbonden niet akkoord gaat met het sociaal plan, kunnen we de overgang van het personeel naar Sportfondsen niet (direct) waarmaken. Het ligt in de rede om de verzelfstandiging dan wel door te laten gaan maar de weg daar naar toe zal anders zijn. Zo is een nee mogelijk van invloed op de te sluiten overeenkomst met Sportfondsen en zullen we hierover in gesprek moeten gaan.

6 Communicatie Binnen dit traject ligt de nadruk voor wat betreft de communicatie vooral op de communicatie met het personeel. Door ons is op de volgende wijze gecommuniceerd met de medewerkers: In 2015 en 2016 is in vrijwel alle teamoverleggen informatie verstrekt over de voortgang en stand van zaken. Meestal is deze informatie verstrekt door de externe projectleider, soms door de manager/ambtelijk opdrachtgever en soms door de wethouder. Ook is een aantal malen gekozen voor informatie verstrekken via . De medewerkers zijn betrokken geweest bij het opstellen van de aanbestedingsleidraad. Twee medewerkers zijn direct betrokken geweest bij de selectie van een marktpartij. Dit geldt overigens ook voor de zwemvereniging. Met enige regelmaat is gesproken met de Ondernemingsraad over de voortgang van de verzelfstandiging. Met alle medewerkers zijn in 2016 individuele gesprekken gevoerd. Sommige van deze gesprekken hebben geleid tot concrete afspraken op het gebied van loopbaanonderzoek en opleidingen. Een open en transparant proces was het streven maar is niet altijd mogelijk gebleken. Zo vond het aanbestedingsproces voor een belangrijk deel onder geheimhouding plaats. Ook is het niet altijd mogelijk gebleken volledig en open te communiceren met het personeel tijdens de onderhandelingen met de vakbonden. Communicatie over het procesverloop van het sociaal plan bij de start van de onderhandelingen met de vakbonden had beter en sneller gekund. Het eindresultaat van de onderhandelingen is wel gezamenlijk (gemeente en vakbonden) gecommuniceerd. Een aantal zaken die de komende tijd op communicatiegebied gaat plaatsvinden: Er vinden vanaf 9 juni onder voorbehoud van besluitvorming gesprekken tussen medewerkers als collectief met Sportfondsen G.A.I.A. over het werk, de werkwijze en operationele vraagstukken plaats. Na besluitvorming en vanaf formele overdrachtsdatum vinden er gesprekken tussen medewerkers als collectief en individueel met sportfondsen plaats. Na besluitvorming en de eerste gesprekken met medewerkers worden via een persbericht inwoners en media actief geïnformeerd. Er zal indien nodig vroegtijdig met de klanten gecommuniceerd worden dat er op moment X groot onderhoud plaats vindt in zwembad de Veldkamp. Voor overdrachtsdatum zal de gemeente samen met Sportfondsen een communicatieplan opstellen. Dit plan bestaat uit interne communicatie (hoe en wanneer waarover communiceren met medewerkers) en externe communicatie naar de klanten toe. 6. Uitvoeringsaspecten Na besluitvorming door uw raad gaan we, uitgaande van een positief besluit, over tot daadwerkelijke overdracht aan Sportfondsen. Wij gaan er van uit dat het zwembad uiterlijk 1 oktober 2016 operationeel zal zijn met Sportfondsen als exploitant. (Bijlagen: Scenario 2 staat in ibabs; de aanbestedingsleidraad en de bieding van SFN zijn via de griffie in te zien.) Behandelend ambtenaar: drs. L.G. Zeeman Oldebroek, 31 mei Burgemeester en wethouders van Oldebroek,, wnd. secretaris drs. M.G.M. van de Geijn,, burgemeester mr. A. Hoogendoorn.