Wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal. Onderwerp Non Governmental Organizations (NGOs)

Transcriptie

1 Wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal Marjolein de Jong Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus , 2500 DJ Den Haag De voorzitter van de Commissie Bestuur Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BSD/ RIS Doorkiesnummer adres Onderwerp Non Governmental Organizations (NGOs) Aantal bijlagen 3 Datum 28 september 2010 In de vergadering van de commissie Bestuur op 23 juni 2010 is mij door het raadslid mevrouw Ingrid Gyömörei een vijftal vragen gesteld. De vragen gaan over Non Governmental Organizations (NGOs), kantoorverzamelgebouwen en de economische impact van internationale organisaties. Hieronder ga ik in op deze vragen, de antwoorden en enkele gedane toezeggingen. Het Bureau Internationale Zaken (Bestuursdienst, BIZ) geeft actief sturing aan het internationale dossier. In Den Haag bestaat de werkgelegenheidsstructuur voor een groot deel uit bestuur en internationale organisaties. Bij internationale organisaties (waaronder NGOs), ambassades en internationale scholen is het aantal werkzame personen in de afgelopen jaren gestaag gegroeid. Bovendien hebben actieve acquisitie inspanningen geleid tot groei van het aantal organisaties. Het is daarbij van belang tijdig te beschikken over voldoende locaties en panden voor de huisvesting van deze organisaties om de groei, nieuwe acquisities en verhuisbewegingen op te vangen. De concurrentie speelt zich hierbij veelal af op een nationaal en bovennationaal niveau. Het bestuur van de regeringsstad werkt op dit internationale dossier nauw samen met de betrokken departementen en overige relevante actoren. In de internationale stad van vrede en recht is sinds een aantal jaren - in het verlengde van de aanwezigheid van internationale (juridische) organisaties - nieuw elan zichtbaar op het gebied van Non Governmental Organizations/Niet-gouvernementele Organisaties (NGOs). Het gemeentelijke beleid op dit vlak is hier mede debet aan. 1. Wat is de omschrijving van een NGO? Niet - gouvernementele Organisaties verschillen naar aard, omvang en activiteiten enorm. Resolutie 288 (X) van de Economische en Sociale Commissie van de Verenigde Naties omschrijft Nietgouvernementele Organisaties als organisaties die niet ontstaan zijn door middel van intergouvernementele overeenkomsten (dat zijn overeenkomsten tussen nationale staten). Inlichtingen bij B. Lagerwaard/G.H. Dijkstra Postadres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Telefoon: Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 BSD/ Vanuit de optiek van de Verenigde Naties worden deze organisaties alleen erkend als ze een consultatieve status hebben. Deze consultatieve status wordt verkregen indien deze Nietgouvernementele Organisaties adviseren en bijdragen leveren aan de programma's van de Verenigde Naties. Veel NGOs zijn echter niet op zoek naar deze status. Vaak geven ze de voorkeur aan de positie van onafhankelijke pressiegroep. NGOs hebben, direct of indirect, geen landen als leden van de organisatie. Met indirect wordt de participatie via organen als de Verenigde Naties, de Wereldbank of andere intergouvernementele organisaties bedoeld. Andere kenmerken van NGOs zijn een permanente status en continuïteit. Dit komt tot uiting door de publicatie van een financieel jaarverslag en een formele juridische status. Belangrijk is ook dat NGOs opereren zonder winstoogmerk. Een gangbare VN omschrijving van Nietgouvernementele Organisaties is: International Non-Governmental Organizations are international organizations that are independent of governments. Created as a result of private initiatives, INGOs are organizations whose members are private and public entities, natural persons or corporations, of various nationalities, from three or more countries. There is no definition of INGO status that applies to all countries. However, an international non-governmental organisation may obtain recognition in various ways. INGOs are listed in the annual publications of the Union of International Associations (UIA), whose mission is to identify and list international organizations. NGOs, civil society, manifesteren zich richting overheden en instellingen nadrukkelijk als de stem van de samenleving, als geweten van de mensheid. We hebben de afgelopen decennia gezien dat overheden en organisaties die rol steeds meer erkennen en positief inzetten bij hun werkzaamheden. Een belangrijk voorbeeld van het succes van NGOs is de totstandkoming in 1998 van het verdrag tot oprichting van het Internationaal Strafhof (ICC), waarbij de gebundelde kracht van NGOs erg belangrijk was (in de fase voorafgaand aan de conferentie waarop het ICC tot stand kwam en tijdens deze conferentie. 2. Hoeveel (soorten) NGOs zijn er gevestigd in Den Haag? Er zijn ongeveer 110 NGOs gevestigd in Den Haag. Rond 80 ervan zijn werkzaam op het gebied van recht, vrede en veiligheid. Daarnaast zijn er ongeveer 30 NGOs gevestigd op het gebied van cultuur, educatie, medische zaken, natuur, milieu, duurzaamheid, watermanagement en internationale ontwikkeling /samenwerking. Ongeveer 20 procent van de NGOs is gevestigd in een tweetal door de gemeente Den Haag geïnitieerde kantoorverzamelgebouwen. In bijlage 1 is een alfabetische lijst van NGOs opgenomen. 3. Wat is de functie en het belang van kantoorverzamelgebouwen? Een internationaal kantoorverzamelgebouw is bij uitstek geschikt om, in de rol als gaststad voor internationale NGOs, het beoogde karakter van de stad te realiseren. Het is een middel voor het behouden van bestaande NGOs, het aantrekken van nieuwe organisaties en een zichtbaar teken van internationale dienstverlening: Den Haag neemt deze organisaties zeer serieus en wil hen faciliteren. De gemeente (BIZ en Intern Dienstencentrum IDC) heeft in de afgelopen jaren gewerkt aan het actief bijeenbrengen van NGOs in een tweetal kantoorverzamelgebouwen die nabij het Vredespaleis liggen. Als acquisitiemiddel bij het werven van nieuwe NGOs blijkt dit goed te werken. Een twintigtal organisaties heeft zich in het verzamelgebouw Laan van Meerdervoort 70 gevestigd. De gemeente huurt er ruimte van de eigenaar. Op dit moment wordt de 5 e etage gereed gemaakt voor de huisvesting van NGOs. Daarvoor zijn al gegadigden.

3 BSD/ De internationale wereld ziet het door de gemeente aanbieden van deze faciliteit als positief. Het wordt als duidelijk bewijs gezien van commitment van Den Haag, van betrokkenheid bij de goede zaak waar de NGO mee bezig is, zoals dat een stad van vrede en recht betaamt. Gevestigde organisaties maken reclame voor de stad, attenderen andere partijen op de goede vestigingsmogelijkheden in en voordelen van Den Haag en zorgen voor een sneeuwbaleffect. De versteviging van het internationale karakter van Den Haag krijgt daardoor een extra positieve impuls. Het door ons vooraf verwachtte synergetische effect van samenwerking van de op de Laan van Meerdervoort 70 gevestigde organisaties wordt steeds zichtbaarder: ze delen o.a. vergaderruimten, onderlinge netwerken, logistieke en ICT-voorzieningen. NGOs met beperkte financiële middelen zijn op deze manier in staat efficiënt te werken. Door interne groei en door het (her)huisvesten van andere NGOs, elders in de stad, wordt het makkelijker gemaakt de clustering van organisaties verder uit te bouwen. Dit succes van het concept heeft ertoe geleid dat het noodzakelijk werd om te kijken naar een tweede pand (Zeestraat 100). Voor een overzicht van de NGOs in de panden Laan van Meerdervoort 70 en Zeestraat 100 zie bijlage Wat is de economische impact en hoe wordt relatiebeheer uitgevoerd? Er is een groeiend trackrecord opgebouwd op het gebied stedelijke internationale werkgelegenheid in het segment van bestuur en internationale organisaties. Het opgebouwde imago van Den Haag als internationale stad van vrede en recht is ter versterking van de stedelijke verdiencapaciteit - gebaat bij een meerjarige strategie op het gebied van faciliteren en internationaal gastheerschap. Dat is bevorderlijk voor onze (inter)nationale concurrentiepositie. Ook in economische zin is het effect groot. In het in onze opdracht gemaakte Decisiorapport van 24 november 2008 aangeboden aan de Commissie Sociale zaken, Werkgelegenheid, Economie en Internationale zaken op 10 februari 2009 (BSD/ RIS ) worden bijv. de volgende gegevens gepresenteerd: - directe totale werkgelegenheid internationale organisaties en ambassades: personen (regio Den Haag in 2007). In indirecte zin wordt ongeveer een gelijk aantal banen gecreëerd. - het aantal werknemers bij NGOs op het gebied van recht en vrede: 300 personen (2007). - de totale bestedingen (omzet) van internationale organisaties bedraagt: 1,7 miljard per jaar. - gelet op de gehele Haagse economie beslaat de directe en indirecte werkgelegenheid door de aanwezigheid van internationale organisaties en ambassades en hun werknemers 6,4% van de gehele werkgelegenheid in Den Haag. BIZ houdt zich al aan aantal jaren actief bezig met relatiebeheer en acquisitie van internationale organisaties. De inspanningen richten zich op het behouden van bestaande en werven van nieuwe klanten. Centraal staat het beter leren kennen en begrijpen van de klant, zodat er een één-op-één relatie ontstaat, die gebaseerd is op zijn behoeften en wensen. Bij gevestigde en onlangs gevestigde NGOs is het gebruikelijk dat de accountmanagers van BIZ de relatie op gestructureerde wijze onderhouden. Bestuurlijke aangelegenheden, organisatieontwikkelingen en operationele zaken zijn daarbij onderwerpen van aandacht. Indien aan de orde worden andere gemeentelijke diensten of afdelingen ingeschakeld om te zorgen voor een goede en resultaatgerichte dienstverlening. Kernwoorden: maatwerk, afstemming wederzijdse behoeften en wensen, diplomatiek handelen en resultaatgerichtheid. Zo voelen internationale organisaties zich thuis, kan groei worden begeleid en kunnen nieuwe wervingsdossiers worden opgepakt. Een schatting van het aantal werkzame personen bij NGOs in 2010 komt uit op ongeveer 700 werknemers. Hiervan zijn ruim personen werkzaam in beide kantoorverzamelgebouwen.

4 BSD/ In het najaar van 2010/voorjaar 2011 zal wederom een Decisio onderzoek worden uitgevoerd om over recente cijfers te beschikken. De verwachting is dat de groei bij internationale organisaties zich onverminderd doorgezet heeft. Er zal in het onderzoek extra nadruk worden gelegd op het segment NGOs en de nationale ontwikkelings- en samenwerkingsorganisaties. Ik hoop u hierover in het voorjaar van 2011 nader te informeren. 5. Wat is de positie van den Haag t.o.v. internationale concurrenten? Internationaal kent Den Haag op het vlak van gouvernementele organisaties en NGOs sterke concurrenten. In Europa zijn dat met name de steden Genève, Wenen en Brussel, waar van een met Den Haag vergelijkbare bundeling van organisaties sprake is. Deze steden bezitten een aantal eigenschappen en kennen een internationale infrastructuur die hen tot een goede vestigingsplaats maken voor internationale organisaties en NGOs. Stuk voor stuk zijn het steden met een internationale sfeer en goede verbindingen met andere internationale centra. Genève is als oude Volkenbond stad bij uitstek VN-stad omdat het een complete VN vergader infrastructuur heeft. Er is een groot aantal (ruim 50) VN-organisaties of liaisonoffices daarvan gevestigd. Dat heeft er mede toe geleid dat andere internationale organisaties (ruim 150) zich om die reden in de stad gevestigd hebben, waaronder het Internationale Rode Kruis, UNHCR en de World Trade Organisation. Er zijn rond 140 Permanente vertegenwoordigingen van landen gevestigd (de ambassades staan in Bern) en ongeveer 70 consulaten. Vrijwel alle landen van de wereld hebben dus een aanwezigheid in Genève. De totale werkgelegenheid bij de non profit organisaties is ongeveer werknemers en de bestedingen zijn plusminus 2,7 miljard (schatting Ernst & Young in 2008). Wenen is eveneens een sterke VN-stad. Het is vestigingsplaats van negen VN-(gelieerde) organisaties, waaronder het Internationaal Atoom Agentschap (totaal mensen) en twaalf andere internationale organisaties, waaronder de OPEC (totaal 600 mensen). Het door de stad geïnitieerde Vienna International Center (VIC), waar de diverse VN-organisaties in Wenen geconcentreerd zijn, neemt een sterke positie in. De regio Den Haag is deze stad overigens inmiddels voorbijgestreefd qua aantallen werknemers bij internationale organisaties. De totale werkgelegenheid bij de 95 non profit organisaties is ongeveer werknemers en de bestedingen zijn plusminus 1,8 miljard (schatting Ernst & Young in 2008). Brussel (Europees Parlement, Europese Commissie) is de hoofdstad van de Europese Unie. Daarnaast heeft deze stad ook nog eens het belangrijke NAVO-hoofdkwartier binnen haar grenzen. De aanwezigheid van EU en NAVO hebben veel organisaties en bedrijven naar Brussel getrokken. Als hoofdstad van Europa is Brussel voor velen onontkoombaar. Het is bij uitstek de stad van de netwerken. Maar het is geen VN stad. Positie Den Haag t.o.v de concurrentie Den Haag onderscheidt zich in positieve zin van deze concurrenten, door het feit dat wij, met New York, de enige stad zijn die vestigingsplaats is van een zelfstandig orgaan van de VN (een van de zes main bodies ): het Internationaal Gerechtshof ICJ, dat officieel in Den Haag gevestigd is. Alle overige VN organisaties zijn officieel in New York gevestigd. Daardoor en door de aanwezigheid van ICJ en ICTY (ingesteld door de Veiligheidsraad) is Den Haag de tweede VN stad ter wereld.

5 BSD/ Daarnaast zijn we uniek door de aanwezigheid van de diverse internationale gerechtshoven en tribunalen, die ieder voor zich uniek zijn. Door deze concentratie heeft Den Haag de door oudsecretaris-generaal van de VN Boutros Ghali gegeven titel Legal capital of the world verworven. Het is het concept Legal Capital, dat ons in staat heeft gesteld de internationale component van Den Haag te ontwikkelen tot wat die nu is: City of Peace and Justice. De aanwezigheid van deze bijzondere gouvernementele organisaties (c.q hoven en tribunalen) werkte als een magneet op NGOs, die door hun inzet invloed willen uitoefenen op datgene wat er bij de internationale organisaties gebeurt. Zo volgt een aantal NGOs actief de ontwikkelingen bij het Internationaal Strafhof (ICC) en poogt men daarop invloed te hebben. Het ICC erkent een aantal van die NGOs inderdaad als belangrijke spelers op dit terrein. Mede door de eigen gemeentelijke actieve inzet op het gebied van acquisitie, vestigde een groot aantal NGOs zich in Den Haag. Het door ons ontwikkelde concept van het NGO verzamelgebouw is daarbij effectief gebleken; we voorzien een verdere behoefte aan ruimte binnen dit concept, wellicht leidend tot de afname van meer ruimte in de huidige panden (v.z.v mogelijk) of groei elders. De strategie van het Bureau Internationale Zaken is erop gericht deze actieve acquisitie inspanningen door te zetten. Via netwerken, door contacten met reeds aanwezige organisaties en via gerichte acties blijven we NGOs werven voor vestiging in Den Haag. Initiatieven als het Hague Institute for Global Justice versterken de positie van Den Haag, door de synergetische invloed te benadrukken van het samenwerken van gouvernementele organisaties, niet gouvernementele organisaties en (internationale) kennisinstellingen. Daardoor zal de positie van Den Haag als stad van vrede en recht steeds verder versterkt worden. Daardoor ook zal het economische belang van dit specifieke segment voor de stad blijven toenemen. Met vriendelijke groet, de wethouder Cultuur, Binnenstad en Internationaal Marjolein de Jong