Afvalinzameling gemeente Woudrichem 2010

Transcriptie

1 Afvalinzameling gemeente Woudrichem 2010 definitief In opdracht van Gemeente Woudrichem Projectnummer M09B0005 Documentnaam S:\data\project\Milz09\M09B0005\Afvalbeleidsplan\Rapport afvalinzameling 2010\m09b0005_r07_KDA_juno.doc 15 september 2009 Postadres Postbus EB ARNHEM Nederland T +31(0) F +31(0) Bezoekadres Westervoortsedijk AT ARNHEM Nederland KVK Haaglanden ING Bank Delft IBAN NL 63 ING B /BIC INGBNL2A MWH is ISO 9001:2008 en VCA** gecertificeerd

2 2

3 Inhoudsopgave Conclusies 5 1 Inleiding Doelstelling en kaders Communicatie Leeswijzer 10 2 Nieuwe accenten binnen het gemeentelijk afvalbeleid Gft-afval Biomassastromen Kunststoffen Luiers Klein Chemisch Afval Restafval 14 3 Herijking afvalbeleid in Woudrichtem Groente, fruit en tuinafval (gft-afval) Biomassastromen Milieustation Kunststoffen Milieuparkjes Luierinzameling Standplaatsinzameling Klein Chemisch afval (KCA) Restafval 33 4 Afvalstoffenheffing Afvalstoffenheffing Woudrichem Effect voorgestelde maatregelen 42 Bijlage : Samenstelling restafval 3

4 4

5 Conclusies In dit hoofdstuk geven we een samenvatting van de conclusies en voorstellen die volgen uit de hoofdstukken twee, drie en vier. GFT-afval De wet Milieubeheer biedt sinds niet al te lange tijd mogelijkheden om een inefficiënte gft-inzameling te optimaliseren. Ten opzichte van het verbranden met het restafval blijft het composteren van gftafval uit financiële overwegingen interessant. De verwachting is dat ondanks de verruimde mogelijkheden veel gemeenten door zullen gaan met het gescheiden inzamelen en verwerken van gft-afval. Ten aanzien van gft-afval zijn vier adviezen te geven. Uit oogpunt van service, milieurendement en vanwege het financiële voordeel van gescheiden verwerking aan te bevelen de gft-inzameling in stand te houden (1). In de toekomst zal het financiële voordeel verder toenemen door de te verwachten prijsdaling van gft-afval. De gescheiden inzameling is in Woudrichem echter wel relatief duur door de afname van het aantal aanbiedingen in de afgelopen jaren. We adviseren daarom (2) het aantal inzameldagen te beperken zodat er per inzamelronde meer containers aan de weg staan, hetgeen de inzameling efficiënter maakt. Dit kan nog versterkt worden door (3) de ledigingstarieven van de gft-container te verlagen (of in navolging van andere gemeenten gratis te maken). In het buitengebied blijft het aanmelden van containers verplicht. Vanwege het lagere verwerkingstarief is het vanuit financieel oogpunt raadzaam zoveel mogelijk snoei- en bladafval op een andere manier dan groente- en fruitafval in te zamelen, bijvoorbeeld via takkenroutes, bladkorven en het milieustation. De maandelijkse inzameling van het gft-afval dient (4) goed gemonitord te worden (hoeveelheden, tevredenheid en aanbiedgegevens) en tussentijds te evalueren. Op basis van deze evaluatie kan de inzamelfrequentie en tariefstelling indien nodig worden bijgesteld. Biomassastromen De inzet van biomassa voor de opwekking van duurzame elektriciteit biedt mogelijkheden voor een andere verwerking van snoeiafval. Vanuit het oogpunt van milieurendement en financiën is het interessant zoveel mogelijk groenafval als biomassa in te zetten. Dit zou Altena-breed opgepakt kunnen worden. Veel groenafval dat nu via de groene container wordt ingezameld is daarvoor geschikt. Met een aantal maatregelen kan meer groenafval gescheiden worden ingezameld. De volgende maatregelen stellen we concreet voor: Vier keer per jaar gratis groenafval op het milieustation accepteren. In overleg met de gemeenten Aalburg en Werkendam moeten deze dagen vastgesteld worden. Naar verwachting zal dit leiden tot het brengen van veel snoeiafval omdat op het milieustation normaal gesproken betaald moet worden voor dit afval. 5

6 Vergroten van doorloopsnelheid op het milieustation (tijdwinst) zodat er geen lange wachttijden ontstaan tijdens de gratis groendagen. Instellen van een gratis takkenroute voor het grove tuinafval. Omdat met die inzameling alleen grof tuinafval wordt opgehaald is en blijft dit een goed gescheiden te verwerken afvalstroom. Op gezette tijden (bijvoorbeeld in het voor- of najaar) kunnen mensen groenafval aan de weg leggen waarna het opgehaald wordt. Daarbij kan Woudrichem kiezen voor een aanmeldsysteem of voor routematige inzameling. Kunststoffen Gemeenten moeten op grond van de wet Milieubeheer per 1 januari 2010 invulling geven aan de scheiding van kunststoffen. Gemeenten ontvangen in het kader van producentenverantwoordelijkheid hiervoor een vergoeding. Woudrichem zamelt al kunststoffen in, maar beperkt zich tot kunststofflessen en flacons terwijl de landelijke regelgeving voorschrijft om alle plasticverpakkingsmateriaal in te zamelen. Gezien de verwachting dat het milieurendement van kunststofinzameling de komende jaren toeneemt, de extra hoeveelheid die huis-aan-huis inzameling met zich meebrengt en het betere financiële resultaat dan inzameling via wijkparken, adviseren wij een haalsysteem voor kunststoffen in te stellen. Wij adviseren dat nog in 2009 in te voeren zodat geprofiteerd kan worden van de eenmalige opstartvergoeding. Deze vergoeding kan ingezet worden voor communicatie en ambtelijke inzet voor het opzetten van de inzameling. De huis-aan-huis inzameling is optimaal indien het systeem van inzameling via wijkparken gestopt wordt. Indien Woudrichem ervoor kiest om de twee systemen naast elkaar te laten bestaan dan betekent dat ook logistieke kosten voor beide systemen. Wij adviseren derhalve te kiezen voor alleen het huis-aan-huis inzamelsysteem. Milieuparken Op vier locaties in de gemeente staan containers voor de inzameling van glas, drankenkartons, plastics, textiel en blik. Op veel van deze locaties is sprake van een capaciteitsprobleem. Een antwoord op het capaciteitsprobleem en een verbetering voor de openbare ruimte is het plaatsen van ondergrondse containers. Deze containers zijn boven de grond veel kleiner dan de huidige containers, maar onder de grond veel groter. De huidige containers hebben een inhoud van 3m 3, ondergrondse containers hebben een inhoud van 5m 3. Door de relatief kleine inwerpzuil (ca. 1 meter hoog en 80 cm breed) is het beslag op de openbare ruimte kleiner en leidt het tot een rustiger straatbeeld. Wij adviseren gefaseerd te investeren in ondergrondse containers en daarbij te zoeken naar medefinanciering door belanghebbenden (supermarkten). De fasering kan het beste gelijklopen met ontwikkelingen op de locaties voor ondergrondse containers. Luiers Er is een mogelijkheid gescheiden ingezamelde luiers anders te verwerken dan verbranden. Het milieurendement van deze verwerkingsmogelijkheid is echter nog onderwerp van discussie. Wij adviseren uit oogpunt van service de luierinzameling voort te zetten. 6

7 De begroting moet aangepast worden aan de werkelijke kosten. Samen met buurgemeenten of in MARB-verband zou het milieurendement van luierinzameling nader uitgezocht moeten worden. Klein chemisch afval (kca) De verbeterde rookgasreinigingstechnieken bij afvalverbranding en de gestructureerde inzameling van batterijen via de detailhandel maken een uitgebreide (en dure) inzamelstructuur overbodig. Veel gemeenten stoppen daarom met de chemokar. Wij adviseren Woudrichem te stoppen met de inzameling van kca via standplaatsen en bewoners via communicatie te stimuleren het kca naar het milieustation en/of de bestaande inzamelpunten te brengen. Restafval De landelijke doelstellingen van het afvalbeleid zijn gericht op een lage hoeveelheid uiteindelijk te verwerken restafval. Om lage hoeveelheid te kunnen bereiken is aandacht voor preventie in het algemeen en inzetten op gescheiden inzameling van kansrijke deelstromen zoals GFT-afval, kunststoffen en, in mindere mate, oud papier en karton noodzakelijk. De inzameling van restafval hangt in sterke mate samen met de inzameling van de afvalstromen in die in voorgaande paragrafen is besproken. De maatregelen zullen waarschijnlijk leiden tot minder restafval en wellicht tot minder ledigingen van de restafvalcontainer. Dit zijn wenselijke ontwikkelingen omdat de verwerking van restafval voor de gemeente en dus haar inwoners duur is. Wij adviseren de variabele tarieven voor restafval niet te verlagen vanwege de prikkel tot goede scheiding die daarvan uitgaat en de inzameling van restafval in stand te houden zoals die nu is. Afvalstoffenheffing Woudrichem hanteert een systeem met gedifferentieerde tarieven voor de afvalstoffenheffing. Dit systeem is gebaseerd op een gedeelte vastrecht gebaseerd op de containercombinatie die een huishouden kiest en een gedeelte variabele tarieven gebaseerd op het aantal keren dat een container aan de weg is gezet. Het idee achter deze tariefstructuur is dat op deze wijze meer recht gedaan wordt aan het principe de vervuiler betaalt en dat hierdoor gestuurd kan worden richting meer gescheiden inzameling. Woudrichem heeft een systeem waarbij het vastrecht gemiddeld genomen ongeveer de helft uitmaakt van de totale gemiddelde heffing. Zo is in Werkendam deze verhouding anders: hier is vormt het vastrecht circa 2/3 van de gemiddelde heffing. In Woudrichen zijn zowel de vaste als variabele delen de afgelopen jaren redelijk constant gebleven. Indien Woudrichem de voorgestelde maatregelen doorvoert dan kan de begroting met een bedrag van verlaagd worden. In 2009 is in de begroting rekening gehouden met (excl.btw) aan kosten. De voorgestelde verlaging leidt tot een kostenreductie van 4,4 %, waarmee de doelstelling van de doorlichting (zie paragraaf 1.1) bijna bereikt wordt. 7

8 8

9 1 Inleiding In 2005 is in Woudrichem diftar ingevoerd. Bewoners betalen voor het volume van hun gft- en restafvalcontainer en voor het aantal keren dat ze die containers aanbieden: volume-frequentie. Sinds de invoering heeft de afvalinzameling zich verder ontwikkeld. Landelijk is er nieuwe regelgeving over gft-afval en kunststoffen. In Woudrichem bieden de bewoners minder vaak containers aan (gevolg van diftar). Daarnaast stijgt de hoeveelheid restafval. Deze landelijke en lokale ontwikkelingen vragen om een herijking van het huidige gemeentelijke afvalbeleid. In de raadsvergadering van 31 maart 2009 is daarom besloten de huidige inzamelpraktijk door te lichten en te toetsen aan de veranderde situatie. De raad heeft hierbij uitgangspunten voor het onderzoek vastgesteld. Deze sluiten aan bij het coalitieprogramma Doen, Daadkracht, Dienen. In dit rapport staan de resultaten van deze doorlichting en een advies voor te nemen maatregelen. 1.1 Doelstelling en kaders Doel van de doorlichting is: komen tot een afvalbeleid met maatregelen die leiden tot een onderscheidend lagere afvalstoffenheffing, met behoud of verbetering van service aan bewoners en milieurendement. Deze doelstelling bevat voor het afvalbeleid drie belangrijke elementen: Financiën; Milieurendement; Service. Woudrichem streeft vooral naar lagere kosten, aangezien dat voor de meeste inwoners van Woudrichem ook het belangrijkste criterium is. Uiteraard moet daaraan een verantwoord beleid ten aanzien van het milieu, het service niveau en financiën ten grondslag liggen. Daarom stellen we de volgende kaders: Financiën De voorgestelde maatregelen moeten de komende jaren leiden tot een lagere gemiddelde afvalstoffenheffing. Het eerste doel hierbij is dat voor 2010 ten minste 5% lagere kosten dan in 2009 bereikt moet worden. Milieurendement Wijzigingen in de inzameling en verwerking van afval mogen niet ten koste gaan van het milieurendement. De landelijke doelstellingen blijven uitgangspunt. Woudrichem streeft naar een zo optimaal mogelijk georganiseerde gescheiden inzameling. Dat wil zeggen: zoveel mogelijk stromen aan de bron scheiden, waarbij efficiency voorop staat. 9

10 Service Met service wordt het gemak waarmee bewoners afvalstromen kunnen aanbieden bedoeld. Woudrichem streeft naar maatwerk zodat afval zoveel mogelijk wordt ingezameld op een manier die aansluit bij de plaatselijke situatie. 1.2 Communicatie Ongeacht welke keuzes gemaakt worden om de doelstelling te behalen: communicatie met de inwoners is van het grootste belang om draagvlak te creëren voor de veranderingen. Voor draagvlak is het belangrijk dat meer wordt verteld over de achterliggende doelstellingen van het afvalbeleid. Communicatie is complementair aan alle andere instrumenten die worden ingezet. In de communicatie dienen de (mogelijkheden tot) preventie en hergebruik een centrale plaats te krijgen. Inzetten op een positief imago van afvalscheiding is hierbij uitgangspunt. 1.3 Leeswijzer Het hoofdstuk Conclusies voorafgaand aan dit hoofdstuk 1 presenteert de conclusies van de doorlichting. Deze vormen de basis voor de verdere besluitvorming. In hoofdstuk twee vindt u de recente ontwikkelingen in Nederland op het gebied van afvalinzameling. De uitwerking van de opdracht van de gemeenteraad vindt u in hoofdstuk drie. Per afvalstroom is een analyse gemaakt van de uitgangspunten, de huidige situatie en de geschetste ontwikkelingen uit hoofdstuk twee. In hoofdstuk vier vindt u een financiële vertaling van de maatregelen. 10

11 2 Nieuwe accenten binnen het gemeentelijk afvalbeleid In dit hoofdstuk geven we kort de landelijke ontwikkelingen op het gebied van afvalinzameling weer die van belang zijn voor het gemeentelijk afvalbeleid. Aan de orde komen: Gft-afval; Biomassastromen; Kunststoffen; Luiers; Klein Chemisch Afval; Restafval. 2.1 Gft-afval Sinds de jaren negentig wordt gft-afval in Nederland gescheiden van het restafval ingezameld. Deze gescheiden inzameling komt voort uit de landelijke wens de hoeveelheid te storten of te verbranden afval te verminderen. De gescheiden inzameling van gft-afval is landelijk (behalve in de oude stadskernen en hoogbouwwijken) een succes geworden. Bewoners scheiden het afval goed en het afval levert compost en/of energie op. Een aantal jaren geleden werd de gescheiden inzameling van gft-afval onderwerp van discussie. Het ging hierbij over doelmatigheid en over milieurendement. Het ministerie van VROM heeft na een aantal proeven de mogelijkheden voor gft-inzameling verruimd. Gemeenten hoeven daardoor niet langer gft-afval gescheiden in te zamelen als de inzameling niet meer efficiënt plaats kan vinden. Andere inzamelmogelijkheden Als gevolg van de verruiming van de mogelijkheden zal een aantal gemeenten de gft-inzameling anders inrichten. Een voorbeeld hiervan is het apart inzamelen van de tuinfractie die met de gftcontainer wordt ingezameld (bijvoorbeeld met bladkorven of takkenroutes). Deze verschuiving komt voort uit de financiële winst die valt te behalen doordat de verwerking van tuinafval goedkoper is dan de verwerking van gft-afval. Tuinafval levert goede compost en kan goed ingezet worden voor de opwekking van energie (biomassa). Een andere mogelijkheid is stoppen met gft-inzameling in de wintermaanden. In deze maanden daalt het aantal aanbiedingen van gft-containers omdat bewoners hun gras niet maaien en weinig snoeiafval hebben. Een aantal gemeenten zamelt in deze maanden geen gft-afval in en sparen daarmee logistieke kosten uit. Dat is overigens alleen mogelijk indien de wagens ingezet kunnen worden voor andere taken; voor veel inzamelaars is dat lastig. De gemeenten zullen waarschijnlijk niet overgaan tot totale afschaffing van de gft-container. Het composteren of vergisten van gft-afval is immers (in de meeste gevallen) een stuk goedkoper dan de verbranding van restafval. Het is wel voorstelbaar dat de inzamelfrequentie moet worden aangepast. Er wordt immers veel minder gft-afval aangeboden waardoor het inefficiënt is om de bestaande routes te blijven rijden. 11

12 Of een (gedeeltelijke) afschaffing financieel echt interessant is verschilt per gemeente en hangt sterk samen met de logistieke kosten, de gemiddelde samenstelling van het gft-afval, de verwerkingskosten voor gft- en restafval en in hoeverre de gft-containers afgeschreven zijn. Tarieven De verwerkingstarieven voor gft-afval zijn de afgelopen jaren fors gedaald. Reden hiervoor is dat de meeste composteerinrichtingen inmiddels afgeschreven zijn (sinds de bouw in de jaren negentig). Bovendien hebben veel composteerders plannen om het afval (deels) te gaan vergisten. Daarmee wordt biogas gewonnen en dat levert vanwege de hoge prijzen van fossiele brandstoffen voordeel op. Deze ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat de verwerkingsprijzen tussen de 30,00 en 40,00 per ton zijn komen te liggen. In vergelijking met de verwerkingsprijzen voor restafval is dat laag waardoor de gft-inzameling ook de komende jaren voor veel gemeenten interessant blijft. Daarnaast is de Nederlandse afvalverbrandingscapaciteit niet berekend op massaal stoppen met gftafval. Conclusies GFT-afval 1. De wet Milieubeheer biedt mogelijkheden om een inefficiënte gft-inzameling te optimaliseren; 2. Ten opzichte van het verbranden met het restafval blijft het composteren van gft-afval uit financiële overwegingen interessant. 2.2 Biomassastromen De 'Europese richtlijn betreffende de bevordering van elektriciteitsopwekking uit hernieuwbare energiebronnen op de interne elektriciteitsmarkt' (Richtlijn 2001/77/EG) hanteert de volgende definitie voor biomassa: 'De biologisch afbreekbare fractie van producten, afvalstoffen en residuen van de landbouw (met inbegrip van plantaardige en dierlijke stoffen), de bosbouw en aanverwante bedrijfstakken, alsmede de biologisch afbreekbare fractie van industrieel en huishoudelijk afval.' Biomassa is de laatste jaren een begrip geworden omdat er duurzame elektriciteit mee kan worden opgewekt. Landelijk ontstaan steeds meer initiatieven voor deze vorm van energie opwekking. Dat gebeurt zowel op kleine schaal bij boeren en tuinders als op grote schaal bij groenverwerkende bedrijven. Ook (samenwerkende) overheden zijn op zoek naar mogelijkheden op dit gebied. Bijvoorbeeld voor de inzet van (gemeentelijk) snoeiafval en groenafval dat hiermee vergelijkbaar is. Conclusie biomassastromen 1. De inzet van biomassa voor de opwekking van duurzame elektriciteit biedt mogelijkheden voor een andere verwerking van snoeiafval en zou Altena-breed opgepakt kunnen worden. 2.3 Kunststoffen Vanaf 1 januari 2010 zijn alle gemeenten in Nederland op grond van de wet Milieubeheer verplicht de zogenaamde 'brede fractie' in te zamelen: alle kunststof verpakkingen die in een huishouden vrijkomen. 12

13 Daar staat een vergoeding door de Stichting Nedvang tegenover van 475,00 per ton kunststof en is bedoeld om gemeenten in staat te stellen budgetneutraal kunststoffen in te zamel en als een stimulans om de hoeveelheid gescheiden ingezameld kunststof te verhogen. Als gemeenten in 2009 starten met de inzameling van de brede fractie kunnen ze extra vergoedingen tegemoet zien voor communicatiekosten. Op basis van de zogenaamde producentenverantwoordelijkheid betaalt de verpakkingsindustrie deze gescheiden inzameling van kunststoffen. Het is aan de gemeenten om de inzameling vorm te geven De resultaten van kunststofinzameling in proefgemeenten liggen tussen de 2 en 30 kilo per huishouden. De inzamelresultaten zijn afhankelijk van de systemen van de gemeente en het gedrag van de bewoners. Gemeenten met een brengsysteem (milieuparkjes) halen minder op dan gemeenten met een haalsysteem. Diftargemeenten die gebruik maken van een brengsysteem halen gemiddeld ongeveer 10 kilo per huishouden op. Gemeenten die diftar hebben en huis-aan-huis ophalen halen tussen de 15 en 30 kilo per inwoner op te halen. De genoemde vergoeding is gegarandeerd tot het jaar Daarna zullen nieuwe onderhandelingen plaatsvinden over de hoogte van de vergoedingen. De belangen om het scheiden van kunststoffen tot een succes te maken zijn groot en de verwachting is dan ook dat de vergoeding na 2012 blijft bestaan.. Conclusie kunststoffen 1. Gemeenten moeten op grond van de wet Milieubeheer per 1 januari 2010 invulling geven aan de scheiding van kunststoffen. Gemeenten ontvangen in het kader van producentenverantwoordelijkheid hiervoor een vergoeding. 2.4 Luiers Luiers bestaan uit hoogwaardige grondstoffen. Bij de productie worden vrijwel alleen nieuwe (niet gerecyclede) producten gebruikt. Het papier in de luiers bestaat bijvoorbeeld uit lange vezels, dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld krantenpapier waar veel minder lange houtvezels voor gebruikt worden. Een initiatief om deze hoogwaardige grondstoffen te recyclen (Knowaste) is in 2008 opgehouden te bestaan. De reeds opgezette infrastructuur voor verwerking bij Knowaste is voor een deel blijven bestaan en deze gescheiden ingezamelde stroom wordt nu verwerkt door het bedrijf Orgaworld (Lelystad). In de installatie in Lelystad wordt het biologisch afbreekbare materiaal, zoals papier en fecaliën vermengd met gft en vergist tot biogas. Met het biogas wordt groene stroom opgewekt. De reststoffen die na vergisting overblijven, worden vervolgens verwerkt tot compost. Het plastic uit de luiers gaat naar een afvalverbrandingsinstallatie. De hoeveelheid materiaal die Orgaworld verbrandt is klein, een luier bevat ongeveer 6 procent kunststof. In de installatie van Orgaworld in Laarbeek wordt het luiermateriaal biologisch gedroogd. Dat levert een droge reststroom op, die geschikt is als secundaire brandstof voor bijvoorbeeld een kolencentrale. 13

14 Niet alle gemeenten hebben de overstap gemaakt naar Orgaworld. Achtergrond hiervan is dat er discussie bestaat over het milieurendement van de verwerkingsmethode in vergelijk met het verbranden met restafval. Conclusie luiers 1. Er is een mogelijkheid gescheiden ingezamelde luiers te verwerken anders dan verbranden. Het milieurendement van deze verwerkingsmogelijkheid is echter nog onderwerp van discussie. 2.5 Klein Chemisch Afval Het Nederlandse beleid is gericht op het zoveel mogelijk gescheiden inzamelen en verwerken van klein chemisch afval (KCA). KCA is huishoudelijk afval waar chemische stoffen inzitten die schadelijk zijn voor de gezondheid en voor het milieu. Het afval bevat bijvoorbeeld lood, kwik, cadmium, chroom of organische oplosmiddelen. Deze stoffen verontreinigen reststoffen (slakken) van de verbrandingsovens die zonder teveel vervuiling bijvoorbeeld te gebruiken zijn in de wegenbouw. Ook veroorzaken ze bij verbranding luchtvervuiling en bij storting vervuilen ze het grondwater. KCA wordt gescheiden ingezameld omdat het apart moet worden verwerkt en omdat het meer veiligheid biedt voor de inzamelaars van het afval. Sinds 2001 hoeft een aantal producten zoals muurverf op waterbasis, nagellak en vlooienbanden niet meer gescheiden verwerkt te worden. Door de verbeterde verbrandingstechnieken van de afvalverbrandingsinstallaties levert dit afval geen gevaar meer op voor het milieu. De hogere temperatuur vernietigt de schadelijke stoffen en de uitgestoten rookgassen worden gereinigd. Daarnaast zijn er op basis van producentverantwoordelijkheid voor batterijen, gasontladingslampen (TL-buizen) en afgewerkte olie aparte inzamelcircuits opgezet. In veel gemeenten is en wordt uit doelmatigheidsoverwegingen de inzamelstructuur voor KCA aangepast. De chemokar wordt hierbij afgeschaft. De gemeenten houden een brengvoorziening (milieustraat) in stand. Conclusie KCA 1. De verbeterde rookgasreinigingstechnieken bij afvalverbranding en de gestructureerde inzameling van batterijen via de detailhandel maken een uitgebreide (en dure) inzamelstructuur overbodig. Veel gemeenten stoppen daarom met de chemokar. 2.6 Restafval Restafval is het afval dat niet gescheiden kan worden, dus het afval dat overblijft na scheiding van gft-afval, textiel, oud papier, glas, kca enzovoort. In de praktijk bestaat het Nederlandse restafval overwegend uit materialen die eigenlijk gescheiden kunnen worden. 14

15 In het verleden werd het restafval gestort, maar daar is in de jaren negentig door een landelijk stortverbod een eind aan gekomen. Het meeste restafval gaat nu naar afvalverbrandingsinstallaties (AVI) waar het op heel hoge temperaturen verbrand wordt. De AVI's wekken bij de verbanding energie op waarbij geldt dat nieuwe installaties hogere rendementen behalen dan oude AVI's. De huidige AVI's hebben door rookgasreinigers en andere maatregelen een schonere uitstoot. Ondanks de opwekking van energie en de relatief schone wijze van verwerking wil Nederland het ontstaan van restafval zoveel mogelijk tegengaan. Enerzijds omdat het de duurste verwerkingsvorm is, anderzijds omdat waardevolle grondstoffen bij de verbranding worden vernietigd in plaats van opnieuw gebruikt. De belangrijkste doelstellingen in Nederland zijn vastgelegd in het LAP (Landelijk Afvalbeheer Plan). Het terugbrengen van de hoeveelheid ongesorteerd brandbaar restafval is de belangrijkste uitdaging van het afvalbeleid. In het LAP wordt dit verder uitgewerkt. Op dit moment is het LAP II in voorbereiding. In dit nieuwe LAP II zullen de afzonderlijke percentages voor gescheiden inzameling van afzonderlijke fracties in huishoudelijk afval (bijvoorbeeld voor papier, glas, GFT-afval) verdwijnen. Wat wel blijft is dat het aandeel huishoudelijk restafval dat resteert na scheiding aan de bron en mechanische nascheiding in 2015 maximaal 40% van het totale aanbod huishoudelijk afval mag zijn. Het gaat hierbij om de totale hoeveelheid huishoudelijk afval inclusief grof huishoudelijk afval. Een doorwerking van deze 40% voor het niet grove huishoudelijk afval betekent dat de uiteindelijke hoeveelheid op kg/inw uitkomt. Zoals gezegd vervallen de huidige doelstellingen voor de individuele (gescheiden) stromen. Dit geldt niet voor die stromen waarvoor de doelstellingen in diverse besluiten zijn opgenomen (zoals voor verpakkingen, batterijen en Electro apparatuur). Consequentie van de gekozen aanpak is dat het aan de gemeenten zelf is om te besluiten op welke manier ze de hoeveelheid restafval willen terugdringen. Sturen op het terugbrengen van de hoeveelheid ongesorteerd brandbaar restafval is om een aantal redenen aantrekkelijk. Een gemeente kan op basis van haar eigen situatie sturen, bijvoorbeeld meer inzet voor papier of voor GFT-afval. Door af te stappen van een doelstelling in kilogrammen voor gescheiden inzameling, krijgt een beleidsinzet op preventie meer ruimte. Zeker in gemeenten met tariefdifferentiatie is dit een goed instrument. Het gericht terugbrengen van de hoeveelheid ongescheiden brandbaar restafval is aan te bevelen voor de stromen die het grootste deel uitmaken van in het restafval. Dit terugbrengen kost relatief veel minder inspanning dan te proberen het laatste restje van een deelstroom die nog maar relatief weinig in het restafval wordt aangetroffen, uit het restafval te halen. Conclusies restafval 1. De doelstellingen van het afvalbeleid zijn gericht op een lage hoeveelheid uiteindelijk te verwerken restafval. 2. Aandacht voor preventie in het algemeen en inzetten op gescheiden inzameling van kansrijke deelstromen zoals GFT-afval, kunststoffen en, in mindere mate, oud papier en karton. 15

16 16

17 3 Herijking afvalbeleid in Woudrichtem In dit hoofdstuk beschrijven we per afvalstroom de stand van zaken in Woudrichem, de eventuele verbetermogelijkheden en de gevolgen daarvan voor de kosten, het milieurendement en de service. 3.1 Gft-afval Stand van zaken inzameling gft-afval Inzamelmethode In de gemeente Woudrichem wordt het gft-afval eenmaal per twee weken huis-aan-huis ingezameld. Bewoners kunnen kiezen tussen een 140 liter of 240 liter container en betalen voor elke keer dat ze de container aanbieden. In het buitengebied zamelt Woudrichem alleen gft-afval in bij huishoudens die hun container telefonisch vijf dagen voor de inzameldag aanmelden bij inzamelaar SITA. Hoeveelheid gft-afval De hoeveelheid gescheiden ingezameld gft-afval is de afgelopen 4 jaar met circa 15% gedaald van ruim ton in 2005 tot ruim ton in (Zie tabel 1.) Tabel 1: Gft-afval in Woudrichem (in tonnen/jaar) Gft-afval Inwoners van Woudrichem wonen in een landelijke gemeente en hebben relatief grote tuinen (veel tuinafval). Toch daalt de hoeveelheid gft-afval jaarlijks. Naast preventie (compostering) is mogelijk een oorzaak te vinden in hoe omgegaan wordt met het diftar-systeem. Mensen betalen voor zowel de gft-container als voor de restafvalcontainer en kiezen er daarom soms voor de restafvalcontainer af te vullen met gft-afval. De redenering is dan als volgt: Ik moet mijn restafvalcontainer eens in de zoveel tijd laten legen (hygiëne) en zet dan liever een volle container aan de weg dan een half lege. Door gft-afval in de restcontainer te stoppen vermijd ik de ledigingskosten van de gft-container. 1 Samenstelling gft-afval In het voorjaar van 2008 is de samenstelling van het gft-afval van 40 huishoudens middels een sorteeranalyse onderzocht. Hierbij is gekeken naar het soort gft-afval. Onderscheid is gemaakt tussen snoeiafval, gras, stro en bladeren, vervuiling en overig. (Zie tabel 2.). Tabel 2: Samenstelling gft-afval op basis van gewicht Afvalstroom Aandeel (%) Snoeiafval 60% Gras, stro en bladeren 22% Vervuiling 12% Overig (keuken) 6% 1 Let wel: Het kan voordeliger zijn de gft-container aan te bieden ook al is die niet helmaal vol omdat de ledigingstarieven van gft-containers lager zijn dan die van restafvalcontainers. 17

18 Uit de gegevens blijkt dat ruim 80% (60% en 22%) bestaat uit tuinafval en 6% uit keukenafval. Landelijk wordt als vuistregel gehanteerd dat 60% bestaat uit tuinafval en 40% uit keukenafval. Dit lijkt op basis van deze analyse voor Woudrichem niet op te gaan. In Woudrichem en Werkendam ligt het aandeel overig (keukenafval) tussen de 4,5 en 6 procent. De gemiddelde gft-container in deze Altena-gemeenten bevat weinig keukenafval en is voor het grootste deel gevuld met snoei- en bladafval. Op basis van de sorteeranalyse (60% is snoeiafval) wordt jaarlijks ruim 600 ton snoeiafval via de groene container opgehaald. Aanbiedgedrag Bewoners bieden hun gft-container steeds minder vaak aan. In vier jaar tijd is het aantal geleegde containers afgenomen met Dit is ruim 20%. (Zie tabel 3 en grafiek 1.) Tabel 3: Aantal geleegde gft-containers liter liter Totaal Figuur 1: Aantal geleegde gft-containers De daling is grotendeels toe te schrijven aan de invoering van diftar in Vanaf 2005 betalen bewoners een bedrag voor elke container die ze laten legen. Bewoners zijn zich daardoor bewuster geworden van de kosten en bieden de container minder vaak aan. In het geval van de gft-inzameling leidt kan dit tot een ongewenst effect leiden doordat er een verschuiving van het gft-afval naar restafval optreedt. In lijn met de daling van het aantal geleegde gft-containers verschuift ook het aantal keren dat men de gft-container aanbiedt 2. Dit blijkt uit tabel 4. Het aantal huishoudens dat de container niet of maximaal vijf keer aan de weg zet is in drie jaar toegenomen met 405, terwijl het aantal huishoudens 2 Het aanbiedpercentage van gft-containers is gelijk aan dat in Werkendam. 18

19 dat de container keer aanbiedt afgenomen is met 63. Er zijn jaarlijks huishoudens die hun gft-container nooit aanbieden en ca huishoudens die hun container 1 tot 5 keer per jaar aanbieden. Tabel 4: Aantal ledigingen gft-containers (huishouden per jaar) Aantal ledigingen gft-container Bij de inzameling van gft-afval spelen de seizoenen een grote rol. In navolgende tabel is te zien hoe het aantal aangeboden containers fluctueert als gevolg van de seizoenen jun jul aug mrt apr mei sep okt nov jan feb dec Figuur 2: Seizoensinvloeden op aanbod van gft-containers De inzameling van gft leidt niet tot optimale belading van de inzamelvoertuigen. Vooral in de wintermaanden (maar ook in de zomermaanden) kunnen de wagens meer containers laden dan ze nu doen. Per maand zijn er ongeveer 4 inzameldagen 3. In de wintermaanden leegt de inzamelaar dan circa 420 containers per dag. In de drukste maand (juni) leegt de inzamelaar ongeveer 950 containers per dag. Dat is minder dan de capaciteit van de inzamelvoertuigen, die kunnen gemiddeld tot containers per dag legen. De inzamelvoertuigen worden met de huidige routes dus niet efficiënt ingezet. 3 Gft-afval wordt 26 weken per jaar ingezameld, per 2 weken rijdt de inzamelaar op donderdag en vrijdag. Dat zijn 52 inzameldagen, gedeeld door 12 maanden is 4,3 inzameldagen per maand. 19

20 3.1.2 Voorstel en uitwerking Voorstel Uit oogpunt van service, milieurendement en vanwege het financiële voordeel van gescheiden verwerking is het (1) aan te bevelen de gft-inzameling in stand te houden. De toekomstige prijsdaling van gft-afval maakt het interessant de inzameling in stand te houden. De gescheiden inzameling is echter wel relatief duur door de afname van het aantal aanbiedingen in de afgelopen jaren. We adviseren daarom (2) het aantal inzameldagen te beperken zodat er per inzamelronde meer containers aan de weg staan, hetgeen de inzameling efficiënter maakt. Dit kan nog versterkt worden door (3) de ledigingstarieven van de gft-container te verlagen (of in navolging van andere gemeenten gratis te maken). In het buitengebied blijft het aanmelden van containers verplicht. Vanwege het lagere verwerkingstarief is het vanuit financieel oogpunt raadzaam zoveel mogelijk snoei- en bladafval op een andere manier dan groente- en fruitafval in te zamelen, bijvoorbeeld via takkenroutes, bladkorven en het milieustation (zie 3.2). De maandelijkse inzameling van het gft-afval dient (4) goed gemonitoord te worden (hoeveelheden, tevredenheid en aanbiedgegevens) en tussentijds te evalueren. Op basis van deze evaluatie kan de inzamelfrequentie en tariefstelling indien nodig worden bijgesteld. Uitwerking De diftar-systematiek heeft geleid tot veel minder aanbiedingen van gft-afval en ook de hoeveelheid gft-afval is afgenomen. Groente- en fruitafval wordt in toenemende mate bij het restafval gedaan. Dit heeft geleid tot inefficiënte inzameling van de groene container. De inzameling kan efficiënter door bijvoorbeeld de inzamelfrequentie te verlagen. 4 De kans is dan groter dat er voldoende containers worden aangeboden om de inzamelwagens doelmatig in te zetten. Totale afschaffing van de gft-afval inzameling is vanuit financieel oogpunt niet interessant. Afschaffing leidt namelijk tot een toename van de hoeveelheid restafval (duur te verwerken) en vroegtijdige afschrijving van de groene containers. Bovendien is de geschetste landelijke prijsontwikkeling voor gft-afval verwerking belangrijk. Vanaf 2013 daalt de prijs voor gft-afval naar verwachting naar 30,00 á 40,00 per ton, terwijl de prijs voor restafval tot 2017 hoog blijft. Het is voor Woudrichem belangrijk zoveel mogelijk gft-afval gescheiden in te blijven zamelen. De groene container is daarvoor een belangrijk middel. De landelijke regelgeving vormt een risico bij de overgang naar maandelijkse inzameling van gftafval. Er zijn nog maar zeer weinig gemeenten die geheel gestopt zijn met gft-inzameling en voor zover nu bekend is er nog geen gemeente die maandelijkse inzameling heeft ingevoerd. De verruimde mogelijkheden vanuit het ministerie van VROM voor optimalisatie van gft-inzameling geven voldoende ruimte voor maandelijkse inzameling van gft-afval, maar met de Inspectie Milieuhygiëne moet dit wel besproken worden zodra het aan de orde is. 4 De inzameling kan ook efficiënter worden door de inzamelroutes opnieuw in te delen. Inzamelaar SITA heeft aangegeven dat dit kan, maar alleen in samenwerking met de gemeente Werkendam. Dit voorstel is niet nader onderzocht omdat dan gemeentegrensoverschrijdend ingezameld zal worden en Woudrichems en Werkendams afval door elkaar ingezameld wordt. Dat leidt tot oncontroleerbare kostenverdeling en is als ongewenst aangemerkt. 20

21 Gevolgen voor service Een deel van de bewoners ziet de inzameling van gft-afval als een belangrijke service (fijn een container voor mijn groenafval), een ander deel ziet het als een last (kost geld en staat in de weg). Uit de aanbiedgegevens blijkt dat het merendeel van de huishoudens gft-afval maximaal 10 keer per jaar aanbiedt. Een verminderd aantal inzamelrondes betekent voor de mensen die er gebruik van maken een serviceverlaging. Een substantieel deel van de huishoudens maakt een aantal keren per jaar gebruik van deze service. Het is daarom vanuit serviceoogpunt wenselijk de inzameling van gftafval in stand te houden. Gevolgen voor milieurendement Studies laten zien dat integraal inzamelen en verwerken (verbranden) van rest- en gft-afval met de huidige technieken een vergelijkbaar milieurendement heeft als gescheiden inzameling en verwerking van gft-afval. Dit komt doordat integrale inzameling tot minder transport leidt en doordat er bij de verbranding energie teruggewonnen wordt en de schadelijke uitstoot (vliegas e.d.) voor een groot deel afgevangen wordt. Gescheiden inzameling en verwerking van gft-afval heeft echter ook voordelen. Door compostering of vergisting worden waardevolle grondstoffen verkregen. Compost wordt bijvoorbeeld gebruikt als bodemverbeteraar waardoor de afgraving van veen vermeden kan worden. Daarbij komt dat er in Nederland te weinig verbrandingscapaciteit is voor het te verbranden gft-afval. Gevolgen voor kosten In deze paragraaf werken we de financiële consequenties van minder frequente lediging van de gftcontainer uit. We onderscheiden daarbij de volgende mogelijkheden: 1. Huidige werkwijze; 2. Vierwekelijks inzamelen; Huidige werkwijze De huidige (2008) ledigingskosten zijn ca ,- per jaar en de verwerkingskosten ongeveer ,00 De variabele baten uit de ledigingen van de gft containers bedragen circa ,00. Tabel 5: Huidige kosten en baten gft-afval Kosten Baten Inzamelkosten ,00 Inkomsten lediging ,00 Verwerkingskosten ,00 Totaal , ,00 Het verschil tussen de ledigings- en verwerkingskosten en de variabele inkomsten is bijna ruim ,00 negatief. Dit verschil wordt gedekt door inkomsten vanuit het vaste deel van de afvalstoffenheffing. Vierwekelijkse gft-inzameling In de huidige situatie wordt de groene container elke twee weken opgehaald (26 keer per jaar). Bij vierwekelijkse inzameling (13 keer) wordt het aantal aangeboden containers per inzameldag hoger dan nu, waardoor de inzameling efficiënter wordt. 21

22 Er zal ook een verschuiving van afval vanuit de gft-container naar het milieustation en de restafvalcontainer plaatsvinden. Verder houden we op basis van de huidige ervaring rekening met een afname van 10% van het totaal aantal in te zamelen containers. Een deel van de huidige totale hoeveelheid (1.022 ton) gft-afval verdwijnt bij maandelijkse inzameling in de restafvalcontainer. Een ander deel zal naar het milieustation afgevoerd worden of thuis gecomposteerd worden en een deel zal via de groene container aangeboden blijven worden. We gaan er op basis van de sorteeranalyse vanuit dat 18% verschuift naar de restcontainer en dat circa 50% naar het milieustation gebracht wordt. De overige 32% blijft in de gft-container. (zie tabel 2). Tabel 6: Verwerkingskosten maandelijkse gft-inzameling (12 x per jaar) Onderdeel aantal prijs/eenheid totaal Gft-afval (groene container) , ,00 Snoei-blad (milieustation / takkenroute) ,00 zie 3.2 Restafval , ,00 Totaal ,00 Vergelijken we het huidige scenario met het scenario van de maandelijkse inzameling dan volgt hieruit het volgende. Tabel 7 Verschil tussen inzmeling elke 14 dagen en maandelijkse inzameling Huidige scenario Kosten Baten Saldo Inzamelkosten ,00 Inkomsten lediging ,00 Verwerkingskosten ,00 Totaal , , ,00 Vierwekelijks inzamelen Inzamelkosten ,00 Inkomsten lediging ,00 Verwerkingskosten ,00 Totaal , , ,00 Saldo ,00 Maandelijkse inzameling leidt tot een voordeel ten opzichte van de huidige kosten van bijna ,00 per jaar. 3.2 Biomassastromen Woudrichem is een landelijke gemeente waardoor er jaarlijks relatief veel groenafval vrijkomt. Het groenafval bestaat uit een houtachtige stroom (snoeiafval) en een stroom met blad- en grasachtig afval. In 2008 heeft Woudrichem samen met acht andere gemeenten een aanbesteding georganiseerd waarbij de houtachtige stroom (milieustation en vanuit de openbare ruimte) op de markt is gezet. Deze aanbesteding is zowel wat betreft milieudoelstellingen als wat betreft financiële aspecten gunstig uitgevallen. Als gevolg daarvan zal het groenafval vanaf 2009 tegen een lager tarief dan voorheen en op een hoogwaardigere manier verwerkt worden. 22

23 Het financiële voordeel en hogere milieurendement maken het interessant de stromen snoei-, bladen grasafval die nu via de groene container worden ingezameld gescheiden in te gaan zamelen. Dat kan door mensen te stimuleren deze afvalstromen naar het milieustation te brengen of in te zamelen via takkenroutes of bladkorven Stand van zaken inzameling Voor biomassastromen hanteert Woudrichem de volgende inzamelmethoden: Inwoners van Woudrichem hebben de mogelijkheid om groenafval naar het milieustation te brengen goed. Het aanleveren bij het milieustation kost 0,05 per kg. Jaarlijks brengen zij minimaal 300 ton groenafval naar het milieustation. Een andere mogelijkheid is om een afspraak te maken en het tuinafval te laten ophalen. Hiervoor moet relatief meer betaald worden dan het brengen naar het milieustation. Op deze wijze worden mensen gestimuleerd hun afval naar het milieustation te brengen. In het najaar plaatst Woudrichem op een aantal locaties bladkorven. Bewoners kunnen hierin bladeren deponeren. De korven zijn van metaal en ongeveer 1,5 bij 1,5 meter. Sommige gemeenten kiezen ervoor deze korven permanent te laten staan, maar de meeste gemeenten beperken het net als Woudrichem tot een aantal weken per jaar. Die beperking wordt gehanteerd omdat permanente opstelling op een aantal locaties kan leiden tot een soort dumpplaatsen voor allerhande soorten afval Voorstel en uitwerking Voorstel Vanuit het oogpunt van milieurendement en financiën is het interessant zoveel mogelijk groenafval als biomassa in te zetten. Veel groenafval dat nu via de groene container wordt ingezameld is daarvoor geschikt. Hierna gaan we in op de gevolgen voor service, milieurendement en financiën als ervoor gekozen wordt inzameling via takkenroutes, bladkorven en het milieustation te stimuleren. De volgende maatregelen stellen we concreet voor: Vier keer per jaar gratis groenafval op het milieustation accepteren. In overleg met de gemeenten Aalburg en Werkendam deze dagen vaststellen. Vergroten van doorloopsnelheid op het milieustation (tijdwinst); Instellen van een gratis takkenroute voor het grove tuinafval. Omdat met die inzameling alleen grof tuinafval wordt opgehaald is en blijft dit een goed gescheiden te verwerken afvalstroom. Op gezette tijden (bijvoorbeeld in het voor- of najaar) kunnen mensen groenafval aan de weg leggen waarna het opgehaald wordt. Daarbij kan Woudrichem kiezen voor een aanmeldsysteem of voor routematige inzameling. Gevolgen voor service Stimuleren van het brengen van groenafval naar het milieustation door de prijs voor groenafval te verlagen en door de doorstroming op het milieustation te verbeteren zijn serviceverhogende maatregelen. Door afval aan huis op te halen, bladkorven neer te zetten en door aanhangers uit te lenen op het milieustation wordt de service eveneens verbeterd. Het verlagen van het tarief op het milieustation heeft mogelijk meer bezoekers tot gevolg waardoor de doorloopsnelheid juist kan afnemen. 23

24 Aangezien Woudrichem het milieustation samen met Aalburg exploiteert moeten de logistieke en financiële consequenties van prijsverlagingen goed doordacht worden en aan het bestuur van het milieustation voorgelegd worden. Gevolgen voor milieurendement Inzetten van gescheiden groenafval (houtfractie en gras/blad-fractie) als biomassa geeft een hoger milieurendement dan de huidige integrale verwerking van gft-afval. Daar staat tegenover dat meer mensen met aanhangers naar het milieustation zullen rijden. Gevolgen voor financiën De verwerking van gescheiden groenafval (houtfractie en gras/blad-fractie) is voordeliger dan de verwerking van integraal ingezameld gft-afval ( 80 per ton (gft) ten opzichte van 30,00 per ton(hout/blad)). Verschuiving van stromen brengt dus een kostenvoordeel met zich mee. Van de afzonderlijke maatregelen geven we hieronder een inschatting van de kostenaspecten. Gratis takkenroutes De gescheiden inzameling van groenafval via een takkenroute brengt kosten met zich mee. De verwachting is dat inzet van een kraakperswagen gedurende twee dagen in het voorjaar en twee dagen in het najaar voldoende is om de takkenroutes te rijden. De kosten zijn in dat geval 4.000,00 per jaar. Gratis groenmiddagen op het milieustation Het instellen van bijvoorbeeld vier gratis groenmiddagen op het milieustation kent een aantal gevolgen. De huidige hoeveelheid groen die nu al jaarlijks gebracht wordt, zal verschuiven van brengen tijdens reguliere openingstijden naar de vier zaterdagmiddagen. Daarnaast zal een hoeveelheid groen als gevolg van de maandelijkse inzameling van de gft-container verschuiven naar het milieustation. We verwachten dat de hoeveelheid groenafval die door Woudrichemse inwoners op het milieustation gebracht wordt toe zal nemen van 300 ton naar 811 ton als gevolg van de maandelijkse inzameling van gft-afval. De gevolgen voor de verwerkingstarieven van deze omschakeling zijn meegenomen in hoofdstuk De opbrengsten uit de poorttarieven worden meegenomen in dit scenario In tabel 8 maken we de totale kosten inzichtelijk, waarbij we aannemen dat de helft van het Woudrichemse groenafval aangeboden wordt op de gratis-groen dagen en de helft tijdens reguliere openingstijden. De combinatie van beide maatregelen laat een lichte daling van het negatieve saldo zien Tabel 8: Effecten Scenario 4 gratis groenmiddagen op de milieustraat Huidige situatie 4 gratis groenmiddagen Ton/jaar /ton jaar Ton/jaar /ton jaar Inzamel- en Inzamel- en verwerkingskosten , ,00 verwerkingskosten , ,00 Opbrengsten poorttarief poorttarief Opbrengsten , , , ,00 Saldo ,00 Saldo ,00 24

25 3.3 Milieustation Het milieustation in Giessen wordt geëxploiteerd door de gemeenten Aalburg en Woudrichem via een gemeenschappelijke regeling (GR). Binnen deze GR verzorgt het ambtelijk apparaat van Woudrichem de secretariaatstaken en zorgt voor uitvoering van alle voorkomende werkzaamheden. In 2008 heeft een aanbesteding plaatsgevonden waardoor de kosten van afvoer en verwerking van afvalstromen gedaald zijn. Dit aanbestedingsresultaat leidde tot de gedachte dat de exploitatie van het gehele milieustation wellicht ook goedkoper kan. In het voorjaar van 2009 is daarom door het bestuur van het milieustation opdracht gegeven tot een onderzoek. Bij het opstellen van dit rapport zijn de uitkomsten van het onderzoek nog niet bekend. In deze nota afvalinzameling 2010 gaan we daarom niet verder in op de exploitatie van het milieustation. In 3.2 hebben we aangegeven dat de inzameling van groenafval bevorderd kan worden door vier keer per jaar gratis groenafval te accepteren. Voor het milieustation heeft dit logistieke en personele consequenties. Deze werken we hierna uit. Logistieke consequenties Op de dagen dat gratis groenafval geaccepteerd wordt zal het aantal bezoekers hoog zijn. Om opstoppingen te voorkomen kan de rijroute op het milieustation tijdelijk aangepast worden. Dat kan als de gratis groen-actie buiten de reguliere openingstijden plaatsvindt en er dus geen rekening gehouden hoeft te worden met het wegbrengen van andere stromen. In overleg met de verwerker van het groenafval kan bekeken worden of er op deze dagen extra containers voor groenafval geplaatst kunnen worden zodat de extra hoeveelheden snel afgevoerd kunnen worden. Personele consequenties Op de dagen dat gratis groen geaccepteerd wordt is extra inzet van personeel nodig. Uitgaande van vier zaterdagmiddagen per jaar waarop gedurende drie uur groenafval gebracht kan worden is in totaal 54 uur extra inzet nodig. Hierbij houden we rekening met de inzet van drie personeelsleden die inclusief voorbereiding, openstelling en afsluiting van de actie ieder 4,5 uur nodig zijn. De financiële consequenties bestaan uit verwerkingskosten en personeellasten. Die kosten zijn via de tonnageprijs van 30,00 (verwerkingsprijs en personeelslasten) meegenomen in paragraaf Kunststoffen Stand van zaken inzameling Woudrichem zamelt al jaren kunststof flessen en flacons gescheiden in. Dat gebeurt via de bovengrondse containers op de milieuparkjes. Landelijk is vanaf 2009 besloten in te zetten op de zogenaamde brede fractie. Deze brede fractie bestaat uit alle plastic verpakkingen, dus inclusief flessen en flacons maar ook plastic draagtassen, boterkuipjes enzovoort. 25

26 Buurgemeenten Aalburg en Werkendam zijn begin 2009 gestart met de inzameling van de brede fractie. Woudrichem heeft op dit moment een capaciteitsprobleem op de milieuparkjes waardoor de huidige hoeveelheden (alleen flessen en flacons) al moeilijk te verwerken zijn en er nog weinig aandacht is besteed aan de mogelijkheid om alle verpakkingsafval in te leveren. De gemeente (diftar) zit ondanks de beperkte capaciteit met de huidige brengsystematiek boven het landelijke gemiddelde van 10 kilogram per huishouden. De hoeveelheden kunnen via milieuparkjesinzameling verder toenemen als gepromoot wordt de brede fractie te scheiden. In afwachting van voorliggende nota afvalinzameling 2010 is nog geen aandacht gegeven aan de brede fractie Voorstel en uitwerking Voorstel Gezien de verwachting dat het milieurendement van kunststofinzameling de komende jaren toeneemt, de extra hoeveelheid die huis-aan-huis inzameling met zich meebrengt en het betere financiële resultaat dan inzameling via wijkparken, adviseren wij een haalsysteem voor kunststoffen in te stellen. Wij adviseren dat nog in 2009 in te voeren zodat geprofiteerd kan worden van de eenmalige opstartvergoeding. Deze vergoeding kan ingezet worden voor communicatie en ambtelijke inzet voor het opzetten van de inzameling. De huis-aan-huis inzameling is optimaal indien het systeem van inzameling via wijkparken gestopt wordt. Indien Woudrichem ervoor kiest om de twee systemen naast elkaar te laten bestaan dan betekent dat ook logistieke kosten voor beide systemen. Wij adviseren derhalve te kiezen voor alleen het huis-aan-huis inzamelsysteem. De gescheiden inzameling van kunststoffen is een succes in Woudrichem. Door goed te communiceren over kunststofinzameling; te investeren in milieuparkjes (bovengronds opknappen of ondergrondse containers) of door huis-aan-huis kunststof op te halen kan de hoeveelheid gescheiden kunststof de komende jaren verder verhoogd worden; het restafval bevat nog 23% plastics. Dit kan het beste gebeuren door huis-aan-huis inzameling. In andere diftargemeenten is bewezen dat bewoners daardoor veel meer kilo's inleveren dan via brengsystemen. Huis-aan-huis inzameling biedt het meeste perspectief op een toename. Uit de landelijke proeven blijkt dat een stijging naar 20 tot 30 kilogram per huishouden in Woudrichem niet onwaarschijnlijk is. Vanwege het gemak dat het aan huis opgehaald wordt en bewoners niet met plastic naar de brengpunten hoeven is de ingezamelde hoeveelheid hoog. Huis-aan-huis inzameling is goedkoper dan inzameling via de milieuparkjes omdat de inzameling met zakken een hele lage investering kent, zeker als dat afgezet wordt tegen investering in ondergrondse containers op de milieuparkjes. De mogelijkheid voor nascheiding (alle plastics in het restafval en nascheiden op de verwerkingslocatie) bestaat alleen in het noorden van het land en is voor Woudrichem niet beschikbaar. Huis-aan-huis inzameling van kunststofafval kan plaatsvinden door een professionele inzamelaar te contracteren of semi-professioneel door vrijwilligers in te zetten. In beide gevallen wordt ingezameld met een voertuig van het type achterlader en lopen er twee mensen achter de auto om de zakken in te werpen. In het geval van professionele inzameling zijn zowel de beladers als de chauffeur in dienst van de inzamelaar, bij semi-professionele inzameling wordt alleen de chauffeur geleverd door de inzamelaar en zijn de beladers vrijwilligers. De voor- en nadelen hebben we in navolgende tabel tegen elkaar afgezet. 26

27 Tabel 9: Voor- en nadelen semi-professionele inzameling Voordelen Goedkoper door minder kosten voor beladers Stimulering van verenigingsleven door subsidie betaald vanuit opbrengsten kunststoffen Nadelen Opbrengsten kunststof vloeien niet terug naar bewoners (lagere afvalstoffenheffing) maar naar verenigingen Aansprakelijkheid gemeente in geval van ongelukken veroorzaakt door vrijwilligers of ten koste van vrijwilligers Inzameling kan niet tijdens kantooruren maar 's avonds of in het weekend, dit werkt kostenverhogend (toeslagen chauffeur) De inzet van vrijwilligers moet goed gecoördineerd worden, gemeente heeft hier weinig invloed op Een vrijwilliger moet meer lopen dan bij oud papier inzameling omdat de wijkindeling groter zal zijn. Een nadeel van inzameling met vrijwilligers dat zich mettertijd oplost is de onbekendheid met de inzameltijden. De eerste maanden moet zich uitwijzen hoelang het duurt voor een route gereden is, aan vrijwilligers is dus niet aan te geven hoe lang ze bezig zullen zijn. Gevolgen voor service Het halen van kunststoffen aan huis biedt meer service dan wanneer mensen het zelf naar milieuparkjes moeten brengen. Het nadeel van aan huis halen is de beperking van het ophaalmoment. De meest efficiënte inzameling is één keer per vier weken en bij het brengsysteem kunnen mensen ieder uur van de dag hun afval aanbieden. Bewoners moeten de kunststoffen enige tijd thuis bewaren wat ruimte in beslag neemt. Gevolgen voor milieurendement Er is landelijk veel discussie over het milieurendement van gescheiden kunststofinzameling. Ten opzichte van integrale inzameling met restafval wordt er 'veel lucht kapot gereden'. De gescheiden verwerking van kunststoffen biedt echter wel betere rendementen dan verbranding met het restafval. Door de grootschalige gescheiden inzameling van kunststof vanaf 1 januari 2010 zal de inzameling, overslag en transport naar eindverwerking verbeteren waardoor ook ten aanzien van die aspecten betere milieurendementen behaald kunnen worden. Pas als de inzameling en verwerking een aantal jaren plaats heeft gevonden kunnen definitieve uitspraken over het milieurendement gedaan worden. Gevolgen voor financiën De financiële consequenties van kunststofinzameling hangen samen met de methodiek die voor de inzameling gekozen wordt. Hierna werken we de huidige kosten en opbrengsten uit en die vergelijken we met de kosten en opbrengsten van huis-aan-huis inzameling. 1. Inzameling via de wijkparken; 2. Huis-aan-huis inzameling. Indien Woudrichem in 2009 omschakelt naar inzameling van de brede fractie dan stelt Nedvang daar een zogenaamde opstartvergoeding tegenover. Bij zowel de inzameling via de wijkparken als bij de inzameling aan huis hebben we dit bedrag opgenomen. 27

28 Inzameling via de wijkparken De huidige inzameling vindt plaats met bovengrondse containers op de wijkparken. In de afgelopen jaren werd gemiddeld 68 ton kunststof ingezameld. De vergoeding die Woudrichem daarvoor ontvangt en de inzamelkosten die daarvoor gemaakt moeten worden zijn hierna verwerkt en afgezet tegen de vergoedingen die vanuit Nedvang betaald worden. Tabel 10: Kosten kunststofinzameling wijkparken KOSTEN Wijkparken Inzameling ,00 Communicatie 7.500,00 Schoonmaak en onderhoud 7.500,00 TOTAAL KOSTEN ,00 BATEN (uit Afvalfonds) Opstartvergoeding (eenmalig) 7.800,00 Communicatievergoeding (structureel) 1.600,00 Inzamelvergoeding ,00 Transportvergoeding 800,00 TOTAAL BATEN ,00 Vermeden verwerkingskosten 9.500,00 "Overschot" in ,00 Bij voorgaande berekeningen geldt het volgende: We hebben aangenomen dat de hoeveelheid ingezameld kunststof niet toeneemt, omdat: De hoeveelheden gebracht op de wijkparken in vergelijking met andere gemeenten al hoger ligt (de grenzen van een brengsysteem zijn vermoedelijk bereikt); De huidige capaciteit ontoereikend is 5. Woudrichem ontvangt eenmalig een opstartvergoeding. Het overschot van ,00 betreft als gevolg hiervan een eenmalig bedrag, de structurele bedragen liggen 7.800,00 lager. De inzamelvergoeding is gebaseerd op 68 ton kunststofafval maal de vergoeding van Nedvang ( 475,00 per ton). De vermeden verwerkingskosten betreffen de hoeveelheid restafval die niet verbrand hoeft te worden tegen een tarief van 140,00 per ton. Let op: dit voordeel heeft Woudrichem nu al, jaarlijks wordt immers al 68 ton kunststof gescheiden ingezameld. Huis-aan-huisinzameling Invoering van een haalsysteem is voor Woudrichem financieel aantrekkelijk. Er hoeft relatief weinig geïnvesteerd te worden (er zijn geen containers nodig) en het leidt tot grotere hoeveelheden dan het huidige brengsysteem. 5 De huidige capaciteit kan weliswaar uitgebreid worden (onder- of bovengronds) of er kunnen extra ledigingen uitgevoerd worden, maar omdat de kosten daarvoor hoog zijn en het voorgaande overzicht complex maken is dit niet nader uitgewerkt. Bovendien is er voor uitbreiding ook fysiek niet op alle locaties ruimte. 28

29 In het geval gekozen wordt voor huis aan huis inzameling van kunststof dan moet rekening gehouden worden met kosten voor het verstrekken van zakken voor de inzameling. Woudrichem heeft daarbij de volgende keuzes: eenmalig 10 zakken per post; eenmalig zakken afhalen bij gemeentehuis/buurthuizen etc. jaarlijks één van bovenstaande acties; structureel zakken via supermarkten(afspraken met ondernemers maken over kosten/kostprijs) Structureel via internet en/of telefonisch zakken bestellen (afspraken maken met bijvoorbeeld SITA als uitvoerende partij). Tabel 11: Kosten en opbrengsten huis-aan-huis inzameling KOSTEN Inzameling ,00 Communicatie 7.500,00 Inkoop zakken 4.400,00 Distributie zakken 9.400,00 Schoonmaak en onderhoud 0,00 TOTAAL KOSTEN ,00 BATEN (uit Afvalfonds) Opstartvergoeding (eenmalig) 7.800,00 Communicatievergoeding 1.600,00 Inzamelvergoeding ,00 Transportvergoeding 800,00 TOTAAL BATEN ,00 Vermeden verwerkingskosten ,00 "Overschot" ,00 Bij voorgaande berekeningen geldt het volgende: We hebben aangenomen dat de hoeveelheid ingezameld toeneemt van 68 ton per jaar naar 112 ton per jaar, omdat: Dit overeenkomt met uitkomsten van onafhankelijke landelijke onderzoeken die gedaan zijn naar kunststof inzameling. De ervaring van inzamelaar SITA is dat de hoeveelheid hoger ligt dan de onderzoeken laten zien (30 kilogram per huishouden per jaar ofwel 166 ton in Woudrichem) maar voorzichtigheidshalve rekenen we hier niet mee; Woudrichem ontvangt eenmalig een opstartvergoeding. Het overschot van ,00 betreft als gevolg hiervan een eenmalig bedrag, de structurele bedragen liggen 7.800,00 lager. De inzamelvergoeding is gebaseerd op 112 ton kunststofafval maal de vergoeding van Nedvang ( 475,00 per ton). De vermeden verwerkingskosten betreft de hoeveelheid restafval die niet verbrand hoeft te worden tegen een tarief van 140,00 per ton. Een deel van dit voordeel heeft Woudrichem nu al, jaarlijks wordt al 68 ton kunststof gescheiden ingezameld. 29

30 3.5 Milieuparkjes Stand van zaken Woudrichem zamelt droge componenten (kunststof, glas, drankenkartons, textiel en blik) in via milieuparkjes. Op centrale plekken in vier kernen en op het milieustation staan bovengrondse containers waar bewoners deze afvalstromen in kunnen leveren. De inzameling is succesvol, bewoners leveren hier veel afval in. Het afval is over het algemeen van goede kwaliteit (schoon en recyclebaar). De bovengrondse containers leggen een groot beslag op de openbare ruimte. Het zijn forse objecten die, zeker in het geval er aanslag van vuil, aanplakbiljetten of graffiti op zit, een rommelig beeld geven. De capaciteit van met name de kunststoffen en drankenkartons is onvoldoende, de inzamelaar moet vaak komen om de containers te legen en dat geeft hoge logistieke kosten. Vanuit bewoners en winkeliers zijn er relatief veel klachten over de volle containers en vervuiling die (daardoor) rondom de containers ontstaat. Zoals in is geconcludeerd zal de huis-aan-huis inzameling van kunststoffen aan veel van deze zaken een eind maken. Hierna ligt de focus op de andere stromen op de milieuparkjes. Uitbreiding van het aantal bovengrondse containers is geen reële optie omdat er veelal geen plek is. Uitbreiding kan leiden tot gevaarlijke situaties (verkeer) of het beschikbare terrein (trottoir) wordt al volledig benut Voorstel en uitwerking Voorstel Een antwoord op het capaciteitsprobleem en een verbetering voor de openbare ruimte is het plaatsen van ondergrondse containers. Deze containers zijn boven de grond veel kleiner dan de huidige containers, maar onder de grond veel groter. De huidige containers hebben een inhoud van 3 m 3, ondergrondse containers hebben een inhoud van 5 m 3. Door de relatief kleine inwerpzuil (ca. 1 meter hoog en 80 cm breed) is het beslag op de openbare ruimte kleiner en leidt het tot een rustiger straatbeeld. Wij adviseren gefaseerd te investeren in ondergrondse containers en daarbij te zoeken naar mede-financiering door belanghebbenden (supermarkten). De fasering kan het beste gelijklopen met ontwikkelingen op de locaties voor ondergrondse containers. Uit de sorteeranalyses van het restafval volgt dat er nog 4,5% glas, 2,25% drankenkartons en 3,0% metalen in het restafval zitten. Het opknappen van de milieuparkjes (aanleg ondergrondse containers) en goede communicatie zal ertoe leiden dat de hoeveelheden in het restafval afnemen en de hoeveelheden gebracht naar de milieuparken toenemen. Gevolgen voor service De ondergrondse containers vormen een verbetering van de service ten opzichte van de huidige bovengrondse containers doordat het minder rommelig oogt en de containers minder snel vol raken. Gevolgen voor milieurendement Door de grotere capaciteit van ondergrondse containers hoeft de inzamelaar nog maar één keer per te komen in plaats van drie keer per week. De uitstoot van CO 2 wordt hierdoor beperkt en dat geeft een beter milieurendement dan de huidige inzameling. 30

31 Financiën Ondergrondse containers vergen een forse investering. Dit kan deels terugverdiend worden door minder logistieke kosten en door ondernemers mee te laten betalen aan deze containers. Indien gekozen wordt voor huis-aan-huis inzameling van kunststoffen dan spaart de gemeente voor deze stroom een investering uit. Het is niet nodig alle glascontainers ondergronds te brengen. Sommige worden zo weinig gebruikt (in de kleine kernen) dat de capaciteit niet uitgebreid hoeft te worden. We zijn er in het navolgende vanuit gegaan dat alleen de containers bij de winkelcentra ondergronds geplaatst hoeven te worden. De aanschaf- en plaatsingskosten kunnen deels of geheel gefinancierd worden door belanghebbenden mee te laten betalen aan de investeringen. In Woudrichem ligt het voor de hand aansluiting te zoeken bij de ontwikkelingen rondom bijvoorbeeld de Rabobank (Almkerk) en MCD (Woudrichem). De winkelcentra hebben ook belang bij ondergrondse inzameling vanwege de uitstraling op die locatie en zijn in veel gevallen bereid de investeringslasten mee te dragen. De betreffende locatie worden de komende jaren ontwikkeld, het is nog niet precies duidelijk in welk jaar. Duidelijk is wel dat in 2010 de locatie in Almkerk ontwikkeld wordt. In dit rapport zijn we daarom uitgegaan van de investeringskosten voor locatie Almkerk. Tabel 12: Investeringen ondergrondse containers Almkerk Benodigde containers Aanschafkosten Plaatsingskosten Totaal Afschrijving Glas , , , ,00 Textiel , , , ,00 Drankenkartons , , , ,00 Blik , , , ,00 Totaal 4.900,00 Voorafgaand aan de plaatsing van containers moeten de locaties onderzocht worden op bereikbaarheid voor de inzamelaar en kabels en leidingen. Daarna moet de plaatsing begeleid worden en moet gecommuniceerd worden over de containers. Dat leidt tot de volgende flankerende kosten. Tabel 13: Flankerende kosten ondergrondse containers Inzet medewerkers uren Uurtarieven Totaal Locatieonderzoek 40 90, ,00 Directievoering 24 70, ,00 Communicatie 16 90, ,00 Totaal 6.720,00 In 2010 komen de kosten voor het plaatsen van ondergrondse containers in Almkerk op circa ,00. Hierbij is geen rekening gehouden met mede-financiering door belanghebbenden. 31

32 3.6 Luierinzameling Stand van zaken Woudrichem zamelt jaarlijks 82 ton luiers in via peuterspeelzalen. Deze peuterspeelzalen betalen voor een deel mee aan deze inzameling. Na inzameling worden de luiers door inzamelaar Van Gansewinkel in bulk afgevoerd naar Orgaworld in Lelystad. De luierinzameling biedt service aan gezinnen met jonge kinderen. Het kostenniveau is vergelijkbaar met de kosten die inzameling met het restafval met zich meebrengen. De kosten zijn lager dan begroot en daarin kan de begroting aangepast worden. Het bepalen van het milieurendement is voor Woudrichem moeilijk, daarvoor is diepgaander onderzoek nodig Voorstel en uitwerking Voorstel Wij adviseren uit oogpunt van service de luierinzameling voort te zetten. De begroting moet aangepast worden aan de werkelijke kosten. Samen met buurgemeenten of in MARB-verband zou het milieurendement van luierinzameling nader uitgezocht moeten worden. Gevolgen voor service De luierinzameling voorziet in een belangrijke service aan huishoudens met jonge kinderen en ouderen. Zij hebben veel extra afval waardoor ze de restafvalcontainer vaker moeten aanbieden. Door de luierinzameling kunnen ze deze kosten vermijden. Gevolgen voor milieurendement Het milieurendement van gescheiden verwerking van de luierinzameling is moeilijk te bepalen. Er is de afgelopen jaren veel gediscussieerd over en gerekend aan gescheiden verwerking van luierinzameling. De meningen over het milieurendement lopen uiteen. Als stelregel geldt echter wel dat scheiding en recycling beter is dan verbranden of storten van afval (ladder van Lansink). Gevolgen voor financiën De kosten van luierinzameling voor de gemeente Woudrichem bedragen jaarlijks ongeveer ,00. In de begroting 2009 wordt echter rekening gehouden met ,00 kosten. Dit bedrag kan naar beneden bijgesteld worden. Op basis van werkelijke kosten kost de inzameling 219,50 per ton. Dat is vergelijkbaar met de kosten voor integrale inzameling met het restafval. 3.7 Standplaatsinzameling Klein Chemisch afval (KCA) Stand van zaken inzameling In Woudrichem hebben inwoners drie mogelijkheden om kca gescheiden in te leveren. Ze kunnen het naar het milieustation brengen, naar garages (bijvoorbeeld accu s en motorolie) en winkels (batterijen) en tweemaal per jaar naar de chemokar op de standplaatsen. Jaarlijks brengen bewoners uit Woudrichem ongeveer 17 ton kca naar het milieustation en 5,7 ton naar de chemokar op de standplaatsen. 32

33 Er kwamen in 2008 ongeveer 390 mensen naar de standplaatsen. In 2008 werd kg batterijen ingezameld via supermarkten. Gescheiden inzameling van kca is uit oogpunt van milieurendement wenselijk. Het lage aantal huishoudens dat gebruik maakt van de standplaatsinzameling en de mogelijkheden die inwoners hebben om kca elders in te leveren (supermarkten, milieustation) zijn aanleiding om de inzameling via standplaatsen te stoppen Voorstel en uitwerking Voorstel Wij adviseren te stoppen met de inzameling van kca via standplaatsen en bewoners via communicatie te stimuleren het kca naar het milieustation te brengen. Gevolgen voor service Standplaatsinzameling van kca voorziet in de behoefte van een klein deel, met name ouderen, van de Woudrichemse huishoudens (7%). Gevolgen voor milieurendement De noodzaak van gescheiden kca inzameling is voor een deel van de gebrachte stromen (latex verf) niet meer aanwezig. Batterijen kunnen ingeleverd worden bij supermarkten. De overige stromen moeten wel gescheiden worden. Gevolgen voor financiën KCA inzameling via standplaatsen is relatief duur vanwege het hoogopgeleide personeel en de uitrusting van het inzamelvoertuig (gevaarlijke stoffen). De standplaatsinzameling kost jaarlijks 6.000, Restafval Restafval (alles wat niet gescheiden kan worden) is in vergelijking met andere afvalstromen het meest kostbaar om te verwerken. Het is daarom raadzaam te streven naar zo weinig mogelijk restafval. De hoeveelheid restafval is het resultaat van het scheidingsgedrag van de burgers. Hoe meer afvalscheiding plaats vindt, hoe lager de hoeveelheid restafval. Deze paragraaf behandelt de hoeveelheid restafval, de samenstelling en het aanbiedgedrag van bewoners in 2008 én een inschatting van de gevolgen van de voorgestelde maatregelen. Restafval is de afvalstroom die het meeste geld kost vanwege de verwerkingstarieven. Vanuit milieuoogpunt is het de minst wenselijke afvalstroom. De tariefstelling waardoor het relatief veel kost om restafval aan te bieden is derhalve logisch. Woudrichem biedt goede service voor het aanbieden van restafval door de containers één keer per twee weken in te zamelen. 33

34 3.8.1 Stand van zaken inzameling Hoeveelheid restafval (tonnen/jaar) Tabel 14: Restafval in tonnen/jaar Restafval In 2008 is er voor het eerst in jaren weer meer restafval opgehaald dan het jaar ervoor. In de periode daalde de hoeveelheid van naar bijna ton. Vermoedelijk wordt dit veroorzaakt doordat meer gft-afval in de restafvalcontainer verdwijnt, maar wellicht neemt ook het diftareffect af. Rond de invoering van diftar was er veel aandacht in de pers voor afvalinzameling en werden mensen via folders voorgelicht over diftar. Dat leidde tot bewustwording bij mensen en een beter scheidingsgedrag. Na een aantal jaren zijn de mensen wellicht gewend aan het systeem en neemt het goede gedrag weer wat af, zo komt er bijvoorbeeld meer gft-afval in de restafvalcontainer. Samenstelling restafval Jaarlijks wordt de samenstelling van het restafval geanalyseerd. Op basis van de analyse kunnen we bepalen of bewoners hun afval nog beter kunnen scheiden. Dat geeft weer inzicht in de mogelijkheden voor daling van de hoeveelheid restafval en het aantal aanbiedingen van restafvalcontainers. Als restafval geanalyseerd wordt, dan kan het in veel verschillende stromen opgedeeld worden 6. Zo gooien mensen bijvoorbeeld kunststof, papier, gft-afval en hout in hun container. Interessant zijn de stromen die eigenlijk niet thuishoren in de grijze container, de te scheiden stromen. Deze te scheiden stromen vormen 94% van het restafval. Ze zijn makkelijk te scheiden omdat ze: aan huis worden opgehaald; bij kinderdagverblijven worden opgehaald (luiers); via milieuparkjes worden ingezameld; op het milieustation ingeleverd kunnen worden. Onderstaande grafiek geeft inzicht in de stromen die gescheiden kunnen worden, maar die door bewoners in het restafval aangeboden worden. Als bewoners deze afvalstromen beter zouden scheiden dan kan het gewicht van het restafval met 89% teruggedrongen worden. 6 Zie voor een volledig overzicht bijlage 1 Analyse samenstelling restafval. 34

35 Figuur 3: Samenstelling restafval voor stromen die aan huis of via milieuparkjes/kinderdagverblijven ingezameld worden Uit voorgaande grafiek blijkt dat het grootste deel van het restafval uit gft-afval en kunststoffen bestaat. Het meest gft-afval komt uit de keuken (33%), de rest is tuinafval (4%). De stroom kunststoffen bestaat vooral uit folies, plastictassen en bakjes voor etenswaren (22,5%). Er zitten nagenoeg geen pet-flessen in het restafval. Aanbiedgedrag Navolgende figuur geeft de verdeling van uitstaande minicontainers. Hieruit blijkt dat 35% van de huishoudens twee 140 liter containers heeft en 52% heeft de kleinste gft-container maar de grootste (240 ltr.) restafvalcontainer. Ongeveer 3% van de huishoudens heeft een milieupas waarmee ze toegang hebben tot ondergrondse afvalcontainers. Figuur 4: Uitstaande containers per huishouden 60% 50% 40% 30% 20% 1x GFT140, 1x RST140 1x GFT140, 1x RST240 1x GFT240, 1x RST240 1x GFT240, 1x RST140 Milieupas Overig 10% 0% 35