Onderwerp: Project aanpak schadelijk alcoholgebruik in het kader van de nieuwe drank- en horecawetgeving.

Transcriptie

1 .. \\ RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Datum: Behandeld door: 20 mei 2014 A.G. van Meerten Afdeling / Team: SO/BMO Onderwerp: Project aanpak schadelijk alcoholgebruik in het kader van de nieuwe drank- en. Samenvatting: Op 27 maart 2012 heeft het college opdracht gegeven tot het uitvoeren van een pilot die leidt tot een integraal plan voor alcoholmatiging waarbij zowel aspecten van openbare orde als gezondheid worden meegenomen. In het plan moeten de mogelijkheden van preventie tot repressie worden beoordeeld. Aan de hand daarvan wordt een definitieve inzet voor de toezicht en handhaving bepaald. In de begroting is vanaf 2013 een bedrag van per jaar beschikbaar gesteld. Indien het integrale plan voor alcoholmatiging daartoe aanleiding geeft kan voorgesteld worden dit bedrag bij te stellen. Vooralsnog bestaat daar géén aanleiding toe. Jaarlijks zal worden beoordeeld of de inzet van het toezicht en de handhaving op dezelfde intensiteit zal moeten worden voortgezet. Vanuit preventie wordt het vanaf 2013 beschikbaar gestelde extra lokale budget besteed aan preventie bij sportverenigingen en evenementen. Voorts heeft de nieuwe drank- en horecawet een artikel 43a opgenomen waarin bepaald is dat de gemeenteraad voor 1 juli 2014 een preventie- en handhavingsplan alcohol moet vaststellen. Geadviseerd wordt de eindrapportage als addendum toe te voegen bij de nota gezondheidsbevordering en vast te stellen als het wettelijke vereiste alcoholmatigingsplan.

2 Purmerend, 20 mei 2014 Aan de gemeenteraad van Purmerend, Inleiding en probleemstelling: Per 1 januari 2013 is de drank- en (DHW) gewijzigd. De gemeente is verantwoordelijk voor de toezicht en handhavingstaken en krijgt meer bevoegdheden om maatregelen te treffen om schadelijk alcoholgebruik tegen te gaan. Bepaald moet worden hoe de gemeente Purmerend uitvoering gaat geven aan deze gewijzigde wetgeving. Op 27 maart 2012 heeft het college opdracht gegeven tot het uitvoeren van een pilot die leidt tot een integraal plan voor alcoholmatiging waarbij zowel aspecten van openbare orde als gezondheid zijn meegenomen. In het plan moeten de mogelijkheden van preventie tot repressie worden beoordeeld. Aan de hand daarvan wordt een definitieve inzet voor toezicht en handhaving bepaald. In de begroting is een bedrag van per jaar beschikbaar gesteld. Indien het integrale plan voor alcoholmatiging daartoe aanleiding geeft kan voorgesteld worden dit bedrag bij te stellen. Per 1 januari 2014 is de leeftijd waarop jongeren alcohol mogen drinken verhoogd van 16 naar 18 jaar. Daarnaast heeft de nieuwe drank- en horecawet een artikel 43a opgenomen waarin bepaald is dat de gemeenteraad voor 1 juli 2014 een preventie- en handhavingsplan alcohol moet vaststellen. Oplossingsrichtingen: Bijgaand treft u de eindrapportage aan van het project aanpak schadelijk alcoholgebruik in het kader van de nieuwe drank- en. Kortheidshalve wordt voor de inhoud daarnaar verwezen. De basis van de aanpak is gericht op preventie om een cultuuromslag bij jongeren, ouders en verzorgers te bewerkstelligen. Deze kan niet los worden gezien van een samenhangende inzet op de beide domeinen gezondheidsbevordering en toezicht- en handhaving. Gedurende de pilot heeft men elkaar binnen Purmerend weten te vinden of het nu gaat over informatie, gezondheid of handhaving. Niet alleen op gemeentelijk niveau maar ook in de stad met instellingen en alcoholverstrekkers. Het is belangrijk de komende tijd deze samenwerking te bewaken en voort te zetten vanuit de activiteiten rondom de uitvoering van de nota gezondheidsbevordering Organisatie van de toezicht- en handhavingstaak Op basis van de pilot en de eindrapportage wordt aanbevolen: Inrichtingen gemiddeld anderhalf keer per jaar te controleren en waar dat wenselijk is hercontroles uit te voeren. De bedrijven worden dan gemiddeld 3 maal per 2 jaar gecontroleerd. Bij ieder groter evenement, zoals bijvoorbeeld de harddraverij en het muziekfeest, toezicht laten plaatsvinden. Gebleken is dat bij evenementen de kans op overtredingen groot is. Voor het toezicht bij de zgn. natte horeca gebruik maken van een leeftijdgrenzenteam dat wordt ingehuurd. Medewerkers uit een leeftijdgrenzenteam vallen minder op tussen de bezoekers van de natte horeca. Een leeftijdgrenzenteam moet worden ingehuurd en kan worden ingezet bij locaties waarvan verwacht wordt dat daar minder stipt met de regels over alcoholverstrekking wordt omgegaan. blz. 2 van 5

3 Altijd terug te koppelen richting ondernemers en verenigingen over controles die zijn uitgevoerd. Ook als er geen overtredingen zijn geconstateerd. Het toezicht en de handhaving op het bezit van alcohol door jongeren beneden de 18 jaar, zou minder prioriteit kunnen krijgen. Omdat deze groep gevoelig is voor voorlichting, kan bij deze doelgroep primair ingezet worden op voorlichting via met name scholen. Handhaving zou secundair worden ingezet, bijvoorbeeld wanneer de jongeren ook overlast veroorzaken. Hiervoor is een beperkt aantal uren geraamd. De bovenstaande taakuitvoering sluit aan bij de uitgangspunten zoals deze zijn vastgelegd in de nota integrale handhaving In bijlage 2 staat het scenario uitgewerkt.. De kosten daarvan bedragen per jaar. Op grond daarvan kan worden volstaan met het huidige budget dat beschikbaar is voor het toezicht op de DHW, nl Jaarlijks zal worden beoordeeld of de inzet van het toezicht en de handhaving op dezelfde intensiteit zal moeten worden voortgezet Preventie De inzet van preventie wordt voortgezet waarbij duurzaamheid belangrijk is. Het normaal gaan vinden dat er geen alcohol wordt gedronken onder de 18 jaar een cultuuromslag betekent een cultuuromslag en dat kan een kwestie van jaren zijn. De preventieve activiteiten die door de GGDZW en Brijder worden uitgevoerd, vanuit onze regionale centrumfunctie, worden voortgezet. Het vanaf 2013 structureel extra beschikbaar gestelde bedrag voor preventie jeugd en alcohol wordt met name ingezet voor alcoholpreventie bij de sportverenigingen en bij evenementen. Wettelijk preventie-en handhavingsplan alcohol Voor wat betreft het wettelijk vereist preventie- en handhavingsplan alcohol dat voor 1 juli 2014 door de gemeenteraad moet zijn vastgesteld het volgende. De eisen waaraan dat beleidsplan moet voldoen staan of worden beschreven in een aantal stukken die zijn, en/of worden door de gemeenteraad vastgesteld. De eindrapportage van de pilot is daar aanvullend op. Conform de inventarisatie in de eindrapportage ( zie bijlage 1 van de rapportage)) wordt geconcludeerd dat dit voldoende is om aan de wettelijke eisen voor een beleidsplan te voldoen als de eindrapportage van het project door gemeenteraad wordt vastgesteld en deze als addendum bij nota gezondheidsbevordering wordt gevoegd. Meetbare doelstellingen: Voor wat betreft de toezicht- en handhavingsfunctie is de doelstelling dat er minder boetes worden opgelegd. De leeftijdsverhoging naar 18 jaar is per 1 januari 2014 ingegaan. Het is nu te vroeg om te overzien wat hiervan op den duur de consequenties zijn. Voor wat betreft de inzet van preventie wordt verwezen naar de doelstellingen en resultaten die staan opgenomen in de vastgestelde nota gezondheidsbevordering en de effectindicatoren die nog in de maatschappelijke opgave worden geformuleerd. Financiële consequenties: Voor wat betreft de toezicht- en handhavingstaak is structureel in de meerjarenprogrammabegroting een bedrag van opgenomen. In de financiële paragraaf van de nota gezondheidsbevordering staan de bedragen genoemd die structureel in de meerjarenprogrammabegroting staan opgenomen voor de (regionale) aanpak van schadelijk alcoholgebruik. blz. 3 van 5

4 Communicatie: Er is een projectpagina op de gemeentelijke website beschikbaar. Mede, ook in verband met de leeftijdswijziging naar 18 jaar met ingang van 2014, wordt de projectpagina nog voor onbepaalde tijd geactualiseerd. In het laatste kwartaal van 2014 wordt een laatste bijeenkomst georganiseerd.met name de vergunninghouders en instellingen die bij het project betrokken zijn geweest worden gevraagd dit te organiseren als bijeenkomst waarin hun ervaringen en positieve adviezen kunnen worden uitgewisseld. M o n ito ri n g/eva I u atie: De monitor wordt onder de paraplu van de monitoring van de nota gezondheidsbevordering meegenomen. Daarbij wordt zowel de jaarlijkse afwegingen in het kader van het Handhaving Uitvoering Programma (HUP) betrokken als de tussentijdse evaluatie van het Horecaconvenant en de effectindicatoren in de maatschappelijke opgave. Voorstel: 1 Akkoord te gaan met de beschreven taakuitvoering voor de organisatie van de toezicht en handhavingsfunctie conform het reeds daarvoor beschikbare budget. 3. Akkoord te gaan met de eindrapportage van het project; en 4.. De eindrapportage als addendum bij de nota gezondheidsbevordering te voegen en vast te stellen als preventie- en handhavingsplan alcohol op grond van artikel 43a van da DHW. Bijlagen: 1. Concept eindrapportage project aanpak schadelijk alcoholgebruik 2. Overzicht scenario toezicht- en handhavingsfunctie blz. 4 van 5

5 De raad van de gemeente Purmerend, gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 20 mei 2014 BESLUIT: 1. Akkoord te gaan met de beschreven taakuitvoering voor de organisatie van de toezicht en handhavingsfunctie conform het reeds daarvoor beschikbare budget. 2 Akkoord te gaan met de eindrapportage van het project; en 3 De eindrapportage als addendum bij de nota gezondheidsbevordering te voegen en vast te stellen als preventie- en handhavingsplan alcohol op grond van artikel 43a van de DHW. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering d.d. de griffier, de voorzitter, blz. 5 van 5

6 Bijlage 1 Concept eindrapportage project aanpak van schadelijk alcoholgebruik in het kader van de nieuwe drank- en ; tevens concept integraal plan voor preventie en handhaving alcohol als bedoeld in artikel 43 a DHW in samenhang met de nota gezondheidsbevordering , Inleiding, Per 1 januari 2013 is de drank- en gewijzigd. De gemeente is verantwoordelijk voor de toezicht en de handhavingstaken en krijgt meer bevoegdheden om maatregelen te treffen om schadelijk alcoholgebruik tegen te gaan. Bepaald moet worden hoe de gemeente Purmerend uitvoering gaat geven aan deze gewijzigde wetgeving. Daarbij is aangesloten bij het vastgestelde maatschappelijk beleidskader en de nota gezondheidsbevordering In deze laatste nota is de preventie van schadelijk alcoholgebruik onder jongeren als speerpunt benoemd. Bijgaande notitie betreft de concept eindrapportage van het project aanpak van schadelijk alcoholgebruik in het kader van de nieuwe drank- en. Na vaststelling door de gemeenteraad wordt de notitie als addendum bij de in 2013 vastgestelde nota gezondheidsbevordering gevoegd. Daarmee wordt voldaan aan de wettelijke eis om één keer in de vier jaar een integraal plan voor preventie en handhaving alcohol door de gemeenteraad te laten vaststellen Project Op 1 november 2012 is opdracht gegeven om in een project het besluit van Burgemeester en Wethouders d.d. 27 maart 2012 uit te werken. Dit besluit houdt in: In het kader van de nieuwe drank- en een integraal plan voor de aanpak van schadelijk alcoholgebruik op te maken waarin: de mogelijkheden van preventie voortvloeiende uit de nieuwe wetgeving in samenhang met het preventieve gezondheidsbevordering- en verslavingsbeleid worden beoordeeld; en de noodzakelijke inzet van toezicht en handhaving wordt beoordeeld. Op grond daarvan: wordt de definitieve inzet en prioritering van toezicht en handhaving bepaald; en worden aanvullende voorstellen gedaan om het schadelijk alcoholgebruik onder jongeren van 12 tot 21 jaar te verminderen. Uitgegaan wordt van de mogelijkheden die de nieuwe drank- en aan de gemeente biedt voor een integrale aanpak van preventie, toezicht en handhaving op het gebied van: Toezicht en handhaving: Geen alcoholverstrekking/verkoop onder de 16/18 1 jaar. Daarbij wordt het accent gelegd op samenwerking met de partners in het veld: de horeca, de paracommerciële instellingen en de detailhandel. 1 Per 1 januari 2014 is de leeftijd verhoogd van 16 naar 18 jaar

7 Preventie: De nieuwe drank- en biedt mogelijkheden op het gebied van preventie van schadelijk alcoholgebruik met name ten aanzien van de beperking in verstrekkingstijden; toegangsleeftijd horeca-inrichtingen, prijsacties en een verbod op happy hours. In de pilot wordt een afweging gemaakt om deze mogelijkheden eventueel te gebruiken. Daarbij wordt aangesloten op de doelstellingen in het (regionale) speerpunt schadelijk alcoholgebruik in nota gezondheidsbeleid Afbakening: In het kader van gezondheidsbevordering is de aanpak van schadelijk alcoholgebruik onder jongeren een (regionaal) speerpunt in het huidig gezondheidsbeleid. Op grond daarvan worden preventieve interventies uitgevoerd door de GGD en Brijder Verslavingszorg. In het kader van vermindering van overlast worden preventieve projecten voor alcoholmatiging onder jongeren uitgevoerd door Brijder/verslavingszorg op basis van het (regionale)verslavingsbeleid. Het project heeft zich beperkt tot de samenhang met vorengenoemde interventies en de bevoegdheden die de nieuwe drank- en aan gemeenten geeft om keuzes te maken op het gebied van preventie, toezicht en handhaving Integraliteit. De gemeente Purmerend heeft zich de afgelopen jaren ingezet op het voorkomen en terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren vanuit gezondheidsbevordering en verslavingsbeleid. Zowel in de voorgaande nota gezondheidsbevordering als in de huidige vastgestelde nota is de aanpak van schadelijk alcoholgebruik een speerpunt waarop diverse (wetenschappelijk bewezen) interventies worden ingezet. Met name de effecten van alcoholgebruik op hersenontwikkeling en schoolprestaties, geven reden tot zorg. Zo blijkt uit onderzoek dat bij jongeren met een alcoholprobleem minder hersenactiviteit zichtbaar is. Jongeren die veel hoeveelheden per gelegenheid drinken presteren slechter in taken die te maken hebben met geheugen, plannen en zelfcontrole. (Hageman 2010). Daarnaast is de gemeente per 1 januari 2013 verantwoordelijk geworden voor het toezicht en de handhaving op alcoholgebruik onder jongeren onder de 16 respectievelijk ingaande 1 januari jaar. Voorheen was dat de Voedsel- en Warenautoriteit. In verband met de extra benodigde uren voor opleidingen is in 2013 de inzet van het aantal uren beperkt tot 400 uur juridische handhaving en 683 uur voor het toezicht. Vier handhavers zijn opgeleid. Voor 2014 zijn 400 uur juridische handhaving en 2000 uur voor het toezicht geraamd. Dit is meer omdat de inzet van extra uren voor het volgen van de opleiding in 2014 niet van toepassing is. In dit plan gaat het om de verbinding tussen deze 2 vorengenoemde domeinen. In de nota gezondheidsbevordering is het model van Lalonde gebruikt als basis voor integraal beleid. Tot het domein van de toezicht- en handhavingsfunctie kunnen we de in het model van Lalonde beschreven factoren " inrichting van de omgeving" en "regelgeving en handhaving" rekenen. De factoren voorlichting, educatie, signalering, advies en ondersteuning behoren tot het domein van preventie ( gezondheidsbevordering en verslavingsbeleid). De basis van de aanpak is gericht op preventie om een cultuuromslag bij jongeren, ouders en verzorgers te bewerkstelligen. Deze kan niet los worden gezien van een samenhangende inzet op de beide genoemde domeinen gezondheidsbevordering en de toezicht- en handhaving.

8 2. Resultaten uit de pilot 2.1. Inzicht in de problematiek In de vastgestelde nota gezondheidsbevordering staan op pagina 10 de cijfers opgenomen over het alcoholgebruik onder jongeren in Purmerend. Op pagina 17 tot en met 20 staat beschreven wat de regionale en lokale doelstellingen zijn om het gebruik van schadelijk alcoholgebruik te voorkomen. De nota gezondheidsbevordering is te vinden op de gemeentelijke website of door te klikken op: nota. Mystery guest onderzoek Om een representatief beeld te krijgen van de verkrijgbaarheid van alcoholhoudende drank voor jongeren tot 16 jaar in Purmerend is in 2012 en in 2013 een nalevingsonderzoek gehouden. De onderzoeken hebben zowel in 2012 als in 2013 plaatsgevonden bij dezelfde gelegenheden, te weten: acht supermarkten twee slijterijen en één avondwinkel vier sportgelegenheden één snackbar drie horecagelegenheden. De percentages van het onderzoek uit 2012 en uit 2013 zijn naast elkaar gezet per gelegenheid of zaak. Voor wat betreft de supermarkten is er gemiddeld een flink verschil met 2012: toen kreeg 76% de alcohol gewoon mee tegen 28% dit jaar. Ook de slijterijen en de avondwinkel deden het beter: in % in %. De horeca doet het iets beter als het gaat om het vragen naar leeftijd en ID. Het percentage geslaagde aankopen in de horeca blijft echter hetzelfde: 87.5% krijgt de alcohol gewoon mee. In 2013 was elke aankooppoging raak in de cafetaria. Alle jongeren kregen de alcohol mee zonder vragen over leeftijd of ID. Een tegenvaller omdat vorig jaar maar een derde van de aankooppogingen slaagde. In de sportkantines kon de groep jongeren in 2012 zonder één keer een ID te laten zien, alcohol kopen. Ook landelijke onderzoeken laten zien dat het in sportkantines het makkelijkst is om alcohol te kopen als je jonger bent dan 16 jaar. In 2013 is één keer gevraagd naar de leeftijd en ook naar een ID maar toch werd de alcohol daarna verkocht. In de sportkantines 12 slaagden alle jongeren net als in 2012 in 2013 erin de alcohol mee te krijgen. De rapportages zijn terug te vinden op de projectpagina De sportverenigingen zijn zich bewust dat het moeilijk is om het verbod op schenken onder de 18 jaar op te volgen maar zijn allen van goede wil. Met ondersteuning door Spurd en de Sportraad zijn diverse sportverenigingen bezig zoveel mogelijk op orde te brengen. De ene sportvereniging is daar verder in dan de andere. Het ondertekenen van een convenant ( zie onder 2.3 ) is een stap in de goede richting. Controles in het kader van de drank- en horecawet De handhavers hebben in totaal 203 controles in de periode februari - december 2013 in het kader van de Drank- en Horecawet uitgevoerd. Boeterapport bij evenementen: 2 Boeterapport bij supermarkten: 1 Boeterapport bij slijterijen: 2

9 Boeterapport bij natte horeca: 5 Op verzoek van met name de supermarkten krijgen de vergunninghouders schriftelijk bericht als uit een gehouden controle blijkt dat er geen verstrekkingen aan jongeren onder de 18 jaar zijn geconstateerd. 2.2 Regierol naar alcoholverstrekkers Zowel vanuit gezondheidsbevordering als vanuit toezicht en handhaving is geïnvesteerd in draagvlak en betrokkenheid. In een druk bezochte startbijeenkomst is voorlichting gegeven en informatie gedeeld. Er is een actueel bijgewerkte projectpagina op de gemeentelijke website aanwezig: Supermarkten Alle supermarkten zijn bezocht. Daaruit is met name naar voren gekomen dat de supermarkten veel behoefte hebben aan één op één informatie vanuit toezicht en handhaving. De wetgeving is voor hen niet altijd duidelijk en contact daarover wordt gewaardeerd. De wens is uitgesproken om hen te informeren als controles in de supermarkt goed verlopen zonder dat er gehandhaafd hoeft te worden. De supermarkten hebben geen behoefte aan een vanuit de gemeente opgelegde regel ten aanzien van prijsacties en zeggen daar zelf hun verantwoording in te nemen. Zie voor een verslag de projectpagina. Slijterijen Tijdens de startbijeenkomst is een voorlichting gegeven over het landelijk bij slijterijen veel ingezette instrument "age-viewer". ( zie : Horeca Het HOP ( horeca overleg Purmerend) vindt structureel plaats en is door de projectleider een aantal keren bijgewoond. Sportverenigingen Zowel de sportraad als Spurd hebben door directe contacten met Brijder Verslavingszorg en de GGDZW een relatie opgebouwd. Men weet elkaar te vinden. Zorginstellingen De welzijnsinstellingen en beheerders zijn geïnformeerd. In de praktijk bleek het onduidelijk wanneer een paracommerciële instelling nu wel of niet bepaalde activiteiten mag organiseren zonder dat dit concurrerend is voor de commerciële horeca. Het gaat daarbij met name om zorginstellingen die feesten en partijen aanbieden voor ouderen uit de wijk. Met name worden deze signalen over oneerlijke mededinging ontvangen vanuit de Koninklijke Nederlandse Horecabond. Vanuit onze regierol worden beide partijen geïnformeerd wat wel en niet wettelijk is toegestaan. Jeugd Onder de jeugd in Purmerend is een enquête uitgezet met daarin de centrale vraag hoe zij het schadelijk zijn van alcoholconsumptie en de nieuwe wetgeving daarover, ervaren. Uit de enquête is naar voren gekomen dat jongeren met name voorlichting en informatie aan hen door hun ouders en door de school als belangrijk zien en verwachten daarin geen directe rol van de gemeente. Alcoholconsumptie wordt gezien als "eigen verantwoordelijkheid". Als ze weten dat er gehandhaafd wordt dan is het vanzelfsprekender om geen alcohol te drinken onder de 18 jaar. Jongeren zijn gevoelig voor voorlichting over hersen- en gezondheidsschade. In het rapport zijn de volgende aanbevelingen gedaan: bevorder de uitvoering van de leeftijdscontroles door alcoholverkopers;

10 richt voorlichting niet alleen op jongeren, maar vooral ook op ouders geef voorlichting over gezondheids- of hersenschade boetes aan jongeren zijn het sluitstuk van beleid. Het volledige rapport is te vinden op de gemeentelijke website onder publicaties De inzet van preventie In de nota gezondheidsbevordering staan de structureel uitgevoerde (regionale) preventie activiteiten beschreven. Extra structurele middelen Zoals in de nota gezondheidsbevordering staat opgenomen is er bij de begroting vanaf 2013 een structureel bedrag ad beschikbaar gesteld voor de preventie van schadelijk alcoholgebruik onder jongeren. Dit bedrag is in 2013 besteed aan projectactiviteiten waaronder de startbijeenkomst, het nalevingonderzoek, een extra informatieavond met acteurs voor de sportverenigingen, portokosten voor de enquête onder jongeren en voorlichting en promotiemateriaal. Voor 2014 wordt nog een projectmatige realisatie door de instellingen ingediend. Daarbij nemen zij de nota gezondheidsbevordering en de resultaten uit het project als uitgangspunt voor de invulling. Vooralsnog is investeren in de sportverenigingen en evenementen een eerste optie. Vanaf 2015 wordt dit budget gerealiseerd binnen de maatschappelijke opgave 3B van het maatschappelijk beleidskader. Leefstijlcontact voor adolescenten In het gemeentefonds wordt vanaf 2013 financiën ontvangen voor een zgn. contactmoment leefstijl voor adolescenten. De GGDZW organiseert dit binnen de Jeugdgezondheidszorg met digitale vragenlijsten. Daaruit vindt eventueel preventieve doorverwijzing plaats voor kwetsbare jongeren ondermeer op het gebied van alcoholgebruik. Deze preventieve doorverwijzing wordt door de instellingen gerealiseerd en in de praktijk moet blijken of er eventuele witte vlekken zijn die nader moeten worden ingevuld. De in de nota gezondheidsbevordering genoemde 5 minuten extra voorlichting over alcohol in periodiek geneeskundig onderzoek voor alle leerlingen en hun ouders loopt regionaal door tot en met In 2012 heeft de VU onderzoek gedaan naar deze interventie. Binnenkort verwachten wij van dat onderzoek een samenvatting door de GGDZW. De resultaten laten in ieder geval zien dat de 5 minuten extra aandacht voor alcohol effect heeft op de eigen effectiviteit van de ouders ten aanzien van het gesprek voeren met hun kind over alcohol. De uitbreiding naar klas 2 in het VO vanaf 2016 is nu mede afhankelijk van de resultaten uit het nieuwe leefstijlcontact voor adolescenten. Investeren in ouderparticipatie Vanuit Brijder verslavingszorg is aangegeven dat met name het betrekken van ouders nadat hun kind opgenomen is geweest vanwege een (vermeende) alcoholintoxatie goed werkt. Daarnaast zien zij dat er bij ouders die geconfronteerd worden met het drinken van hun kind veel belangstelling is voor de trainingen "Hellup mijn kind kan niet zonder". In 2013 is geprobeerd ouders te bereiken voor een voorlichtingsavond over "alcohol en jongeren" door de sportverenigingen. De opkomst viel tegen. In de praktijk blijven toch de voorlichtingsavonden georganiseerd door de ouderraad op scholen de meeste ouders trekken. Zowel Brijder als de GGDZW blijven de betrokkenheid van ouders stimuleren. Scholen In de doelstellingen tot 2016 op het gebied van gezondheidsbevordering doen alle basisscholen mee aan een activiteit gericht op alcohol voor kinderen in de bovenbouw en hun ouders. De scholen in het voortgezet onderwijs geven aandacht aan alcoholmatiging bijvoorbeeld door PAS ( preventie alcoholgebruik scholieren). Het aanbod aan preventieve voorlichting in het onderwijs is groot. Van alcohol, overgewicht,

11 schulden, duurzaamheid, en anti-pesten we willen met zijn allen veel van het onderwijs. Het onderwijs maakt daarin zelf haar keuze. De GGDZW heeft eind 2013 alle scholen benadert of zij aandacht gaan en/of willen besteden op het gebied van alcoholmatiging. 56% van de scholen in de bovenbouw schenkt al aandacht aan alcoholmatiging en 25% heeft aangegeven dat te willen gaan doen. In het Voortgezet onderwijs doen alle scholen iets en in het speciaal onderwijs 75% van de scholen. Convenant sportverenigingen Op 13 januari 2014 is op initiatief van de sportraad door de sportverenigingen een convenant ondertekend met gemeente, Brijder verslavingzorg, GGDZW en Spurd over de aanpak van schadelijk alcoholgebruik onder jongeren. Zie deze website voor het convenant: Evenementen Bij de intake voor een evenement wordt voortaan aan de hand van vragenlijsten door de evenementencoördinator structureel gevraagd hoe men denkt het schenken aan jongeren onder de 18 jaar te voorkomen en of zij daar ondersteuning bij nodig hebben. Bij de intake wordt gewezen op het nut van de inrichting van de schenkgelegenheid en het gebruiken van informatiemateriaal als tapruiters, stickers, posters en dergelijk. Uit de praktijk blijkt dat het gebruik van dit materiaal drempelverhogend werkt. Happy hours / openings- en sluitingstijden In het in 2013 opnieuw vastgestelde horecaconvenant ( zie projectpagina) is een verbod op happy hours afgesproken en zijn de openings-en sluitingstijden vastgelegd. Als voorlichtingsmateriaal is een schenkkaart beschikbaar waarop men de tijden waarop geschonken wordt, kan melden. Leeftijdsverhoging De ondergrens in het horecaconvenant onder artikel 3.2.b wordt gehandhaafd en t.z.t. meegenomen in de evaluatie van het horecaconvenant. Het horecaconvenant is overeengekomen op 13 april 2013 en wordt een keer in de 5 jaar geëvalueerd. Prijsacties Uit de enquête onder supermarkten kwam naar voren dat zij geen behoefte hebben aan een vanuit de gemeente opgelegde regel ten aanzien van prijsacties. Zij willen zelf hun verantwoording daarin nemen. 2.4 Resultaten van het feitelijke toezicht en de handhaving Er moet een keuze worden gemaakt over de aard en omvang van het toezicht op de Drank- en Horecawet (DHW) de komende jaren. Door middel van toezicht en een mystery guest onderzoek is in beeld gebracht op welke aandachtspunten nadruk kan worden gelegd bij het toezicht. Ook de resultaten uit de voorlichting en enquête onder jeugd geven informatie over accenten die kunnen worden gelegd bij het toezicht. Uit de preventieve acties en het uitgevoerde toezicht zijn enkele conclusies te trekken die richting kunnen geven aan de inzet van het toezicht: Voorlichting is met name effectief richting de jeugd. Jeugd is gevoelig voor uitleg over schade voor de gezondheid. Voorlichting voor de jeugd verdient blijvend aandacht, omdat deze groep steeds wijzigt. Aanbevolen wordt de voorlichting niet alleen op jongeren te richten maar vooral ook op de ouders. Voorlichting richting ondernemers is effectief geweest. Ondernemers zijn inmiddels behoorlijk op de hoogte van de regels die gelden in het kader van de DHW en de bijbehorende lokale verordeningen. Er kan nu worden volstaan met minder inzet op

12 voorlichting richting deze groep. Een goed contact tussen toezichthouders en ondernemers en instellingen bevordert het naleefgedrag. Het terugmelden over controles waarbij geen overtredingen zijn geconstateerd wordt gewaardeerd en heeft bovendien een preventieve werking. Tijdens het mystery guest onderzoek bleek zowel bij supermarkten, slijterijen, natte- en droge horeca als para commerciële horeca veel mis te zijn. Na herhaalde controle is het naleefgedrag bij supermarkten verbeterd. Aandacht blijft echter nodig. Toezicht door gemeentelijke toezichthouders bij de natte horeca is minder effectief gebleken, doordat de toezichthouders opvallen tussen het uitgaanspubliek. Bij de para commerciële horeca geldt dat het bestuur van de verenigingen vaak wel positief staat tegenover naleving van de regels van de DHW. Nagenoeg alle besturen van de sportverenigingen hebben een convenant daarover getekend. In de praktijk blijkt het echter lastig te zijn de regels na te leven. Dit komt met name doordat veel vrijwilligers achter de bar staan. Bij de para commerciële horeca kunnen de toezichthouders hun werk goed uitvoeren doordat zij niet opvallen tussen de bezoekers. Hoewel maar een beperkt aantal evenementen is gecontroleerd, is duidelijk dat bij evenementen het risico op overtredingen groter is. Er is op basis van de ervaringen (nog) geen branche (supermarkten, slijterijen, droge horeca, natte horeca, evenement, of para commerciële horeca) aan te wijzen, waarbij een minder streng toezichtregime kan gelden. Leeftijdsverhoging naar 18 jaar Met ingang van 2014 is de leeftijd waarop jongeren alcohol mag mogen kopen verhoogd van 16 naar 18 jaar. Omdat de pilot in 2013 is uitgevoerd zijn de effecten van deze maatregel in de uitgevoerde pilot niet meegenomen. De regel brengt met zich mee dat jongeren die vorig jaar nog alcohol konden verkrijgen dat nu niet meer kunnen (de 16 - en 17 jarigen). Het is mogelijk dat jongeren buiten de horeca om aan alcohol zullen proberen te komen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid dat jongeren meer thuis of op openbare locaties alcohol zullen gaan nuttigen. De effecten van de maatregel moeten worden afgewacht Organisatie van de toezicht en handhavingsfunctie (afhankelijk van keuze raadsbehandeling voor dit moment scenario 1 opgenomen) Beschikbare documenten: Handhavinguitvoeringsprogramma Purmerend: Ieder jaar wordt een handhavingsuitvoeringsprogramma Purmerend (HUP) vastgesteld. Het toezicht en de handhaving van de DHW voor dat jaar is hierin integraal opgenomen. APV: De verplichte regels van de nieuwe Drank- en Horecawet ter voorkoming van oneerlijke mededinging, alsmede het instrument schorsing, zijn in 2013 met een wijziging in de APV juridisch verankerd. Nota uitvoeringsregels handhaving horeca- en alcoholverstrekkers Purmerend 2013: Hierin is het uitvoeringskader voor de uitvoering van de toezicht- en handhavingstaak bij de horeca- en alcoholverstrekkers vastgelegd. Deze nota wordt in de loop van 2014 geëvalueerd en indien nodig bijgesteld. Op basis van het bovenstaande wordt aanbevolen: inrichtingen gemiddeld anderhalf keer per jaar te controleren en waar dat wenselijk is hercontroles uit te voeren. De bedrijven worden dan gemiddeld 3 maal per 2 jaar gecontroleerd. daarnaast zou bij ieder groter evenement, zoals bijvoorbeeld de harddraverij en het muziekfeest, toezicht moeten plaatsvinden. Gebleken is dat bij evenementen de kans

13 op overtredingen groot is. voor het toezicht bij de zgn. natte horeca zou gebruik kunnen worden gemaakt van een leeftijdgrenzenteam dat wordt ingehuurd. Medewerkers uit een leeftijdgrenzenteam vallen minder op tussen de bezoekers van de natte horeca. Een leeftijdgrenzenteam moet worden ingehuurd en kan worden ingezet bij locaties waarvan verwacht wordt dat daar minder stip met de regels over alcoholvertrekking wordt omgegaan. altijd terug te koppelen richting ondernemers en verenigingen over controles die zijn uitgevoerd. (Ook als geen overtredingen zijn geconstateerd.) het toezicht op het bezit van alcohol door jongeren beneden de 18 jaar, zou minder prioriteit kunnen krijgen. Omdat deze groep gevoelig is voor voorlichting, kan bij deze doelgroep primair ingezet worden op voorlichting via met name scholen. Handhaving zou secundair worden ingezet, bijvoorbeeld wanneer de jongeren ook overlast veroorzaken. Hiervoor is een beperkt aantal uren geraamd. De bovenstaande taakuitvoering sluit aan bij de uitgangspunten zoals deze zijn vastgelegd in de nota integrale handhaving Bovenstaand scenario impliceert dat met de toezichtstaak DHW de kosten zijn gemoeid zoals weergegeven in onderstaand schema. Met dit scenario met een totaal bedrag van kan worden volstaan met het huidige budget dat beschikbaar is voor het toezicht op de DHW, nl Kosten gemoeid met de toezichtstaak DHW scenario 1 Wat Toelichting kosten Opleiding en competenties Jaarlijkse kosten voor scholing en training van 6 toezichthouders en 1 juridisch medewerker a 750 p.p. Uitrusting toezichthouders Geen extra kosten nodig. De medewerkers zijn in bezit van de benodigde middelen 1,15 fte toezichthouder** Loonkosten toezichthouders schaal 7 inclusief toeslagen: Loonkosten: * Toeslag inhoudelijke taakverzwaring: Toeslag avond/weekend: Totaal per fte: Toezicht + afhandeling drankbezit jeugd: 60 uur Uitvoering 1,5 x per jaar toezicht bij: 18 supermarkten a 3,5 uur 14 slijterijen a 3,5 uur 190 horecabedrijven a 3,5 uur 40 para commerciële horeca a 4 uur Toezicht bij 11 evenementen a 8 uur Tijdsbesteding gebaseerd op ervaringscijfers 2013, inclusief opmaken boeterapporten en hercontroles * excl. overhead, want deze is al betaald. Voor de taken die de toezichthouders tgv de kwantitatieve taakverzwaring niet meer uitvoeren worden andere toezichthouders ingehuurd, waarvoor geen overhead wordt betaald. 0,34 fte juridisch medewerker** Loonkosten juridisch medewerker schaal 10 incl. overhead: Loonkosten: Overhead: ca Totaal per fte: Inzet leeftijdgrenzenteams Uitgaande van afhandeling van 30 boeterapporten a 12 uur en 100 uur voor afstemming, uitvoeringsbeleid, juridische check en jaarverslag. Eea op basis van inschatting. 5 x inzet leeftijdgrenzenteam ten bate van toezicht bij natte horeca a 750 Toezicht bij 3 bedrijven per avond; dus 15 bedrijven totaal. 3750

14 1 fte = 1350 eff. productieve uren Projectresultaat In de projectopdracht is vastgelegd dat in een eindverslag : de resultaten van de pilot, en de verwachtingen van de inzet van preventie worden gebundeld met: de resultaten van het feitelijk toezicht en handhaving. Deze eindrapportage dient als basis voor het vaststellen van het benodigde ambitieniveau voor het toezicht en de (juridische) handhaving van de Drank- en Horecawet en de benodigde capaciteit voor de komende jaren. Zoals gesteld in paragraaf 2.5. wordt de inzet bepaald op fte 1,15 toezichthouder, 0,34fte juridisch medewerker en middelen voor opleiding en uitrusting. Daarnaast wordt een bedrag begroot voor het in totaal 5 x inzetten van een leeftijdengrenzenteam. Op verzoek van de supermarkten wordt er geen beperking in prijsacties opgelegd. In het horecaconvenant is het verbod op happy hours opgenomen. Er komt geen leeftijdsverhoging voor de toegang of wijziging van de sluitingstijd in de horeca en dit besluit wordt meegenomen in de monitor van het horecaconvenant. Voor wat betreft de facultatieve bepalingen van de drank- en horecawet kan worden geconcludeerd dat er op dit moment geen aanleiding is om bij verordening nadere regels vast te leggen. De huidig in de APV opgenomen bepalingen met betrekking tot oneerlijke mededinging en het instrument schorsing zijn afdoende. Een bijkomend resultaat van het project is dat men binnen Purmerend elkaar gedurende de pilot heeft weten te vinden of het nu gaat over informatie, gezondheid of handhaving. Niet alleen op gemeentelijk niveau maar ook in de stad met instellingen en alcoholverstrekkers. Het is belangrijk de komende tijd deze integrale samenwerking te bewaken en voort te zetten vanuit de uitvoering van de nota gezondheidsbevordering. Daarnaast biedt de eindrapportage van het project voldoende informatie om samen met de in onder 4 genoemde stukken samengevoegd te worden tot een door de gemeenteraad vast te stellen wettelijk verplicht preventie- en handhavingplan alcohol. Wettelijk vereist beleidsplan Voor 1 juli 2014 moet op grond van artikel 43 a van drank- en horecawet door de gemeenteraad een preventie- en handhavingplan alcohol worden vastgesteld. Het wordt van belang geacht dat gemeenten, los van de landelijke prioriteiten op grond van de Wet Publieke Gezondheid, hun alcoholpreventie- en handhavingsbeleid verankeren in een beleidsplan: Artikel 43 a luidt als volgt: "1. De gemeenteraad stelt voor de eerste maal uiterlijk 1 juli 2014 en daarna telkens voor een periode van ten hoogste vier jaren, een preventie- en handhavingplan alcohol vast. Het plan kan tussentijds worden gewijzigd. 2. Het plan bevat de hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet. 3. In het plan wordt in ieder geval aangegeven: a. wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol;

15 b. welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma's als bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel d, van de Wet Publieke Gezondheid; c. de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen; d. welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden". De punten a,b,c, en d staan of worden beschreven in een aantal stukken die zijn, en/of worden door de gemeenteraad vastgesteld. De eindrapportage van de pilot is daar aanvullend op. Conform de opsomming in bijlage 1 zijnde de inventarisatie van wat er is wordt geconcludeerd dat dit voldoende is om aan de wettelijke eisen voor een beleidsplan te voldoen als de rapportage van het project door gemeenteraad wordt vastgesteld en deze als addendum bij nota gezondheidsbevordering wordt gevoegd. De monitor wordt onder de paraplu van de monitoring van de nota gezondheidsbevordering meegenomen. Daarbij wordt zowel de jaarlijkse afwegingen in het kader van het Handhaving Uitvoering Programma (HUP) betrokken als de evaluatie van het Horecaconvenant. Voor wat betreft het maatschappelijk beleidskader wordt de maatschappelijke opgave la aangevuld met de toevoeging bij het speerpunt aanpak schadelijk alcoholgebruik: inzet van preventie en het bereiken van cultuuromslag om de inzet van toezicht en handhaving zo beperkt mogelijk te houden. 5. Samenvatting Gedurende de pilot heeft men zich binnen Purmerend elkaar weten te vinden of het nu gaat over informatie, gezondheid of handhaving. Niet alleen op gemeentelijk niveau maar ook in de stad met instellingen en alcoholverstrekkers. Het is belangrijk de komende tijd deze integrale samenwerking te bewaken en voort te zetten. Het benodigde ambitieniveau voor het toezicht en de (juridische) handhaving van de Drank- en Horecawet en de benodigde capaciteit is vastgesteld. Er kan worden volstaan met het huidige budget dat beschikbaar is voor het toezicht op de DHW, namelijk Voor wat betreft de facultatieve bepalingen van de drank- en horecawet kan worden geconcludeerd dat er op dit moment geen aanleiding is om bij verordening nadere regels vast te leggen. De inzet van preventie wordt voortgezet waarbij duurzaamheid belangrijk is omdat het normaal gaan vinden dat er geen alcohol wordt gedronken onder de 18 jaar een cultuuromslag betekent en dat kan een kwestie van jaren zijn. Daarin spelen de ouders een belangrijke rol.

16 Bijlage 1 Het wettelijk beleidsplan preventie- en handhavingplan alcohol op grond van artikel 43a DHW heeft een aantal voorwaarden, In onderstaande tabel wordt nagegaan of voldaan wordt aan deze voorwaarden door gebruik te maken van reeds aanwezige baleidsdocumenten. Artikel 43 lid 3. In het plan wordt in ieder geval aangegeven: a. wat de doelstellingen zijn van het preventie- en handhavingsbeleid alcohol; b. welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma's als bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel d, van de Wet Publieke Gezondheid; c. de wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen; d. welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden". Nota,programma ed. a. wat de doelstellingen zijn b. welke acties preventie c. wijze van handhaven d. welke resultaten 1. Maatschappelijk Beleidskader 2012 vastgesteld door gemeenteraad (dynamisch) 2. Nota gezondheidsbevordering vastgesteld door gemeenteraad ( 4 jaar) 4. Nota integrale Handhaving Purmerend (4 jaarlijks) 5. Nota uitvoeringsregels Handhaving Horeca- en Alcoholverstrekkers Purmerend 2013(jaarlijks evaluatie en bijstelling) 6.Uitvoeringsprogramma handhaving Vastgesteld door college (jaarlijks) 6. Evaluatieverslag handhaving(jaarlijks) 7. Algemene Plaatselijke Verordening 2003 (APV) vastgesteld door gemeenteraad (dynamisch) 8. Nota integrale handhaving vastgesteld door college (4 jaarlijks) 9. Regeling ontheffing sluitingsuren 2011 door college vastgesteld (dynamisch) 10. Horecaconvenant 2013 met burgemeester overeengekomen (5 jaarlijks) 11. Uitvoeringsbesluit APV aanwijzing gebieden waar alcohol verboden is vastgesteld door college ( dynamisch) 12. Uitvoeringsprogramma Brijder verslavingszorg vastgesteld door collega (jaarlijks)

17 Bijlage 2. Scenario voor de taakuitvoering toezicht-en handhavingsfunctie Kosten gemoeid met de toezichtstaak DHW scenario 1 Wat Toelichting kosten Opleiding en competenties Jaarlijkse kosten voor scholing en training van 6 toezichthouders en 1 juridisch medewerker a 750 p.p. Uitrusting toezichthouders Geen extra kosten nodig. De medewerkers zijn in bezit van de benodigde middelen 1,15 fte toezichthouder** Loonkosten toezichthouders schaal 7 inclusief toeslagen: Loonkosten: * Toeslag inhoudelijke taakverzwaring: Toeslae avond/weekend: Totaal per fte: Toezicht + afhandeling drankbezit jeugd: 60 uur Uitvoering 1,5 x per jaar toezicht bij: 18 supermarkten a 3,5 uur 14 slijterijen a 3,5 uur 190 horecabedrijven a 3,5 uur 40 para commerciële horeca a 4 uur Toezicht bij 11 evenementen a 8 uur Tijdsbesteding gebaseerd op ervaringscijfers 2013, inclusief opmaken boeterapporten en hercontroles * excl. overhead, want deze is al betaald. Voor de taken die de toezichthouders tgv de kwantitatieve taakverzwaring niet meer uitvoeren worden andere toezichthouders ingehuurd, waarvoor geen overhead wordt betaald. 0,34 fte juridisch medewerker** Loonkosten juridisch medewerker schaal 10 incl. overhead: Loonkosten: Overhead: ca Totaal per fte: Inzet leeftijdgrenzenteams Uitgaande van afhandeling van 30 boeterapporten a 12 uur en 100 uur voor afstemming, uitvoeringsbeleid, juridische check en jaarverslag. Eea op basis van inschatting. 5 x inzet leeftijdgrenzenteam ten bate van toezicht bij natte horeca a 750 Toezicht bij 3 bedrijven per avond; dus 15 bedrijven totaal ** 1 fte = 1350 eff. productieve uren