Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Samenleving BOW/ RIS oktober Resultaten vrijwilligersbeleid

Transcriptie

1 Wethouder van Jeugd, Welzijn en Sport drs. K.P. Klein Gemeente Den Haag De voorzitter van Commissie Samenleving BOW/ RIS oktober 2013 Resultaten vrijwilligersbeleid Geachte voorzitter, Vrijwilligers zijn ontzettend belangrijk. Dit is één van de belangrijke pijlers uit het Haagse coalitieakkoord Aan de slag : gedeelde verantwoordelijkheid en volwaardige participatie, een Den Haag waar iedereen meedoet en iedere Hagenaar actief is. Dat dit thema niets aan actualiteit heeft ingeleverd blijkt uit het hoofdonderwerp van de troonrede van dit jaar: de participatiemaatschappij. Vrijwilligerswerk vormt immers een onmisbare schakel in de overgang van een verzorgingsstaat naar deze participatiemaatschappij. Bewoners leveren een grote en actieve bijdrage aan de stad en geven op deze manier concreet invulling aan hun verantwoordelijkheid voor de samenleving. Of het nu gaat om dat 17 jarig meisje dat iedere zaterdagochtend de scoutingopkomst in goede banen leidt, de gepensioneerde man op de wijkbus, de gastvrouwen in de zorginstellingen of de vrijwilligers bij het hospice, ze zijn ons allemaal veel waard. De vrijwillige inzet voor en door Hagenaars is bijzonder en geen vanzelfsprekendheid. In het voorjaar van 2011 ben ik daarom gestart met het Aanvalsplan Vrijwilligers. Via deze brief informeer ik u over de resultaten van het vrijwilligersbeleid en het Aanvalsplan Vrijwilligerswerk. Het Aanvalsplan Vrijwilligers: doelstelling bereikt Met het Aanvalsplan Vrijwilligers stimuleert de gemeente Den Haag vrijwilligerswerk met gerichte activiteiten. Het doel van het Aanvalsplan Vrijwilligerswerk is dat in % van de Hagenaars zich inzet als vrijwilliger. Bij de start van het Aanvalsplan Vrijwilligers was het percentage Hagenaars dat vrijwilligerswerk verricht 18% procent. Het percentage vrijwilligers wordt jaarlijks via de stadsenquête gemeten. Uit de laatste meting van de stadsenquête (medio 2013) blijkt dat het percentage Hagenaars dat vrijwilligerswerk verricht 27% bedraagt. Hiermee is de doelstelling van het Aanvalsplan Vrijwilligers ruimschoots bereikt. Onderstaande tabel geeft de stijging van het aantal vrijwilligers in de afgelopen jaren weer. D. Honigh

2 BOW/ % vrijwilligers in Den Haag 29% 27% 25% 23% 21% % vrijwilligers in Den Haag 19% 17% 15% Succesvolle aanpak Binnen het Aanvalsplan Vrijwilligers worden verschillende activiteiten en projecten uitgevoerd gericht op het waarderen en stimuleren van vrijwilligerswerk, het bevorderen van bekendheid en deskundigheid, het behouden en uitbreiden van vrijwilligers voor organisaties die al met vrijwilligers werken en het aanboren van nieuw potentieel. Deze aanpak is op veel terreinen succesvol gebleken. Drempels wegnemen: vrijwilligerswerk de ruimte, bezuinigingen teruggedraaid Vrijwilligers krijgen maximaal de ruimte bij de uitvoering van hun werk. Dit betekent dat mogelijke drempels zoveel mogelijk zijn weggenomen en vrijwilligers zoveel mogelijk worden ondersteund. Zo worden onkosten voor vrijwilligers, zoals de Verklaring omtrent het Gedrag, vergoed en is de financiële ruimte die initiatieven van vrijwilligers mogelijk maken vergroot. De generieke taakstelling van 7,7% op alle gemeentelijke subsidies is voor het sociaal-cultureel vrijwilligerswerk teruggedraaid. En subsidieverzoeken van vrijwilligersorganisaties krijgen voorrang boven subsidieverzoeken met een professioneel karakter. Ook op stadsdeelniveau worden vrijwilligers initiatieven constructief tegemoet getreden, zowel in subsidievorm als in ondersteuning met praktische hand en spandiensten van onze medewerkers. De door de gemeente gesubsidieerde welzijnsorganisaties (HWO s) richten zich sinds 2012 ook primair op het ondersteunen van vrijwilligers en het begeleiden van vrijwilligersinitiatieven. Dit is een grote verandering in de manier van werken. Geen eigen professioneel aanbod meer, maar ondersteuning en activering van vrijwilligers. Deze ondersteuning vindt plaats in de vorm van advisering, het leggen van contacten, het bieden van begeleiding en training. Via PEP kunnen vrijwilligers daarnaast uit een aanbod van 50 verschillende trainingen kiezen. De HWO s werkten in 2012 met vrijwilligers en dit aantal zal in de komende jaren groeien. Daarnaast spelen de HWO s een belangrijke rol bij het werven van vrijwilligers, ook voor andere organisaties. In vijf van de acht stadsdelen beschikken de HWO s daarom over een decentrale vacaturebank met vrijwilligersaanbod in de eigen omgeving. Dit wordt in de overige drie stadsdelen in 2013 nog geïmplementeerd. Ondersteuning bij werven van vrijwilligers Organisaties die op zoek zijn naar vrijwilligers worden hierbij ondersteund. Jaarlijks wordt in ieder stadsdeel een vrijwilligersparade georganiseerd waar organisaties zich kunnen presenteren. Gemiddeld bezoeken 500 geïnteresseerde buurtbewoners deze vrijwilligersparades. Een andere mogelijkheid voor organisaties is de vacaturebank van PEP. Sinds 2010 maken steeds meer organisaties hier gebruik van en neemt het aantal bemiddelingen toe. In 2012 is het aantal vacatures gestegen naar (van 730 in 2010) en is het aantal bemiddelingen (van 858).

3 BOW/ Per januari 2014 wordt de huidige vacaturebank bovendien vervangen door een sterk verbeterde versie die vergelijkbaar is met een vacaturebank van een uitzendbureau. Ondersteuning bij binden en behouden van vrijwilligers Het binden en behouden van vrijwilligers is een belangrijke en grote uitdaging voor organisaties. Het aanbieden van uitdagende vormen van vrijwilligerswerk en een organisatie die inspeelt op de groeiende behoefte van bewoners om vrijwilligerswerk op flexibele basis te doen, zijn voorbeelden van een geschikte aanpak hiervoor. Organisaties worden op verschillende manieren hierbij ondersteund. Met de toolkit flexibel vrijwilligerswerk helpt PEP organisaties bij het op flexibele wijze organiseren van vrijwilligerswerk. Daarnaast hebben Haagse organisaties de mogelijkheid de training Haagse Helden verleiden en de leergang Meer vrijwilligers in korte tijd te volgen. Deze trajecten zijn zeer succesvol en gericht op het werven, behouden en werken met vrijwilligers. Korfbalvereniging Scheveningen heeft op deze wijze bijvoorbeeld 70 nieuwe vrijwilligers kunnen werven. Naar aanleiding van het vitaliteitsonderzoek binnen de Haagse sportsector is ook de ondersteuning van sportverenigingen hierbij verder uitgebreid. Sportverenigingen hebben bijvoorbeeld deel kunnen nemen aan een expertmeeting met hoogleraar vrijwilligerswerk Lucas Meijs en kunnen op aanvraag rekenen op individuele begeleiding door een projectmanager. Waarderen en bedanken vrijwilligers Vrijwilligers zijn Haagse Helden. Zij doen veel, belangrijk en soms zwaar werk. Via de Haagse Helden communicatie laten we in de stad zien dat we trots zijn op onze vrijwilligers. Op is een eregalerij speciaal voor deze Haagse Helden en veel Haagse Helden hebben een gezicht gekregen tijdens de fototentoonstelling Haagse Helden in Beeld. Om vrijwilligers te waarderen en te bedanken voor hun inzet worden er daarom jaarlijks verschillende activiteiten georganiseerd. In ieder stadsdeel wordt een vrijwilligersfeest georganiseerd speciaal voor de actieve vrijwilligers in het stadsdeel. In 2012 zijn deze avonden door ruim vrijwilligers bezocht. Tijdens deze avonden en op andere gelegenheden wordt Haagse Helden in het zonnetje gezet en ontvangen zij een Haagse Helden certificaat. Ook dit jaar vinden in ieder stadsdeel deze feesten plaats waarbij veel enthousiaste mensen zich gewaardeerd voelen voor hun vrijwilligerswerk. Doelgroepgerichte benadering: potentie voor groei Uit een door de gemeente verricht onderzoek blijkt dat veel Hagenaars vrijwilligerswerk zouden willen doen, maar nog niet als vrijwilliger aan de slag zijn. Binnen een aantal specifieke doelgroepen zijn hier een aanwijsbare en oplosbare redenen voor. Voor de doelgroepen studenten, expats, young porfessionals en migranten is daarom een afzonderlijke aanpak ontwikkeld. Voor de ruim expats is een Engelstalige versie van de vacaturebank van PEP ontwikkeld. Deze vacaturebank is tijdens de The Hague Expat Fair in september 2013 gelanceerd en is tijdens andere bijeenkomsten, via communicatie en de verschillende expat netwerken gepromoot. Dit heeft binnen een maand tot meer dan 300 geïnteresseerde expats geleid. Studenten en young professionals (25-35 jaar) hebben veelal behoefte aan vrijwilligerswerk in groepsverband en op flexibele basis, willen graag hun kennis en expertise inzetten en zijn relatief onbekend met het aanbod. Studenten hebben tijdens de door henzelf georganiseerde eerste editie van het Students who give a Shi(f)t festival vrijwilligerswerk gedaan en aan business cases van maatschappelijke organisaties gewerkt. In totaal zijn ruim studenten bereikt en hebben zij kennis kunnen maken met het (flexibele) vrijwilligersaanbod van Den Haag Cares, Stichting Present en PEP. In november 2013 start stichting Laluz in Den Haag met een programma waarin 100 young professionals gedurende 4 maanden samen werken aan business cases van maatschappelijke organisaties. Op 1 november wordt dit programma tijdens het Out of Office festival gepresenteerd.

4 BOW/ Dit festival vindt plaats op de Grote Markt en staat in het teken van vrijwilligerswerk. Uit onderzoek van het Verwey Jonker Instituut Migranten aan Zet dat in 2012 is afgerond, blijkt dat er binnen migranten- en internationale kerken een potentieel aan vrijwilligers aanwezig is. Een aantal aanbevelingen uit dit onderzoek worden is samenwerking met PEP, STEK, MARA en Steunpunt Migrantenorganisaties uitgevoerd. Om het potentieel aan vrijwilligers te benutten wordt onder andere bestaande kennis over mogelijkheden rondom het vrijwilligerswerk en beleid beter toegankelijk gemaakt voor migranten- en internationale kerken en wordt deelgenomen aan het Europese project GIVE. Traditionele vrijwilligerssectoren: naast continuïteit vernieuwing Naast deze acties beschikken we in Den Haag natuurlijk over de grote traditionele vrijwilligerssectoren zoals sport en zorg. De scoutingvereniging, de korfbalclub, de kerk, de basisschool of de buurman die niet meer zelf zijn boodschappen kan doen: allemaal drijven zij op de kracht van vrijwilligers. Vrijwilligerswerk in sectoren 11% 21% 22% 22% 11% 13% sport onderwijs kerk welzijn zorg overig Binnen deze sectoren zijn naast de continuïteit van het vrijwilligerswerk vernieuwingen aan de orde. Ik wijs alleen al op de ontwikkeling van de burenhulpcentrale, een over de gehele stad dekkend netwerk van vrijwilligers waar zich in 2 jaar tijd meer dan mensen voor hebben aangemeld. Daarnaast slaan sinds februari 2013 de zorginstellingen de handen ineen via de Vrijwilligersacademie: een platform voor zorginstellingen om kennis en expertise over ouderenzorg te delen en nieuwe ideeën over de werving en inzet van vrijwilligers te bedenken. Via de expertgroep Voorzieningen & Mantelzorgers zijn plannen ontwikkeld over de rol van de vrijwilligers in de decentralisatie van de AWBZ. Samenwerking Buurthuis van de Toekomst & Aanvalsplan Vrijwilligers In oktober 2013 wordt het 25 e Buurthuis van de Toekomst geopend. In het concept Buurthuis van de Toekomst is de vrijwilliger van groot belang. Er is vrijwel geen maatschappelijke organisatie die zonder vrijwilligers kan functioneren. Dat is ook de reden dat ik op de online Marktplaats Buurthuis van de Toekomst de mogelijkheid hebben gecreëerd om je als vrijwilliger op te kunnen geven om mee te helpen bij de uitvoering van een activiteit. Andersom kunnen organisatoren van activiteiten op de online Marktplaats zowel op zoek naar een accommodatie als ook op zoek naar vrijwilligers en deelnemers. Doordat maatschappelijke organisaties met elkaar in een gebouw gehuisvest zijn, ontstaan er ook nieuwe kansen voor het vinden van nieuwe vrijwilligers. Een mooi voorbeeld daarvan is de sportvereniging die ook het wijkberaad in haar accommodatie huisvest. De leden van het wijkberaad en de bewoners die naar de bijeenkomst van het wijkberaad komen zien ineens hoe leuk het kan zijn vrijwilliger te worden bij de sportvereniging, bijvoorbeeld door bardiensten te draaien of kleine huishoudelijk of technische klusjes te doen voor de vereniging. Door het samenwonen ontstaan dus weer nieuwe kansen op extra vrijwilligers.

5 BOW/ In 2013 ben ik gestart met het combineren van de Vrijwilligersparade en de Ontmoetingsavonden Buurthuis van de Toekomst. De Vrijwilligersparade heeft daarmee een nieuwe impuls gekregen; er komen meer bezoekers (potentiele vrijwilligers) op af en er zijn, door de samenloop op dezelfde avond, meer maatschappelijke organisaties die zich op de Vrijwilligersparade presenteren op zoek naar vrijwilligers. Belang vrijwilligerswerk: economische waarde van 270 miljoen Om een beeld te krijgen van de omvang en het belang van het vrijwilligerswerk in Den Haag heeft de gemeente onderzoek gedaan naar de economische waarde van vrijwilligerswerk. Dit onderzoek is uitgevoerd door de onderzoeksafdeling OS&P van de gemeente Den Haag en is gevalideerd door hoogleraar vrijwilligerswerk Lucas Meijs, consultancy bureau PriceWaterhouseCoopers en koepelorganisatie NOV (Nederlandse Organisatie voor Vrijwilligerswerk). Uit dit onderzoek blijkt dat in totaal voor FTE vrijwilligerswerk in de stad wordt verricht 1. Uit het onderzoek blijkt dat vrijwilligerswerk in Den Haag een jaarlijkse economische waarde vertegenwoordigt van 270 miljoen. Omgerekend naar FTE blijkt dat in totaal voor FTE vrijwilligerswerk in de stad wordt verricht. Dit is vergelijkbaar met het aantal FTE dat werkzaam is in de Haagse onderwijssector (bijna FTE) en is groter dan de cultuur, sport en recreatiesector samen (8.000 FTE). Dit onderzoek onderstreept dus het enorme belang van vrijwilligerswerk! Dit onderzoeksrapport is als bijlage bij deze commissiebrief gevoegd. Uitdagingen voor de toekomst De grote economische waarde van het Haagse vrijwilligerswerk geeft een goede weerslag van het huidige beleid om vrijwilligers zoveel mogelijk te waarderen. Daarnaast versterkt dit resultaat het beleid van het (blijven) stimuleren van vrijwilligerswerk. Dit beleid zal ik daarom voort blijven zetten. De komende maanden wordt bijvoorbeeld gestart met het werven van vrijwilligers voor het WK Hockey in In totaal zullen ruim 300 Hagenaars als vrijwillige ambassadeur bezoekers welkom heten in Den Haag. Deze geselecteerde en getrainde groep vrijwilligers zal hierna bij andere activiteiten en evenementen worden ingezet. Ook de rol van het bedrijfsleven in de participatiemaatschappij en daarom het stimuleren van maatschappelijk betrokken ondernemen is erg belangrijk. In november van dit jaar vindt in samenwerking met veel bedrijven het MovedBy congres plaats. Een congres waar genodigde ondernemers wordt getoond hoe je goed geld kunt verdienen met maatschappelijk betrokken ondernemen. Ook het uitnodigen van bedrijven in het stadsdeel tijdens de Buurthuis van de Toekomst avond en het samenwerken met de koplopergroep maatschappelijk betrokken ondernemen zal ik blijven voortzetten. Tot slot: met het oog op de naderende decentralisaties en de grote vraag naar vrijwilligers wordt in het najaar van 2013 met zorginstellingen en organisaties uit het veld gestart met een communicatieaanpak voor meer vrijwilligers in de zorg. Deze vrijwilligers zijn namelijk hard nodig. Bezoeken van ouderen of zieken, iets ondernemen met een kind in een moeilijke situatie, leveren van respijtzorg, af en toe een boodschap doen voor iemand, hulp bij koken, de krant of een boek voorlezen. Allemaal (tijdelijke) hulp voor mensen die extra aandacht kunnen gebruiken. Vrijwilligerswerk in de zorg is erg gevarieerd, maar veel mensen kennen de mogelijkheden niet. Ook sluiten de klussen vaak niet aan op de wensen van vrijwilligers, waardoor deze afhaken of niet eens beginnen. Belangrijk is daarom om de diversiteit van vrijwilligerswerk in de zorg onder de aandacht te brengen. Daarnaast is het van belang dat de organisaties die vrijwilligers werven beter aansluiten op de wensen van vrijwilligers en hun werving en begeleiding hierop inrichten. Uit de resultaten van het vrijwilligersbeleid blijkt dat het waarderen en stimuleren van vrijwilligerswerk een zeer goede investering in vergelijking met de grote opbrengst van vrijwilligerswerk. 1 Gebaseerd op cijfers van CBS uit 2010

6 BOW/ Het tastbare bewijs dat de beweging van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij op de goede weg is. Een beleid wat dit college graag voortzet. Met vriendelijke groet, de wethouder Jeugd, Welzijn en Sport, Karsten Klein