Vrijwilligerswerk is een instrument geworden voor een bezuinigende overheid aldus socioloog

Transcriptie

1 Van: Present Nederland Aan: Programcommissies lokale CDA-afdelingen Datum: mei 2017 Betreft: Vrijwilligers en professionals samen voor goede zorg Het CDA weet als geen andere partij dat vrijwilligers goud waard zijn. En wil het vrijwilligerswerk ook volop ondersteunen en waar mogelijk uitbreiden. Daarbij willen we als Present, een vrijwilligersorganisatie actief met eigen besturen en coördinatoren in meer 120 gemeenten, een paar aandachtspunten meegeven. Wij begeleiden jaarlijks meer dan projecten waarin tienduizenden vrijwilligers, ondersteund door een handjevol professionals, het verschil maken voor mensen die hulp nodig hebben, en zorgen zo voor een enorme besparing op de kosten van de professionele zorg. Jaarlijkse maken duizenden mensen zo voor de eerst de stap naar vrijwilligerswerk. Des te wonderlijker is het om te merken dat beschikbare budgetten voor de zorg als eerste en vooral naar de professionele zorg gaan. Vrijwilligerswerk is niet gratis Vrijwilligerswerk is een instrument geworden voor een bezuinigende overheid aldus socioloog 1 Gabriel van den Brink. De overheid zou zich meer moeten verdiepen in burgers die samen de zorgzame samenleving vormgeven en zich moeten afvragen hoe die vrijwillige inzet gewaardeerd kan worden. Van den Brink: Je kunt er niet van uitgaan dat alles maar voor niets is. Overheden hebben groot belang bij het in stand houden van dit systeem van vrijwilligheid, investeer er dan ook in. Wij vragen de politiek om het belang in te zien van een goede infrastructuur voor vrijwillige inzet en hier ook in te investeren. Om vrijwilligerswerk in zorg en welzijn te kunnen organiseren en te laten groeien is voldoende ondersteuning door professionals noodzakelijk. Alleen dan is een groter beroep van de overheid op het eigen netwerk en op vrijwilligers verantwoord. Erkenning en financiële ondersteuning van vrijwilligersinitiatieven en -organisaties is ook een krachtig signaal richting formele zorgpartijen dat de accenten verschuiven. De samenwerking van formele zorg met informele zorg en ondersteuning is van groot belang om de participatiesamenleving echt gestalte te geven. Een lokale stichting met 1 professional en jaarlijkse 200 nieuwe vrijwilligers kan net zoveel effect sorteren als een organisatie met 10 professionals. En samen kunnen ze helemaal veel. Vrijwilligerswerk in de zorg heeft meerwaarde In het samenspel met zorgorganisaties kunnen vrijwilligers van grote betekenis zijn voor de kwetsbaarste mensen in de samenleving. Op aspecten als praktische ondersteuning, informele aandacht en sociale netwerkvorming hebben zij zelfs een meerwaarde boven beroepskrachten. In 1 Interview met Gabriel van den Brink in Trouw, d.d

2

3 de formele zorg domineert echter nog vaak de logica van budgetten en protocollen. In de praktijk blijkt dat dit de samenwerking met de informele zorg in de weg staat. Hulpverleners willen wel, maar ervaren in hun werk weinig tijd en ruimte om de samenwerking met vrijwilligers en het sociale netwerk echt onderdeel te maken van de hulp aan kwetsbare mensen. Dat voor professionele zorgorganisaties de samenwerking met informele zorg echt nog een blinde vlek is blijkt ook uit de onlangs verschenen De agenda voor de zorg waarmee professionele zorgorganisaties willen investeren in vernieuwende zorg. Geen van de speerpunten gaat over de samenwerking met organisaties van vrijwilligers. Er moeten derhalve meer verleidende (financiële) prikkels komen voor formele zorgaanbieders om daadwerkelijk samen te werken met vrijwilligers. Investeer nu in de vrijwilligers van morgen De transitie van Nederland naar een participatiesamenleving is een gegeven, ook in de komende decennia. Om daarop te anticiperen is het van belang de jeugdigen van nu te laten ervaren dat ze met het eigen talent iets kunnen doen voor een ander en dat ze daarmee kunnen bijdragen aan een vitale en duurzame samenleving. Dat kan gerealiseerd worden door in te zetten op kwaliteitsverbetering van de burgerschapsvorming in het onderwijs. De Inspectie van het Onderwijs constateert in februari 2017 in haar Rapport over Burgerschapsonderwijs dat verbetering van dit onderwijs noodzakelijk is. Scholen besteden namelijk wel aandacht aan burgerschap, maar ze doen dat over het algemeen weinig doelgericht: de activiteiten vertonen weinig verband; er is geen planmatige aanpak; scholen formuleren niet wat ze leerlingen willen leren; scholen hebben ook maar weinig zicht op wat leerlingen leren. Hiermee is het afhankelijk van de individuele leraar hoe het burgerschapsonderwijs is ingericht, en blijven er kansen liggen. Hoe de politiek kan investeren in goede zorg met vrijwilligers en professionals 1. Betrek vrijwilligersorganisaties bij de vorming van lokaal zorg en welzijn beleid. 2. Weeg bij de financiering van zorgorganisaties de impact en het rendement, onafhankelijk van het feit of de organisatie formele of informele zorg levert. Stuur dus niet op output, maar op effect. 3. Maak de samenwerking met informele zorg en vrijwilligers tot een voorwaarde bij de inkoop van professionele zorg en beloon dit bij aanbesteding. 4. Stel een investeringsfonds in voor vernieuwende projecten waar formele en vrijwillige zorgaanbieders (regionaal) als gelijkwaardige partners samenwerken. Daarmee wordt innovatieruimte gecreëerd en goede praktijken in het veld van samenwerking tussen formele en informele zorg. Bij een budget van 25 miljoen per jaar kunnen jaarlijks minimaal (nieuwe) vrijwilligers worden ingezet. 5. Neem maatregelen voor verbetering van het burgerschapsonderwijs. Kies voor een gezamenlijke aanpak zoals bepleit door de Inspectie van het Onderwijs. 2

4

5 Een voorbeeld uit de praktijk van Present: Casus Leo s huis was ernstig vervuild en er was veel achterstallig onderhoud. Present kwam met een groep vrijwilligers om schoon te maken en te schilderen. En een praatje met Leo te maken. Hij was hier zelf niet toe in staat en beschikte ook niet over een netwerk om hem daarbij te helpen. In situaties als deze zou professionele schoonmaak en het motiveren van Leo voor hulpverlening vele malen langer hebben geduurd en duurder zijn geweest. Door de samenwerking tussen de vrijwilligers van Present en de hulpverlener, wordt er zorg op maat verleend voor Leo. Dit is de participatiemaatschappij, aldus de coördinator. (bron: 2016, Blokker e.a., Present Present, rapport Instituut Publieke Waarden) De inzet van vrijwilligers in dit ene project om Leo s huis op orde te maken leverde de samenleving een directe besparing op van , zo berekende het Instituut voor Publieke Waarden in een onderzoek naar de impact en het rendement van Present. De coördinatiekosten van dit project, zoals werving, voorlichting, matching, werkvoorbereiding, begeleiding en evaluatie bedroegen 500. Een droomcasus in het licht van de participatiesamenleving, waarbij burgers zich voor elkaar inzetten en pas als het niet anders kan, professionele hulp wordt ingeschakeld. Meer effect voor minder geld. 3

6