Welke rol kan mediawijsheid spelen in het lesprogramma van een Cultuurprofielschool?

Transcriptie

1 Mediawijsheid in het curriculum INLEIDING Welke rol kan mediawijsheid spelen in het lesprogramma van een Cultuurprofielschool? Over het belang van mediawijsheid is men het inmiddels wel eens. De gemedialiseerde wereld waarin onze leerlingen leven, de verwachtingen die we hebben over het actief burgerschap als deze leerlingen straks volwassen zijn en het gemak waarop zij met de nieuwe technische mogelijkheden omgaan, spelen daar een belangrijke rol bij. Voor de volledigheid geven we hier de definitie van Mediawijsheid van de Raad voor Cultuur 1. De definitie wordt breed gehanteerd, je vindt hem terug bij Kennisnet, Cultuurnetwerk en het mediawijsheidexpertisecentrum: Mediawijsheid staat voor het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe, veranderlijke en fundamenteel gemedialiseerde wereld. Meer informatie over Mediawijsheid staat in het document De vele aspecten van mediawijsheid. Een vervolg op dit instrument is Mediawijsheid: een leerlijn. In dit onderdeel gaan we in op één van de twee instrumenten die scholen kunnen gebruiken bij de invoering van mediawijsheid binnen het schoolcurriculum: - mediawijsheid invoeren in school; 1 De Raad voor Cultuur formuleerde een definitie van mediawijsheid en hanteert sindsdien met opzet de term mediawijsheid omdat oudere en andere termen niet de brede definitie vertegenwoordigen.

2 INSTRUMENTEN Mediagebruik maakt niet zondermeer mediawijs, daarvoor zijn zowel reflectie en analyse als maken en bekijken nodig. Voor cultuurprofielscholen is het van belang om mediawijsheid in samenhang met hun cultuurprofilering in te voeren of vorm te geven. Scholen die mediawijsheid binnen hun schoolcurriculum wil implementeren of verbeteren, bieden we twee instrumenten. Instrument 1: Mediawijsheid invoeren op school Starters die mediawijsheid willen invoeren, komen met dit instrument aan de hand van 13 keuzestappen (alle mogelijkheden en keuzes van mediawijsheid) tot een plan van aanpak voor invoering. 1 Inventariseer om te beginnen welke collega s enthousiast met hun vak aan mediawijsheid zouden willen bijdragen. 2 Vorm een projectgroep en doorloop de keuzestappen. 3 Leg de keuzes die de projectgroep maakt, voor aan directie, secties en andere belanghebbende collega s, zorg voor voldoende draagvlak en formuleer aan de hand van het resultaat een projectplan tot invoering van mediawijsheid. Tips: 1 Lees eerst alle keuzestappen van het instrument door. 2 Blijf niet te lang bij keuzes stilstaan, maar maak gebruik van de parkeerkaarten. Instrument 2: Een leerlijn Mediawijsheid Het tweede instrument is voor scholen die een bestaand programma willen verfijnen, versterken en uitbreiden met als doel daar een doorlopende (dus cumulatieve) leerlijn van te maken. Het biedt een schema voor een cumulatieve leerlijn in drie niveaus. U kunt dit vinden in eenleerlijnmediawijsheid.pdf A Mediawijsheid invoeren op school Mediawijsheid kan op zoveel verschillende manieren ingevoerd worden dat het goed is om alle mogelijke keuzes overzichtelijk in kaart te brengen en in overweging te nemen. Dit instrument werkt heel eenvoudig. Het bevat twee visiekaarten en dertien keuzekaarten die steeds een belangrijke keuze met bijbehorende mogelijkheden verbeelden. Er is een groot vel papier nodig om de keuzes onder elkaar op te plakken. 1 Vul de eerste twee visiekaarten in en plak ze bovenaan het vel papier. 2 Maak een keuze uit elke keuzekaart, knip deze uit en plak deze ook op het papier. 3 Gebruik viltstiften om relaties of belangrijke zaken te markeren. 4 Gebruik een parkeerkaart om keuzes uit te stellen die niet ter plekke met deze groep mensen te nemen zijn. Let wel, het juist invullen van die kaart geeft uitstel en geen afstel. Gebruik deze kaarten om voortgang in het keuzeproces te houden. Tips: 1 Verander en herschrijf desgewenst de aangeboden keuzes. 2 Door rechts een kolom vrij te houden, kunnen later te ondernemen acties of namen genoteerd worden voor de uitvoering van het plan. 3 Gebruik gele plakbriefjes om bepaalde problemen, vragen, nog uit te zoeken te markeren. 4 Stel na afloop gezamenlijk een takenlijst op. 5 Zorg voor voldoende draagvlak door het papier op te hangen in bijvoorbeeld de docentenkamer, plak er foto s bij van de groep aan het werk en vraag collega s te reageren op roze plakbriefjes.

3 Visiekaart 1 Formuleer, naar aanleiding van de definitie van de Raad voor Cultuur, wat volgens jullie (jou) het nut, de meerwaarde en de kracht van Mediawijsheid is.

4 Visiekaart 2 Formuleer, in samenhang met de algemene schoolvisie en die op cultuureducatie, wat jullie (jij) door mediawijsheid bij de leerlingen willen bereiken.

5 Keuzekaart 1 Breedte Wij willen mediawijsheid schoolbreed invoeren Wij willen mediawijsheid binnen een bepaalde afdeling invoeren, nl.: Wij willen mediawijsheid binnen bepaalde jaren invoeren, nl. onderbouw/bovenbouw/brugklas/voor-examenklas/.

6 Keuzekaart 2 Relatie met curriculum Wij willen mediawijsheid in relatie tot het curriculum als onderdeel van het curriculum van verschillende vakken invoeren, bij de volgende vakken: Maatschappijleer Nederlands Geschiedenis Beeldende vakken Film AV Wij willen mediawijsheid in relatie tot het curriculum als apart vak naast andere vakken invoeren Wij willen mediawijsheid in relatie tot het curriculum als specialisatierichting of afdeling van de school invoeren, te zien in bijvoorbeeld: Relatie met het vervolgonderwijs Relatie met een media-instelling (en) Leerlingen krijgen een soort certificaat of diplomavermelding Anders, nl.:.

7 Keuzekaart 3 Samenhang Wij willen mediawijsheid in relatie tot samenhang met andere vakken vakoverkoepelend aanbieden Projectonderwijs Door de leerlingen bij de uitvoering van de opdrachten vakoverschrijdend te laten werken Anders, nl.: Wij willen mediawijsheid in relatie tot samenhang met andere vakken als samenhangende onderdelen in verschillende vakken aanbieden Door thematische aanpak Door een cumulatief curriculum voor mediawijsheid te ontwikkelen die door de vakken heen loopt Anders, nl.: Een combinatie van deze twee, nl.:....

8 Keuzekaart 4 Karakter Wij willen mediawijsheid technisch arm invoeren Dus: met accent op receptie, mediageletterdheid en meningsvorming Wij willen mediawijsheid technisch rijk invoeren: Met toch het accent op receptie, mediageletterdheid en meningsvorming Met het accent op productie In gelijke verhouding tot elkaar

9 Keuzekaart 5 Accent Wij willen mediawijsheid invoeren met het accent op kennis, houding en bewustzijn over verschillende sociale en maatschappelijke aspecten en werking van media Wij willen mediawijsheid invoeren met het accent op veilig en sociaal mediagebruik Wij willen mediawijsheid invoeren met het accent op de ICTvaardigheden, het bedienen van computer, foto en filmcamera s en het bedienen van de diverse software Wij willen mediawijsheid invoeren met het accent op het zoeken en selecteren (vooral nieuwe media) en het interpreteren en verwerken (alle media) van informatie; de informatievaardigheden Wij willen mediawijsheid invoeren met het accent op Mediawijsheid waarin al de aspecten kennis, houding en bewustzijn over verschillende sociale en maatschappelijke aspecten en werking van mediaveilig en sociaal mediagebruik, de ICT-vaardigheden, het bedienen van computer, foto en filmcamera s en het bedienen van de diverse software het zoeken en selecteren (vooral nieuwe media) en het interpreteren en verwerken (alle media) van informatie; de informatievaardigheden gelijkwaardig aan bod komen. Wij willen mediawijsheid invoeren met het accent op:...

10 Keuzekaart 6 Organisatie De organisatie, invoering en uitvoering, van mediawijsheid komt bij ons op school in handen van een projectgroep met een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het ontwikkelen, de uitvoering en de evaluatie De organisatie, invoering en uitvoering, van mediawijsheid komt bij ons op school in handen van een mediacoördinator, mediacoach, mediafunctionaris/eigenaar of mediadirectielid die, in samenspraak met anderen, het curriculum omschrijft en de uitvoering coördineert en evalueert De organisatie, invoering en uitvoering, van mediawijsheid komt bij ons op school in handen van:......

11 Keuzekaart 7 Planning We starten met de voorbereiding op. (datum) We starten met de eerste uitvoering op. (datum) Mediawijsheid is volledig in gevoerd op. (datum)

12 Keuzekaart 8 Budget Mediawijsheid wordt bij ons budgetneutraal ingevoerd (binnen de vakken geld vrijmaken voor mediawijsheid) Mediawijsheid wordt bij ons budgetarm ingevoerd (extra gelden bij de ontwikkeling, daarna budgetneutraal) Mediawijsheid wordt bij ons met eigen budget ingevoerd Vast budget vrijmaken voor mediawijsheid Vaste subsidiegelden zoeken Anders, nl.:......

13 Keuzekaart 9 Lokaal/ruimte Mediawijsheid krijgt een eigen lokaal/ruimte, nl.: Voor mediawijsheid wordt vrij gebruikgemaakt van het lokaal van het vak: Hiervoor moet het volgende ondernomen worden: N.v.t. of anders, want:.

14 Keuzekaart 10 Middelen Mediawijsheid krijgt eigen middelen Hiervan moet het volgende aangeschaft worden: Mediawijsheid maakt vrij gebruik van de middelen van het vak Hiervan moet het volgende ondernomen worden: N.v.t. of anders, want:...

15 Keuzekaart 11 Presentatie Mediawijsheid is zichtbaar in en buiten de school door: Website voor mediawijsheid (via de schoolwebsite) Presentatie op het digitale mededelingenscherm Op opendagen, ouderavonden, in de schoolfolder, enzovoort Op speciale avonden samen met voorstellingen en uitvoeringen Anders, nl.: Hiervoor moeten de volgende mensen bij het project Mediawijsheid betrokken worden:

16 Keuzekaart 12 Consequenties en draagvlak Voor welke consequenties van de invoering van mediawijsheid is draagvlak nodig? a. Consequentie:, daar creëren we draagvlak voor door.. b. Consequentie:, daar creëren we draagvlak voor door.. c. Consequentie:, daar creëren we draagvlak voor door.. d. Consequentie:, daar creëren we draagvlak voor door.. e. Consequentie:, daar creëren we draagvlak voor door..

17 Keuzekaart 13 Eerstvolgende stappen Voor de invoering van Mediawijsheid moet voor de volgende onderdelen een projectplan geschreven worden a., door b., door c., door d., door e., door f., door

18 Parkeerkaart Gebruik een parkeerkaart om keuzes uit te stellen die niet ter plekke met deze groep mensen te nemen zijn. Let wel, het juist invullen van die kaart geeft uitstel en geen afstel. Gebruik deze kaarten om voortgang in het keuzeproces te houden. Noteer steeds het onderdeel waarover nog geen beslissing genomen kan worden, door wie het wel genomen gaat worden en op welke termijn.

19 BRONNEN EN VERWIJZINGEN Deze website De vele aspecten van mediawijsheid. Literatuur - Wat is film (leerlingen en docenten). Filmmuseum - L. Hop. Reclame weet wat je ziet - B. Delver. Slim en safe internetten - B. Delver & L. Hop. Pesten is laf, cyberpesten is laffer - H. Aarsman. De Aarsmancollectie. - J. Luijendijk. Het zijn net mensen Internet - Site met lesvoorbeelden. - Praktische en overzichtelijke ondersteuning voor productie, het maken en publiceren van een film. - Informatie speciaal over mediageletterdheid, het beschouwen en analyseren en interpreteren van beelden. - Met berichtgeving over de media. Regelmatig berichten die als basis voor een interessante discussie bij mediawijsheid kunnen dienen. - Tv-programma over de media, met een zeer bruikbare column van Francisco van Jole. - Gratis onderwijstool voor informatievaardigheden, ook te gebruiken tijdens tussenuren. - & Twee websites van Beeld en geluid met een rijkdom aan materiaal. - Met veel interessante opdrachten en voorbeelden, zeker de moeite waard. 19

20 SCHOOLVOORBEELDEN Al deze schoolvoorbeelden zijn voorbeelden van het tweede instrument: - Thorbecke Scholengemeenschap, Zwolle, - Johan de Witt Scholengroep, Den Haag, - Katholieke Scholengemeenschap, Etten-Leur, - Sintermeertencollege, Heerlen, - Bogerman, Koudum, 20