Spelling gerard regeling, 16 oktober 2012

Transcriptie

1 Spelling gerard regeling, 16 oktober 2012

2 1 spelling 4 soorten woorden

3 Indeling en voorbeelden van de inhoud van het spellingonderwijs Groep Spellingpatroon / Categorie Voorbeeld luisterwoorden analogiewoorden regelwoorden weetwoorden klankzuivere woorden - rm / - lk- / - rk, enzovoort - f / - s - nk - ng - cht - eer / - eur / - oor - d / - t /, - b / - p ge- / be- / ver- - je / - tje / - pje - ig / - lijk k wordt c s wordt c zju wordt - ge bon, gras, vliegtuig arm, kolk, kerk zeef, paars s>nk ring, gangkast wacht, uitzicht speer, speur, spoorloos klad/spat, web/stap gevaar, bedrijf, verbaal muisje, feestje, boompje treurig, gevaarlijk conducteur cent garage

4 kinderen met lees- en spellingproblemen hebben veel baat bij directe instruc>e met veel aandacht voor structuuroefeningen en algoritmen. Bij alle leerlingen, maar nog explicieter bij leerlingen die moeite hebben met spellen dient de leerkracht handelingen hardop voor te doen en de leerling denk- en spellingstrategieën aan te reiken. Arnoutse en Verhoeve ( 2007)

5 Meest effec>eve instruc>etechniek zowel het zien en horen van woorden; het spellen van woorden uit het geheugen en het daadwerkelijk schrijven van woorden; directe feedback om herhaling van fouten te voorkomen.

6 Didac>ek van de spelling Didac>ek van de spelling Groep Categorie Denkwijze/ Strategie Voorbeelden luisterwoorden 1 klankzuivere woorden: hakwoorden, - rm/ - lk, - f/- s en tweetekenklan ken je schrij@ het woord zoals je het hoort (bijvoorbeeld tussen - rm geen /u/, want r en m zijn 'vriendjes' struik, prikpen, arm, melk zeef, klas ui, au

7 analogie woorden 2 - ng je schrij@ een ring 3 - nk woord als een ander woord pink 4 - cht (bijvoorbeeld bank en dank, daar zit tussen 'nk' geen 'g' ) zacht

8 regelwoorden 5 eer/eur/oor 6 aai/ooi/oei speer/beurt/ koor fraai/mooi/ knoei 7 8 ieuw/eeuw eind - d, - t, - b,- p je schrij@ een woord volgens nieuws/sneeuw brood, web een regel gevaar, bedrijf, 9 ge- be- ver- bijvoorbeeld verlies hoor je aan het eind een /t/ huisje, 10 - jetje of /p/ dan boompje, langer maken, spoortje 11 dan weet je of struiken, tweelesergrep je het met een pesen, koken, en t/p of d/b elke 12 hoofdleser moet schrijven b/b, uu/uu, o/ O, ui/ui 13 - ig, - ijk veilig, heerlijk 14 - eren, - elen kinderen, wandelen

9 Weetwoorden 26 k > c 27 s > c cent conducteur 28 ge (zju) garage 's (des) ee > é je weet hoe je een woord 's avonds pré 31 ie > y schrij@ doordat trendy dit ingeprent is liniaal, ideaal, 32 iaal, eaal, ieel par>eel 33 - air, - oir plenair, trosoir 34 oo > eau cadeau

10 2 Spelling verbeteren Methode en CITO

11 Stap 1: De leerlijn spelling CED-Groep (Voor po- sbo- so) Werk vanuit de doelen Zie leerlijn CED erstofaanbod groep 2 en 3 - Leerlingen analyseren klankzuivere woorden in afzonderlijke klanken in de juiste volgorde (m/a/n, b/r/oe/k). - Leerlingen koppelen letters aan klanken (b, ij, aa, e enz.). 1. Klankzuivere woorden van 2 en 3 klanken van medeklinker(s) en klinkers die door 1 letter worden weergegeven (pen, bol). (Komt overeen met categorie 1 Cito M3, E3) verd. havo/ vwo 1 S basis vmbo tl/gl 1 S Niveau 1, werkboek 1 ia vmbo kbl/ bbl 1 F zia pro <1F 2. Klankzuivere woorden van 2 en 3 klanken van medeklinker(s) en klinkers die door 2 dezelfde letters worden weergegeven (boom, aap). (Komt overeen met categorie 1 Cito M3, E3) Niveau 1, werkboek 1 3. Klankzuivere woorden van 2 en 3 klanken van medeklinker(s) en klinkers die door 2 verschillende letters worden weergegeven (pijn, huis). (Komt overeen met categorie 1 Cito M3, E3) Niveau 1, werkboek 2 4. Klankzuivere woorden met combinaties van 2 medeklinkers vooraan of achteraan (bloem, kast). (Komt overeen met categorie 2 Cito M3, E3, M4) Niveau 2, werkboek blz Afnemen Cito spelling M3 controle? Handleiding CITO spelling 5. Klankzuivere woorden met combinaties van 2 medeklinkers vooraan en achteraan (krant, sport). (Komt overeen met categorie 3 Cito E3, M4) 6. Woorden met 2 medeklinkers achteraan, die met een tussenklank worden uitgesproken (melk, warm, park). (Komt overeen met categorie 4 Cito E3, M4) 7. Woorden met meer dan 2 medeklinkers achter elkaar(markt, straat, strik, korst). (Komt overeen met categorie 5 Cito E3, M4) 8. Woorden met sch(r) (school, schrift). (Komt overeen met categorie 6 Cito E3, M4, E4) (Ook in M5,E5 in samenstellingen 6+) 9. Woorden met (nk)ng( bank, kring, streng). (Komt overeen met categorie 7 Cito E3, M4, E4) (Ook in M5,E5, M6 in samenstellingen 7+) Niveau 2, werkboek blz Niveau 2, werkboek blz en Niveau 3, werkboek blz. 5-8 en Niveau 3, werkboek 6-9 Niveau 3, werkboek Afnemen Cito spelling E3

12 Stap 2 Kijk in de methode of de doelen daadwerkelijk aan de orde komen in de periode voor afname van M of E toets

13 Stap 3 Indien nodig Verschuif de volgorde van de lessen Voeg onderdelen die wel getoetst worden toe Zoek materiaal Laat onderdelen weg die niet getoetst worden Dan kan al>jd aan het eind nog Niet vergeten: de methoden voldoen aan de kerndoelen, dat zegt niets over de planning m.b.t. De tussendoelen

14 Stap 4: geef les volgens het IGDI model Voorbereiding Start van de les: terugblik - doel van de les -verwachtingen Verkorte instruc>e Basis instruc>e en begeleide inoefening Basis instruc>e Verlengde instruc>e Zelfstandige verwerking Zelfstandige verwerking Zelfstandige verwerking Feedup, feedback en feedforward Feedup, feedback en feedforward Gezamenlijke afsluiting Feedup, feedback en feedforward 14

15 Stap 5 Verlengde instruc>e Zelfstandige verwerking Feedup, feedback en feedforward Organiseer twee keer per week verlengde instruc>e voor (lage) C, D en E leerlingen Maak een foutenanalayse van de CITO toets ( categorieënanalyse) Neem ook de gegevens van de methodegebonden toetsen mee Pas op: goede scores op methodegebonden toetsen zijn niet al>jd een goede indica>e dat de spelling geautoma>seerd is.

16 Even tussendoor Spelling is een proces dat vergelijkbaar is met technisch lezen Intelligen>e is van minder invloed dan bij rekenen en begrijpend lezen Ook bij spelling gaat het om automa>sering Sommige kinderen hebben 2,5 tot 6 keer meer >jd en instruc>e nodig dan goede spellers

17 Een aanpak voor zwakke spellers Uitgangspunt: Gebruik de normale spellingsmethode Geef de categorieën duidelijk aan ( luisterwoord, regelwoord e.d.) Geef duidelijk de spellingsregel aan Gebruik de regel van de methode, is die er niet? Maak dan zelf de spellingregel ( met een plaatje, rijmpje grapje) Of gebruik het spellingsopzoekboekje

18 Voorbeeld spellingsregel Spellingsopzoekboekje

19 3 tot 5 keer per week woorden behandelen op de volgende manier: hond 1. zeg een zin met daarin het woord dat geschreven gaat worden 2. Welke regel hoort bij dit woord? 3. Hoe gaat die regel? 4. Hoe schrijf je het woord dan?

20 5. Leerkracht schriji het woord op het bord 6. Tegen de leerling: maak een foto van het woord 7. Dek het woord af. 8. Leerlingen schrijven het op. 9. Laat het woord weer zien 10. Leerlingen controleren of ze het goed geschreven hebben hond

21 10 woorden Behandel op deze wijze elke les 10 woorden 5 uit de spellingscategorie die nu aan de orde is 5 woorden van de categorieën die eerder aan bod zijn geweest ( de moeilijkste het vaakst) chauffeur mededeling opkroppen waarheid

22 Pas op! Dit zijn geen dictees die beoordeeld worden Kijk het niet na, het gaat om de automa>sering van de spellingsregels Gebruik een moeilijke woordenschrii waarin de regels voor de kinderen staan

23 Denk aan de transfer naar andere vakken Maak de kinderen bij andere schrijfopdrachten asent op het gebruik van de regels Laat ze hun werk controleren Ontwikkel daarmee spellingsbewustzijn

24 En dit levert weinig effect op Rode strepen of cirkels na 3 dagen in je schrii zien staan

25 Wat levert wel effect op? Bij het schrijven van teksten of spellingsoefeningen, werkboeken e.d. Feedback geven op geschreven woorden terwijl ze er nog mee bezig zijn. Handig: laat spellingsoefeningen met potlood maken

26 En dit heei ook groot effect Spellen van woorden uit het geheugen Gebruik dit ter afwisseling Wetenschappelijk nut bewezen! Wordt ook ingezet bij dyslexiebehandelingen

27 Organiseer eens een

28 Oefenen op de computer?

29 En helemaal 21th century learning

30 SUCCES Bronvermelding: Website SLO spelling Audi>ef dictee Elvira Griiter- Reuvekamp