Patiënteninformatie HOVON 55, versie Universitair Medisch Centrum Groningen

Transcriptie

1 Patiënteninformatie HOVON 55, versie Universitair Medisch Centrum Groningen Een gerandomiseerde fase III studie naar het effect van onderhoudsbehandeling met Rituximab na inductie chemotherapie (R-CHOP versus R-FC) voor de oudere patient met mantelcel lymfoom, voor wie niet in aanmerking komt voor een autologe stamcel transplantatie. HOVON 55 MCL Geachte heer, mevrouw, Uw behandelend arts heeft u geïnformeerd over bovengenoemd medischwetenschappelijk onderzoek. Hij/zij heeft u al het een en ander uitgelegd. Voor toestemming of weigering is goede voorlichting van onze kant nodig en een zorgvuldige afweging van uw kant. Vandaar dat u deze schriftelijke informatie ontvangt. U kunt die rustig (her)lezen en in eigen kring bespreken. Ook daarna kunt u nog altijd vragen stellen aan de artsen die aan het eind van deze informatie genoemd staan. Inleiding Bij U is de diagnose mantelcel lymfoom gesteld. Mantelcel lymfoom is een van de kwaadaardige ziekten uitgaande van lymfeklieren, die ook wel non-hodgkin lymfomen worden genoemd. Mantelcel lymfoom komt vooral voor bij patiënten die zestig tot zeventig jaar oud zijn, hoewel soms ook bij jongere patiënten. Bij de meeste patiënten is de ziekte bij diagnose al wijd verspreid in het lichaam aanwezig, met talrijke aangedane klieren, een vergrote milt (stadium III) en vaak ook in het beenmerg of bloed (stadium IV). Doel en achtergrond van het onderzoek Mantelcel lymfoom is een type non-hodgkin lymfoom dat moeilijk is te genezen. Wel reageert de ziekte meestal goed op chemotherapie, maar de ziekte komt dan na enige tijd (meestal enkele maanden) weer terug. Onlangs is gebleken dat toevoeging van een antistof (Rituximab), die met de lymfoomcellen reageert, aan de chemotherapie een verbetering van de behandelingsresultaten kan geven. Dit betreft zowel een betere reaktie op de behandeling als het langer wegblijven van de terugkeer of verergering van de ziekte. Verdere verbetering van de behandeling richt zich dan ook op twee punten: - het verkrijgen van een sterkere reduktie (partiele remissie) of een volledig verdwijnen van zichtbare ziekte (complete remissie) bij meer patiënten door de inductie behandeling - verlenging van de periode waarin de ziekte niet terugkeert (remissieduur) door een onderhoudsbehandeling Beide aspekten worden in dit onderzoek bestudeerd. Opzet van het onderzoek Om de behandelingsresultaten bij het mantelcel lymfoom te verbeteren is het van belang de nu gebruikelijke behandeling (standaardbehandeling) te vergelijken met een nieuwe behandeling, waarvan bij eerder onderzoek de verwachting is gewekt dat deze mogelijk betere zou zijn (de onderzoeksbehandeling). De nieuwe behandeling zou mogelijk beter kunnen zijn maar zou ook meer bijwerkingen kunnen hebben. Om een duidelijk antwoord op deze beide vragen te kunnen verkrijgen wordt de helft van de patiënten behandeld met de standaard behandeling, de andere helft met de onderzoeksbehandeling. De keu-

2 ze is willekeurig, Uzelf, noch uw arts kunnen hier invloed op uit oefenen. Ofwel de computer beslist. Dit noemt men randomisatie. Met statistische berekeningen wordt vastgesteld hoeveel patiënten vergeleken moeten worden voordat gezegd kan worden of de nieuwere behandeling ook werkelijk beter is. Meestal gaat het om een paar honderd patiënten. Dit vergelijken van een standaard behandeling met een nieuwe behandeling noemt men fase III onderzoek (zie ook de folder van het KWF). In deze studie worden zowel twee induktiebehandelingen op deze wijze vergeleken als twee onderhoudsbehandelingen. Induktie behandeling: Beide behandelingen, de standaard behandeling en de onderzoeksbehandeling bestaan uit chemotherapie en een antistof die specifiek aan een bepaald type witte bloedcellen bindt (de B-lymfocyten) waaronder de kwaadaardige lymfoomcellen (Rituximab). Het verschil tussen de beide behandelingen is de soort chemotherapie. In de standaardbehandeling worden 8 CHOP kuren gegeven, elke drie weken een kuur. Deze bestaat uit een combinatie van vier verschillende middelen: Cyclofosfamide, adriamycine, waarvan de officiele naam met een H begint, Oncovin en Prednison. De eerste drie middelen worden op de eerste dag gegeven per infuus, de prednison 5 dagen in tabletvorm. Ook wordt Rituximab op de eerste dag gegeven (R-CHOP). De eerste keer dat de Rituximab wordt gegeven is de inloopsnelheid van het infuus langzaam, om allergische reakties zoveel mogelijk te voorkomen. De eerste keer wordt U om die reden dan ook mogelijk opgenomen en moet U eventueel een nacht blijven. De volgende kuren worden poliklinisch gegeven. De toediening van de medicijnen duurt dan ongeveer drie uur. In de onderzoeksarm worden 6 FC kuren gegeven ook weer met Rituximab (R-FC). Deze kuur bevat twee middelen: Fludarabine en Cyclofosfamide. Beide middelen worden per infuus gegeven op drie op eenvolgende dagen. De kuren worden elke 4 weken gegeven. Voor Rituximab geldt ook hier dat de eerste maal de toediening in het ziekenhuis plaatsvindt. De totale duur van de induktie behandelingen is voor beide behandelingen gelijk: 24 weken (8 x 3 en 6 x 4 weken). Na 4 kuren R-CHOP en 3 kuren R-FC wordt de reaktie van de ziekte op de behandeling gemeten, meestal met behulp van een CT scan en eventueel ook een beenmergonderzoek, als dit bij het begin afwijkend was. Alleen als de ziekte goed reageert wordt de therapie voortgezet. Als er onvoldoende reactie is op de behandeling dan zal uw arts u een andere behandeling voorstellen. Bijwerkingen van beide behandelingen kunnen zijn: haaruitval, misselijkheid, soms braken. Hiertegen krijgt U voor de start van de behandeling medicijnen. Ook geven deze middelen tijdelijke onderdrukking van de bloedaanmaak, waardoor uw weerstand tegen infecties kan verminderen. Oncovin kan uw gevoel in de voeten of vingertoppen doen verminderen, iets wat U moet vertellen als U dit merkt, omdat de klacht verergert als dit middel in dezelfde dosering bij een volgende kuur opnieuw wordt gegeven. Al deze bijwerkingen zijn tijdelijk en omdat deze van patient tot patient in ernst kunnen wisselen zal uw arts in overleg met u de behandeling voortzetten of aanpassen. Rituximab kan, zoals gezegd, een overgevoeligheidsreaktie geven, bestaande uit duizeligheid, koorts, koude rilling, huiduitslag en soms bloeddrukdaling en kortademigheid. Deze klachten, zo zij al optreden, treden voornamelijk tijdens de eerste toediening op. U krijgt daarom vooraf medicijnen om dit te voorkomen, de infuussnelheid wordt bij de eerste gift aangepast en na de eerste gift wordt u een nacht in het ziekenhuis bewaakt.

3 Onderhoudsbehandeling: De onderhoudsbehandeling wordt alleen gegeven indien U voldoende op de inductie therapie hebt gereageerd. Deze onderhoudsbehandeling wordt gegeven totdat de ziekte weer terugkomt of verergert. In een vorige studie bleek interferon-alpha vergeleken met niets doen een verlenging te geven van de remissieduur. Daarom is in deze studie interferon-alpha de standaard onderhoudsbehandeling. Deze onderhoudsbehandeling wordt vergeleken met een onderhoudsbehandeling die bestaat uit het doorgaan met Rituximab (nu zonder chemotherapie). Ook voor de onderhoudsbehandeling vindt een randomisatie plaats, noch U, noch uw arts, noch de resultaten van de induktiebehandeling zijn op deze keuze van invloed. Onderhoudsbehandeling met interferon-alpha: dit medicijn wordt drie maal per week onder de huid ingespoten. Er zijn tegenwoordig ook preparaten die met dezelfde effectiviteit maar een maal per week hoeven te worden ingespoten. Uw arts zal u hierover informeren. Een korte instructie is meestal voldoende om zelf te leren spuiten (hetzelfde als insuline bij suikerziekte). Lukt het niet, dan kan een familielid of een wijkverpleegster dit doen. De meeste patiënten ondervinden griep-achtige symptomen gedurende de eerste paar weken van toediening: koude rilling, koorts, hoofdpijn en spierpijn. Deze klachten reageren vaak op Paracetamol. Bij langdurig gebruik kan er evenwel ook een remming van de bloedaanmaak optreden of leverfunctiestoornissen. Om deze reden zal uw bloed daarom regelmatig worden gecontroleerd. Ook kunnen bij langer gebruik vermoeidheid en depressieve gevoelens ontstaan. Met de dosis gebruikt in deze studie zijn de klachten meestal gering. Als ze voorkomen kan de dosis worden aangepast of de behandeling (tijdelijk) worden gestopt. Onderhoudsbehandeling met Rituximab: de antistof wordt eenmaal per twee maanden gegeven. De eerste toediening gebeurt een maand na het beeindigen van de laatste chemotherapie. De bijwerkingen zijn als boven bij de inductiebehandeling beschreven. Maar omdat U dit middel al gehad hebt is te verwachten dat de bijwerkingen gering zijn. Voor- en nadelen voor de deelnemer De resultaten van de behandeling die U gaat krijgen kunnen niet met zekerheid worden voorspeld. De verwachting is dat uw ziekte wordt teruggedrongen en de klachten verdwijnen of verminderen. Wij vragen u mee te doen aan deze studie om twee redenen. Allereerst voor uzelf: een behandeling in een studie is vaak meer consequent en dat maakt de resultaten beter. Bovendien is het mogelijk dat deze studie tot gevolg heeft dat de huidige standaardtherapie kan worden vervangen door een betere inductie of onderhoudsbehandeling. Bij deze studie worden in de onderzoeksarm geen extra onderzoekingen gevraagd (bloedonderzoek, scans, polibezoek etc) in vergelijking met de standaardbehandeling. Uw huisarts zal schriftelijk worden ingelicht over uw deelname aan het onderzoek, tenzij u te kennen geeft dit niet te willen. De resultaten van de studie zijn pas na enkele jaren te verwachten. Vrijwillige deelname Deelname aan de studie is geheel vrijwillig. Er zal u gevraagd worden of het u geheel duidelijk is wat de studie inhoudt, zodat u een verantwoorde beslissing kunt nemen. U bent geheel vrij uw medewerking aan het onderzoek te weigeren. Dit zal geen consequenties hebben voor uw verdere behandeling noch voor de relatie met uw arts. Uw gegevens worden geanonimiseerd verwerkt. Mocht u verdere vragen hebben kunt u altijd contact opnemen met ondergetekenden of met de andere artsen van de afdeling Hematologie. Uw huisarts zal van uw eventuele deelname aan de studie op de hoogte worden

4 gebracht. U dient hiervoor wel toestemming te geven. Vertrouwelijkheid Tot uw persoon herleidbare onderzoeksgegevens kunnen slechts met uw toestemming door daartoe bevoegde personen worden ingezien. Deze personen zijn medewerkers van het onderzoeksteam, medewerkers van de Inspectie voor de Gezondheidszorg of bevoegde inspecteurs van een buitenlandse overheid, en leden van de Medisch Ethische Toetsings Commissie. Inzage kan nodig zijn om de betrouwbaarheid en kwaliteit van het onderzoek na te gaan. Onderzoeksgegevens zullen worden gehanteerd met inachtneming van de Wet Bescherming Persoonsgegevens en het privacyreglement van het Academisch Ziekenhuis in Groningen. Persoonsgegevens die tijdens deze studie worden verzameld, zullen worden vervangen door een codenummer. Alleen dat nummer zal gebruikt worden voor studiedocumentatie, in rapporten of publicaties over dit onderzoek. Slechts degene, die de sleutel van de code heeft (de onderzoeker of de behandelend arts) weet wie de persoon achter het codenummer is. De gegevens worden bewaard gedurende het onderzoek en na afloop vernietigd, of (indien van toepassing) de gegevens worden, indien u daar toestemming voor geeft, gedurende ten minste 15 jaar bewaard. Verzekering De opdrachtgever van dit onderzoek, de Stichting HOVON (Hemato-Oncologie voor Volwassenen Nederland), heeft u verzekerd in verband met eventuele schade die u zou kunnen lijden als gevolg van uw deelname aan dit onderzoek. Het betreft de schade door overlijden of letsel die zich openbaart gedurende de deelname aan dit onderzoek en deze verzekering is een zogenaamde risicoverzekering, wat inhoudt dat de verzekering ongeacht of het onderzoek verwijtbaar onzorgvuldig is geweest, de schade door overlijden of letsel uit zal keren tot maximaal de daarvoor gestelde bedragen. Het bedrag waarvoor de verzekering is gesloten is maximaal ,00 voor de schade per proefpersoon, met een maximum van ,00 voor de schade van alle proefpersonen tezamen die deelnemen aan het onderzoek. Indien bovengenoemde bedragen de schade niet volledig dekken en aangetoond kan worden dat de uitvoering van het onderzoek onzorgvuldig is geweest dan kunt u hiernaast ook het ziekenhuis dat opdracht gegeven heeft tot het onderzoek of het ziekenhuis waar het onderzoek is uitgevoerd aansprakelijk stellen. De verzekering dekt niet de: 1. schade waarvan op grond van de aard van het onderzoek (nagenoeg) zeker was dat deze zich bij de proefpersoon zou voordoen; 2. schade die zich bij nakomelingen openbaart als gevolg van een nadelige inwerking van het onderzoek op het genetisch materiaal van de proefpersoon; 3. schade door aantasting van de gezondheid van de proefpersoon die zich ook zou hebben geopenbaard wanneer de proefpersoon niet aan dit onderzoek had deelgenomen; 4. schade, die het gevolg is van het niet volledig opvolgen door de proefpersoon van aanwijzingen zoals deze in de patiënteninformatiebrief beschreven staan.

5 De naam van de verzekeringsmaatschappij waar het onderzoek is verzekerd luidt: Gerling Allgemeine Versicherung-AG Postbus CP Amsterdam Wat gebeurt er als u niet mee wilt doen Het is, zoals gezegd, niet precies bekend welke van de twee inductie en van de onderhouds behandelingen de beste is. Daarom heeft uw arts u verteld over het doel van dit onderzoek en u gevraagd om er aan mee te werken. U bent uiteraard vrij om uw medewerking aan dit onderzoek te verlenen. Indien u besluit niet deel te nemen, heeft dat geen enkel gevolg voor uw verdere behandeling. Als u besluit niet mee te doen, zal u de gebruikelijke behandeling voorgesteld worden. Ook indien u nu toestemming geeft, kunt u die later zonder opgave van redenen weer intrekken. Wat u ook besluit, het zal geen consequenties hebben voor de verzorging en begeleiding van uzelf en uw familie. De behandeling zal zo nauwkeurig mogelijk volgens vooropgesteld plan verlopen. Het kan natuurlijk gebeuren dat uw lichamelijke reacties of nieuw ontdekte feiten ons tot veranderingen dwingen. Die zullen direct met u besproken worden, zodat u de gelegenheid krijgt te overwegen al of niet met het onderzoek door te gaan. Wel vragen wij van u de voorschriften van uw behandelend arts goed op te volgen en u niet, zonder diens medeweten, elders te laten behandelen. Tenslotte, u bent verzocht deel te nemen aan medisch wetenschappelijk onderzoek. Dat onderzoek wordt uitgevoerd nadat goedkeuring is verkregen van de Raad van Bestuur/directie van het ziekenhuis na advies van de Medisch Ethische Commissie. De voor dit onderzoek internationaal vastgestelde richtlijnen zullen nauwkeurig in acht worden genomen. Hoe te handelen bij klachten Als u klachten heeft over het onderzoek, kunt u dit melden aan de onderzoeker. Wilt u dit liever niet, dan kunt u contact opnemen met de onafhankelijke klachtencommissie van het ziekenhuis. Wilt u nog iets weten Mocht u verdere vragen hebben, dan kunt u die voorleggen aan uw behandelend specialist of aan: Prof. dr. J.C. Kluin-Nelemans, hematoloog Drs. G.W. van Imhoff, hematoloog Als u vragen heeft die u niet aan uw behandelend arts wilt stellen, kunt u contact opnemen met een onafhankelijk arts: Prof. Dr. E.G.E. de Vries, internist/oncoloog Deze arts is niet bij het onderzoek betrokken. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met: de dienstdoende hematoloog of afdeling te bereiken via telefoniste:

6 TOESTEMMINGSVERKLARING voor deelname aan het wetenschappelijk onderzoek: Een gerandomiseerde fase III studie naar het effect van onderhouds behandeling met Rituximab na inductie chemotherapie (R-CHOP versus R-FC) voor de oudere patient met mantelcel lymfoom, voor wie niet in aanmerking komt voor een autologe stamcel transplantatie. HOVON 55 MCL Ik ben naar tevredenheid over het onderzoek geïnformeerd. Ik heb de schriftelijke informatie goed gelezen. Ik ben in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen over het onderzoek. Mijn vragen zijn naar tevredenheid beantwoord. Ik heb goed over deelname aan het onderzoek kunnen nadenken. Ik heb het recht mijn toestemming op ieder moment weer in te trekken zonder dat ik daarvoor een reden behoef te geven. Ik stem vrijwillig toe met deelname aan het onderzoek. Ik geef toestemming mijn persoonsgegevens en mijn lichaamsmateriaal (indien van toepassing) na afloop van de studie gedurende ten minste 15 jaar te bewaren. Naam :... Adres :... Woonplaats :... Geboortedatum :... Handtekening :...Datum:... Ik heb geen / wel bezwaar tegen het opslaan van mijn bloed voor wetenschappelijk onderzoek. Ik heb geen / wel bezwaar tegen het opslaan van mijn beenmerg voor wetenschappelijk onderzoek. Handtekening :...Datum:... Ondergetekende verklaart, dat de hierboven genoemde persoon zowel schriftelijk als mondeling over het bovenvermelde onderzoek geïnformeerd is. Hij/zij verklaart tevens, dat een voortijdige beëindiging van de deelname door bovengenoemde persoon, van geen enkele invloed zal zijn op de zorg die hem of haar toekomt. Naam :... Functie :... Handtekening :...Datum:... Dit formulier is bestemd voor onderzoek met meerderjarigen, die wilsbekwaam zijn. Bij dit soort onderzoek moet door de betrokkenen zelf toestemming worden verleend.