1. Inleiding Beleidsthema s Programma s Zicht op gezondheid Jeugd, gezin en school Leefstijl...

Transcriptie

1 Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant

2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Beleidsthema s Programma s Zicht op gezondheid Jeugd, gezin en school Leefstijl Infectieziektebestrijding Geestelijke gezondheidszorg en crisisaanpak Gemeente en GGD Financiën Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 2 van 156

4

5 1. Inleiding leeswijzer Voor u ligt de ontwerpbegroting 2009 van de GGD Hart voor Brabant. Deze begroting is als volgt opgebouwd: Hoofdstuk 2 geeft een schets van de relevante beleidsthema s in de publieke gezondheid. In hoofdstuk 3 staan de programma s voor 2009, met een overzicht van de activiteiten die de GGD die wil uitvoeren. Daarna volgen in hoofdstuk 4 de financiële uitgangspunten voor De hoofdstukken 2 en 3 en de inleidingen op de programma s in hoofdstuk 4 zijn inhoudelijk gelijk aan de kaders voor 2009 die wij in februari naar de gemeenten stuurden. financieel Na de zgn. herijking betalen alle gemeenten een gelijke bijdrage voor een gelijk takenpakket. Deze herijking leidde tot een scherpere afbakening tussen het basispakket (betaald via de gemeentelijke inwonersbijdragen) en de plustaken. Inwonersbijdragen 2009 Midden- Brabant regio s-hertogenbosch Brabant- Noordoost Bijdrage per inwoner ,40 14,34 13,52 Bijdrage per inwoner ,11 15,10 14,23 De inwonersbijdrage stijgt met 5,2 %; hiervan is 2,9 % een correctie op de indexcijfers van 2007 en 2008, die te laag waren (2007: slechts een stijging met 0,4 %) en is het indexcijfer voor 2009: 2,3 %. Zie verder de toelichting op de cijfers in hoofdstuk 3. tijdig betrokken Ook dit jaar hebben wij de gemeenten weer in een vroeg stadium betrokken bij de besluiten over onze begroting: sinds februari 2008 zijn zij immers al in het bezit van de kaders voor deze begroting. Zij hebben op basis van deze kaders hun zienswijze kunnen geven over de hoofdlijnen (kaders) van de begroting 2009; voor 1 juli moet het Algemeen Bestuur de begroting nu vaststellen. Het beoogde resultaat: een begroting 2009 met programma s en activiteiten die gericht zijn op de gezondheid van alle inwoners van onze gemeenten. s-hertogenbosch, 24 april 2008, het Dagelijks Bestuur van de GGD Hart voor Brabant, F. Ronnes, voorzitter J. Wassenaar, secretaris Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 4 van 156

6 Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 5 van 156

7 2. Beleidsthema s de gemeente kiest Gezond zijn, gezond blijven Elke gemeente kan binnen het wettelijk basispakket 1 kiezen voor lokale accenten. Bij de bevorderingstaken 2 kiezen de gemeenten vooral voor: - leefstijlprojecten (vooral overgewicht en bewegen), op scholen of in de wijk; - alcoholprojecten, op scholen of regionaal (aanzet project in Brabant-Noord); - projecten voor (allochtone) ouderen, bijvoorbeeld over eenzaamheid. De GGD ondersteunt deze keuzes met de inzet van vooral GVO- en beleidsmedewerkers (GVO = gezondheidsvoorlichting en -opvoeding). de GGD adviseert De GGD adviseert elke gemeente, niet alleen bij de keuze van de lokale accenten in zijn basispakket, maar ook door beleidsadviezen. Uit onze analyses 3 blijkt bijvoorbeeld dat de gezondheid in ons werkgebied onder het Nederlands gemiddeld scoort; hart- en vaatziekten en psychische stoornissen zijn de belangrijkste gezondheidsproblemen. Er is een aanzienlijk verlies van gezondheid door ongezond gedrag; daarom is investeren in gezond gedrag nodig. Per gemeente zijn er natuurlijk verschillen; zie daarvoor de lokale rapporten Gezondheid telt! (o.a. op het rijk stelt kaders In 2007 publiceerde het kabinet zijn visie Gezond zijn, gezond blijven; ook als kader voor het lokale gezondheidsbeleid. Het rijk gaat ervan uit dat kiezen voor gezond leven loont: mensen leven daarmee langer, met een betere gezondheid. Maar de (uitvoering van het) huidige beleid is nog te vrijblijvend en te versnipperd. Het levert ook niet genoeg gezondheidswinst op. Nederland begint in vergelijking met andere Europese landen achter te lopen; ongezond gedrag draagt flink bij aan ziektelast. Vooral de jeugd maakt een slechte start door ongezond te leven; een lage sociaaleconomische status is nadelig voor de gezondheid. Ook het aantal chronische zieken neemt fors toe. meer samenhang Het bevorderen van een gezonde leefstijl is daarom nog steeds het hoofdthema in het rijksbeleid: mensen stimuleren tot gezonde keuzes, nu ook met meer samenhang. Zo moet de zorg meer aan preventie gaan doen. En de infrastructuur van publieke gezondheid (GGD en, eerstelijnszorg) kan steviger zodat lokale partijen beter samenwerken. Het kabinet roept ook de gemeenten op om hun bijdrage te leveren en wil hen en de GGD en ondersteunen bij het lokale beleid. 1 Volgens de Wet collectieve preventie volksgezondheid moet elke gemeente zorgen voor de taakvelden: infectieziektebestrijding, medische milieukunde, technische hygiënezorg, bevorderingstaken, openbare geestelijke gezondheidszorg en jeugdgezondheidszorg. Voor de uitvoering van deze taken houdt zij een GGD in stand; de jeugdgezondheidszorg kan zij ook laten uitvoeren door een thuiszorginstelling. 2 Lokale accenten zijn na de herijking nog mogelijk binnen de taakvelden bevorderingstaken en jeugdgezondheidszorg. 3 Zie bijv. onze publicatie Gezondheid telt! in Hart voor Brabant, regionale volksgezondheidtoekomstverkenning Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 6 van 156

8 Het rijk wil verder met de bestaande speerpunten: roken, schadelijk alcoholgebruik, overgewicht, diabetes en depressie. Voor een aantal speerpunten zijn er handleidingen die de gemeente kan gebruiken in haar eigen beleid en actieprogramma s, bijvoorbeeld via een wijkgerichte aanpak. de GGD sluit aan verbinden en netwerken Deze speerpunten zijn ook de onze; we werken ze uit in het programma Leefstijl. Verder willen we: - zoveel mogelijk werken met bewezen effectieve interventies en ons aanbod hierop aanpassen. Zie ook de tekst onder het kopje Toezicht; - integraal beleid en samenhang. Landelijk en lokaal is er steeds meer aandacht voor integraal gezondheidsbeleid. Karakteristieken hiervan zijn: o investeren in sectoren buiten de openbare gezondheidszorg; o beleid, geen projecten, maar duurzaamheid; o de rol van de GGD: accent van aanbieder naar stimulator/begeleider van samenwerking tussen beleidsvelden. - naar een verbinding tussen preventie en zorg. We zullen met de ondersteuners van de eerste lijn (o.a. huisartsen) samenwerken zodat de inzet effectiever wordt en we zoeken naar samenwerking met de zorgverzekeraars. Deze punten werken we uit in (vooral) het programma Leefstijl. de gemeente kiest Ieder kind in beeld Binnen het taakveld jeugdgezondheidszorg kiezen de gemeenten vooral voor: - algemene spreekuren, op scholen maar ook steeds meer op centrale locaties; - preventieve netwerken en aandacht voor risicokinderen in bijvoorbeeld zorgadviesteams; - opvoedondersteuning, bijvoorbeeld in spreekuren op scholen en in Centra voor jeugd en gezin. De GGD ondersteunt deze keuzes met de inzet van vooral jeugdverpleegkundigen. de GGD adviseert Uit het werk van de jeugdgezondheidszorg blijkt dat het met veel kinderen en gezinnen goed gaat. Ouders hebben dan genoeg aan af en toe een advies of informatie. Maar er zijn ook kinderen die wél problemen hebben of geven. Die moeten we tijdig in beeld krijgen om zo problemen te voorkomen; een taak bij uitstek voor de jeugdgezondheidszorg. Verder blijkt uit onze analyses dat de jeugd zich ongezond gedraagt: jongeren zijn meer gaan drinken en zijn steeds vaker te dik. het rijk stelt kaders Het rijk zet in het plan Alle kansen voor alle kinderen het volgende beleid neer: - Centra voor jeugd en gezin als laagdrempelig punt voor opgroei- en opvoedvragen, passende hulp en coördinatie van die hulp. Het rijk zet stevig in op de ontwikkeling van deze centra; in elke gemeente moet er minstens één fysiek inlooppunt zijn. Ouders en kinderen moeten er met al hun vragen terecht kunnen en zo snel mogelijk de juiste hulp krijgen. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 7 van 156

9 geen kind uit beeld - een directe verbinding tussen de Centra voor jeugd en gezin en de jeugdzorg; - een sluitende structuur in het onderwijs via de zorgadviesteams; - een elektronisch kinddossier (EKD) voor een uniforme registratie van de gegevens uit de reguliere contactmomenten van de jeugdgezondheidszorg; - een verwijsindex, het systeem dat signalen van verschillende instanties over risicokinderen bij elkaar brengt, zodat tijdige interventie mogelijk wordt. samenhang en actie De minister heeft de volgende principes: - voor gezinnen met problemen: één gezin, één plan; - opvoedingsondersteuning voor alle ouders; - voor elk kind tot 4 jaar: een risicoanalyse van opgroei- en opvoedproblemen; - actief opzoeken van ouders die zorg mijden en hen zonodig dwingen om mee te werken aan een betere opvoeding voor hun kinderen; - bij ernstige problemen: binnen 24 uur hulp of uithuisplaatsing van het kind. De VNG kan zich hierin vinden, maar wil dat deze randvoorwaarden zijn ingevuld: - betere signalering; - meer ruimte voor risicojeugd vanuit de jeugdgezondheidszorg; - heldere afspraken over zorgcoördinatie; - wegruimen wettelijke obstakels/doorzettingsmacht; - dekkend maken van de zorgadviesteams; - werken met bewezen effectieve methodes. Deze punten werken we uit in het programma Jeugd, gezin en school. oordeel over effectiviteit Toezicht De Inspectie voor de Gezondheidszorg houdt toezicht op de GGD (die zij overigens een goede GGD noemt). Maar kijkt ook naar het beleid van de gemeente, bijvoorbeeld of zij de landelijke prioriteiten voldoende navolgt, of de preventieprogramma s effectief zijn en of er integraal beleid is. De inspectie doet dit met een set van indicatoren rond gezondheidsrisico s, die in de komende jaren ook voor de gemeente sterker sturend zullen zijn. Zij beoordeelt dus de kwaliteit van de openbare gezondheidszorg, eerst voor de prioriteiten uit de preventienota en daarna ook de aanpak van lokale problemen. Aan de GGD vraagt de inspectie dan informatie over de lokale gezondheid. Zijn er problemen, dan gaat zij na of de gemeente en (bijvoorbeeld) de GGD die problemen effectief aanpakken. nog niet integraal De wet verplicht de gemeente ook om de GGD te raadplegen bij besluiten die effecten hebben op de volksgezondheid; de GGD adviseert de gemeente dan. De inspectie constateerde in 2005 dat de Nederlandse gemeenten nog te weinig nadenken over de gezondheidseffecten van beleid. De gemeente kan door haar beleid op andere terreinen dan volksgezondheid immers ook het gezond gedrag bevorderen. De inspectie onderzoekt nu ook dit integraal gezondheidsbeleid van de gemeenten. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 8 van 156

10 regierol kan krachtiger Sturing Alle gemeenten in ons werkgebied hebben een beleidsnota volksgezondheid. Uit onderzoek van de Inspectie blijkt dat de lokale nota s concreter kunnen. Er zijn veel instellingen actief bij het uitvoeren van preventieactiviteiten, maar het aanbod is versnipperd. De gemeente kan hierin de regie voeren door het bevorderen van samenwerking en afstemming. Gemeenten vragen van ons ook om overlap in activiteiten met andere instellingen te voorkomen. Deze overlap is echter beperkt en we zoeken zoveel mogelijk de samenwerking met onze partners. De sturing van het totale aanbod ligt bij de gemeente als regisseur. een nieuwe wet Er komt een nieuwe Wet publieke gezondheid, die bestaande wetten bundelt in één nieuwe wet, die ook het verplicht gebruik van het EKD regelt. Verder regelt deze wet onder andere dat er voldoende voorzieningen komen om infectieziekten snel op te sporen en te bestrijden. En ook krijgt de minister meer bevoegdheden om bij landelijke crises de regie te voeren. De Centra voor jeugd en gezin komen in de Wet op de jeugdzorg; voor de jeugdgezondheidszorg blijft de huidige wetgeving intact. afstemming van processen Het rijk komt ook met een Wet op de veiligheidsregio s, met gelijke werkgebieden voor GGD en en veiligheidsregio s. Daarbij worden de processen zo goed mogelijk op elkaar afgestemd. De nieuwe wet bepaalt dat de directeur GHOR ook deel uitmaakt van de GGD-directie; dit is bij onze GGD al het geval. De GGD Hart voor Brabant levert diensten aan de Veiligheidsregio Brabant-Noord, de GGD West-Brabant aan de regio Midden- en West-Brabant. De directeuren zijn ook directeur van de ambulancedienst. Zo is er voldoende slagkracht. Bestuurders zijn tevreden met deze constructies; we zullen ze ook vastleggen in afspraken, zodat de gemeenten deze samenwerking kunnen voortzetten. We gaan er, net als de VNG, van uit dat de wet ons de ruimte geeft voor deze oplossing. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 9 van 156

11 3. Programma s basis en plus Net als in 2008 zijn de GGD-activiteiten en de inwonersbijdrage gebaseerd op een herijking door een extern bureau die heeft geleid tot bestuursbesluiten daarover. Deze herijking leidde tot een helder onderscheid in: - het basispakket: de wettelijk verplichte taken uit de Wet collectieve preventie volksgezondheid, bepaald aan de hand van landelijke richtlijnen. Het pakket geldt voor alle gemeenten en wordt betaald uit een bijdrage per inwoner. - de plustaken: de diensten die een gemeente (of een andere klant) afneemt boven/buiten het basispakket. Als alle gemeenten samen een plustaak willen afnemen, worden de kosten ook deel van de inwonersbijdrage. lokale accenten: niet óf, maar hoe Binnen het basispakket is ook ruimte voor lokale accenten; daarbij gaat het er niet om òf ze worden uitgevoerd, want dat is wettelijk verplicht. Het gaat om het hóe: voor welke doelgroepen, binnen welke thema s en met welke methodes. Over die accenten overlegt de gemeente met de GGD en stelt ze dan vast. Wil een gemeente meer dan het basispakket, dan kan zij kiezen voor plustaken. indeling anders Bij de vaststelling van de begroting 2008 heeft het Algemeen Bestuur zich ook uitgesproken over een meer programmatische indeling. Vanaf 2009 presenteren we onze activiteiten daarom in een nieuwe indeling van zes programma s: 1. Zicht op gezondheid (onderzoek en beleidsadviezen) Gezondheidsmonitors en toekomstverkenningen Ondersteuning lokaal gezondheidsbeleid Sociale kaart 2. Jeugd, gezin en school Gezondheidsonderzoek Spraak-/taaladvies Gezond en veilig op school Gedrag en opvoeding 3. Leefstijl (preventieactiviteiten en publieksinformatie) Publieksinformatie en documentatie Wijkgericht gezondheidswerk Roken Overgewicht Alcohol Diabetes Valpreventie Preventie eenzaamheid Voorlichting bevolkingsonderzoeken Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 10 van 156

12 4. Infectieziektebestrijding Algemene infectieziektebestrijding Bestrijding seksueel overdraagbare aandoeningen Tuberculosebestrijding Reizigerszorg Medische milieukunde Technische hygiënezorg 5. Geestelijke gezondheidszorg en crisisaanpak Depressie Vangnet en advies Ondersteuning regiefunctie OGGZ Huiselijk geweld Psychosociale hulp bij incidenten Forensische geneeskunde Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen 6. Gemeente en GGD (bestuur door en relatie met gemeenten) In de inleidingen op de programma s staat welke nieuwe of aangepaste activiteiten er zijn ten opzichte van Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 11 van 156

13 Leeswijzer Hoofdstuk 3 Indeling activiteiten In dit hoofdstuk staan de activiteiten die de GGD in 2009 zal uitvoeren, in samenhangende programma s. Elk programma s begint met een beschrijving van de algemene ontwikkelingen; deze teksten waren ook onderdeel van de Kaders begroting Daarna volgen de themabladen per programma. Na de vaststelling van de kaders voor 2009 zijn er nog nieuwe activiteiten bijgekomen; deze staan vermeld aan het eind van de inleiding bij elk programma. Indeling themabladen De eerste bladzijden van elk themablad bevatten gegevens die vooral bestuurlijk relevant zijn: wat is het doel, wat is de (wettelijke) basis, wie zijn de gebruikers, etc. Dit deel is onderverdeeld in: - bijzonderheden: toelichting op een aantal vaste aspecten (zie bij begrippen); - algemene toelichting: een beleidsmatige toelichting voor het hele thema; - toelichting per activiteit: een beleidsmatige toelichting per activiteit voor zover dat nog nodig is. Daarna volgt de inhoud van de activiteiten: wat krijgt de klant bij deze activiteit? Begrippen - Basispakket: dit pakket omvat de wettelijk verplichte taken, bepaald aan de hand van de landelijke richtlijnen. Het pakket geldt voor alle gemeenten en wordt afgerekend via de inwonersbijdrage. - Basispakket lokale accenten: binnen het basispakket zit ruimte voor lokale accenten op de deeltaken jeugdgezondheidszorg, bevorderingstaken en openbare geestelijke gezondheidszorg. Bij die deeltaken gaat het er niet om òf ze worden uitgevoerd, maar om de accenten: welke doelgroepen, welke thema s en/of welke methodieken? Over die accenten overlegt de gemeente jaarlijks met de GGD: de GGD signaleert, de gemeente stelt vast. - Plustaken: willen alle gemeenten samen een breder pakket dan het wettelijke, dan kunnen zij daartoe besluiten. Wil één gemeente meer, dan kan zij kiezen voor het afnemen van plustaken, te betalen buiten de inwonersbijdrage. Ook activiteiten voor andere betalers dan gemeenten behoren tot de plustaken. - Opdrachtgevers: de instellingen die de activiteit ook echt betalen. - Basis: de grondslag waarop de GGD de activiteit uitvoert, bijvoorbeeld een wet, een ministeriele, landelijke richtlijn of convenant. - Gebruikers: de personen of instellingen die de activiteit afnemen/gebruiken. - Effect: het effect op korte of lange termijn van een activiteit. - Kwaliteit: het geheel van eigenschappen en kenmerken van een activiteit, dat van belang is voor het voldoen aan de behoeften. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 12 van 156

14 Verantwoording prestaties en exploitatie Exploitatie In de jaarrekening leggen wij verantwoording af over de kosten per programma (dus niet de over de kosten van de afzonderlijke thema s). Prestaties (zie themabladen) In de donkere kolom onder het jaartal 2009 op elk themablad staan de prestaties waarover wij in de bestuursrapportages en in de jaarrekening verantwoording afleggen. Soms zijn de aantallen in deze kolom niet vergelijkbaar met die in 2008, omdat de indeling of de eenheid is veranderd. In dat geval staat er in de kolom 2007 niets of een streepje. Andere (niet gearceerde) cijfers op de themabladen zijn niet taakstellend. Voor zover mogelijk zijn de prestaties geformuleerd in outputtermen: aantallen onderzoeken, inentingen, inspecties, etc. Voor een aantal activiteiten is dat niet mogelijk of zinnig en moeten we volstaan met urenaantallen. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 13 van 156

15 1. Zicht op gezondheid Aangepaste activiteiten (in 2009): Thema Gezondheidsmonitors en toekomstverkenningen Ondersteuning lokaal gezondheidsbeleid Activiteit Regionale Volksgezondheidtoekomstverkenning Gezondheidsmonitors ouderen en volwassen Ondersteunen lokaal gezondheidsbeleid Toelichting - Regionale Volksgezondheidtoekomstverkenning (rvtv): in 2006/2007 hebben we de eerste rvtv gepresenteerd: de rapporten Gezondheid telt! (ook per gemeente) en twee websites, met handreikingen voor beleid (regionaalkompas.nl) en geografische gegevens (gezondheidsatlas.nl). In 2009 werken we aan de rvtv 2010/2011, die we dan uitbreiden met: - meer regionale gegevens en de sociaalfysieke omgeving; - infectieziekten, openbare geestelijke gezondheidszorg en Wmo-informatie; - een analyse van aanbod en beleid en een trendanalyse voor Dit alles kost extra inspanning; hiervoor gaan we op zoek naar extra geld, van andere organisaties dan de gemeenten. - Gezondheidsmonitors ouderen- en volwassen: elk jaar voeren we normaal gesproken één monitor uit, maar in 2009 doen we er twee tegelijk, zodat er in 2010 ruimte komt voor de rvtv. We kunnen de informatie uit deze monitors dan ook meenemen in de rvtv en de gemeente kan ze eerder gebruiken voor haar Wmo-beleid. - Ondersteunen lokaal gezondheidsbeleid: het lokale beleid kan aanzienlijk effectiever door een integrale aanpak van bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, armoedebeleid en sportbeleid en door samenwerking met anderen, zoals de eerste lijn, sportvoorzieningen en bedrijven. We ondersteunen de gemeente bij het samenwerken tussen partijen en het formuleren van realistische doelen. We willen deze rol verder uitbouwen, in overleg met en onder regie van de gemeenten. We ontwikkelen ook een handboek voor integraal lokaal gezondheidsbeleid. Dit handboek geeft de gemeente inzicht in integraal beleid, interactieve beleidsvorming, evaluatie, etc. en in de ondersteuning hierbij door de GGD. Nieuwe activiteiten na de vaststelling van de Kaders begroting 2009: 1.1 Gezondheidsmonitors en toekomstverkenningen - Thematische beleidsrapportage WMO - OGGZ-monitor Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 14 van 156

16 1.2 Ondersteuning lokaal gezondheidsbeleid - Voortgangsmeter lokaal gezondheidsbeleid - Workshopbegeleiding 1.3 Sociale kaart - Wmo webwinkel Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 15 van 156

17 Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 16 van 156

18 1.1 Gezondheidsmonitors en toekomstverkenningen Afdeling GB Omschrijving Voorzien in informatiebehoefte gemeenten (raad, college, ambtenaren) voor het vraaggericht en evidence-based werken in de publieke gezondheid. Doel - Inzicht in (trends en ontwikkelingen) in de gezondheid van de bevolking en de factoren die daarmee samenhangen. - Een goed gedocumenteerde onderbouwing voor (het advies rond) de prioriteiten in het gezondheidsbeleid. - Het voor de gemeenten mogelijk maken om een goed afgewogen oordeel te geven over de prioriteiten in het gezondheidsbeleid. - De gezondheid en de beleidsontwikkeling tussen de GGD-regio s beter met elkaar vergelijkbaar maken. Basispakket uniform Gezondheidsmonitor monitors 1 2 Regionale Volksgezondheidstoekomstverkenning projectplan 1 1 Kernboodschappen voor lokaal beleid publicaties Verstrekken gezondheidsinformatie aantal -- 5 GGD Gezondheidsatlas releases 1 2 Zorgbalans publicaties -- 1 Nieuwsbrief Gezondheidsmonitor Hart voor Brabant nieuwsbrieven 4 3 Plustaken Aanvullende modules/vragen gezondheidsmonitors rapporten 1 PM Aanvullende steekproeven gezondheidsmonitors publicaties 2 PM Thematische beleidsrapportage Wmo publicaties -- PM OGGZ-monitor publicaties -- PM Opstellen onderzoeksplan plan 1 PM Uitvoeren onderzoekplan onderzoeken 2 PM Exploitatie Totaal kosten Bijzonderheden Opdrachtgevers Alle 29 gemeenten en overigen (GGD Nederland, provincie, etc.). Basis Wet collectieve preventie volksgezondheid, artikel 2 onder a en artikel 3b. Gebruikers Gemeenten en andere regionale en lokale beleidsactoren. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 17 van 156

19 1.1 Gezondheidsmonitors en toekomstverkenningen Afdeling GB Partners GGD en Zeeland en Brabant, Thuiszorg, Geestelijke gezondheidszorg, Novadic-Kentron, provincie Noord-Brabant, PON, K2, GGD Nederland, RIVM, Academische werkplaats OGZ, TNO-PG, LC OKZ, overige registratiehouders. Effect Voldoen aan informatiebehoefte van gemeenten voor het vraaggericht en evidence-based werken in de publieke gezondheid. Evidence based is het bewust, expliciet en oordeelkundig gebruik maken van het voorhanden zijnde beste bewijs bij het nemen van beslissingen. Kwaliteit De afdeling is ISO-gecertifeerd (voor het onderdeel Gezondheidsbevordering, Epidemiologie en Beleid: HKZ-gecertificeerd) en onderhoudt het kwaliteitssysteem. Algemene toelichting De Wet collectieve preventie volksgezondheid legt de verantwoordelijkheid voor het lokaal gezondheidsbeleid bij de gemeente; zij moet zorgen voor het verwerven van, op epidemiologische analyse gebaseerd, inzicht in de gezondheidssituatie van de bevolking. Steeds meer gemeenten onderbouwen hun keuzes met cijfers over de gezondheid en factoren die daarmee samenhangen. De GGD verzamelt deze informatie in de Gezondheidsmonitor Hart voor Brabant, zodat gemeenten de trends en ontwikkelingen kunnen volgen en kunnen bepalen of er ander beleid nodig is. In de Gezondheidsmonitor Hart voor Brabant verzamelt de GGD gegevens over de gezondheid; de informatie is daarbij versnipperd over de verschillende doelgroepen en onderwerpen. In de regionale VTV worden kennis en gegevens over volksgezondheid, etc. bijeengebracht, geanalyseerd, geïntegreerd en zo gepresenteerd dat ze beter bruikbaar zijn voor de ondersteuning van het gezondheidsbeleid. Het biedt de gemeente de mogelijkheid om tot een afgewogen oordeel te komen over de lokale prioriteiten. In 2009 neemt de GGD twee monitors af (volwassenen en ouderen) en creëert daarmee in 2010 ruimte om de tweede regionale VTV op te stellen. De GGD vertaalt de informatiebehoefte van gemeenten zo nodig naar activiteiten, bijv. beleidsrapportage Wmo. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 18 van 156

20 Inhoud activiteit Basispakket uniform Gezondheidsmonitor Integraal inzicht in de (ontwikkeling van de) gezondheid van de bevolking (per doelgroep) en de gezondheid beïnvloedende factoren. - Kerngegevens per gemeente: cijfers van de belangrijkste indicatoren en de verschillen tussen de gemeente en haar regio. - Infokaarten per onderwerp: achtergrondinformatie voor elk van de centrale onderwerpen uit de enquête over oorzaken en gevolgen, een vergelijking met de landelijke situatie en de belangrijkste conclusies. - Adviesgesprek per gemeente: een aanbod voor een gesprek waarin de GGD de belangrijkste bevindingen toelicht en de gemeente desgewenst ondersteunt bij de vertaling hiervan naar het gezondheidsbeleid. Regionale Samenvattend rapport inclusief regionale kernboodschappen. Onderbouwing en beschrijving van de belangrijkste conclusies over de gezondheid en de gezondheid beïnvloedende factoren en de betekenis voor het regionaal gezondheidsbeleid. Kernboodschappen voor lokaal beleid Integraal inzicht in de (ontwikkeling van de) gezondheid van de bevolking en de gezondheid beïnvloedende factoren. - Boekje met kernboodschappen voor lokaal beleid: onderbouwing en beschrijving van de belangrijkste conclusies rond de gezondheid en de gezondheid beïnvloedende factoren in de gemeente en de betekenis voor het lokaal gezondheidsbeleid. - Adviesgesprek per gemeente: zie boven. - Presentatie per gemeente: een aanbod voor een presentatie van de lokale kernboodschappen in bijvoorbeeld een raadscommissie. Verstrekken Volksgezondheidstoekomstverkenning gezondheidsinformatie Gemeenten of anderen krijgen antwoord op deelvragen naar aanleiding van databronnen van de gezondheidsmonitors. GGD Gezondheidsatlas Op de website staan alle gegevens van de Gezondheidsmonitor Hart voor Brabant (én die van de andere GGD en in Brabant en Zeeland) in een geografisch digitaal informatiesysteem. Zo kunnen de gemeenten en anderen on line over de meest actuele gezondheidsinformatie beschikken. De gebruiker kan zelf tabellen, kaartjes, profielen en grafieken samenstellen van de door hem geselecteerde onderwerpen, gemeente(n) en regio s. Zorgbalans De Inspectie voor de Gezondheidszorg stelt dat er onvoldoende zicht is in de Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 19 van 156

21 lacunes in de zorg. Dit is belangrijk voor de beleidsontwikkeling van de preventieve zorg maar ook voor de Wet maatschappelijke ondersteuning. De GGD onderzoekt in 2008 de haalbaarheid van een zorgbalans. Afhankelijk van de resultaten hiervan wordt in 2009 een zorgbalans uitgevoerd. Nieuwsbrief Gezondheidsmonitor Drie tot vier maal per jaar ontvangen ambtenaren, portefeuillehouders en andere abonnees de digitale Nieuwsbrief Gezondheidsmonitor. Plustaken Aanvullende modules/vragen gezondheidsmonitors Gemeenten kunnen de wens hebben om op meer onderwerpen dan de reguliere vragen in de gezondheidsmonitor inzicht te krijgen. Dit vraagt om het toevoegen van aanvullende vragen of modules in een monitor. De producten van de reguliere monitor worden aangevuld met aanvullende conclusies en leiden tot publicaties voor aanvullende onderwerpen. Aanvullende steekproeven gezondheidsmonitors Gemeenten kunnen de wens hebben om op kern-, wijk- of buurtniveau uitspraken te kunnen doen over de onderwerpen in de gezondheidsmonitors. Dit vraagt om aanvullende of uitgebreidere steekproeven per monitor. De producten van de reguliere monitor worden aangevuld met conclusies op kern-, wijk- of buurtniveau en leiden tot publicaties per kern/wijk/buurt. Thematische beleidsrapportage Wmo Gemeenten voorzien van relevante beleidsinformatie uit de beschikbare onderzoeksgegevens t.a.v. het Wmo-beleid of andere thema s. OGGZ-monitor Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het signaleren en bestrijden van risicofactoren op het gebied van de openbare geestelijke gezondheidszorg, het bereiken en begeleiden van kwetsbare personen en risicogroepen, het functioneren als meldpunt voor signalen van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen en het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de openbare geestelijke gezondheidszorg. Om de doelgroep en de risicofactoren beter in kaart te kunnen brengen onderzoekt de GGD de mogelijkheden om te komen tot een OGGZ-monitor. De ervaringen opgedaan met de pilot in Tilburg in 2008 en de landelijke ontwikkelingen op dit terrein zullen hierbij betrokken worden. Opstellen onderzoeksplan Ondersteuning van opdrachtgever bij het uitwerken van een onderzoeksvraag tot een concreet en haalbaar onderzoeksplan. In overleg met opdrachtgever: - oriëntatie onderzoeksvraag; - interviewen sleutelfiguren; - literatuurstudie; - uitwerken vraagstelling; Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 20 van 156

22 - formuleren onderzoeksplan. Uitvoeren onderzoeksplan Er zijn meer vormen van onderzoek mogelijk: - Prevalentieonderzoek: de GGD onderzoekt de aard, ernst en omvang van een specifiek gezondheidsprobleem. - Onderzoek naar determinanten: onderbouwen van preventieve interventies door inzicht te geven in samenhang tussen gezondheid en de determinanten hiervan. De GGD onderzoekt welke determinanten en risicogroepen kansrijke aanknopingspunten voor beleid kunnen opleveren. - Evaluatieonderzoek: evaluatieonderzoek van preventieve interventies, beleid en maatregelen. De GGD heeft de deskundigheid om te onderzoeken in welke mate procesdoelen en/of effectdoelen van interventies worden gehaald, dit ter onderbouwing van de besluitvorming. - Advisering en begeleiding: het begeleiden bij en verrichten van eenvoudige analyses voor onderzoeken door gemeenten en derden. De GGD beschikt over kennis van onderzoeksmethoden en gegevensverwerking op het terrein van de gezondheidswetenschappen. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 21 van 156

23 Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 22 van 156

24 1.2 Ondersteuning lokaal gezondheidsbeleid Afdeling GB Omschrijving Gemeenten worden ondersteund bij de beleidsvorming en het voeren van de regie over het gezondheidsbeleid. Stimuleren evidence based werken in de publieke gezondheid door onderzoek te doen naar gezondheidsproblemen, effectiviteit van interventies, maatregelen en beleid. Doel - Ondersteunen van de gemeenten bij het ontwikkelen van hun gezondheidsbeleid. - Ondersteunen en adviseren bij de uitwerking hiervan en bij het opstellen van een gemeentelijk beleidsplan en deelplannen. - Ondersteunen van processen waarin lokale partijen gezamenlijk beleid moeten ontwikkelen en/of uitvoeren. - Onderhouden van het contact met en voeren van overleg met de gemeente over de ontwikkelingen rond volksgezondheid, interventies en maatregelen. - Stimuleren van evidence based werken. Basispakket uniform Ondersteunen nota lokaal gezondheidsbeleid/integraal beleid gemeenten Ondersteunen thematische beleidsontwikkeling adviezen Ondersteunen ketenvorming/netwerkontwikkeling preventie convenanten -- 9 Regionaal Kompas Volksgezondheid release -- 2 Handboek integraal gezondheidsbeleid handboek -- 1 Interventieoverleg/deelname aan lokaal overleg overleggen Basispakket lokale accenten Ondersteunen thematische beleidsontwikkeling adviezen 8 PM Ondersteunen ketenvorming/netwerkontwikkeling preventie convenanten -- PM Procesbegeleiding thematische beleidsontwikkeling trajecten 17 PM Workshopbegeleiding bijeenkomst -- PM Plustaken Ondersteunen nota lokaal gezondheidsbeleid/integraal beleid gemeenten -- Voortgangsmeter lokaal gezondheidsbeleid rapportages -- PM Exploitatie Totaal kosten Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 23 van 156

25 1.2 Ondersteuning lokaal gezondheidsbeleid Afdeling GB Bijzonderheden Opdrachtgevers Alle 29 gemeenten, onderzoeks- en zorginstellingen. Basis Wet collectieve preventie volksgezondheid, artikel 2, lid 2 onder a en b, artikel 3b en artikel 5, lid 2. Gebruikers Gemeenten en derden. Partners Lokale politiek, relevante lokale stakeholders. Regionaal: gemeenten, zorgaanbieders, zorgvragers, zorgfinanciers, academische werkplaats OGZ Tilburg en overige onderzoeksinstellingen. Landelijk: GGD Nederland, RIVM, universiteiten en andere onderzoeksinstellingen. Effect Gemeenten worden ondersteund bij beleidsvorming en het voeren van de regie over het gezondheidsbeleid. Gemeenten beschikken over een nota lokaal gezondheidsbeleid die politiek en door de lokale partijen gedragen wordt. Er wordt evidence based gewerkt in de publieke gezondheid. Kwaliteit De afdeling is ISO-gecertifeerd (voor het onderdeel Gezondheidsbevordering, Epidemiologie en Beleid: HKZ-gecertificeerd) en onderhoudt het kwaliteitssysteem. Algemene toelichting De GGD heeft tot taak de gemeenten te ondersteunen bij het ontwikkelen van het gezondheidsbeleid waarvoor zij verantwoordelijk zijn: de gemeenteraad moet iedere vier jaar een nota volksgezondheid vaststellen. Op basis van deze nota zullen lokaal partijen rondom thema s/ketens bij elkaar gebracht moeten worden zodat activiteiten worden ontplooid of activiteiten beter op elkaar worden afgestemd. De gemeente heeft hierin de regie. De GGD kan de gemeente procesmatig ondersteunen bij het uitvoeren van deze regiefunctie. Ter uitvoering van de nota of losstaand daarvan kan dit leiden tot thematische/integrale/programmatische aanpak van gezondheids (gerelateerde) onderwerpen. Hiervoor zijn diverse instrumenten voor integraal beleid en ketenvorming beschikbaar. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 24 van 156

26 Inhoud activiteit Basispakket uniform Ondersteunen nota lokaal gezondheidsbeleid/integraal beleid Ondersteunen van gemeenten bij de nota Lokaal gezondheidsbeleid door: - advies over het proces rond de nota en over eventuele ondersteuning; - uitvoeren van ondersteuningsaanbod op maat: procesbegeleiding, meedenken over de opzet en inhoud van de nota, onderhouden van het contact en het overleg met de gemeenten, ondersteunen bij de evaluatie/monitoring van de nota, aanleveren (lokale) gezondheidsprofielen, advisering over het plan van aanpak, etc. Gegevensverzameling door interviews en/of bijeenkomsten, bijvoorbeeld voor interactieve beleidsontwikkeling (workshops) of voor deskundigheidsbevordering. Penvoering van de nota onder regie van de gemeente. - ondersteunen integraal beleid: ondersteunen van gemeenten bij het integraal beleid ((Checklist) Gezondheidseffectscreening, Determinanten Beleidsscreening, Quick-scan facetbeleid) en het op andere manieren initiëren van integraal beleid. Ondersteunen thematische beleids- ontwikkeling Ondersteunen van gemeenten bij het vertalen van een beleidsprioriteit voor gezondheid tot een concreet en haalbaar plan van aanpak door het bieden van deskundigheid en/of vaardigheden om een probleem te verdiepen, doelstellingen te formuleren, oplossingsrichtingen te verkennen en goede oplossingen uit te werken. De GGD is deskundig qua inhoud en proces. Onder regie van gemeente: procesbegeleiding, inhoudelijke advisering, gegevensverzameling, penvoering en periodiek overleg. De thematische beleidsontwikkeling kan alle thema s omvatten van het lokale gezondheidsbeleid. De thema s die in het lokale gezondheidsbeleid en het rijkspreventiebeleid centraal staan komen hierbij vooral aan de orde zoals: overgewicht, alcohol, diabetes, depressie, eenzaamheid, roken, huiselijk geweld, bemoeizorg, etc. Ondersteunen ketenvorming/ netwerkontwikkeling preventie Integrale en programmatische aanpak van preventie is alleen mogelijk als er tussen instellingen adequate samenwerkingsafspraken bestaan. Dit kan binnen de zorg maar ook sectoroverstijgend zijn. Zo zijn er op regionaal niveau samenwerkings- en afstemmingsafspraken met de Geestelijke gezondheidszorg, Novadic-Kentron, MEE, de thuiszorginstellingen, etc. Regionaal Kompas Volksgezondheid Adviseren van gemeenten over vertaling van onderzoeksgegevens naar concrete lokaal beleid en een plan van aanpak door het beheren, actualiseren en uitbreiden van de website Per gezondheidsthema beschrijven: Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 25 van 156

27 - epidemiologische aspecten van het thema; - landelijk beleid en beleidsopties voor gemeenten; - beste interventies (effectieve en/of aanbevolen); - huidig aanbod interventies in de regio. Het Regionaal Kompas richt zich (vooral) op de thema s die raken aan het lokale gezondheidsbeleid en het rijksbeleid. Handboek integraal gezondheidsbeleid Verdere uitwerking en implementatie van een handboek integraal gezondheidsbeleid ter ondersteuning van het lokale beleidsproces. Gezondheid en preventie is een zaak van velen. De effectiviteit van het lokale gezondheidsbeleid en de preventie kan aanzienlijk vergroot worden door een integrale aanpak met meerdere beleidsterreinen (denk hierbij aan ruimtelijke ordening, armoedebeleid, sportbeleid etc.) en door samenwerking en samenhang met andere lokale en regionale partijen. De GGD ontwikkelt een Implementatiehandboek Integraal lokaal gezondheidsbeleid, dat inzicht geeft in het proces van (integraal) gezondheidsbeleid en in de mogelijkheden van ondersteuning door de GGD. Interventieoverleg/ deelname aan lokaal overleg Naar aanleiding van een principeopdracht: nader overleg over de precieze opdracht, met heldere afspraken over de activiteiten door de GGD. Daarnaast verwachten gemeenten deelname van de GGD aan lokale werken stuurgroepen en aan lokale congressen (over bijvoorbeeld de Wet maatschappelijke ondersteuning en veiligheid). Door deze deelname krijgt de GGD lokaal een actieve adviserende en ondersteunende rol en meer kennis van de lokale ontwikkelingen. Dit leidt tot een betere adviesrol van de adviesrol van de GGD. Basispakket lokale accenten/plustaken Workshopbegeleiding Voortgangsmeter lokaal gezondheidsbeleid Overige activiteiten Als er geen ruimte meer is voor een activiteit in het uniform deel van het basispakket kan een gemeente deze ook zelf kiezen, afhankelijk van de soort activiteit als lokaal accent of als plustaak. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 26 van 156

28 1.3 Sociale kaart Afdeling GB Omschrijving Overzicht van de aanwezige organisaties en hun diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Doel Bieden van een infrastructuur voor een overzicht van de aanwezige organisaties en hun diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Basispakket uniform Regionale database sociale kaart/zorgwelbrabant database 1 1 website 1 1 Plustaken Lokale koppeling database sociale kaart websites 2 2 Wmo-webwinkel websites -- 3 Exploitatie Totaal kosten Bijzonderheden Opdrachtgevers Alle 29 gemeenten. Basis Wet collectieve preventie volksgezondheid, artikel 2 onder a. Gebruikers Algemeen publiek, professionele organisaties/professionals, gemeenten. Partners Provinciaal: Brabantse GGD'en. Landelijk wordt samengewerkt met de GGD Nederland/RIVM /bibliotheken. Effect Er is een overzicht van de aanwezige organisaties en hun diensten op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Burgers, intermediairs en instellingen beschikken over een actuele sociale kaart met informatie over zorg, welzijn en wonen. Individuele organisaties en instellingen zijn ontlast van het actualiseren van sociale kaart informatie. Individuele burgers hebben eenvoudig toegang tot sociale kaart informatie via het web. Kwaliteit De afdeling is ISO-gecertifeerd (voor het onderdeel Gezondheidsbevordering, Epidemiologie en Beleid: HKZ-gecertificeerd) en onderhoudt het kwaliteitssysteem. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 27 van 156

29 1.3 Sociale kaart Afdeling GB Algemene toelichting Gegevens over de in de regio aanwezige voorzieningen en geleverde diensten zijn relevant in het kader van de informatiefunctie van de gemeenten (Wmo). Belangrijk aandachtspunt bij het inrichten van deze informatiefunctie is het beheer van de gegevens zodat er sprake is van een actueel overzicht. Omdat dit een immens moeilijke opdracht is, is er landelijk gezocht naar samenwerking tussen de MEE-organisaties, de bibliotheken en de GGD en. In de loop van 2008 zullen de convenantafspraken worden uitgewerkt zodat gemeenten in de toekomst gebruik kunnen maken van een landelijk dekkende database met actuele gegevens. Deze gegevens kunnen dan ingezet worden bij diverse toepassingen. Een aantal voorbeelden is: Wmowebwinkel, dementie portaal, informatievoorziening in het kader van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Verder willen wij onderzoeken of er een koppeling gerealiseerd kan worden tussen de Sociale Kaart en de Zorgbalans. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 28 van 156

30 Inhoud activiteit Basispakket uniform Regionale database Sociale kaart/ ZorgwelBrabant Het toegankelijk maken van actuele sociale kaart informatie voor het algemeen publiek en intermediairs. De GGD beschikt over een database sociale kaart waarin (samen met anderen) gegevens worden opgenomen over aanbieders van zorg en welzijn. Deze sociale kaart is een samenwerkingverband van de GGD Hart voor Brabant en de GGD West-Brabant. De GGD is verantwoordelijk voor de invoer van adresgegevens, daartoe ondersteund en gecontroleerd door een informatiedeskundige. Daarnaast wordt in samenwerking met provinciale en regionale partners onderzocht hoe een koppeling van bestaande adresgegevens kan plaatsvinden met als doel ontsluiting voor het publiek en intermediairs via ZorgwelBrabant. Op landelijk niveau wordt gestreefd naar een landelijk dekkend netwerk van sociale kaarten via de GGD'en. Deze kaarten zullen worden gekoppeld. is het zoek- en informatiesysteem op internet waardoor op regionaal niveau de database toegankelijk wordt gemaakt. Plustaken Lokale koppeling database sociale kaart Op lokaal niveau is het mogelijk de sociale kaart gegevens te ontsluiten en te tonen binnen de voor de samenwerkende partner gewenste omgeving. Op verzoek bekijkt en onderzoekt de GGD hoe in de sociale kaart gegevens lokaal ontsloten kunnen worden op de door de opdrachtgever gewenste manier. Wmo-webwinkel Op lokaal niveau is het mogelijk de aanbodgegevens te ontsluiten in een productvergelijkingsmodule en te tonen conform met eigen regiokaart, domeinnaam en informatie. Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 29 van 156

31 2. Jeugd, gezin en school In dit programma zijn de volgende zaken belangrijk: - alle kinderen zien op de contactmomenten en alle risicokinderen opsporen; - betere zorg na de overdracht bij 4 jaar en een 'startkwalificatie' voor het onderwijs; - actief deelnemen aan de Centra voor jeugd en gezin en de zorgadviesteams; - het EKD voor alle eerste contacten en een pilot voor het voortgezet onderwijs; - actief participeren bij de verwijsindex risicojongeren; - afspraken over deelname aan zorgcoördinatie en ketencoördinatie. We willen dit bereiken door minder controles bij kinderen met weinig risico s, door eerder te verwijzen en door een sluitend netwerk met onze partners. Gezonde en veilige school De jeugd is een belangrijke doelgroep voor preventie en is goed te bereiken via de school. Een gezonde en veilige schoolomgeving is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling van kinderen. Met de methode Gezonde en veilige school ondersteunen we de gezondheid en veiligheid van leerlingen, op basis van onderzoek en aansluitend bij de vraag van de school. We maken deze methode ook geschikt voor brede scholen, het voortgezet onderwijs en de ROC s en zullen hem aanpassen voor gemeenten die de schoolactiviteiten zelf meer willen sturen. De methode wordt ook steeds meer ondersteund door digitale middelen, bijvoorbeeld een logboek van activiteiten, een schoolkompas met beleid en interventies en een website met lessen. Nieuwe activiteiten (in 2009): Thema Activiteit Gezondheidsonderzoek Deelname Centra voor jeugd en gezin basis Gezondheidsonderzoek Vroegsignalering kwetsbare kinderen plus Gezondheidsonderzoek SDQ-vragenlijst (andere leeftijden) plus Spraak-/taaladvies Doorlopende lijn spraak-/taal 0-5 jaar basis + plus Toelichting - Deelname Centra voor jeugd en gezin (CJG): o.a. jeugdverpleegkundigen bemensen (de spreekuren in) dit centrum, in overleg met de gemeente. We gaan ervan uit dat het CJG de plaats is voor de afstemming van vroegsignalering en zorgcoördinatie én voor de afstemming met de zorgadviesteams. Per gemeente maken we afspraken over (de invoering van) onze inzet en de kosten. We zullen actief deelnemen en desgevraagd coördineren, en ambiëren een centrale positie bij de zorgcoördinatie (van risicokinderen). De gezondheidsonderzoeken doen we ook zoveel mogelijk in het CJG, dus niet meer op alle scholen. Maar we blijven wel aanwezig op de school, wanneer we Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 30 van 156

32 deelnemen aan de zorgadviesteams en door de spreekuren. - Vroegsignalering kwetsbare kinderen: we willen kwetsbare kinderen eerder in beeld krijgen én houden door ze één keer per jaar te onderzoeken, vaker dus dan de reguliere onderzoeken uit het basispakket. Het resultaat van zo n extra onderzoek kan, via het zorgadviesteam, leiden tot een huisbezoek, verwijzing of overdracht naar bijvoorbeeld het Bureau Jeugdzorg. Door de herijking is zijn alle niet reguliere onderzoeken een plustaak geworden; we komen voor deze activiteit met een voorstel met keuzemogelijkheden. - SDQ-vragenlijst: deze vragenlijst spoort psychosociale problemen op en is bij de herijking beperkt tot de jarigen; we onderzoeken of deze vragenlijst ook voor andere leeftijden gewenst is. De activiteit is dus plustaak, maar zou wel een keuze kunnen zijn van alle gemeenten samen. - Doorlopende lijn spraak-/taal 0-5 jaar: dit is een advies aan de gemeente voor een ononderbroken spraaktaalontwikkeling (met adviezen en activiteiten). Aangepaste activiteiten (in 2009): Thema Activiteit Gezonde en veilige school Deelname zorgadviesteams lokaal accent Gezonde en veilige school Relationele en seksuele vorming basis + plus Gedrag en opvoeding Coördinatie Triple P basis -> plus Spraak-/taaladvies Spraak-/taaladvies voor basis -> plus schakelklassen Spraak-/taaladvies Groepsobservatie peuterspeelzaal basis -> plus Gedrag en opvoeding Beleidsadviezen basis -> plus Toelichting - Deelname zorgadviesteams: hierin maken professionals afspraken over de jongere bij wie ze problemen hebben gezien. Het rijk wil een (100%) sluitende zorgstructuur in het onderwijs, met inbreng van de jeugdgezondheidszorg. We willen in 2009 deelnemen aan de zorgadviesteams op alle onderwijssoorten en afspraken maken over onze rol daarin. We zullen onze medewerkers en de leerkrachten scholen in het signaleren van risico s. Deze activiteit is een lokaal accent binnen het basispakket; elke gemeente kan hier dus zelf voor kiezen, maar voor het in beeld brengen van kwetsbare kinderen is het zeer aan te bevelen. - Relationele en seksuele vorming: we gaan deze activiteiten verder ontwikkelen, met onder meer aandacht voor de gevolgen van de nieuwe media. - Coördinatie Triple P: dit lokaal accent wordt een plustaak. Gemeenten krijgen van het rijk en de provincie ook extra middelen voor hun jeugdbeleid. - Spraak-/taaladvies voor schakelklassen: dit lokaal accent wordt een plustaak: het is vooral selectie en monitoring (ook voor andere leeftijden een plustaak). - Groepsobservatie peuterspeelzaal: dit lokaal accent wordt een plustaak, Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 31 van 156

33 omdat het een activiteit is voor 0-4 jarigen en voor een deel uit observatie bestaat. - Beleidsadviezen: dit lokaal accent wordt een plustaak omdat er na de herijking geen ruimte meer voor is in het basispakket. Nieuwe activiteiten na de vaststelling van de Kaders begroting 2009: 2.1 Gezondheidsonderzoek - Begeleiding aanpak overgewicht 2.3 Gedrag en opvoeding - Cursus Opvoeden en zo - Cursus Beter omgaan met pubers - Training vroegsignalering docenten basisonderwijs - Cursus Relationele seksuele vorming allochtone ouders - Train de trainer: jongerenwerkers - Veilig gebruik nieuwe media 2.4 Gezond en veilig op school - Training poetsinstructies Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 32 van 156

34 2.1 Gezondheidsonderzoek Afdeling JGZ Omschrijving Uitvoeren van preventieve gezondheidsonderzoeken (pgo s) volgens protocol of op verzoek. Voeren van gesprekken met kinderen en/of ouders met specifieke vragen of problemen. Vaccineren van 9-jarigen tegen bof, mazelen en rode hond en difterie, tetanus en polio. Doel Vroegtijdig opsporen van afwijkingen in groei en ontwikkeling en van psychosociale problemen. Adviseren van ouders, jongere en school zodat behandeling niet nodig is of tijdig kan starten en er uiteindelijk gezondheidswinst optreedt. Verzamelen van groepsgegevens om inzicht te krijgen in gezondheidsaspecten en te kunnen adviseren bij een lokaal of regionaal gezondheidsbeleid. Uitvoeren van het verplichte rijksvaccinatieprogramma. Basispakket uniform Preventieve gezondheidsonderzoeken (pgo) - jaarcohort 5/6 jaar onderzoeken klas 2 voortgezet onderwijs onderzoeken jaarcohort 13/14 jaar REC onderzoeken speciaal onderwijs - eerste medisch onderzoek onderzoeken onderzoek op verzoek/controles onderzoeken Screening jaarcohort 10/11 jaar onderzoeken Kortdurende begeleiding op indicatie onderzoeken Deelname aan Centra voor Jeugd en gezin centra Rijksvaccinaties vaccinaties Basispakket lokale accenten Begeleiding aanpak overgewicht contacten 87 Plustaken Extra pgo jaarcohort 8/9 jaar onderzoeken Pgo groep 10/11 jaar onderzoeken Vroegsignalering kwetsbare kinderen uren SDQ-lijst voor anderen dan 10-/11-jarigen vragenlijsten -- PM Prestatie-indicator Opkomst jaarcohort 5/6 jaar % Opkomst jaarcohort 10/11 jaar % Opkomst jaarcohort klas 2 voortgezet onderwijs % Ontwerpbegroting 2009 GGD Hart voor Brabant Pagina 33 van 156