Bijlage Overzicht voortgangsrapportage Nota Oud is in!

Transcriptie

1 Bijlage Overzicht voortgangsrapportage Nota Oud is in! I Maximale participatie Wij willen bereiken dat in de wijken en buurten een klimaat bestaat waarbij maximale participatie wordt gestimuleerd, waardoor ouderen zo lang mogelijk deelnemen aan de samenleving. Project 1 Welzijn en ouderen Doelstelling: Het verbeteren van de toegankelijkheid van het brede welzijnsaanbod voor en door ouderen en het actief en vroegtijdig signaleren van verborgen vragen. 1. Toegankelijk maken van informatiekanalen (website, sociale kaart, Radio West, lokale media, speciale ouderenpagina in lokale kranten ) met informatie over alle ontmoetings- en participatiemogelijkheden voor ouderen per stadsdeel. 2. Uitbreiden ouderensociëteitenregeling Van ouderenvoor ouderen ; ophogen budget. In de Stadskrant verschijnt ieder kwartaal een speciale ouderenpagina met informatie over participatie, sport, educatie, cultuur en vrijwilligerswerk. De pagina s worden gemaakt in samenwerking met CIPO en SOC (enquête) en bieden stadsdeelgerichte informatie. Daarnaast heeft CIPO alle informatie voor ouderen geïnventariseerd, aangepast en aangevuld. CIPO heeft dit jaar de website haagseouderen.nl verbeterd met stadsdeelgerichte informatie. Het lezerspanel heeft de seniorengids beoordeeld, welke opnieuw in 2012 is uitgebracht. Een aantal van de projecten Oud is in! heeft aandacht gekregen van de lokale media en Radio West. In het voorjaar van 2013 zal bij de doelgroep in stadsdeelbijeenkomsten een waarderingspeiling worden gehouden over genoemde informatiekanalen. Daarnaast zal in samenspraak met het ouderenplatform DH in 2013 worden ingezet op meer bekendheid van georganiseerde activiteiten. Deze speciale subsidieregeling voor ouderensociëteiten is soepeler gemaakt om meer ouderengroepen te stimuleren regelmatig bij elkaar te komen voor ontspanning, sport of educatie (bv biljartclub, wandelgroep, zangkoor). Door extra aandacht te geven aan de vernieuwde regeling in de vorm van een folder, website, via de Stadskrant, Taxibusschermen en via de (lokale) media zijn meer aanvragen binnengekomen en is het aantal ouderensociëteiten, dat gebruik maakt van deze regeling, inmiddels gegroeid van 160 naar 210.

2 3. Per stadsdeel wordt jaarlijks een Gouden Jaren Talentenbeurs georganiseerd. 4. Ouderensociëteiten en ouderenwerk in het Buurthuis van de Toekomst, zoals verzorgingshuizen, sportkantines en bibliotheken. 5. Aanpassing en kwaliteitsverbetering aanbod cultuur-, en scholingsactiviteiten, belangenbehartiging en vrijwilligersorganisaties op behoefte en bereik van kwetsbare ouderen (bv. gerichte cursussen, theater- /museumbezoek en wijkbussen). Dit jaar is er voor gekozen om de Gouden Jaren Talentenbeurs in de vorm van een Haagse Helden Vrijwilligersmarkt per stadsdeel te organiseren. Hagenaars in de leeftijd van 58 tot en met 67 jaar hebben een persoonlijke uitnodiging ontvangen met specifieke informatie over de opzet van de markt. HOF bood ondersteuning bij het zoeken naar passend vrijwilligerswerk via een Talentenscan en de Vacaturebank. Naast organisaties die vrijwilligers zoeken, was er ook een infostand aanwezig van de ouderenbond ANBO. De markten zijn bezocht door vele oudere actieve Hagenaars. Een aantal mensen heeft zich ingeschreven voor de training Op weg naar gouden jaren van HOF om hun talenten te ontwikkelen. Momenteel wordt bezien in hoeverre deze markt beter kan worden opgezet in 2013 door bredere verbindingen te leggen met andere projecten in de stadsdelen. De ouderensociëteiten vinden huisvesting op tal van locaties, waaronder verzorgingshuizen, sportkantines en bibliotheken. Ook welzijnsorganisaties worden gevraagd zoveel mogelijk activiteiten aan te bieden vanuit locaties waar veel ouderen komen, zoals zorginstellingen. Inzet is om het maatschappelijke vastgoed daarvoor zo optimaal mogelijk in te zetten. Dit sluit aan bij het project Buurthuis van de Toekomst om door slim accommodatiegebruik te komen tot het realiseren van centrale ontmoetingsplekken in de wijk. Uit een inventarisatie naar het geheel van activiteiten en het accommodatiegebruik bij zorginstellingen in de verschillende stadsdelen, is in 2012 gebleken dat veel zorginstellingen al geruime tijd ook activiteiten organiseren voor de wijkbewoners en hun accommodatie laten medegebruiken door andere (maatschappelijke) organisaties. In 2013 gaan we in overleg met de zorginstellingen aan de slag om, daar waar gewenst, meer samenwerkingsverbanden in de buurt te creëren voor ouderen. Op de ICT-dag van de SOC in het najaar 2012 hebben meer dan 100 ouderen op toegankelijke wijze kennis gemaakt met de mogelijkheden van ICT-toepassingen. In 2012 is voor een veel grotere groep kwetsbare ouderen de mogelijkheid geboden begeleid theaters en concerten te bezoeken (Stichting Vier het leven, Briza, Dakota en Ameezing kerst). Begin 2013 zal met partijen in de stad en het ouderenpanel worden onderzocht op welke wijze cultuuraanbod en belangenbehartiging nog meer worden toegesneden op de behoefte van (kwetsbare) ouderen.

3 Project 2 Sport en ouderen Doelstelling: Meer Haagse ouderen hebben een sportieve en gezonde leefstijl ontwikkeld door deelname aan sportactiviteiten waarvoor sportorganisaties een specifiek aanbod ontwikkelen. Zij maken daarbij gebruik van voorzieningen die lichamelijke beweging stimuleren, zoals fitplaatsen 6. Het realiseren van minimaal 4 openbare sportieve voorzieningen voor ouderen, zoals fitplaatsen. 7. Sport- en beweeggedrag van 75-plussers wordt in de signalerende en preventieve huisbezoeken van de welzijnsorganisaties meegenomen. De bezochte senioren die te weinig actief zijn, kunnen een sport- en beweegadvies krijgen, waarbij o.a. gebruik wordt gemaakt van de Sport- en Beweegwijzer 55+. Alle vrijwilligers die de huisbezoeken afleggen, krijgen voorlichting om hun kennis en informatie te vergroten sportverenigingen werken een plan uit om aantrekkelijke activiteiten aan te bieden. Zo komt sport voor ouderen in bestaande sportverenigingen of sportscholen tot stand. Er zijn 4 fitplaatsen in gebruik genomen (op de boulevard van Scheveningen, in het Zuiderpark, op het Ketelveld en aan de Diamanthorst). Begin 2013 komen er nog twee bij: aan de Escamplaan ter hoogte van de Tienhovenselaan (Ready terrein) en in de Vlielandstraat in Scheveningen. Eind 2013 verwachten we ook een fitplaats te kunnen openen in het centrum. Ouderen worden geïnformeerd door middel van een kennismakingscursus en instructieboekje. We gaan in 2013 in samenspraak met zorgcentra onderzoeken of er een Olga Commandeur plein aangelegd kan worden, waar ouderen boven 75 jaar groepsgewijs onder begeleiding aan een trainingsmodule kunnen bewegen. Tijdens de huisbezoeken worden mensen voor wie dat van toepassing is, gewezen op de mogelijkheden voor bewegen in hun buurt. Hierbij wordt aandacht geschonken aan de mogelijkheden voor MBvO (Meer Bewegen Voor Ouderen), fittesten en Senior Actief. Deze activiteiten worden verzorgd door de HWO s en sportverenigingen. Tot slot is de vernieuwde Sport-en Beweegwijzer uitgebracht. Een twintigtal sportverenigingen in Den Haag is bereid om te onderzoeken of zij sport voor ouderen willen en kunnen aanbieden. De korfbalverenigingen Ons Eibernest en Die Haghe zijn in 2012 gestart met een programma voor senioren. Korfbalverenigingen Ready en HKV Achilles zijn bezig met een plan van aanpak om vanaf begin 2013 te kunnen starten met activiteiten. Bij nog vier verenigingen is er draagvlak om een aantrekkelijk activiteitenprogramma te gaan bieden. De gemeente stimuleert en ondersteunt de verenigingen bij de planuitwerking. Daarnaast volgen momenteel 16 jeugdsportcoördinatoren van Haagse sportverenigingen een scholing om les te kunnen geven aan 55- plussers. Hierdoor ontstaat er bij sportverenigingen meer deskundigheid om gevarieerde sportactiviteiten te bieden die aansluiten bij de wensen van senioren.

4 9. De succesvolle programma s Senior Actief en Coach/Bewegingsmaatje worden voortgezet. Daardoor worden in de periode minimaal 4000 tot 5000 meer ouderen sportief actief. 10. Uitbrengen van een nieuwe editie van de Sport- en Bewegingswijzer Voortzetten van het Steunpunt Meer Bewegen voor Ouderen 12. Voortzetten van de sport- en bewegingsactiviteiten voor ouderen van welzijnsorganisaties onder leiding van gekwalificeerde vakkrachten. De programma s Senior Actief, Coach, In balans / Blijf in balans, Stappen is gezond worden ingezet. Tot en met 2012 hebben ongeveer senioren deelgenomen aan een fittest (onderdeel van genoemde programma s), waarna 400 senioren zijn ingestroomd in specifieke sportactiviteiten van bovengenoemde programma s. Daarnaast zijn senioren ingestroomd in reguliere sportactiviteiten van sport- en buurtorganisaties. Aan het digitale maatjes-programma Beweegmaatje doen ongeveer 200 deelnemers mee. Met de programma s zijn minder senioren bereikt dan verwacht (ambitie van senioren eind 2014). In 2013 zullen we daarom versterkt inzetten op werving van ouderen voor sportactiviteiten voor deze programma s. De nieuwe editie is uitgebracht in oktober 2012 in een oplage van exemplaren. Het Steunpunt Meer Bewegen voor Ouderen (MBvO) is gecontinueerd. Alle vakkrachten MBvO bij de welzijnsorganisaties zijn verplicht zich jaarlijks bij te scholen. Het Steunpunt MBvO heeft deze bijscholingen en kennisuitwisselingsbijeenkomsten ook in 2011 en 2012 georganiseerd. Hiermee blijft de kwaliteit en deskundigheid van de vakkrachten MBvO gehandhaafd. De sport- en bewegingsactiviteiten voor ouderen van welzijnsorganisaties onder leiding van gekwalificeerde vakkrachten zijn in 2012 gecontinueerd.

5 Project 3 Vervoer en ouderen Doelstelling: zorgen dat ouderen zoveel mogelijk gebruik (kunnen) blijven maken van het reguliere OV-aanbod. eigen mogelijkheden en oplossingen beter benutten en stimuleren. De eigen verantwoordelijkheid staat voorop. het vervoersbeleid meer richten op ontmoeting door groepsvervoer ouderen in de Taxibus attenderen op interessante bestemmingen of activiteiten. de Taxibus gebruiken voor vervoer in het kader van de over te hevelen AWBZ-functie Begeleiding 13. Het verzorgen van het vervoer van burgers naar o.a. dagbesteding met de taxibus, op het moment dat de begeleiding is overgeheveld naar gemeenten (januari 2013). 14. We zorgen ervoor dat kwetsbare ouderen kunnen blijven rekenen op goed vervoer, afgestemd op hun behoefte. Aanvankelijk werd ervan uitgegaan dat de decentralisatie van de AWBZ-begeleiding met ingang van 1 januari 2013 (voor nieuwe indicaties) resp. 1 januari 2014 (voor herindicaties en bestaande klanten) zou ingaan. Op dit moment is de verwachting dat deze per 1 januari 2015 zal zijn. Vooruitlopend op de besluitvorming door het nieuwe kabinet laten we momenteel een onderzoek verrichten. Dit richt zich primair op de aard en omvang van het huidige AWBZ-vervoer en op mogelijke relaties met overig doelgroepenvervoer, waaronder de Taxibus en moet antwoord geven op de vraag of door het maken van slimme combinaties van vervoerstypen synergie kan worden bewerkstelligd. Over de resultaten van het onderzoek zal medio 2013 worden gerapporteerd. Het gebruik van de Taxibus neemt al jaren toe. Ook dit jaar is een toename van gebruikers en ritten te signaleren. Om deze toenemende groei van pashouders en ritreserveringen in goede banen te kunnen leiden, heeft HTM de telefonische bereikbaarheid van de Taxibus vergroot door de aanschaf van een nieuwe centrale en de inzet van extra personele capaciteit. Ook aan de klantgerichtheid van de chauffeurs is aandacht besteed. Zo was er in het voorjaar de verkiezing Taxibuschauffeur van het jaar en staat bejegening door chauffeurs centraal in de in november gehouden chauffeursbijeenkomsten. Een van de maatregelen om ook op langere termijn de continuïteit van de individuele voorzieningen te borgen is het heffen van een eigen bijdrage voor hulpmiddelen en vervoer, net zoals dat momenteel al geschiedt voor hulp bij het huishouden. Op dit moment is het nog niet noodzakelijk om deze maatregel te nemen. Een blijvende toename van gebruik van voorzieningen en de financiële gevolgen van o.a. het regeerakkoord, maken wel dat de marges steeds krapper worden.

6 15. In kaart brengen van het huidige aanbod van vrijwilligersdiensten voor het vervoer van ouderen en vervolgens plan van aanpak opstellen en uitvoeren via Burenhulpcentrale. 16. Het stimuleren van vervoer van groepen door de taxibus en het promoten / het invoeren van beeldschermen met digitale informatie in de taxibus over relevante activiteiten voor ouderen. 17. Ouderen worden benaderd om na te gaan of een verstrekte vervoersvoorziening nog de juiste is. Op die manier wordt het niet-gebruik van voorzieningen tegengegaan. Het huidige aanbod van vrijwilligersdiensten voor het vervoer van ouderen is in kaart gebracht. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek is besloten aan de burenhulpcentrales, die in alle stadsdelen met ingang van 1 januari 2013 operationeel zijn, een vrijwilligersvervoersdienst te koppelen. Deze wijze van vervoer door vrijwilligers -uit het stadsdeel- is in Scheveningen met succes ingevoerd en voorziet in een behoefte. Zo zijn per september 2012, 279 gebruikers geregistreerd. Het aantal ritten vanaf de start in mei 2011 tot september 2012 staat al op In de achterliggende periode is veel geïnvesteerd in het stimuleren van groepsvervoer binnen de Taxibus. Het resultaat van deze inspanningen is dat inmiddels ruim 12% van de uitgevoerde ritten groepsvervoer betreft. Vanaf begin 2012 kunnen reizigers van de Taxibus via een beeldscherm informatie lezen over activiteiten, voorzieningen en regelingen van de gemeente Den Haag. In november start een onderzoek onder de reizigers om te zien of de informatie aansluit bij de behoefte van ouderen en mensen met een beperking. Aan de hand van de resultaten wordt het aanbod zo nodig bijgesteld. In het recente verleden is een grootschalig onderzoek gedaan onder burgers met een Wmo-hulpmiddel. Hieruit bleek dat een aanzienlijk deel van die middelen niet meer werd gebruikt of niet voldeed aan de behoefte. Na contact met de burger kon het middel worden ingeleverd dan wel vervangen door een beter hulpmiddel. Om dit succes structureel te borgen is een werkwijze ontwikkeld waarmee binnen zes weken nadat aan iemand een Wmo-voorziening is toegekend, met hem contact wordt opgenomen om te vragen of de verstrekte hulp ook daadwerkelijk aan de behoefte voldoet. Deze nieuwe systematiek wordt sinds oktober 2012 bij de hulp bij het huishouden toegepast. De eerste resultaten zijn positief, ook de burger ervaart dit contact als waardevol. Naar verwachting zal deze werkwijze in de loop van 2013 ook worden toegepast op (vervoers-)voorzieningen.

7 II Adequate ondersteuning Wij willen bereiken dat in de stadsdelen een adequaat aanbod van ondersteuning bestaat waardoor ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen functioneren. Project 4 Centra voor Ouderen Doelstelling: De partijen die in dit project samenwerken, hebben als gemeenschappelijke doel binnen het stadsdeel een aanbod te bieden dat: minder versnipperd is, dus een kleiner aantal organisaties met verschillende hulpverleners per cliënt maar wel beter; zich verantwoordelijk voelt en actief op zoek gaat naar de verborgen vraag onder ouderen in het stadsdeel. 18. In de voorfase wordt een analyse gemaakt waarbij de verschillende modellen worden beoordeeld op financiële, juridische en organisatorische aspecten. Daarnaast worden de doelstellingen SMART geformuleerd. In 2012 en 2013 wordt in drie verschillende Haagse pilotgebieden (Haagse Hout, Laak en Escamp) met bijpassende regiemodellen geëxperimenteerd om te komen tot een sluitend werkend Centrum voor Ouderen in alle stadsdelen. Op basis van de bevindingen uit de analyse en de proeven wordt besloten welk regiemodel haalbaar is en waarvoor wordt gekozen. 19. In elk stadsdeel wordt op basis van de bevindingen een Centrum voor Ouderen gerealiseerd. Momenteel vindt de uitvoering van de drie pilots Centrum voor Ouderen (CvO) plaats in Laak, Escamp (Moerwijk) en Haagse Hout volgens de regiemodellen: regie door een samenwerkingsverband, bij de gemeente of bij één aanbieder. Hiermee is voortaan één toegang tot hulp of ondersteuning voor ouderen, waarbij de oudere een vast aanspreekpunt krijgt en er in afstemming met de oudere een plan wordt opgesteld hoe deze het beste geholpen kan worden. De structuur en organisatie voor het CvO is dit jaar in elk van de pilotgebieden ontwikkeld voor de front-, mid- en backoffice, wat onder meer inhoud dat er aandacht is voor één registratiesysteem en een integraal uitvoeringsteam van bijvoorbeeld casemanagers. In ieder pilotgebied wordt ernaar gestreefd om alle kwetsbare ouderen na een jaar pilots in beeld te hebben en waar nodig toegeleid worden naar formele zorg of informele steunstructuren. Organisaties in de buurt zoals corporaties, zorginstellingen, welzijnsorganisaties, huisartsen en vrijwilligersorganisaties worden maximaal ingezet voor het opsporen en signaleren van kwetsbare ouderen. Vooral huisartsen blijken een cruciale rol te spelen. De drie pilots hebben veel inspanning gepleegd om deze kwetsbare ouderen in beeld te krijgen: ze hebben ieder 150 ouderen in behandeling (voorlopige cijfers) en leggen ieder in een jaar 300 huisbezoeken af. Voor het professionele veld is een factsheet opgesteld om ze te informeren over het CvO en de voortgang in de pilotgebieden. Het CvO levert in alle drie de pilotgebieden veel positieve respons op. Ook de adviesraad (bestaande uit afgevaardigden van het WMO-netwerk, WMO-cliëntenraad, de COSBO en de Stedelijke Ouderencommissie), verzekeraars en VWS hebben positief gereageerd op de actuele ontwikkelingen. De pilots lopen tot 1 april 2013, vervolgens worden de pilots geëvalueerd. Het is de bedoeling dat per 2014 in elk stadsdeel een regiemodel operationeel is op basis van de uitkomsten uit de pilots. De pilots liggen momenteel op schema.

8 Project 5 Voeding en Ouderen Doelstelling: Haagse ouderen maken gebruik van een hoogwaardig aanbod van maaltijden, waarbij meer mogelijkheden zijn voor ontmoeting met andere ouderen in de buurt en in familieverband. 20. Jaarlijks wordt het kwaliteitskeurmerk Het gouden bordje uitgereikt aan de instellingen die deelnemen aan de Haagse regeling Maaltijden en ontmoeting en goede maaltijden aanbieden in een aantrekkelijke omgeving en met goede service. 21. De aangesloten aanbieders van de regeling Maaltijden en Ontmoeting organiseren ieder kwartaal een maaltijd waarbij ook gezinsleden (kinderen/kleinkinderen) worden uitgenodigd aan tafel. 22. Aansluitend op het programma Gezonde Voeding en Beweging van het Haags gezondheidsbeleid worden thuiswonende ouderen gestimuleerd gezond te eten. Hiertoe zullen bijvoorbeeld specialisten ingezet worden op themadagen over voeding. Afgelopen jaar hebben zogenoemde mystery guests (extramurale ouderen) onaangekondigd minimaal twee keer gegeten bij de 42 aangesloten restaurants van zorgaanbieders en welzijnsorganisaties. Ze beoordeelden de kwaliteit van de gerechten, de ambiance en de gastvrijheid. Op 5 april 2012 zijn op basis daarvan is het keurmerk de Gouden Bordjes uitgereikt (2 Goud, 11 Zilver en 11 Brons). De Gouden Bordjes worden goed ontvangen, zowel door de zorginstellingen als door de Haagse (intra/extramurale) ouderen. De nieuwe mystery guests zijn inmiddels getraind en kunnen aan de slag voor de uitreiking in mei Ook is een vernieuwde, zowel online als papieren, maaltijdgids verschenen, waarin is aangegeven welke zorginstelling een keurmerk heeft ontvangen. Bezien wordt in hoeverre het project duurzaam geborgd kan worden. In juni en in oktober zijn in alle stadsdelen Wij-dagen georganiseerd. Doel was om familie, omwonenden en vrijwilligers te stimuleren om ouderen te bezoeken. Er werden diverse activiteiten aangeboden, door onder andere bekende Nederlanders (koken met Pierre Wind, bewegen met Olga Commandeur). De dagen werden enthousiast ontvangen door zowel bewoners en instellingen. De doelstelling echter om meer familieleden aan tafel te krijgen is onvoldoende gerealiseerd. Bezien wordt hoe we het concept in 2013 op een andere manier kunnen inzetten om het beoogde doel wel te kunnen realiseren. In 2012 is een nieuw project Slim Oud opgezet. Met Slim Oud worden Haagse ouderen op een leuke manier geprikkeld om na te denken over verantwoorde voeding. Bovendien weten zij waar zij terecht kunnen voor beweging in de buurt en als dat niet mogelijk is, welke oefeningen ze gewoon thuis kunnen doen. Hiervoor is onder andere een online platform opgezet waar handige leefstijl en beweegtips op staan en lekkere, verantwoorde recepten. Dit alles met als doel om langer en lekkerder te kunnen genieten. Het project bestaat niet alleen uit een website. Voor de ouderen die geen internet hebben, wordt een menukaart ontwikkeld met dezelfde informatie. Daarnaast worden diverse themadagen en kookworkshops georganiseerd en wordt er een film gemaakt. Eetmaatjes is een belangrijk onderdeel van het project. Studenten van het ROC gaan samen met ouderen koken en wisselen ideeën uit over lekker en gezond eten. Ook helpen zij ouderen met de computer.

9 Project 6 Versterking Mantelzorg Doelstelling: Meer erkenning en waardering voor de positie van de Haagse mantelzorgers. Ondersteuning die toegankelijker is en beter aansluit op de behoeften van de Haagse mantelzorgers. 23. Het ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers wordt vormgegeven. Voorgang Op initiatief van de gemeente is sinds juli 2012 de Taskforce Mantelzorg vanuit het Haags Mantelzorgakkoord , van start gegaan met als opdracht om jaarlijks minimaal (overbelaste) mantelzorgers te bereiken en (tijdig) te begeleiden naar de bestaande mogelijkheden van ondersteuning en respijtzorg. Hiertoe hebben de medewerkers van de betrokken organisaties (WZH, HWW, Florence, Xtra) een scholing gevolgd die zij direct in de praktijk kunnen brengen. Eind 2012 zijn volgens plan 800 (overbelaste) mantelzorgers gesignaleerd en waar nodig begeleid. Begin 2013 wordt de e mantelzorger verwacht. De nieuwe Haagse Participatiemaatschappij (PEP) zal per 1 januari 2013 zorgdragen voor de kennis- en expertise overdracht richting professionals over de ondersteuning van mantelzorgers. Mantelzorgers kunnen ook rechtstreeks contact opnemen met PEP en zullen worden ondersteund en waar mogelijk doorverwezen naar het bredere ondersteuningsaanbod in de stad. Ook binnen de ontwikkeling van de CvO s wordt gekeken hoe het ondersteuningsaanbod van mantelzorgers kan worden geoptimaliseerd. 24. Aanstelling lector Mantelzorg ten behoeve van a) kennisdeling tussen de partners van het Haags Mantelzorgakkoord over de actuele ondersteuningsbehoefte van mantelzorgers en b) ontwikkelen van studieprogramma s, zodat de hele nieuwe generatie verpleegkundigen, verzorgenden en maatschappelijk werkenden geschoold is in het omgaan met mantelzorgers. De lector mantelzorg stelt studieprogramma s samen die worden opgenomen in de curricula van de opleidingen binnen het domein van de academie van sociale professies (SPH) en de academie voor gezondheid (HBO-V) en in het MBO (b.v. bij het ROC Mondriaan). De nieuwe lichting HBO-V verpleegkundigen die nu de arbeidsmarkt opstromen, zijn nu toegerust om zowel de zorgvrager als de mantelzorger van dienst te zijn. Dit heeft een grote meerwaarde in het signaleren en mogelijk voorkomen van overbelasting bij de mantelzorgers. We ontvangen positieve reacties vanuit het veld over de vaardigheden en competenties van deze verpleegkundigen t.a.v. mantelzorg. Zij verricht momenteel onderzoek naar jonge mantelzorgers en naar de relatie oudere, mantelzorgers en professional. De resultaten van beide onderzoeken krijgen een vertaling in praktische kennis, vaardigheden en attitudes voor professionals die in contact staan met mantelzorgers. Het eerste resultaat van het onderzoek naar jonge mantelzorgers is gepresenteerd op 10 november 2012 waarbij een eerste conclusie is dat het belangrijk is dat er niet alleen aandacht uitgaat naar de jonge mantelzorger, maar dat er in de hele gezinssituatie moet worden onderzocht welke begeleiding noodzakelijk is. Het gaat om het bereiken van een (nieuw) evenwicht in gezinssituaties waarbij een gezinslid zorg nodig heeft en er kinderen zijn die mantelzorg geven.

10 25. Het professionele ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers wordt uitgebreid en aangesloten bij de Centra voor Ouderen per stadsdeel. 26. Ondersteuning Haagse doelgroepen zoals jonge mantelzorgers, werkende mantelzorgers en mantelzorgers met andere etnisch culturele afkomst onder andere door pas en magazine voor mantelzorgers. Dit wordt momenteel bij de aanpak CvO meegenomen. Zie project 4. Vooruitlopend op deze ontwikkelingen is de Taskforce Mantelzorg aan de slag gegaan om (overbelaste) mantelzorgers te signaleren. (zie actie 23). Vanaf 1 januari 2012 is de informatie voor mantelzorgers en vrijwilligers gecombineerd in het kwartaalmagazine IEDEREEN. Dit magazine en de mantelzorgpas wordt uitgegeven door HOF en de Stichting MantelZorg. Ongeveer mantelzorgers hebben een pas. Met de mantelzorgpas worden de mantelzorgers in Den Haag gewaardeerd en kunnen zij gebruik maken van allerlei kortingen en acties, zoals theaterbezoeken, korting in winkels en op ontspanningsmogelijkheden. In het magazine IEDEREEN wordt ieder kwartaal aandacht geschonken aan een specifieke groep mantelzorgers. Bijvoorbeeld jonge mantelzorgers of allochtone mantelzorgers. Voor deze groepen zijn ook ambassadeurs in de stad die voorlichting geven op onder andere scholen en buurthuizen. Project 7 Burenhulpcentrales en huisbezoeken Doelstelling: Aan actieve Haagse ouderen betere mogelijkheden geven om vrijwillige ondersteuning te geven aan kwetsbare ouderen, waardoor zij langer thuis kunnen wonen en functioneren in hun leefomgeving. De behoefte aan zorg en ondersteuning bij 75-plussers in een vroegtijdig stadium te signaleren en waar nodig de noodzakelijke -vrijwillige- hulpverlening te starten. 27. In 2014 zijn 21 Burenhulpcentrales gerealiseerd. De uitrol van de burenhulpcentrales is versneld opgepakt. Zo zijn niet in 2014 maar al in 2012 maar liefst 23 burenhulpcentrales geopend. Hiervan wordt nu al door Hagenaars gebruik gemaakt. De aanwezigheid van burenhulpcentrales in het stadsdeel kan in belangrijke mate bijdragen aan de zelfredzaamheid van ouderen en aan de sociale cohesie. In 2013 gaan wij bekijken hoeveel ouderen bij de BHC s inmiddels zijn aangesloten en wat de BHC voor hen heeft opgeleverd. 28. Van alle zelfstandig thuiswonende 75-plussers zijn de specifieke behoeften aan zorg en ondersteuning in kaart gebracht. Tot 1 oktober 2012 zijn door de welzijnorganisaties rond 1300 huisbezoeken afgelegd bij zelfstandig thuiswonende 75-plussers om op basis van hun specifieke behoefte te wijzen op de bestaande mogelijkheden van ondersteuning en zorg. In 2012 zijn ouderen aangeschreven met het aanbod voor een huisbezoek. Veel ouderen geven aan geen behoefte te hebben aan een huisbezoek. Over de bevindingen en resultaten van de huisbezoeken wordt begin 2013 een rapport uitgebracht.

11 III Goede en Verantwoorde Zorg Wij willen bereiken dat in de stad de ouderenzorg van goede kwaliteit is, aansluit bij de behoefte van ouderen, aansluit bij de zorg van familie, laagdrempelig is en in de samenleving staat. Project 8 Tafel van Kwaliteit Doelstelling: Met de Tafel van Kwaliteit, structureel overleg tussen bestuurders van zorginstellingen en de gemeente, wordt gezamenlijk de agenda van kwaliteit en ouderenzorg bepaald opdat zorg voor ouderen verantwoord blijft. Het gaat hier vooral om de aspecten in de zorgverlening (opleiding en arbeidsmarkt, vastgoed, imago, vermaatschappelijking zorg) die op het gezamenlijke terrein liggen van AWBZ en gemeente. 29. De functie begeleiding aan kwetsbare ouderen na overgang van AWBZ naar Wmo in samenhang opnemen in de keten van zorg en ondersteuning. Er wordt een alternatief aanbod ontwikkeld naar aanleiding van de transitie van de functiebegeleiding voor ouderen uit de AWBZ naar Wmo. 30. In aansluiting op de landelijk vastgestelde Normen Verantwoorde Zorg maakt de gemeente afspraken over 5 thema s: - Stadsdeelgerichte zorg/ketenzorg: een op stadsdeelniveau verbindend aanbod tussen de aanbieders van zorg/ondersteuning en welzijn en een sluitend aanbod bij de vraag/behoefte van de ouderen (in CvO). In het recente regeerakkoord is een aantal forse maatregelen aangekondigd die de zorg en ondersteuning aan ouderen en andere kwetsbare burgers onder druk zet. Vanuit de projectgroep decentralisatie AWBZ worden momenteel 2 onderzoeken uitgevoerd: 1. stapeling van de maatregelen op de beperking van zorg en ondersteuning; 2. stapeling van de inkomenseffecten. De decentralisatie van de AWBZ wordt voorbereid door een aparte projectorganisatie (SZW en OCW) in samenwerking met het veld. Expertgroepen werken de belangrijkste onderdelen uit en leveren hun adviezen medio mei aan. Mede op basis van deze adviezen kan de besluitvorming voor de concrete implementatie in de zomermaanden worden voorbereid. Tijdens het gehele traject wordt afstemming en inbreng met het SKO en de tafel van kwaliteit georganiseerd. 1 januari 2015 moet de decentralisatie van de AWBZ een feit zijn. De Tafel van Kwaliteit (TvK) fungeert als bestuurlijk platform voor afstemming en samenwerking rond actuele en majeure thema s uit de nota Oud is in zoals de scheiding van wonen en zorg, de overgang van de functie begeleiding vanuit de AWBZ en Buurthuis van de Toekomst. Daarnaast zijn in de Tafel van Kwaliteit door zorginstellingen en gemeente belangrijke instellingsoverstijgende punten geagendeerd waaraan gezamenlijk wordt gewerkt: Het fundament voor de start van het CvO is binnen de TvK gelegd. Inmiddels worden de resultaten gevolgd van de huidige pilots rond de vorming van drie Centra voor Ouderen, waarin ervaring wordt opgedaan met drie verschillende sturingsprincipes. De verpleeg- en verzorgingshuizen maken deel uit van deze CVO s; informering en betrokkenheid van deze zorginstellingen is dan ook van groot belang. In het bestek voor de

12 aanbesteding van de nieuwe contracten van de hulp bij het huishouden is een inspanningsverplichting opgenomen waarbij de aanbieders verplicht worden om op stadsdeel niveau meer te doen dan alleen maar HH leveren. Aanbieders worden contractueel verplicht om actief te participeren op stadsdeel niveau. - Meer en goed personeel in de zorg: meer scholieren zijn geworven en er is een aantrekkelijker scholingsaanbod voor verzorgendenniveau 3, 4 en 5 waardoor meer professionals in de zorg werkzaam zijn. - Meer vrijwilligers in de zorg: er worden meer vrijwilligers en familie bereikt voor zorgtaken. - Beeldvorming: afname van het aantal incidenten en verbetering van de communicatie daarover: be good and tell it. - Vastgoedzaken/wonen en zorg: afstemming tussen de gemeente en de verzorgings-/verpleeghuizen bij de realisatie van hun huisvestingsplannen voor verzorging en verpleging. In samenwerking met werkgeversorganisatie ZorgZijn Werkt Haaglanden wordt binnen de zorginstellingen een reeks activiteiten uitgevoerd op het gebied van personeel en arbeidsmarkt: Innovatiecarrousel en start Praktijknetwerk; start 3 arbeidsbesparende innovaties Presentatie Best Practices Guide Uitvoering APK (Arbeidsmarkt Prestatie Kaart, een diagnose en benchmark van de arbeidsmarktsituatie) en Regioscan, op basis daarvan inzetten op gericht, regionaal arbeidsmarktbeleid Opening Website Kijk in de Zorg Start Gastlessen In gebruik nemen Contractenpool Start van 2 werk-naar-werk projecten In samenwerking met PEP (voorheen HOF) worden voor en door de zorginstellingen de volgende activiteiten uitgevoerd op het gebied van vrijwilligers: Goed Geregeld certificaat voor zoveel mogelijk huizen Maandelijks specifieke aandacht voor VVT-sector bij lopende activiteiten en campagnes PEP Opening Vrijwilligersacademie en 6 Bijeenkomsten vrijwilligersacademie Extra Maatschappelijke stages in VVT-sector Pilot arbeidsmigranten als vrijwilliger in de zorg Versterking van de samenwerking en verbetering van de beeldvorming van de sector door het delen van kennis en uitwisselen van best practices op dit gebied door de Haagse zorginstellingen door middel van het organiseren van stedelijke bijeenkomsten voor communicatiemanagers. Het afgelopen jaar is onduidelijkheid bij de zorginstellingen over gemeentelijke bouwprocedures, parkeerbeleid en dergelijke weggenomen. Zorgaanbieders en gemeente overleggen momenteel over de gevolgen van de nieuwe landelijke regelgeving rond scheiding tussen wonen en zorg, over eventuele knelpunten in de huisvestingsopgave en over samenwerkingsmogelijkheden om renovatie en nieuwbouw te stimuleren. Hierbij worden ook andere partijen, zoals woningbouwcorporaties, betrokken.

13 Project 9 Cultuursensitieve zorg Doelstelling: Ouderen met verschillende culturele achtergronden, leefstijlen en levensbeschouwingen worden op de terreinen zorg, ondersteuning en belangenbehartiging beter bereikt en op cultuursensitieve wijze geholpen door instellingen die door de AWBZ zijn gefinancierd en door de gemeente gesubsidieerd. 31. Opstellen en uitvoeren van Plan van Aanpak Cultuursensitiviteit Stedelijke Alliantie, waaronder in 2011 uitvoering cultuursensitiviteitsscans per organisatie aangesloten bij de Stedelijke Alliantie (Dienst OCW, zorg- en welzijnsorganisaties, belangenorganisaties, CIPO/Participatiemaatschappij en vrijwilligersorganisaties) 32. Jaarlijkse prijsuitreiking cultuursensitieve medewerker, cultuursensitieve informatiebron en cultuursensitieve faciliteit. 33. Subsidievoorwaarden cultuursensitiviteit aanpassen. De Stedelijke Alliantie werkt aan de verbetering van cultuursensitiviteit van de Haagse organisaties. Dit houdt in dat zorg- en welzijnsinstellingen en andere organisaties meer inspelen op de variatie in achtergrond en wensen van de ouderen. Eerder hebben de organisaties scans uitgevoerd, waaruit duidelijk werd hoever men hiermee is op basis van de gestelde doelen en wat de wensen en mogelijkheden zijn. Integraal beeld was dat de organisaties vooral behoefte hebben aan kennisdeling en een jaarlijkse marktformule waar ouderen en organisaties met elkaar in debat gaan over de behoefte en het aanbod. Op deze wijze wordt invulling gegeven aan het Plan van Aanpak. De Stedelijke Alliantie heeft in samenwerking met de Stichting MantelZorg de conferentie "Bijzonder Dichtbij" georganiseerd in november Op deze conferentie werden de tussentijdse resultaten van de alliantie gepresenteerd. Daarnaast is waardering uitgesproken door middel van een prijsuitreiking namens de stad Den Haag aan medewerkers die op het gebied van cultuursensitiviteit dagelijks het verschil maken. Deze medewerkers zijn in alle organisaties die meedoen binnen de Stedelijke Alliantie actief en onderscheiden zich als het gaat om cultuursensitieve dienstverlening, - belangenbehartiging, - welzijn of - zorg. Op basis van de gepresenteerde tussentijdse resultaten van de Stedelijke Alliantie zullen in 2013 de subsidievoorwaarden worden aangepast.

14 Project 10 Toegankelijke Respijtzorg Doelstelling: Zorgvragers en hun mantelzorgers maken meer gebruik van het bredere aanbod van respijtzorg zodat meer mantelzorgers worden ontlast in hun zorgtaak. 34. Respijtzorg is snel (per direct) beschikbaar voor die mantelzorgers die dat nodig hebben, óók als er nog geen crisissituatie is, zonder dat er een uitgebreid indicatieproces aan voorafgaat. Start pilot respijtzorg op recept. 35. De toegankelijkheid van het vrijwillige- en professionele respijtzorgaanbod is vergroot. 36. Organisaties die mantelzorgers ondersteunen met behulp van vrijwilligers worden versterkt. De pilot respijtzorg op recept is opgezet en met de werkconferentie De Vlag uit voor Respijtzorg! in maart gepresenteerd. Tijdens de werkconferentie werd gesproken over de nieuwe Haagse aanpak zodat mantelzorgers hun zorgtaken beter kunnen volhouden en dat snel inzichtelijk wordt welke vormen van ondersteuning kunnen worden ingezet. Als vervolg op de werkconferentie is met de partners in de stad de website respijtwijzerdenhaag.nl ontwikkeld. Op deze site kunnen via de beslisboom en respijtzorgkaart zowel professionals als mantelzorgers snel een passende vorm van respijtzorg aanvragen. Op het moment dat er een AWBZ-indicatie vereist is, kan de zorg direct starten en wordt door middel van de spoedprocedure bij het CIZ de indicatie aangevraagd. Zo worden crisissituaties en overbelasting van de mantelzorger zoveel mogelijk voorkomen. Sinds de lancering in juni heeft de site 2985 bezoekers gehad. De website wordt in samenspraak met de aanbieders in 2013 verder ontwikkeld om het gebruik te optimaliseren. Het aanbod van vrijwillige respijtzorg is fors vergroot in de stad door het subsidiëren van nieuwe projecten van zowel zorg- als vrijwilligersorganisaties (zie actie 36). Zoals bijvoorbeeld Florence en Xtra die werken met nieuwe zorgvrijwilligers, Ook zijn er logeerkringen voor gezinnen met kinderen met een beperking en kunnen mantelzorgers in de gehele stad gebruik maken van de diensten van de Burenhulpcentrale. Daarnaast is het aanbod van professionele respijtzorg vergroot door het oprichten in 2012 van 14 ontmoetingscentra voor mensen met beginnende dementie in de stadsdelen. Dit naar het voorbeeld van het eerder gestarte ontmoetingscentrum Loosduinen. Ook is het aanbod van professionele respijtzorg voor mantelzorgers in de GGZ vergroot. Er is aan 6 organisaties een subsidie verstrekt om te realiseren dat zij met vrijwilligers nog meer mantelzorgers kunnen ondersteunen. Het gaat hierbij om: VTV (logeerkringen en naschoolse opvang LVB), Florence (zorgvrijwilligers), Welzijn (zorgvrijwilligers en burenhulpcentrale), Stichting terminale zorg door vrijwilligers, Stek Rijk in je wijk en MEE: mentorschap. In totaal voeren zij 7 projecten uit. Voor 2013 zal worden bekeken welke projecten succesvol zijn en kunnen worden gecontinueerd en/of uitgebreid.

15 Project 11 Dement zijn in Den Haag Doelstelling: Een sluitend aanbod van signalering, ondersteuning en begeleiding van thuiswonende (beginnend) dementerenden en hun mantelzorgers in alle stadsdelen, dat aansluit bij de zorgketen dementie van het netwerk Transmurale zorg. 37. Uitvoeren van een quick scan van het dementiebeleid in Den Haag. 38. Afhankelijk van de behoefte en financieringsmogelijkheden na overheveling AWBZ functie begeleiding naar Wmo wordt in alle stadsdelen een ontmoetingscentrum met voldoende ondersteunende en begeleidende functies voor (beginnende) dementerenden en hun mantelzorgers gerealiseerd. 39. Extra functies naar aanleiding van quick scan bijvoorbeeld voorlichting over het omgaan met dementie, informatieaanbod en ondersteuningsmogelijkheden in vroegtijdig stadium in bv Alzheimercafé s en theehuizen. Er is door een extern bureau een quick scan uitgevoerd over het dementiebeleid van de gemeente. Tijdens een drukbezochte bijeenkomst is deze in het voorjaar gepresenteerd in het Ontmoetingscentrum Loosduinen. Geconcludeerd is dat in Den Haag heel veel gebeurt op het gebied van dementie maar dat een uitbreiding van het aantal ontmoetingscentra wenselijk is. Ook is geconcludeerd dat Den Haag met één Alzheimercafé qua aantal achterblijft bij de overige grote steden. In de quick scan is een aantal aanbevelingen opgenomen voor het Haags dementiebeleid. Met Alzheimer Nederland zijn afspraken gemaakt om meer Alzheimercafés op te zetten in Den Haag. Zij zijn momenteel bezig met een plan van aanpak. Zie actiepunt 39. In het achterliggende jaar is aan samenwerkingsverbanden tussen Zorgpartijen en Welzijn een subsidie verstrekt om de oprichting van ontmoetingscentra mogelijk te maken. In alle stadsdelen -behalve Leidschenveen-Ypenburg waar hiervoor geen vraag is- zijn inmiddels ontmoetingscentra opgericht. In totaal zijn er verspreid over de stad 15 ontmoetingscentra. Hiervan zijn er tien operationeel en zullen vijf binnenkort de deuren openen om ondersteuning te bieden aan mensen met beginnende dementie en hun mantelzorgers. In de komende periode zal verder worden gewerkt aan publiciteit rond de centra om deze onder de doelgroep meer bekendheid te geven. Uit de quick scan blijkt dat lichaamsbeweging voor mensen met dementie belangrijk is. Daarom hebben wij de ontmoetingscentra toegerust met een bewegingssysteem gericht op mensen met dementie. Onder de naam Silverfit zijn beweegapplicaties ontwikkeld met een speciale lijn voor mensen met dementie. Met behulp van deze apparatuur worden ouderen op laagdrempelige wijze uitgedaagd te bewegen. Daarnaast worden de ontmoetingscentra met deze apparatuur aantrekkelijke voor potentiële bezoekers. Vanwege het belang van goede informatie over dementie is de site ontwikkeld. Hier vindt men allerhande informatie over dementie. Om dementie meer bespreekbaar te maken is een expositie georganiseerd in het Atrium met foto s die zijn gebruikt in het boek Dementie, wat komt er bij kijken?. Daarnaast zijn in samenspraak met Alzheimer Nederland concrete plannen ontwikkeld voor de realisatie van 2 extra Alzheimercafé's in de stadsdelen Scheveningen en Centrum.

16 40. Nog te realiseren projecten in 2011 in het kader van beleid voor dementerenden en hun mantelzorgers. 41. Introductie van een vrijwillig mentorschap (aangesloten bij het Centrum voor Ouderen) dat vrijwilligers koppelt aan dementerenden ter behartiging van hun belangen (bijvoorbeeld voeren van administratie). De projecten zijn afgerond. Dit actiepunt betrof m.n. de pilot ontmoetingscentrum Loosduinen, die zeer succesvol is verlopen. Naar aanleiding hiervan is besloten de ontmoetingscentra in de andere stadsdelen ook op te zetten. In 2012 heeft de stichting Mentorschap Haag en Rijn de opleiding van 22 nieuwe mentoren verzorgd. Deze zijn naast de bestaande mentoren ingezet voor nieuwe cliënten. Eind van dit jaar zijn 42 mentoren gekoppeld aan 42 cliënten. Dit is conform de afspraak voor Het blijkt dat er een grote behoefte is aan de inzet van mentoren. Er staat momenteel een aantal cliënten op de wachtlijst. Het aantal mentoren zal dan ook in 2013 worden uitgebreid tot 50. Project 12 Doodgaan in Den Haag Doelstelling: Versterking van het aanbod van vrijwillige ondersteuning rondom het levenseinde van Haagse ouderen en hun naasten. Omdat juist dan cultuur en leefstijl van groot belang zijn, zal het aanbod cultuursensitief moeten zijn. Verbeteren van de nazorg van de oudere nabestaanden. De afmelding in de Haagse Basisadministratie wordt benut als signaleringsinstrument voor ondersteuningsvragen van nabestaanden. 42. Afstemmen van dienstverlening en ondersteuning door zorgprofessionals en vrijwilligers aan de Haagse ouderen in de terminale levensfase en hun naasten. Hiervoor onderzoek uitvoeren naar het aanbod en het bereik. 43. Afspraken over nazorg met de betrokken instellingen (waaronder informatiepakket voor achterblijvende partners). 44. Het aanbod van vrijwilligers in de terminale thuiszorg vergroten. Uit onderzoek blijkt dat er veel specialistische zorg in Den Haag is maar dat dit niet altijd bekend en bereikbaar is voor stervende ouderen en hun familie. Daarnaast blijkt dat nazorg voor nabestaanden veelal ontbreekt, terwijl deze ex-mantelzorgers wel behoefte hebben aan ondersteuning en toeleiding naar een nieuw zinvol leven. Met geïnteresseerde partijen zijn daarom de mogelijkheden verkend om het aanbod in de zorg voor Haagse ouderen in hun laatste levensfase en naaste betrokkenen verder te verbeteren en de informatie hierover toegankelijker te maken. In november is een conferentie Dood gewoon in Den Haag voor een brede groep georganiseerd om te komen tot een gezamenlijke aanpak hiervoor. Met de resultaten van deze druk bezochte conferentie gaan we in 2013 aan de slag. Inmiddels is de website doodgewoonindenhaag.nl opgezet en online. Deze site zal in 2013 een informatiekanaal worden ten behoeve van terminale zorg, palliatieve zorg, zingeving, levenseinde en nazorg. De stichting Vrijwilligers Terminale Thuiszorg heeft acties (vergroten naamsbekendheid, zoeken van samenwerking met andere organisaties, verbeteren website) op touw gezet om meer vrijwilligers te werven, meer aandacht te genereren bij hulpverleners over het aanbod en een aantrekkelijk vrijwilligerswerk aan te bieden. De organisatie is actief betrokken bij de uitvoering van actiepunt 42. Vooralsnog is er geen significante toename van het aantal vrijwilligers. In 2013 zal de stichting extra activiteiten organiseren om de gewenste toename aan vrijwilligers alsnog te realiseren.

17