OAB VVE plan Stein

Transcriptie

1 Vastgesteld door college van Burgemeester en Wethouders d.d. 24 april

2 Inhoud Inleiding Landelijke kaders van het VVE beleid Algemene kaders vanuit de wet OKE Toespitsing op specifieke eisen waaraan het VVE beleid in gemeenten moet voldoen Bepaling VVE doelgroep in Stein Wettelijk kader Nadere beschrijving van de VVE-doelgroep in Stein VVE-aanbod in Stein Kindaantallen De ontwikkeling naar het huidige VVE -aanbod Het huidige VVE aanbod in Stein VVE ambities van de gemeente Stein Doelstellingen Centrale condities Kosten deelname VVE voor ouders Kosten VVE deelname voor VVE-doelgroepkinderen Kosten VVE deelname voor VVE voorrangskinderen Kosten VVE deelname voor Niet-doelgroep kinderen Indicatiestelling doelgroepkinderen Overgangsregeling Vaststellen van de omvang van het benodigde VVE-aanbod in Stein Ambitie en beperkingen Te volgen koers bij de bepaling van de noodzakelijke omvang Toeleiding en de rol van JGZ Orbis Ambitie Realisatie van ambitie Ondersteuning van peuterspeelzalen door logopedisten Afstemming: Overlegstructuur met betrekking tot VVE Uitgangspunt Inrichting van de overlegstructuur Monitoring en evaluatie

3 Ambitie Realisatie van ambitie Financien Lijst van afkortingen Bijlage 1: Convenant Monitoring Peuters en Kleuters in Zuid-Limburg Bijlage 2: Uit Werkinstructie Toeleiding naar voorschoolse educatie Orbis Jeugdgezondheidszorg

4 Inleiding. Ingevolge de wet op het Primair Onderwijs is de gemeente Stein verantwoordelijk voor de regie voor bestuurlijk overleg betreffende het onderwijsachterstandenbeleid, waaronder de voor- en vroegschoolse educatie (VVE), in haar gemeente. Vanuit haar regiefunctie dient de gemeente een aantal nieuwe spelregels in acht te nemen betreffende het bestuurlijk overleg. Zo dient er tenminste eenmaal per jaar een overleg tussen de VVE partners gemeente, peuterspeelzalen, basisscholen en JGZ - plaats te vinden over: - welke kinderen met een risico op een achterstand in de Nederlandse taal in aanmerking komen voor voorschoolse educatie, - de wijze waarop die kinderen worden toegeleid naar voorschoolse en vroegschoolse educatie, - de organisatie van een doorlopende leerlijn van voorschoolse naar vroegschoolse educatie en - de resultaten van de voor- en vroegschoolse educatie. Het VVE beleid betreft het landelijk streven om met name kinderen in onderwijsachterstandsituaties een betere startkans te geven door voor hen een gericht Voor- en Vroegschools Educatief aanbod in te richten in de leeftijdsfase van twee tot zes jaar; de peuterspeelzaalperiode tot met het tweede leerjaar van de basisschool. Daarbij heeft de gemeente de verantwoordelijkheid voor het educatieve aanbod in de voorschoolse periode en is zij gebonden aan de wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (wet OKE) welke in werking is getreden per 1 augustus Als VVE partner heeft het onderwijs de primaire verantwoordelijkheid voor het vroegschoolse aanbod. Tenslotte voorziet de wet in een inspectie op de kwaliteit van het VVE aanbod in een gemeente waarbij ook de taken en verantwoordelijkheden van de gemeente onder de loep worden genomen. Een aantal voorwaarden scheppende condities zijn inmiddels met name ten behoeve van het peuterspeelzaalwerk van Stein gerealiseerd, maar de feitelijke implementatie van het VVE-aanbod vraagt nog de nodige aandacht en inzet. Zeker als het gaat om de realisatie van de doorgaande lijn tussen peuterspeelzaalwerk en basisscholen. In de komende periode tot 2015 wordt het VVE beleid Stein planmatig uitgewerkt tot een structureel en evenwichtig Voor- en Vroegschools Educatief aanbod dat is afgestemd op de behoeften en mogelijkheden van de gemeente Stein enerzijds en de wettelijke eisen anderzijds. Daarbij dient voorliggend plan van de gemeente Stein om: Duidelijke kaders te bieden aan de VVE partners ten behoeve van de realisatie en doorontwikkeling van het VVE beleid 2011 tot en met 2014 in de gemeente Stein; Als kapstok te dienen bij de verantwoording aan het rijk wat betreft de inzet van verkregen OAB-middelen en het gerealiseerde VVE-aanbod. De bekostigingsregelingen en de landelijke beleidskaders die samenhangen met de wet OKE valllen voor een groot deel samen met die van het landelijk onderwijsachterstandenbeleid. Deze zijn vastgesteld voor de vierjarige periode 2011 tot en met Om die reden omvat deze VVE nota eenzelfde periode. 4

5 1. Landelijke kaders van het VVE beleid 1.1. Algemene kaders vanuit de wet OKE De wet Ontwikkeling door Kwaliteit en Educatie (OKE wet) omvat een aantal wijzigingen in met name drie wetten: de Wet kinderopvang, de Wet op het onderwijstoezicht en de Wet op het primair onderwijs. Van daaruit worden ingaande 1 augustus 2010 nieuwe, specifieke eisen opgelegd met betrekking tot de inrichting van reguliere peuterspeelzalen, peuterspeelzalen met een voorschools educatief aanbod, een vroegschools aanbod en de samenwerking tussen de VVE-partners. Een bijzonder element bij de realisatie van het VVE-beleid is het gegeven dat het een leeftijdsgroep betreft die op twee verschillende instellingen zit; eerst op de peuterspeelzaal en/of het kinderdagverblijf en vanaf 4 jaar op de basisschool. De gemeente heeft een verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het voorschoolse educatieve aanbod (tot vier jaar). Aansluitend daarop heeft het primair onderwijs haar eigen verantwoordelijkheid voor de realisatie van vroegschoolse educatie voor de kinderen in de basisschoolleeftijd. Het ontvangt daarvoor middelen van het rijk en valt net als de gemeente onder de wet OKE. Dit betekent dat het bevoegd gezag van de basisscholen, Stichting Kindante en de stichting Movare, VVE-partners zijn voor de gemeente Stein waarmee een bestuurlijke afstemming bereikt moet worden om te komen tot een effectief VVE aanbod. Die afstemming heeft betrekking op te bereiken doelstellingen, te volgen uitvoeringsstrategieën en in te zetten onderwijsachterstandmiddelen van gemeente en onderwijs. De gemeente is bij (OKE) wet niet alleen verantwoordelijk voor de realisatie van het voorschoolse aanbod in Stein maar ook voor de regie van de samenwerking tussen de VVE partners teneinde te komen tot een effectief en samenhangend Voor- en Vroegschools Eduactief aanbod voor kinderen in de peuterspeelzaalleeftijd en voor de kinderen van groep 1 en 2 van de basisscholen. Voor de volledigheid zij vermeld dat we met partners behalve de gemeente Stein zelf, de kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en basisscholen ook de jeugdgezondheidszorg bedoelen. Doel van het VVE beleid is kinderen een betere startsituatie voor het onderwijs vanaf groep 3 te bieden. Dat geldt met name voor kinderen die een risico lopen niet optimaal van het onderwijs te kunnen profiteren omdat ze van thuis uit niet voldoende bagage hebben meegekregen. Wie tot de VVE-doelgroep horen is aan de gemeente om te bepalen in overleg met de VVE partners Toespitsing op specifieke eisen waaraan het VVE beleid in gemeenten moet voldoen De wet OKE schrijft een aantal zaken voor waar elke gemeente voor het eerst mee geconfronteerd wordt ingaande 1 augustus In deze nota is met deze voorschriften rekening gehouden en/of zijn onderwerpen nader uitgewerkt. Allereerst noemen we het drieledig doel van de wet OKE: 1. Een wettelijke grondslag voor de inrichting van de peuterspeelzalen met een gelijktijdige oproep tot afstemming tussen het peuterspeelzaalwerk en de kinderopvang; 2. Verbetering van de financiële toegankelijkheid van peuterspeelzalen; 3. Breder en beter aanbod van voorschoolse educatie. 5

6 Bij het lezen van deze nota zal duidelijk worden dat het VVE beleid van Stein aan deze algemene doelstellingen tegemoetkomt. Verder is in deze nota rekening gehouden met de volgende specifieke eisen die de wet OKE aan elke gemeente stelt: Bepaling door de gemeente van de doelgroep voor voorschoolse educatie en de criteria op basis waarvan een kind als doelgroepkind kan worden aangemerkt; Vorm geven aan de toeleiding van de doelgroepkinderen; Een leidster-kind ratio op de peuterspeelzalen van een op acht Een maximale groepsgrootte van zestien kinderen; De inzet van leidsters die tenminste zijn opgeleid op het niveau van SPW 3 De inzet van twee professionele leidsters in een VVE peuterspeelzaalgroep; Een VVE aanbod voor peuters van tenminste 10 uur of 4 dagdelen; Aanpassen ouderbijdrage doelgroepkind; De inzet van tenminste een professionele leidster in een reguliere peuterspeelzaalgroep (aangevuld met een vrijwilliger); De organisatie van de doorlopende leerlijn van voorschoolse educatie; Het maken van afspraken over de resultaten van de vroegschoolse educatie; Controle van het VVE aanbod door de onderwijsinspectie. Daarbij heeft de gemeente de regiefunctie bij het realiseren van het onderwijsachterstandbeleid en dient zij daartoe met de betrokken partijen (peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, jeugdgezondheidszorg en basisonderwijs) tenminste eenmaal per jaar overleg te voeren over de doorlopende leerlijn tussen de voor- en vroegschoolse educatie Bepaling VVE doelgroep in Stein Wettelijk kader Zoals hiervoor al aangegeven schrijft de Wet OKE voor dat een gemeente de doelgroep voor voorschoolse educatie in overleg met de VVE partners vaststelt alsmede de criteria op basis waarvan een kind als doelgroepkind kan worden aangemerkt. De gemeente draagt zorg dat met de VVE partners afspraken gemaakt worden welke kinderen tot de doelgroep behoren. Voor een goed begrip van deze nota wordt in dit algemeen deel van de nota alvast geschetst voor welke groepen kinderen de gemeente Stein het VVE aanbod specifiek inricht Nadere beschrijving van de VVE-doelgroep in Stein Het VVE-aanbod in Stein is erop gericht de ontwikkeling van kinderen te stimuleren die opgroeien in een omgeving waar weinig aandacht is voor de ontwikkeling van deze kinderen in het algemeen en de ontwikkeling van de Nederlandse taal in het bijzonder. Dit met de bedoeling hen een betere startkans te geven bij de aanvang van het instrumentele leren in groep 3. Voorts is de verwachting dat alle kinderen kunnen profiteren van een VVE aanbod, maar dat specifieke groepen kinderen daar verhoudingsgewijs meer baat bij hebben. Het algemene uitgangspunt is dat deze groep dan ook een extra stimulans dient te krijgen om deel te nemen aan het VVE aanbod. In het verlengde daarvan dient deze groep na daadwerkelijke aanmelding voorrang te krijgen bij de plaatsing in een VVE-setting. Deze groep kinderen noemen we de doelgroep van VVE. Vraag is welke kinderen dat zijn? Welke kinderen hebben het meeste baat bij een VVE aanbod en dienen derhalve extra aandacht te krijgen? 6

7 In de gemeente Stein worden in de groep kinderen die baat zullen hebben bij een VVE aanbod twee categorieën onderscheiden : 1. De wettelijke VVE doelgroep: de kinderen die op basis van het opleidingsniveau van hun ouders een wegingsfactor of 1.20 krijgen op de wijze zoals dat gebruikelijk is in het basisonderwijs. Volgens de telgegevens van het Ministerie van OC&W over 2010 bedroeg het aantal 4- en 5- jarige wegingskinderen een 26 tal kinderen op de scholen in Stein. 2. De VVE voorrangsgroep: de groep kinderen die zich kenmerkt doordat in hun opvoedingssituatie een reëel risico aanwezig is dat de ontwikkeling van de Nederlandse taal zich niet optimaal zal ontwikkelen. De omvang van deze groep kinderen kan niet goed ingeschat worden omdat hierover nog geen ervaringsgegevens bestaan. Voor de doelgroepkinderen geldt een wettelijk verplichte, verlaagde ouderbijdrageregeling en voor de VVE voorrangsgroep niet. De ouderbijdrage komt ten laste van het gemeentelijk budget. Om die kosten te beperken wordt een onderscheid gemaakt tussen de VVE doelgroep en de VVE voorrangsgroep Bij beide groepen gaat het om kinderen die in principe voldoende capaciteiten hebben maar waarvan bekend is dat zij door onvoldoende ondersteuning van thuis uit de Nederlandse taal niet optimaal leren beheersen. Het gaat dus niet om kinderen die zich onderscheiden omdat zij individuele beperkingen hebben waardoor hun ontwikkeling door de reguliere PSZ instellingen en basisscholen onvoldoende ondersteund kan worden. Waarmee niet gezegd is dat deze kinderen geen hulp nodig zouden hebben, maar dat de hulp die zij nodig hebben geen aandachtspunt is van het VVE beleid. Voor deze kinderen is hulp beschikbaar vanuit andere beleidsthema s (passend onderwijs, speciaal onderwijs, ziekenfonds, etc. ) De Jeugdgezondheidszorg beoordeelt of een kind als VVE doelgroep kind dan wel als VVE voorrangskind aangemerkt wordt. Hoe dat gebeurt is verderop in deze nota uitgewerkt. 1 Afhankelijk van het opleidingsniveau van hun ouders krijgen kinderen in het basisschool een wegingsfactor. Kinderen van ouders met een hoog opleidingsniveau krijgen een factor van.00, ouders met een lagere opleiding (beide ouders maximaal lbo/vbo, praktijkonderwijs of vmbo basis- of kaderberoepsgerichte leerweg) krijgen een wegingsfactor.30. Heeft een van de ouders niet meer dan voornoemde opleidingen gehad en de andere ouder maximaal basisonderwijs of (voortgezet)speciaal onderwijs voor zeer moeilijk lerende kinderen dan krijgt het kind de wegingsfactor Die wegingsfactor speelt een rol bij de vaststelling van de rijksvergoeding die het onderwijs jaarlijks ontvangt; het basisbedrag wordt per kind vermeerderd met een factor 0, 0,2 of 1,3. Uitgangspunt is de ervaring dat de groep kinderen met een wegingsfactor meer hulp in het onderwijs nodig heeft dan de groep kinderen zonder wegingsfactor en dat daarvoor meer rijksmiddelen nodig zijn. 7

8 2. VVE-aanbod in Stein 2.1. Kindaantallen Het VVE beleid richt zich op de leeftijdsgroep 2 tot 6 jarigen. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van het voorschoolse educatieve aanbod. Om de gewenste omvang van de benodigde voorschoolse voorziening te kunnen bepalen is het voor de gemeente ondermeer van belang te weten hoe groot de groep 2- en 3-jarigen (peuterspeelzaal leeftijd) is. De volgende tabel geeft inzicht in de omvang van deze groep kinderen in Stein. Door ook de kinderen uit de leeftijdsgroepen nul, één en vier op te nemen krijgen we tevens zicht op de mate waarin er sprake is van stabiliteit in de groep jonge kinderen in Stein. In de onderstaande tabel staat het aantal kinderen van 0 tot en met 4 jaar naar kern uitgesplitst. Tabel 1: Aantallen kinderen tot 6 jaar volgens het GBA naar de peildatum 1 augustus 2011 Kern Leeftijd op (2011) 1 (2010) 2 ( ( (2007) Totalen Berg aan de Maas Elsloo Meers* Stein Urmond* Totalen * Meers is een totaal van Klein Meers en Groot Meers en Urmond is een totaal van Urmond Oud en Urmond Oost Het aantal kinderen dat jaarlijks in de gemeente Stein geboren wordt, wisselt sterk. In het algemeen is er een dalende tendens waar te nemen die het duidelijkst geïllustreerd wordt door de geboorten van vijf jaar geleden (de vierjarigen in de tabel) met nu (de nul-jarigen in de tabel) te vergelijken. Het verschil van 38 kinderen over vijf jaar betekent een gemiddelde, jaarlijkse afname van het aantal geboorten met 3,5%. Het aantal 2- en 3-jarigen, zoals uit tabel 1 blijkt, is in totaal 381. De regionale gegevens leren ons dat doorgaans 60% van de 2 - en 3- jarigen een peuterspeelzaal bezoekt. Voor Stein zouden dat een 229 kinderen zijn. Bovenstaande betekent dat het voor de hand ligt om uit te gaan van de bestaande PSZ capaciteit in Stein om 229 kinderen op te vangen, in de wetenschap dat de benodigde capaciteit in de komende jaren zal afnemen. Hoe groot de bestaande capaciteit is blijkt uit tabel 2. 8

9 Tabel 2: Hoe is het peuterspeelzaalbezoek in Stein naar de stand van augustus 2011 Aantal peuters op de peuterspeelzalen in Stein op zoals opgegeven door Spelenderwijs Peuterspeelzaal PSZ Peuterland PSZ Hummelhonk PSZ 't Keitje PSZ Kerenshöfke Aantal dagdelen open Aantal VVE groepen Aantal kinderen dat geen compleet VVE aanbod volgt Kinderen die gebruik maken van een vierdaags VVE aanbod PSZ De Paddestoel/Pinkeltje PSZ Meers* niet mogelijk 17 Totalen * Opgegeven door PSZ Speelheukske naar de stand Totaal aantal kinderen per zaal De aantallen in tabel 2 laten zien dat 190 van de ( =) 381 twee- en driejarigen daadwerkelijk een peuterspeelzaal van Spelenderwijs in Stein bezoeken ofwel 50 % van de totale populatie. In de tabel wordt ook het aantal kinderen zichtbaar dat daadwerkelijk een vierdaags VVE-aanbod volgt. Het betreft slechts 47 kinderen. Dat is opmerkelijk laag gegeven het feit dat de gemeente Stein in de Moelejaanperiode ruimte heeft geboden voor een VVE aanbod van 96 kinderen. Inmiddels is de basiscapaciteit voor het VVE aanbod teruggebracht en wordt in deze nota uitgegaan van 45 kinderen die een VVE aanbod zullen bezoeken. Daarbij wordt een selectie toegepast ( tot 31 december 2011 werden alle 3-jarigen in de gelegenheid gesteld om gebruik te maken van het VVE aanbod, ook zonder indicatie) De ontwikkeling naar het huidige VVE -aanbod Het college besloot in 2008 in het kader van de pilot Moelejaan dat VVE aangeboden kon worden op vier locaties, te weten: 1. PSZ Hummelhonk; 2. PSZ Peuterland Urmond; 3. PSZ Pinkeltje; 4. PSZ t Keitje.; De meerkosten konden voor kalenderjaar 2009 en 2010 bekostigd worden met rijksmiddelen van de pilot Moelejaan. Verder heeft de gemeente Stein het mogelijk gemaakt dat twee andere zalen in die periode eveneens een VVE aanbod konden realiseren en wel: 5. PSZ Rakkertjes; 6. PSZ Kerenshöfke. Dat betekent dat op zes van de acht peuterspeelzaallocaties een VVE aanbod gerealiseerd kon worden. Op twee locaties, Paddestoel (Elsloo) en t Speelheukske (Meers), is niet gekozen voor de realisatie van een VVE aanbod gerealiseerd. Onderdeel van de pilot was de scholing van twee leidsters per Moelejaan peuterspeelzaal in het gebruik van de VVE methode Speelplezier. De gemeente Stein heeft het mogelijk gemaakt dat alle 9

10 werkzame peuterspeelzaal leidsters de cursus Speelplezier konden volgen, inclusief de leidsters van PSZ De Paddestoel en PSZ t Speelheukske De leidsters van peuterspeelzaal t Speelheukske hebben echter geen gebruik gemaakt van deze scholingsmogelijkheid. De zes VVE-groepen hadden in de Moelejaanperiode elk de capaciteit om 16 kinderen gedurende vier dagdelen op te vangen. Daarbij gold dat ouders slechts twee van de vier VVE dagdelen hoefden te betalen. Ondanks deze gunstige condities heeft slechts een beperkt aantal kinderen van dit aanbod gebruik gemaakt; van de 96 beschikbare plaatsen waren er op de peildatum 1 februari 2010 slechts 47 bezet. In de Moelejaanperiode moest veel aandacht besteed worden aan de vormgeving van het voorschoolse aanbod op genoemde peuterspeelzalen van Stein. Pas in een latere fase kon gewerkt worden aan de afstemming met het vroegschoolse aanbod op de bijhorende basisscholen. De kritiek van het basisonderwijs dat de scholen veel te laat bij de nieuwe ontwikkelingen rond het VVE aanbod zijn betrokken is dan ook verklaarbaar doch gegrond en vraagt hoogste aandacht bij de verdere realisatie van het VVE aanbod in Stein Het huidige VVE aanbod in Stein De pilot Moelejaan is gestopt per 1 januari In overleg met Spelenderwijs is het aanbod iets aangepast, rekening houdend met de beperkte middelen, het teruglopend kindertal en de eisen die de wet OKE per 1 augustus 2010 met zich meebrengt. Het voorschoolse aanbod omvat daarmee zes peuterspeelzalen waarvan er vijf een VVE aanbod kunnen bieden met een maximum capaciteit van in totaal 45 VVE plaatsen voor geheel Stein. Voor een goed begrip is het noodzakelijk te onderstrepen dat er pas sprake is van een VVE-aanbod als een kind daadwerkelijk voor vier VVE dagdelen wordt ingeschreven. Het VVE-aanbod is gebaseerd op de methode Speelplezier welke aangeschreven staat als een erkende VVE-methodiek. Elke groep wordt begeleid door twee professionele leidsters, die bovendien geschoold zijn in genoemde VVE methodiek. Hierdoor is een voorziening gecreëerd die een hoogwaardig aanbod garandeert. Zoals tabel 2 illustreert kunnen de vijf VVE-peuterspeelzalen per jaar voor 190 kinderen een regulier dan wel VVE-aanbod bieden VVE ambities van de gemeente Stein Met de inzet van het VVE aanbod op de vijf peuterspeelzalen wil de gemeente Stein een aantal ambities realiseren die uiteindelijk moeten leiden tot een betere startsituatie van kinderen bij de aanvang van groep 3 en van de doelgroepkinderen en de voorrangskinderen in het bijzonder. De ambities van de gemeente Stein laten zich rond het VVE beleid samenvatten in een viertal speerpunten. 1. Speerpunt aanbod Het VVE-aanbod kenmerkt zich door een omvang van vier dagdelen in de peuterspeelzaal en is gebaseerd op een erkende VVE-methodiek. Het VVE- aanbod wordt bij voorkeur zo vroeg mogelijk gestart om een zo hoog mogelijk effect te sorteren op de ontwikkeling van kinderen. Daarmee wordt de praktijk nagestreefd dat kinderen vanaf 2 jaar al gebruik kunnen maken van een volwaardig VVE aanbod. 10

11 Tenslotte is het landelijk VVE beleid erop gericht om vooral jonge kinderen die van thuis uit minder kansen meekrijgen dan hun leeftijdsgenootjes zoveel mogelijk van het VVE aanbod gebruik te laten maken teneinde hen betere startkansen in groep 3 te bieden. Eerder in deze nota is de VVEdoelgroep in Stein nader gedefinieerd (zie par ). De ambitie is om tenminste 90% van de doelgroepkinderen en de voorrangskinderen uit Stein van het VVE-aanbod gebruik te laten maken 2. Speerpunt afstemming. De afstemming tussen het peuterspeelzaalwerk en het basisonderwijs is een van de speerpunten van het OAB- /VVE- beleid in Stein. Dit speerpunt richt zich in elk geval op de volgende onderdelen: 1. De overdracht van kinderen bij de overstap naar het basisonderwijs; 2. De methodische afstemming en samenwerking tussen peuterspeelzalen en basisscholen; 3. De ouderparticipatie. Vertegenwoordigers van het onderwijsveld hebben de wens uitgesproken om hoge prioriteit te willen geven aan dit onderwerp in de samenwerking met de peuterspeelzalen. In dat kader is inmiddels tussen peuterspeelzalen en basisscholen afgesproken dat zij gemeenschappelijk eenzelfde, door hen ontworpen overdrachtsformulier gebruiken bij de overstap van kinderen van de peuterspeelzaal naar de basisschool. Ter toelichting. Zorg voor het individuele kind is een onderdeel van het inspectiekader van VVE locaties. Zowel peuterspeelzalen als basisscholen dienen daarin hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Het scharnierpunt van de overgang van peuterspeelzaal naar basisschool heeft daarbij twee belangrijke functies: 1. Het doorspelen van informatie over de ontwikkeling van een kind in de peuterspeelzaal zodat het onderwijs daarop kan aansluiten in het kader van een continue ontwikkelingslijn van individuele kinderen; 2. Ervaringen rond de informatie - overdracht van individuele kinderen gebruiken om de afstemming in pedagogisch en methodisch handelen van peuterspeelzaal en basisschool te optimaliseren. De methodische afstemming heeft de optimalisering van een doorgaande ontwikkelingslijn in de leeftijdsgroep 2- jarigen tot 6 jarigen tot doel. Dat vraagt een planmatige samenwerking van peuterspeelzaal en basisschool. Die beoogde samenwerking staat in het teken van de doelstelling dat het VVE aanbod moet leiden tot een verbeterde start van met name doelgroepkinderen bij de aanvang in groep 3 van het basisonderwijs. Hoe die opbrengsten worden vastgesteld moet in overleg met het onderwijs worden vastgesteld. Als achtergrond speelt hierbij het gegeven dat vijf peuterspeelzalen in Stein een voorschools aanbod realiseren in de zin van de wet OKE. In het verlengde hiervan is het streven om een vroegschools aanbod te realiseren dat hierop aansluit. Afspraken maken op bestuurlijk niveau over te bereiken opbrengsten gaat derhalve gepaard met het maken van afspraken over de realisering en optimalisering van het vroegschools aanbod op de basisscholen die kinderen van de VVEpeuterspeelzalen inschrijven. 3. Speerpunt toeleiding Teneinde alle doelgroepkinderen en voorrangskinderen te kunnen bereiken met een VVE aanbod is de toeleiding naar het voorschoolse aanbod van groot belang. Om die reden zal in samenspraak met JGZ en peuterspeelzalen een nieuwe systematiek ingezet worden om peuters vroegtijdig te 11

12 identificeren als doelgroepkinderen om vervolgens doelgroepouders vroegtijdig en planmatig te benaderen om hen uiteindelijk te bewegen hun kinderen naar een peuterspeelzaal met een voorschools aanbod te sturen. 4. Speerpunt monitoring Een nauwkeurige registratie van doelgroepkinderen, het voorschoolse en vroegschoolse aanbod dat kinderen volgen alsmede de resultaten daarvan op hun ontwikkeling zijn van eminent belang voor de evaluatie en bijsturing van het gemeentelijk VVE beleid. In dat licht zal de gemeente Stein gebruik maken van de regionale VVE monitor zoals ontwikkeld door de Universiteit van Maastricht. 12

13 3. Doelstellingen Gegeven de nieuwe regelgeving zoals hiervoor beschreven, de ambities van de gemeente Stein en de huidige stand van zaken van het peuterspeelzaalwerk worden onderstaande doelstellingen als richtinggevend aangehouden voor het VVE beleid in de gemeente Stein in de planperiode In de planperiode vindt door Stichting Spelenderwijs uitvoering plaats van de taakopdracht om het in paragraaf 2.3 vermelde peuterspeelzaalaanbod met de bijhorende VVE onderdelen vorm te geven. 2. Aan het einde van het schooljaar is er op elke VVE locatie sprake van een uitgewerkt plan opgesteld door de koppels van PSZ en basisschool/basisscholen. Dat plan moet leiden tot een VVE aanbod dat voldoet aan de criteria van de onderwijsinspectie en waar specifiek aandacht is voor de overdracht van de kinderen tussen PSZ en basisschool, de methodische afstemming en de ouderbetrokkenheid. 3. Ingaande 1 januari 2013 neemt tenminste 70% van VVE-doelgroep en voorrangskinderen deel aan het voorschoolse aanbod. 4. Aan het eind van de planperiode neemt tenminste 100 % van de doelgroepkinderen en voorrangskinderen in Stein deel aan het VVE aanbod. 5. Ingaande 2012 draagt de JGZ zorg voor de registratie van doelgroepkinderen en bespreekt zij structureel met doelgroepouders hoe zij gebruik kunnen maken van het VVE aanbod op de VVE locaties. 6. Aan het einde van de planperiode is een Zorg- en adviesteam (ZAT) voor 0- tot 4- jarigen gerealiseerd waarin alle peuterspeelzaallocaties en kinderdagverblijven participeren en wel zodanig dat er sprake is van een continuüm van zorg voor 0- tot 12-jarigen. Dit ZAT wordt onderdeel van de bestaande ZAT s in het basisonderwijs. 7. Er is een verbinding gelegd tussen de vormen van ouderondersteuning die het Centrum voor Jeugd en Gezin biedt en de behoeften aan ouderondersteuning zoals deze door de VVE partners in praktijk wordt ervaren. 8. In het schooljaar worden afspraken gemaakt met het onderwijs over de te bereiken resultaten van het VVE beleid en hoe deze worden vastgesteld. Deze afspraken worden in een convenant voor- en vroegschoolse educatie bekrachtigd. 9. In 2012 wordt in overleg met de partners een registratiesysteem ontwikkeld waarmee de deelname aan het voorschoolse aanbod van alle kinderen in Stein kan worden bijgehouden vanaf zeer jonge leeftijd. 10. Ingaande 2012 wordt gestart met het systematisch verzamelen van gegevens welke inzicht geven in de kwaliteit en effecten van het gemeenschappelijk gerealiseerde VVE aanbod. Bovenstaande doelstellingen zijn richtinggevend bij de initiatieven van de VVE partners. Niet alle genoemde doelstellingen kunnen nu al uitgewerkt worden in concrete stappen omdat er sprake is van een complex proces waarin rekening gehouden moet worden met de wensen en mogelijkheden van de afzonderlijke VVE partners. Desondanks is het noodzakelijk om een aantal centrale condities te formuleren die moeten bijdragen aan de realisatie van bovenstaande doelstellingen. Condities die uitgangspunt zijn dan wel richtinggevend voor de verdere realisatie van het VVE beleid. Deze condities worden in de volgende paragrafen uitgewerkt. 13

14 4. Centrale condities 4.1. Kosten deelname VVE voor ouders Een van de condities waarover helderheid moet bestaan bij de uitrol van het VVE beleid is het kostenplaatje voor ouders die hun kind laten deelnemen aan het VVE aanbod. Uitgangspunt daarbij is dat de drempel voor doelgroepouders zo laag mogelijk moet zijn om hun kind deel te laten nemen aan het VVE aanbod Kosten VVE deelname voor VVE-doelgroepkinderen Geadviseerd wordt om de doelgroep primair vast te stellen op alle kinderen met een gewicht (ofwel wegingsfactor). De ouders van deze kinderen krijgen op basis van de wet een verlaagde ouderbijdrage indien zij vier dagdelen gebruik maken van het VVE-aanbod. Deze verlaagde ouderbijdrage is vastgesteld op basis van de landelijke richtlijnen. Voor 2011 wordt als normbedrag 250,- per jaar aangehouden overeenkomstig het voorstel van de VNG. Het verschil tussen het reguliere tarief en de verlaagde ouderbijdrage dient door de gemeente gefinancierd te worden. Normaliter is het tarief voor een VVE doelgroepkind gebaseerd op het principe vier halen - twee betalen. In de afspraken met Spelenderwijs is rekening gehouden met de begeleiding van 45 VVE plaatsen. De ouders van de 26 doelgroepkinderen zouden dan nog zelf, uitgaande van een eigen bijdrage van 56,- per maand voor een vol jaar 616, -per jaar moeten betalen. Over de hoogte van de verplichte verlaagde ouderbijdragen zijn nog geen centrale afspraken gemaakt en is het gebruikelijk om het advies van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in deze te volgen hetgeen neerkomt op een maximale eigen bijdrage van 236,- per jaar. Dit betekent dat de gemeente additioneel voor de verlaagde ouderbijdrage 26 x ( =) 380,- = 9.880,- moet reserveren. In de komende jaren zal rekening gehouden worden met een indexering van 2,5% afhankelijk en de richtlijnen die hetzij door het rijk of de VNG worden aangegeven Kosten VVE deelname voor VVE voorrangskinderen Naast de VVE doelgroep kunnen er ook kinderen zijn met een risico-indicatie voor wat betreft de taalontwikkeling ongeacht het opleidingsniveau van de ouders. Deze indicatie wordt vastgesteld door de JGZ. Ook deze kinderen krijgen voorrang bij plaatsing binnen het VVE aanbod. Aangezien het Rijk haar OAB - / VVE- bijdrage aan de gemeenten baseert op de aantallen kinderen in een gemeente die een wegingsfactor ligt het in financieel opzicht voor de hand ook alleen de kinderen met een weging in aanmerking te laten komen voor een verplichte verlaagde ouderbijdrage. Gemeenten zijn vrij om de ouders van de voorrangskinderen tegemoet te komen in de kosten van het VVE aanbod. Voorgesteld wordt daarom dat voor deze kinderen het principe gehanteerd wordt van vier halen, twee betalen hetgeen neerkomt op een maandtarief van 56,- indien gebruik gemaakt wordt van een vierdaags aanbod. Dit omdat de kosten voor deelname aan VVE geen belemmering moet zijn voor ouders om hun kind die het echt nodig heeft aan VVE te laten deelnemen. Deze verlaagde ouderbijdrage werd ook toegepast tijdens de Moelejaan periode. Ook voor de VVE voorrangsgroep gelden de lagere tarieven alleen als een kind vier dagdelen komt tijdens dagdelen waarop het VVE-criterium van toepassing is. De kosten die dit voor de gemeente met zich meebrengt zijn moeilijk in te schatten. Enerzijds omdat nog niet duidelijk is hoeveel kinderen de JGZ als voorrangskinderen zal aanmerken. Anderzijds omdat plaatsen die niet door doelgroepkinderen benut worden opgevuld mogen worden door kinderen uit de voorrangsgroep. Het lijkt voorshands voldoende ruimte te scheppen voor 19 voorrangskinderen 14

15 om na een eerste jaar (2012) op basis van de ervaringsgegevens een definitief bedrag in de begroting op te nemen voor de extra kosten voor de noodzakelijke plaatsen voor voorrangskinderen. Nadat de 45 begrote plaatsen zijn bezet kost een extra VVE plaats voor een voorrangskind de gemeente jaarlijks 616,- uitgaande van de volgende berekening: Het VVE aanbod omvat een PSZ bezoek van vier dagdelen per week. Twee dagdelen worden door de ouders betaald. Twee dagdelen komen ten laste van de gemeente. Elk dagdeel kost per maand 28,-. Ouders moeten op jaarbasis 11 maanden betalen. De rekensom wordt daarmee: 11 maanden x 2 dagdelen x 28,- = 616, Kosten VVE deelname voor Niet-doelgroep kinderen Doelgroepkinderen en VVE voorrangskinderen hebben voorrang bij plaatsing in een VVE-groep. Daar waar ruimte is kunnen ook andere kinderen gebruiken maken van het VVE-aanbod. Voor deze kinderen wordt wel het reguliere tarief in rekening gebracht Indicatiestelling doelgroepkinderen Het is belangrijk dat zowel de doelgroepkinderen als de voorrangskinderen zo vroeg mogelijk in kaart worden gebracht. Uiterlijk tijdens het 18-maandenconsult wordt door medewerkers van Orbis jeugdgezondheidszorg (consultatiebureau) vastgesteld of er sprake is van een kind met een wegingsfactor. Gelijktijdig wordt door de consultatiebureau medewerker per kind vastgesteld of er gerede risico s zijn in de opvoedingssituatie die de taalontwikkeling van kinderen belemmeren. Orbis jeugdgezondheidszorg geeft dus de indicatie af of er sprake is van een doelgroepkind VVE (zie hiervoor bijlage 2). Met de JGZ zijn nadere afspraken gemaakt over de uitvoering zodat met ingang van kalenderjaar 2012 kinderen geïndiceerd worden Overgangsregeling In de Moelejaan periode is de traditie opgebouwd dat ouders slechts twee dagdelen hoefden te betalen als zij op een VVE locatie vier dagdelen afnamen. Dat gold voor elke ouder, doelgroep of niet. Met het in werking treden van deze nota loopt deze regeling af. Ouders van de peuterspeelzalen worden hierover door de gemeente Stein geïnformeerd Vaststellen van de omvang van het benodigde VVE-aanbod in Stein Ambitie en beperkingen Het streven is enerzijds om op de vijf peuterspeelzalen een VVE aanbod te kunnen blijven realiseren gedurende de komende periode, en anderzijds om ervoor te zorgen dat een hoog aandeel doelgroepkinderen en voorrangskinderen daadwerkelijk deelneemt. Een knelpunt daarbij is dat niet duidelijk is hoeveel kinderen door de JGZ als voorrangskinderen zullen worden aangemerkt. Er zijn ook landelijk nog geen ervaringsgegevens beschikbaar. We weten dus niet of de ruimte van 45 VVE plaatsen voldoende is om beide groepen te kunnen bedienen. Wel duidelijk is dat een uitbreiding van het aantal VVE plaatsen zijn financiële beperkingen heeft. 15

16 Te volgen koers bij de bepaling van de noodzakelijke omvang De realisatie van de bovengenoemde ambitie start in kalenderjaar Daarbij zal de periode tot 1 augustus als overgangsperiode gezien worden waarin een tweetal zaken vastere vormen zullen krijgen: a. de identificatie van nieuwe doelgroep- en voorrangskinderen door de JGZ en de toeleiding van deze kinderen naar een VVE aanbod door de JGZ. b. de identificatie door de peuterspeelzalen van doelgroep en voorrangskinderen die al een peuterspeelzaal bezoeken en voor zover zij nog geen gebruik maken van het VVE aanbod hun ouders stimuleren alsnog aan dit VVE aanbod gebruik te maken. In en wordt nader aangegeven hoe dat dient te gebeuren. Na 1 augustus zal de identificatie alleen door de JGZ plaatsvinden. Aan het eind van 2012 zal ook duidelijk moeten zijn hoe groot de groep voorrangskinderen is die door de JGZ wordt geïdentificeerd en of de gehanteerde criteria gehandhaafd dan wel bijgesteld dienen te worden rekening houdend met de beschikbare middelen Toeleiding en de rol van JGZ Orbis In hoofdstuk 1 is inzicht gegeven in het aantal kinderen dat de peuterspeelzalen bezoekt en meer specifiek, het aantal kinderen dat gebruik maakt van VVE. In de voorgaande periode kon iedere peuter van drie jaar gebruik maken van het VVE aanbod in Stein. Door de eisen van de wet OKE zal in de voorliggende periode het accent gelegd moeten worden op de doelgroepkinderen en de voorrangskinderen. In deze paragraaf wordt uiteengezet hoe in Stein deze groepen kinderen geïdentificeerd zullen worden en welke specifieke rol de JGZ daarbij vervult Ambitie Er wordt inspanning geleverd om ieder (doelgroep-)kind te bereiken. De gemeente Stein heeft de ambitie om ingaande 1 januari 2013 tenminste 70% van de VVE-doelgroep aan het voorschoolse aanbod te laten deelnemen. Aan het eind van de planperiode neemt tenminste 90 % van de doelgroepkinderen in Stein deel aan het VVE-aanbod. Kortom, beoogd wordt het VVE-aanbod van 45 plekken gevuld te krijgen met kinderen die een wegingsfactor hebben en waar dus sprake is van laag opgeleide ouders Realisatie van ambitie Ingaande 2012 draagt de JGZ zorg voor de indicering en registratie van doelgroep- en voorrangskinderen en bespreekt zij structureel met doelgroepouders hoe zij gebruik kunnen maken van het VVE-aanbod op de VVE-locaties. Dit zal de toeleiding van de doelgroepkinderen al in de hand werken. In Stein wordt de toeleiding van jonge kinderen naar het VVE-aanbod langs twee wegen gestimuleerd. Als eerste worden met name doelgroepouders bij het 18 maanden consult op het consultatiebureau geattendeerd op de mogelijkheden en waarde van een voorschools aanbod voor hun kind. Vervolgens wordt aan de doelgroep- en voorrangsouders gevraagd of zij ermee instemmen dat hun adresgegevens worden doorgegeven aan Spelenderwijs zodat een medewerker van een peuterspeelzaal in de buurt contact met hen kan opnemen om meer te vertellen over de gang van 16

17 zaken op de VVE zaal, het gereduceerde tarief dat voor hen geldt en indien mogelijk om de peuter meteen in te schrijven. Om de daadwerkelijke deelname financieel mogelijk en op zijn minst aantrekkelijk te maken geldt dat voor kinderen die van de JGZ een VVE-indicatie (gewicht of taalrisico) hebben gekregen een verlaagde ouderbijdrage geldt zoals in paragraaf en omschreven. De aanvraag voor dit lage tarief bij de gemeente verloopt via Spelenderwijs, houder van de peuterspeelzalen in Stein. De in paragraaf beschreven indicatiestelling door Orbis JGZ kan pas vanaf 1 april 2012 (na in werking treden van deze nota) optimaal functioneren. Dit brengt de consequentie met zich mee dat kinderen met een door de JGZ verstrekte VVE-indicatie op zijn vroegst in zullen stromen per 1 augustus Dit maakt het wenselijk dat de periode tot die datum gezien wordt als aanloopperiode waarin de peuterspeelzalen een belangrijke rol spelen bij de vaststelling of er sprake is van een VVE-indicatie bij kinderen die reeds op de peuterspeelzaal zitten: 1. Tot 1 augustus 2012 stellen de zalen vast of er sprake is van een wegingsfactor; zij doen dat door bij de aanmelding van de peuters naar specifieke opleidingsgegevens van de ouders te vragen; 2. Daar waar het peuterspeelzaalwerk vermoedt dat bij een peuter sprake is van een (taal)risico wordt contact opgenomen met de JGZ met de vraag of deze bij de consultatiebezoeken een risico indicator hebben vastgesteld Naast de extra inzet op doelgroepkinderen, zoals hierboven beschreven, zal er ook meer ingezet worden op de toeleiding van voorrangskinderen aan vier dagdelen VVE. De indruk bestaat dat ouders in het recente verleden onvoldoende op de hoogte waren van de mogelijkheden van het VVE aanbod en dat daardoor de beschikbare VVE capaciteit niet optimaal werd gebruikt Dit betekent concreet dat met name doelgroepouders en ouders van voorrangskinderen er middels folders en gesprekken bewust van worden gemaakt dat een vierdaags aanbod VVE zal bijdragen aan de ontwikkeling van hun kind. Waarschijnlijk ten overvloede zij nog eens vermeld dat de JGZ zorg draagt voor de identificatie van doelgroep en voorrangskinderen van de kinderen (18 maanden consult) die nog geen peuterspeelzaal bezoeken. Bij de gehele toeleiding zal dus om extra inspanning worden gevraagd van zowel JGZ als de peuterspeelzalen in het promoten van VVE. De gemeente zal op dit gebied haar steentje bijdragen door in te staan voor de extra kosten die de verlaagde ouderbijdrage met zich mee brengt. Ook zal de gemeente het foldermateriaal bekostigen Ondersteuning van peuterspeelzalen door logopedisten Sinds de aanvang van het VVE beleid in Stein kunnen peuterspeelzalen rekenen op de ondersteuning van logopedisten. Die ondersteuning is niet alleen gericht op het tijdig signaleren van kinderen waarvan de taalontwikkeling dreigt te stagneren. Veel meer staat die ondersteuning in het teken van training on the job van leidsters op het gebied van signaleren van (dreigende) stagnaties in de taalontwikkeling van jonge kinderen en het inpassen van noodzakelijke hulp in de dagelijkse, methodische routines. Dat is nodig omdat de begeleiding van zorgkinderen specifieke eisen stelt waarvoor leidsters niet zijn opgeleid en een zware wissel trekt op de inspanningen van de leidsters. 17

18 Daarnaast wordt van de logopedisten verwacht dat zij hun ondersteuning in samenspraak met JGZ Orbis richten op het verzamelen van informatie die van belang is bij de toeleiding van kinderen naar het VVE aanbod. 4.5 Afstemming: Overlegstructuur met betrekking tot VVE Uitgangspunt De in hoofdstuk 3 geformuleerde VVE doelstellingen kunnen alleen in nauw overleg met de VVE partners gerealiseerd worden. Dat overleg zal bovendien op verschillende niveaus moeten kunnen plaatsvinden en vraagt om een structureel karakter. In de volgende paragrafen wordt aangegeven hoe dat structurele VVE overleg ingericht zal worden Inrichting van de overlegstructuur De gemeente streeft ernaar drie overleggremia in te richten te weten: het onderwijsplatform, een VVE-overleg en het koppeloverleg. In deze gremia zullen de ontwikkelingen rond VVE structureel aan de orde komen. Ook wordt nagestreefd dat de peuterspeelzalen aansluiten bij twee bestaande gremia, het zorgadviesteam en het zorgoverleg jeugd in het Centrum voor Jeugd en Gezin. Onderwijsplatform Allereerst wordt in dit kader genoemd het Onderwijsplatform. Dit is een jaarlijks overleg waarin bestuurlijk vertegenwoordigers zitting hebben van het peuterspeelzaalwerk, namens het primair onderwijs Kindante en Movare en de manager JGZ/consultatiebureau. Daar waar de agenda dat verlangt kan tevens de procescoördinator CJG voor dit overleg worden uitgenodigd. Het Onderwijsplatform komt tenminste eenmaal per jaar bijeen en staat onder voorzitterschap van de portefeuillehouder onderwijs. Het VVE-beleid staat structureel op de agenda van dit overleg. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de samenhang en consistentie met flankerend beleid in Stein, maar ook naar de samenhang met de regionale ontwikkelingen. Met name zal bekeken worden of het onderwijsplatform in regionaal verband kan worden gerealiseerd. VVE-overleg Verder kent de gemeente een structureel overleg met vertegenwoordigers van de betrokken peuterspeelzalen en basisscholen; het zogenoemde VVE-overleg. Dit overleg komt 2 à 3 keer per jaar bijeen. De functie van dit overleg is om de implementatie van het VVE-beleid op de werkvloer te bevorderen door praktijkervaringen te bespreken tegen het licht van het gemeentelijk VVE-beleid. Centraal daarbij staat de vraag hoe de doorgaande lijn gerealiseerd dient te worden (warme overdracht en methodische afstemming tussen peuterspeelzaal en basisonderwijs alsmede ouderparticipatie). Het VVE-overleg dient tevens om met de VVE - partners te zoeken naar gemeenschappelijke oplossingen van ervaren knelpunten zoals die onder andere bij het koppeloverleg naar voren komen. Aandachtspunt voor dit overleg is dat de inhoud van dit overleg nog onvoldoende doorgeleid wordt naar het beleidsmatig overleg van het onderwijsplatform. Zo leent dit gremium zich bij uitstek om de afspraken over de resultaten van het VVE-beleid voor te bereiden en met name hoe deze resultaten vastgesteld worden. Koppeloverleg Tot slot kent Stein het Koppeloverleg. Dat is het bilaterale overleg tussen de peuterspeelzaal en de basisschool/basisscholen waarmee concreet samengewerkt wordt. Dit is met name gericht op de 18

19 concrete voorbereiding van de VVE- thema s die gezamenlijk gedaan worden en bespreking van individuele zorgkinderen. Ervaringen van de locaties worden doorgespeeld naar het bovengenoemde VVE-overleg. Zorgadviesteam Zorgleerlingen worden besproken in de zorgadviesteams die momenteel ingericht zijn op de basisscholen van Stein. Het ligt voor de hand dat het peuterspeelzaalwerk deelneemt aan dit overleg en daardoor de continuïteit van de zorg tussen de groep kinderen 0-4 jaar en 4-12jaar bewerkstelligt. Ook kinderdagverblijven kunnen bij dit overleg deelnemen. Hun deelname zal echter een voor de gemeente budgettair neutraal karakter hebben. Centrum voor Jeugd en Gezin Peuterspeelzaalwerk en basisscholen kunnen deelnemen aan het zorgoverleg in het Centrum voor Jeugd en Gezin voor wat betreft de bovenschoolse zorgvragen. Daarbij dient het dan vooral te gaan om de vraag of het ondersteuningsaanbod aan ouders van het centrum aansluit bij de ondersteuningsvaag zoals die door de VVE partners ervaren wordt. Wanneer er zich samengestelde problematiek voordoet kunnen zij eveneens terecht bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. Hierbij moet gedacht worden aan gezinsproblematiek waarbij een relatie bestaat met ontwikkelingsproblemen die manifest worden op de peuterspeelzaal en/of school Monitoring en evaluatie Ambitie Ingaande wordt gestart met het systematisch verzamelen van gegevens welke inzicht geven in de kwaliteit en effecten van het gemeenschappelijk gerealiseerde VVE aanbod. Zo kan deelname aan het voorschoolse aanbod van alle kinderen in Stein worden bijgehouden vanaf zeer jonge leeftijd Realisatie van ambitie Een nauwkeurige registratie van doelgroepkinderen, het voorschoolse en vroegschoolse aanbod dat kinderen volgen, alsmede de resultaten daarvan op hun ontwikkeling, zijn van groot belang voor de evaluatie en bijsturing van het gemeentelijk VVE-beleid. In dat licht is het de ambitie van de gemeente Stein om - bij voorkeur in regionale samenhang - gebruik te kunnen maken van een VVEmonitor, waarin gegevens van kinderen uit de voor- en vroegschoolse periode systematisch worden verzameld. Het OAB-/VVE-beleid zoals in deze nota geschetst zal aan het begin van het schooljaar worden geëvalueerd zodat tijdig maatregelen kunnen worden ingericht voor de volgende planperiode. Voor deze evaluatie worden op verschillende manieren voorbereidingen getroffen: Vanuit het zogenoemde VVE-overleg wordt onder de regie van de gemeente een format ontwikkeld volgens welke periodiek gerapporteerd wordt aan het Onderwijsplatform Stein. Het VVE-beleid is vast onderdeel van dit overleg. Er wordt in samenspraak met Orbis JGZ en de peuterspeelzalen een systeem uitgewerkt waarin de verzamelde gegevens van de JGZ over doelgroepkinderen en het al dan niet volgen van een voorschools aanbod geregistreerd wordt. Jaarlijks wordt op een vast moment geregistreerd hoe groot de deelname van doelgroepkinderen aan de voor- en vroegschoolse educatie is. 19

20 De vaardigheden van de kinderen wordt getoetst met behulp van het CITO LVS voor peuters en kleuters. De Universiteit Maastricht werkt thans aan een regiodekkende monitor voor 0- tot 15-jarigen. In het kader van het Moelejaan -onderzoek zijn daartoe gegevens over peuters en kleuters verzameld en geanalyseerd. Ook data die betrekking hebben op het VVE-beleid in Stein zijn daarin opgenomen. Het ligt voor de hand dat in deze gebruik gemaakt wordt van de opgedane ervaringen en diensten van genoemde universiteit. Met behulp van de gegevens voortvloeiende uit bovenvermelde instrumenten zal een evaluatie plaatsvinden welke gebruikt zal worden bij de inrichting van de volgende periode VVE-periode ingaande 1 januari In bijlage 1 van deze nota is een convenantmodel voor de deelname aan de regionale (VVE-)monitor opgenomen dat door de gemeente Stein onderschreven is. De kosten van deelname aan de regionale VVE monitor bedragen in totaal ,- voor drie jaren en worden verdeeld over de periode 2011 tot en met Deze kosten zijn in de begroting op genomen, zie hoofdstuk 5. 20

21 5. Financien Het volgend financieel overzicht biedt inzicht in de middelen die beschikbaar zijn voor het VVE beleid in de gemeente Stein. De herkomst en mogelijkheden tot inzet van de verschillende posten vragen enige toelichting. De rijksmiddelen onderwijsachterstandenbestrijding (OAB) zijn geoormerkt en kunnen alleen voor het onderwijsachterstandenbeleid ingezet worden. Het VVE-beleid is onderdeel van het Onderwijsachterstandenbeleid. De OAB middelen worden jaarlijks door het rijk verstrekt en zijn voorshands vastgesteld op het in tabel 3 vermelde bedrag. Dat bedrag kan per 2013 wijzigen afhankelijk van de afspraken die gemaakt worden op landelijk niveau omtrent de 5 miljoen extra middelen voor de niet G37 gemeenten om knelpunten in het VVE beleid op te lossen. De zogenoemde decentralisatiegelden zijn bedoeld als tegemoetkoming in de stijging van de kosten van het peuterspeelzaalwerk ingevolge de Wet OKE en worden derhalve ingezet voor de bekostiging van het reguliere peuterspeelzaalwerk. Tabel 3: begroting PSZ-/VVE- kosten Begroting VVE Beschikbare Beschikbare Beschikbare Beschikbare Uitgaven Uitgaven Uitgaven budgetten budgetten budgetten budgetten Uitgaven Transport voorgaand jaar 7.552, , ,08 Rijkswege: OAB-/VVE , , , ,00 Decentralisatieuiterking peuterspeelzaalwerk , , , ,00 Eigen middelen voor peuterspeelzaalwerk inclusief VVE , , , , , , , ,00 Inzet gemeentelijke middelen tbv OAB-/VVE , , ,00 Inzet middelen tbv verlaagde ouderbijdrage VVE doelgroep 9.880, , , ,00 Inzet middelen tbv verlaagde ouderbijdrage VVE voorrangsgroep nvt nvt nvt nvt pm pm Voorschoolse logopedie , , , ,00 NT2 (Nederlands als tweede taal) , , ,00 Mecuma VVE junior , , ,00 Ondersteuning gemeente , , , ,64 Gemeentelijke beleidsinitiatieven OAB/VVE , , , ,00 Evaluatie VVE beleid 3.675, , , ,00 Subtotalen , , , , , , , ,64 Saldo 7.552, , ,08-165,56 Zoals in de inleiding al is aangegeven is de omvang van het budget voor de bekostiging van de reguliere PSZ- voorziening plus het te realiseren VVE- aanbod voor de kalenderjaren 2011 tot en met 2014 vastgelegd in het collegebesluit van 23 augustus De OAB-/ VVE-bijdrage van het rijk voor de gemeente Stein is voorshands jaarlijks voorzien voor de periode evenals de decentralisatie-uitkering peuterspeelzaalwerk. 21

22 De inzet van eigen middelen voor het OAB-/VVE-beleid bedragen jaarlijks ,-. Gezien de bezuinigingsafspraken binnen de gemeente Stein heeft het college besloten de inzet van deze middelen met ingang van het kalenderjaar 2014 stop te zetten. De budgetten voor Nederlands als tweede taal (NT2) en VVE - junior stammen uit de vorige OABperiode ( ). Omdat beide onderwerpen niet meer expliciet genoemd worden in de beleidskaders en wet- en regelgeving rondom het OAB-/ VVE-beleid , worden de lasten hiervan opgevangen worden met de eigen middelen van de gemeente Stein tot 1 januari De post Gemeentelijk beleidsinitiatieven OAB/VVE is een verzamelnaam voor activiteiten die nodig zijn om het VVE beleid daadwerkelijk te implementeren. Daarvan is duidelijk dat de peuterspeelzalen in elk geval middelen ter beschikking dienen te krijgen voor het voeren van het VVE-overleg en het koppeloverleg met de basisscholen aangezien daarin niet voorzien is in het toegekende budget regulier peuterspeelzaalwerk. In het overleg met de VVE partners moet nog nader afgestemd worden voor welke overige activiteiten middelen kunnen worden ingezet. Hieronder moeten alle activiteiten verstaan worden die de gemeente na overleg met de VVE partners noodzakelijk acht om de daadwerkelijke invoering van (delen van) het VVE beleid te bevorderen. Zo zal er zonder koppeloverleg nooit een afstemming van het voor- en vroegschools aanbod gerealiseerd kunnen worden (is wel een wettelijke verplichting). Het VVE overleg door de peuterspeelzalen wordt niet gedekt door de reguliere psz subsidie, dus hierin moet bijgesprongen worden. Andere activiteiten kunnen zijn: extra scholing van de VVE partners, aanschaf van toetsmaterialen om te kunnen evalueren, etc. Deze kunnen activiteiten kunnen we niet vooraf vaststellen. Als we hiervoor geen ruimte creëren in de begroting dan zal de voortgang gaande de rit zeker ergens stagneren. Omdat nu niet exact aangegeven kan worden wat er gedaan moet worden onder de post gemeentelijke beleidsinitiatieven kan ook niet aangegeven worden hoeveel e.e.a. exact gaat kosten. Het enige wat gedaan kan worden doen is het restant van het totale budget inzetten voor deze activiteiten. De gemeente Stein biedt de ruimte om over de jaren met deze post te kunnen variëren zonder het totaal van vierjaren begroting te overschrijden. Reden: de verwachting is dat de eerste drie jaar meer nodig zal zijn dan in het laatste jaar. Dat laatste geldt ook het rijksdeel OAB middelen om de verlaagde ouderbijdrage te bekostigen. Wat in voorafgaand jaar niet ingezet kan worden moet voorshands gereserveerd blijven voor de jaren daarna vanuit de vooronderstelling dat bij een welslagen van het beleid met het stijgen der jaren meer doelgroepkinderen gebruik zullen maken van het VVE aanbod en dus mee ouders in aanmerking komen voor de verlaagde ouderbijdrage. Aangezien de systematische inrichting van de OAB- evaluatie een wettelijke opdracht is en de monitor van de Universiteit van Maastricht daarin kan voorzien is het alleszins legitiem en zinvol een deel van het beschikbare budget jaarlijks te besteden aan de monitor. Temeer daar dat initiatief in elk geval gevolgd zal worden door alle gemeenten in Zuid-Limburg. Tot slot wordt in deze nota uitgegaan van de instemming door College en Raad om de gemeentelijke èn de rijksmiddelen zoals vermeld in de begroting van de voorgaande tabel te verantwoorden aan het eind van kalenderjaar 2014 overeenkomstig de verantwoordingssystematiek van het ministerie rond het Onderwijsachterstandenbeleid waarvan het VVE-beleid onderdeel uitmaakt. 22

23 Lijst van afkortingen JGZ: KDV: Min. Van OC&W: OAB: OKE wet: PSZ: VVE: ZAT: Jeugdgezondheidszorg 0 tot 4 jaar Kinderdagverblijf Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Onderwijsachterstandenbeleid De afkorting staat voor wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie ; Peuterspeelzaal; Voor- en Vroegschoolse Educatie Zorg en Adviesteam, bestaande uit vertegenwoordigers van verschillende disciplines (onderwijs, JGZ/GGD, maatschappelijk werk, etc.) die bij de begeleiding van kinderen betrokken zijn. 23

24 Bijlage 1: Convenant Monitoring Peuters en Kleuters in Zuid-Limburg 24