Geld en Alternatieven. 21 juni 2012 Driebergen Martijn Jeroen van der Linden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geld en Alternatieven. 21 juni 2012 Driebergen Martijn Jeroen van der Linden"

Transcriptie

1 Geld en Alternatieven 21 juni 2012 Driebergen Martijn Jeroen van der Linden

2 Agenda Achtergrond Kenmerken van het huidige geldsysteem Gevolgen / Tekortkomingen Alternatieven

3 Achtergrond 'mjvdl' Verleden: Bedrijfseconomie, ING en Amplify Trading. Nu: Lezen, schrijven, lezingen, zzp'er. Persoonlijke ervaring: It's all about money. Veel mensen denken dat het onmogelijk is grotere systemen te veranderen.

4 Achtergrond 'systeem' Sociale onrechtvaardigheid & Onduurzaamheid Economische groei 60,000,000 50,973,935 50,000,000 40,000,000 36,688,285 30,000,000 27,134,084 20,029,995 20,000,000 13,765,940 10,000, ,335,860 2,733, , , , , , , Peak oil, peak gas, peak uranium, peak coal, luchtvervuiling, peak fosfor, landvervuiling, bodemerosie, ontbossing, verzilting, watervervuiling, uitputting, verspreiding van giffen, afval, afname van biodiversiteit, klimaatverandering, CO2, instorten van ecosystemen, vernietiging van de natuurlijke habitat, uitputting, overbejaging, overbevissing, voedselcrisis inkomensongelijkheid, politieke crisis, armoede, honger, uitbuiting, werkloosheid, sloppenwijken, slavernij, kinderarbeid, vrouwenhandel, bevolkingsgroei, onnodige zwangerschappen, AIDS, analfabetisme, vluchtelingen, oorlog, conflicten, corruptie, nucleaire wapens, bubbles, schulden, etc.

5 Kenmerken van het geldsysteem 1) Geld hoort bij een natie 2) Fiat geld 3) Geld = Schuld 4 ) Rente

6 Meer geld, meer rijkdom 0,14% van de wereldbevolking kan $ investeren. Meer dan het opgetelde BBP van 9 rijkste landen. (Bron: World Wealth Report van Meryll Linch en Capgemini 2010) Zijn er voldoende natuurlijke hulpbronnen om in alle monetaire aanspraken te voldoen?

7 Meer geld, meer schuld

8 Meer geld, meer rente De begroting van de VS bedroeg in 2009 $3,5 biljoen. Er werd $414 miljard aan rente betaald (=12%). (Bron: Richard Heinberg) In Duitsland betaalt inmiddels 80% van de mensen twee keer zoveel rente dan zij ontvangen, 10% ontvangt iets meer dan zij betaalt en 10% ontvangt minstens twee keer zoveel dan zij betaalt. Dit is uiteraard gelijk aan de verliezen van de eerste 80%. (Bron: Margrit Kennedy en Helmut Creutz)

9 Meer geld, hogere voetafdruk

10 Meer geld, hoger energieverbruik

11 Filosofie en geld Aristoteles Economie en Chremastiek grijpen in elkaar

12 Speculeren (Graslehn)

13 Speculeren (Day trading)

14 Speculeren (Day trading) Op een Oostenrijkse Alp handelen twee Nederlanders voor een UK based company op de beurs in NY. De wereld biedt veel mogelijkheden...

15 The Market is Never Wrong!!

16 Speculeren Often Groot filosofisch statement

17 Explosie derivatenmarkt 80 To tal 70 Spot ma rkets 60 Deriva tive ma rkets -G 1 = P D 40 rld o W Bron: Österreichisches Institut für Wirtschaftsforschung

18 Aandeelhouderswaarde Geld wordt doel Kosten verlagen Opbrengsten vergroten Multinationals voeren altijd deze strategie...

19 Reële lonen versus productiviteit

20 Reële lonen versus productiviteit Het vergeten van het doel is de meest voorkomende vorm van domheid. Friedrich Nietzsche ( ) Verwachting voor 21e eeuw; nog maar 2 dagen per week werken. John Maynard Keynes (1930) Verwachting voor 21e eeuw; 20 uur per week, wat moet de mens doen? Bertrand Russell (1932)

21 Resumé Belangrijkste tekortkomingen: Geld = Schuld Rente Geen link met ecologische grenzen Speculatiemiddel Ongelijke verdeling van de winsten We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them. Einstein ( )

22 Alternatieven Duurzame en Solidaire Economie 6 Basisprincipes: Objectieve schaarste Mens- en natuurwaarden primair Rijkdom materiële welvaart Principe van Sustainable Development Principe van Ubuntu Principe van Genoeg

23 Oplossingen geldsysteem Bestrijden excessen Radicale maatregelen Geld Speculatiemiddel Beperken inkomensongelijkheid Nationaliseren van de geldschepping/ Window guidance Alternatieven

24 Alternatieven Alternatieve geldsystemen complementaire munten rentevrij geld geldcreatie zonder schuld gebaseerd op andere waarden Regionale zelfvoorziening Eigendom

25 Voorbeelden LETS Fomento WIR Bank C3 Uruguay

26 Toekomst Cyclische betalingssystemen: Betaalmiddel gaat rond Deelnemers bepalen zelf welk betaalmiddel Risico op wanbetaling is % Koppelen aan reële waarde Wat kun je zelf doen?

27 Vragen? Ideeën? Martijn Jeroen van der Linden

Is ons geldsysteem duurzaam en rechtvaardig? 21 november 2013 Eindhoven Martijn Jeroen van der Linden www.platformdse.org

Is ons geldsysteem duurzaam en rechtvaardig? 21 november 2013 Eindhoven Martijn Jeroen van der Linden www.platformdse.org Is ons geldsysteem duurzaam en rechtvaardig? 21 november 2013 Eindhoven Martijn Jeroen van der Linden www.platformdse.org Agenda Achtergrond 'mjvdl' en PDSE Het bestaande geldsysteem begrijpen Oplossingen

Nadere informatie

Castricum Duur of Duurzaam?

Castricum Duur of Duurzaam? Castricum Duur of Duurzaam? Van Globale Afhankelijkheid naar Lokale Veerkracht Maarten Nijman, Arie Dekker, Arie Meijboom 4 April 2013 Elephant in the room 1 Wat valt onder het 1. Begrip Duurzaamheid begrip

Nadere informatie

Economie en Eigendom

Economie en Eigendom Economie en Eigendom 10 november 2012, Hemmen Martijn Jeroen van der Linden www.mjvdl.com - www.platformdse.org Agenda Achtergrond 'mjvdl' Eigendom Relatie geld en eigendom Alternatieven Bedrijfseconomie

Nadere informatie

The Great Transition. 23 maart 2012, Amsterdam. Platform Duurzame en Solidaire Economie. Martijn van der Linden

The Great Transition. 23 maart 2012, Amsterdam. Platform Duurzame en Solidaire Economie. Martijn van der Linden The Great Transition 23 maart 2012, Amsterdam Platform Duurzame en Solidaire Economie Martijn van der Linden Platform DSE Missie Een stabiele, gelijkwaardige en rechtvaardige samenleving tot stand brengen

Nadere informatie

Economie Nu en in de toekomst. 13 november 2012 Tilburg Martijn Jeroen van der Linden

Economie Nu en in de toekomst. 13 november 2012 Tilburg Martijn Jeroen van der Linden Economie Nu en in de toekomst 13 november 2012 Tilburg Martijn Jeroen van der Linden www.mjvdl.com www.platformdse.org Agenda Achtergrond 'mjvdl' Het bestaande systeem begrijpen. De toekomst van economie,

Nadere informatie

Planned Degrowth. 23 februari 2012, Utrecht. Platform Duurzame en Solidaire Economie. Martijn van der Linden

Planned Degrowth. 23 februari 2012, Utrecht. Platform Duurzame en Solidaire Economie. Martijn van der Linden Planned Degrowth 23 februari 2012, Utrecht Platform Duurzame en Solidaire Economie Martijn van der Linden Agenda 1) Achtergrond 2) Paar statistieken 3) Kiezen voor degrowth 4) Geldcreatie en rente 5) Link

Nadere informatie

geldcreatie, banken,

geldcreatie, banken, Geld, geldcreatie, banken, financiële markten, economie Begrijp er iets van 14 mei 2013 Amersfoort Martijn Jeroen van der Linden Agenda Achtergrond 'mjvdl' Het bestaande geldsysteem begrijpen Financiële

Nadere informatie

Platform Duurzame en Solidaire Economie. 28 september 2011 18:15 21:15 Utrecht Lou Keune, Paul Metz, Martijn van der Linden

Platform Duurzame en Solidaire Economie. 28 september 2011 18:15 21:15 Utrecht Lou Keune, Paul Metz, Martijn van der Linden Platform Duurzame en Solidaire Economie 28 september 2011 18:15 21:15 Utrecht Lou Keune, Paul Metz, Martijn van der Linden Agenda 1. Het internationale handelssysteem Paul Metz 2. Het meten van groei en

Nadere informatie

Wegen naar een duurzame en rechtvaardige economie. Kan de bijbel ons inspireren? Programma

Wegen naar een duurzame en rechtvaardige economie. Kan de bijbel ons inspireren? Programma Wegen naar een duurzame en rechtvaardige economie. Kan de bijbel ons inspireren? Programma 14:30u Onthaal met koffie. 15:00u De crisis, gangbare oplossingen en mogelijke alternatieven. 16:15u Pauze. 16:45u

Nadere informatie

Michiel Verbeek, januari 2013

Michiel Verbeek, januari 2013 Michiel Verbeek, januari 2013 1 2 Eens of oneens? De bankiers zijn schuldig aan de kredietcrisis. De huidige economische crisis is het gevolg van de kredietcrisis van 2008. Als een beurshandelaar voor

Nadere informatie

de missing link tussen geld en duurzaamheid

de missing link tussen geld en duurzaamheid Inhoud vooraf Voorwoord The Club of Rome eu-chapter bij het rapport aan Finance Watch en de World Business Academy 13 Boodschap van de Secretaris-generaal van de Club van Rome 17 Voorwoord World Academy

Nadere informatie

Kwaliteit en Toekomst verkenning van duurzaamheid een focus voor MVO?

Kwaliteit en Toekomst verkenning van duurzaamheid een focus voor MVO? Kwaliteit en Toekomst verkenning van duurzaamheid een focus voor MVO? Milieu en Natuur 2 1. Duurzaamheidsverkenning 2. Indicatoren 3. Strategie-ontwikkeling 3 Definitie duurzaamheid 1 Kwaliteit van Leven;

Nadere informatie

Social Trade Organisation: Het Nieuwe Geld

Social Trade Organisation: Het Nieuwe Geld Social Trade Organisation: Het Nieuwe Geld Lezing voor studiestichting Alias, 25 februari 2013 Inhoud Social Trade Organisation Crisis huidig geldsysteem Nieuw Geld: vele vormen Nieuw Geld: praktijk Meer

Nadere informatie

Social Trade Organisation: Het NieuweGeld. symposium Alles zullen we eerlijk delen, 30 november 2013

Social Trade Organisation: Het NieuweGeld. symposium Alles zullen we eerlijk delen, 30 november 2013 Social Trade Organisation: Het NieuweGeld symposium Alles zullen we eerlijk delen, 30 november 2013 Inhoud Social Trade Organisation Crisis huidig geldsysteem Nieuw Geld: vele vormen Nieuw Geld: praktijk

Nadere informatie

Geld zonder schuld. Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis

Geld zonder schuld. Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis Geld zonder schuld Op weg naar een nieuw geldsysteem en een einde aan de crisis www.onsgeld.nu februari 2015 Intro We leven tijdens de grootste crisis ooit. Het vertrouwen in banken is nog nooit zo laag

Nadere informatie

WK 2020 Praktijkprogramma Woningcorporaties

WK 2020 Praktijkprogramma Woningcorporaties Corporaties en energiebesparing hoe te financieren? Aanleiding: EPBD Toelichting op onderzoek uitgevoerd in opdracht van Agpo-Ferrolli Door CfS-Nyenrode i.s.m. de TUDelft Source: DGMR, 2006 Verwachting

Nadere informatie

De economische wereldcrisis

De economische wereldcrisis De economische wereldcrisis (9.2) Onderzoeksvraag: Wat waren de oorzaken van de economische wereldcrisis van 1929 en waarom duurde die crisis zo lang? Kenmerkend aspect: De crisis van het wereldkapitalisme.

Nadere informatie

Veranderend speelveld. een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld

Veranderend speelveld. een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld Veranderend speelveld een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld Martin Stijnenbosch economisch geograaf; docent Universiteit Utrecht (1975 1990); STOGO (1984 2012); Hanze Hogeschool (2013- nu)

Nadere informatie

We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them. (Albert Einstein)

We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them. (Albert Einstein) We can't solve problems by using the same kind of thinking we used when we created them. (Albert Einstein) Sociale Innovatie, wat is dat eigenlijk? Sjiera de Vries, lector Sociale Innovatie Innoveren:

Nadere informatie

De wensen van mensen zijn onbegrensd. Hoe noemen we in de economie deze wensen? BEHOEFTEN. Categorie Vraag & Antwoord

De wensen van mensen zijn onbegrensd. Hoe noemen we in de economie deze wensen? BEHOEFTEN. Categorie Vraag & Antwoord Categorie Vraag & Antwoord De wensen van mensen zijn onbegrensd. Hoe noemen we in de economie deze wensen? BEHOEFTEN Er zijn te weinig middelen om in alle behoeften te kunnen voorzien. Hoe heet dit verschijnsel?

Nadere informatie

Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting

Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting Feiten en cijfers ja Neemt de inkomensongelijkheid tussen arm en rijk toe? Toelichting: Een vaak gehanteerde maatstaf voor

Nadere informatie

Wijs & van Oostveen VISIE Robert Schuckink Kool Hoofd Beleggingsstrategie. drs. Martijn Meijer Hoofd Vermogensbeheer

Wijs & van Oostveen VISIE Robert Schuckink Kool Hoofd Beleggingsstrategie. drs. Martijn Meijer Hoofd Vermogensbeheer Wijs & van Oostveen VISIE 2014 Robert Schuckink Kool Hoofd Beleggingsstrategie drs. Martijn Meijer Hoofd Vermogensbeheer Driebergen - Rijsenburg, 22 januari 2014 Programma Visie 2013 - Programma Robert

Nadere informatie

Social Trade Organisation: Het NieuweGeld. Lezing voor Kei Wakker, 24 maart 2013

Social Trade Organisation: Het NieuweGeld. Lezing voor Kei Wakker, 24 maart 2013 Social Trade Organisation: Het NieuweGeld Lezing voor Kei Wakker, 24 maart 2013 Inhoud Social Trade Organisation Crisis huidig geldsysteem Nieuw Geld: vele vormen Nieuw Geld: praktijk Meer informatie over

Nadere informatie

1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten

1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten 1. GEEN ARMOEDE Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal Ondanks de halvering van de extreme armoede in de wereld tijdens de afgelopen decennia, leeft nog steeds 1,3 miljard mensen in extreme armoede.

Nadere informatie

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015

Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 Waarom loopt de economie nog steeds niet echt lekker? Michiel Verbeek, 2 december 2015 4 Onderwerpen: 1. De financiële crisis van 2008 2. Geldschepping 3. Hoe staan de landen er economisch voor? 4. De

Nadere informatie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA

Nadere informatie

Duurzame Ontwikkeling

Duurzame Ontwikkeling Duurzame Ontwikkeling Korte toelichting op het begrip Praktische invulling - in bedrijven - technologie Invulling in het onderwijs J. Venselaar 17 november Duurzame ontwikkeling in het onderwijs 1 Duurzaam..

Nadere informatie

Een veranderend speelveld. De nederlandse vastgoedmarkt

Een veranderend speelveld. De nederlandse vastgoedmarkt Een veranderend speelveld De nederlandse vastgoedmarkt visie Cor Zadelhoff Wat ik zo interessant vind van onroerend goed is, dat het zo n invloed heeft op je prestaties en op je levensgenot. Het is ongelooflijk

Nadere informatie

Men kan lang met de mond open blijven staan, voordat de gebraden eend naar binnen vliegt (Oud Japans gezegde)

Men kan lang met de mond open blijven staan, voordat de gebraden eend naar binnen vliegt (Oud Japans gezegde) Men kan lang met de mond open blijven staan, voordat de gebraden eend naar binnen vliegt (Oud Japans gezegde) Vroeger verkreeg de boekverkoper haar klanten op deze manier Tegenwoordig doen Google, Apple

Nadere informatie

"De financiële sector is het probleem,

De financiële sector is het probleem, 1 van 5 22-2-2019 07:44 sg.uu.nl "De financiële sector is het probleem, niet de oplossing" 6-8 minuten Investeren in een duurzamere wereld? Als het aan de aandeelhouders ligt, liever niet. Onderzoeker

Nadere informatie

BOUWEN MET TIJD. Wetenschappelijke context. Samenleving is aan verandering onderhevig

BOUWEN MET TIJD. Wetenschappelijke context. Samenleving is aan verandering onderhevig BOUWEN MET TIJD Wetenschappelijke context Samenleving is aan verandering onderhevig Hoe eenvoudiger een gebouw is aan te passen, hoe groter de kans dat het gebouw blijft staan Noodzaak om flexibel te bouwen

Nadere informatie

In economische termen is geld de voorraad bezittingen die direct voor handen is om transacties te doen. Geld heeft drie functies:

In economische termen is geld de voorraad bezittingen die direct voor handen is om transacties te doen. Geld heeft drie functies: Hoofdstuk 4 Monetair beleid gaat over de nationale munt, valuta en bankieren. Monetair beleid wordt bepaald door de centrale bank. Fiscaal beleid gaat over overheidsuitgaven en belastingheffing. Samen

Nadere informatie

Coöperatieve Burgerbank

Coöperatieve Burgerbank Coöperatieve Burgerbank Probleem Private banken en de rijkste 1% teveel macht en eigenbelang Structureel veel te hoge rente Structureel teveel (speculatieve) misbruik van het geldsysteem Oplossing Invoeren

Nadere informatie

Duurzame geldsystemen

Duurzame geldsystemen Duurzame geldsystemen Workshop 1. Intro 2. Complementaire Munten, wat en waarom 3. Enkele voorbeelden 4. Ervaren via Serieus Gek Geld Spel Aanleidingen voor complementair geld Via PROBLEMEN Economische

Nadere informatie

KPMG PROVADA University 7 juni 2018

KPMG PROVADA University 7 juni 2018 De echte waarde van circulair bouwen KPMG PROVADA University 7 juni 2018 De echte waarde van circulair bouwen De uitdaging van morgen is grondstofschaarste Onze huidige focus ligt vaak nog op klimaat verandering

Nadere informatie

ALS DE PROBLEMEN ONOPLOSBAAR ZIJN

ALS DE PROBLEMEN ONOPLOSBAAR ZIJN JEF VAN GERWEN LEERSTOEL ANTWERPEN, 18 APRIL 2013 ALS DE PROBLEMEN ONOPLOSBAAR ZIJN OVER CRISIS EN SPIRITUALITEIT Luk Bouckaert, KULeuven & SPES Academie Jef Van Gerwen Ik meen dat de principiële afwijzing

Nadere informatie

Trading our health away Handeltje in gezondheid?

Trading our health away Handeltje in gezondheid? Trading our health away Handeltje in gezondheid? Inhoud I. Is het erg, dokter? 1. Neem de pols : Begrippen definiëren 2. Documentaire : Helse visserij 3. Quiz : De beweegredenen voor vrijhandel 4. Sprekende

Nadere informatie

Human Action voor Pensioenfondsen. Heiko de Boer

Human Action voor Pensioenfondsen. Heiko de Boer Human Action voor Pensioenfondsen Heiko de Boer Agenda Historie Oostenrijkse Economische School 4 kenmerken Subjectieve Waarde Geld ABCT (Austrian Business Cycle Theory) Pensioen vs Fractional Banking

Nadere informatie

UIT geld en banken

UIT geld en banken Hoe ontstaat geld in de economie? Geld heb je nodig om spullen mee te kunnen kopen, zonder geld valt er niets te kopen, en als er te weinig geld is zitten mensen te wachten op geld voordat ze het uit kunnen

Nadere informatie

UIT VWO geld en banken

UIT VWO geld en banken Hoe ontstaat geld in de economie? Geld heb je nodig om spullen mee te kunnen kopen, zonder geld valt er niets te kopen, en als er te weinig geld is zitten mensen te wachten op geld voordat ze het uit kunnen

Nadere informatie

De Ecologische Voetafdruk als duurzaamheids graadmeter.

De Ecologische Voetafdruk als duurzaamheids graadmeter. De Ecologische Voetafdruk als duurzaamheids graadmeter. Hans Lyklema, Wageningen Univ. Mede namens de Werkgroep Voetafdruk Nederland 1 Probleem: Ons omgaan met de Aarde is niet duurzaam. Onze aanpak: 1).

Nadere informatie

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Armoede en ongelijkheid in de wereld Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Wat gaan we bestuderen? Wanneer en hoe zijn armoede en ongelijkheid op de agenda van

Nadere informatie

Kiezen Theorieles 1 1 Schriftelijke toets

Kiezen Theorieles 1 1 Schriftelijke toets A. LEER EN TOETSPLAN Onderwerp: Kiezen Kerndoel(en): 40 De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties 46 De leerling leert in de eigen omgeving effecten te herkennen

Nadere informatie

Je gaat het pas zien als je het door hebt

Je gaat het pas zien als je het door hebt Je gaat het pas zien als je het door hebt Sjiera de Vries, lector Sociale Innovatie @Sjiera De nieuwe leider Het CV De nieuwe leider Het CV man De nieuwe leider Het CV man 2 keer gescheiden De nieuwe leider

Nadere informatie

De erfenis van Rutte en financieel-economische alternatieven investeren voor een sociale economie

De erfenis van Rutte en financieel-economische alternatieven investeren voor een sociale economie De erfenis van Rutte en financieel-economische alternatieven investeren voor een sociale economie Bastiaan van Apeldoorn Partijraad 24/09/16, Amersfoort 30 jaar neoliberalisme: 30 jaar scheefgroei 1. Uit

Nadere informatie

Eindexamen economie havo II

Eindexamen economie havo II Opgave 1 Buitenland en overheid in de kringloop In de economische wetenschap wordt gebruikgemaakt van modellen. Een kringloopschema is een model waarmee een vereenvoudigd beeld van de economie van een

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2, Mens en Milieu

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2, Mens en Milieu Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2, Mens en Milieu Samenvatting door een scholier 1017 woorden 30 juni 2004 7,4 42 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Atlantis H2 De milieugebruiksruimte op

Nadere informatie

NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen

NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen NIVE masterclass Kansen van duurzaam ondernemen Felix Gruijters Nuon Amsterdam ArenA 12 oktober 2011 1 A convenient truth 44 triljard dollar staat op het spel Die waarde biedt kansen A convenient truth

Nadere informatie

Thema-avond Duurzaamheid in de gemeente Donderdag 28 mei 2015

Thema-avond Duurzaamheid in de gemeente Donderdag 28 mei 2015 Thema-avond Duurzaamheid in de gemeente Donderdag 28 mei 2015 20.00 20.15 Erwin Keun 20.15 21.00 Bindert Kloosterman 21.00 21.30 Geurt van de Kerk Opening intro gasten Twitter: #ikbenduurzaam (#d66) https://kahoot.it:

Nadere informatie

De kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde

De kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde Boekverslag door H. 1034 woorden 15 februari 2007 6.6 80 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 2 het Noorden tegenover het Zuiden 2 Noord- Zuidverhoudingen 2.1 De kloof wordt

Nadere informatie

Malthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013

Malthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013 Kan landbouw de wereld blijven redden? Malthus (1766 1834) Piet VANTHEMSCHE Voorzitter Boerenbond KULeuven Universiteit 3 e Leeftijd 03-12-2013 An essay on the principle of population Het ongelijk van

Nadere informatie

Sustainable development goals

Sustainable development goals Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde

Nadere informatie

Van BBP naar naar NBP Wat houdt ons tegen?

Van BBP naar naar NBP Wat houdt ons tegen? Van BBP naar naar NBP Wat houdt ons tegen? Paul Teule 7 juni 2018 (p.r.teule@uva.nl) Het komende uur: Kritiek op het Bruto Binnenlands Product Waarom geen Groen Netto Binnenlands Product? Probleem 1a:

Nadere informatie

De transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem voor 9 miljard mensen. Erik Mathijs

De transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem voor 9 miljard mensen. Erik Mathijs De transitie naar een duurzaam landbouw- en voedingssysteem voor 9 miljard mensen Erik Mathijs Nothing less is required than a redesign of the whole food system to bring sustainability to the fore. (UK

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1. Jongeren en de stad 27. Dankwoord 11 Voorwoord door Jos Vander Velpen 13 Inleiding 21

Inhoud. Deel 1. Jongeren en de stad 27. Dankwoord 11 Voorwoord door Jos Vander Velpen 13 Inleiding 21 Inhoud Dankwoord 11 Voorwoord door Jos Vander Velpen 13 Inleiding 21 Deel 1. Jongeren en de stad 27 1. Jong zijn in de stad 31 Jong zijn in de stad anno 2014 31 De rol van de ouders 32 Opvoeding is ook

Nadere informatie

Ons economische zelf. Over leven in een verdeelde wereld en hoe we samen ongedwongen naar huis kunnen gaan

Ons economische zelf. Over leven in een verdeelde wereld en hoe we samen ongedwongen naar huis kunnen gaan Ons economische zelf Over leven in een verdeelde wereld en hoe we samen ongedwongen naar huis kunnen gaan Plaatjes invoegen Contrast tussen overvloed en gebrek Contrast tussen genieten van materie en uitbuiten

Nadere informatie

De Duurzaamheid van de Euro

De Duurzaamheid van de Euro Sustainable Finance Lab : De Duurzaamheid van de Euro #susfinlab www.sustinablefinancelab.nl De euro is niet houdbaar Arjo Klamer Munten komen en gaan Gevallen munten Papiermark (Duitsland) 1914-1924 Hyperinflatie

Nadere informatie

We zijn vandaag hier en morgen zijn we ergens anders. We zijn vandaag hier en morgen zijn we ergens anders.

We zijn vandaag hier en morgen zijn we ergens anders. We zijn vandaag hier en morgen zijn we ergens anders. Creatie 2011 (musicpiece) Uitgesproken tekst: We zijn vandaag hier en morgen zijn we ergens anders. We zijn vandaag hier en morgen zijn we ergens anders. We zijn vandaag hier en morgen zijn we ergens anders.

Nadere informatie

Veranderend speelveld. een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld

Veranderend speelveld. een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld Veranderend speelveld een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld vastgoed Kenmerken vastgoed grondgebonden lange levensduur en dus lange terugverdientijd beleggingsvorm nodig om in de toekomst

Nadere informatie

De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie

De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie Feike Sijbesma, CEO Royal DSM In de loop der tijd is het effect van bedrijven op de maatschappij enorm veranderd. Vijftig tot honderd

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland

Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.

Nadere informatie

Op de vlucht. 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden!

Op de vlucht. 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden! Op de vlucht 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden! 2) Waar komen de vluchtelingen vandaan? Syrië Sinds in

Nadere informatie

Geld (r)evolutie. De strijd om de wereldmacht. Marco Knulst RBA Aardenburg, 7 november 2018

Geld (r)evolutie. De strijd om de wereldmacht. Marco Knulst RBA Aardenburg, 7 november 2018 Geld (r)evolutie De strijd om de wereldmacht Marco Knulst RBA Aardenburg, 7 november 2018 Oprichter Ford Motor Company 30 juli 1863 t/m 7 april 1947 RUILHANDEL De aandelenhausse van 1720 Het Groote

Nadere informatie

GEBIEDEN. 5 havo 3 Indonesië 8-12

GEBIEDEN. 5 havo 3 Indonesië 8-12 GEBIEDEN 5 havo 3 Indonesië 8-12 Ontbossing: economie en ecologie botsen Vanuit welke dimensies kun je naar ontbossing kijken? Economische dimensie Ecologische dimensie hoezo? Bijdrage aan handelsbalans

Nadere informatie

The whole world, in our hands. Koen De Leus Senior Economist @koendeleus www.kbceconomics.be

The whole world, in our hands. Koen De Leus Senior Economist @koendeleus www.kbceconomics.be The whole world, in our hands Koen De Leus Senior Economist @koendeleus www.kbceconomics.be De hele wereld, in handen van centrale bankiers Opwaartse rentecyclus VS: ja maar Monetaire politiek ECB: winnaars

Nadere informatie

Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland

Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland Nederland scoort relatief hoog op economische groei en het aanpakken van ongelijkheid, maar de ongelijkheid

Nadere informatie

3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen

3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen 3/12/13 Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Mieke Houwen Horizon 2020 : klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Agenda n Horizon 2020 algemeen n

Nadere informatie

De kleine Economie voor Dummies. Sean Masaki Flynn, PhD

De kleine Economie voor Dummies. Sean Masaki Flynn, PhD De kleine Economie voor Dummies Sean Masaki Flynn, PhD Amersfoort, 2016 Inhoud Inleiding.............................................................. 9 Hoofdstuk 1: Wat is economie, en wat heb jij ermee

Nadere informatie

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Prof.dr.ir. Han Wiskerke Wageningen Universiteit Leerstoelgroep Rurale Sociologie http://www.rso.wur.nl/uk/ http://ruralsociologywageningen.wordpress.com/

Nadere informatie

H2 Te veel geld maakt ongelukkig

H2 Te veel geld maakt ongelukkig Samenvatting door M. 940 woorden 15 november 2012 3.3 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Index H2 Te veel geld maakt ongelukkig 2.1 introductie De oorzaak van hyperinflatie is bijna altijd dezelfde:

Nadere informatie

Examen HAVO. economie. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. economie. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur economie tevens oud programma economie 1,2 Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN HET GELD. Noodzakelijke veranderingen in het geldsysteem met het oog op duurzaamheid.

DE TOEKOMST VAN HET GELD. Noodzakelijke veranderingen in het geldsysteem met het oog op duurzaamheid. DE TOEKOMST VAN HET GELD. Noodzakelijke veranderingen in het geldsysteem met het oog op duurzaamheid. door Max Herold voor de Planet Times Hij werkte jaren in de Verenigde Staten aan interessante economische

Nadere informatie

Samenvatting Economie hoofdstuk 1

Samenvatting Economie hoofdstuk 1 Samenvatting Economie hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 967 woorden 6 november 2016 7,3 6 keer beoordeeld Vak Economie Paragraaf 1: Wat voor inkomen heb je? Inkomsten die je ontvangt kunnen verschillen

Nadere informatie

Voorwoord. Voorzitter van stichting Blue Revolution Foundation. Karina Czapiewska 19-6-2014

Voorwoord. Voorzitter van stichting Blue Revolution Foundation. Karina Czapiewska 19-6-2014 Beleidsplan 2014 Voorwoord Dit beleidsplan voor de Blue Revolution Foundation geeft inzicht in de doelstellingen, activiteiten en verwachte besteding van gelden. Het plan is tevens opgesteld in het kader

Nadere informatie

Een veranderend geldsysteem, de economie van de ecologie.

Een veranderend geldsysteem, de economie van de ecologie. Margrit Kennedy, met illustraties van Helmuth Creutz. Vertaling: Michaël de Vos Een veranderend geldsysteem, de economie van de ecologie. Wat is geld? Eerst maar het goede nieuws: Geld is een van de meest

Nadere informatie

Kansrekening en Statistiek

Kansrekening en Statistiek Kansrekening en Statistiek College 13 Dinsdag 1 November 1 / 26 2 Statistiek Vandaag: Power Grootte steekproef Filosofie 2 / 26 Power 3 / 26 Power Def. De power (kracht) van een hypothese toets is (1 β),

Nadere informatie

Werkstuk Economie Verschillen tussen arme en rijke landen

Werkstuk Economie Verschillen tussen arme en rijke landen Werkstuk Economie Verschillen tussen arme en rijke landen Werkstuk door een scholier 1845 woorden 1 juni 2004 5,5 430 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1: Wat zijn de verschillen tussen arme en rijke

Nadere informatie

Weconomics. Paul Bessems

Weconomics. Paul Bessems Van organisaties naar organiseren Weconomics een nieuwe kijk op samenwerken en delen Paul Bessems Vereniging SOD 12-12-2013 Paul Bessems Nieuwdenker www.paulbessems.com paul.bessems@gmail.com 06 20 30

Nadere informatie

China, globalisering en milieuproblematiek. Lessen 21ste eeuw 23 maart, 2009

China, globalisering en milieuproblematiek. Lessen 21ste eeuw 23 maart, 2009 China, globalisering en milieuproblematiek Lessen 21ste eeuw 23 maart, 2009 Economisch Socio-cultureel Politiek Milieu Globalisering Globaal milieubeleid in een notendop Sinds 1972 op internationale agenda

Nadere informatie

Veranderingen in de syllabus voor het eindexamenprogramma 2017

Veranderingen in de syllabus voor het eindexamenprogramma 2017 Veranderingen in de syllabus voor het eindexamenprogramma 2017 100% 100% Gini coefficient = A/A+B Gini =0 dan helemaal gelijke verdeling Gini = 1 dan helemaal ongelijke verdeling Ink Ink A A B B 0% personen

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

Afvalbeleid Waardlanden-Gemeenten 2014 en verder. Discussiëren over de toekomst

Afvalbeleid Waardlanden-Gemeenten 2014 en verder. Discussiëren over de toekomst Afvalbeleid Waardlanden-Gemeenten 2014 en verder Discussiëren over de toekomst Waarom hebben we een nieuw afvalbeleid nodig? Het afval in de Waardlanden gemeenten kan aan de bron nog meer gescheiden worden

Nadere informatie

Harry Lintsen Technische Universiteit Eindhoven in samenwerking met CBS en Universiteit Groningen. 1 Duurzame ontwikkeling van Nederland 1850-2050

Harry Lintsen Technische Universiteit Eindhoven in samenwerking met CBS en Universiteit Groningen. 1 Duurzame ontwikkeling van Nederland 1850-2050 Harry Lintsen Technische Universiteit Eindhoven in samenwerking met CBS en Universiteit Groningen Duurzame ontwikkeling van Nederland 1850-2050 1 Duurzame ontwikkeling van Nederland 1850-2050 IN DOLLARS

Nadere informatie

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO

Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze

Nadere informatie

Keuzedeel K0028 Duurzaamheid in het beroep A

Keuzedeel K0028 Duurzaamheid in het beroep A Keuzedeel K0028 Duurzaamheid in het beroep A Artikel 116034 Praktische informatie Code keuzedeel K0028 Niveau Geschikt voor niveau 1 Studielast Totaal: 240 uur Savantis adviseert 20 contact gebonden uren

Nadere informatie

Nieuwe Samenwerkingsvormen: Garantie voor meer kwaliteit?

Nieuwe Samenwerkingsvormen: Garantie voor meer kwaliteit? Wie maakt nu eigenlijk de stad? Nieuwe Samenwerkingsvormen: Garantie voor meer kwaliteit? Prof.dr. Jack A.A. van der Veen Professor of Supply Chain Optimization Universiteit van Amsterdam Woonstaddebat

Nadere informatie

Partijprogramma Bouwplan voor Nieuw Nederland Nederland moet een land worden waarin het prettig wonen en leven is voor iedereen.

Partijprogramma Bouwplan voor Nieuw Nederland Nederland moet een land worden waarin het prettig wonen en leven is voor iedereen. Partijprogramma Bouwplan voor Nieuw Nederland Nederland moet een land worden waarin het prettig wonen en leven is voor iedereen. Door armoede en schulden is er bij burgers veel onnodig leed. Daarvoor moet

Nadere informatie

Ivan Van de Cloot Chief economist Itinera Institute. Executive professor UAMS. Roekeloos

Ivan Van de Cloot Chief economist Itinera Institute. Executive professor UAMS. Roekeloos Ivan Van de Cloot Chief economist Itinera Institute Executive professor UAMS Roekeloos Roekeloosheid bij wie werkt met geld van iedereen Falende banken Gokkende politici De eurocrisis En de democratie?

Nadere informatie

De financiële crisis en de reële economie. Het belang van instituties en waarden. Prof. Wim MOESEN Departement Economie Katholieke Universiteit Leuven

De financiële crisis en de reële economie. Het belang van instituties en waarden. Prof. Wim MOESEN Departement Economie Katholieke Universiteit Leuven De financiële crisis en de reële economie Het belang van instituties en waarden Prof. Wim MOESEN Departement Economie Katholieke Universiteit Leuven Studiedag voor leerkrachten Economie 22 april 2010 Twee

Nadere informatie

Symposium Euro Waarheen? NOW! Stichting Better World NOW!

Symposium Euro Waarheen? NOW! Stichting Better World NOW! Symposium Euro Waarheen? NOW! Stichting Better World NOW! Breukelen, 18 april 2012 Agenda Welkom & Opzet van het NOW! initiatief 16.00 16.10 Keynote speaker Prof. Dr. Herman Wijffels 16.10 16.30 Keynote

Nadere informatie

EEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van

EEN DUIM VOOR DELEN. ik deel INFOFICHE. daar wordt iedereen beter van daar wordt iedereen beter van EEN DUIM VOOR DELEN INFOFICHE 1 1.1 DEFINITIE Delen is een vorm van consuminderen (minder verbruiken) en consumanderen (anders verbruiken). Bij delen ligt het accent op gebruiken

Nadere informatie

Duurzaam Financieel Management. Margreet F. Boersma

Duurzaam Financieel Management. Margreet F. Boersma Duurzaam Financieel Management Margreet F. Boersma De kledingindustrie en de fabriek in Bangladesh http://nos.nl/video/499148-tientallen-doden-bij-instortenfabrieksgebouw-bangladesh.html Wat zou je doen

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 Papier hier! 1 maximumscore 2 substitutiegoederen De genoemde alternatieve

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 6: Geld en geldtheorie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 6: Geld en geldtheorie Samenvatting Economie Hoofdstuk 6: Geld en g Samenvatting door een scholier 1227 woorden 13 februari 2005 6,9 25 keer beoordeeld Vak Methode Economie Kern van de economie Hoofdstuk 6: Geld en g 6.1: De

Nadere informatie

Welzijn, meer dan bruto binnenlands product. Horizon 2050 13 februari 2015 Edwin De Boeck, Hoofdeconoom KBC Groep

Welzijn, meer dan bruto binnenlands product. Horizon 2050 13 februari 2015 Edwin De Boeck, Hoofdeconoom KBC Groep Welzijn, meer dan bruto binnenlands product Horizon 2050 13 februari 2015 Edwin De Boeck, Hoofdeconoom KBC Groep Bruto binnenlands product (bbp) Maatstaf van materiële welvaart Wikipedia : Het bbp is de

Nadere informatie

Geld (r)evolutie. De strijd om de wereldmacht. Marco Knulst RBA Eemnes, 28 mei 2019

Geld (r)evolutie. De strijd om de wereldmacht. Marco Knulst RBA Eemnes, 28 mei 2019 Geld (r)evolutie De strijd om de wereldmacht Marco Knulst RBA Eemnes, 28 mei 2019 Oprichter Ford Motor Company 30 juli 1863 t/m 7 april 1947 De aandelenhausse van 1720 Het Groote Tafereel der Dwaasheid,

Nadere informatie

Agenda Presentatie Dijkstra Group Huidige sentiment t.a.v. kunststof (Plastic) Plastic soep Welke invloed kunnen we uitoefenen

Agenda Presentatie Dijkstra Group Huidige sentiment t.a.v. kunststof (Plastic) Plastic soep Welke invloed kunnen we uitoefenen 1 Agenda Presentatie Dijkstra Group Huidige sentiment t.a.v. kunststof (Plastic) Plastic soep Welke invloed kunnen we uitoefenen Carbon footprint Europese doelstelling omzetten naar praktijk. Welke strategie

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel ALGEMENE ECONOMIE VRIJDAG 16 DECEMBER 2016 15.30-17.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie Algemene economie vrijdag 16 december 2016 B / 12 2016 NGO-ENS B / 12 Opgave

Nadere informatie

Samenvatting Economie H8

Samenvatting Economie H8 Samenvatting Economie H8 Samenvatting door Irene 1160 woorden 14 juni 2018 8,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie H8 Absolute armoede Als je niet meer in staat bent in

Nadere informatie