Woning Van Daele - Delaere

Transcriptie

1 Woning Van Daele - Delaere [KRONOS architectuur, Ruddervoorde, 2000] Bij het ontwerp van deze eenvoudige eengezinswoning werd van bij de start van het ontwerp aandacht geschonken aan toegankelijkheid en aanpasbaarheid. Er werd gestreefd naar ene maximale flexibiliteit voor de bewoners op het vlak van indeling en plaatsing van binnenwanden. Het gebouw is opgevat als een juxtapositie van twee archetypische woonvolumes. Het grote volume is zeer compact en sterk geïsoleerd (K30). Het secundaire volume behoort niet tot het beschermd volume stricto senso en bestaat uit een (normaal thermisch geïsoleerde) polyvalente ruimte boven een dubbele garage. De volumes zijn zo geplaatst dat een optimale schikking ontstaat qua oriëntatie (maximale passieve zonnewinsten, minimale warmteverliezen) en een boeiend perspectief bij benadering vanop de straat. Beide volumes zijn met elkaar verbonden door een beglaasde inkomsas en een passerelle op de verdieping. Dit concept biedt verschillende voordelen: het kleine volume beschermt thermisch het grote volume (de inkomsas is een Aangrenzende Onverwarmde Ruimte, in de geest van EPR). Er wordt ventilatielucht aangevoerd via de inkomsas (bufferruimte). Deze ruimte is ook een buffer tegen geuren en geluiden uit de garage (waar ook de wasmachine, droogkast en diepvries staat) en bemoeilijkt bovendien inbreken via de hoofdingang (dubbele barriëre: twee voordeuren in serie). De natte ruimten zijn geconcentreerd boven en naast elkaar, zodat het leidingverloop en bijhorende warmteverliezen geminimaliseerd worden. Verwarming gebeurt via het ventilatiesysteem (systeem D). De afwezigheid van verwarmingselementen verhoogt de toegankelijkheid, ook voor bv. rolstoelgebruikers. Het verhoogt ook het thermisch comfort (de warmte is gelijkmatiger verdeeld). Op termijn is een zonnecollector voorzien, reeds geïntegreerd in het ontwerp. Een verzorgde luchtdichtheid vermijdt tochtverschijnselen, wat voor rolstoelgebruikers of oudere mensen een belangrijk aandachtspunt is. De ruime dakoversteken beschermen de houten gevelbekleding tegen vroegtijdige degradatie en de binnenruimten tegen oververhitting. Bovendien geven ze extra kwaliteit aan de toegankelijkheid van de woning: bezoekers kunnen bij het benaderen van het gebouw de voordeur bereiken, beschut tegen de neerslag. De bewoners kunnen zelfs Pallieter achterna... tijdens een regenbui genieten van de prachtige landelijke buitenomgeving. De woning is zo ontworpen dat ze met minimale ingrepen kan omgvormd worden tot een tweewoonst in de geest van kangoeroewonen. Wanneer de mobiliteit van de bewoners door ouderdom of ziekte zou afnemen en het moeilijk wordt om de verdieping te bereiken, kan het gelijkvloers (volledig vlak) ingericht worden als woning voor dit echtpaar, terwijl een jonger koppel (één van de kinderen?) de verdieping betrekt. Het volstaat een douche en lavabo te installeren in de bergruimte op het gelijkvloers (badkamer bewoners gelijkvloers), en een keuken in de kamer op de verdieping boven de keuken op het gelijkvloers. De polyvalente ruimte boven de garage (aanvankelijk opgedeeld tot kinderkamers) kan omgevormd worden tots leefruimte voor het jonge gezin. Men kan ook opteren in deze ruimte een open keuken te plaatsen. De (dubbele)

2 garage en inkomsas zijn gemeenschappelijk. Verder is er volledige scheiding van de twee woningen. Eventueel kan een trap geplaatst worden in de inkomsas waarmee rechstreeks toegang verschaft wordt tot de woning op de verdieping) en kan desgewenst de bestaande trap verwijderd worden, om de privacy van de bewoners van beide wooneenheden nog te verhogen en meer ruimte te bieden voor circulatie (bv. rolstoel op gelijkvloers). Door het plaatsen van een matte vloerbeglazing kan er nog steeds licht doordringen tot op het gelijkvloers. Als de bewoners elkaar goed kennen (ouders/kinderen bv.) kan de bestaande trap echter behouden blijven als toegang tot de woning op de verdieping, wat het sociaal contact en de zorg tussen de verschillende generaties die het gebouw bewonen, ten goede kan komen. De bewoners kunnen de woning dus makkelijk en goedkoop omvormen en hebben bovendien keuze tussen een aantal opties en graden van privacy/contact. Vanuit de ouderenwoning op het gelijkvloers is er veel contact mogelijk met de buitenomgeving, er is veel licht en visueel contact met de straat. De vegetatie in de tuin zorgt voor een gepaste mix van openheid en privacy. De jongerenwoning op de verdieping is dynamisch en avontuurlijk van karakter en geniet ook van een ruime portie daglicht. De eenvoud van de draagstructuur draagt bij aan de flexibiliteit van de ruimte-indeling ( doos in hout met één dragende binnenwand op gelijkvloers en één op de verdieping). De keuze voor houtskeletbouw laat toe de woning sterk te isoleren met geringe wanddiktes. Aanpassingen zijn relatief makkelijk realiseerbaar met weinig kap- en breekwerk (bv. bij plaatsen extra leidingen: kunnen tussen de vloerbalken en wandstijlen verlopen). Met houtskeletbouw kunnen bovendien de meeste aandachtspunten van IFD (Industrieel, Flexibel en Demontabel bouwen) op eenvoudige wijze gerealiseerd worden. De constructie wordt geprefabriceerd in het atelier en in enkele dagen opgericht in situ. Bij de afbouw kan de bouwheer zelf een handje helpen, waardoor een eigen woning voor meer mensen bereikbaar blijft. HSB is tenslotte één van de meest milieuvriendelijke en energiezuinige bouwystemen (zoals recent nog aangetoond door onderzoeksprojecten van o.a. KUL en WTCB). Door van bij de eerste schetsen aandacht te besteden aan levenslange toegankelijkheid en, kon binnen een beperkt budget een wonig worden gerealiseerd waar het aangenaam leven is en waar de bewoners ook op hoge leeftijd zullen kunnen blijven genieten van de prachtige landelijke omgeving en de nabijheid van voorzieningen (woning is gelegen aan de rand van Ruddervoorde). Dit vormt een belangrijke economische en sociale meerwaarde voor de bewoners, temeer dat de bouwheer een belangrijk deel van de woning zelf gerealiseerd heeft, en dus sterker vergroeid is met de plek en het gebouw. Deze woning toont aan dat het perfect mogelijk is om duurzame, energiezuinige en levenslang toegankelijke woningen te realiseren binnen een beperkt bouwbduget, karakteristiek voor de mainstream Vlaamse woningbouw. Essentieel is aandacht te besteden aan dit aspect van bij het begin van het ontwerp.

3 AANPASBAARHEID WONING: enkele mogelijke varianten Eengezinswoning basisvorm (3 slaapkamers) SLAAPKAMER 2 SLAAPKAMER 3 LEEFRUIMTE WERKRUIMTE SLAAPKAMER 1 BADKAMER EETRUIMTE BERGING V. WC WC INKOMSAS GARAGE POLYVALENTE RUIMTE beschermd volume (verwarmd en hoogwaardig geïsoleerd) secundair volume (garage + polyvalente ruimte, normaal geïsoleerd) inkomsas: bufferruimte Eengezinswoning uitgebreide vorm (5 slaapkamers) SLAAPKAMER 2 SLAAPKAMER 3 LEEFRUIMTE WERKRUIMTE SLAAPKAMER 1 BADKAMER EETRUIMTE BERGING V. WC WC INKOMSAS GARAGE SLAAPKAMER 5 SLAAPKAMER 4 beschermd volume (verwarmd en hoogwaardig geïsoleerd) extra beschermd volume (extra slaapkamers, bijkomend geïsoleerd) secundair volume (garage) inkomsas: bufferruimte

4 AANPASBAARHEID WONING: enkele mogelijke varianten Tweegezinswoning minimale aanpassingen, frequent contact tussen gezinnen (bv. familiale band) SLAAPKAMER 1 SLAAPKAMER 2 LEEFRUIMTE SLAAPRUIMTE lavabo EETRUIMTE BADKAMER EETRUIMTE V. BADK. douche keuken WC INKOMSAS GARAGE LEEFRUIMTE WONING VOOR OUDEREN OF MENSEN MET HANDICAP WONING VOOR JONG KOPPEL OF GEZIN Gemeenschappelijke ruimten Nodige aanpassingen: badkamer op gelijkvloers, keuken op verdieping, Tweegezinswoning hogere graad van privacy voor beide gezinnen SLAAPKAMER 1 SLAAPKAMER 2 LEEFRUIMTE SLAAPRUIMTE EETRUIMTE (oude trap verwijderd) V. lavabo BADK. douche EETRUIMTE keuken (oude trap verwijderd) BADKAMER WC INKOMSAS trap trap GARAGE LEEFRUIMTE WONING VOOR OUDEREN OF MENSEN MET HANDICAP WONING VOOR JONG KOPPEL OF GEZIN Gemeenschappelijke ruimten Nodige aanpassingen: badkamer op gelijkvloers, keuken op verdieping, + positie trap wijzigen (van beschermd volume naar inkomsas / thermische bufferruimte)

5 Woning Van Daele Delaere: levenslang pretentieloos en comfortabel wonen op een prachtige locatie op de rand van de bebouwde kom van Ruddervoorde. De ruime dakoversteken fungeren als zonwering in de zomer. Leefruimte met achteraan de huidige buroruimte, die later, bij eventuele opdeling van de woning (gelijkvloers/verdieping) dienst kan doen als slaapruimte (geschikt voor mensen met een handicap of oudere mensen). Desgewenst kan ze afgescheiden worden met een niet-dragende invulwand. De bergruimte die er rechts op aansluit kan omgevormd worden tot badcel. Ook het toilet is vlakbij.

6 De woning is opgeval als een juxtapositie van twee archetypische woonvolumes. De noordzijde (rechts) is relatief gesloten. Dakbeglazing zorgt voor zenithaal daglicht in de nachthal, die via de trappenhal tot diep op het gelijkvloers doordringt. In de slaapkamers op het oosten (straatzijde) is het aangenaam wakker worden, met het eerste ochtendlicht. Door de dakoversteek kunnen bezoekers op een comfortabele manier de voordeur (in de noordgevel) bereiken, beschermd tegen neerslag.

7 E De beglaasde inkomsas verbindt beide woonvolumes en verhoogt de veiligheid tegen inbraak, de afscherming tegen geluiden en geuren van de straat en de garage, en komt de thermische prestaties van het beschermd volume ten goede.

8 De beglaasde inkomsas, is steeds aangenaam koel. Ze is voorzien van regelbare toevoeropeningen en doorstroomopeningen naar de woonvolumes waardoor thermisch gebufferde luchtd aangevoerd kan worden. Via de passerelle kan later een aparte wooneenheid op de verdieping ontsloten worden.

9 Leefruimte van de huidige woning, waarin s avond het zonlicht diep in doordringt. Ook na eventuele opdeling van de woning later (gelijkvloers / verdieping) een warme thuis met veel licht en contact met de buitenwereld voor ouderen of mensen met een handicap

10 De keuken is visueel afgescheiden van de leefruimte, maar staat er ruimtelijk nauw mee in contact.

11 Vanuit de keuken is er een direct visueel contact met de straat, een belangrijk pluspunt voor ouderen of mensen met een handicap (veiligheidsgevoel, sociale controle).

12 De dakbeglazing brengt relatief constant, zenithaal licht doorheen de traphal tot diep in de woning.

13 De voordeur van het bescherm volume is de eigenlijke toegang tot de woning. De trap kan later, bij eventuele opsplitsing van de woning in twee wooneenheden, dienst doen als toegang tot de jongerenwoning op de verdieping (wanneer de bewoners elkaar kennen (ouders/kind bv.))

14 De inkomsas is opgevat als een afgesloten, niet-geïsoleerde buitenruimte, die een buffer vormt tussen het beschermd volume (rechts) en het secundair volume met garage en onderdakse polyvalente ruimte (links). Bij latere opdeling van de woning kan in deze ruimte een trap geplaatst worden om toegang te verschaffen aan de woning op de verdieping, met een maximale privacy t.o.v. de bewoners op het gelijkvloers.

15 Levenslang gezellig en comfortabel wonen... perfect haalbaar mits aandacht van bij de start van het ontwerp.