Wat is Samsam? SAMSAM, AMSTERDAM JULI 2015

Transcriptie

1 Wat is Samsam? SAMSAM, AMSTERDAM JULI 2015

2 2/9 Samsam is een educatief platform voor wereldwijze kinderen. Samsam wil bijdragen aan de ontwikkeling en opvoeding van kinderen tot wereldburgers. Wereldburgers voelen zich verbonden met andere mensen en hebben respect voor andere culturen. Ze realiseren zich dat hun handelen invloed heeft op wat er dichtbij én ver weg in de wereld gebeurt. Wereldburgers willen samen verantwoordelijkheid dragen voor de toekomst van de aarde.

3 Waarover gaat Samsam? 3/9 In de wereld van organisaties die zich met het thema wereldburgerschap bezig houden, neemt Samsam een geheel eigen positie in. Samsam werft geen fondsen voor een goed doel of een project in het buitenland. Samsam heeft wél een missie: Nederlandse kinderen nieuwsgierig maken naar het leven van andere kinderen, ver weg en dichtbij. Dat doet Samsam met positieve, realistische en nietstereotype verhalen over het leven van kinderen wereldwijd. De uitdagingen anno 2015, op het gebied van duurzaamheid, mensenrechten, vrede en klimaat zijn enorm. Samsam wil kinderen daarom de bagage geven waarmee zij deze uitdagingen op hun eigen manier tegemoet kunnen treden. Het werkterrein van Samsam ligt voor de hand: het basisonderwijs. Samsam heeft tot doel om in het onderwijs bij te dragen aan de opvoeding van kinderen tot wereldburgers. Samsam sluit aan bij de acht thema s zoals geformuleerd in de Canon voor Wereldburgerschap. Kinderrechten Vrede en conflict Mondiale betrokkenheid Verdeling Globalisering Diversiteit Duurzaamheid Identiteit Vrede en conflict Mondiale betrokkenheid Kinderrechten Verdeling Identiteit Globalisering Duurzaamheid Diversiteit

4 Zo werkt Samsam 4/9 In de aanpak Samsam gaat het om kennis, vaardigheden en houding. Alleen kennis is niet voldoende om een bijdrage te kunnen leveren aan het oplossen van mondiale vraagstukken. Met kennis en informatie als basis, moet een wereldburger ook kritisch kunnen nadenken. Hij of zij kan zich dan een mening vormen die door overleg en samenwerking, weer getoetst kan worden aan de inzichten van anderen. Het materiaal van Samsam is daarom gebaseerd op: vraaggericht werken: leerlingen worden uitgedaagd de juiste vragen te stellen; de leerkracht stelt open vragen. ontdekken: leerlingen gaan zélf actief op zoek naar antwoorden op deze vragen; de wereld buiten school speelt hierbij een rol. multiperspectiviteit: bij het beantwoorden van vragen komen verschillende perspectieven aan bod. coöperatief leren en interactie: leerlingen werken zo veel mogelijk samen bij het beantwoorden van vragen. een actieve houding: leerlingen leren niet alleen om te weten, maar ook om te doen. De samenhang tussen deze didactische uitgangspunten is voor Samsam van groot belang. ontdekken delen verbinden leren

5 Pedagogiek van de hoop 5/9 Samsam wil kinderen perspectief en hoop op een betere wereld bieden. Dat is idealistisch, maar niet naïef. Samsam benoemt de problemen en het onrecht in de wereld, maar koppelt ingewikkelde vraagstukken altijd aan oplossingen en mogelijkheden om zelf te handelen. Het onderscheid tussen opvoeden en onderwijs vervaagt steeds meer: beide werelden vloeien (zij het niet altijd naadloos) in elkaar over. Van scholen wordt een steeds grotere inspanning verwacht wanneer het gaat om opvoeden in relatie tot het overbrengen van normen en waarden. Ouders worden steeds meer geacht zich intensief bezig te houden met het onderwijs van hun kinderen, niet in de laatste plaats door hen te helpen met het ontwikkelen van hun talenten en mogelijkheden. Verschillende pedagogen pleiten voor een actieve rol van ouders in relatie tot het vergroten van het wereldbeeld en de denkruimte van kinderen. Het aspect van vorming speelt daarbij een belangrijke rol. Mischa de Winter, hoogleraar pedagogiek, pleit bovendien voor een bijdrage vanuit de pedagogiek aan het oplossen van wereldvraagstukken. Hij pleit onomwonden voor een manier van kijken naar opvoeding, die boven de individuele vragen van ouders en leerkrachten uitstijgt: [...] iedereen die zich met opvoeding, onderwijs en jeugdbeleid bezighoudt, zou wat mij betreft wel weer eens flink wat ambitieuzer mogen worden als het om sociale, maatschappelijke en globale doelen van opvoeding gaat. Samsam sluit geheel aan bij deze visie: met opvoeding heb je wel degelijk invloed op wat er in de wereld gebeurt. Samsam wil daarbij nadrukkelijk ruimte laten voor het perspectief van kinderen zelf. Door uit te gaan van gebeurtenissen in hun eigen leven, stimuleert Samsam de ontwikkeling van het kritisch denkvermogen dat kinderen in staat stelt eigen afwegingen te maken. Levensbeschouwing en nadenken over de rol van religies in de wereld én in het leven van kinderen, horen wat Samsam betreft bij een kwalitatief en relevant aanbod. Om kinderen te leren om zich te verplaatsen in een ander, zijn drie kernbegrippen van belang: gelijkwaardigheid, verantwoordelijkheid en wederkerigheid. Bij gelijkwaardigheid gaat het om het bekijken en onderzoeken van overeenkomsten en verschillen vanuit de notie van gelijkwaardigheid. We zijn anders of hetzelfde, maar altijd gelijkwaardig. Wederkerigheid hangt samen met de vraag: wat hebben wij met elkaar te maken? Kinderen ontdekken dat hun eigen wereld nauw verbonden is met die van anderen (dichtbij en ver weg). Dit wordt bijvoorbeeld zichtbaar als je kinderen zélf laat uitzoeken waar hun kleren vandaan komen, of hun mobieltje. Door na te denken over het thema verantwoordelijkheid (wat doen ze daar en wat doen wij hier?) zien leerlingen dat ze zelf ook iets kunnen doen aan grote problemen.

6 21st Century Skills 6/9 Scholen staan op het moment voor de uitdaging om het onderwijs toekomstbestendig te maken. Vooralsnog ligt de nadruk op het introduceren van nieuwe vaardigheden in het onderwijs. Het gaat dan vooral om de zognaamde 21st Century Skills: creatief denken, flexibiliteit, communicatie via digitale media en samenwerken. De didactiek van Samsam richt zich daarom op: Samenwerkend leren. Kritisch en creatief denken. Actief leren. ICT. Kinderen moeten leren samenwerken, niet alleen omdat het belangrijk is voor hun eigen ontwikkeling, maar ook omdat we mondiale problemen alleen samen tegemoet kunnen treden. Maar écht samenwerken is veel meer dan in een groepje werken of bij elkaar zitten. Om samenwerkend leren echt vorm te geven, zullen de opdrachten een hoge mate van uitdaging en variatie moeten hebben. Kritisch en creatief kunnen denken is essentieel voor wie zich staande wil houden in de wereld. Samsam is ervan overtuigd dat kinderen heel goed in staat zijn om kritisch te leren denken. Daarom sluit het materiaal altijd aan bij de leef- en leeromgeving van kinderen. Kinderen leren pas wanneer de kennis actief wordt verworven: zélf aan de slag en geen onderwijsmateriaal dat vooral de juiste antwoorden presenteert. De virtuele omgeving waarin Samsam zich manifesteert biedt kansen om te werken aan media-wijsheid en ontwikkeling van ICT vaardigheden. Voor Samsam is dit geen doel, maar een middel om kinderen te helpen zich verbonden te voelen met de wereld om hen heen. Een belangrijk aspect bij deze vier didactische uitgangspunten is beeldvorming. Welke beelden worden getoond, door wie en waarom? Samsam vindt het belangrijk dat kinderen zich realiseren dat de beelden en verhalen die zij via media te zien krijgen, een beperkte blik bieden.

7 Het onderwijsmodel van Samsam 7/9 Samenwerken Kritisch denken Vrede en conflict Mondiale betrokkenheid Kinderrechten Identiteit Wereldwijze kinderen Verdeling Globalisering Duurzaamheid Diversiteit Gebruik van ICT Actief leren Gelijkwaardigheid Wederkerigheid Verantwoordelijkheid

8 ReportersClub 8/9 Samsams doelstellingen worden in de digitale omgeving zichtbaar in de ReportersClub. In de ReportersClub vinden leerlingen online missies die hen stimuleren om samen te werken en om kritisch te leren denken. Ook de opdrachten in de lesbrief bij elk magazine sluiten hierbij aan. Samenwerkend leren Kinderen krijgen een opdracht om samen met een groepje antwoorden te vinden op één centrale vraag of probleemstelling. Dit is dan echt een open vraag waarbij ze meerdere bronnen onderzoeken. Leerkrachten krijgen daarbij diverse manieren van samenwerkend leren aangereikt. Het wordt natuurlijk pas echt spannend als er met kinderen van een andere school (of wie weet met kinderen uit een ander land) samengewerkt gaat worden. Actief leren Actief leren gaat uit van de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen. Door een actief aanbod van leeractiviteiten binnen een bepaald thema, zijn kinderen beter in staat te begrijpen en te onthouden wat ze leren. Kenmerkend is de positieve interactie tussen leerkracht en leerling en tussen de leerlingen onderling. Gebruik van ICT Samsam zet ICT in als middel. Bij de ReportersClub ontwikkelen kinderen hun eigen reportages met behulp van de speciale Reporters app. Daarmee plaatsen ze foto s en filmpjes binnen hun eigen missie. Andere opdrachten stimuleren leerlingen om websites te onderzoeken die gerelateerd zijn aan het Samsam-thema. Ook de lesbrief sluit hierbij aan. Kritisch denken Kritisch leren denken kan je op verschillende manieren ontwikkelen. Wat vooral van belang is, is dat kinderen echte casussen krijgen waarvoor geen goed/fout geldt. Voor opdrachten wordt bijvoorbeeld gewerkt met dilemma s.

9 Samsam wil kinderen wereldwijs maken. Om dit waar te maken biedt Samsam kinderen, leerkrachten en ouders de volgende instrumenten: Een tijdschrift (5 maal per jaar). Een lesbrief voor leerkrachten bij elk nummer, inclusief Nieuwsbegrip (begrijpend lezen). Een digitale nieuwsbrief (5 maal per jaar). Een interactieve website met foto s, filmpjes, verhalen en informatie (samsam.net). De Reportersclub waarin leerlingen zelf op onderzoek gaan (reportersclub.samsam.net/). 9/9