WERKLOOSHEID IN HELMOND

Transcriptie

1 WERKLOOSHEID IN HELMOND 2010

2 Gemeente Helmond WERKLOOSHEID IN HELMOND 2010 Onderzoek en Statistiek

3 COLOFON Titel: Werkloosheid in Helmond 2010 Opdrachtgever: Gemeente Helmond Opdrachtnemer: Afdeling Onderzoek en Statistiek Gemeente Helmond Harm Wijnja & Marian Huys Datum: september 2010

4 LIJST MET DEFINITIES Feitelijke beroepsbevolking Tot de feitelijke beroepsbevolking worden personen in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar gerekend die: tenminste 12 uur per week werken, of die werk hebben aanvaard waardoor ze tenminste 12 uur per week gaan werken, of die verklaren tenminste 12 uur per week te willen werken, daarvoor beschikbaar zijn en activiteiten ontplooien om werk voor tenminste 12 uur per week te vinden (het is daarbij niet relevant of men al dan niet bij het WERKbedrijf staat ingeschreven) Voor Helmond is de totale feitelijke beroepsbevolking bekend. Dit geldt niet voor alle subgroepen die onder de aandacht worden gebracht in deze rapportage (bijvoorbeeld voor de wijken en etnische groepen). In deze gevallen wordt er een vergelijking gemaakt met de potentiële beroepsbevolking. De potentiële beroepsbevolking (het arbeidspotentieel) bestaat uit alle mensen in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar, ongeacht of ze (willen) werken of niet. Niet-werkende werkzoekende (NWW) NWW-werkloosheidspercentage Potentiële beroepsbevolking Iemand die bij het WERKbedrijf ingeschreven staat als werkzoekende zonder werk of als werkzoekende die minder dan 12 uur per week werkt, en een baan zoekt voor 12 uur of meer per week, met een inschrijfdatum en geen uitschrijfdatum. Het begrip niet-werkende werkzoekende is enigszins verwarrend omdat binnen deze groep ook mensen zitten die niet actief op zoek zijn naar werk omdat zij bijvoorbeeld een re-integratietraject volgen. Men staat ingeschreven in de regio waar men woonachtig is. Het NWW-werkloosheidspercentage wordt uitgerekend door het aantal NWW (in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar) af te zetten tegen het aantal mensen in de feitelijke of potentiële beroepsbevolking. Het meest wenselijke is om het werkloosheidspercentage te bepalen aan de hand van de feitelijke beroepsbevolking. Aangezien deze niet bekend is voor alle subgroepen, zoals voor de verschillende wijken van Helmond, is er in deze rapportage gekozen voor de potentiële beroepsbevolking. Daar waar mogelijk wordt de feitelijke beroepsbevolking gebruikt. Tot de potentiële beroepsbevolking behoren alle mensen in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar.

5 KERNGEGEVENS NWW per Eind 2009 Verschil 2009 t.o.v aantal % aantal % Percentage van potentiële beroepsbevolking Totaal NWW ,9 7,3 Geslacht Vrouwen , ,4 7,0 Mannen , ,5 7,7 Leeftijd < 26 jaar , ,8 4,9 27 t/m 39 jaar ,4 7,7 40 t/m 49 jaar , ,4 7,8 50 t/m 64 jaar ,5 97 8,5 8,3 Etniciteit Autochtoon , ,3 5,8 Westers allochtoon , ,0 9,5 Niet-westers allochtoon , ,4 15,1 onbekend 17 0, Duur niet werkend < 6 maanden , ,8 n.v.t. 6 t/m 11 maanden , ,7 n.v.t. 1 jaar ,6 45 2,1 n.v.t. Beroepsgroep Elementair ,8 96 7,0 n.v.t. Lager , ,2 n.v.t. Middelbaar , ,5 n.v.t. Hoger 349 8, ,9 n.v.t. Wetenschappelijk 64 1, ,5 n.v.t. onbekend 65 1,5 - - n.v.t. Opleidingsniveau Basis ,8 42 4,4 n.v.t. Vmbo , ,7 n.v.t. Mbo/havo/vwo , ,7 n.v.t. Hbo/bachelor 356 8, ,8 n.v.t. Wo/master 96 2, ,2 n.v.t. onbekend 1 0,0 - - n.v.t. Wijk Binnenstad , ,0 11,6 Helmond-Oost , ,3 10,2 Helmond-Noord , ,5 8,5 t Hout 414 9, ,6 5,6 Brouwhuis 414 9, ,1 6,4 Helmond- West 385 8, ,1 11,8 Warande 37 0,8 8 27,6 2,6 Stiphout 93 2, ,3 2,7 Rijpelberg , ,5 7,5 Dierdonk 85 1, ,1 2,4 Brandevoort 183 4, ,0 3,4 Industriegebied-Zuid 19 0, ,0 8,1

6 Samenvatting Aanleiding In deze editie van de rapportage Werkloosheid in Helmond 2010 worden de cijfers van gepresenteerd. De rapportage wordt jaarlijks geschreven om B&W, de gemeenteraad en de afdelingen Economische Zaken en Werk & Inkomen te informeren over de achtergronden van de werkloosheid in Helmond. Wie zijn werkloos, in welke groepen zien we de sterkste stijgingen en welke vacatures zijn er beschikbaar zijn vragen die beantwoord worden. Deze informatie kan onder meer gebruikt worden ten behoeve van de voorjaarsnota, Programmabegroting en het arbeidsmarktbeleid. De Gemeente Helmond kiest er voor om de werkloosheid te definiëren aan de hand van cijfers van het UWV WERKbedrijf (niet-werkende werkzoekenden). Deze groep werklozen sluit het best aan bij de beleidsterreinen van de gemeente en het betreft een registratiebron in plaats van enquêtegegevens. Recessie heeft zijn weerslag op de werkloosheidscijfers van eind 2009 Macro-economische ontwikkelingen hebben hun weerslag op de lokale economie. Zo staat ook de Helmondse economie onder invloed van de situatie in Nederland en daarbuiten. In 2008 is de Nederlandse economie in zwaar weer terecht gekomen en in 2009 kan er gesproken worden over een recessie. De invloed van de recessie is duidelijk merkbaar in de werkloosheidcijfers van eind Het aantal niet-werkende werkzoekenden is namelijk in Helmond ten opzichte van eind 2008 met 843 toegenomen, een stijging van 24%. Het is dan ook niet verassend dat er in 2009 in Helmond meer ww-uitkeringen zijn verschaft. Het aantal niet-werkende werkzoekenden van 15 t/m 64 jaar in Helmond bedraagt op personen. Dit is 11,1% van de feitelijke beroepsbevolking. Vanaf februari 2010 daalt de werkloosheid in Helmond weer, waardoor het werkloosheidspercentage augustus 2010 op 9,7% uitkomt. De arbeidsmarkt lijkt dus voorzichtige tekenen van herstel te laten zien. Zoals hieronder verder wordt toegelicht lijken sommige groepen (mannen, jongeren en hoger opgeleiden) sterker getroffen te worden door de economische crisis dan andere groepen. Werklozen zijn vooral te vinden in de oudere wijken, onder ouderen, mannen en allochtonen Als we kijken naar de groep Helmondse werklozen dan valt op relatief jarigen in de wijken Helmond-West, de Binnenstad en Helmond-Oost relatief vaak werkloos zijn. Daarnaast is het percentage werklozen relatief groot onder de 50-plussers, mannen en niet-westerse allochtonen. Ook bestaat het werkloosheidsbestand voor een groot deel uit laaggeschoolden, mensen in de lagere beroepsgroepen en langdurig werklozen. In vergelijking met Nederland bestaat het Helmondse werklozenbestand uit relatief veel laag opgeleiden, personen in de elementaire beroepsgroepen en langdurig werklozen. In 2009 is de werkloosheid relatief sterk gestegen bij mannen, inwoners jonger dan 40 jaar en middelbaar en hoger opgeleiden Niet alle groepen in de samenleving zijn even hard getroffen door de crisis. Vergeleken met 2007 en 2008 zijn de relatieve stijgingen in werkloosheid het sterkst bij mannen, de jongeren (hoe ouder hoe minder sterk de groep is gegroeid) en de middelbaar en hoger opgeleiden inwoners. De volgende groepen zijn daarentegen nauwelijks gegroeid wat betreft werkloosheid: Helmonders die langer dan een jaar werkloos zijn, ouder zijn dan 50 jaar en/of een basis opleiding hebben genoten. Zoals hierboven is gezegd is de werkloosheid onder jongeren relatief sterk gestegen. Vandaar dat er verder is ingezoomd op deze groep. 5% (oftewel 582 personen) van het totaal aantal jongeren in de leeftijd van 15 t/m 26 jaar in Helmond is eind 2009 werkloos. Ten opzichte van eind 2008 is het aantal jeugdige werklozen met 201 gestegen, een toename van 53%. In vergelijking met het totale werklozenbestand in Helmond bestaat de groep jongere werklozen relatief vaak uit mannen, mensen zoekend in de elementaire en lagere beroepsgroepen en mensen met een lagere opleiding. Binnen de groep jeugdige werklozen zijn het vooral de mannen, westerse allochtonen, jongeren met een hbo opleiding en hogere beroepen waarvan het aantal relatief sterk gestegen is. De procentuele stijging in aantal NWW is in Helmond relatief laag vergeleken met de regio Zuidoost-Brabant en de 4 grootste Brabantse steden Vergeleken met de 4 grootste Brabantse steden en de regio Zuidoost-Brabant is de stijging in aantal werklozen in Helmond in 2009 relatief laag. Het stijgingspercentage ligt nog wel boven het landelijk gemiddelde. Vergeleken met de andere vergelijkingssteden zit Helmond in de middenmoot. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek i

7 Echter, Helmond kent nog wel een hoog werkloosheidspercentage vergeleken met andere steden. Zo kennen de vier grootste Brabantse steden Breda, Eindhoven, s-hertogenbosch en Tilburg allen een lager werkloosheidcijfer dan Helmond. Ook de (voormalige industrie-) steden Roosendaal, Oss, Schiedam, Vlaardingen, Hengelo, Sittard-Geleen en Venlo laten Helmond achter zich. Heerlen, Almelo en Emmen blijken daarentegen een hoger werkloosheidspercentage dan Helmond te hebben. Wat betreft jeugdwerkloosheid is te zien dat Helmond, op Heerlen na, de hoogste werkloosheid kent. De bedrijfstak reparatiebedrijven en handel is het meest getroffen door de economische crisis. Het aantal ingediende vacatures steeg echter wel in de gezonds- en welzijnzorg en de horeca Werkloosheid kan gedefinieerd worden als het verschil tussen de vraag naar arbeid en het aanbod van arbeid. Vandaar dat het naast de werkloosheid ook naar de vraagkant van de arbeidsmarkt is gekeken. Ten opzichte van 2008 is het totaal aantal nieuw ingediende vacatures in 2009 afgenomen voor zowel Helmond als Zuidoost-Brabant. Vergelijkt men de eerste helft van 2009 met de eerste helft van 2010 ziet men weer een toename wat betreft het aantal ingediende vacatures in Helmond en Zuidoost- Brabant in Door te kijken naar de ingediende vacatures per bedrijfstak is er een inschatting te maken welke bedrijfstakken het meest zijn getroffen door de economische crisis. De sector die wat betreft ingediende vacatures in absolute aantallen in 2009 het meeste getroffen is in zowel Helmond als Zuidoost-Brabant is de sector reparatiebedrijven en handel. Het aantal ingediende vacatures in de sectoren horeca en gezondheids- en welzijnszorg is in 2009 ondanks de algehele daling wel gestegen zowel in Helmond als in de regio Zuidoost-Brabant. Het UWV WERKbedrijf classificeert de arbeidsmarkt in Zuidoost-Brabant aan het eind van 2009 als ruim en vergeleken met 2008 als is de arbeidsmarkt ruimer geworden. Dit betekent dat er naar verhouding meer geschikte werkzoekenden zijn die een vacature zouden kunnen opvullen. Helmondse beroepsbevolking groeit en is jonger en minder hoog opgeleid in vergelijking met de Nederlandse beroepsbevolking Eind 2009 werkt of wil ongeveer tweederde van de totale Helmondse bevolking van 15 t/m 64 jaar werken. De groep Helmonders die kan en wil werken is vergeleken met 5 jaar geleden met ongeveer personen gestegen naar ruim Deze groep is in de loop van de tijd ouder geworden, hoger opgeleid. Daarnaast is het aandeel vrouwen in deze groep steeds groter geworden. Alhoewel de Helmondse groep ouder is geworden en hoger is opgeleid is de Helmondse beroepsbevolking in vergelijking met Nederland toch nog steeds jonger en minder hoog opgeleid. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek ii

8 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Doelstelling Onderzoeksvragen Opbouw rapportage Aandachtspunten 2 2 Arbeidsmarkt Aanbodkant arbeidsmarkt Vraagkant arbeidsmarkt 8 3 Werkloosheid Werkloosheid in Helmond NWW naar leeftijd NWW naar geslacht NWW naar etnische herkomst NWW naar opleidingsniveau NWW naar wijk en buurt NWW naar gewenste arbeidstijd NWW naar beroepsgroep NWW naar werkloosheidsduur Langdurige werkloosheid Jeugdwerkloosheid Werkloosheid naar wijk 24 4 Werkloosheid in Helmond en andere grote steden Werkloosheid Ontwikkeling 26 5 Bijlagen 28 Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek iii

9 Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek iv

10 1 Inleiding 1.1 Aanleiding In 2006 is de Gemeente Helmond begonnen met publiceren van gedetailleerde gegevens over de werkloosheid. De gegevens worden verkregen via het UWV WERKbedrijf. In deze rapportage wordt de werkloosheid in Helmond en de ontwikkelingen daarin onder de loep genomen. Hierbij wordt ingezoomd op karakteristieken van de groep werklozen en op de wijze waarop deze groep zich door de tijd heen ontwikkelt. Rondom werkloosheid bestaan verschillende definities die ook duidelijk andere werkloosheidspercentages kunnen geven. In Helmond is ervoor gekozen om de werkloosheid die gedefinieerd is aan de hand van de niet-werkende werkzoekenden (NWW) die geregistreerd staan bij het UWV WERKbedrijf als maat te gebruiken. Deze cijfers worden zowel als kengetal als stuurcijfer gebruikt. De redenen voor de keuze van deze definitie zijn tweeledig. Allereerst, de groep nietwerkende werkzoekenden van het UWV WERKbedrijf sluit beter aan bij de beleidsterreinen van de gemeente dan de doelgroep werkzoekenden van het CBS. De tweede reden is meer van onderzoeksmatige aard. De UWV WERKbedrijf-cijfers zijn gebaseerd op een registratiebron waardoor de cijfers betrouwbaarder zijn. De cijfers van het CBS komen namelijk voort uit een steekproef. De registratie van het UWV WERKbedrijf maakt het daarnaast ook mogelijk om betrouwbare uitspraken te doen over subgroepen binnen de totale groep niet-werkende werkzoekenden. In de bijlage wordt verder uitgelegd wat de belangrijkste verschillen tussen de twee definities zijn en waar deze verschillen op gebaseerd zijn. Het werkloosheidspercentage is de verhouding tussen het aantal NWW en de omvang van de feitelijke beroepsbevolking. De feitelijke beroepsbevolking is echter niet voor alle subgroepen beschikbaar (onder meer voor wijk en etniciteit). Omdat we toch graag willen weten hoe groot de werkloosheid binnen een bepaalde subgroep is, wordt voor alle subgroepen de potentiële beroepsbevolking gebruikt. Dit betreffen alle 15 t/m 64 jarigen binnen de doelgroep; daarbij wordt dus niet gekeken of mensen (willen) werken of niet. Alleen voor Helmond totaal en in de vergelijking met andere steden wordt het werkloosheidspercentage gepresenteerd op basis van de feitelijke beroepsbevolking. 1.2 Doelstelling De rapportage is geschreven om B&W, de gemeenteraad en de afdelingen Economische Zaken en Werk en Inkomen van informatie over de (ontwikkeling van de) werkloosheid in Helmond te voorzien. Deze informatie kan onder meer gebruikt worden ten behoeve van: de voorjaarsnota en Programmabegroting het arbeidsmarktbeleid de beleidsontwikkeling re-integratie werkloze werknemers de risico-inventarisatie inzake werkloosheid/werkgelegenheid 1.3 Onderzoeksvragen Om inzicht te krijgen in de (ontwikkelingen in de) groep niet-werkende werkzoekenden in de gemeente Helmond, wordt in deze rapportage antwoord gegeven op de volgende onderzoeksvragen: 1. Hoe groot is de Helmondse beroepsbevolking en wat zijn de karakteristieken van deze groep? 2. Hoe en in welke mate verschilt de Helmondse beroepsbevolking met de landelijke beroepsbevolking? 3. Hoe heeft de vraagkant van de arbeidmarkt zich ontwikkelt? 4. Wat zijn de demografische en sociaaleconomische karakteristieken van de groep NWW in de gemeente Helmond? 5. Hoe ontwikkelt de groep NWW zich in Helmond? 6. Hoe en in welke mate verschilt de groep Helmondse NWW van de landelijke groep? Aan de hand van de bevindingen zal mede door de betreffende beleidsafdeling gekeken moeten worden of het lokaal gevoerde beleid op het gebied van werkloosheid, werkgelegenheid en reintegratie nog aansluit bij de ontwikkelingen. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 1

11 1.4 Opbouw rapportage In hoofdstuk 2 wordt een beeld gegeven van de Helmondse beroepsbevolking. Hierbij wordt gekeken naar de samenstelling en de ontwikkeling. Naast de aanbodkant van de arbeidsmarkt wordt, door te kijken naar vacatures en arbeidsmarktkrapte, ook aandacht geschonken aan de vraagkant. In hoofdstuk 3 wordt de groep niet-werkende werkzoekenden in Helmond beschreven. Hier wordt onder meer ingegaan op de samenstelling van de groep naar leeftijd, geslacht, etniciteit en wijk. Tegelijkertijd wordt gekeken hoe de groep werklozen in Helmond zich verhoudt tot de totale groep werklozen in Nederland. Als laatste wordt er ingegaan op de werkloosheidsontwikkeling en kijken we of en hoe de groep werklozen wat betreft samenstelling is veranderd over de tijd. Hoofdstuk 4 beschrijft de vergelijking van de werkloosheid in Helmond met die van een aantal (vergelijkbare) grote steden in Brabant en Nederland. Tot slot zijn er in de bijlagen een aantal gedetailleerde tabellen over de werkloosheid opgenomen. 1.5 Aandachtspunten - Voor alle onderzoeksjaren geldt dat de peildatum 31 december is. Dit betekent dat als er gesproken wordt over wordt bedoeld. - Industriegebied Zuid heeft een beperkt aantal inwoners (236 personen tussen de 15 en 64 jaar) en wordt daarmee niet gerekend tot de zogenaamde woonwijken. Hoewel opgenomen in de tabellen worden er over deze wijk geen uitspraken gedaan. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 2

12 SCHEMA ARBEIDSMARKTPARTICIPATIE Bevolking Helmond jarigen plussers jarigen (Potentiële beroepsbevolking) Nietberoepsbevolking* (Feitelijke) Beroepsbevolking* Totaal niet-werkenden/nietwerkzoekenden* NWW Werkenden* * Deze gegevens berusten niet op een feitelijke registratie (zoals het geval is bij bevolkingsaantallen en het aantal niet-werkende werkzoekenden) maar op een schatting op basis van enquêtegegevens, waardoor we afronden op 100. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 3

13

14 2 Arbeidsmarkt Voordat er wordt ingegaan op werkloosheid worden er in dit hoofdstuk kort een aantal andere aspecten van de aanbod- en vraagzijde van de arbeidsmarkt aangestipt. Het gaat daarbij om de omvang en samenstelling van de beroepsbevolking, scholing, sociale zekerheidsuitkeringen en de vacaturemarkt. 2.1 Aanbodkant arbeidsmarkt Beroepsbevolking Op 1 januari 2010 telt Helmond inwoners. Hiervan behoort 67% ( personen) tot de potentiële beroepsbevolking en is dus tussen de 15 en 64 jaar oud. Echter, van deze groep kan en wil niet iedereen werken. In Helmond heeft ongeveer tweederde van het arbeidspotentieel de intentie om te werken of werkt al en valt daarmee onder de noemer feitelijke beroepsbevolking. Ten opzichte van 5 jaar geleden is de feitelijke beroepsbevolking met ongeveer personen toegenomen van circa naar ruim Dit is vooral toe te schrijven aan de toename van het aantal inwoners in de leeftijd van 15 t/m 64 jaar; de potentiële beroepsbevolking. Leeftijd De Helmondse feitelijke beroepsbevolking is in vergelijking met de totale Nederlandse beroepsbevolking iets jonger. Het verschil wordt voornamelijk gemaakt doordat de beroepsbevolking van Helmond een lager aandeel personen van 45 jaar en ouder omvat en een hoger aandeel 35 t/m 44 jarigen. De Helmondse beroepsbevolking is langzaam aan het verouderen. Het aandeel van de groep 45 jaar en ouder is, vergeleken met 5 jaar geleden, gestegen met 5% (naar 35%). Daarnaast is het aantal 15 tot en met 34 jarigen afgenomen (met personen) in de beroepsbevolking waardoor het aandeel van deze groep is afgenomen van 43% naar 34%. Dit laatste komt onder andere doordat ook het aandeel jongeren in de potentiële beroepsbevolking van Helmond afneemt. Een andere reden is dat jongeren, zeker in een economisch mindere periode, vaker en ook langer studeren. Met als gevolg dat jongeren op een steeds latere leeftijd tot de beroepsbevolking gaan behoren. Deze ontwikkeling is ook op landelijk niveau te zien. 2002/2004 9% 13% 2007/ % 11% 23% 21% 30% 25% 15 t/m 24 jaar 25 t/m 34 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 t/m 64 jaar 27% 30% Figuur 1 Helmondse beroepsbevolking naar leeftijd in 2002/2004 en 2007/2009 (Bron: CBS) Opleiding Het opleidingsniveau van de Helmondse beroepsbevolking is de laatste jaren toegenomen. Anno 2009 heeft 1 op de 4 personen die behoren tot de beroepsbevolking een hoog opleidingsniveau, 5 jaar geleden was dat nog 1 op 5. Ondanks deze ontwikkeling is het aandeel hoger opgeleiden op landelijk niveau (bijna 1 op 3 personen) nog wel hoger dan in Helmond. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 5

15 2002/ / % 33% 25% 29% Laag Middelbaar Hoog 47% 45% Figuur 2 Beroepsbevolking naar opleidingsniveau 2002/2004 en 2007/2009 (Bron: CBS) Geslacht Het grootste deel (57%) van de Helmondse beroepsbevolking bestaat uit mannen. Dit is vergelijkbaar met het aandeel dat mannen hebben in de totale Nederlandse beroepsbevolking. Het aandeel van vrouwen neemt, net zoals in Nederland, de laatste 5 jaar wel gaandeweg toe. Dit is te verklaren door de toegenomen arbeidsparticipatie van vrouwen. De overheid heeft deze groei ook gestimuleerd door in 2001 de belastingvrije voet in een heffingskorting om te zetten, de subsidies voor formele kinderopvang te intensiveren en combinatiekortingen voor vrouwen die arbeid en zorg combineren te realiseren. 2002/ / % 39% Mannen Vrouwen 61% 57% Figuur 3 Helmondse beroepsbevolking naar geslacht 2002/2004 en 2007/2009 (Bron: CBS) Scholing Het hebben van een startkwalificatie verhoogt de kans op het vinden en houden van een baan. Vanuit deze overweging is er veel aandacht voor de scholing van de jeugd. Iemand beschikt over een startkwalificatie als hij/zij minimaal HAVO, VWO of MBO niveau 2 succesvol heeft afgerond. Zoals verwacht neemt het aandeel jongeren met een startkwalificatie toe met de leeftijd. Van de 18- jarigen heeft 29% een startkwalificatie tegenover 56% bij de 23-jarigen. Deze percentages zijn overigens berekend op basis van de groep jongeren waarvan het bekend is of ze wel of geen startkwalificatie hebben (de groep onbekend is buiten beschouwing gelaten). Van het totaal aantal jongeren (18 tot en met 23 jaar) heeft ongeveer 55% (nog) geen startkwalificatie. Van diegenen die een dergelijke kwalificatie niet heeft, volgt meer dan de helft (53%) een opleiding om dit alsnog te bewerkstelligen. Ongeveer een kwart van de jongeren heeft dus geen startkwalificatie en zit tevens niet op school. 1 op de 3 23-jarigen heeft geen startkwalificatie en volgt geen opleiding die hiertoe leidt. Vergeleken met andere jaren is dit aandeel groter dan in 2008 (30%) en vergelijkbaar met Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 6

16 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 23 jaar 22 jaar 21 jaar 20 jaar 19 jaar 18 jaar w el startkw alificatie geen startkw, w el op school geen startkw, niet op school Figuur 4 Startkwalificatie naar leeftijd (oktober 2009) (Bron: LLA) Uitkeringen Eind 2009 zijn er in Helmond bijna lopende uitkeringen. In iets minder dan de helft van de gevallen gaat het om een WW- of WWB uitkering. In de overige gevallen gaat het om een uitkering met betrekking tot arbeidsongeschiktheid (WIA, Wajong, WAZ en WAO). Tabel 1 Lopende uitkeringen eind 2009, (Bron: Altas SV 09 en CBS (*voorlopig cijfer)) WIA Wajong WAZ WAO WW WWB Helmond Nederland * Het aandeel uitkeringen van de potentiële beroepsbevolking is na jaren van daling weer toegenomen in zowel Helmond als Nederland. Deze stijging komt doordat er door de economische crisis meer WW- en bijstandsuitkeringen zijn verschaft. Overigens ligt het aandeel uitkeringen van de potentiële beroepsbevolking in Helmond (17%) in %-punt hoger dan het landelijke aandeel uitkeringen (13%). Dit verschil is vergeleken met voorgaande jaren groter geworden. In 2007 en 2008 had Helmond ook een groter aandeel dan Nederland, toen was het verschil nog 2,5%. 12% 10% 8% arbeidsongeschiktheid (NL) arbeidsongeschiktheid (H) WW, WWB (NL) WW, WWB (H) 6% 4% 2% 0% eind 2003 eind 2004 eind 2005 eind 2006 eind 2007 eind 2008 eind 2009 Figuur 5 Ontwikkeling uitkeringsdichtheid (Bron: UWV Atlas Sociale Verzekeringen/CBS/Afdeling Werk en Inkomen, Gemeente Helmond) De Atlant Groep De Atlant Groep biedt hulp aan mensen die op (grote) afstand van de arbeidsmarkt staan. Het gaat hier enerzijds om mensen die vanwege een arbeidshandicap een beroep doen op de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en anderzijds om mensen die een re-integratietraject volgen (mensen vanuit Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 7

17 de bijstand, de WW en Wia). Het streven is om mensen te trainen en uiteindelijk te plaatsen op de reguliere arbeidsmarkt. Als dit niet mogelijk is, biedt de Atlant Groep werk of werkervaringsplaatsen. De wachtlijst kandidaten worden ingedeeld in drie categorieën, namelijk wachtlijstkandidaten met een indicatie Begeleid Werken 1, jonger dan 27 jaar en overig. Het aantal beschikbare plaatsen in het kader van de Wsw binnen de Atlant Groep is (om financiële redenen) beperkt. Mensen die een indicatie krijgen worden daarom eerst op de wachtlijst geplaatst. Aan het eind van 2008 staan er op de wachtlijst 93 personen jonger dan 27 jaar, 184 personen hebben een indicatie en 124 mensen vallen in de categorie overigen. In totaal gaat het om 355 unieke geïndiceerden; mensen kunnen namelijk in meerdere categorieën voorkomen. Merk op dat naast de mensen op de wachtlijst ook veel mensen via de Atlant Groep aan de slag zijn. Deze laatste groep wordt echter niet meegenomen in deze rapportage aangezien het hier puur gaat over mensen die als werkloos getypeerd worden. Tabel 2 Wachtlijst werkgebied Atlant Groep per Begeleid Werken Jonger dan 27 jaar Overigen Totaal Asten Deurne Gemert-Bakel Helmond Laarbeek Someren Totaal Noot: Geïndiceerden kunnen in meerdere categorieën behoren. Hierdoor is de optelling van verschillende categorieën niet altijd gelijk aan het totaal 2.2 Vraagkant arbeidsmarkt Vacatures In december 2009 staan er bij het WERKbedrijf 490 vacatures in Helmond open en zijn er in die maand 162 nieuwe vacatures ingediend. Over heel 2009 zijn er in totaal vacatures in Helmond ingediend. Dit is minder dan in 2008 toen het aantal ingediende vacatures was, een daling van 2,4%. Er zijn in totaal in vacatures ingediend in Zuidoost-Brabant. In 2008 was het aantal totaal ingediende vacatures groter dan in 2009; toen waren er in totaal vacatures ingediend. Het aantal ingediende vacatures is in de regio relatief wat meer gedaald dan in Helmond. In Zuidoost- Brabant is de daling namelijk 14,2% openstaand ingediend 0 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul Figuur 6 Ontwikkeling ingediende en openstaande vacatures in Helmond (Bron: UWV WERKbedrijf) De eerste twee kwartalen van 2010 geven zowel in Helmond als de regio Zuidoost-Brabant aan dat het waarschijnlijk is dat er dit jaar waarschijnlijk meer vacatures worden ingediend dan in In de eerste twee kwartalen van 2010 zijn er in Helmond al meer dan vacatures ingediend. Dat zijn er 1 Mensen met een indicatie Begeleid Werken zijn niet in dienst bij de Atlant Groep maar bij een ander bedrijf. Zij krijgen wel ondersteuning van een begeleider van de Atlant Groep. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 8

18 ongeveer 400 meer dan in dezelfde periode in In Zuidoost-Brabant zijn er in de eerste helft van 2010 meer dan vacatures ingediend terwijl dat er een jaar eerder waren. De groei qua ingediende vacatures is voor zowel Helmond als Zuidoost-Brabant al in het tweede helft van 2009 ingezet, alleen in Zuidoost-Brabant een kwartaal later dan in Helmond. Het aantal ingediende vacatures in Helmond groeit namelijk nu al een jaar op rij terwijl het aantal ingediende vacatures in de regio voor het 3 kwartaal achter elkaar groeit. 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% Helmond Zuidoost-Brabant 1ste kwartaal 2de kwartaal 3de kwartaal 4de kwartaal 1ste kwartaal 2de kwartaal Figuur 7 Ontwikkeling ingediende vacatures in Helmond en Zuidoost-Brabant (Bron: UWV WERKbedrijf) Vanaf eind september 2009 is het aantal openstaande vacatures voor het derde kwartaal op rij gestegen in zowel de regio als Helmond. In Helmond is de groei van openstaande vacatures vergeleken met Zuidoost-Brabant vanaf eind maart 2009 een jaar lang relatief sterker geweest. In het tweede kwartaal van 2010 zien we echter dat de groei in Zuidoost-Brabant (17%) de groei in Helmond (1%) overstijgt. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% Helmond Zuidoost-Brabant 1ste kwartaal 2de kwartaal 3de kwartaal 4de kwartaal 1ste kwartaal 2de kwartaal Figuur 8 Ontwikkeling openstaande vacatures in Helmond en Zuidoost-Brabant (Bron: UWV WERKbedrijf) Ingediende vacatures naar bedrijfstak Bijna de helft van alle ingediende vacatures in Helmond in 2009 behoorden tot de zakelijke dienstverlening. Doordat het merendeel hiervan voor rekening van de uitzendbureaus en uitleenbedrijven komt, is het moeilijk te achterhalen vanuit welke sector de vacature daadwerkelijk afkomstig is. Naast de zakelijke dienstverleningen zijn er in 2009 in Helmond veel vacatures in de sectoren industrie, gezondheids- en welzijnszorg en reparatie bedrijven handel. Dit beeld is vergelijkbaar met het regionale beeld. Het aantal ingediende vacatures is in Helmond ten opzichte van 2008 vooral toegenomen, naast de zakelijke dienstverlening, in de gezondheids- en welzijnzorg en in de Horeca. Het aantal vacatures is Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 9

19 daarentegen met name afgenomen in de bedrijfstakken reparatie bedrijven en handel, bouwnijverheid, landbouw, jacht en bosbouw, financiële instellingen en milieu en overige dienstverlening. In Zuidoost-Brabant zijn er alleen in de bedrijfstakken gezondheid- en welzijnzorg en in de horeca meer vacatures ingediend dan een jaar eerder. De sectoren die het meest zijn getroffen in de regio zijn onderwijs en vervoer, opslag en communicatie. Deze sectoren hebben de ingediende vacatures in de regio (bijna) zien halveren. Andere bedrijfstakken in de regio die qua ingediende vacatures zijn gedaald zijn openbaar bestuur en reparatie bedrijven en handel. De volgende bedrijfstakken doen het in Helmond vergeleken met de regio Zuidoost-Brabant relatief beter: vervoer, opslag en communicatie, industrie, horeca, zakelijke en overige dienstverlening, onderwijs en openbaar bestuur. De volgende bedrijfstakken doen het naar verhouding in Helmond minder goed: landbouw, jacht en bosbouw, bouwnijverheid, financiële instellingen en milieu en overige dienstverlening. Tabel 3 Ingediende vacatures naar bedrijfstak 2008 en 2009 (Bron: UWV WERKbedrijf) Helmond Zuidoost-Brabant Bedrijfstak: Verschil % Verschil % Landbouw, jacht en bosbouw % % Visserij Winning delfstoffen Industrie % % Gas, water, electra Bouwnijverheid % % Reparatie bedrijven en handel % % Horeca % % Vervoer, opslag en communicatie % % Financiële instellingen % % Zakelijke en overige dienstverlening % % Openbaar bestuur % Onderwijs % % Gezondheids- en welzijnszorg % % Mileu en overige dienstverlening % % Totaal % % Arbeidsmarktkrapte De verhouding tussen het aantal openstaande vacatures en het aantal direct inzetbare werkzoekenden geeft aan hoe ruim of hoe krap de arbeidsmarkt op een bepaald moment is 2. Het WERKbedrijf gebruikt hier de term krapte-indicator voor. Een ruime arbeidsmarkt betekent dat er relatief veel geschikte werklozen zijn die de openstaande vacature zouden kunnen invullen. Een krappe arbeidsmarkt geeft juist aan dat er weinig geschikte werklozen beschikbaar zijn om een vacature in te vullen. De totale arbeidsmarkt in Zuidoost-Brabant is aan het eind van 2009 ruim te noemen. Er zijn hier dus naar verhouding veel geschikte werkzoekenden die een vacature zouden kunnen opvullen. Ten opzichte van 2008 is de verhouding tussen het aantal openstaande vacatures en het aantal direct beschikbare werkzoekenden (korter dan 6 maanden ingeschreven) in Zuidoost-Brabant behoorlijk veranderd van (zeer) krap naar ruim. In Nederland is er qua arbeidskrapte niets gewijzigd ten opzichte van 2008; deze blijft gemiddeld/ruim. Tabel 4 Arbeidsmarktkrapte (Bron: UWV WERKbedrijf) Zuidoost-Brabant Nederland dec-08 dec-09 dec-08 dec-09 Elementaire beroepen krap ruim ruim ruim Lagere beroepen krap ruim ruim ruim Middelbare beroepen zeer krap ruim gemiddeld gemiddeld Totaal krap ruim gemiddeld gemiddeld 2 De krapte-indicator beperkt zich tot beroepen tot en met mbo-niveau. Dit omdat vacatures voor hoger opgeleiden bij het UWV WERKbedrijf ondervertegenwoordigd zijn. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 10

20 3 Werkloosheid In dit hoofdstuk wordt een beeld geschetst van de groep werklozen (lees: niet-werkende werkzoekenden) in Helmond op 31 december Daarbij wordt ingegaan op de volgende kenmerken: woonlocatie binnen de gemeente, leeftijd, geslacht, etnische herkomst, opleidingsniveau, gewenste arbeidstijd, beroepsgroep en werkloosheidsduur. De groep langdurig en jeugdige werklozen worden in dit hoofdstuk extra uitgelicht. Net als de werkloosheid binnen de wijken. Vervolgens wordt er, waar mogelijk, een vergelijking gemaakt met het totale Nederlandse werklozenbestand en wordt er zodoende duidelijk op welke punten de Helmondse werkloze verschilt van de Nederlandse werkloze. Ten slotte kijken we ook hoe de werkloosheid zich per kenmerk heeft ontwikkeld. 3.1 Werkloosheid in Helmond Helmond telt eind december niet-werkende werkzoekenden, dit is 11,1% van de feitelijke beroepsbevolking NWW w erkloosheid 16% 14% 12% % % % % % 0 0% dec-00 dec-01 dec-02 dec-03 dec-04 dec-05 dec-06 dec-07 dec-08 dec-09 jan-10 feb-10 mrt-10 apr-10 mei-10 jun-10 jul-10 aug-10 Figuur 9 Ontwikkeling werkloosheid (% NWW in de feitelijke beroepsbevolking) Na jaren van daling in zowel het absolute aantal als het aandeel niet-werkende werkzoekenden van de feitelijke beroepsbevolking in Helmond, is er nu weer een stijging te detecteren. Het aantal NWW is ten opzichte van eind 2008 met 843 personen gestegen; een stijging van 23,9%. Het aandeel en aantal NWW in Helmond is eind 2009 weer op ongeveer hetzelfde niveau als eind De stijging in werkloosheid is niet alleen in Helmond zichtbaar maar ook in de regio en in Nederland als geheel. In Nederland is het aandeel niet-werkende werkzoekenden van de feitelijke beroepsbevolking eind ,8%, terwijl dit in 2008 nog 5,5% was. Een verklaring hiervoor is het feit dat eind 2008 de Nederlandse economie in zwaar weer terecht is gekomen en er in 2009 zelfs gesproken kan worden van een recessie. De economische verslechtering heeft net zoals op landelijk niveau en op regio niveau in Helmond als gevolg gehad dat het aantal werklozen in de loop van het jaar 2009 is toegenomen. Met uitzondering van de maanden maart en april steeg de werkloosheid in Helmond het hele jaar door. Vergelijkt men de procentuele groei per maand in 2009 wat betreft NWW in Helmond met die van de regio Zuidoost-Brabant is te zien dat het Helmond in 9 van de 12 maanden positiever scoort. De uitzonderingen zijn de maanden augustus tot en met oktober. Vergeleken met Nederland is de stijging van NWW voor Helmond tot en met april minder sterk dan op landelijk niveau en vanaf mei tot en met december 2009 sterker, met als uitzondering de maand oktober. Het begin van 2010 is in zowel Nederland, de regio als Helmond vrij positief, aangezien het aantal NWW is bijna elke maand is gedaald. In augustus 2010 zijn er in Helmond nog NWW wat 9,7% is van de feitelijke beroepsbevolking. De arbeidsmarkt lijkt dus voorzichtige tekenen van herstel te laten zien. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 11

21 10% 8% Helmond Zuidoost-Brabant Nederland 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug Figuur 10 Procentuele groei/afname werkloosheid in 2009 tot en met augustus NWW naar leeftijd In Helmond is het aandeel 50-plussers van alle NWW, met bijna 1 op de 3 het grootst. Iets kleiner zijn de aandelen van de groepen 27 tot en met 39 jaar en 40 tot en met 49 jaar met respectievelijk 29% en 26%. Dit beeld komt overeen met het beeld wat we op landelijk niveau zien. Helmond heeft in alle leeftijdsgroepen een hoger percentage werklozen van de potentiële beroepsbevolking dan in Nederland. Het grootste verschil in werkloosheid is te zien onder de groep 50 plussers en de 23 tot en met 26-jarigen. 8,3% van alle Helmonders van 50 tot 65 jaar is werkzoekend tegenover 5,1% in Nederland. Bij de groep 23 tot en met 26 jaar is het verschil ongeveer even groot: 7,4% van alle inwoners van Helmond die valt in deze leeftijdscategorie is werkloos, tegenover 4,3% in Nederland. Per 1 oktober 2009 is de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) in werking getreden. Doelstelling van deze wet is om jongeren te laten werken of leren, of een combinatie van beide. De WIJ richt zich op jongeren van 18 tot 27 jaar. De groep jeugdige niet-werkende werkzoekenden vormt een klein aandeel in het totale werklozenbestand. Wat betreft het percentage van de potentiële beroepsbevolking tot 27 jaar is er een tweedeling te zien. Enerzijds is het aandeel NWW van de totale groep 15 tot 23 jaar relatief laag. Anderzijds is in Helmond het aandeel van NWW in de totale groep van 23 tot 27 jaar net iets hoger dan het Helmonds gemiddelde. Dat het aandeel NWW laag is onder de groep tot 23 jaar komt aan de ene kant doordat het voor sommigen in deze groep geen zin heeft om zich in te schrijven bij het UWV WERKbedrijf. Zij komen immers niet allemaal in aanmerking voor een uitkering: ze zijn te jong om een (WIJ-)uitkering aan te vragen of hebben nog onvoldoende WW-rechten opgebouwd (bron: UWV WERKbedrijf). Een andere reden is dat jongeren tot 23 jaar nog relatief vaak een opleiding volgen. Zij zijn dus niet op zoek naar werk, met uitzondering van de meer tijdelijke baantjes. Tabel 5 NWW naar leeftijd, Helmond Nederland aantal % percentage van pot. beroepsbevolking % percentage van pot. beroepsbevolking < 23 jaar 284 6,5 3,7 5,4 1,7 23 t/m 26 jaar 298 6,8 7,4 6,7 4,3 27 t/m 39 jaar ,2 7,7 27,9 5,1 40 t/m 49 jaar ,0 7,8 26,8 5,3 50 t/m 64 jaar ,5 8,3 33,3 5,1 Totaal , , Ontwikkeling Ten opzichte van eind 2008 is het aantal werklozen in alle leeftijdsgroepen toegenomen. Het sterkst is deze stijging geweest onder de werkzoekenden tot 23 jaar; een stijging van bijna 60% (+104 Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 12

22 personen). Daarnaast is ook de groep 23 tot 27 jarigen, met 48%, bovengemiddeld gestegen. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat deze groepen het meest gevoelig zijn voor de conjuncturele neergang. Jongeren zijn waarschijnlijk dus het meest gevoelig geweest voor de verslechterde economische omstandigheden. De groep van 27 jaar tot en met 39 jaar is in absolute aantallen, met 319 personen, het sterkst gestegen. Deze groep is niet alleen in absolute aantallen sterk gestegen maar heeft ook een stijgingpercentage dat hoger is dan het Helmondse gemiddelde (zie ook tabel D in de bijlagen). 70% 60% Gemiddelde % 40% 30% 20% 10% 0% < 23 jaar 23 t/m t/m t/m 49 jaar 50 t/m 64 jaar Figuur 11 Procentuele groei/afname naar leeftijd Bekijken we de ontwikkeling van het aandeel NWW naar leeftijd vanaf eind 2007 dan valt het volgende op; vanaf eind 2007 is het werklozenbestand iets jonger aan het te worden: Namelijk, te zien is dat de aandelen van de groepen < 23 jaar, 23 tot 27 jaar en 27 tot 40 jaar zijn gestegen vergeleken met 2007 en dat het aandeel werkzoekenden van 50 jaar en ouder in Helmond is gedaald. De groep tot 40 jaar lijkt dus het meest hard te zijn getroffen door de economische crisis. Zie ook tabel E in de bijlage % 5% % 7% 38% 26% 32% 29% < 23 jaar 23 t/m t/m t/m 49 jaar 50 t/m 64 jaar 26% 26% Figuur 12 Aandeel NWW naar leeftijd in 2007 en NWW naar geslacht Het Helmondse werklozenbestand bestaat in 2009 voor 53% uit mannen wat vergelijkbaar is met het landelijke beeld. De werkloosheid onder zowel mannen als vrouwen is in Helmond wel hoger dan landelijk het geval is. Wel zien we dat zowel in Helmond als Nederland het percentage werklozen van de potentiële beroepsbevolking groter is bij mannen dan bij vrouwen. Als we rekening houden met leeftijd merken we op dat het aandeel werkzoekenden met name hoog is onder mannen van 50 jaar en ouder. Zie tabel F in de bijlagen. Tabel 6 NWW naar geslacht Helmond Nederland aantal % percentage van pot. beroepsbevolking % percentage van pot. beroepsbevolking Vrouw ,8 7,0 47,6 4,4 Man ,2 7,7 52,4 4,7 Totaal , ,6 Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 13

23 3.3.1 Ontwikkeling Vergeleken met het vorig jaar is zowel het aantal mannelijke als vrouwelijke niet werkende werkzoekenden toegenomen. Voor mannen is deze stijging in zowel absolute aantallen als percentage het grootst: 38% bij de mannen tegenover 11% bij de vrouwen. Een mogelijke verklaring voor de relatief lage groei NWW bij vrouwen is dat in de sectoren waar traditioneel meer vrouwen werken, zoals in de zorg, in 2009 nog werk te vinden is (zie ook tabel 3 en tabel G in de bijlagen) en de economische crisis niet of minder hard heeft toegeslagen. In de sectoren waar mannen werken, zoals in de bouwnijverheidsector, is de werkgelegenheid juist gedaald. Het aandeel NWW naar geslacht in Helmond schommelt over de jaren heen voor zowel vrouwen als mannen zo rond de 50%. Als gevolg van de relatief grote stijging van werkloosheid onder mannen vanaf 2007 is het aandeel NWW mannen voor het eerst sinds 2005 weer groter dan het aandeel NWW vrouwen; zie tabel H in de bijlage. 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Figuur 13 Man Ontwikkeling werkloosheid naar geslacht Gemiddelde Vrouw 3.4 NWW naar etnische herkomst Van de populatie niet-werkende werkzoekenden in Helmond is de groep autochtonen qua absoluut aantal het grootst. Echter, ten opzichte van de totale populatie is het aandeel werkzoekenden het grootst onder de niet-westerse allochtonen: 15,1% van alle niet-westers allochtonen van 15 tot 65 jaar oud is eind 2009 werkzoekend. Onder autochtonen is het percentage werkzoekenden het grootst voor de leeftijdscategorie 50 t/m 64 jaar: 7% van de autochtonen tussen de 50 en 64 jaar, staat ingeschreven bij het UWV WERKbedrijf. Bij de groep westerse allochtonen is dit het geval voor de 23 tot met 26 jarigen; bijna 1 op de 8 is werkloos. Bij de niet-westerse allochtonen zijn er relatief veel werkzoekenden in de leeftijdsgroepen van 40 tot en met 49 en 50 jaar en ouder: bijna 20% van de niet-westerse allochtonen ouder dan 39 jaar, is werkloos; zie tabel K in de bijlagen. Tabel 7 NWW naar etnische herkomst, aantal % Percentage van pot. beroepsbevolking Autochtoon ,4 5,8 Westers allochtoon ,4 9,5 Niet-Westers allochtoon ,8 15,1 Onbekend 17 0,4 Totaal ,3 Noot: voor Nederland zijn geen gedetailleerde gegevens m.b.t. etniciteit beschikbaar Ontwikkeling Ten opzichte van eind 2008 is het aantal NWW bij zowel de autochtonen als allochtonen toegenomen. De westers allochtonen kennen met 38% percentueel de sterkste toename. In absolute termen is het aantal werkzoekende autochtonen, met 524 personen, het sterkst gestegen. (Zie tabel J in de bijlagen) Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 14

24 De procentuele verdeling van NWW over de drie groepen is al enkele jaren stabiel. Namelijk, iets meer dan 60% van de NWW is autochtoon, ongeveer 1 op de 8 is westers allochtoon en bijna een kwart is niet-westers allochtoon; zie ook tabel J in de bijlage. Ook de potentiële beroepsbevolking in Helmond is al een paar jaar stabiel wat betreft verdeling van etniciteit. Deze bestaat uit ongeveer 78% autochtonen, 11% westers allochtonen en 11% niet-westers allochtonen. 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% Gemiddelde % autochtonen w esterse allochtonen niet-w esterse allochtonen Figuur 14 Procentuele groei/afname naar etniciteit NWW naar opleidingsniveau 55% van de werkloze Helmonders zijn lager opgeleid (te weten basis en vmbo opleiding) en zijn dus niet in het bezit van een startkwalificatie. Iemand heeft immers pas een startkwalificatie als hij of zij minstens een havo-, vwo-diploma of een studie op mbo-2 niveau heeft afgerond. In vergelijking met Nederland is het Helmondse werklozenbestand minder hoog opgeleid: het aandeel werkzoekenden met een afgeronde hbo/bachelor of wo/master opleiding is in Nederland hoger dan in Helmond. Ook is het aandeel laagopgeleide werkzoekenden in Helmond 5% hoger dan in Nederland. Dit laatstgenoemde verschil komt vrijwel volledig voor rekening van het relatief hogere aandeel dat een vmbo opleiding heeft afgerond in Helmond. Zie tabel M in de bijlagen. 100% 90% 80% 70% 60% onbekend w o/master hbo/bachelor mbo/havo/vw o vmbo basis 50% 40% 30% 20% 10% 0% Helmond Nederland Figuur 15 NWW naar opleidingsniveau, Ontwikkeling Net als de Helmondse beroepsbevolking is ook het opleidingsniveau van de Helmondse werklozen toegenomen. Ten opzichte van het voorgaande jaar is het aantal NWW voor alle opleidingsniveaus Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 15

25 gestegen maar voor de groep met een lagere opleiding is de stijging het minst sterk. Volgens het UWV komt dit mede door de toename van de vraag naar lagere verzorgende beroepen in de zorgsector. Dat de zorgsector groeiende is, is een beeld dat ook wordt bevestigd in paragraaf Vacatures. De sterkst percentuele stijger in vergelijking met 2008 is de groep met een afgeronde HBO/bachelor opleiding. Deze groep is namelijk met 62% gestegen (+136 personen). In absolute zin is de toename, met 448 personen, nog groter in de groep met een mbo/havo of vwo opleiding. 70% 60% Gemiddelde % 40% 30% 20% 10% 0% Basisonderw ijs Vmbo Mbo/havo/vw o Hbo/bachelor Wo/master Figuur 16 Ontwikkeling NWW naar opleidingsniveau De bovengenoemde conclusies zijn ook te trekken indien men kijkt naar de ontwikkeling van het aandeel NWW naar opleidingsniveau. Te zien is dat het aandeel werkzoekenden met een lagere opleiding vanaf 2007 daalt en dat voornamelijk het aandeel NWW met een mbo/havo/vwo achtergrond stijgt. Met het gevolg dat in 2009 niet meer de groep met een vmbo opleiding het grootste aandeel heeft in het Helmondse NWW bestand, maar de groep met een middelbare opleiding (zie tabel L in bijlage). In Nederland is een soortgelijke ontwikkeling te zien. Een mogelijke verklaring, volgens het UWV, is dat de mensen met een middelbare opleiding relatief vaker werken in de sectoren die hard zijn geraakt door de crisis, zoals de bouw, industrie en overige zakelijke diensten % 6% 2% 28% % 8% 2% 23% Basisonderwijs Vmbo Mbo/havo/vwo Hbo/bachelor Wo/master 35% Figuur 17 Aandeel NWW naar opleidingsniveau in 2007 en % 3.6 NWW naar wijk en buurt Het aandeel niet-werkende werkzoekenden van de potentiële beroepbevolking in Helmond is 7,3%. Dit aandeel verschilt per wijk (Industriegebied-Zuid wordt zoals eerder genoemd buiten beschouwing gelaten vanwege het relatief lage aantal inwoners). Naar verhouding is het percentage NWW van de bevolking van 15 t/m 64 jaar het grootst in de wijken Helmond-West, Binnenstad en Helmond-Oost. Meer dan 1 op de 10 mensen van de potentiële beroepsbevolking staat hier ingeschreven bij het UWV WERKbedrijf. Ook in de wijken Helmond-Noord en Rijpelberg ligt de werkloosheid boven het gemiddelde van heel Helmond (van 7,3%). Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 16

26 Tabel 8 NWW naar wijk, aantal % Binnenstad ,1 Helmond-Oost ,8 Helmond-Noord ,8 t Hout 414 9,5 Brouwhuis 414 9,5 Helmond-West 385 8,8 Warande 37 0,8 Stiphout 93 2,1 Rijpelberg ,9 Dierdonk 85 1,9 Brandevoort 183 4,2 Industriegebied Zuid 19 0,4 Totaal Figuur 18 Werkloosheidspercentage van potentiële beroepsbevolking per wijk, De buurten, met uitzondering van de buurten Steenweg e.o. en Straakven, in de wijken Binnenstad, Helmond-West en Helmond-Oost hebben alle een aandeel niet-werkende werkzoekenden van meer dan 8% van de potentiële beroepsbevolking. Ook in de buurten Bloemvelden (wijk Helmond-Noord), Rijpel-West (wijk Rijpelberg), en Geeneind (wijk Stiphout) zijn relatief veel niet-werkende werkzoekenden; zie voor meer details tabel A in de bijlage Ontwikkeling Ten opzichte van 31 december 2008 is het aantal NWW in alle wijken met minimaal 15% toegenomen. In absolute aantallen is de stijging het grootst in de wijken Binnenstad (+143 personen), Helmond-Noord (+101), Brouwhuis (+103) en Rijpelberg (+147). In de wijk Brandevoort is de stijgingpercentage het sterkst. Vergeleken met 2008 is het aantal werklozen hier namelijk met 80% gestegen. Merk wel op dat in deze wijk het werkloosheidspercentage nog wel ver onder het gemiddelde ligt. Andere wijken die percentueel sterk zijn gegroeid, zijn Rijpelberg en Dierdonk met beide rond de 44%. Ook in Dierdonk is het aantal werklozen nog relatief laag. Zie ook tabel B in de bijlage. Vergelijken we de percentuele groei/afname per wijk in met die van dan valt de wijk Dierdonk op. Dit was de wijk met de sterkste daling NWW in 2008 (met meer dan 30%). In 2009 is dit de wijk met een van de hoogste stijgingspercentages. Een andere wijken die opvalt is de wijk Rijpelberg aangezien hier de daling wat betreft werkloosheid relatief klein was in 2008 terwijl in 2009 de stijging in aantallen en naar verhouding groot is. Door deze ontwikkeling is het aandeel dat de wijk heeft in het Helmondse NWW-bestand gestegen van 9% in 2007 naar 11% in 2009 (zie ook tabel C in de bijlage). De inwoners van deze wijk blijken dus het meest getroffen te zijn door de economische crisis. Dit is logisch als men bijvoorbeeld kijkt naar de leeftijdsopbouw van deze wijk. Gemeente Helmond Onderzoek en Statistiek 17