Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid

Transcriptie

1 Griffie Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid Datum commissievergadering : - DIS-stuknummer : Behandelend ambtenaar : H.A.M. van Neerven Directie/bureau : Economie & Mobiliteit/ Bureau Sociaal Economisch Beleid Nummer commissiestuk : EMG-1036 Datum : 20 april 2010 Bijlagen : 2 Onderwerp: Menukaart duurzame bedrijventerreinen Voorstel van GS aan PS: X Ter kennisneming X uitvoerende rol Europa paragraaf Nee Opmerkingen van het Presidium/Griffie: Griffier van Provinciale Staten, namens deze, mr. J.W.L.M. Zwepink Bijlagen: 1. Memo Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij: Gebruik BOM menukaart duurzame bedrijventerreinen 2. Menukaart duurzame bedrijventerreinen (De gedrukte versie is u juli 2008 toegezonden, er zijn nog enkele exemplaren via de griffie beschikbaar) 1/5

2 Notitie ten behoeve van: Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid 1. Aanleiding notitie De provincie Noord-Brabant heeft veel aandacht voor de verduurzaming van de bedrijventerreinen. Vanuit de diverse disciplines wordt de verbetering van de economische, ruimtelijke, ecologische en sociale kwaliteit gestimuleerd. De term kwaliteit komt daardoor overeen met duurzaamheid. De stimulering van de kwaliteit was een van de onderdelen van de evaluatie van het bedrijventerreinenbeleid door uw Staten (Bureau Buiten, 2008). Naar aanleiding van deze evaluatie hebben wij met u gesproken over de stimulering van de duurzaamheid en de Menukaart duurzame bedrijventerreinen (2004) in het bijzonder. Wij hebben u toen een notitie toegezegd (PS 45, 13 februari 2009) over de mogelijkheden van een actualisatie van deze Menukaart. In deze notitie informeren wij u over onze ervaringen met het gebruik van de Menukaart. Vervolgens trekken wij de conclusie over de noodzaak van een actualisatie. 2. Beoordeling inhoud Menukaart De Menukaart duurzame bedrijventerreinen is opgezet als dialooginstrument en inspiratiebron. In 11 hoofdstukken wordt beschreven waar aan te denken bij het realiseren van de 3 P s: people, plannet en profit. De thema s energie, water, bodem, natuur en landschap, maar ook ruimte, verkeer, economie en sociaal worden voor 3 ambitieniveaus op globale wijze beschreven. Wij hebben de actualiteit van de Menukaart geanalyseerd. Een ambtelijke werkgroep heeft de teksten beoordeeld in het licht van de voortschrijding van technologie en beleid. Onze conclusie is dat door de gehanteerde procesmatige aanpak en het globale niveau van de maatregelenbeschrijvingen de inhoud nog steeds actueel is. De menukaart is inmiddels geïntegreerd in onze werkwijzen en in die van de BOM/BHB en zal structureler in het regionale beleid worden geïntegreerd. 3. Beoordeling gebruik van de Menukaart Het effect van de Menukaart blijkt erg afhankelijk van het gebruik. Als informatiemiddel speelt de Menukaart, net als andere informatie-producten, een beperkte rol (Bureau Buiten, 2008, p.51). Een meer actieve inzet van de Menukaart in projecten waarin de provincie een initiërende of uitvoerende rol heeft, blijkt echter wél resultaat op te leveren. In deze projecten is de Menukaart gebruikt om duurzaamheidskansen in beeld te krijgen en niet bij voorbaat te focussen op specifieke sectorale prioriteiten. Deze nadruk op de uitvoering heeft de volgende resultaten opgeleverd. 3.1 Proeftuin Schoon Bedrijventerrein Bij de start van de Proeftuin Schoon Bedrijventerrein is de menukaart gebruikt bij de locatiekeuze voor om de mogelijke kansen en ambities te benoemen. Al snel werd duidelijk dat het Duurzaam Zeehaven- en industrieterrein Moerdijk alle potenties in zich had om binnen de bestuursperiode zichtbare resultaten te behalen. Het proces zoals beschreven in de Menukaart is gevolgd. Vanaf het begin is met alle betrokken overheden (gemeente, waterschap, Rijkswaterstaat, provincie), het bedrijfsleven (de vele individuele bedrijven en de bedrijvenkring, BIM), de burenraad en het havenschap Moerdijk in een gezamenlijk proces gewerkt aan oriënterende duurzaamheidsverkenningen. Dit proces heeft geleid tot vertrouwen en draagvlak. Deze aanpak heeft geleid tot gezamenlijke visie en gedragen ambities, waarbij een horizon aan projecten is benoemd.

3 Verduurzaming industriepark Moerdijk Een van de projecten is het realiseren van een netwerk voor uitwisseling van energie en reststromen. Een eerste warmtenet aan de Appelweg is in november 2009 officieel in gebruikgenomen. Een ander voorbeeldthema is de bereikbaarheid dat centraal staat in het project mobiliteit. 3.2 Herstructurering van bestaande Bedrijventerrein BOM bedrijventerreinen en de BHB werken samen aan de hoofdtaak de bedrijventerreinen courant te houden door herstructurering. Een actieve inzet van de menukaart door BOM-BHB levert ook concrete resultaten op bij de herstructureringsprojecten. De Menukaart is dan ook in de participatiecriteria van de BHB opgenomen 1. In de praktijk neemt de BOM deze handreiking voor duurzame bedrijventerreinen bij ieder project als vertrekpunt (in de bijlage is deze werkwijze door de BOM-BHB beschreven). De ervaring van de BOM is dat nadruk daarbij ligt op de duurzaamheidsthema s ruimte, economie, verkeer en vervoer. Dit omdat voor de daadwerkelijke realisering van projecten de economische aspecten (rendement, terugverdientijd, vastgoedwaarde) bepalend zijn 2. Bij de uitwerking van de deelprojecten kan door de BOM duurzaamheidsaspecten als duurzame energie, watersystemen en duurzaam bouwen worden ingebracht. Per project wordt echter een andere afweging gemaakt welke aspecten extra aandacht verdienen. Dit leidt tot soms verrassende resultaten, zoals op bedrijventerrein De Run. De Gender opgeknapt De Gender is een beekje dat via het bedrijventerrein De Run in Veldhoven naar Eindhoven loopt, waar het uitmond in de Dommel. Op dit moment ziet de Gender eruit als een sloot paralel aan de Kempenbaan, de hoofdontsluiting van de Run. De herstructurering van De Run bracht de kans om de opwaardering van de beek om een waarde aan de kwaliteit van het terrein toe te voegen. Er wordt nu een inrichtingsplan gemaakt dat leidt tot een meer natuurlijke inrichting van de beek, samenhang met de omgeving, een toegankelijke en een aantrekkelijke verblijfsomgeving voor de medewerkers en bewoners. Ook wordt er door de plaatsing van een kademuur met zonnepanelen duurzame energie opgewekt én een bijdrage geleverd aan de high tech uitstraling van De Run. Het plan vergt een investering van 4,4 mln. 1,3 mln. wordt door een subsidie van OP Zuid gefinancierd, de rest door de gemeente. 3.3 CO2-neutraal bedrijventerrein: Vossenberg West II De menukaart wordt ook ingezet bij de verduurzaming van nieuwe terreinen. In een scan van de verduurzamingsmogelijkheden op het bedrijventerrein Vossenberg West II in Tilburg is gekeken welke mogelijkheden er zijn. Gezien de verwachte bedrijvigheid (vooral logistieke bedrijven) en het feit dat het bestemmingsplan in ontwerp al gereed was, bleek dat verreweg de grootste winst zou zijn te behalen op het thema energie. Dat sloot ook goed aan bij de ambitie van Tilburg om als gemeente energie-neutraal te worden. Vossenberg West II is daarom aangewezen als proeftuin regionale energieopwekking. Van de menukaart is hier dus het onderdeel Energie uitgewerkt. 1 Participatiecriteria BHB, artikel A.3: het project moet bijdragen aan elementen van duurzaamheid zoals benoemd in de provinciale menukaart d.d.12 oktober BOM, Gebruik BOM menukaart duurzame bedrijventerreinen, 4 januari 2010

4 Vossenberg West II CO 2-neutraal bedrijventerrein Voor Vossenberg West II waren de leidende principes: voorkomen van emissie van broeikasgassen; maximale energiebesparing; benutting van duurzame energie voor invulling van restvraag. De ambitie is realiseren van een plus-plus scenario: volledig duurzame energiehuishouding. Om aan bovenstaande principes invulling te geven heeft de provincie samen met de gemeente een prijsvraag uitgeschreven om innovatieve ideeën uit de markt te trekken. De prijsvraag bestond uit twee delen: één deel gericht op besparingen op gebouwniveau (het zogenaamde realisatie-deel) en één deel gericht op ideeën voor een duurzame invulling van de resterende vraag naar energie. Uit de vele inzendingen zijn twee prijswinnaars naar voren gekomen: BAM en DHV. BAM heeft een concept om vanaf het ontwerp tot het beheer integraal energie mee te nemen als belangrijk criterium (bijvoorbeeld het gebouw goed positioneren op de zon, sheddaken voor een goede lichtinval, toepassen van intelligente verlichting en een lease-constructie voor installaties). Met dit concept kan 75% energie worden bespaard. Het idee van DHV bestaat uit een goed parkmanagement gecombineerd met een biogas-installatie, die groen gas levert dat de resterende energievraag op het bedrijventerrein dekt. Mogelijk kan een deel van het gas worden gebruik voor duurzame mobiliteit (rijden op biogas). De provincie ondersteunt bedrijven die willen investeren in besparingsmaatregelen, met subsidie voor een onderzoek naar concrete mogelijkheden en een subsidie voor de onrendabele top uit de uitvoering van de maatregelen. Daarnaast heeft de provincie een nader haalbaarheids onderzoek laten uitvoeren waarmee het principe van een biogasinstallatie in de markt kan worden aanbesteed. Hiernaast heeft de gemeente Tilburg diverse activiteiten om het bedrijventerrein CO2-neutraal te maken. 3.4 Duurzaam Industriepark Cranendonck Tenslotte wordt de menukaart momenteel toegepast op de inrichting van het Duurzame Industriepark Cranendonck DI-C. De missie van de stuurgroep DI-Cranendonck is het herontwikkelen van het industrieterrein tot het meest duurzame en innovatieve zware industriepark van Nederland, zowel vanuit sociaal-economisch, ecologisch, milieutechnisch, ruimtelijk als bedrijfseconomisch perspectief. Toepassing van de Menukaart in dit complexe proces betekent in de verschillende fasen grijpen van kansen op de diverse aspecten zoals opgenomen in de menukaart. Duurzame inrichting DIC 1. Sociaal-economisch duurzaam Door de ontwikkeling van het DIC kan de economische kracht van de regio worden versterkt: economische diversiteit wordt versterkt en de afhankelijkheid van bedrijven verminderd. Bovendien kan het voortbestaan van het metallurgische complex verder worden versterkt en verankerd in de regio. Door vergroting zullen er veel arbeidsplaatsen komen en programma s voor scholing en stages worden opgezet. 2. Ecologisch duurzaam Op en rond de residubekkens in Budel-Dorplein zijn voorzieningen getroffen om nadelige milieugevolgen langdurig te beperken en zijn verontreinigde aanwezige waterbodems op het bedrijfsterrein afgegraven en wordt i.v.m. DIC geïnvesteerd in natuurontwikkeling. Totaal staat tegenover 109 ha bruto industrieterrein ruim 400 ha nieuwe natuur + een budget voor additionele grondaankoop die zonder DIC niet mogelijk is. 3. Milieutechnisch duurzaam De productiefaciliteit van Nyrstar is ontwikkeld tot de schoonste in haar soort. Door symbiose kan aan- en afvoer van grondstoffen/ bijproducten verder kunnen worden teruggebracht. Nieuwe bedrijven zullen voldoen aan de milieunormen en een state-of-the-art productiefaciliteit hebben. Bedrijven op het DIC zullen schoner c.q. efficiënter zijn dan vergelijkbare bedrijven elders. 4. Ruimtelijk duurzaam Het DIC zal plaats bieden aan bedrijven die een binding hebben met Nyrstar en/of met elkaar. Ruimtewinst ten opzichte van solitaire ontwikkeling kan plaatsvinden doordat infrastructuur, voorzieningen en utilities kunnen worden gedeeld. Doordat het DIC wordt herontwikkeld, hoeven elders geen (of in elk geval minder) nieuwe terreinen te worden aangelegd. 5. Bedrijfseconomisch duurzaam De nieuwe bedrijven kunnen economisch voordeel behalen doordat zij gebruik kunnen maken van producten, diensten, kennis en voorzieningen van elkaar en van het ankerbedrijf Nyrstar. Het bedrijfsresultaat van Nyrstar kan worden verbeterd door het creëren van extra toegevoegde waarde op reststromen, het verhogen van de efficiency van aanwezige installaties en het efficiënter inzetten van grondstoffen en voorzieningen.

5 4. Conclusie Wij concluderen dat het instrument Menukaart een nuttig en veel gebruikt instrument is, zowel intern als extern. Wij zien dan ook geen aanleiding de menukaart te actualiseren. Voorstel: Kennisnemen van de inzet van het instrument Menukaart duurzame bedrijventerreinen om de kwaliteit van bedrijventerreinen te stimuleren. Beoogd effect: Verbeteren integrale kwaliteit van bestaande en nieuwe bedrijventerreinen. s-hertogenbosch, 20 april 2010, Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant